Homeostase – week 1

College 6 Hormonen 3-02-2014

Insuline: eiwit orale toediening zal worden afgebroken Tyroxine: afgeleid van tyrosine orale toediening kan worden opgenomen

3 groepen hormonen aminerge hormonen

o afkomstig van aminozuur tyrosine, dus heel kleino schildklierhormonen: T3, T4o bijschildklierhormonen: adrenaline en noradrenaline o dopamine o per os te geven, maar NA heeft intraveneus de voorkeur bij shock

peptiderge hormoneno kleine eiwitten, wat groter dan aminerge hormonen o pancreas hormonen: insuline, glucagon o vaak ook neuromodulatoren: hypothalame-hypofysaire hormonen;

oxytocine, vasopressine, groeihormoon, prolactine, ACTH, etc. o niet per os te geven maar parenteraal

steroid hormoneno afkomstig van cholesterolo bijnierschorshormonen: cortisol, aldosteron o geslachtshormonen: androgenen, oestrogeneno vitamine D o per os te geven

Tansport van hormonenpeptiderge en aminerge hormonen steroid en thyroid hormonen hydrofiel hydrofoob (lipofiel) vrij circulerend in het bloed eiwitcarrier (bijv. albumine) nodig om

in het bloed te circuleren geen diffusie door celmembraan diffusie door celmembraanreceptor op celmembraan receptor in de cel

* thyroid hormonen behoren tot de groep aminerge hormonen 3 groepen receptoren

A. ion-kanaal gekoppelde receptor voorbeeld: nicotine-Ach receptor op motorische eindplaat en in

schakelstation in AZS meteen effect (spierbeweging met bijvoorbeeld snel verlopen) milliseconden

B. G-eiwit gekoppelde receptor Voorbeeld: muscarine-Ach receptor Catecholaminen reageren hierop Seconden

C. Enzym gekoppelde receptor Insuline reageert hierop Minuten-uren

T3/T4 geproduceerd in de schildklier T4 wordt omgezet in T3 in het doelorgaan Effect op

o Metabolisme: energie verhogend; absorptie koolhydraten verhoogd, vetzuur afgifte verhoogd

o Groei en ontwikkeling – m.n. CZS – cretinismeo Toename beta-adrenerge receptoren, m.n. hart en CZS: potentieert

effecten van catecholaminen: activatie sympatisch zenuwstelsel

Hyperthyroïdie snel warm, gewicht neemt af ondanks goed eten Hypothyroïdie snel koud, gewicht neemt toe door weinig verbranding, depressie

Cortisol wordt geproduceerd in de zona fasciculata van de bijnierschors Lever: stimuleert gluconeogenese in lever (antagonist van insuline) Spieren: remt eiwitsynthese, stimuleert eiwitafbraak, remt glucose

opname Vet: remt vetsynthese, stimuleert lipolyse (behalve buik en wangen)

Syndroom van Cushing Spierafbraak zwakte Osteoporose Dunne, droge, kwetsbare huid (ook bij mensen die prednison gebruiken) Verstoorde wondgenezing Moon face Obesitas Depressie

Teveel aan cortisol in het bloed Bijniertumor Hypofyse tumor ACTH oversecretie ziekte van Cushing

Verhoogde concentratie glucose in het bloed