Interview met Bert Anvelink en Ivo Visser

Met ProCIS van complexe data naar relevante sturingsinformatie

Door: Ton Vermeulen

Probit, NRIT Onderzoek en Didakt hebben samen een management-informatiesysteem ontwikkeld waarmee data uit verschillende bronnen op eenduidige wijze tot goede sturingsinformatie kan lei-

den. Het open systeem, dat de naam ProCIS heeft gekregen, is uiter-mate flexibel van opzet, kan veel verschillende databestanden behan-delen en bevat een GIS-applicatie waardoor alle data met een geografische component op kaarten kan worden gevisualiseerd. Onze opdrachtgevers kunnen een abonnement op ProCIS nemen en al hun databestanden, ook die van andere onderzoeken en bronnen, in ProCIS onderbrengen. Daarmee ontstaat een tool die opdrachtgevers zowel strategisch, tactisch als operationeel kunnen inzetten. Een gesprek met de initiatiefnemers Bert Anvelink, directeur, en Ivo Visser, unitma-nager van Probit onderzoek en advies.

Eerste prangende vraag is natuurlijk waarom we dit doen. Wij zijn toch marktonderzoekers en geen software-verkopers?

Ivo Visser: ”We doen dit omdat we denken dat we met zo’n management-informatiesysteem onze opdracht-gevers een groot plezier doen. Zij hebben behoefte aan een generiek systeem waar we grote databe-standen kunnen inbrengen, op een uniforme manier rapporten kunnen maken en ook data uit andere bronnen kunnen verwerken. Bovendien gaan we het systeem ook zelf gebruiken. Het is voor ons veel efficiënter als we data-analyses en het samenstellen van standaardrapporten met ProCIS uitvoeren. Dat is waarom we ProCIS hebben ontwikkeld. Dat we het zelf gaan gebruiken, is wel het ultieme bewijs dat we geloven in het systeem. Groot voordeel is bovendien dat we verschillende onderzoeken met elkaar kunnen vergelijken.”

Wat kun je allemaal met ProCIS?

Bert Anvelink: “Je moet het eigenlijk heel simpel zien. In ProCIS kunnen we allerlei onderzoeksdata inlezen. Het maakt niet uit of het door ons of een ander bureau is verzameld of uit een geautomatiseerd systeem komt, het kan allemaal in ProCIS worden ingele-zen. Wij kunnen voor onze opdracht-gevers hun standaardrapportages, die ze nu ook krijgen, in het systeem programmeren. Als wij nieuwe actuele data aan het systeem hebben toege-voegd, kunnen ze zelf hun eigen stan-daardrapportage uitdraaien met de nieuwste gegevens. Daarnaast kunnen ze op de data zelf analyses uitvoeren en deze visualiseren in een eigen rapportage met tabellen, grafieken of kaartmateriaal.”

Er is ook standaard analysesoftware te koop. Wat maakt ProCIS nu zo bijzonder?

Bert Anvelink: “ProCIS is bijzonder omdat het een open en flexibel systeem is. Standaardsoftware kent te veel beperkingen. Bovendien hebben wij en onze opdrachtgevers behoefte aan een systeem waarin we grote da-tabestanden kunnen koppelen. Daarbij speelt bijvoorbeeld de OV-chipkaart een rol. Daaruit komt enorm veel data die geanalyseerd kan worden. Daarop willen we voorbereid zijn.”

Hoe ziet ProCIS eruit?

Bert Anvelink: “We hebben het systeem op twee manieren ingericht. De klant krijgt de mogelijkheid om het door hem bestelde standaardrapport semi-realtime samen te stellen. We hebben heel bewust voor semi-real-time gekozen. Het is niet zo dat als een waarnemer een gegeven invoert, dat dat realtime in het bestand wordt bijgewerkt. We willen wél alle data eerst verifiëren. Kort daarna worden de gecontroleerde databestanden in ProCIS ingelezen. En kan de opdracht-gever direct zijn eigen standaardrap-portage inkijken. Daarnaast heeft hij de mogelijkheid om zelf tabellen en grafieken samen te stellen en kan hij rechtstreeks op de database analyses maken.”

Is dat niet in strijd met jullie ambitie om meer een adviserende rol te gaan spelen?

Bert Anvelink: “Nee, we gaan het systeem namelijk ook zelf intensief gebruiken. Wij denken dat we daarmee meer tijd en gelegenheid krijgen om onze adviesrol waar te maken. We willen met ProCIS ook onze eigen

5SUMMIT

6 SUMMIT

mensen uitdagen. Onze opdracht-gevers verwachten van ons een interpretatie van de gegevens. Wat zie je en wat haal je eruit? We denken dat ProCIS daarvoor een uitstekend hulpmiddel is.” Hoe werkt het?

Ivo Visser: “Het is belangrijk om te weten dat ProCIS een webbased appli-catie is. Gebruikers hebben overal ter wereld via internet toegang tot ProCIS. Iedere gebruiker heeft zijn eigen omgeving waarin hij alleen toegang heeft tot zijn eigen data. Hij heeft ook een eigen startscherm waarin de door hem gewenste benchmarkgegevens worden gepresenteerd. Zodat hij gelijk de voor hem relevante gegevens ziet.”

Informatie-integratie is een sterk punt van ProCIS. Kun je een voorbeeld ge-ven van de integratie van die verschil-lende gegevens?

Ivo Visser: “Neem het openbaar vervoer als voorbeeld. Onze opdracht-gevers krijgen van ons de externe monitoring, uit GOVI de verzamelde reisinformatie, verplaatsingsgegevens uit de OV-chipkaart, data uit de halte-monitoring en ook nog eens gegevens

onze standaardrapportages down-loaden waarbij wij zelf al analyses en resultaten hebben omgezet in concrete adviezen. Daarnaast kunnen ze inzoomen op elk gewenst detail en kan iedere gebruiker z’n eigen rap-portages maken.”

Ben je hiermee aan Probit gebonden?

Ivo Visser: “Nee, want de klant blijft de eigenaar van de data. Wij zijn alleen de leverancier van het systeem.”

Je had het eerder over de enorme hoeveelheid gegevens die uit de OV-chipkaart gaat komen. Komt er ook data van de OV-chipkaart in het systeem?

Bert Anvelink: “Als het aan ons ligt wel. Natuurlijk op geaggregeerd niveau. Het zal zeker geen persoons-gegevens bevatten. Daar hoeven mensen niet bang voor te zijn. Wij zien alleen dat er op enig moment een reiziger is ingestapt op een bepaalde locatie en op enig moment op een andere locatie weer is uitgestapt. Wie dat is, weten we niet.”

Is er in de markt behoefte aan een systeem als ProCIS?

Bert Anvelink: “Er is vooral behoefte aan een systeem dat de verschillende databronnen kan integreren. Als je alleen al in het openbaar vervoer kijkt naar de informatie die concessiehou-ders krijgen, dan weet je dat er be-hoefte is aan een integraal systeem.”Ivo Visser vult aan: “Alle overheden worstelen enorm met de vraag hoe ze al die data die ze krijgen, kunnen omzetten naar relevante informatie waarop ze kunnen sturen. Ze hebben

Van data naar informatieInformatie-integratie Relevante sturingsinformatie Webbased

van de vervoerder. Uit al die gegevens moet een provincie dan weer een eigen managementrapportage samen-stellen. Dat kan allemaal in ProCIS, in één systeem.”

Kunnen gebruikers zelf data toevoe-gen?

Bert Anvelink: “ProCIS is een heel open systeem maar om de integriteit van het systeem en de ingevoerde data te bewaken, gaat de invoer van nieuwe databestanden altijd via ons. Wij moeten de kwaliteit van de database borgen en een consistentie-check uitvoeren. Een simpel voorbeeld is al de variabele ‘geslacht’. Stel je voor dat wij een man met het cijfer ‘1’ coderen en in het externe bestand is dat een ‘2’. Dan krijg je heel vreemde resultaten. Daarom moeten wij echt een controleslag uitvoeren.”

Wat is de kracht van ProCIS?

Ivo Visser: “Het is een heel flexibel en open systeem. De kracht van het systeem is dat het heel gebruiksvrien-delijk is. Je hoeft geen verstand te hebben van ingewikkelde databases. Je kunt al heel snel aan de slag met ProCIS. De opdrachtgever kan

6 SUMMIT

7SUMMIT

allemaal de behoefte om vooral op hoofdlijnen te sturen. Aan de andere kant zien wij een behoefte om te kun-nen inzoomen op N=1. Het is mooi om te weten dat 98% goed is, maar wat is er met die 2% aan de hand? Dat is de vraag. Concessiehouders sturen strategisch op die 98% maar ook op operationeel niveau willen ze weten wat er aan de hand is. Dat kan allemaal met ProCIS.”

ProCIS bevat ook nog een geografi-sche module. Is het daarmee ook een GIS-applicatie?

Bert Anvelink: “Jazeker. Mensen zijn heel visueel ingesteld. Plaatjes zeggen veel meer dan teksten, grafieken en tabellen. Door gebruik te maken van een geografisch informatiesysteem kun je de sturingsinformatie duidelijk op kaarten visualiseren en is het goed mogelijk om geografische eenheden als concessiegebieden eenvoudig en in een oogopslag met elkaar te ver-gelijken. Onderliggende geografische relaties kunnen ook beter inzichtelijk worden gemaakt.”

Wat zijn de valkuilen van het systeem?

Bert Anvelink: “Dat mensen onzin-analyses maken. Zaken met elkaar vergelijken en met elkaar in verband brengen, die niet kunnen. We moeten voorkomen dat ProCIS wordt geas-socieerd met het boekje ‘How to lie with statistics’. Daar ligt voor ons als bureau dan ook een grote uitdaging als het gaat om instructie, scholing en begeleiding van de gebruikers.”

Wat verwachten jullie van ProCIS en waarom doen jullie dit als onderzoeks-bureau?

Bert Anvelink: “Daar kan ik heel kort over zijn: We verwachten veel van ProCIS. Ik ben er stellig van overtuigd dat het bestaansrecht van ons bureau afhankelijk is van een systeem als dit. Wij kunnen eenvoudig niet meer zon-der een dergelijk systeem. We staan nu bekend als een gegevensverzame-lingsbureau maar onze klanten zijn op zoek naar bureaus die meerwaarde kunnen bieden. Bureaus die proactief zijn, die naast marktonderzoeksbureau ook adviesbureau zijn. Dat kan alleen met dit soort systemen. Als je niet naar informatie-integratie streeft, ga je het in onderzoeksland niet redden. Let wel, er komt een onvoorstelbare hoe-veelheid data beschikbaar uit social media, mobiele apparaten en andere geautomatiseerde systemen.”

Open en flexibelMonitoring van prestaties Operationele tactische strategische ondersteuning

Waarom moeten onze opdrachtgevers dit systeem aanschaffen?

Ivo Visser: “Ze moeten dit systeem nemen omdat ze ervan overtuigd zijn dat ze uit verschillende bronnen, op eenduidige wijze, actuele goede sturingsinformatie kunnen krijgen. Ze moeten ProCIS gaan gebruiken zodat ze een tool in handen krijgen om op strategisch, operationeel en tactisch niveau de juiste keuzes te maken.” •