Hoofdstuk 7 bescherming

§1 de huid en beschermingDe huid beschermt de lichaam tegen invloeden uit het milieu, vb. beschadiging, infecties en uitdroging. Huid bestaat uit 2 delen: de opperhuid en de lederhuid.

Huid bestaat uit opperhuid en lederhuid.

De opperhuid Bestaat uit 2 lagen: de hoornlaag en de kiemlaag, geen bloedvatenhoornlaag

dode, verhoornde epitheelcellen. Beschermt tegen beschadiging, uitdroging en infecties, -> slijt aan buitenkant af.

Kiemlaag levende epitheelcellen. Onderste laag deelt zich steeds, bovenste laag schuift naar buiten en gaat dood Liggen pigmentvormende cellen melanocyten Melanocyten vormen melanine (donker pigment) Vorming melanine bevorderd door zonlicht = bescherming tegen uv straling.

Door opperhuid steken haren groeien uit haarzakjes, in haarzakjes talgklieren scheiden talg af houden haar en hoornlaag soepelDe lederhuidBestaat uit bindweefselcellenIn lederhuid liggen:

Zintuigcellen Uitlopers van

zenuwcellen Haarspiertjes Bloedvaten zweetklieren

Onder huid ligt onderhuids bindweefsel vetopslag in vetcellen.

De lichaamstemperatuur in evenwicht

70% van warmteproductie komt van hart longen nieren hersenen darmkanaal lever

Bij inspanning intensieve dissimilatie in actieve skeletspieren.Regeling lichaamstemperatuur homeostaseLichaamstemperatuur wordt constant gehouden door warmtebalans ( productie en afgifte)

word geregeld door temperatuurcentrum en hypothalamus

Warmteafgifte vooral huid en bloedTemperatuur van huid, geregeld door bloed. Meer bloed = meer warmte je gaat zwetenZweet = water en zouten.

De regeling van het lichaamstemperatuur is een homeostatisch regelmechanisme. ->zorgen ervoor dat allerlei omstandigheden in het interne milieu niet te veel veranderen. Schommelen om een bepaalde waarde-> de normwaarde.

De meeste processen die homeostase tot doel hebben, werken door middel van negatieve terugkoppeling.

Basisstof 2 afweerZiekteverwekkers organismen die je ziek kunnen maken.Virus DNA met eiwitmantel. Dringt een cel binnen, vermenigvuldigd zit en komt vrijLichaamsvreemd stoffen die niet in lichaam horen

CellulairSpecifiek

Humoraal

Afweer Koorts

Aspecifiek Fagocyten

Eerste verdedigingslijn:Huid + slijmvliezen, bijvoorbeeld tranen en snot. Dit word mechanische afweer genoemd. Chemische afweer maagzuur en zweet

2e verdedigingslijnAls ziekteverwekkers toch in lichaam komen wordt immuunsysteem geactiveerd. 2 afweersystemen, specifiek en aspecifiekAspecifiek

gericht op vele verschillende ziekteverwekkers bij alle dieren en planten snelle afweer

bij afweer verschillende witte bloedcellen spelen een rol2 soorten ( ontstaan in rode beenmerg), fagocyten en lymfocyten.

Fagocyten bij aspecifieke afweer. 2 soorten fagocyten, granulocyt en macrofaagGranulocyt

dood bacteriën door zijn enzymen en gaat hierbij zelf ook doodmacrofaag

stofzuigertjes, doden ziekteverwekkers, maar ruimen ook dode cel resten op.

Koorts word veroorzaakt door macrofaag die ziekteverwekker opruimtMedicijnen helpen afweer van lichaamAntibiotica helpen alleen bij bacteriële infecties, niet bij virussen

specifiek tegen 1 soort ziekteverwekker alleen bij gewervelden

T&B lymfocyten ontstaan in rode beenmerg T-lymfocyten verplaatsen zich van beenmerg naar thymus, B-lymfocyten blijven in rode beenmerg.Na vorming verspreiden ze zich door lymfevaten naar lymfeknopen.

Antigeen molecuul dat in staat is een reactie van het afweersysteem op te wekken, waarbij antistoffen worden gemaakt.1 antistof = specifiek voor 1 antigeen

Receptoreiwitten herkennen lichaamsvreemde stoffen. Zitten op celmembranen van macrofagen en lymfocyten, zijn specifiek100.000 receptoreiwitten per macrofaag of lymfocyt

Activatie van lymfocytenMacrofaag + antigeen = antigeen-presenterende cel (apc)Gaan via lymfe naar lymfoïde organen.

T- lymfocyten delen zich na antigeen-presentatie veelvuldig. Er ontwikkelen zich 3 typen dochtercellen: T-helpercellen, cytotoxische T-cellen en T-geheugencellen.

We hebben 2 soorten afweer, humorale en cellulairHumorale afweer:- Onder invloed van cytokinen uit T-helpercellen ontwikkelen B- lymfocyten zich tot 2 typen dochtercellen: geactiveerde B-cellen en B-geheugencellen.- geactiveerde B-cellen vormen antistoffen tegen antigenen.- B-geheugencellen herkennen bij 2e infectie met hetzelfde antigeen, wat zorgt voor snelle afweerreactie- Tegen een antigeen kunnen verschillende antistoffen worden gevormd.

Cellulaire afweer:- T-helpercellen geven cytokinen af die de ontwikkeling van cytoxische T-cellen stimuleren.- Cytotoxische T- cellen vernietigen de geïnfecteerde lichaamscellen, de kankercellen of getransplanteerde cellen.

§ 3: Immuniteit

Incubatietijd tijd die verstrijkt tussen het binnendringen van een ziekteverwekker en het optreden van de eerste ziekteverschijnselen.primaire reactie na zo’n 2 weken neemt de hoeveelheid antistof niet meer toesecundaire reactie bij 2e besmetting met hetzelfde antigeen zorgen geheugencellen meteen voor antistof. Geen ziekteverschijnselen meer/ je bent immuun.

Natuurlijke immuniteit waterpokken, het binnendringen van ziekteverwekker

Immunisatie kunstmatig opgewekt door vaccinatie

Vaccinatie verzwakte of dode ziekteverwekkers.

Actieve immunisatie immuniteit ontstaat door activiteit van ingeënte persoonPassieve immunisatie word antiserum ingespoten.

Doordat bij vaccinatie immuniteit ontstaat door activiteit van de ingeënte persoon zelf noemen we dit actieve immunisatie. En in sommige gevallen wordt passieve immunisatie

toegepast.Een serum bevat antistof tegen het antigeen waarmee de persoon is besmet.Monoklonale antistof met behulp van biotechnologie antistoffen van een type produceren

§4: transplantaties en bloedtransfusiesTransplantatie aangetast weefsel wordt vervangen door een ander.Bij weefsel afkomstig van een donor spelen afstotingsreacties een grote rol.

En bij transplantaties spelen vooral antigenen van het HLA systeem( human leukocyte antigen) een rol.

Bloedgroepen Bloedgroepen van het Abo-systeemBloedgroep Antigeen op celmembranen van rode bloedcellen Antistof in bloedplasmaA: antigeen A, anti-BB: antigeen B, anti-AAB: antigeen A EN B geen anti0: GEEN antigeen. Anti A en B

Bloedplasma bevat antistoffen tegen antigenen die niet op de rode bloedcellen zitten.

Rode bloedcellen klonteren samen als ze in contact komen met de antistof tegen het antigeen van de bloedcel hemolyse.

Resusfactor- Resuspositief bloed bevat het resusantigeen.- Resusnegatief bloed bevat geen resusfactor en kan antiresus bevatten. Maakt antiresus pas na contact met resuspositief bloed

Bij eerste bloedtransfusie resus + resus – wordt niet voldoende antiresus gemaakt geen problemen (primaire reactie)Bij de 2e transfusie wordt met behulp van geheugencellen antiresus gemaakt waardoor er hemolyse optreed.

Resuspositieve moeder die zwanger is van een resusnegatief kind.- Er zijn geen problemen doordat het kind tijdens de eerste maanden nog geen antistoffen kan maken.

Resus – vrouw zwanger van resus + kind. voor 1e kind geen probleem. Placenta kan scheuren waardoor vrouw resus + bloed binnenkrijgt en antiresus maakt. Bij 2e kind kan dit

dus mengen met het bloed van het kind hemolyse

§5: evenwichtEvenwicht in het lichaamOrganen in lichaam zorgen dat extracellulaire lichaamsvloeistoffen worden aangevoerd, afgevoerd en gezuiverd.

Ook worden waarden gemeten

vb. kern van lichaam heeft voor temperatuur een normwaarde van 37 graden onder 37 graden lichaam zorgt dat temperatuur stijgt boven 37 graden lichaam zorgt dat temperatuur daalt

Evenwicht in de natuur

Biologisch evenwicht geregeld door negatieve terugkoppeling

Minder konijnen minder vossen meer konijnen meer vossen minder konijnen