JUNI 2018

J A A R G A N G 3 • N U M M E R 0 2 • J U N I 2 0 1 8

V O O R W I E B E T R O K K E N I S B I J A F S TA N D E N A D O P T I E

Dromen van een GROOT GEZIN

Hoe is het nou met PAULINE?

EARLY LIFE STRESS: rust, rust en nog eens rust

magazine online

THEMA

Dromen

IN DIT NUMMER

THEMA GEHECHTHEID

REDACTIONEEL

Dromen‘Adoptiekinderen hebben vaak veel meege­maakt en veel verloren: hun biologische ouders, verzorgers, vriendjes, geuren… Dat moet ver­werkt worden. Wat je los hebt moeten laten, komt vaak ’s nachts terug.’ Dat zegt Chris Thie in een artikel op pagina 10. Chris werkt bij de advieslijn van Stichting Adoptievoorzieningen en krijgt regelmatig ouders van kinderen met slaapproblemen aan de telefoon. Niet zelden spelen nachtmerries daarbij een belangrijke rol. Vooral in de beginperiode, als het kind nog niet zo lang in Nederland is.

Dit nummer van het Adoptiemagazine online heeft

als thema: ‘Dromen’. Dat kunnen dus nachtmerries

zijn maar zeker ook dromen in de zin van wensen,

mooie toekomstbeelden. Bijvoorbeeld van

aspirant adoptieouders Luc en Luuk, zij dromen

van een groot gezin (zoals ze vertellen op pagina 7).

Wat geadopteerde Marcia Engel betreft wordt

haar droom, dat de overheid mee gaat betalen

aan het zoeken van geadopteerden naar hun

biologische ouders, snel werkelijkheid. Met haar

organisatie Plan Angel werkt zijn hard aan de

realisatie van een DNA-databank en helpt ze zowel

Colombiaanse afstandsouders als geadopteerden

bij hun speurtocht naar elkaar.

Verder in dit nummer onder meer een artikel

over adopties vanuit Taiwan. Ans Rijk en Willemijn

Bergman, twee medewerkers van Stichting

Adoptievoorzieningen gingen er op werkbezoek.

Ze bezochten twee tehuizen,

spraken met organisaties en

een rechter.

Daarnaast ook dit keer natuurlijk

weer ruimte voor de vaste rubrie-

ken als: Gelezen/gezien, het Drie-

luik en Begeleiding Besproken.

Veel leesplezier!

Angela Jans

a.jans@adoptie.nl

2

REDACTIONEEL

CURSUS

Adoptiepubers

De puberteit is voor geadopteerden

en hun ouders vaak een spannende

levensfase, er gebeurt veel. Dat is leuk

en uitdagend, maar kan ook ingewik­

keld zijn. Bent u benieuwd naar wat u als

adoptieouder allemaal kunt verwachten

in de puberteit van uw kind? En hoe u

uw puber het beste door deze lastige

periode heen helpt?

Tijdens de cursus Adoptiepubers

besteden we drie avonden (van 19.00

tot 22.00 uur in Houten) aandacht

aan puberteit en opvoeding in het

algemeen én aan adoptiespecifieke

onderwerpen zoals identiteit en loya­

liteit, gevoelens rondom afgestaan zijn

en zoeken naar roots. U krijgt tips over

hoe u uw kind kunt helpen omgaan

met zijn of haar vragen en hoe u het

contact kind kunt verbeteren.

Bij voldoende belangstelling starten

na de zomer nieuwe groepen. Kosten

60 euro per gezin. Voor meer informatie

bel: 030­2330340 (ma t/m do 9.30­12.30

uur). Aanmelden kan door een e­mail

te sturen naar: nazorg@adoptie.nl,

onder vermelding van ‘Belangstelling

pubercursus’.

3

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2 JUNI 2018

INHOUD

Thema

2 Redactioneel

2 Cursus adoptiepubers

6 Dromen van een gezin en

doorwaakte nachten

– Machteld Stilting en

Angela Jans

10 ‘Dromen zijn mooi materiaal

om mee aan de slag te gaan’

– Machteld Stilting

12 Hoe is het nou met Pauline?

- Kim van Schie

THEMADromen

Het Drieluik

9 GEBOORTEMOEDER Ik had het niet aan mijn

man verteld…

– Anna

15 DE GEADOPTEERDE

Het maakt mij speciaal, ik

ben Nederlands én exotisch

– Michael Wilmering

21 DE ADOPTIEMOEDER Het is een bühnebeest,

hij hóórt op het podium

– Roosmarie Wilmering

Vaste Rubrieken

4 KORT

Ruimte voor

aankondigingen, nieuws,

gadgets en een column

van adoptiemoeder

Sandra Benschop

14 GELEZEN/GEZIEN

16 BEGELEIDING BESPROKEN Early life stress?

Rust, rust en nog eens rust

– Angela Jans

18 ACHTER DE FEITEN ‘We dragen met z’n allen

zorg voor deze kinderen’

– Angela Jans

22 ACTUEEL Plan Angel: ‘Iedereen heeft

recht te weten wie hij of zij is’

– Angela Jans

24 VRAGENDERWIJS

26 WETTEN EN REGELS

– Vera Kidjan

8

22

16

15

THEMA GEHECHTHEID

4

Nazorg ook voor volwassen geadopteerden De telefonische hulplijn van de afdeling

Nazorg van Stichting Adoptievoorzieningen

is voortaan ook bestemd voor volwassen

geadopteerden (030-2330340, van maandag

t/m donderdag tussen 9.30 en 12.30 uur).

Hiervoor wordt samengewerkt met Fiom.

Medewerkers van de helpdesk bij Fiom

zullen, indien nodig, doorverwijzen naar de

afdeling Nazorg van Stichting Adoptievoor-

zieningen, en andersom. De contacten

worden bij beide organisaties op de dezelf-

de wijze geregistreerd, zodat een beter

overzicht ontstaat van de vragen die leven

bij volwassen geadopteerden. Het plan is om

in het najaar gezamenlijk een thema-avond

voor ouders van volwassen geadopteerden

te houden.

Helpdesk Fiom voor afstammings-vragenFiom heeft een helpdesk geopend voor

volwassen geadopteerden. Zij kunnen hier

onder meer terecht met afstammings-

vragen. Ook kunnen bepaalde buitenlands

geadopteerden voortaan bij Fiom gratis hun

adoptiedossier inzien. Het gaat om adoptie-

dossiers van de voormalige Stichting Flash,

Stichting Afrika en Stichting Bemiddeling

Adopties. De dossiers van Fiom/ISS (dossiers

van (oud-)cliënten van Fiom en de Inter-

national Social Service Nederland) waren

vanaf 1 januari 2018 al kosteloos in te zien.

Met de nieuwe mogelijkheden hoopt Fiom

geadopteerden te helpen bij hun zoektocht

naar biologische familie.

> MEER INFORMATIE Volwassen geadopteerden

en hun adoptieouders kunnen iedere

woensdag van 10.00 tot 12.00 uur terecht

bij de helpdesk via nummer: 088-1264999.

Ook kunnen vragen gesteld worden per

e-mail: helpdeskadoptie@fiom.nl.

KORT

In de rubriek Kort is ruimte voor aankondigingen,

nieuws en discussie. Heeft u een tip voor een

bijeenkomst, een film of een lezing?

Laat het ons weten: redactie@adoptie.nl.

‘YANTI. Over de reis van haar leven’

Haryanti Frateur is geboren op het Indonesische eiland Java, waarna ze werd geadopteerd door een gezin in de Belgische Kempen. Haar boek ‘YANTI. Over de reis van haar leven’ is een deels autobiografisch verhaal over een zoektocht naar roots en identiteit.

Yanti is een meisje dat uit armoede wordt afgestaan

door haar biologische ouders. Ze groeit op in een

warm gezin, maar toch begint ze zich tijdens het

opgroeien vragen te stellen over haar wortels. De

drang om op zoek te gaan naar zichzelf en haar af-

komst is zo sterk dat ze besluit om terug te keren naar

het land waar ze ooit vandaan kwam. Ze herontdekt

haar persoonlijke geschiedenis, vindt een nieuw even-

wicht en beleeft de rijkdom van een multiculturele

identiteit.

> MEER INFORMATIE Het boek is geïllustreerd door Marie

van Praag en kost € 12,95. Het is te bestellen bij Studio

Sesam: www.studiosesam.be/product/yanti-reis-leven

5

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2 JUNI 2018

TEKST Sandra Benschop

Op naar de top

Mijn langgekoesterde droom was een paar weken eerder uitgekomen. Ik was moeder geworden! En nu liep ik met mijn zoontje in een rugdrager in het mooiste stukje natuur dat ik ken, Mount Kenya National Park. Alleen in de vroege ochtend is de top van de berg zichtbaar, daarna hult die zich heel mysterieus in nevelen. Geen wonder dat de Kikuyu, de stam van onze zonen, de berg een spirituele betekenis toekent. Dat is voelbaar als je daar rond-loopt. Of misschien was het mijn roze bril, ik liep daar met een hart vol vreugde. Ik droomde nog even verder, keek mijn zoontje diep in de ogen en beloof-de: “Als jij 15 bent, lopen wij samen die berg op!”

Zo ver zijn we nu nog niet, we hebben nog vier jaar de

tijd om ons te verheugen, maar er deed zich in de

meivakantie op Curaçao een mooie oefengelegen-

heid voor. Ik nodigde hem uit om in de vroege och-

tend de Christoffelberg te beklimmen. Met 375 meter

hoog eerder een heuvel, maar je moet ergens begin-

nen, als je ook nog eens 5.199 meter wilt trotseren!

Het liep natuurlijk anders. Vreemd genoeg herinnert

onze oudste zich de afspraak van zo lang geleden

niet. Terwijl ik toen toch echt die blije lach zag en dat

voor het gemak als een instemming heb vastgepakt.

Hij droomt deze dagen, letterlijk en figuurlijk, alleen

nog maar van Fortnite. Dus een heuvel oplopen in de

moordende hitte, daar bedankt hij voor. Maar naast

hem beginnen een paar ogen te glimmen. Zijn jon-

gere broertje heeft er wel oren naar. Klimmen is voor

hem geen droom, maar een alledaagse realiteit.

Overal waar geklommen kan worden, klimt hij.

En daar gaan we, hij voor en ik erachteraan.

“Ik ben hier goed in, mama, ik help je

wel om het goede pad te kiezen.” Wat

is hij behendig. Ik kijk met plezier

naar zijn lenige lijf dat voor mij uit

snelt. Zijn verlangen om de top te

bereiken gaat hand in hand met

zorg om mij, want ik blijf toch echt

steeds op hem achter. Een uur later

zijn we er en kijken we uit over het

eiland. Trots en vervuld. Weer een droom

die uitkomt en alweer anders dan verwacht,

maar juist dat onverwachte maakt het zo bijzonder.

ZIE: SANDRABENSCHOPCOACHT.NL

#Adoptionstories

Rodrigo van Rutte, geadopteerd uit Colom-

bia, heeft onlangs een pop-up museum over

adoptie ingericht in Den Haag. Hij gaf daar-

mee het startsein voor het twee jaar durende

project #Adoptionstories. In deze periode wil

hij verhalen van geadopteerden verzamelen,

zodat na die tijd iedereen kan lezen wat het

volgens de geadopteerden zelf betekent om

geadopteerd te zijn. De totale presentatie

staat gepland voor 29 mei 2020.

> CONTACT EN INFORMATIE

www.rodrigovanrutte.nl

Thuis & ThuisloosOnder de noemer ‘Bijeenzijn’ organiseren Maarten van Zwieten en Palika Vlasblom groepswerk voor geadopteerden. De eerst-volgende bijeenkomst heeft als thema ‘Thuis & Thuisloos’, dat wordt onderzocht door ervaringen te delen en oefeningen te doen.

Veel geadopteerden voelen zich nergens

echt thuis en hebben moeite om ergens echt

onderdeel van uit te maken. Er lijkt overal een

reserve te zijn. Voor degenen die hun biologi-

sche familie hebben teruggevonden wordt

dit vaak nog zichtbaarder. Je hoort niet bij de

ene familie en niet bij de ander. Hoe zit dit bij

jou? Hoe ga jij om met die gespletenheid?

Wanneer voel jij je wel thuis en wat is daar

voor nodig? Zaterdag 8 september van 13.30

tot 17.00 uur in Soesterberg.

> MEER INFORMATIE Bel 06-47246518 of kijk op

www.bijeenzijn.nl.

Rodrigo van Rutte.

Foto: Ton Hendriks (Gekleurde Identiteit)

6

THEMA DROMEN TEKST ANGELA JANS EN MACHTELD STILTING

Dromen van een gezin en doorwaakte nachten

7

JUNI 2018ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

Aspirant adoptieouders Luc en Luuk dromen van een groot gezin. Veel deel-nemers aan het WK Adoptiekids dromen waarschijnlijk van een carrière als profvoetballer. En geadopteerde Michael vertelt in het Drieluik op pagina 15 dat zijn droom om in de opera te zingen al werkelijkheid is geworden. Bij dromen denken veel mensen aan iets moois, een wens of hoop. Maar dromen kunnen ook naar zijn. De nachtrust verstoren, bang maken. Relatief veel adoptiekinderen hebben daar vlak na aankomst in Nederland last van, zo is de ervaring bij Stichting Adoptievoorzieningen.

E en medewerkster van

Stichting Adoptievoorzieningen

kent meerdere adoptiekinderen

die enge dromen hebben, bijvoorbeeld

over boeven of enge mevrouwen die

hen weg komen halen, of over de dood.

“In ieder geval gaat het vaak over verla-

ten worden”, zegt ze. Ook kunnen kinde-

ren ’s nachts bijzonder veel zweten, zijn

ze bang in het donker.

Adoptiekinderen zijn hierin niet uniek.

Volgens de statistieken is zo’n 80 pro-

cent van de dromen negatief. Dan

spreken we dus eigenlijk van een nacht-

merrie, want volgens de Dikke van Dale is dat: een nare

droom, iets dat verontrust, een schrikbeeld. Terwijl het

grote Nederlandse woordenboek bij het woord ‘dro-

men’ de definitie schrijft: zich verbeelden, hopen, en

fantastische toekomstbeelden hebben.

Dat geldt doorgaans ook voor (aspirant) adoptieouders,

zij zien het wellicht al voor zich hoe ze – stralend – met

hun kind(eren) aan de ontbijttafel zitten, naar het bos

gaan, over het strand rennen.

LUC EN LUUK: ‘Graag een groot gezin’

Luc Nibbeling (24, student banking and finance Univer-

siteit van Utrecht) en zijn partner Luuk Doorakkers (24,

student geneeskunde) willen graag jonge ouders wor-

den en ook een groot gezin vormen. Vandaar dat ze al

in hun studententijd begonnen zijn aan de adoptiepro-

cedure. “Ik weet al heel lang dat ik kinderen wil. Het

accepteren van mijn homo-zijn vond ik minder lastig

dan het accepteren van de consequentie daarvan dat

je op de traditionele manier dus geen kinderen kunt

krijgen. Nu zie ik mijn geaardheid eigenlijk als een

voordeel, want wij zijn veruit het jongste stel in de

groep die de voorbereidingscursus van de adoptie-

procedure volgt. De anderen zijn ouder omdat veel

heterostellen waarschijnlijk pas aan adoptie gaan

denken nadat ze eerst geprobeerd hebben om op

natuurlijke wijze kinderen te krijgen”, aldus Luc.

Zijn partner Luuk: “Al op onze tweede date kwam hij

daarmee. Eerlijk gezegd was ik er tot op dat moment

totaal niet mee bezig geweest. Nu ben ik er wel blij mee.

We kennen elkaar nu 4,5 jaar en hopen nog voor ons

dertigste kinderen te hebben. Ik gun het kinderen om

jonge ouders te hebben, dan kun je ze veel meegeven.”

Voor beiden is het een droom om meerdere kinderen te

kunnen adopteren. Uit welk land maakt ze niet uit. Luc:

“Vier of vijf kinderen, dat lijkt me mooi. Ik wil graag een

groot gezin.” Luuk: “Dat lijkt wel een taboe onder studen-

ten. Ze hebben het over carrières en start-ups, nooit

over een gezin. Wij wel. We willen er alles aan doen om

onze droom na te jagen maar als het om wat voor reden

dan ook stopt bij twee of drie kinderen is dat ook goed.

We doen wat binnen onze mogelijkheden ligt.” >>

8

IWAN EN MIRANDA: ‘De nachten blijven een dingetje’

“Voor onze adoptieprocedure moesten we onder meer

één maand dag en nacht voor Márk (toen 6,5 jaar) in

Hongarije zorgen; daarna zou de uitspraak volgen of we

hem mochten adopteren. Het ging prima de eerste

dagen. Maar op een ochtend was er geen land met

hem te bezeilen. Hij was boos, zelfs agressief naar ons

toe. Het lukte ons hem uit zijn bui te halen, maar een

paar uur later zat hij er weer in. Het was echt extreem

gedrag. We wisten het even niet meer. Daarom belden

we de adoptiemedewerkster die ons in Hongarije

begeleidde. Zij vroeg Márk aan de telefoon. Aan haar

vertelde hij dat hij een nachtmerrie had gehad. Waar-

over zei hij niet. Het was zo erg dat hij er niet over wilde

praten. Wij communiceerden in die tijd met handen en

voeten met hem, en met pictogrammen (sclera.be). We

hebben een pictogram van een slapend poppetje

tweemaal overgetrokken en er een denkwolkje bij

getekend: één met duimpje omhoog, één met duimpje

naar beneden. Zo kon hij ons ’s ochtends laten weten

hoe hij geslapen had. Dit hielp ons wel er meer begrip

voor op te brengen en hem te troosten.

Márk is nu anderhalf jaar bij ons. De buien zijn sterk

verminderd. Maar de nachten blijven een dingetje. We

weten inmiddels dat hij over wolven droomt. Ze komen

hem halen, maken hem bang. Meer wil hij er niet over

vertellen. Een van ons moet altijd bij hem blijven tot hij

slaapt. Zelfs als hij boos op ons is. Er moet iets van een

trauma zitten. We weten dat hij niet happy was in het

pleeggezin waar hij zat. Van de vier jaar ervoor weten

we dat hem nare dingen zijn overkomen. Márk praat

niet over dingen die hem zeer doen.

Het heeft destijds geen moment onze keuze beïnvloed

of we hem wel wilden adopteren. We willen het beste

voor hem. We zijn zielsgelukkig en trots dat wij voor dit

fantastische menneke mogen zorgen”, aldus Iwan en

Miranda.

WENDY EN RUTGER: ‘Wens of waarheid?’

Wendy en Rutger: “Tommi (6) is nu drie jaar in Neder-

land. Toen hij net bij ons was, werd hij wel vier of vijf

keer per nacht in paniek wakker. Hij kon niet uitleggen

waarover hij gedroomd had en wij konden het ook niet

verklaren vanuit wat we over zijn achtergrond hebben

meegekregen. Dat hij erg bang was, uitte zich ook

lichamelijk: hij had op zulke momenten een heel hoge

lichaamstemperatuur. Hij was waarschijnlijk alles wat er

gebeurd is ’s nachts aan het verwerken. Nog steeds,

trouwens. Over is het namelijk nog niet, maar het gaat

al wel stukken beter. Tegenwoordig wordt hij nog maar

één of twee keer per nacht wakker. Hij voelt zich geluk-

kig veiliger. Omdat hij erg bang is in het donker hebben

we een klokje op zijn kamer gezet dat voor wat licht

zorgt, en hij heeft een lampje waar hij zelf bij kan. Wij

doen het uit als we gaan slapen en hij kan het aandoen

als hij daar ’s nachts behoefte aan heeft. Als wij naar

bed gaan en hem een knuffel geven, merken we vaak

al hoe laat het is: dan is hij al bezweet en ligt hij te

knarsetanden of te murmelen. Gelukkig haalt hij verlo-

ren slaap makkelijk in.

We denken wel dat het adoptiegerelateerd is. Er ge-

beuren natuurlijk ook wel eens wat dingen op school,

maar de lichamelijke reactie lijkt nog zo op toen hij net

bij ons was. We hebben hulp van Nazorg en we doen

video-interactiebegeleiding. Daar richten we ons nu op

dingen die nu wat meer prioriteit hebben. Verklaren

kan hij zijn nare dromen nog steeds niet. Als we na zo’n

nacht vragen waarover hij gedroomd heeft, zegt hij

bijvoorbeeld: ‘Ik droomde dat ik een ninja was.’ Dat lijkt

ons eerder een gekoesterde wens dan de waarheid.”

THEMA DROMEN

9

RUBRIEK DRIELUIK

LEEFTIJD54 jaar

Getrouwd: moeder van drie zonen, één

afgestaan

BEROEP schoonmaakster

WOONPLAATSBogotá, Colombia

Ik had het niet

aan mijn man verteld …

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #1

aangenomen, want ik wilde hem graag ontmoeten en

ben toen niet veel later samen met een van mijn andere

twee zoons, een halfbroer van Michael dus, naar Neder-

land gevlogen. Daar logeerden we bij zijn ouders.

In het begin moesten Michael en ik wel even aan elkaar

wennen. Bij aankomst klapte ik volledig dicht. We gaven

elkaar netjes een hand en gingen naar binnen. Voor mij

voelde het wel meteen als mijn zoon. Mijn bloed

stroomt door zijn aderen. Ik had behoefte

aan contact, wilde hem graag zoenen

maar dat wilde hij niet. Net zo min

als samen in een bed slapen.

Omdat ik vijf weken bij zijn

ouders verbleef leerden we

elkaar wel vrij snel best goed

kennen. En natuurlijk ont-

stonden er ook weleens

spanningen. Maar we heb-

ben ook heel leuke dingen

gedaan. Al met al vond ik het

een bijzondere ervaring. Ab-

soluut.

Sindsdien komt Michael bijna elk

jaar wel een keer bij ons op bezoek

in Colombia. Ik vind het fijn als hij komt

en eerlijk hoop ik altijd wel een beetje dat

hij ons financieel een steuntje in de rug

geeft. Mijn man werkt als parketlegger,

ik ben schoonmaakster. We hebben het

niet zo breed. Zeker niet zoals Michael in

Europa dat heeft….

Anna is de geboortemoeder van Michael

op pagina 15. Dit verhaal is niet rechtstreeks

uit haar mond opgetekend maar geba-

seerd op verklaringen van Michael en zijn

adoptiemoeder.

De man waarvan ik zwanger raakte, was twintig jaar ouder dan ik. Ik dacht: oké, dan gaan we trouwen. Maar hij had al twee kinderen bij een andere vrouw, ze waren gescheiden, en hij wilde niet nog meer kinderen. Voor mij was het mijn eerste zwangerschap. Als ik wilde blijven, ik werkte voor hem als schoonmaakster, moest ik van hem de zwangerschap laten afbreken. Dat was het einde van de relatie, ik ben weggegaan.

Toen mijn zoon werd geboren was ik

25 jaar. Op zich niet zo heel jong,

maar ik zag geen kans om hem

te houden. In mijn eentje voor

de opvoeding en de inkom-

sten zorgen, leek mij heel

zwaar en ingewikkeld. Daar-

om dacht ik dat het beter

zou zijn om hem af te staan.

Beter voor hem en voor mij.

Daarom heb ik hem afge-

staan ter adoptie en achter-

gelaten in een tehuis.

Een tijdje later kreeg ik weer een

relatie. Met die man ben ik getrouwd

en heb ik nog twee kinderen gekregen.

Aan hen heb ik nooit iets verteld over het

bestaan van mijn oudste zoon. Zij wisten

dus van niks toen, voor mij heel onver-

wacht, iemand me kwam vertellen dat Mi-

chael naar mij op zoek was. Dat laatste

vond ik natuurlijk geweldig, maar dat ik het

moest gaan uitleggen aan mijn man en

kinderen vond ik wel even moeilijk. Geluk-

kig hadden zij wel begrip voor wat ik had

gedaan.

Omdat de moeder van Michael niet kan

reizen, vroeg hij mij om naar Nederland te

komen om elkaar te zien. Vijf weken lang

maar liefst. Ik heb de uitnodiging natuurlijk

> GEBOORTEMOEDER

Annadrieluik

RUBRIEK DRIELUIK

THEMA DROMEN

10

De afdeling Nazorg van Stichting Adoptievoorzieningen krijgt regelmatig meldingen over kinderen met slaapproblemen. Niet zelden spelen nachtmerries daarbij een belangrijke rol. Vooral in de beginperiode, als het kind nog niet zo lang in Nederland is. Logisch, vindt nazorgmedewerkster Chris Thie: ‘Adoptiekinderen hebben vaak zo veel meegemaakt en zo veel verloren: hun biologische ouders, verzorgers, vriendjes, geuren… Dat moet verwerkt worden. Wat je los hebt moeten laten, komt vaak ’s nachts terug.’

TEKST MACHTELD STILTING

Chris Thie:

‘ Dromen zijn mooi materiaal om mee aan de slag te gaan’

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

11

JUNI 2018

H oe vervelend en vermoeiend ook, adoptieou-

ders moeten er volgens Chris Thie rekening

mee houden dat het er gewoon bij hoort: een

zeer onrustige slaapperiode als het adoptiekind net in

Nederland is. Vooral bij wat oudere kinderen komt het

voor. “Die hebben de veranderingen in hun leven be-

wuster meegemaakt. Het verwerken daarvan gebeurt

vaak ’s nachts in de vorm van dromen.” Als die dromen

nachtmerries worden, kan dat leiden tot slaapproble-

men. Het kind wordt wakker van zo’n nare droom en

durft niet meer te slapen. Of de ervaringen van nacht-

merries zorgen ervoor dat het kind ertegen opziet om

überhaupt te gaan slapen. Thie: “Wat een kind op zo’n

moment het meeste nodig heeft, is nabijheid en gerust-

stelling.” Het is altijd even zoeken naar wat het beste

werkt: bij je kind blijven totdat het inslaapt, het bij je in

bed nemen, op een matras op armlengte afstand naast

zijn of haar bedje liggen… “Als het kind maar weet dat

het niet alleen is. Dat werkt op zo’n moment het meest

verzachtend.”

Vastzittend trauma

De meeste adoptieouders

weten of vermoeden dat

het kind een heftige

periode achter de rug

heeft, vaak vol met

traumatische gebeur-

tenissen. Ouders

voelen zich dan vaak

onzeker en denken

dat hun kind therapie

nodig heeft. Dat snapt

Thie volledig. Toch

adviseert Nazorg om

eerst te focussen op het

ontwikkelen van de band

thuis. “De geruststelling die

van de ouders komt, werkt het

sterkst.” Als de hechting op gang

komt en het kind veiligheid ervaart door

de nabijheid van de ouders, nemen angstige

dromen vaak af.

Als de slaapproblemen hardnekkig blijken en het

hechtingsproces stagneert, kan er sprake zijn van een

vastzittend trauma, is de ervaring van Thie. In zo’n geval

adviseert ze om samen met een professional te bekij-

ken of traumabehandeling nodig is. En of het er al het

juiste moment voor is: “In de periode van de trauma-

behandeling is het voor het kind én de ouders prettig

als er een voldoende veilige basis is om het kind goed

te kunnen ondersteunen.” Zo’n moment kiezen is lastig:

“Het is een beetje dubbel. De hechting kan achterblij-

ven omdat er een trauma zit, maar om een traumabe-

handeling goed te laten verlopen is er een zekere mate

van hechting noodzakelijk.”

Puzzelstukjes

Dromen zijn niet alleen een last, maar ook mooi mate-

riaal om mee aan de slag te gaan. “Ze geven inzicht in

waar je kind ’s nachts mee bezig is.” Vaak is het moeilijk

vast te stellen wat echt gebeurd is en wat gebaseerd is

op fantasie. Thie merkt dat ouders graag de waarheid

willen achterhalen. Op zoek zijn naar puzzelstukjes van

de periode waar ze niet bij zijn geweest. Ze gissen:

verzint hij dit, heeft hij een enge film gezien, is het

waargebeurd? Het maakt ze vaak onzeker. Thie: “Het

kan inderdaad dat er dingen door elkaar zijn gaan

lopen. De grens tussen droom en waarheid vervaagt.

Maar dat maakt in wezen niet uit. De gevoelens die

erachter zitten, zijn namelijk wel gelieerd aan wat echt

gebeurd is. Ze geven handvatten voor rouw en

verwerking.” Het gaat er volgens Thie om

dat het kind zich gesteund voelt in

die gevoelens. Zelfs kinderen die

niet willen vertellen waarover

ze gedroomd hebben kun

je daarom helpen. “Je

kunt samen met je kind

bedenken wat zou

kunnen helpen om

minder bang of ver-

drietig te zijn. Iets

troostends of een

uitlaatklep als samen

een tekening maken

of een liedje zingen. Of

gezellig samen in bad

gaan. Je hebt geen de-

tails nodig. Het gaat erom

het gevoel te erkennen,

begrip te tonen en geborgen-

heid te geven.”

Naar het hier en nu halen

Misschien gaan de angstige dromen nooit helemaal

weg. Het verleden van adoptiekinderen is niet uit te

wissen. Maar je kunt wel proberen het kind naar het hier

en nu te halen, meent Thie. “Je kunt bijvoorbeeld

zeggen: ‘Je was daar heel bang en dat is vervelend hè,

schat? Kom maar, nu ben je hier, je bent nu veilig bij

ons, wij zorgen voor jou.’ Op die manier kun je je kind

omhullen met alle mooie dingen die je het wilt geven.

Je erkent de angst en biedt troost en geborgenheid.

En het is tegelijkertijd een mooie stap in de richting

van een goede hechting.”

THEMA DROMEN

12

D e koorts is weg. Maar er is iets anders voor in de

plaats gekomen. Of eigenlijk zat dat er de hele

tijd al, maar komt het nu weer duidelijk naar de

oppervlakte.

Gisteravond

Ik bracht haar naar bed: “Als wij gaan slapen vanavond

komt papa bij jou op de kamer. Mama slaapt hiernaast,

ik ben snel bij je als er iets is. Ik blijf nu nog bij je om

liedjes te zingen.”

Na één keer ‘Slaap kindje slaap’ was ze al weg. Ik kon

weer naar beneden. Twee uur later, toen we net op het

punt stonden om zelf te gaan slapen, hoorden we haar

ineens huilen. Menno was als eerste bij haar, ik volgde. Ik

knuffelde en zong haar weer in slaap. Menno bleef op

haar kamer slapen. Het ging redelijk goed tot 6 uur, dus

dat viel erg mee. Ze wilde per se mama, dus ik nam haar

nog een uurtje bij me in bed. (Ja, die lieve Menno lag

toen alleen op de kinderkamer. Met Poes Mies, dat wel.)

Vandaag

Pauline start de dag vrolijk en levendig. Heel wat anders

dan de dag ervoor met die hoge koorts. Alle leed lijkt

In maart 2017 verscheen het boek ‘Hallo Lieverd’. Daarin beschreef Kim van Schie de gebeurtenissen rond de adoptie van haar dochter Pauline uit Nigeria. Hoe ging het verder? Een kijkje van 24 uur in het leven van een adoptiegezin.

TEKST KIM VAN SCHIE

voorbij. Ze zingt liedjes en zit te tekenen aan tafel. Ik

loop naar de keuken voor een kop thee en nog geen

minuut later hoor ik gejammer. Ik loop de woonkamer

in. Pauline ligt op de grond onder de tafel. Ze kreunt

alsof ze pijn heeft, trapt met haar benen in het luchtle-

dige en stompt zichzelf herhaaldelijk in haar eigen buik.

Ik kniel bij haar neer: “Och meisje toch, kun je me

vertellen wat er is?”

“Naar gevoel in mijn buik”, huilt ze met dikke tranen. Ik

vraag of ik haar mag troosten en ze komt bij me zitten.

Ze zegt niet te weten waar het nare gevoel door komt.

“Dat is vervelend lieverd. Dat kan gebeuren, mama

heeft soms ook ineens een naar gevoel.”

“Maar ik wil het niet! Ik wil het niet!” huilt ze.

We knuffelen een tijdje stevig. Een paar minuten later is

ze weer haar vrolijke zelf. Niets aan de hand, zo lijkt het.

Maar deze scène herhaalt zich zo’n acht keer vandaag:

huilbuien vanuit het ‘niets’ (of eigenlijk vooral wanneer

ik met mijn aandacht niet bij haar ben), agressie naar

haar eigen buik en daarna aan me vastklampen.

Aan het einde van de dag zit ze bij me op schoot en

begint ineens te vertellen: “Toen ik gisteravond wakker

werd, wilde ik mama iets vragen. Ik dacht dat jij er nog

was. Toen ging ik goed kijken en toen was je er niet.”

Bingo. Dat is ’m.

Hoe is het nou met Pauline?

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

13

JUNI 2018

“Ik kan me voorstellen dat je daar even van schrok. Is

dat zo?” Pauline knikt en kleine traantjes rollen over

haar wangen.

We bespreken hoe goed het dan van haar was dat ze

van zich liet horen zodat we meteen naar haar toe

konden komen. En hoe knap het is dat ze er nu over

vertelt. Dat ze nooit alleen is. Dat we altijd in de buurt

zijn. Dat als we moeten werken, we dan voor een veilige

plek zorgen met mensen die ze kan vertrouwen. Dat we

bij haar zijn omdat we in haar hart zitten. Dat we altijd

terugkomen. Dat we nooit meer weg gaan. Dat we voor

altijd van haar houden.

Tien minuten later herhalen we het weer, wanneer

Pauline ineens begint over die keer dat ik in Nigeria

naar het ziekenhuis moest: “Er was iets ergs gebeurd en

wat deden de dokters toen in jouw arm?”

“Een infuus om mama medicijnen te geven zodat ik

weer beter werd.”

“En wat vond ik daarvan?”

“Dat vond je helemaal niet leuk. Je was heel bang

omdat je toen nog niet wist dat de dokters mama juist

beter gingen maken.”

“Nee, dat wist ik niet hè.”

Dat ‘niet leuk’ is een understatement. Het is een van de

gebeurtenissen waarvoor Pauline ruim een jaar gele-

den EMDR-therapie heeft gekregen (therapie voor

traumaverwerking). Die therapie heeft op meerdere

fronten geholpen. De bijna dagelijkse angstaanvallen

en nachtmerries zijn snel aanzienlijk verminderd. Maar

met dit soort triggers, ik die onverwacht niet naast haar

bed zit en ook nog eens goed ziek is door een longont-

steking, is het haar te veel. De verlatingsangst komt in

alle hevigheid weer boven.

Pauline ligt in haar bed en voert een gesprek op tussen

twee van haar knuffels: “Je hoeft me niet te missen

hoor olifantje, ik zit in je hart.”

Ze valt snel in slaap, maar wordt net zo snel weer hui-

lend wakker: “Naar gevoel.”

En dus ligt ze nu naast me. Onrustig af en toe. Dan

omhels ik haar met de woorden: “Mama is hier. Ik ben er

voor je.” Dat helpt. Voor 15 minuten.

Vorige keer heeft zo’n ogenschijnlijk klein incidentje

een week lang voor slapeloze nachten en huil- en

driftbuien gezorgd. Het kost dan een week intensief

liefhebben voordat je dat ene schadelijke moment van

enkele seconden weer enigszins hebt kunnen neutrali-

seren. Voordat ze zich weer veilig genoeg voelt om

echt te kunnen genieten van haar dag.

Waarom ik dit vertel?

Om de vele adoptieouders hier te laten weten dat ze

niet de enigen zijn. (En ik weet hoeveel heftiger het

eraan toe gaat bij sommigen van jullie.)

En om anderen een klein inkijkje te geven in de wereld

van een adoptiekind. Een kind dat voor de buitenwe-

reld soms net zo vrolijk en sterk lijkt als ieder ander

kind, maar van binnen worstelt met een enorme angst

voor afwijzing en verlating. Een kind dat daarom iedere

dag de lat (te) hoog legt voor zichzelf. Wil presteren en

tientallen keren per dag goedkeuring zoekt. Sociaal

gewenste antwoorden geeft en zich continu excuseert

wanneer dat niet nodig is. En wanneer het wel nodig is,

omdat ze iemand bezeerd heeft bijvoorbeeld, com-

pleet dichtslaat en in zichzelf keert met een starende,

angstige blik. Een kind dat, misschien ook vanwege

haar prestatiedrang, cognitief al klaar is voor groep 3

maar sociaal emotioneel beter in groep 1 past. Een kind

dat ineens weer drie keer op een dag in haar broek

plast wanneer haar moeder voor het eerst in tijden een

avond voor haarzelf heeft genomen. Een kind dat uit

de kleinste gebaren, blikken of tonen de grootste

afwijzing kan concluderen waarmee dat ‘nare gevoel’ in

haar buik weer een stukje verder groeit.

En een inkijkje in het leven van een adoptieouder. Die

geen moeite heeft met het geven van die extra liefde,

maar die wel voelt hoe iedere verkeerde keuze, in-

schatting of reactie van haar keihard aankomt bij haar

kind en dus vaak worstelt met een schuldgevoel. Die

verdriet heeft omdat haar kind verdriet heeft. Met een

enorm verantwoordelijkheidsgevoel omdat het haar

keuze was om dit kind uit haar vertrouwde omgeving te

halen waardoor er weer een trauma bij kwam. Die zich

afvraagt waarom ze nou zo nodig dat ene avondje weg

moest en waarom ze niet de hele avond naast het

bedje van haar dochter is gaan zitten. Die vandaag

weer haar eigen emoties opzij moest zetten om helder

na te kunnen denken toen haar dochter vragen stelde

over haar afkomst en achtergrondverhaal terwijl de

antwoorden daarop zo complex en incompleet zijn. Die

de lat voor zichzelf continu te hoog legt terwijl ze

probeert hem juist lager te leggen als goed voorbeeld

voor een meisje van vijf dat al te veel druk voelt in haar

dagelijks leven.

We zijn trots en dankbaar dat Pauline zich vaak weet uit

te drukken, zodat we vroeg of laat erachter komen wat

de oorzaak is van haar verdriet of angst. En we zijn trots

en dankbaar dat wij voor Pauline mogen zorgen. We

maken ook echt steeds weer kleine stapjes met elkaar

en beleven iedere dag ook grote geluksmomenten

met haar.

Maar of het alweer beter gaat met Pauline? Nou, van-

daag dus eigenlijk toch niet. En met ons ook niet.

Eigenlijk. Maar zoals ik altijd tegen Pauline zeg voordat

ze gaat slapen: “Morgen is er weer een mooie dag.”

RUBRIEK GELEZEN GEZIEN

Bijzonder KonjoHet adoptieverhaal van

onze kinderen

Auteur: Marja KnegtLecturium Uitgeverij

ISBN 9789048443772, € 17,95

Sinds in het najaar van 1999 de

telefoon ging in huize Knegt, met

het voorstel om een jongetje te

adopteren, speelt Ethiopië een

grote rol in het leven van Marja

Knegt en haar man Joost. Het kind

is op dat moment 9 maanden oud

en blijkt twee zusjes te hebben:

van 8 en 11 jaar. Marja en Joost

kunnen deze meiden niet adopte-

ren maar sluiten ze meteen wel

voorgoed in hun hart. Ze gaan er al

tijdens de eerste reis op bezoek,

houden contact en laten de zusjes

later voor vakantie overkomen naar

Nederland. Ondertussen is er ook

nog een meisje uit Ethiopië ge-

adopteerd: Yesni. Over haar familie

is aanvankelijk niets bekend, maar

daar komt verandering in…

Marja beschrijft hoe zij en haar

gezin gedurende inmiddels

achttien jaar lang, vervlochten

raken met Ethiopië. Ze gaan er

meerdere malen naartoe, vinden

uiteindelijk de biologische moe-

der van Yesni, ontmoeten daar de

hele familie en halen haar voor

bezoek naar Nederland. Het hele

verhaal leest als een trein. Marja

beschrijft het chronologisch, op

persoonlijke wijze en heel boei-

end waardoor je helemaal mee-

gevoerd wordt in de belevenissen

van het gezin, die inderdaad heel

bijzonder zijn. Een prachtig ver-

haal, fijn om te lezen.

— Angela Jans

Verbindende Verhalen voor getraumatiseerde

kinderen en jongeren in de therapeutische praktijk

Auteur: Kim S. Golding, met voorwoord van Dan Hughes

Uitgeverij SWP 2018 ISBN 978 90 8850 755 7 / NUR 770

Kinderen die verwaarloosd, verla-

ten of mishandeld zijn, kampen

vaak met gevoelens als schuld,

schaamte, woede, angst, verlan-

gen en verdriet. Ingewikkelde

gevoelens, die ze niet kunnen

sturen of begrijpen. In de verhalen

die psychologe Kim Golding voor

haar cliënten schreef, kunnen dit

soort kinderen zich herkennen,

maar ook een lichtpuntje vinden.

Tegelijkertijd bieden de verhalen

enorm veel informatie en hand-

vatten voor de volwassene die het

verhaal aan het kind vertelt.

Handig is dat bij elk verhaal staat

aangegeven welke thema’s erin

voorkomen en voor welke leef-

tijdsgroep het geschikt is (van

kleine kinderen tot pubers en

volwassenen).

Een van de verhalen gaat bijvoor-

beeld over Felicitas, die door haar

geboortemoeder wordt wegge-

geven aan andere ouders. Die zijn

enorm blij met haar en geven

haar alles wat ze nodig heeft.

Felicitas groeit gezond en sterk

op, maar kan niet gelukkig zijn. Ze

voelt zich boos en denkt dat ze bij

haar eigen moeder wel gelukkig

zou zijn geweest. Ze wordt boos

op haar nieuwe moeder, roept dat

ze weg moet gaan, maar voelt

zich heel alleen. Ze wordt omringd

door water, dat steeds meer gaat

kolken naarmate ze bozer wordt.

Ze zit op een vlot op een rivier,

haar moeder wil haar helpen,

maar Felicitas durft haar niet aan

te kijken en roept dat ze haar met

rust moet laten. Ze gelooft niet

dat haar moeder haar gelukkig wil

maken. De moeder reikt eten en

dekens aan, maar Felicitas pakt

het niet aan, dus verdwijnt alles in

de rivier. De moeder rent langs de

oever mee en roept: “Kom bij me,

ik wil je helpen, ik geef je alles wat

je nodig hebt om gelukkig te zijn!”

Maar Felicitas durft haar hulp niet

te accepteren en roept boze

dingen terug.

Dan fluistert Wijsheid moeder in

haar oor wat ze moet doen:

Felicitas niet proberen te redden

van het vlot, maar door de rivier

naar haar toe zwemmen en naast

haar op het vlot gaan zitten.

Moeder volgt het advies op maar

Felicitas zegt: “Ga weg, ik wil je

hier niet.” Moeder antwoordt: “Ik

laat je niet in de steek, ik blijf bij

je. Ik accepteer je boosheid en je

verlangen, ik weet dat mijn goe-

de zorgen voor jou beangstigend

zijn. Ik wil dat je gelukkig bent,

maar ik blijf ook bij je nu je ver-

drietig, eenzaam en bang bent.”

En dan, na een lange poos, durft

Felicitas te vertellen dat ze bang

is dat ze slecht is, en bang om

daarom weer verlaten te worden.

Moeder kan deze angst niet

wegnemen, maar houdt haar vast

om de angst samen met haar te

dragen.

Op de boekenplank bij elke

kindertherapeut en alle pleeg-

en adoptieouders, zou ik zeggen…

— Chris Thie

JUNI 2018

14

drieluik

15

RUBRIEK DRIELUIKADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

LEEFTIJD29 jaar

BEROEP klassiek zanger

WOONPLAATSUtrecht/Stuttgart

den was ik rebels, een beetje onhandelbaar. Gelukkig heb

ik dat met de juiste hulp wel onder de knie gekregen. Bo-

vendien heb ik zang, mijn grote passie ontdekt. Ik hield al

van toneelspelen en wist ook dat ik wel een beetje kon

zingen, maar dat ik zo’n bijzondere stem had… dat wist ik

niet. Dat hebben ze op de toneelschool ontdekt. Daar

kreeg ik zangles en heb ik geconstateerd dat

opera echt mijn grote passie is, ik kan niet

meer zonder. Ik ben overgestapt naar

het conservatorium en werk nu als

operazanger, bariton.

Gelukkig gaat het ook heel

goed. Momenteel zing ik in

de opera van Stuttgart en na

de zomer heb ik een rol bij

Opera Zuid.

Mijn adoptie heeft ook voor-

delen. Zeker in mijn beroep.

Ik ben Nederlander én exo-

tisch tegelijk. Dat kun je als

moeilijk ervaren maar je kunt

het ook positief inzetten. Het

maakt dat ik speciaal ben. Daar

maak ik gebruik van. Ik voel me voor

een deel ook zeker Nederlander, aan de

andere kant voel ik me ook echt een we-

reldburger. Een combinatie van alles. In de

kunst gaat het ook om alles wat samen-

gaat, dus dat komt goed uit. Nogmaals, je

kunt het ook positief inzetten.

Michael is de biologische zoon van Anna

op pagina 9 en geadopteerd door Roos-

marie Wilmering, de adoptiemoeder op

pagina 21.

Adoptie was altijd wel aanwezig in mijn leven. Iedereen om mij heen was er heel open over. Bovendien groeide ik op in een warm gezin. Misschien ook daardoor kon ik het vrij gemakkelijk verwerken. Lukte het mij om er goed mee om te gaan.

Maar… vanaf mijn vijftiende wilde ik toch heel

graag terug naar Colombia, op zoek naar

mijn biologische ouders. Dat mocht

niet van mijn ouders, zij vonden mij

daarvoor nog veel te jong. Ach-

teraf ben ik ze daar heel erg

dankbaar voor, want de ont-

moeting die ik uiteindelijk op

mijn achttiende met mijn

biologische moeder had,

heeft veel impact gehad. Al

zijn toen ook veel puzzel-

stukjes op hun plek gevallen.

De zoektocht heeft ongeveer

een half jaar geduurd. Toen was

ze al gevonden. Omdat mijn

adoptiemoeder vanwege een han-

dicap niet kan reizen, heb ik mijn biolo-

gische moeder voor de eerste ontmoeting

naar Nederland gehaald. Sindsdien ben ik

al zeker vijf keer naar Colombia geweest. Ik

vind het een heerlijk land, ben er graag. De

manier waarop de mensen leven, niet te

ver vooruit plannen, niet zoveel denken,

dat past bij mij. Als ik in het land ben, ga ik

ook altijd wel even langs bij mijn moeder.

Al hoeft het contact voor mij niet zo, de

band met haar is een beetje stroef. Ze

vraagt me bijvoorbeeld nooit hoe het met

me is. Wel zeurt ze om geld.

Als kind was ik al creatief maar zeker niet

altijd gemakkelijk voor mijn ouders. Met tij-

> GEADOPTEERDEMichael Wilmering

Het maakt mij speciaal, ik ben Nederlands én exotisch

16

Bergman ondersteunt adoptieouders en hun kroost

met behulp van video-interactiebegeleiding en Sher-

borne-samenspel. Dat doet ze niet alleen bij proble-

men; advies en hulp kan ook aangevraagd worden ter

bevestiging, bij vragen, zorgen of behoefte aan een

Een ongewenste zwangerschap, een moeilijke bevalling, afgestaan worden… Kinderen, hoe klein ook, krijgen daar vaak onplezierige gevoe-

lens van mee, weet Willemijn Bergman, medewerker bij Stichting Adoptie-

voorzieningen. Het veroorzaakt stress, in meer of mindere mate, die zich vroeg of

laat uit. In welke vorm dat gebeurt, hangt af van factoren zoals karakter en de

manier waarop het kind opgevangen is na een ingrijpende gebeurtenis. Hoe dan

ook, veel adoptiekinderen hebben te maken gehad met prenatale en early life

stress, dus adoptieouders kunnen er maar beter op voorbereid zijn.

Wat te doen bij prenatale en early life stress?

RUST, RUST EN NOG EENS RUST

RUBRIEK BEGELEIDING BESPROKEN TEKST ANGELA JANS

klankbord. Ook geeft ze lezingen over stress- en emo-

tieregulatie bij adoptiekinderen.

Onder meer bij vergunninghouder A New Way. Daar

vertelt ze dan bijvoorbeeld: “De biologische moeder

RUST, RUST EN NOG EENS RUST

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2 JUNI 2018

heeft in veel gevallen tijdens de zwangerschap ge-

kampt met grote zorgen. Bijvoorbeeld vanwege dak-

loosheid, geldgebrek, geweld of middelengebruik. Al

tijdens de zwangerschap kan door de stress bij moeder

het opbouwen van een gezonde gehechtheidsrelatie

met het kind verstoord worden. De moeder kan er niet

zijn voor haar ongeboren kind, of ze heeft zelfs een

afkeer van het kind dat zij draagt. Prenataal en ook

daarna slaat een kind dat op in het fysieke geheugen,

als informatie in het lijf, terwijl het nog niet in staat is

zichzelf te beschermen tegen de heftige emoties die

deze zaken teweegbrengen. Zo’n kind kan het ook nog

niet begrijpen. Veel stress van de moeder tijdens de

zwangerschap activeert het stress-systeem van de

ongeboren baby. Het gevolg: moeite met slapen, snel

overprikkeld, overmatig huilen, angstig enzovoort.”

HERSTEL IS MOGELIJKHet goede nieuws: er zijn herstelmogelijkheden, ook als

je de zorg krijgt voor een baby die veel stress heeft

ervaren. Om te beginnen door het kind te laten voelen

dat het niet alleen is. Samen zijn, babbelen, contact

maken, vasthouden. Bergman: “Ouders kunnen het

verhaal over gehechtheid, trauma en stress niet vaak

genoeg horen. Wat ik probeer duidelijk te maken is: als

een kind gestrest is, kun je soms misschien moeilijk in

de natuurlijke flow komen. Vertrouwen op je gevoel is

dan te eenvoudig, omdat de stress bij de ouders dan

ook groter wordt, en dan kun je juist niet meer helder

denken en rustig voelen. Als een kindje heel onrustig is,

veel huilt, wordt bijna elke ouder daar onzeker van. Dat

is heel normaal. Zeker omdat je dan vaak ook nog eens

ongevraagd allerlei goedbedoelde adviezen krijgt. Dan

ga je twijfelen en weet je helemaal niet meer wat

wijsheid is. Wat je dus het beste kunt doen is bij jezelf

blijven, je gevoel volgen. Durf gewoon je eigen weg te

kiezen. Al is dat vaak niet voldoende, als het kind erg

onrustig is en de ouder idem dito.”

Adoptiekinderen hebben vaak last van spanningen, van

stress. Bij baby’s uit zich dit doorgaans in veel huilen,

overstrekken, verkrampen, boos zijn. Op latere leeftijd

ziet Bergman kinderen met heftige woede-uitbarstin-

gen, agressie en andere problematiek die veelal is

terug te voeren op prenatale en/of early life stress.

Immers al in de baarmoeder, tijdens de geboorte en

direct na de bevalling – hoe pril het leven ook is – slaat

het lijf alles op wat er gebeurd is. Ze geeft een voor-

beeld: “Een jongetje bleef maar zeggen dat zijn biolo-

gische moeder hem geslagen had. Dat leek onmogelijk,

want hij was als jonge baby geadopteerd. Toch hield hij

vol. Op een gegeven moment heeft de adoptiemoeder

het voorgelegd aan de biologische moeder van de

jongen. Zij bevestigde dat ze tijdens de zwangerschap

veel op haar buik had geslagen in de hoop de zwan-

gerschap te beëindigen… De jongen had dus gelijk!

Meestal komen er echter geen woorden om dit te

uiten, deze jongen had het geluk dat hij de woorden

vond.”

LEER HET KIND TE ONTSPANNEN“Hersenen geven chemische stoffen af die het lichaam

helpen te waarschuwen voor bedreiging. Een onge-

wenste zwangerschap, de bevalling, overgedragen

worden aan pleegzorg en vervolgens aan de adoptie-

ouders: het geeft stress. Het gaat erom hoe de stress

vervolgens wordt geluwd door een sensitieve volwas-

sene, in hoeverre je daar als mens later last van krijgt.

Als dat luwen niet of onvoldoende gebeurt, kun je een

opeenstapeling van stressfactoren krijgen. Dus neem

als adoptieouder ruimschoots de tijd voor je kind: elke

voeding, elke verschoning is een mogelijk herstelmo-

ment. Natuurlijk, een huilbaby kan ook last hebben van

darmkrampjes, reflux of iets anders, dat moet je alle-

maal onderzoeken. Maar als er geen medische oorzaak

is geconstateerd, kun je het beste heel zwaar inzetten

op fysieke verzorging en ontspanning. Koester het kind,

ga het wiegen, probeer veel te babbelen, te zingen,

zorg voor huid-op-huidcontact, geef dagelijkse massa-

ges, afgestemd op wat het kind aankan. En wees voor-

spelbaar. Rust, ritme en regelmaat zijn heel belangrijk.

Dat vraagt soms om veel geduld van ouders. Maar als

de baby altijd prenataal stress heeft gehad, heeft-ie

geen notie van wat ontspanning kan zijn. Het is logisch

dat het tijd kost om dat op gang te brengen. Omdat je

dat als ouder een baby niet simpelweg kunt uitleggen

maar alleen kunt laten ervaren, moet je alle zeilen

bijzetten.”

Bergman ondersteunt daarom ook de roep om adop-

tieouders langer verlof te geven. Allebei, zodat ze elkaar

ook kunnen aflossen. Want dat het vermoeiend kan zijn

om een onrustig kind rustig te krijgen, is wel duidelijk.

Het vergt soms een lange adem. “Mijn boodschap is:

het kan echt veranderen, je kunt alleen maar winnen.

Als je maar vol blijft houden om rust te creëren, om

ontspanning te laten voelen. Dan kan het kind uitreiken

naar de ander, letterlijk de armen wijd openen en

non-verbaal vragen: ik vertrouw me toe aan jou, wil je

me helpen? Een kind dat gestrest is, doet dat niet.

Ontspanning is het toverwoord.”

17

‘Ontspanning is het toverwoord’

18

RUBRIEK ACHTER DE FEITEN

Georgie Hsieh zet een soort pistool op het voorhoofd van de bezoekers. ‘Pang!’ klinkt het. Ze kijkt op het digitale venster van de

thermometer en leest: 36.9. Dat is oké. Volgende persoon. De tempera-

tuur van alle bezoekers van het kindertehuis van CSS (Christian Salvation Service)

in Taipei wordt gemeten en genoteerd. Voor ze naar binnen mogen ook nog

eerst even schoenen uit, handen desinfecteren, hesje aan. Hygiëne voor alles,

om te voorkomen dat kinderen ziek worden.

Werkbezoek Stichting Adoptievoorzieningen in Taiwan:

‘WE DRAGEN MET Z’N ALLEN ZORG VOOR DEZE KINDEREN’

TEKST ANGELA JANS

Willemijn Bergman.

19

Vergunninghouder Meiling verzorgt alle adopties vanuit

Taiwan naar Nederland. CSS is een van de organisaties

in Taiwan waar Meiling contact mee heeft. Via voorstel-

len van CSS kwamen vorig jaar elf kinderen ter adoptie

naar Nederland. Met in totaal ongeveer twintig kinde-

ren per jaar, is Taiwan momenteel een van de ‘grotere’

adoptiekanalen voor Nederland. Een van de redenen

voor medewerkers van Stichting Adoptievoorzieningen

om dit Aziatische eiland te kiezen als bestemming voor

de jaarlijkse werkreis. Ans Rijk (voorlichter en medewer-

ker nazorg) en Willemijn Bergman (video-interactiebe-

geleiding en gehechtheid, VIB-G) vlogen begin april

naar Taipei, de hoofdstad van Taiwan. Ze bezochten

kindertehuizen (zoals dat van CSS), adoptieorganisaties,

een pleeggezin en een rechter. Meiling was direct

betrokken bij de inhoudelijke samenstelling van de reis

en aanwezig bij de uitvoering van een deel van het

programma in Taipei.

Doel van het werkbezoek van Stichting Adoptievoorzie-

ningen was de situatie in een land van herkomst ter

plekke te bekijken en daarmee informatie te verzame-

len die gebruikt kan worden bij de voorlichting aan

aspirant-adoptieouders, bij de nazorg van de telefoni-

sche advieslijn en bij de VIB-G. Dat doel is zeker be-

haald, vindt Ans. “We hebben veel mooi en goed

materiaal kunnen verzamelen voor de voorlichtings-

groepen. Goede beelden kunnen maken van de kinde-

ren in de tehuizen en veel informatie gekregen van de

medewerkers van de verschillende adoptieorganisaties.

Daarnaast zijn we veel te weten gekomen over de

achtergrond van de adoptiekinderen, de pogingen die

gedaan worden om (interlandelijke) adoptie te voorko-

men en als dat niet lukt, toch contact te behouden

tussen de geadopteerden en hun biologische ouders.”

De ontvangst was erg open, vriendelijk en warm, aldus

Ans en Willemijn, en ook over de begeleiding en hulp-

vaardigheid van de drie vrijwilligers van Meiling – Anja,

Marco en Dorien – zijn ze laaiend enthousiast. “Hun

betrokkenheid en deskundigheid hebben we als heel

bijzonder en zeer prettig ervaren.”

FILMEN IN KINDERTEHUIZENIn het kindertehuis van CSS, een voormalige ambas-

sade, heeft Georgie Hsieh de dagelijkse leiding. Ze laat

de Nederlandse delegatie de verschillende afdelingen

zien waar de kinderen verblijven. In één kamer staan

bijvoorbeeld acht bedjes voor de allerkleinsten tot een

jaar oud. In een andere ruimte leven de meeste kwets-

bare kindjes. Een verzorgster heeft een baby op schoot,

geeft het de fles en beweegt ondertussen met haar

voet een wipstoeltje met daarin een ander kindje. Een

verdieping lager is naast de bedjes een grote, afgeba-

kende speelruimte ingericht. Daar zitten vijf kinderen

en een verzorgster. De vrouw houdt vooral toezicht. De

kinderen vermaken zichzelf.

Op alle afdelingen is het schoon en netjes en zijn

verzorgsters aanwezig. Georgie vertelt dat ze de be-

zoekers bij binnenkomst standaard altijd controleren

op koorts en aandringen op het goed wassen van de

handen omdat ze willen voorkomen dat er ziektes het

tehuis binnenkomen. De kinderen – in totaal verblijven

er hier zo’n twintig in de leeftijd tot maximaal twee jaar

– zijn over het algemeen kwetsbaar, een bacterie kan

desastreus zijn.

Willemijn filmt de dagelijkse gang van zaken op de

verschillende afdelingen. “Het is belangrijk dat ouders

dit kunnen zien. Maar ook dat ze weten wat wij nu

horen, dat de kinderen bijvoorbeeld heel weinig buiten

komen. Als je dat weet, dan besef je als adoptieouder

misschien beter wat het voor je kind betekent als je er

‘gewoon’ mee op straat loopt”, zegt Willemijn.

In een ander kindertehuis in Taipei, het Jonah House

van Cathwel Service, leven de kinderen ook in verschil-

lende leeftijdsgroepen. Elke groep heeft vaste verzorg-

sters. Ans: “Ik was prettig verrast toen ik hoorde dat hier

bijna dagelijks, volgens een vast rooster, vaste vrijwil-

ligers met de kinderen komen spelen. En de medewer-

kers hebben zichtbaar veel passie voor hun werk; het

belang van de kinderen staat hier duidelijk voorop.”

De groep kinderen in de leeftijd tussen de twee en drie

jaar komt net uit bed als de Nederlandse bezoekers in

hun speelzaal zijn. De ruimte is schoon en licht, royaal

van afmetingen en voorzien van een klimhuisje, een

glijbaantje en allerlei speelgoed in vrolijke kleuren.

Vergelijkbaar met de speelzaal van een gemiddelde

Nederlandse kleuterschool. Als ze de middagslaap uit

hun ogen hebben gewreven, krijgen de peuters een

bordje pap. Ans en Willemijn helpen elk een paar kind-

jes met het naar binnen lepelen. Ondertussen geven ze

hun ogen goed de kost, ze kijken naar het gedrag van

de kinderen en de verzorgsters, zodat ze straks in

Nederland de collega’s en (aspirant-)adoptieouders

nog beter kunnen informeren.

ECONOMISCHE BOYCOTKinderen uit Taiwan adopteren, waarom is dat eigenlijk

nodig? Dat was een van de prangende vragen waar-

mee de twee medewerksters van Stichting Adoptie-

voorzieningen aan de reis begonnen. Hoe komt het dat

kinderen daar niet kunnen blijven? Het lijkt een redelijk

welvarend land, waarom kunnen de inwoners niet zelf

voor hun kinderen zorgen? Ans en Willemijn kregen al

vrij snel overtuigend antwoord: “Ja, het is nodig,

JUNI 2018ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

>>

RUBRIEK ACHTER DE FEITEN

20

want nee, niet alle kinderen kunnen in Taiwan in een

gezinssituatie opgroeien.”

Dat komt met name door de economische situatie, zo

wordt hun verteld door Tina en Melissa, twee mede-

werksters van het Child Welfare League Foundation

(CWLF) met wie ze meerdere ontmoetingen hebben.

Het CWLF is een jeugdzorginstelling die onder andere

kinderopvang biedt en hulp aan moeders die afstand

willen doen van hun kind. De organisatie begeleidt ook

adopties, meestal in het binnenland. Meiling krijgt af en

toe een voorstel van CWLF.

Wettelijk is het in Taiwan sinds 2011 verplicht dat eerst

heel goed wordt gezocht naar mogelijkheden voor

binnenlandse adoptie. Pas als dat echt onmogelijk

blijkt, mogen kinderen vanuit het buitenland worden

geadopteerd. Dat dit dus nog steeds nodig blijkt, is

volgens Tina en Melissa vooral een kwestie van geld.

“De salarissen zijn heel laag, de kosten voor levenson-

derhoud zijn hoog. Taiwan heeft het moeilijk doordat

het in opdracht van China door veel landen geboycot

wordt. Dat maakt dat niet iedereen genoeg geld heeft

om kinderen groot te brengen, waardoor het geboor-

tecijfer erg laag is en er ook minder adoptieouders te

vinden zijn.” Bovendien zijn er in vergelijking met Ne-

derland en mede door de economische crisis relatief

veel vrouwen die moeder worden terwijl zij in de prosti-

tutie zitten en daarbij drugs gebruiken, ook om ‘aan te

kunnen blijven staan.’ Dat betekent ook meer kinderen

die na een belaste zwangerschap geboren worden met

een special need, waarvoor binnen Taiwan moeilijk

ouders te vinden zijn. De algemene opinie over adoptie

is bovendien niet positief, aan de bloedband wordt veel

waarde gehecht. Alle organisaties die nu verplicht eerst

een Taiwanees adoptiegezin moeten zoeken, lopen

hiertegenaan.

ONTMOETING MET RECHTERNa deze eerste ontmoetingen met de twee CWLF-me-

dewerksters gaan Ans en Willemijn op bezoek bij een

pleegmoeder. De vrouw, die dit werk al 22 jaar doet,

heeft een kamer van ongeveer 3 bij 3,5 meter in haar

appartement helemaal peuter-proof gemaakt. De

ruimte heeft een zachte ondergrond en er is kinder-

speelgoed. Daarnaast is er een klein keukentje, douche

en wc en één slaapkamer, waar de pleegmoeder en

haar man slapen. De ramen zijn dicht en nergens komt

daglicht naar binnen.

Willemijn: “De pleegmoeder reageert op de signalen

van de kinderen, is lief, heeft plezier, stimuleert bijvoor-

beeld de baby om zich om te draaien. Maar opvallend

is dat er amper gesproken wordt tegen de kinderen,

het is er heel stil.” Ze maakt filmopnames om het tafe-

reel in Nederland goed over te kunnen brengen. “Want

als er uit een pleeggezin geadopteerd wordt door

Nederlandse ouders, hebben zij niet de mogelijkheid

om hier op bezoek te gaan. En wat missen ze dan veel!

Dit beeld geeft antwoorden op vragen als: wat is mijn

kind gewend? De wetenschap dat het in Taiwan heel

anders was dan in Nederland kan voor veel adoptieou-

ders helpend zijn om te begrijpen wat het kind aan

gedrag laat zien.”

Door bemiddeling van Meiling staat er ook een gesprek

met Judge Peng op het programma. Deze rechter, een

vrouw op leeftijd, is zeer begaan met het lot van de

adoptiekinderen waar zij over beslist. Willemijn: “Opval-

lend is dat zij benadrukt dat ze er maar op moet ver-

trouwen dat de opvang goed is het land waar het kind

terecht komt, dat het een sprong in het diepe is. Ze wil

daarom van alles weten over voorbereiding en nazorg

in Nederland.”

Mevrouw Peng vertelt dat er in het verleden wellicht

geld is verdiend aan adoptie, maar dat wetgeving dat

onmogelijk heeft gemaakt. De wetgeving is er ook op

gericht om binnenlandse adoptie te stimuleren. Maar

om geen kostbare tijd voor het kind te verspillen, vindt

ze het belangrijk dat internationale adoptie snel in

beeld komt als blijkt dat er in Taiwan geen ouders te

vinden zijn. Ze zegt: “The world is a good place, your

children are all my children.” Ans en Willemijn: “Deze

uitspraak tekent mooi het gevoel dat we bij al onze

ontmoetingen in Taiwan ervaarden. We dragen met

elkaar de zorg voor deze kinderen.”

Ans Rijk.

21

LEEFTIJD59 jaar

Getrouwd: moeder van dochter en zoon

WOONPLAATSZeist

drieluikHet is een bühnebeest,

hij hóórt op het podium

paat waar wij al met hem kwamen vanwege astma zei:

“Volgens mij is hij bang dat hij weer achtergelaten wordt.”

De verhuizing had dat aangewakkerd. Toen zijn we het

hele stuk van de hechting weer opnieuw in gaan halen.

Compleet met babyfase en al. Ik denk dat dit fijn geweest

is voor de rest van zijn leven. Dat heeft volgens mij een

goede basis gelegd waardoor hij nu heel bewust in het

leven kan staan. We hebben geboft dat we op tijd de

juiste mensen zijn tegengekomen toen het

moeilijk was.

Al ging het op zijn vijfde, zesde ook

weer wat minder. Hij was ongeluk-

kig op de school waarop hij zat.

We hebben hem toen van die

school gehaald en naar de

Vrije School gedaan, dat

heeft hem gered. Daar was

hij op zijn plek, daar deden

ze veel aan muziek, daar

mocht hij toneelspelen.

Voor ons als ouders was lang

onduidelijk wat hij ‘later’ zou

gaan doen. Dat hij op een ge-

geven moment zó gegrepen

werd door de muziek was heel fijn.

Al zijn talenten, zijn ongedurigheid,

zijn taligheid, zijn acteertalent, zijn gewel-

dige stem: alles komt samen in de opera.

Het is een echt bühnebeest, hij hóórt op

het podium. Hij kan ook nog eens enorm

goed met mensen omgaan. Het is fantas-

tisch om te zien dat hij doet waar hij voor

geboren is. Voor mij is het een droom die

uitgekomen is, dat hij gelukkig is met wat

hij doet. Dat zijn ziel gevoed wordt, dat

vind ik heel fijn.

Roosmarie is de moeder van geadopteer-

de Michael op pagina 15.

Al voor ons huwelijk hadden we afgesproken dat we kinderen zouden gaan adopteren, naast eigen kinde-ren. We hebben hier immers zoveel in overvloed. Dat leek ons goed om te doen.

Op natuurlijke wijze kwamen er echter niet zomaar

kinderen en op aanraden van vrienden die zeiden:

“Adoptie duurt toch zo lang, waarom schrijf je je dan niet

alvast in?”, hebben we toen de adoptieproce-

dure in gang gezet. Ondertussen raakte ik

toch zwanger en vervolgens werd

onze dochter geboren. Dat heeft

de adoptieprocedure een jaar

opgeschoven maar daarna

kregen we uiteindelijk eind

december 1988 het voorstel

om Michael te adopteren.

In april 1989, toen hij vier

maanden oud was, is hij

vanuit Colombia naar Ne-

derland gekomen. Omdat ik

door een handicap niet kan

vliegen, heeft mijn man hem

alleen opgehaald. Achteraf be-

zien was dat niet zo’n goed idee

om hem alleen te laten gaan, hij had

iemand die dicht bij hem stond mee moe-

ten nemen op zo’n emotionele reis, en

dan ook nog eens alleen met zo’n kindje.

Dat is voor hem wel heel zwaar geweest.

Maar goed, hij kwam terug met een heer-

lijke baby. Michael voelde voor mij meteen

helemaal eigen, precies hetzelfde als bij

onze biologische dochter. Het enige ver-

schil was dat hij toevallig niet uit mijn buik

was gekomen.

Het ging allemaal helemaal goed. Tot we

rond zijn vierde gingen verhuizen. Daarna

kreeg hij nachtmerries en werd hij soms

wel zes keer per nacht wakker. De homeo-

> ADOPTIEMOEDER

Roosmarie Wilmering

RUBRIEK DRIELUIKADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

Om zoveel mogelijk families bij elkaar te kunnen brengen roept Marcia Engel Colombiaanse geadopteerden en Colombiaanse ouders die een kind hebben afgestaan, op zich te melden. Van alle

betrokkenen wil ze de DNA-gegevens verzamelen in een databank. Hoe meer

DNA-profielen, des te groter de kans op succes.

Plan Angel:

‘ IEDEREEN HEEFT RECHT TE WETEN WIE HIJ OF ZIJ IS’

22

RUBRIEK ACTUEEL TEKST ANGELA JANS

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2 JUNI 2018

“We proberen als een olievlek te groeien. Ons doel is

minstens duizend profielen op te nemen in vier jaar

tijd”, zegt Marcia Engel (40). Ze is oprichter en voorzitter

van Plan Angel, een organisatie die familieleden bij

elkaar wil brengen die uit elkaars leven verdwenen zijn.

Het DNA-project is een belangrijke activiteit van Plan

Angel, en een initiatief van Marcia zelf. Ze werd daarbij

gedreven door haar eigen ervaringen. Marcia werd als

tweejarig Colombiaans meisje geadopteerd door

Nederlandse ouders. Vanaf haar twintigste, na de ge-

boorte van haar oudste zoon die ernstig ziek bleek te

zijn, is ze gaan zoeken naar haar biologische ouders.

Die vond ze, al was haar altijd verteld dat ze een wees-

kind was. Na negen jaar ontdekte ze dat de man die

zich haar vader noemde, toch niet haar biologische

vader was. “Toen stond mijn wereld wel even stil… Zoiets

wens ik echt niemand toe. Die ontdekking is voor mij

traumatisch geweest.”

PAPIEREN KLOPPEN VAAK NIETDat was in 2015. Strijdbaar als ze is, herpakte ze zichzelf

redelijk vlot en twee jaar later begon ze met haar

project om Colombiaanse ouders en geadopteerden

elkaar terug te laten vinden op basis van DNA. Zeker-

heid boven alles! “Want al zegt je gevoel: ‘Dit is ze, dit is

mijn moeder, dit klopt’, je moet altijd een DNA-test

doen. Altijd!” Daarom ging ze zelf DNA-kits kopen en

uitdelen: doe-het-zelfsetjes om DNA af te nemen,

op te slaan en te verzenden naar een verzamel- en

opslagpunt.

Dat kost geld en Marcia strijdt er nu voor, met haar

stichting Plan Angel en andere organisaties van ge-

adopteerden, dat de Nederlandse overheid dat gaat

betalen. “Wij vinden dat iedereen er recht op heeft te

weten van wie hij of zij afstamt. Er zijn alleen al zo’n

5.500 Colombiaanse geadopteerden in Nederland. Zij

moeten betalen om erachter te komen wie ze zijn. Ze

moeten niet alleen een DNA-test kopen, ze draaien ook

op voor de reiskosten, het zoeken, noem maar op. Dat

vind ik oneerlijk. Zeker omdat de Nederlandse overheid

jarenlang heeft toegestaan dat adopties onzorgvuldig

werden uitgevoerd. Negen van de tien keer kloppen de

papieren van geadopteerden niet, en er zijn veel schrij-

nende zaken. Dat is het verhaal dat verteld moet wor-

den. Als de overheid nu de DNA-kits betaalt, ook voor

de ouders in Colombia, en de DNA-databank vult zich,

wereldwijd, dan hoef je als geadopteerde straks nie-

mand meer te betalen om de juiste informatie te

krijgen. Dan komen de uitslagen als vanzelf.”

DNA-TESTS UITDELEN IN COLOMBIAMarcia is niet alleen actief in Nederland. Aan deze kant

van de plas benadert ze binnenlandse en buitenlandse

politici om op Europees niveau de kwestie op de agen-

da te krijgen. Daarnaast gaat ze regelmatig naar Co-

lombia. Ze probeert daar, net als hier, veel publiciteit te

krijgen om daarmee aandacht te trekken van betrokke-

nen zoals de geboortemoeders, zodat die zich melden

en registreren. Verder organiseert ze er meetings voor

mensen die een kind ter adoptie hebben afgestaan.

Daar en op andere plekken worden DNA-testen uitge-

deeld en afgenomen en kunnen lotgenoten met elkaar

in contact komen. “Biologische ouders zijn vaak ver-

scheurd door verdriet en voelen zich machteloos. Ze

hebben hun kinderen soms onder verschrikkelijke

omstandigheden afgestaan of de kinderen gingen ter

adoptie naar het buitenland zonder dat ze dat wisten.

Ze hebben meestal niet de middelen om een DNA-kit

te kopen of zijn niet op de hoogte van de mogelijkhe-

den. Deze belemmeringen willen wij weghalen door

zelf daarheen te gaan, DNA-testen beschikbaar te

stellen en hen te begeleiden in het traject. Door ons

voelen ze zich gehoord.”

SUBSIDIE AANVRAGEN BIJ OVERHEIDPlan Angel werkt momenteel op diverse fronten en op

verschillende manieren om zoveel mogelijk DNA te

verzamelen. Zo heeft Marcia een bedrijf opgezet, EXON

DNA, waardoor ze retailer is geworden voor de Ameri-

kaanse firma Family Tree DNA en wereldwijd DNA-tes-

ten kan verkopen. “Dat kan letterlijk aan een iedereen

zijn. Kosten 100 euro per stuk. Maar Plan Angel biedt als

extra service aan Colombiaanse geadopteerden die via

ons zoeken, een korting voor de DNA-kit. We vragen

dan 63 euro per test.”

Daarnaast probeert ze samen met andere adoptieor-

ganisaties zoals Shapla (een community van geadop-

teerden uit Bangladesh), UAI (United Adoptees

International) en de stichting Mijn Roots (voor geadop-

teerden uit Indonesië) voor elkaar te krijgen dat de

overheid subsidie gaat geven om dit te kunnen doen.

“Want in feite doen we dit werk voor de Nederlandse

staat, en dan moeten we het nog zelf betalen ook. Daar

ben ik wel een beetje klaar mee!”

Overigens is het matchen van DNA-profielen niet de

enige activiteit van Plan Angel. De organisatie heeft

ook projecten op het gebied van adoptie (voor ouders

en geadopteerden die ondersteuning zoeken) en

educatie (een lesprogramma voor kinderen van groep 7

en 8 van de basisscholen), en specifiek voor afstands-

moeders (van, door en voor moeders die hun kind(eren)

uit het oog zijn verloren).

Zie voor meer informatie: wwwplanangel.org.

23

24

RUBRIEK VRAGENDERWIJS

‘Onze zoon heeft slaapproblemen.’ ‘Mijn puberdochter vliegt uit de bocht.’ Adoptieouders die vragen of twijfels hebben over de ontwikkeling of opvoeding van hun kinderen kunnen terecht bij de advieslijn van de afdeling Nazorg van de Stichting Adoptievoorzieningen. Ook geadopteerden, leerkrachten of andere betrokkenen kunnen daar terecht. In deze rubriek komen zaken voorbij die daar aan de orde komen. SAMENSTELLING: Ria Heek, Chris Thie en Yvonne Geelen.

Adoptieoudersonline

Wil je weten hoe andere adoptieouders omgaan met opvoedingsvragen of heb je zelf goede tips? Ga dan eens naar Adoptieoudersonline.nl. Op de website vind je sindskort een nieuwe blogger: Rebecca Wierks. Ze is moeder van Evi (4) die ze samen met haar man Niels in 2014 ophaalde in Nigeria.

Verder zijn er op deze site regel-

matig titels van nieuwe boeken

te vinden, aankondigingen van

bijeenkomsten en lezingen en

last but not least: adoptieouders

kunnen zich aanmelden bij het

forum om te chatten met elkaar

over de leuke en minder leuke

kanten van het ouderschap.

www.adoptieoudersonline.nl

Brochure over slaapproblemen

Moeilijk kunnen inslapen, blijven roepen, huilen. ’s Nachts wakker worden en niet meer in slaap kunnen komen. Nachtmerries.

Veel adoptiekinderen hebben hier last van, zeker in de eerste tijd na aan-

komst. Voor ouders die zich afvragen wat ze kunnen doen om hun kind te

helpen, is er de beknopte brochure ‘Slaapproblemen bij adoptiekinderen’.

In deze brochure wordt ingegaan op veelvoorkomende oorzaken van

slaapproblemen bij adoptiekinderen. U leest hoe andere adoptieouders

ermee zijn omgegaan en krijgt handvatten om uw kind te helpen om beter

te gaan slapen.

Meer weten? Of de brochure bestellen? Kijk op www.adoptie.nl. De brochure

kost 4,95 euro, inclusief verzendkosten.

24

komst. Voor ouders die zich afvragen wat ze kunnen doen om hun kind te

helpen, is er de beknopte brochure ‘Slaapproblemen bij adoptiekinderen’.

In deze brochure wordt ingegaan op veelvoorkomende oorzaken van

slaapproblemen bij adoptiekinderen. U leest hoe andere adoptieouders

ermee zijn omgegaan en krijgt handvatten om uw kind te helpen om beter

te gaan slapen.

Meer weten? Of de brochure bestellen? Kijk op www.adoptie.nl. De brochure

kost 4,95 euro, inclusief verzendkosten.

25

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2 JUNI 2018

CASUS

Als slapen je wakker houdt

Vader Sjoerd belt met een aantal vragen rond zijn zoon-tjes van 5 jaar en van 8 jaar. Ze zijn nu vijf maanden in het gezin. Hun jongste slaapt goed in, maar wordt ’s nachts steevast een of twee keer wakker. Hij lijkt dan te willen controleren of iedereen er nog is. Hij accepteert daarbij geen aandacht van vader, waardoor moeder steeds degene is die uit bed moet. Hun oudste zoon is heel erg bang om alleen te zijn en durft niet in slaap te vallen.

De medewerker van Stichting Adoptievoorzieningen

vertelt dat veel adoptiekinderen moeite hebben met in

slaap komen of doorslapen. Vaak heeft het te maken met

het wennen aan en verwerken van alle grote veranderin-

gen, in combinatie met het zich nog niet door en door

veilig voelen.

Vader vertelt dat hun oudste zoon veel heftige dingen

heeft meegemaakt voor zijn adoptie. Hij heeft zich verant-

woordelijk gevoeld voor het hele gezin. Dat kan een ver-

klaring zijn voor zijn angst en onrust, waarvan ouders eerst

vermoedden dat hij het verzon om aandacht te krijgen.

Tijdens het gesprek realiseert vader zich hoe moeilijk de

situatie voor een jongetje van die leeftijd geweest moet

zijn en dat alle herinneringen en gevoelens hem over-

spoelen als hij in bed ligt. Hij bedenkt dat het juist voor dit

oudste jongetje misschien wel heel fijn zou zijn als een van

de ouders dicht bij hem ligt bij het inslapen, zodat hij niet

alleen is. Hij neemt zich voor om lekker bij hem te gaan

liggen, zodat hij rustig kan inslapen en zich niet alleen

hoeft te voelen.

Verder wordt gesproken over hoe moeder op zo’n manier

kan tegemoetkomen aan de behoefte aan nabijheid van

de jongste, dat het haar zo min mogelijk energie kost.

Bijvoorbeeld door voorlopig vlak bij hem te gaan slapen.

Haar zoon kan haar dan horen en zien als hij wakker wordt

en dat zorgt hopelijk voor geruststelling. Daarnaast wordt

gesproken over hoe hij zijn vrouw wat meer kan steunen,

zodat ze het samen volhouden.

Na een aantal weken is er mailcontact met het gezin, de

slaapproblemen lijken nu weer wat meer op de achter-

grond. Ouders zijn er op voorbereid dat slaapproblemen

soms weer kunnen opspelen, bijvoorbeeld bij spanningen

of drukte, maar hebben nu de ervaring dat het helpt om

even mee te bewegen.

Tips voor de vakantie

• Bekijk vooraf samen foto’s van de

vakantieplek (het huisje, het

speeltuintje, het zwembad) waar

jullie naartoe gaan.

• Neem foto’s mee van opa en

oma, het huis, de hond, de poes

of andere belangrijke achterblij-

vers.

• Plan de dagen niet te vol. Probeer

vooral veel rust in te bouwen,

niets is fijner dan tijd voor elkaar

en lekker bij mama of papa op

schoot zitten.

• Blijf bij voorkeur op één plek.

• Vermijd drukke campings, elke

keer nieuwe buren is erg onrustig.

• Een caravan of camper is heerlijk.

Lekker knus bij elkaar in een

huisje.

• Probeer alles in de vakantie zo

voorspelbaar mogelijk te maken

• Vertel je kind regelmatig: na de

vakantie gaan we weer samen

naar huis, naar opa en oma, de

poes…

RUBRIEK WETTEN & REGELS TEKST VERA KIDJAN

26

Nog maar de helft van de kinderen in Nederland groeit op in een traditioneel gezin met een getrouwde vader en moeder. Veel ouders

blijven ongehuwd, anderen voeden hun kinderen op in meerouder-

gezinnen of samengestelde gezinnen, de zogenaamde regenbooggezinnen.

De vele verschillende gezinssituaties die voorkomen, maken het nodig dat de

wetgeving en het beleid op het terrein van ouderschap en gezag worden

aangepast, vindt de Staatscommissie Herijking ouderschap.

NIEUWE WET GEVING VOOR NIET-TRADITIONELE GEZINNEN

In december 2016 bood de commissie aan de toenma-

lige minister van Veiligheid en Justitie een lijvig rapport

over dit onderwerp aan. In het rapport met de titel ‘Kind

en Ouders in de 21ste eeuw’ doet de commissie maar

liefst 68 aanbevelingen. Als die aanbevelingen door het

parlement worden geaccepteerd, dan zullen ook de

adoptieregels flink veranderen. Een belangrijke aanbe-

veling is dat maximaal vier personen de juridisch ouder

kunnen worden van een kind.

NIEUW: DE ‘EENVOUDIGE ADOPTIE’Een Nederlandse adoptie is altijd een sterke adoptie. Als

een kind naar Nederlands recht wordt geadopteerd zal

de juridische band die het kind met zijn oorspronkelijke

ouders heeft worden doorgesneden en vervangen door

een juridische band met een of twee adoptieouders. Het

kind is niet langer familie van zijn oorspronkelijke ouders

en familieleden (broertjes, zusjes, opa’s en oma’s, ooms

en tantes etc.), maar wordt familie van de adoptieouders

en hun familieleden.

Andere landen kennen ook een andere adoptievorm,

de zogeheten zwakke adoptie. Er is sprake van een

zwakke adoptie als de adoptie tot gevolg heeft dat de

rechten en plichten van de oorspronkelijke ouders

overgaan op de adoptanten, maar de familierechtelijke

betrekkingen met de biologische ouders niet volledig

worden verbroken1. De Staatscommissie noemt deze

vorm van adoptie de eenvoudige adoptie. Hierna zal ik

daarom ook deze term hanteren in plaats van ‘zwakke

adoptie’. De gevolgen van de eenvoudige adoptie zijn

niet in alle landen hetzelfde. Ook is in de praktijk de

juridische band die het kind met zijn oorspronkelijke

ouders houdt vaak beperkt.

De Staatscommissie adviseert om ook in Nederland een

vorm van een eenvoudige adoptie in te voeren. Een kind

hoeft dan niet altijd in juridische zin volledig afscheid te

nemen van zijn oorspronkelijke familie. Dit zal vooral van

belang kunnen zijn als de oorspronkelijke ouders nog

enige rol van betekenis in het leven van het kind spelen.

Of een eenvoudige adoptie in een bepaald geval een

betere optie is dan de sterke adoptie, zal afhangen van

de omstandigheden en wordt door de rechter beoor-

deeld. Het kind heeft er in elk geval belang bij dat zijn

positie in het gezin van zijn adoptieouders wordt be-

schermd, bijvoorbeeld op het terrein van erfrecht, natio-

naliteit en recht op levensonderhoud.

MEEROUDERSCHAPSREGELINGDe eenvoudige adoptie zal ook kunnen worden uitge-

sproken op een later moment in het leven van een kind,

wanneer dan blijkt dat meerdere personen het ouder-

schap over het kind op zich willen nemen.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2 JUNI 2018

27

van het kind. Ik vraag mij af of dit alles in het belang van

het kind is.

EINDE VAN TERMIJN VOOR HERROEPEN VAN ADOPTIETot slot beveelt de Staatscommissie aan de regel voor

het herroepen van een adoptie te verruimen. De be-

staande Nederlandse adoptieregeling kent een beperk-

te mogelijkheid voor het geadopteerde kind om zijn

adoptie ongedaan te maken. Hieraan zit een termijn

vast. Een geadopteerd kind kan dit verzoek alleen bij de

rechtbank indienen tussen zijn twintigste en drieëntwin-

tigste levensjaar. De regeling dient vooral om zoveel

mogelijk rechtszekerheid te laten bestaan over wie de

juridische ouders van een persoon zijn en blijven. In de

praktijk blijkt dat mensen vaak pas op latere leeftijd hun

ontstaansgeschiedenis leren kennen of ermee in het

reine komen. De Staatscommissie meent dat het belang

dat een geadopteerde kan hebben bij het verbreken van

de juridische band met misschien allang uit beeld ver-

dwenen adoptieouders, zwaarder moet wegen dan het

belang dat de samenleving als geheel kan hebben bij

rechtszekerheid. Om die reden wordt aanbevolen om de

wettelijke termijn voor het herroeping van een adoptie

te schrappen. Wel blijft de voorwaarde bestaan dat het

geadopteerde kind meerderjarig moet zijn.

In de praktijk blijkt al dat de rechtbanken de termijn-

overschrijding bij een herroeping niet tegenwerpen als

er strijd is met artikel 8 EVRM waarin het recht op fami-

lie- en gezinsleven wordt beschermd3. Als de geadop-

teerde met goede redenen komt waarom de adoptie

ongedaan moet worden gemaakt, dan wordt het ver-

zoek meestal wel gehonoreerd.

ZORGEN OM INTERNATIONALE GEVOLGENRechtsgeleerden maken zich zorgen over de inter-

nationale gevolgen bij een dergelijke Nederlandse

meer ouderconstructie. Rechters zijn bezorgd over

de gevolgen om tot oplossingen te komen indien

het misgaat binnen het regenbooggezin. Ook op het

gebied van de vreemdelingen- en Nederlanderschaps-

regelingen worden de gevolgen van deze aanbeve-

lingen onderzocht. Kortom, als de aanbevelingen van

de Staatscommissie worden aangenomen, dan zal het

landschap voor de Nederlandse gezinnen drastisch

veranderen.

NOTEN1 Zie ook “Van een zwakke naar een sterke adoptie”, Adoptie-

magazine maart 2015, pagina’s 26 en 27.2 Zie ook “Adoptie is en blijft een maatregel van kinderbe-

scherming”, Adoptiemagazine 1 – 2011, pagina’s 18 en 19.3 Zie ook “Niet meer geadopteerd, Adoptiemagazine april 2018,

pagina’s 12 tot en met 14.

Een van de aanbevelingen van de Staatscommissie is

dat een kind bij geboorte meer dan twee ouders kan

krijgen. Dat kan worden geregeld via een meerouder-

schapsregeling. Een belangrijke voorwaarde voor deze

constructie is dat het vóór de geboorte van het kind

wordt geregeld. Voor een kind dat al is geboren is geen

meerouderschapsregeling meer mogelijk. Dan biedt de

eenvoudige adoptie een uitkomst, aldus de Staatscom-

missie. De rechter kan worden gevraagd om door het

uitspreken van een eenvoudige adoptie ervoor te zor-

gen dat maximaal vier personen de juridisch ouder

worden van een kind. Het belang van het kind is de

belangrijkste toets daarin. De adoptie wordt volgens

deze constructie minder beschouwd als een kinderbe-

schermingsmaatregel maar meer als een instrument om

de afstamming tussen kind en (meer) ouders vast te

leggen2.

Daarnaast kan de eenvoudige adoptie een mogelijkheid

bieden voor pleegouders. Hun positie wordt aanzienlijk

verstrekt. Zij krijgen dezelfde rechten als de oorspronke-

lijke ouders.

VERBOD OP ADOPTIE DOOR GROOTOUDERS OPHEFFENDe Staatscommissie beveelt verder aan het bestaande

verbod voor grootouders om hun kleinkind te adopteren

te schrappen. De Staatscommissie meent dat de reden

voor dit verbod was dat de wetgever wilde voorkomen

dat grootouders de kleinkinderen als het ware van hun

eigen ouders zouden kunnen afpakken. Deze redenering

lijkt mij nogal kort door de bocht. Ook komt het in de

praktijk geregeld voor dat grootouders de zorg voor

kleinkinderen volledig overnemen, omdat de eigen

ouders van de kinderen niet in staat zijn om hun taak als

ouders van het kind uit te voeren. Als grootouders een

volledige ouderrol uitoefenen, valt niet in te zien waar-

om het nodig zou zijn om het wettelijk verbod om deze

band officieel te maken te handhaven, meent de Staats-

commissie. De rechter zou in dat geval moeten beslissen

of het een sterke of een eenvoudige adoptie wordt.

Het toestaan van deze adoptievorm kan de afstam-

mingsverbanden volledig in de war brengen. Bij een

eenvoudige adoptie komt het erop neer dat zowel

kinderen als kleinkinderen alle grootouders “papa en

mama” gaan noemen. Gaan de oorspronkelijke ouders

dan de rol van broer of zus vervullen? Bij een sterke

adoptie worden de banden met de oorspronkelijke

ouders verbroken maar blijven zij familie via de grootou-

ders. Worden de oorspronkelijke ouders dan plotseling

oom en tante? Bovendien moet de rechter ook rekening

houden met de leeftijd van grootouders en de kans dat

zij eerder komen te overlijden tijdens de vormende jaren

COLOFON

ADOPTIE MAGAZINE ONLINEOnafhankelijk, informerend, signalerend en opiniërend.

Voor aspirant-adoptieouders, adoptieouders, geadopteerden,

professionals op het gebied van adoptie en alle anderen

die zich betrokken voelen bij afstand en adoptie.

Adoptiemagazine online is een uitgave van

Stichting Adoptievoorzieningen.

Het magazine verschijnt vier keer per jaar.

RedactieHoofdredacteur Angela Jans

Aan dit nummer werkten mee: Erik Draaijer (eindredactie),

Sandra Benschop, Vera Kidjan, Machteld Stilting,

Chris Thie, Yvonne Geelen, Meike Melenhorst,

Kim van Schie en Dorise Zielhuis.

Foto cover & backcoverThinkstock

Vormgeving

Studio Jorrit van Rijt

RedactieadresPostbus 290

3500 AG Utrecht

Telefoon: 030 2330344

e-mail: redactie@adoptie.nl

zie ook: www.adoptieoudersonline.nl en of www.adoptie.nl

KopijBijdragen, ingezonden brieven of tips zijn van harte welkom.

Neem daarvoor contact op met bovenstaand telefoonnummer

of e-mailadres.

Overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande

toestemming van de redactie en desbetreffende auteur. Verzoeken

tot overname dienen gericht te worden aan de hoofdredacteur.