Marc Vandercammen September 2003 Jongeren en geld.

Marc Vandercammen

September 2003

Jongeren en geld

Doelstellingen

Het doel van deze studie bestaat erin te bepalen over hoeveel zakgeld en andere (geld)middelen de jongeren kunnen beschikken en hoe ze ermee omgaan.

Dankzij deze studie kan een analyse worden gemaakt van verschillende elementen van de kijk op zakgeld: Volume en bedrag van het zakgeld Aanwending van het zakgeld Individueel gedrag op het gebied van het (be)sparen Sociaal-demografische variabelen

Methodologie

1.035 kwantitatieve interviews in België via persoonlijke gesprekken met jongeren en ouders: 128 jongeren van 11-12 jaar, 163 jongeren van 15-17 jaar, 494 jonge studenten van 18-25 jaar, 250 ouders met kinderen van 7-8 jaar, 9-10 jaar en meer.

Field : maart-mei 2003. Aselecte gelaagde gecorrigeerde steekproef volgens de methode van de valpunten.

De interviews met de jongeren (11-12 jaar, 15-17 jaar en 18-25 jaar) werden afgenomen zonder dat de ouders erbij waren. Voor de groep boven de 18 werden enkel studenten ondervraagd.

De resultaten hebben de gepaste statistische bewerkingen (, foutmarge) ondergaan.

De totale maximale foutmarge op de steekproef bedraagt 3,0 %. Enkel de betekenisvolle resultaten worden voorgesteld. Elk gegeven werd evenwel

geanalyseerd - volgens de profielen - in functie van de locatie (Provincie), het geslacht, de leeftijd, de sociale groep, de taalgroep en het opleidingstype.

Voor de Europese vergelijkingen werd de studie van UniBoon (2001) gebruikt.

Symbolen en hun betekenis

Meisje

Jongen

Hogere sociale groepen (SG 1-4)

Lagere sociale groepen (SG 5-8)

Jongeren en geld

Ontvangen zakgeld Andere uitgaven die de ouders betalen Artikelen die de kinderen kopen tijdens

het boodschappen doen

Zakgeld

Geeft u uw kind zakgeld ?

6 op de 10 kinderen tussen 7 en 18 jaar ontvangen zakgeld van hun ouders.

42 %

58 %

Zakgeld

Geen zakgeld

Andere uitgaven die de ouders betalen

Komt u nog in andere uitgaven tussen, bovenop het zakgeld dat u aan uw kinderen geeft?

Alle ouders van de ondervraagde jongeren verklaren dat ze in andere uitgaven tussenkomen.

100 %

Ouders die tussenkomen

Andere uitgaven die de ouders betalen

Het zakgeld wordt in de eerste plaats gebruikt als een systeem om geld te leren beheren.

Aanvullend daarbij nemen de ouders andere uitgaven op zich, zoals de aankoop van: Kleding (2 op de 3 gevallen) Schoolmateriaal (1 op 2 gevallen),

ook al is onderwijs gratis En minder vaak ook uitgaven voor:

Schoenen, tijdschriften, vrije tijd (bioscoop, uitgaan, spellen), gezondheid (minder courant), sportuitrusting...

Totaal > 100%, meerdere antwoorden mogelijk

1%

2%

3%

7%

11%

12%

15%

18%

21%

21%

23%

51%

67%

Andere

Vakanties

GSM

CD-DVD-cass.

Alles

Sport

Gezondheid

Voeding

Vrije tijd

Magazines

Schoenen

Schoolgerief

Kleding Welke uitgaven hebt u in de voorbije 12 maanden op u genomen?

Artikelen die de kinderen kopen

De meeste kinderen leggen nog tal van artikelen in het winkelwagentje die ze niet met hun zakgeld betalen: Snoep (9 op de 10 gevallen) Algemene voeding (8 op de 10) Dranken (1 op de 2)

En minder vaak: Chips, zuivelproducten, koekjes,

cosmetica, tijdschriften, CD-DVD-cassettes, schoolmateriaal, spelletjes of kleding.


6%

8%

9%

15%

16%

18%

20%

20%

25%

41%

49%

77%

88%

Kleding

Spelletjes

Schoolgerief

DVD-CD-cass.

Varia

Tijdschriften

Cosmetica

Koekjes

Zuivel

Chips

Dranken

Alg.voeding

Snoep

Artikelen die de kinderen kopen bij het boodschappen doen met de ouders…

7-8 jaar

Ontvangen zakgeld Bedrag aan zakgeld Andere uitgaven die de ouders betalen Top 5 van artikelen die de kinderen zelf

kopen

Zakgeld à 7-8 jaar

Geeft u zakgeld aan uw kind?

1 op de 3 kinderen van 7 à 8 jaar krijgt zakgeld.

67 %

33 %Zakgeld

Geen zakgeld

Zakgeld à 7-8 jaar

Hoeveel zakgeld geeft u aan uw kind per maand?

Kinderen van 7 à 8 jaar krijgen gemiddeld per maand 10,50 € zakgeld.

De voorbije 10 jaar is dit bedrag regelmatig toegenomen.

Bij de overgang naar de euro werden de bedragen naar boven afgerond.

Er is geen uitgesproken verschil tussen jongens en meisjes.

5,0 �

9,9 � 10,5 �

1993 2001 2003

Basis : ouders die zakgeld geven

Top 5 van artikelen die de 7- à 8-jarigen zelf kopen

3 op de 4 kinderen van 7 à 8 jaar kopen snoep en 1 op de 4 koopt tijdschriften bij het boodschappen doen.

Schoolbenodigdheden, videospelletjes en chips worden door minder dan 1 op de 10 kinderen gekocht.


8%

8%

8%

25%

75%

Chips

Spelletjes

Schoolgerief

Tijdschriften

Snoep Artikelen die kinderen zelf kopen bij het boodschappen doen met de ouders

9-10 jaar

Ontvangen zakgeld Bedrag aan zakgeld Andere uitgaven die de ouders betalen

Zakgeld à 9-10 jaar


Meer dan 1 op de 2 kinderen van 9 à 10 jaar krijgt zakgeld.

45 %

55 %

Zakgeld

Geen zakgeld


Hoeveel zakgeld geeft u aan uw kind per maand?

De kinderen van 9 à 10 jaar krijgen gemiddeld 11 € zakgeld per maand.

De voorbije 10 jaar is dat bedrag regelmatig toegenomen.


Er is geen uitgesproken verschil tussen jongens en meisjes.

5,2 �

10,5 � 11,0 �

1993 2001 2003

Basis: ouders die zakgeld geven

11-12 jaar

Ontvangen zakgeld Waar komt het zakgeld vandaan? Aanwending van het zakgeld Bedrag van het zakgeld Vergelijking op Europees niveau (10-13 jaar) Gekochte producten Andere uitgaven die de ouders betalen Top 6 van artikelen die kinderen zelf kopen



Bijna 1 op de 3 kinderen van 11 à 12 jaar krijgt zakgeld.

26%

74 %Zakgeld

Geen zakgeld

Waar komt het zakgeld van 11- à 12-jarigen vandaan?

In meer dan 9 op de 10 gevallen komt het zakgeld van de ouders en in 1 op de 5 gevallen komt het van de grootouders. Minder courant komt een ander familielid (oom, tante, peter, meter, neef enz.) tussen.


11%

19%

95%

Andere(familie)

Grootouders

Ouders Wie geeft je dat zakgeld?

Aanwending van het zakgeld

Wat doe je met je zakgeld?

Met het zakgeld dat het kind krijgt, zet het zijn eerste stappen op het gebied van geldbeheer. Bijv.: bijna 2 op de 3 kinderen van 11 à 12 jaar besteden hun zakgeld aan de aankoop van een artikel dat meer kost dan het bedrag dat zij aan zakgeld ontvangen. Het kind spaart dus gedurende enige tijd om het nodige bedrag bij elkaar te krijgen.

Meer dan 1 op de 3 kinderen spaart het op een bankrekening.

Minder dan 1 op de 10 geeft het geld systematisch uit.

6%

58%

38%

Ik bewaar het voor een grote aankoop

Ik stort het op een bankrekening

Ik geef het onmiddellijk uit



Hoeveel zakgeld krijg jij per maand?

De kinderen van 11 à 12 jaar krijgen gemiddeld 24 € zakgeld per maand.



De meisjes krijgen minder zakgeld dan de jongens. Het verschil bedraagt ongeveer 10 € elke maand. Tonen zij minder behoefte? Is er sprake van discriminatie? Of betalen ze rechtstreeks meer uitgaven voor hun dochters?

19,8 � 21,8 �24,0 �

1993 2001 2003

18,4 €

29,5 €Basis: kinderen die zakgeld krijgen

Zakgeld à 10-13 jaarEuropese vergelijking op

basis van gelijk omgerekende koopkracht

De kinderen van 11 à 12 jaar krijgen gemiddeld meer zakgeld per maand in Luxemburg (135), Griekenland (129),

Ierland (116), Nederland (116). Duitsland (109), Zweden (109),

Oostenrijk (103).

Minder zakgeld in: Verenigd Koninkrijk (97), Finland

(97), Italië (90), België (90). Denemarken (84), Spanje (77),

Frankrijk (77), Portugal (71).

Bron: UniBoon. Berekening: OIVO. Indexbasis: Europa = 100.

>11397-11386-97<86

Artikelen die met het zakgeld worden gekocht

1 op de 4 kinderen van 11 à 12 jaar koopt spelletjes (incl. videospelen) met het zakgeld dat het krijgt en 1 op de 5 koopt DVD, CD en cassettes of kleding.

Jongens kopen vooral spelletjes; meisjes geven hun geld meer uit aan kleding + DVD, CD en cassettes.


18%

7%

9%

11%

12%

14%

15%

19%

21%

25%

Varia <6%

GSM-kaarten

Cadeaus

Alg. Voeding

Belegging

Andere

Tijdschriften

Kleding

DVD, CD, cassette

Spelletjes Artikelen die de kinderen met hun zakgeld kopen…

46 %

36 %

32 %

Top 6 van artikelen die 11- à 12-jarigen kopen

4 op de 5 kinderen van 11 à 12 jaar kopen snoep; bijna 2 op de 4 kopen ontbijtgranen; 1 op de 4 koopt chips en 1 op de 5 een tijdschrift tijdens het boodschappen doen.

Spelen en kleding worden gekocht door 1 op de 10 kinderen.


10%

10%

20%

25%

37%

88%

Kleding

Spelen

Magazines

Chips

Ontbijtgranen

Snoep Artikelen die de kinderen kopen

tijdens het boodschappen doen met de ouders…

15-17 jaar

Ontvangen zakgeld Oorsprong van het zakgeld Aanwending van het zakgeld Bedrag aan zakgeld Europese vergelijking (14-17 jaar) Gekochte producten Studentenjob Andere uitgaven die de ouders betalen Top 6 van artikelen die de jongeren kopen



Meer dan 4 op de 5 jongeren van 15 à 17 jaar krijgen zakgeld.

15%

85 %

Zakgeld

Geen zakgeld

Oorsprong van het zakgeld à 15-17 jaar

In meer dan 9 op de 10 gevallen komt het zakgeld van de ouders en in 1 op de 5 gevallen van de grootouders. In tegenstelling tot wat voor de jongere kinderen wordt gedaan, komt voor de 15- tot 17-jarige geen enkel ander familielid (oom, tante, neef, peter, meter, enz.) tussen.

Veel jongeren maken een onderscheid tussen het maandelijks zakgeld enerzijds en Nieuwjaarsgeld of cadeaus bij een feest of verjaardag anderzijds.


12%

95%

Grootouders

Ouders

Wie geeft je dat zakgeld?

Aanwending van het zakgeld

Wat doe je met het zakgeld dat je krijgt?

Meer dan 1 op de 2 jongeren van 15 à 17 jaar plaatst het zakgeld op een bankrekening. Vandaag de dag storten veel ouders het zakgeld ook rechtstreeks op een bankrekening.

4 op de 10 besteden hun zakgeld aan de aankoop van een artikel dat meer kost dan het bedrag aan zakgeld dat ze ontvangen. Om dat te kunnen doen, sparen ze hun geld gedurende de periode die nodig is om het gewenste bedrag bijeen te krijgen.

Minder dan 2 op de 10 geven het zakgeld onmiddellijk uit.

20%

44%

55%

Ik bewaar het voor een grote aankoop

Ik stort het op een bankrekening

Ik geef het onmiddellijk uit



Hoeveel zakgeld ontvang jij per maand?

De jongeren van 15 à 17 jaar krijgen gemiddeld 37 € zakgeld per maand.



Meisjes krijgen iets meer zakgeld dan jongens. Het verschil bedraagt ± 2 € elke maand. Het voordeel van de jongens van 11-12 jaar is weg en zelfs omgekeerd.

24,8 �29,8 �

37,0 �

1993 2001 2003

38,2 €

36,0 € Basis: jongeren die zakgeld krijgen

Zakgeld à 14-17 jaarEuropese vergelijking

uitgedrukt in gelijk omgerekende koopkracht

De jongeren van 14 à 17 jaar krijgen gemiddeld per maand meer zakgeld in Luxemburg (132), Duitsland (123), Zweden (118),

Oostenrijk (118), Nederland (118), Griekenland (103), Ierland (103).

Minder zakgeld in: Denemarken (93), Spanje (93), België

(93). Italië (88), Portugal (83), Verenigd

Koninkrijk (83), Finland (83), Frankrijk (78).

Bron: UniBoon; Berekening: OIVO. Indexbasis: Europa = 100.

>11393-11386-93<86

Artikelen die met het zakgeld worden gekocht

1 op de 3 jongeren van 15 à 17 jaar koopt kleding of algemene voeding met het zakgeld en 1 op de 5 koopt DVD, CD of cassettes.

Kleding, DVD-CD-cassettes, cadeaus en GSM-kaarten worden vaker gekocht door meisjes; de jongens kopen meer algemene voeding en spellen (video).

1 op de 10 jongeren koopt sigaretten met het zakgeld. Dit komt iets vaker voor bij de jongens (12%).

Totaal > 100%, meerdere antwoorden mogelijk. Varia = vrije tijd, bioscoop, concerten, juwelen, uitgaan, tijdschriften, enz.

44%

9%

13%

13%

15%

22%

27%

33%

Varia <6%

Sigaretten

GSM-kaarten

Cadeaus

Spelletjes

DVD, CD, cassettes

Algemene voeding

Kleding Artikelen die de kinderen kopen met hun zakgeld …

53 %

30 %

40 %

32 %

23 %

23 %

Top 5 van de artikelen die 15- à 17-jarigen kopen

1 op de 2 jongeren van 15 à 17 jaar koopt een tijdschrift, 1 op de 3 koopt spellen of snoep, meer dan 1 op de 4 koopt chips en minder dan 1 op de 5 koopt kleding bij het boodschappen doen.

Cosmeticaproducten en ontbijtgranen worden iets minder vaak gekocht.


13%

13%

18%

28%

33%

36%

46%

Otbijtgranen

Cosmetica

Kleding

Chips

Snoep

Spellen

Tijdschriften

Artikelen die de kinderen kopen tijdens het boodschappen doen met de ouders…

Studentenjob à 16-17 jaar

Heb jij een studentenjob tijdens het schooljaar of tijdens de vakantie?

Bijna 1 op de 2 jongeren van 16 à 17 jaar vult zijn inkomsten uit zakgeld aan met een studentenjob.

Er zijn iets meer jongens dan meisjes die een studentenjob hebben.

De vakantiejob kan diverse vormen aannemen, zoals een studentenjob of occasionele karweien voor de ouders of voor vrienden

46 %

54 %

Studentenjob

Geen studentenjob

49 %

60 %

18-20 jaar

Ontvangen zakgeld Bedrag aan zakgeld Studentenjob Andere uitgaven die de ouders betalen


Krijg jij zakgeld elke maand?

Quasi alle jonge studenten van 18 à 20 jaar krijgen zakgeld.

4%

96 %Zakgeld

Geen zakgeld


Hoeveel zakgeld krijg je elke maand?

De jongeren van 18 à 20 jaar krijgen gemiddeld 55 € zakgeld per maand.



De meisjes krijgen meer zakgeld dan de jongens. Het verschil bedraagt ongeveer 15 € elke maand.

38,0 �45,0 �

55,0 �

1993 2001 2003

62,36 €

47,41 € Basis: jongeren die zakgeld ontvangen

Studentenjob à 18-20 jaar

Heb je een studentenjob tijdens het schooljaar of tijdens de vakantie?

Bijna 1 op de 2 studenten van 18 à 20 jaar vult het zakgeld aan met inkomsten uit een studentenjob.

Iets meer jongens dan meisjes hebben een studentenjob.

38 %

62 %

Studentenjob

Geen studentenjob

60 %

66 %

21-24 jaar (studenten)

Ontvangen zakgeld Studentenjob Regelmatig werk


Krijg jij zakgeld elke maand?

9 op de 10 studenten van 21 à 24 jaar krijgen zakgeld.

Het merendeel vult dit zakgeld evenwel aan met andere inkomsten, zoals een studentenjob, regelmatig of occasioneel werk, sociale vergoedingen, een studiebeurs of een inkomen van de partner(in).

12%

88 %Zakgeld

Geen zakgeld


Hoeveel zakgeld krijg je elke maand?

De studenten van 21 à 24 jaar krijgen gemiddeld bijna 200 € zakgeld per maand.

Het bedrag is evenwel zeer variabel en afhankelijk van de financiële situatie alsook van de behoeften in verband met de studies. Zo varieert het bedrag tussen 15 € en 900 €.

Meisjes krijgen meer zakgeld dan jongens. Het verschil bedraagt ongeveer 20 € elke maand.

130,1 �167,0 �

194,8 �

1993 2001 2003

212,2 €

176,7 € Basis: jongeren die zakgeld krijgen

Studentenjob

Heb je een studentenjob tijdens het schooljaar of tijdens de vakantie?

Bijna 1 op de 2 studenten van 21 à 24 jaar vult het zakgeld aan met inkomsten uit een studentenjob.

Iets meer jongens dan meisjes hebben een studentenjob.

Er zijn ook meer jongeren met een studentenjob in de hogere sociale groepen.

Het inkomen moet openbreken in een regelmatig of occasioneel werkkader.

38 %

62 %

Studentenjob

Geen studentenjob

60 %

66 %

92 %

Regelmatig werk

Heb jij een regelmatig werk?

Bijna 1 op de 4 studenten van 21 à 24 jaar vult het zakgeld aan met inkomsten uit een regelmatig werk. Die aanvulling bedraagt gemiddeld 408 €.

Iets meer jongens dan meisjes hebben een regelmatig werk.

Er zijn ook meer jongeren met een regelmatig werk in de lagere sociale groepen.

76 %

24 %Regelmatig werk

Geen regelmatig werk

20 %

28 %

41 %

Occasioneel werk

Heb jij een occasioneel werk?

Bijna 2 op de 3 studenten van 21 à 24 jaar vullen hun zakgeld aan met inkomsten uit een occasioneel werk. Die aanvulling bedraagt gemiddeld 345 €.

Iets meer jongens dan meisjes hebben een occasioneel werk.

66 %

34 %

Occasioneel werk

Geen occasioneel werk

62 %

70 %

Studiebeurs

Heb jij een studiebeurs?

Bijna 1 op de 4 studenten van 21 à 24 jaar vult het zakgeld aan met een studiebeurs. Die bedraagt gemiddeld 616 €.

De jongens hebben iets vaker een studiebeurs dan de meisjes.

Er zijn ook meer studiebeurzen onder de jongeren in de lagere sociale groepen.

76 %

24 %

Geen studiebeurs

Studiebeurs

20 %

30 %

45 %

Werkloon van de partner

Kun jij beschikken over werkloon van je partner?

Bijna 1 op de 10 studenten van 21 à 24 jaar vult het zakgeld aan met een inkomen uit arbeid van de partner(in).

Dit inkomen bedraagt gemiddeld557 €.

90 %

10 %

Partner(in) werkt niet

Partner werkt

Sociales vergoedingen

Ontvang je sociale vergoedingen ?

Bijna 1 op de 4 studenten van 21 à 24 jaar vult het zakgeld aan met sociale vergoedingen (vooral het minimum-inkomen voor socio-professionele integratie). De tussenkomst bedraagt gemiddeld 244 €.

Hun aantal bedraagt het dubbel in de lagere sociale groepen.75 %

25 %

Geen sociale vergoedingen

Sociale vergoedingen

45 %

Vergelijking van generaties

Zakgeld Studentenjob

Zakgeld

Evolutie van de ontvangen bedragen per leeftijdsgroep

Zoals logischerwijs te verwachten is, neemt het als zakgeld ontvangen bedrag toe met de leeftijd.

De oudsten hebben een grotere toename van hun zakgeld gekend dan de jongsten.

195 €

130 €

55 €38 €

25 € 37 €

20 € 24 €

11 €5 €

10 €5 € 1993 2001 2002

18-20 jaar 15-17 jaar

11-12 jaar 9-10 jaar 7-8 jaar

21-24 jaar

Studentenjob

Heb je een studentenjob tijdens het schooljaar of tijdens de vakantie(s)?

Vanaf 16 jaar (wettelijke minimum-leeftijd) voert een derde van de jongeren een studentenjob uit. Dit percentage neemt toe tot 21 jaar en op die leeftijd beschikken 71% van de jongeren over inkomsten uit een studentenjob.

Daarna neemt dat percentage af onder andere vanwege de beëindiging van de studies en door de overstap naar het beroepsleven.

28%

38%

54%58%

62%66%

71%65%

51%46%

32%

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Zakgeld: een onmiskenbare bron van koopkracht Kinderen, tieners en jongeren beschikken over aanzienlijke bedragen

aan zakgeld.

Zakgeld: een leermiddel Eerst dient het zakgeld als een leermiddel voor de kinderen en de

jongeren. 33% van de ouders verklaren dat ze aan hun kinderen van 7 jaar zakgeld geven.

Omdat de kinderen en tieners het zakgeld ook als dusdanig opvatten, houden ze het bij om dure aankopen te kunnen doen of sparen ze het op een bankrekening.

Weinig kinderen en jongeren gebruiken het geld voor onmiddellijke uitgaven. Het is een feit dat de ouders, die de belangrijkste geldschieters zijn, voor de noodzakelijke aankopen betalen.

Synthese 1

Zakgeld: van kers op de taart tot middel om de studies te betalen Het zakgeld wordt zelden gebruikt om kleine alledaagse uitgaven te

betalen, maar de tieners gebruiken het om plezieraankoepen te doen, zoals kleding, (video)spelen, CD-DVD-cassette, cadeaus of GSM-kaarten of snoep, sigaretten en dranken.

Bij de jonge volwassenen wordt zakgeld een onmisbaar element om de regelmatige uitgaven te beheren. In dat verband wordt het vaak gekoppeld aan andere financieringsbronnen.

Vanaf 16 jaar zijn dat studentenjobs. Vanaf 18 jaar vullen de studiebeurzen, sociale vergoedingen, het

werkloon van de partner(in) het zakgeld aan om de uitgaven aan te kunnen.

Het feit dat de studenten van het hoger onderwijs naar aanvullende inkomsten zoeken bewijst dat studeren duur is.

Synthese 2

België in de Europese middenmoot Ongeacht de leeftijdsgroep zit België in de Europese middenmoot

als het om het zakgeld gaat. Vaak geven de Belgische ouders meer zakgeld dan hun zuiderburen en minder dan de noorderburen. Merk op dat de Luxemburgers de gulste gevers zijn.

Evolutie van het zakgeld De ontvangen bedragen (van 5 € tot 195 €) variëren heel

logischerwijs in functie van de leeftijdsgroep.

Synthese 3

Deze bevindingen motiveren het OIVO om het belang van consumentenopvoeding, zowel in het gezin als op school, te blijven

onderstrepen.

Opvoeding van de oudersDankzij deze informatie kunnen ouders hun zakgeldpolitiek evalueren. De vergelijking van de bedragen volgens leeftijdsgroep mag evenwel niet leiden tot een schuldgevoel bij ouders die "minder dan het gemiddelde" geven:

niet alle gezinsbudgetten bieden immers evenveel mogelijkheid voor zakgeld

kinderen moeten ook leren om zich te organiseren in functie van het beschikbare budget

Aanbevelingen

Criteria die moeten vooropstaan bij het bepalen van het bedrag: beschikbare middelen type relatie tussen het kind en de ouders: op hun weg naar financiële

autonomie moeten jongeren in elk geval met hun ouders kunnen praten

over de aankopen en het consumptiegedrag.Zakgeld is een middel om jongeren te leren omgaan met een budget en geen doel op zich. Vanzelfsprekend speelt ook hier de ouderlijke plicht van toezicht houden en bepalen hoe ver een kind mag gaan. De bakens die de ouders uitzetten, zijn immers een nuttig educatief kader voor de jongere, die moet leren omgaan met de frustraties waarmee hij of zij in het latere leven als consument onvermijdelijk nog geconfronteerd zal worden.

Ouders en jongeren moeten ook bewustgemaakt worden van de risico's die verbonden zijn aan bepaalde aankopen en betaalmiddelen.

Aanbevelingen

In de scholen Er kan al een eerste start met de sensibilisatie gemaakt worden

vanaf het einde van het basisonderwijs, rond de leeftijd van 11-12 jaar. Volgens de enquête ontvangen 74% van de jongeren immers vanaf die leeftijd (en 55% daarvan zelfs al op de leeftijd van 9 jaar) zakgeld. Er kan dus gedebatteerd worden op basis van concrete ervaringen onder de leerlingen van die leeftijd.

Aanbevelingen

Op dat moment kan de inhoud van de pedagogische benadering via twee assen uitgewerkt worden: een analytische as, gebaseerd op de leefwereld van de leerlingen:

waaraan besteden ze hun geld (spellen, cd-dvd-cassette, ..)?; hoe is de verhouding tussen inkomsten en uitgaven?; welk deel sparen ze?; hoe beïnvloeden ze de consumptie van het gezin?; met welke problemen worden ze geconfronteerd?; ...

een prospectieve as: bankzaken en lopende rekening vanaf de leeftijd van 12 jaar; bankkaarten en geld « uit de muur »; de aankopen via gsm of internet, waarbij de kinderen op voorhand worden geïnformeerd over de keuzes die ze zullen kunnen maken van zodra ze in het secundair onderwijs zitten en over de gevolgen voor hen en hun ouders;

er kan aan de ouders een aanvullende informatie worden verstrekt over de betaalwijzen die aan de jongeren worden voorgesteld.

Aanbevelingen

Vervolgens zou van een tweede benadering werk kunnen worden gemaakt ongeveer vanaf het tweede jaar middelbaar, op basis van de nieuwe informatica- en bankexperimenten rond geldbeheer. Dan zou er vanzelfsprekend rekening moeten worden gehouden met de werkelijk gedane uitgaven die de leerlingen dagelijks doen (na een anonieme rondvraag, waarin de jongeren ook moeilijker toe te geven uitgaven, zoals de aankoop van sigaretten, zouden opgeven). Op de betaalwijzen op afstand en de elektronische handel moet dieper worden ingegaan met de leeftijdsgroep van 14- en 15-jarigen, die aan talloze verleidingen worden onderworpen in verband met hun geliefkoosde artikelen: muziek, spelletjes, sportartikelen en merken .

Het is ook op die leeftijd dat uitleg kan worden gegeven over de meer juridische aspecten van de rechten en plichten van de jonge consument in het algemeen en over de bankmarketing. De vragen aangaande de problemen van jobstudenten worden reeds behandeld door diverse organismen (de ziekenfondsen, bijvoorbeeld).

Aanbevelingen

Voor de jongeren die meerderjarig worden of eindejaarsstudent zijn (17-18 jaar) moet de informatie reeds handelen over hun « start » als volwassene. De inhoud moet variëren in functie van de toekomstige beroepsrichting (de optie « dienst aan personen » in het technisch onderwijs moet bijvoorbeeld een module « gezinsbudget » voorstellen), met een gemeenschappelijk punt voor allemaal: de gevaren van het consumptiekrediet en van de schuldoverlast. Ook op dat vlak ontbreekt het niet aan de nodige organismen die informatie verstrekken over de inkomsten, de beurzen, interimwerk, enzovoort.

De informatie moet een aanvullend karakter hebben op het niveau van de consumptiepool: keuzecriteria, gebruikswijze, afvalbeheer, klacht indienen...

Aanbevelingen

Verantwoordelijke uitgever : Marc Vandercammen

OIVO

Riddersstraat 18 - 1050 BRUSSEL Tel. 02/547.06.11 - Fax. 02/547.06.01

www.oivo.be

Uitgave 2003 Catalogusref.: 721-03R

2003-2492-10

© OIVO

Reproductie voor niet-commerciële doeleinden vrij mits duidelijke bronvermelding.

Marc Vandercammen September 2003 Jongeren en geld.

Documents

Transcript of Marc Vandercammen September 2003 Jongeren en geld.