Maandblad van de

Evangelisch-Lutherse gemeente

te ’s-Gravenhage

131e jaargang

no. 4

April 2016

Lutherse Burgwal 7-9, 2512 CB Den Haag Tel: 070-363 66 10 www.luthersdenhaag.nl e-mail: info@luthersdenhaag.nl

De kerkenraad valt bijna om….

Pag. 3

verslag gemeente-vergadering

Pag. 3 e.v.

Uitnodiging ontmoetingsdag

Pag. 8

Young Info

Pag. 11

Pasen 2016 Op Paasmorgen brachten we de Paaskaarsen binnen tijdens de dienst in de Grote Kerk. Vanaf de zondag erna branden de grote kaars en de kinderkerkkaars bij iedere viering in onze eigen ge-meente. Een kruis met kleuren van vuur, vlammetjes en de vogel van de Geest, dat zien we op beide kaarsen. Op de kinderkerk-kaars zien we ook nog de vruchten van de deugden (het thema van Levenskunst).

2

Inhoudsopgave Pastoralia 2 Uit de gemeente 2 Rondom de zondag 7 Door de week heen 7 In de stad en verder… 8 Young Info 11 Overzicht diensten 12 Overzicht activiteiten 12

Pastoralia Beste mensen, In allebei de gemeenten: in de Lukaskerk en in de Lutherse kerk is er heel wat aan de hand. In de Lutherse kerk zijn we bezig de mogelijkheden te onderzoeken om een opvolger voor Marianne van der Meij te kunnen benoemen. We hopen op een aanstelling voor 50%. In de Lukaskerk nemen we afscheid van Hilly Merx. Zij wordt opgevolgd door Joline van Poppel. We zullen Hilly verschrikkelijk missen. Zij hoorde bij de Lukas-kerk. Maar we verheugen ons op Joline die met veel enthousiasme op 4 april gaat starten. Dit jaar hebben we de Paascyclus als drie gemeenschappen gevierd. De zondag na Pasen vieren we met z’n tweeën. In de Lukaskerk komt de verhalenverteller Kees Posthumus die een project introduceert voor de weken op weg naar Pinksteren: een lopend vuur. De Lutheranen schuiven die zondag aan. Iedere zondag in de vijftigdagentijd komt een figuur centraal te staan die getuige is geweest van de opstanding. We beginnen met de vrouwen, dan komen Jozef van Arimatea en Nicodemus, de bewakers van het graf, Thomas, Petrus en Judas. Met Pinksteren komen we met de Lukaskerk en de Lutheranen samen in de Lutherse kerk, waar we zullen horen hoe Petrus getuige werd op de eerste Pinkster-dag. We zitten dan in een kring, de kaarsenboom uit de Lukaskerk in ons midden. De zanggroep Lukaskerk – Ekklesia verleent haar medewerking. Wie stil wil staan bij de verhalen van de eerste getuigen wordt uitgenodigd om de donderdagen van Pasen naar Pinksteren om 19.00 uur naar de Lukaskerk te komen. Dan lezen we samen het Bijbelgedeelte en praten we daarover. Het afgelopen jaar hebben we nagedacht over de vruchten van de Geest. Het leerhuis en de groep zien en gezien worden hebben daarover gepraat. Er zijn verschillende themadiensten geweest. Met Pinksteren sluiten we de cyclus af. Alleen de groep van jonge ouders heeft haar heel eigen pad gelopen. 28 Mei praat zij nog een keer en wel over de vraag wat het voor de geloofsopvoeding betekent als je partner niet of iets anders gelooft.

Trinette Verhoeven

In memoriam Op 79 jarige leeftijd overleed toch nog onverwacht *** ***. *** leerden we kennen als predikantsvrouw. Samen met *** kwam ze in onze gemeente. In Namibië konden ze niet langer blijven vanwege het apartheidsregime van Zuid–Afrika dat het toen nog voor het zeggen had in Windhoek. *** en *** en hun gezin kregen een plek in Nederland. Voor *** en *** was het

zwaar familie en vrienden achter te moeten laten. Nu hadden ze wel geleerd zich aan te passen. *** was voor studie in Amerika geweest en was daarna vicepresident van de Lutherse Wereldfe-deratie. Lange tijd waren ze ook in Geneve. *** heeft haar man altijd gesteund. *** was verliefd op het leven. Ze had een positieve kijk op het leven. Als vrouw van een dominee en moeder van vijf kinderen was ze gewend om de schouders er onder te zetten. In Namibië kon een predikant van een gemeente niet in zijn onderhoud voor-zien. *** was kostwinster. Ze was een vechter. Gebed en muziek hielpen haar door moeilijke pe-rioden heen. Vijf maanden geleden werd ze met een longontsteking opgenomen op de IC in het ziekenhuis in Zoetermeer. Ze wilde maar niet opknappen. De kinderen kozen voor haar een tekst uit Jesaja 60: Je zon zal niet meer onder-gaan, je maan niet meer verbleken want de HEER zal je voor altijd licht geven. De dagen van je rouw zijn voorbij. We lieten *** gaan in het ge-loof dat God haar eeuwige zon is.

Trinette Verhoeven

Beste mensen Langs deze weg wil ik iedereen bedanken die meegeleefd hebben met het plotseling overlijden van mijn zoon *** in Amerika. De steun in de vorm van kaarten, e-mails en per telefoon, die wij ontvangen mochten, vanuit Nederland en Amerika hebben mij en mijn beide dochters *** en *** geholpen om dit niet te bevatten ver-lies enigszins te dragen.

*** ** ***-***

Uit de gemeente De kerkenraad vergaderde De kerkenraad vergaderde op 7 maart 2016. Een terugblik op de gemeentevergadering van 6 maart jl.: een goede opkomst met vragen en opmerkingen over de Paascyclus, de meerjaren-begroting en profiel van de nieuwe predikant. Een verslag van deze vergadering vindt u elders in deze Luther Heraut. Op het moment van schrijven hebben zich drie gemeenteleden bij de kerkenraad gemeld voor de benoemingscommis-sie: Mascha de Haan, Margriet van Middelkoop en Jaap Heins. Vanuit de kerkenraad nemen Frank Everaarts, Trinette Verhoeven en Christiaan Min-derhoud zitting in de benoemingscommissie. Jolly Valstar biedt aan om de brieven mee te lezen. Jolien Dekker en Ineke Peereboom Voller zullen als achtervang fungeren. Bij zicht op een nieuwe kandidaat zijn er ook mensen nodig die gaan luis-teren. Alle voorbereidingen rondom de diensten in de Stille Week zijn zo goed als afgerond. Op weg naar Pinksteren start met een gezamen-lijke dienst op 3 april in de Lukaskerk met Kees Posthumus als verhalenverteller die een verhaal neer zet, dat meegaat richting Pinksteren. De Pinksterdienst is weer een gezamenlijke dienst, en dan in onze kerk.

3

Namens de kerkenraad waren Ineke Peereboom Voller, Loes Klijn en Mascha de Haan als introdu-cée aanwezig op de kerkenradendag, gehouden op 5 maart 2016 in Amsterdam. De dag stond in het teken van de viering van 500 jaar reformatie. In de ochtend een inleiding door ds. Anne Burg-hardt namens de Lutherse Wereldfederatie, en een toelichting en presentatie van de activiteiten die binnen de Protestantse Kerk Nederland worden ontwikkeld. In de middag presenteerden enkele gemeenten hun plannen voor het jubile-umjaar en was er gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan. Daarna een zeer nuttige presen-tatie van Marlous Nouwens over de tips en tricks van de communicatie en tot slot een paneldiscus-sie. Ter afronding van het project de Vredeswand zal Loes Klijn in de week van 14 maart 2016 het eva-luatieverslag met krantenartikelen en foto’s, en de begroting en realisatie naar de subsidiërende fondsen sturen. Stand van zaken Luther Heraut: van de 450 verzendadressen hebben ongeveer 50 mensen aangegeven een papieren versie te willen ontvan-gen met een abonnement. Ongeveer 70 mensen willen de Luther Heraut digitaal ontvangen. Trinette Verhoeven, Ineke Peereboom Voller en Loes Klijn hebben de lijst nog een keer doorgeno-men en het grootste deel van de mensen die niet hebben gereageerd voorlopig van de verzendlijst verwijderd. Loes Klijn zal nog een aantal mensen benaderen. In de aprilvergadering staat de financiën op de agenda en de stand van zaken rondom de benoemingsprocedure. Loes Klijn, secretaris

De kerkenraad valt bijna om…… De kerkenraad heeft dringend behoefte aan ondersteuning. Dit is oud nieuws zult u misschien den-ken, maar voor de kerkenraad nog steeds zeer actueel. We zijn een hard werkende club mensen

en zeer betrokken bij het wel en wee van onze gemeente. Het afgelopen jaar was zeer pittig; pittig omdat we voor ingrijpende keuzes stonden. De uitkomsten heeft u gehoord in de gemeente-vergadering. Maar we zijn er nog niet: keuzes maken is stap één, deze keuzes uitvoeren is een volgende stap die ook zeer veel van de huidige kerkenraad vraagt. We hebben u echt nodig! Durft u de handschoen op te pakken en met ons mee te werken en te denken? Voor meer infor-matie kunt u Frank Everaarts aanspreken of mai-len, of één van de andere kerkenraadsleden. Mocht de functie als kerkenraadslid u toch een brug te ver zijn: we zijn ook heel blij met alle mogelijke vormen van ondersteuning.

Loes Klijn, secretaris

Verslag gemeentevergadering van de Evangelisch– Lutherse Gemeente te Den Haag gehouden op 6 maart 2016 Namens de kerkenraad voert Frank Everaarts, als voorzitter, het woord. Voorafgaand aan de verga-dering wordt aan aanwezigen een hand-out uit-gereikt, met als agenda: 1. Pasen 2016 2. Meerjarenbegroting 3. Profiel nieuwe predikant 4. Vragen aan en uit de gemeente

1. Pasen 2016 Per 1 januari 2016 is ds. Marianne van der Meij-Seinstra met emeritaat. Dit legt op ds. Trinette Verhoeven een extra druk. De éne helft van haar fulltime baan is zij namelijk werkzaam voor de Lukaskerk met verplichtingen rondom diensten als Pasen. De andere helft voor onze gemeente, maar daarvan is zij voor een deel werkzaam als president van de Lutherse Synode. Wat nu? Er waren twee opties: of voor de diensten in onze kerk vier gastpredikanten inhuren, of in gezamenlijkheid met de Lukaskerk de diensten vormgeven. De diensten rondom Pasen vormen één geheel. Het inhuren van vier gastpredikanten kan geen verbinding leggen tussen de diensten en viel als keuzemogelijkheid af. Gekozen is voor samenwerking met de Lukaskerk en ds. Verhoeven als verbindende predikant. Voor de Paasdiensten werkt de Lukaskerk al enige tijd samen met de Ekklesia. In een voorbereidings-groep gingen de drie gemeenten aan de slag met een nieuwe liturgie. Want drie liturgieën samen-voegen deed geen recht aan iedere gemeente op zichzelf. De uitkomst biedt een geheel aan nieuwe vormen met elementen die ieder kerkge-nootschap belangrijk vindt. Dit jaar heeft de Paaswake een andere opzet: er is gekozen voor het thema van Jozef van Arimathea die zijn graf beschikbaar stelt. Volgens de Joodse wetten is een gekruisigde onrein, daar-mee geeft Jozef van Arimathea aan, dat hij, sa-men met Christus onrein wil zijn. De Paaskaars wordt in onze kerk altijd tijdens de Paaswake binnengebracht. Nu worden op Paas-morgen drie Paaskaarsen binnengebracht. De Paasmorgendienst in de Grote Kerk biedt mensen uit Den Haag de mogelijkheid deze dienst met ons mee te vieren.

DE LUTHER HERAUT voor mei 2016 zal verschijnen op zaterdag 30 april 2016. Uiterste inleverdatum van kopij: vrijdag 15 april 2016. Kopij voor de LH kunt u di-gitaal inleveren via lutherheraut@gmail.com of via het adres van de kerk (onder vermelding van kopij LH). Bij digitale verzending ontvangt u altijd een ontvangstbevestiging (in de vakan-tieperiode zal dit vlak voor de sluitingsdatum zijn). Zo niet, neemt u dan contact op met Mascha de Haan (070-3689044).

4

Aan het begin van de Grote Kerk staat het doop-vont. Daar is de start van de Paasmorgendienst. Niet om opnieuw gedoopt te worden, maar, om net als het Israëlische volk door de Rode Zee te gaan, te gaan naar het beloofde land. Dan naar het middenschip van de kerk, om met elkaar in een kring de liturgie te vieren van Pa-sen. Achterin de kerk staan twee zuilen symbool voor de levensboom, de verbinding tussen hemel en aarde. Op die plek de viering van het Heilig Avondmaal. Als afsluiting een paasbrunch. Het is de bedoeling dat iedereen een paaslunch klaarmaakt zoals dat voor een ieder gebruikelijk is. Nu neemt men deze lunch mee. Of dat nu één broodje is, of meer. Als er gedeeld wordt is er genoeg. In de huis-aan-huisbladen wordt de Paascyclus breed gecommuniceerd; ook worden kaarten verspreid in de buurt, net als voorgaande jaren. 2. Meerjarenbegroting De meerjarenbegroting opstellen en uit de rode cijfers komen was voor de kerkenraad een moei-lijk en zwaar proces. Het enorme tekort vroeg om ingrijpende keuzes. Keuzes op alle fronten: die op het pastorale vlak, op die van de muzikale on-dersteuning, en op die van de koster/beheerders-taak. Op de oude voet doorgaan, betekent letter-lijk, dat wij als gemeente over twee jaar onze kerkdeuren kunnen sluiten. De inkomsten uit verhuur zijn behoorlijk terugge-lopen. Dit heeft vooral te maken met het feit, dat de subsidiekraan voor partijen die traditioneel bij ons huurden, is dichtgedraaid. Potentiële huur-ders haken hierdoor af. De verhuurprijs die onze kerk hanteert is marktconform. Soms wordt de prijs iets naar beneden bijgesteld om klanten binnen te houden. De verhuurmogelijkheden beter presenteren heeft onze aandacht. Wat voorbeelden op de website opnemen neemt de kerkenraad in overweging. De grootste kostenpost betreft de personele uit-gaven. Maatregelen om deze post te verminderen zijn om de formatie van: de predikanten terug te brengen naar 1,0

fte (was 1,3 fte); de kerkmusici terug te brengen van naar 6

uur per week (was 10 uur per week); de koster/beheerder terug te brengen naar

0,8 fte (was 1,56 fte). De kerkenraad heeft afgesproken eens per kwar-taal de cijfers onder de loep te nemen ter bijsturing en in 2017 het geheel aan maatregelen te evalueren. De overige bijdragen onder Baten zijn hoger dan de bijdrage van de gemeenteleden. Dit bedrag bestaat ook uit de bijdragen van de Diaconie en de Stichting Wees- en Oudeliedenhuis. De financiering van een tweede predikant vormt een onderdeel van de begroting van de Diaconie. De Diaconie bezit voldoende reserves om voor een groot aantal jaren deze ondersteuning te kunnen garanderen. In de meerjarenbegroting is te zien dat de bijdragen van gemeenteleden eerst dalen en dan weer stijgen. De kerkenraad blijft hopen op een hogere bijdrage van betalende gemeenteleden. De kerkenraad is nog in gesprek met de kerkmu-

sici over de vermindering van het aantal uren. Vermindering van inkomsten voor de kerkmusici en de consequenties daarvan is een zorgpunt, maar deze zorg geldt eveneens voor de kosters en de predikanten. De gemeente stemt in met de door de kerken-raad voorgestelde koers. De meerjarenbegroting is opgenomen op pagina 6. 3. Profiel nieuwe predikant Tot het aantreden van de tweede predikant neemt Rien Sprong een deel van de werkzaamhe-den voor zijn rekening. Daartoe is hij voor 20 uur in de week in dienst getreden bij de Diaconie. Het is nog onbekend hoe onze gemeente er over een paar jaar voor staat. De kerkenraad heeft daarom gemeend een tweede predikant te be-noemen in plaats van te beroepen. Wat is het verschil? Een predikant beroepen is voor onbepaalde tijd, totdat een predikant met emeritaat gaat of elders een beroep aanvaardt. Een predikant benoemen is voor een bepaalde periode (meestal voor vier jaar met een mogelijk-heid tot verlenging) en een omschreven taak. Deze werkwijze is ook gevolgd bij de aanstelling van ds. Erwin de Fouw. De focus voor de tweede predikant ligt op het ouderenwerk en kan mede gestalte krijgen door de bijdrage van de Diaconie. Daarnaast zal de tweede predikant ook voorgaan in de eredienst, net zoals ds. Marianne van der Meij-Seinstra tijdens haar aanstelling in onze gemeente. Het Regionaal College voor de Behandeling van Beheerszaken van de Protestantse kerk Nederland (RCBB) heeft toestemming gegeven, dat de Diaconie de helft van een fulltime predi-kantsplaats mag financieren, mits de tweede predikant het diaconaat als bijzonder aandachts-gebied heeft binnen zijn/haar takenpakket. Het College van Kerkrentmeesters heeft zojuist een zogenaamde solvabiliteitsaanvraag ingediend bij de RCBB. Anders gezegd: een verklaring, dat wij als gemeente kunnen voldoen aan onze financiële verplichtingen de komende jaren. Het instellen van een benoemingscommissie kan wel al opgestart. Aanmelding of suggesties voor anderen kan na deze vergadering bij één van de aanwezige kerkenraadsleden, of per mail: info@luthersdenhaag.nl. Besluitvorming vindt plaats in de aprilvergadering van de kerkenraad. Na toestemming van het RCBB kunnen we verder met de benoemingsprocedure en de vacature aanmelden bij het Mobiliteitscentrum. Het Mobiliteitscentrum zal ook bestaande vacatu-res binnen de Haagse Gemeenschap van Kerken in beeld brengen. Heeft het Mobiliteitscentrum geen kandidaten die passen in ons profiel, dan kunnen we een advertentie plaatsen. Naar verwachting hopen we dan aan het eind van de zomer een kandidaat aan u als gemeente te kunnen presenteren, om in september een nieu-we tweede predikant te kunnen inzegenen. Voor wat betreft de profielschets: graag uw op- of aanmerkingen doorgeven, zodat deze in de aprilvergadering van de kerkenraad kunnen wor-den besproken.

5

Opmerkingen: In het conceptprofiel is veel aandacht voor

het werk in de binnenstad. De Lutherse kerk is geen wijkkerk, maar heeft een bredere scope: die van een streekgemeen-te. Hierdoor zijn predikanten een deel van hun werk kwijt aan reizen. Hier is zeker aandacht voor; daarnaast wil onze kerk meer aanwezig zijn als binnen-stadkerk.

Bij de kenmerken van de gemeenste staat dat de ELG een zelfstandige Lutherse gemeente is met leden uit Den Haag en wijde omgeving. Wat die wijde omgeving inhoudt kan duidelijker omschreven worden. Dit is een aandachtspunt.

Het profiel van de gemeente hoeft per saldo niet te matchen met het profiel van de nieuwe predikant. Dat klopt. De verdeling van taken is een kwestie van overleg tussen ds. Trinette Verhoeven en de nieuw aan te stellen predikant.

De focus van het profiel ligt wel heel erg op het ouderenwerk. De jeugd is de toekomst. Zij zijn wel belangrijk om te kunnen groeien als gemeente. Zeker is de jeugd belangrijk. Een taakver-deling is een zaak van het predikantenteam om dit vorm te geven. De focus van ds. Tri-nette Verhoeven ligt meer op het jongeren-werk. Wel zal in overweging worden geno-men het jeugdwerk nadrukkelijker in de kenmerken van de gemeente op te nemen.

Aandacht voor de Lutherse signatuur, zoals het volgen van de liturgie, inclusief de gezongen gedeelten. Is een aandachtspunt.

In het recente verleden moesten andere, dan Lutherse predikanten, een colloquium doctum afleggen om te mogen voorgaan in de eredienst. Met de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland is de opleiding van predikanten zodanig ingericht, dat deze predikanten breed zijn toegerust. Dus ook wat betreft het werken in een Lutherse gemeente. Het afleggen van een colloquium doctum is vanaf 2004 afgeschaft.

4. Vragen aan en uit de gemeente Frank Everaarts doet een oproep aan de gemeen-te: het gebrek aan kerkenraadsleden begint echt nijpend te worden. Wie is bereid, met name de colleges van Ouderlingen en Kerkrentmeesters, te ondersteunen?

Stand Hoofdgeld en andere bijdragen Tot en met 18 maart 2016 is € 7.412,20 ontvan-gen. Op 13 maart 2015 was de stand € 7.399,94. De bijdrage giften bedraagt € 1.125,-. De bijdrage hoofdgeld 2016 heeft nu het niveau van 2015. De KRM vertrouwt erop dat we aan het eind van december 2016 zeker op hetzelfde niveau uitkomen. Laten we met z’n allen de schouders eronder blijven zetten. Zowel de pastorale zorg en wat daarmee samen-hangt, en het onderhoud van gebouw en orgel kosten heel veel geld.

KRM Contactadressen en activiteiten Alle activiteiten vinden plaats in de kosterij, Lutherse Burgwal 7, tenzij anders aangegeven. Kosters: H. Baaima en N. Lamb, tel. 070-3636610, e-mail: kosterij@luthersekerk-denhaag.nl De kerkenraad Voorzitter: F.W. Everaarts, tel. 070-3250220 Secretaris: mw. L. Klijn, tel. 070-3107999 info@luthersdenhaag.nl; Ouderlingen: mw. J. Dekker, J.D.M. Rosier; Kerkrentmeesters: mw. J. Valstar-Vos, A.E. Grund; Diaconie: mw. I. Burghoorn-van der Kam, mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, Chr. Minderhoud, mw. A. Sapioper. Predikant Ds. W.T.V. Verhoeven, tel. 070-3470873, wtv.verhoeven@hetnet.nl, meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: dinsdag. Swaenesteyn en Swaenehove Saffier de Residentiegroep, die de verzorgingshui-zen van voormalige Lutherse signatuur beheert, heeft een vacature geestelijk verzorger voor WoonZorgPark Swaenehove (Heiloostraat 296, 2547 KX Den Haag, telefoonnummer: 070-3084830) en voor WoonZorgPark Swaenesteyn Ds. Y. Schoonhoven (Nieuwendamlaan 1, 2547 JG Den Haag, telefoonnummer: 070-4487000). Seniorenbijeenkomst Mw. E. Pellen, tel. ***-******* en mw. J. Momberg, tel. ***-*******. Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk / Orgelcommissie Contactpersoon nog niet bekend. Kerkkoor Maarten Luther Cantor: mw. M.Y. Schendelaar Contact: mw. I. van der Veen, secr., tel. ***-*******, e-mail: *** Elke dinsdagavond van 20:00 – 22:00 uur. Stichting Wees– en Oudeliedenhuis Dhr. F.W. Everaarts, tel. 070-3250220. Jour der Senioren Mw. E. Gaemers, tel. ***-*******.

6

Ove

rzic

ht

bat

en

2016

2017

2018

2019

2020

2021

20

22

Co

rrec

ie o

verg

angs

rege

ing

4.0

00

3.

000

2.00

0

1.

000

0

0 0

Ho

ofd

geld

en

60

.000

56.7

00

56

.000

56.5

00

56

.500

56.5

00

56.0

00

Co

llect

en

8.0

00

8.

000

8.50

0

8.

750

8.80

0

8.

850

8.

850

Gift

en

5.0

00

5.

000

5.00

0

5.

000

5.50

0

5.

500

6.

000

Op

bre

ngs

t b

azaa

r 5

.000

5.00

0

5.

000

5.00

0

5.

000

5.00

0

5.00

0

Op

bre

ngs

t d

akre

par

atie

2.5

00

2.

500

2.50

0

2.

500

2.50

0

2.

500

2.

500

Sub

tota

al

80

.50

0

77

.200

77.0

00

77

.750

78.3

00

78

.350

78

.350

Ver

hu

ur k

erk

en b

ijgeb

ouw

en

40

.000

40.0

00

40

.000

40.0

00

40

.000

40.0

00

40.0

00

Kas

op

bre

ngs

ten

cat

erin

g 5

.000

4.00

0

4.

000

4.00

0

4.

000

4.00

0

4.00

0

Biij

drag

e ve

rhu

ur k

ost

ersw

on

ing

4.8

00

4.

800

4.90

0

4.

950

5.00

0

5.

100

5.

150

kaso

ntv

angs

ten

ko

ffie

kerk

1

.000

1.00

0

1.

100

1.10

0

1.

100

1.10

0

1.10

0

Org

elh

uur

2

.700

2.50

0

2.

500

2.50

0

2.

500

2.50

0

2.50

0

Div

erse

bijd

rage

n

1.5

00

1.

500

1.50

0

1.

500

1.50

0

1.

500

1.

500

Sub

tota

al

55

.00

0

53

.800

54.0

00

54

.050

54.1

00

54

.200

54

.250

Div

en

den

en

re

nte

1

7.0

00

16.0

00

16

.500

16.5

00

16

.500

16.5

00

16.5

00

20

16

20

17

20

18

20

19

20

20

20

21

2022

Bijd

rage

Dia

coni

e vo

lgen

s go

edke

urin

g R

CB

B

31

.309

41.8

32

42

.619

43.4

20

44

.169

45.0

02

4585

1

Bijd

rage

dia

con

ie v

oor

jeu

gd-

en o

ude

ren

wer

k 9

.100

9.10

0

9.

100

9.10

0

9.

100

9.10

0

9100

Bijd

rage

W e

n O

Fo

nd

s 3

6.0

00

36

.000

36.0

00

36

.000

36.0

00

36

.000

36

000

Bijd

rage

PK

N D

s.T.

Ver

ho

even

1

1.6

76

5.

838

0

0

0

0 0

Sub

tota

al

88

.08

5

92

.770

87

.719

88

.520

89.2

69

90

.102

90

.951

Tota

al b

aten

24

4.5

85

24

2.77

0

237.

219

23

7.82

0

23

8.16

9

239.

152

24

0.05

1

7

Coördinatie auto– en taxivervoer Mw. Th. Jager, tel. ***-*******. Kun u door omstandigheden niet op uw gebruikelijke manier naar de zondagse eredienst komen, dan kunt u in overleg treden met mw. Th. Jager voor vervoer per taxi. U kunt van deze mogelijkheid 12 keer per jaar gebruik maken, tegen betaling uwerzijds van de kosten van het openbaar vervoer. Schroom niet om hiervan gebruik te maken. Diaconale hulp Mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, 070-3695444. Heeft u behoefte aan maatschappelijk werk, wendt u zich dan tot het algemeen maatschappe-lijk werk in uw woonplaats. Vaak is dit per wijk georganiseerd, in het telefoonboek doorgaans onder de A of de M te vinden. Buiten kantooruren kunt u spoedhulp bellen: 070-3795748. Rekeningnummers Evangelisch-Lutherse Gemeente

's-Gravenhage te Nootdorp NL09FVLB0226115682

Evangelisch-Lutherse Gemeente 's-Gravenhage inz. Verhuur NL33FVLB0225390272

Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag NL91INGB0000037958

Orgelfonds ELG ’s-Gravenhage te Leidschendam NL29INGB0000614866

Evang.-Lutherse Jeugdraad te Den Haag NL96 FVLB 0227010590 NIEUW!!!

Kampcommissie ELJR ’s-Gravenhage te Delft NL17INGB0000124553

Penningm. Kerkkoor Maarten Luther te Delft NL70INGB0001917129

Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk te Leidschendam NL73INGB0006817612

Rondom de zondag

Opbrengsten van de collecten Vanaf 21 februari tot 20 maart 2016 Orgelfonds € 112,45 Kia 40 dagentijd € 292,70 Voedselbank € 134,00 Kamp € 246,25 Onderhoud Gebouwen € 156,50 Kerk € 508,89 Ouderendienst Kia 40 dagentijd € 107,15 U kunt een collecte ondersteunen door een bijdrage over te maken aan: Ev. Luth. Gem. ’s-Gravenhage te Nootdorp,

IBAN: NL09FVLB0226115682, onder vermelding van het doel: Orgelfonds, kerk of onderhoud gebouwen

Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag, IBAN: NL91INGB0000037958, onder vermelding van het doel: Kia 40 dagentijd, voedselbank en kamp

Alle gevers hartelijk dank.

Collecten Diaconie Zondag 3 april – Dienst in de Lukaskerk We collecteren voor het Aandachtcentrum. Zondag 10 april – Orgelfonds Het orgelcomité verzorgd het onderhoud van het orgel. Uw steun is daarbij noodzakelijk. Zondag 17 april – Micro Hydra Project In Nyao Kono Village op Papua Nieuw Guinea wordt een bassin gebouwd om water in te verzamelen dat d.m.v. een turbine stroom levert aan een bergdorp en een school in de omgeving. Zondag 24 april – Stek de Halte Sinds 2004 is 'De Halte' een doorstroomhuis voor tijdelijke opvang in acute nood, waar verschillen-de vrouwen en kinderen samen wonen. De twee woonunits in hartje Den Haag kunnen maximaal 16 personen huisvesten. De opvang is sober (bed, bad, brood) en tijdelijk. De Halte is bedoeld als 'vluchtheuvel', een veilige plek waar mensen op adem kunnen komen. De tijdelijke opvang is voor (uitgeprocedeerde) asielzoekers in schrijnende situaties die niet de straat op gestuurd kunnen worden. Ook slachtof-fers van vrouwenhandel, voor wie in Den Haag geen tijdelijke opvangplaatsen zijn, kunnen te-recht in de crisisopvang. Zondag 1 mei – Werkgroep voor kerkmuziek Vanaf 1946 zet de Stichting Lutherse Werkgroep voor Kerkmuziek zich in voor de verbreiding van de kerkmuziek in het algemeen, en de Lutherse kerkmuziek in het bijzonder. Er worden werkwe-ken voor kerkmuziek en muziekdagen voor jeugd en jongeren, studiedagen voor kerkmusici en ko-rendagen georganiseerd. De Werkgroep geeft drie à vier maal per jaar haar tijdschrift 'Musica Sacra' uit en verzorgt regelmatig publicaties van muziekuitgaven.

Door de week heen Seniorenkring in april 2016 Pasen is voorbij en april is een rustige maand voor de seniorenkring. Wij komen bijeen op dinsdag 5 en dinsdag 19 april. De eerste bijeenkomst in mei is op dinsdag 3 mei. Het zijn allemaal spelletjesmiddagen (Rummicub, Triominos, Scrabble, Klaverjassen etc.) en deze bijeenkomsten zijn van 13.30 tot 15.30 uur op de Lutherse Burgwal 7 in Den Haag. U bent van harte welkom!

Met een hartelijke groet, namens de vrijwilligers,

Els Pellen

8

Bazaar 2016 Het lijkt nog ver weg, maar de eerste voorberei-dingen voor de bazaar zijn in volle gang. Op 15, 16, 17 en 19 september hebben we vele handen nodig, u kunt deze data al in de eigen agenda zetten. En mocht u nu al heel veel bruikbare spullen hebben voor de Bazaar, maar onvoldoen-de bergruimte, neemt u dan contact op met Henk Baaima. Hij kan met u afspreken dat de spullen eerder naar een centrale berging gebracht kunnen worden. Ontmoetingsdag Op 4 juni is de ontmoetingsdag gepland van de Lukaskerk en de Lutherse kerk. U kunt zich nog steeds opgeven. Een behoorlijke groep mensen ging u al voor. En dat is mooi. Maar er kunnen nog meer mensen bij. Het wordt een mooie dag. Deze keer willen we terug naar de ‘basics’, terug naar het grondplan van ons geloof. Luther heeft ooit de bijbel vergeleken met het grondplan van een middeleeuwse stad. In de middeleeuwen was het middelpunt van de stad een zonovergoten plein. Op dat plein kwamen lommerrijke lanen uit. Tegen de stadsmuur verstopt lagen de sloppenwijken. Daar scheen de zon maar zo nu en dan. Luther zei: eigenlijk heeft de bijbel ook zo’n plein. Voor hem was dat plein het verhaal van Jezus opstanding, het Paasverhaal. Pasen was voor hem het middelpunt. Pasen hielp hem de andere Bijbelverhalen te begrijpen. Het was voor hem de keuze van God voor ons en Zijn wens ons het leven te schenken. Als Luther dan in verhalen terechtkwam die hij niet goed begreep, dan zei hij: laat dit zich met de liefde van God rijmen, of begrijp ik het dan nog niet. Hij schrapte geen Bijbelverhalen, maar kon zo nu en dan de bijbel ook dicht laten, omdat hij zei: dat kan ik niet rijmen met het hart van mijn ge-loof. Hij hield zich aan het voor hem centrale ver-haal vast. Luther was geen biblicist. Hij las de bijbel niet van kaft tot kaft. Hij geloofde dat hij alleen zo God recht deed. Hij was zich er al in zijn tijd van bewust dat de bijbel ook mensenwerk was. Luther koos een middelpunt om zich te kun-nen oriënteren in het geloof. Natuurlijk kan je discussiëren over het middelpunt dat hij koos. Die discussie gaan we aan.

Op de ontmoetingsdag zullen we niet over de Bijbel praten maar over ons geloof. Want ook als het gaat om geloof maak je keuzes. Als je kiest voor de liefde van God, dan kan je misschien over teksten heen stappen die over de straf van God spreken. Maar er zijn ook andere keuzes mogelijk. Je kunt ook kiezen voor de schepping als centraal gegeven voor je geloof. Daarover kun je praten. Want waar kom je dan uit? We willen heel graag het geloofsgesprek aangaan op de 4e juni. Wat geloof jij ten diepste en wat betekent dat voor jou. ’s Morgens zijn er twee lezingen. De eerste lezing is over de stad Den Haag van David van Keulen die duidelijk maakt welke keuzes in Den Haag gemaakt zijn. En de tweede lezing is van Ineke Bakker, directeur van Stek (Stad en Kerk), over het grondplan van haar geloof. Zo geïnspireerd gaan we ons eigen geloof bevragen. Daartoe gaan we in groepjes werken aan een plattegrond van het geloof. Aan het eind van de dag brengen we de plattegronden bij elkaar. Zo bouwen we samen een stad van het geloof. Ik hoop dat u mee doet.

Trinette Verhoeven

In de stad en verder… Amnesty brief: schrijven voor jonge Iraanse activiste De 27-jarige activiste Atena Daemi is in mei 2015 veroordeeld tot 14 jaar cel vanwege haar kritiek op de doodstraf. Atena Daemi werd in oktober 2014 gearresteerd en beschuldigd van samen-zwering en het verspreiden van propaganda tegen de staat. Atena uitte op Facebook en Twitter kritiek op de executies en mensenrech-tensituatie in Iran. Ook verspreidde ze protest-pamfletten tegen de doodstraf en had ze contact met de families van terdoodveroordeelden en de nabestaanden van slachtoffers van het geweld na de verkiezingen van 2009. Atena heeft sinds haar gevangenschap in oktober 2014 last van een sla-pend gevoel in haar handen en voeten, hoofdpijn en slecht zicht. De gevangenisautoriteiten doen dit af als stressverschijnselen en weigeren haar buiten de gevangenis te laten behandelen. U kunt een brief schrijven vóór 1 mei 2016 naar de Iraanse autoriteiten, waarin u hen oproept om Atena Daemi onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten. Wij reiken deze brief in april na de kerkdienst uit. Doet u mee met de schrijfactie? Alvast onze har-telijke dank!

Lideke Gaemers, Boris Phefferkorn, Jos Philips, Apilena Sapioper

9

Noordeinde 66: paleisje voor prinses Beatrix Een bijna vergeten huis aan het Noordeinde 66 Aan het Noordeinde, links van het Werkpaleis van de koning, staat sinds omstreeks 1535 al een woning: nummer 66. Een van de laatste bewo-ners van dit oude huis is Dominicus Boot, raads-heer van het Hof van Holland. Het pand wordt na hem nog door twee eigenaren bewoond, waarna het in 1756 deels wordt gesloopt. Nog in datzelf-de jaar begint men in opdracht van ene Willem Robbe Schieffel met de bouw van het huidige, fraaie huis in de Lodewijk-XV de stijl. Het komt, zoals de gevelsteen boven de deurpartij aangeeft, in 1757 gereed. Hoewel Schieffel de eigenaar is, bewoont hij het huis niet zelf, maar verhuurt het, voornamelijk aan personen die betrokken waren bij het landsbestuur. We maken een sprong van ruim een eeuw om te zien wie het huis zullen gaan bewonen. Dat is dan eerst Mr. Jan Azn. Van Heemskerk (1818-1897), de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, die het pand in 1866 koopt. Hij bewoont het tot aan zijn overlijden in 1897. In 1898, het jaar van de troonsbestijging van koningin Wilhelmina, koopt koningin Emma (1858-1934) het huis van Van Heemskerk. Het pand wordt dan tijdens de regeringsperioden van de beide vorstinnen Wil-helmina (van 1898 tot 1948) en Juliana (van 1948 tot 1980) vele jaren gebruikt voor admini-stratieve doeleinden ten behoeve van het Paleis Noordeinde. Eerst als secretariaat ten behoeve van Prins Hendrik en later, het linker gedeelte, voor prinses Juliana, terwijl rechts prins Bernhard er zijn werkkamer heeft. In mei 1940 komt aan deze situatie natuurlijk abrupt een einde. In de periode van ongeveer 1937 tot 1950 bewoont een conciërge-echtpaar de bovenste verdieping van het huis. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog worden de paleizen door de veroveraar geconfis-queerd. De Duitser Bockamp wordt nu door de bezetter aangesteld voor het beheer en het toezicht van de paleizen. Bockamp vestigt zich eind mei aan het Noordeinde en gaat de linker vleugel van Paleis Noordeinde bewonen. Om zijn beheer goed in de gaten te kunnen houden, richt Bockamp op de eerste verdieping van het bewus-te huis nummer 66, direct naast het paleis, zijn “eschäftsstelle” (secretariaat) in. Seyss-Inquart (1892-1946) komt wel eens bij hem op bezoek. Het eerder genoemde conciërge-echtpaar dat nog steeds op de bovenste verdieping woont, heeft een ondergedoken joods echtpaar bij hen inwonen - hoe riskant ook inderdaad, boven

Bockamp. Deze mensen hebben een dochtertje van nog geen jaar oud. Het meisje is uit veilig-heidsoverwegingen ondergebracht bij een vrouw die waarschijnlijk ook in Den Haag woont. De vrouw loopt zo dikwijls als maar mogelijk is met de kleuter langs het bankgebouw tegenover het huis, zodat de ouders op deze manier nog af en toe een glimp van hun kindje opvangen. Mogelijk als gevolg van verraad worden de vrouw en het meisje al snel opgepakt en gevangen gezet in het kamp Vught. Op de dag dat het meisje één jaar wordt , is het op last van haar bewaakster over-gebracht naar Westerbork. Het meisje is daar overleden; het is niet bekend of het is omge-bracht of dat het een min of meer natuurlijke dood zou zijn gestorven. Bockamp verlaat op ‘Dolle Dinsdag’, (5 septem-ber 1944) in allerijl Den Haag om er nooit meer terug te keren. In mei 1945 keert de Koninklijke familie weer (even) in Den Haag terug. Koningin Juliana erft nu in 1962 het huis Noordeinde 66 van haar moeder, prinses Wilhelmina. In 1994 koopt - toen nog prins Willem-Alexander - het huis van zijn grootmoeder, prinses Juliana voor het bedrag van 750.000 gulden (€ 340.000). De prins laat het huis, op eigen kosten, grondig renoveren naar de eisen van deze tijd. De voorgevel is naar de wens van de prins in oorspronkelijke staat gehouden. Op de eerste verdieping richt de prins zijn privévertrekken in, terwijl hij op de begane grond zijn secretariaat een plaats geeft. Na zijn huwelijk met prinses Maxima in 2002, trekt Maxi-ma bij hem in. Samen blijven zij er wonen, totdat zij in 2003 verhuizen naar de door Willem-Alexander gekochte villa Eikenhorst op het land-goed De Horsten in Wassenaar. Hier wonen koning en koningin tot op de dag van vandaag. In 2008 verkoopt de prins zijn huis aan het Noordeinde aan de Rijksgebouwendienst. De Rijksgebouwendienst is op 1 juli 2014 opgegaan in het Rijksvastgoedbedrijf. Sinds die tijd is het fraaie pand aan het Noordeinde 66 formeel onderdeel van Paleis Noordeinde. Prinses Beatrix zal vanwege haar activiteiten als lid van het Koninklijk Huis nog regelmatig in Den Haag verblijven. Het pand is voor haar als werk- en ontvangstruimte ingericht. Volgens Van Dale’s Groot Woordenboek der Nederlandse Taal is ‘een gebouw dat tot woning dient voor een koning of ander vorstelijk persoon, een paleis’. Zo is het fraaie huis dat Schieffel in 1757 had laten bouwen een paleisje geworden: het paleisje van prinses Beatrix. En is onze vroegere koningin dus niet helemaal weg uit Den Haag. Otto van Soldt

Deutsche Evangelische Gemeinde Bleiejenburg 3B

Kledingmarkt

zaterdag 16 april 2016 09.30 t/m 14.00 uur

Er is ook koffie en taart uit eigen

keuken.

10

11

Kinderkerk In de maand april gaan we van Pasen naar Pink-steren. We doen dat door ontmoetingen met de mensen, die Jezus gekend hebben. We beginnen zondag 3 april in de Lukaskerk met een verhalenverteller, Kees Posthumus. We blijven in de dienst en horen over de vrouwen rond Jezus. Op 10 april ontmoeten we Jozef van Arimatea en Nicodemus. Op 17 april is er een verhaal van de vrouw van één van de bewakers. Op 24 april gaat het over de ongelovige Thomas. Op 1 mei gaan we op weg met Petrus. Uiteindelijk ontmoeten we iedereen weer met Pinksteren. Gaan jullie met ons mee? We zien jullie graag op de zondagen.

Groeten van de leiding van de kinderkerk Maria is blij. Ze heeft Jezus gezien. Ze dacht dat hij dood was. ’s Morgens vroeg is ze naar het graf gegaan. Maar in het graf was hij niet meer. Ze schrok. Ze dacht dat ze zijn lichaam wegge-haald hadden. Toen was daar opeens de tuinman. Maar nee, het was niet de tuinman. Het was Jezus zelf. Ze herkende hem, toen hij haar naam zei. Ze wilde hem vasthouden. Het liefst had zij hem voor altijd bij zich. Maar hij zei dat dat niet kon. Ze moest naar de leerlingen en hen het blijde nieuws vertellen. Hij is niet dood, hij leeft. Maria herhaalt het iedere keer voor zichzelf. Hij is niet dood, hij leeft. Hoe is het mogelijk?! Maria kan het zich nog niet goed voorstellen. Ze was bang geweest dat God toch niet zo dicht-bij was, als ze eerder dacht. Maar nu weet ze het zeker: God is dichtbij. Alles komt goed.

45e jaargang

no. 4

April 2016

NL96 FVLB 0227010590

12

Citykwartier: elke woensdagmiddag van 12.00 tot 13.30 uur. Liturgisch moment van 12.45 tot 13.00 uur.

Kerkdiensten Evangelisch-Lutherse kerk Lutherse Burgwal 9, aanvang 10.15 uur Wekelijks crèche (0 t/m 4 jaar) en kinderkerk (basisschool) Swaenehove (16.15 uur) / Swaenesteyn (14.30 uur)

Lezingen Collecten (pag. 6)

Zondag 3 april Quasi modo geniti Ds. W.T.V. Verhoeven m.m.v. Kees Posthumus, verhalenverteller Dienst in de Lukaskerk, aanvang 10.15 uur Swaenesteyn: Ds. K. Wigboldus

Diaconie wijkgemeente

Kleur: wit

Zondag 10 april Misericordias Domini Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra Swaenehove: Ds. L. Smit

Jer 32:36-41 Openb 5:6-14

Mat 28:57-61 en Joh 19:38-42

Orgelfonds Onderhoud gebouwen

Kleur: wit Zondag 17 april Jubilate Ds. W.T.V. Verhoeven Swaenesteyn: Ds. W.T.V. Verhoeven

Num 37:12-23 Openb :9-17

Mat 28:11-15

Micor Hydro Fonds Kerk

Kleur: wit

Zondag 24 april Cantate Ds. W.T.V. Verhoeven m.m.v. cantorij Maarten Luther Swaenehove: Dhr. J.J. de Haan

Openb 5:7-10 Jak 5:13-15

Joh 20:24-31

Stek—de Halte Onderhoud gebouwen

Kleur: wit Zondag 1 mei Rogate Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra Viering Heilig Avondmaal Swaenesteyn: Ds. L. Smit

Joel 2:21-27 Openb 21:10-12, 22-27

Joh 21

Werkgroep voor Kerkmuziek Kerk

Kleur: wit

Colofon Administratie: Kosterij, Lutherse Burgwal 7,

2512 CB Den Haag, 070-3636610

Internet: www.luthersdenhaag.nl Abonnement: gratis voor gemeenteleden

indien digitaal, per post € 25,- per jaar middels overschrij-ving (na 1 maart 2016)

Redactie: Jolien Dekker Eindredactie: Loes Klijn Opmaak: Mascha de Haan

Overzicht activiteiten ook op www.luthersdenhaag.nl en in de zondagsbrief

Dinsdag 5 april Seniorenbijeenkomst, 13.30 uur (pag. 6)

Dinsdag 19 april Seniorenbijeenkomst, 13.30 uur (pag. 6)