Dia 1

Immuniteit 5H

Dia 2

Introductie Hoofdverdeling: Aangeboren (niet-specifiek) en verworven (specifiek) Verdeling aangeboren immuniteit: Eerstelijns en tweedelijns afweer Verdeling verworven immuniteit: In het bloed en cellulair (ook wel derdelijns afweer) Noot: Alle witte bloedcellen samen worden leukocyten genoemd. Witte bloedcellen die tot het specifieke deel van het immuunsysteem worden gerekend worden lymfocyten genoemd.

Dia 3

Bloed Leukocyten (witte bloedcellen) Lymfocyten (zoals B-cellen, plasmacellen en T-cellen) Monocyten (macrofagen) Granulocyten (neutrofielen, eosinofielen en de basofielen) Plasma kan buiten bloedvaten en haarvaten: Lymfe Lymfocyten kunnen ook buiten bloedvaten en haarvaten: tussen weefselcellen

Dia 4

Eerste verdediging Niet-specifieke afweer waarmee ziekteverwekkers in aanraking komen bij het betreden van het lichaam Slijmvliezen Indringers blijven hangen Trilhaarcellen voeren dit af naar de maag/darm Vagina Melkzuur Maag Zuur + eiwitverterend enzym Traanvocht, speeksel en vocht uit neus Enzym dat in staat is bacterin op te lossen

Dia 5

Eerste verdediging Huid: Dode cellaag (moeilijk om vast te klampen) Zweet en talg: zuur

Dia 6

Tweede verdedigingslinie Niet-specifieke afweer waarmee ziekteverwekkers in aanraking komen wanneer ze de eerstelijns verdediging gepasseerd zijn

Dia 7

Fagocyten Macrofagen Neutrofielen Via fagocytose ziekteverwekkers uitschakelen

Dia 8

Infectie Bij het doorbreken van de buitenste grenzen van je aangeboren immuunsysteem komt de tweede lijn in actie. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het openhalen van je huid. De tweede lijn van het aangeboren afweer komt nu in actie en later ook het specifieke afweersysteem, dit noemen we de ontstekingsreactie.

Dia 9

Ontstekingsreactie Reactie die ervoor zorgt dat het immuunsysteem effectief kan reageren op de infectie. Kan zowel plaatselijk als lichaamsbreed zijn. Kenmerken: roodheid, opzwelling, warmte, pijn

Dia 10

Dia 11

Ontstekingsreactie Kapotte cellen scheiden signaalstoffen en histaminen af Signaalstoffen lokken macrofagen naar de ontsteking toe Histaminen zorgen ervoor dat de bloedvaatjes rond de ontsteking verwijden. Hierdoor ontstaat er ophoping van vocht in het weefsel (zwelling), waardoor de plek warm en rood wordt. Ook de permeabiliteit van de wand van de bloedvaten vergoot: witte bloedcellen kunnen zich gemakkelijk verplaatsen

Dia 12

Ontstekingsreactie Indien deze fagocyten niet genoeg zijn om de infectie te beindigen komt het specifieke deel van het afweersysteem ook in actie. Dit duurt dagen

Dia 13

Koorts Opgewekt door giftige stoffen die ziekteverwekkers uitscheiden Leukocyten scheiden signaalstoffen uit: thermostaat wordt hoger ingesteld Remming groei micro-organismen Stimuleert fagocytose Stimuleert reparatie weefsels

Dia 14

Septische shock Lichaamsbrede ontsteking Kenmerken: Extreem hoge en lange koorts Lage bloeddruk

Dia 15

Verschil immuniteit AangeborenVerworven ReactietijdUrendagen SpecificiteitNiet of nauwelijksZeer specifiek en wordt nog beter in het verloop van een infectie Reactie op herhalende infecties van dezelfde ziekteverwekker Altijd hetzelfde als op eerdere infecties Veel sterker en sneller dan op de eerste infectie Bron: Kuby. 2007. Immunology. Freeman press.

Dia 16

Een aantal termen Antistof: eiwit dat aan bacterie bindt en zorgt voor de afweer van het lichaam Antigen: eiwit receptor (zit op alle cellen: zowel lichaamsvreemd als lichaamseigen) Antilichaam: ziekteverwekker

Dia 17

Specifieke afweer Witte bloedcellen (Lymfocyten!) die hiertoe behoren zijn: T-lymfocyten (T-helpercellen en T-cytotoxische cellen) T-geheugencellen B-Lymfocyten (B-geheugen en B-plasmacellen)

Dia 18

Specifieke afweer Reageert specifiek op afzonderlijke ziekteverwekkers en heeft geheugen Twee hoofdlijnen: In het bloed en cellulair De een werkt tegen ziekteverwekkers in het bloed, de ander tegen ziekteverwekkers in cellen

Dia 19

Typen bloedcellen De plaats van ontwikkeling van de bloedcellen bepaalt het type: T-cellen (ontwikkelen zich in de thymus) T-helpercellen Zijn in staat te binden aan witte bloedcellen die genfecteerd zijn met ziekteverwekker. Activeert hiermee de B-cellen Zijn in staat te binden aan lichaamscellen die genfecteerd zijn met ziekteverwekker. Activeert hiermee de Cytotoxische T-cellen

Dia 20

Type bloedcellen T-geheugencellen Zijn in staat bij een volgende besmetting met dezelfde soort ziekteverwekker het immuunsysteem sneller op gang te brengen Cytotoxische T-cellen Zijn cellen die geactiveerd worden door de T- helpercellen, binden zich vervolgens aan de genfecteerde lichaamscel en schakelen deze cel uit

Dia 21

Type bloedcellen B-cellen (ontwikkelen zich in het beenmerg) B-plasmacel: Kunnen binden aan ziekteverwekker in het bloed. Worden vervolgens geactiveerd en maken anti-stoffen. B-geheugencel: Herkennen bij een volgende besmetting de ziekteverwekker waardoor het immuunsysteem sneller kan reageren

Dia 22

Humoraal Betrekking op T-helpercellen en B-cellen http://www.bioplek.org/animaties/afweer/ma crofagen.html http://www.bioplek.org/animaties/afweer/ma crofagen.html http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Bly mfocyten.html http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Bly mfocyten.html

Dia 23

Cellulair Betrekking op T-helpercellen en Cytotoxische T-cellen http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Tly mfocyten.html http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Tly mfocyten.html

Dia 24

Lichaamsvreemd/-eigen Op elke lichaamscel zitten bepaalde eiwitten in het membraan Is specifiek voor elk individu Witte bloedcellen herkennen deze eiwitten als lichaamsvreemd en komen in actie

Dia 25

Antistoffen Antistof 2 antigeen bindingsites Binding is specifiek! Zie binas!!

Dia 26

Functie antistoffen Blokkeren van functie ziekteverwekker Signaal voor fagocystose Klontering

Dia 27

Dia 28

Immuunreacties Actief vs passief ABO-bloedgroepen Rhesusfactor Afstoting van organen Allergie

Dia 29

Allergie Overgevoelige reactie op allergenen (stoffen van buitenaf) Na eerste ontvangst van allergeen worden IgE aangemaakt. Na tweede ontvangst: plasmacellen geprikkeld door allergeen: histamines vrij Antihistamine Vb: bijensteek, pollen, penicilline, pinda, enz.

Dia 30

Auto-immuun Lupus: lichaam produceert antistoffen tegen heel veel typen lichaamseigen moleculen. Vb DNA, histonen. Jeuk, koorts, artritis, nier disfunctioneren Reuma: Ontstekingsreacties op kraakbeen rondom de gewrichten

Dia 31

Auto immuun MS: T-cellen reageren op de cellen van de myelineschede. Diabetes type 1: aanval op eilandjes van Langerhans

Dia 32

Milt Vormt plasmacellen uit B-lymfocyten Breekt rode bloedcellen af en slaat vrijkomende ijzer op Bevat een reservoir aan bloed Verwijdert afvalstoffen uit het bloed Kan operatief verwijderd worden Wel is zonder milt de afweer tegen gekapselde bacterin zoals de meningokok slechter. Hiertegen wordt dan gevaccineerd