Maandblad van de

Evangelisch-Lutherse gemeente

te ’s-Gravenhage

133e jaargang

no. 10

okt. 2018

Lutherse Burgwal 7-9, 2512 CB Den Haag Tel: 070-363 66 10 www.luthersdenhaag.nl e-mail: info@luthersdenhaag.nl

Verslag gemeente-vergadering

Pag. 4

Bazaar op 15 september

Pag. 5

Door de week heen: Elkaar leren kennen

Pag. 8

Young Info

Pag. 11

Afscheid ds. Trinette Verhoeven Op zondag 26 augustus namen we met lutherse gemeente, Lukaskerk en vele anderen afscheid van ds. Trinette Verhoeven. Wat was het een mooie dienst: kleurrijk en - zoals we van haar zelf terug hoorden - precies zoals zij dat zelf in gedachten had. Verderop in deze Luther Heraut leest u haar reactie. En na ieder afscheid moeten we weer door. We doen dat met mooie activiteiten. Kleurrijk als we zijn, met ontmoetingen op de zondag en door de week.

Foto: Martin de Zeeuw

2

Inhoudsopgave Pastoralia 2 Uit de gemeente 3 Rondom de zondag 7 Door de week heen 8 In de stad en verder... 10 Overzicht activiteiten 10 Young Info 11 Overzicht diensten 12

Pastoralia Beste mensen, Alle kleine beetjes helpen. Op verschillende manieren kwam ik deze zin afgelopen maand tegen. Om te beginnen bij de bazaar. Allemaal vrijwil-ligers in de weer om geld op te halen voor de kerk. De spullen werden voor een klein prijsje verkocht. En al die kleine beetjes bij elkaar zorgden ervoor dat er €4.500,- is opgehaald voor de kerk. Een prachtig resultaat! Tijdens de prinsjesdagviering klonk “alle beetjes helpen” als een adagium. Het thema van de prinsjesdagviering ‘één grote mensenfamilie!?’. Er werd stil gestaan bij de vraag wat het besef van universele verbondenheid tussen mensen onderling en van mens en aarde betekent voor het dagelijks samenleven in Nederland. De libera-le rabbijn Marianne van Praag sprak over de orde van de theelepel. De Israëlische schrijver Amos Oz was met het theelepeltjesidee gekomen, waaruit de ‘Orde van de theelepel’ is ontstaan. Als er een brand is, dan kun je de brandweer bellen of je kunt zeggen: ik kan niks doen, want ik heb alleen een theelepeltje. Maar als iedereen aankomt met een theelepeltje water, dan helpt het wel om de brand te blussen. Alle beetjes helpen. Soms ben je dan gewoon beduusd hoeveel die ‘alle kleine beetjes’ zijn: een kerk die in twee dagen omgetoverd wordt tot bazaar, mensen die moeilijk naar de kerk kunnen komen, ineens met ondersteuning van vrijwilligers toch een ouderendienst bij kunnen wonen. Hoe mooi is dat! Alle kleine beetjes helpen. Dat brengt me bij de kist die in de kerk staat, bedoeld om levensmiddelen in te doen voor de Voedselbank. Ik ving laatst in de kerk op dat er steeds minder levensmiddelen op deze manier verzameld worden. Misschien heeft u nog iets over. Het hoeft niet groot en veel te zijn, hoor. Alle kleine beetjes helpen.

Ds. Hanneke Allewijn

Lieve mensen, Heel veel dank voor jullie aanwezigheid op 26 augustus, voor de vele lieve kaartjes en brieven, de cadeaus, het grote cadeau. Het was veel en mooi, warm en liefdevol. Voor wie er niet bij was: ik werd op de 26ste van huis opgehaald door een aantal jongeren met ballonnen en slingers. In de kerk was het toen al gezellig druk. Er was koffie en thee, er waren gebakjes met een hart met een regenboog. Vanaf de kansel was er met lappen zijde een regenboog gemaakt. De bloemen hadden alle kleuren van de regenboog. Het was werkelijk prachtig. De kleuren van de regenboog symboliseerden de veelkleurigheid van de gemeenten, de relatie met elkaar en bovenal de relatie met God: Zijn trouw en betrokkenheid. Onder dat teken moest het wel een feest worden. De stoelen stonden in een kring, zodat we elkaar allemaal aan konden kijken. Voor mij is dat altijd heel belangrijk. En het was vol, heel vol. Ook mensen die niet zo vaak in de kerk komen, waren gekomen. Het was een feest. Iemand zei tegen mij: het voelde wel even vreemd. Voor mij is jouw afscheid geen feest. Maar het was goed. Het waren goede jaren samen: samen lezen, zingen, bidden, samen leven in vrede op weg naar Gods koninkrijk. Ik bereidde de dienst niet alleen voor: gemeente-leden van de twee gemeenten deden mee en ook de Ekklesia dachten mee. De Ekklesia hoort bij de Lukaskerk. Geen Pasen zonder hen. Wat zijn de vragen van deze tijd? En er kwamen heel wat vragen. Ook vragen die we niet aan bod konden laten komen, omdat het te veel vragen waren. Maar wat me opviel, dat het niet zo maar vragen waren, maar grote existentiële vragen. Wat moet ik doen met het kwaad in de wereld? Wat met de krimp in de kerk? Kun je ook aan de jongeren denken, die geen zin meer in het leven zien? En het waren niet alleen jongeren. Iemand schreef: bij jou gaat de deur van het koninkrijk altijd open voor iedereen. Hoe kan ik zo zeker zijn? Misschien kunt u zich voorstellen dat het me ook even bang om het hart werd. Hoe kan ik op al die vragen antwoorden. Er waren twee mensen die mij vroegen: maar wat is nou eigenlijk de tekst die met jou meegaat. Waar heb jij houvast aan. Dat hielp me. Want de tekst die met me meegaat is een tekst die ik bij mijn ordinantie kreeg. Het is een tekst uit Prediker 11: ‘Wie altijd op de wind let, komt nooit aan zaaien toe; wie altijd naar de wolken kijkt, komt nooit aan maaien toe.’ Ik geloof in gemeenschap. In samen vieren. In een blik die wijd is. In een gemeenschap die er niet om zichzelf is maar om de ander. Die altijd de ander ruimte wil geven. In een gemeenschap die het leven wil vieren, die feesten kan. Het zaaien van het zaad heeft iets van het strooien met confetti. Een boer zal mij zo’n houding niet in dank afnemen. Maar ik geloof in zaaien: ongeacht de seizoenen, ongeacht de grond, maar steeds met het oog op God en op Zijn wil. Voor mij was het dan ook passend dat vicaris Ad van der Helm van de rooms-katholieke parochie de dienst af-sloot met een zegen voor mij en voor de ge-meente. De oecumene heeft het tij niet mee. Maar in collega Van der Helm heb ik altijd iemand gevonden die ruim dacht. Ik vertrouw erop dat de samenwerking doorgaat.

3

Dankbaar was ik ook voor de mooie muziek, voor de musici die al jaren met mij meegaan. Sander van den Houten (nog niet zo lang), Monique Schendelaar en de cantorij, Eric Kruit en Dick Tissink, en heel veel mensen uit de Lukaskerk en de lutherse kerk die een ad hoc muziekgroep vormden. Het was geweldig. En na de dienst ging het door met de muziek. Ik had gezegd: geen toespraken. En wat gebeurde: er werd voor mij gezongen met eigen gemaakte liederen door de kerkenraden, door de Lukaskerk, door de mama’s, door het PaJaMa-koor en door de lutherse cantorij die Nobody knows the trouble I have seen zong, omdat ze wisten dat ik daar zo van hou. Thuis draaiden wij de plaatjes van Mahalia Jackson grijs. En sommige mensen schreven hun verhalen op en stopten ze me toe. Een vrouwengroep, zoals zij zeiden, kon geen tijd meer claimen en nam afscheid in een onderonsje. Het feest bleef duren. En na de dienst waren er lekkere hapjes gemaakt door jullie allemaal. Ik dank jullie allemaal. Ik heb van jullie gehouden en jullie hebben van mij gehouden. Ik heb 24 jaar in Den Haag gewoond. Zolang woonde ik nooit ergens achter elkaar. Den Haag houdt een bijzonder plekje in mijn hart en jullie horen daarbij. Het ga jullie goed,

Ds. Trinette Verhoeven

Trinette Verhoeven geeft graag haar nieuwe adresgegevens door (per 1 november 2018): Veilingstraat 95, 3521 BE Utrecht, telefoon: 06-31991470

Uit de gemeente

De kerkenraad vergaderde Op 10 september was een gezamenlijke kerken-raadsvergadering met de Lukaskerk. Eerst een gesprek met de vrijwilligers van de Jour der Senioren, de seniorenkringen en de ouderendien-sten. De Jour etc. zijn gezamenlijke activiteiten met de Lukaskerk; vandaar de uitnodiging in de gezamenlijke kerkenraadsvergadering. Seniorenkringen: organisatie ligt bij Els Pellen, Joke Momberg en Jowien de Klerk met veel vrijwilligers, die hun taken goed kennen en goed op elkaar zijn ingespeeld. Het zijn vooral spelletjesmiddagen die eens in de veertien dagen worden gehouden. Het is een hechte groep van ongeveer 6 mensen, die puur voor de gezelligheid er zijn en weinig behoefte hebben aan bijvoorbeeld een themamiddag.

Jour der Senioren: organisatie ligt bij Rien Sprong, met Els en Lideke Gaemers als gastvrou-wen. Hanneke Allewijn gaat meedraaien met de Jour. Het werken met onderwerpen en thema’s spreekt deze mensen aan en Hanneke heeft nu voor de Jour vier thema’s vastgelegd. De groep bestaat nu uit ongeveer 15 personen. Met PR is de Jour aantrekkelijker te maken voor meer mensen. Ouderendiensten: de organisatie ligt bij Sara de Weerd en Christine Scheurkogel. Er is een vaste groep gemeenteleden die de ouderendiensten bijwonen, ongeveer 25-30 personen en ongeveer 15 vrijwilligers. De organisatie loopt goed, met een goed draaiboek, en het ledenbestand is opgeschoond. Viermaal per jaar een ouderen-dienst organiseren, voorziet in een behoefte. Het taxivervoer wordt door beide Diaconieën betaald. Voor de Kerst- en Paasvieringen krijgen de gemeenteleden apart een uitnodiging. Het vergaderschema 2019 wordt vastgesteld. We bespreken de stand van zaken beroepings-werk en de planning. In onze gemeentevergade-ring van 9 september jl. heeft Frank Everaarts u geïnformeerd over het beroepingstraject. Het verslag van deze gemeentevergadering vindt u in deze Luther Heraut. Na de pauze vergadert de eigen kerkenraad verder. We bespreken kort de halfjaarcijfers van de Diaconie. De inkomsten uit effecten blijft een belangrijke bron van inkomsten. Het rendement is afhankelijk van de beurskoersen. De halfjaar-cijfers van Kerkrentmeesters worden behandeld in de oktobervergadering. De kerkenraad heeft een duidelijke keus gemaakt om het Citykwartier voort te zetten. Rien Sprong wordt aanspreek-punt. Zie zijn stukje elders in deze Luther Heraut. Stoplichtenrapportage beleidsplan 2017-2020: de stoplichtenrapportage is geactualiseerd tot en met het 2e kwartaal 2018. Kerkrentmeesters zijn druk bezig contacten te leggen voor de verhuur. Helaas wordt het Crossing Border Festival dit jaar niet in onze kerk georganiseerd, maar in het Theater aan het Spui. De stoplichtenrapportage 3e kwartaal wordt besproken in de novemberver-gadering. Ds. Julia van Rijn wordt op 23 september a.s. als classispredikant van Zuid-Holland Noord beves-tigd. Ineke Peereboom Voller gaat hier namens onze gemeente naar toe. Op 29 september a.s. wordt Trinette Verhoeven bevestigd als classispredikant Utrecht. Diverse kerkenraads- en gemeenteleden gaan hier naar toe. De Diaconie van de Protestantse Gemeente Den Haag (PGG) geeft dit najaar een signaleringsbro-chure uit over ‘Armoede in Den Haag’. De PGG stelt voor om naar aanleiding van deze publicatie het thema ‘Armoede in Den Haag’ in de vieringen van zondag 14 oktober in zoveel mogelijk Haagse kerken op de agenda te zetten. Hanneke Allewijn besteed in onze dienst op 14 oktober aandacht aan dit thema.

Loes Klijn, secretaris

4

Verslag gemeentevergadering van de Evangelisch-Lutherse gemeente Den Haag op 9 september 2018 Frank Everaarts opent de gemeentevergadering. Voorafgaand aan het agendapunt voor deze gemeentevergadering ‘Stand van zaken beroep nieuwe predikant’ bedankt Frank Mascha de Haan voor het vele werk dat zij heeft verricht om het programmaboek 2018-2019 te maken. Een programmaboek met heel veel informatie en bedoeld om ook weg te geven. Daarnaast deelt Frank mee, dat Trinette Verhoe-ven heeft genoten van de afscheidsdienst: het was precies zoals zij zelf voor ogen had. Er is ruim € 3.500,- opgehaald voor een operareis. En november verhuist Trinette naar Utrecht. Haar verbintenis- en intrededienst als classispre-dikant verbonden aan de classis Utrecht is op 29 september om 14.30 uur in de Pauluskerk in Baarn. Stand van zaken beroep nieuwe predikant Hanneke Allewijn wil zich in deze fase van het beroepingstraject neutraal opstellen en is bij de behandeling van dit agendapunt in de kerken-raadsvergaderingen niet aanwezig en daarom ook niet in deze gemeentevergadering. Waarom een gezamenlijk beroep met de Lukaskerk: 1. Beide gemeenten werken al langere tijd tot tevredenheid samen. 2. De kerkorde schrijft voor, dat de mogelijkhe-den, om samen met andere gemeenten binnen de eigen classis te beroepen, onderzocht moet worden. Financieel: de ELG moet financieel toestemming krijgen van het Classicaal College voor de Behandeling van Beheerszaken, de zogenaamde solvabiliteitsver-klaring. Om deze verklaring aan te kunnen vragen is een nieuwe meerjarenbegroting 2018-2023 opgesteld. Het Dagelijks Bestuur van de kerkenraad heeft deze nieuwe meerjarenbe-groting vastgesteld. Dit onderdeel van het proces loopt voor de Lukaskerk als wijkgemeente van de Protestantse gemeente Den Haag (PGG) via de Algemene Kerkenraad van de PGG. De ELG kan een beroep uitbrengen voor 0,5 fte en de Lukaskerk voor 0,4 fte. De aanstelling is voor onbepaalde tijd. De predikant wordt betaald door de Landelijke kerk: de ELG ontvangt een factuur voor de 0,5 fte en de bijdrage van de Lukaskerk voor de 0,4 fte loopt via de PGG.

Inhoudelijk: de ELG en Lukaskerk hebben beide een profiel-schets opgesteld. In een bijeenkomst is door beide gemeentes samen een korte versie opgesteld die als basis kan dienen voor een vacaturetekst en een langere versie met meer informatie over beide gemeenten en werkzaam-heden voor op de websites. Frank leest beide versies voor. Het Team Mobiliteit van de Landelijke kerk heeft een overzicht van beschikbare predikanten. Zij moeten ingeschakeld worden. Of actief geworven moet worden is afhankelijk van de beschikbare predikanten op de lijst. Daarnaast kunnen gemeenteleden ook kandida-ten voordragen (met motivatie waarom hij/zij deze kandidaat voordraagt). Suggestie: mogelijk zijn bij de vervangende predikanten geschikte kandidaten. Er wordt door beide gemeenten gezamenlijk een beroep uitgebracht: een kandidaat moet in staat zijn beide gemeenten te ‘bedienen’. Voor de ELG is een eredienst volgens de lutherse traditie belangrijk, daarbij hoort ook de wissel-zang tussen predikant en gemeente (aandachtspunt voor de Beroepingscommissie). Beroepingscommissie: er komt een Beroepings-commissie van acht personen, bestaande uit tweemaal vier van elke gemeente (twee kerken-raadsleden en twee gemeenteleden). Alleen de Beroepingscommissie leest de brieven en weet wie de kandidaten zijn. Geselecteerde kandidaten krijgen twee gesprek-ken met de commissies waarin beide gemeenten vertegenwoordigd zijn. Geïnteresseerden voor de Beroepingscommissie kunnen zich aanmelden bij Frank Everaarts of de kerkenraad. Aanwezige gemeenteleden stemmen in met de profielschetsen. Proces na deze gemeentevergadering: op 2 september heeft de Lukaskerk een gemeen-tevergadering gehouden. De gemeente was positief, maar wil nog over punten doorpraten. In de gezamenlijke kerkenraadsvergadering 10 september a.s. worden de procedure en te nemen stappen verder besproken. We hopen dat er rond de jaarwisseling meer duidelijkheid is. (Vragen en antwoorden zijn verwerkt in het verslag)

Loes Klijn, secretaris

DE LUTHER HERAUT voor november 2018 verschijnt op zaterdag 27 oktober 2018. Uiterste inleverdatum van kopij: vrijdag 17 oktober 2018. Inleveren kopij: digitaal via lutherheraut@gmail.com of via het adres van de kerk (onder vermelding van kopij LH). Bij digitale verzending ontvangt u altijd een ontvangstbevestiging Zo niet, neemt u dan contact op met Mascha de Haan (070-3689044).

5

Bazaar 2018 15 september was het zover: om 10.00 uur gingen de deuren van de kerk open voor de jaarlijkse bazaar. Er stond al een aantal mensen voor de deur te wachten. Ze kwamen om spullen te kopen, koffie of thee met wat lekkers te drinken, mee te spelen in de loterij of om bij het rad van avontuur iets te winnen. Ook waren er leuke kinderspelletjes. Er is veel werk verzet. Vanaf de vergaderingen om alles goed te laten verlopen, de PR, het bakken van de taarten, het maken van de jam, de kaartenboom en de kinderspelen, het verzamelen van de spullen tot het inrichten van de zaal, het aanwezig zijn op de bazaar en het opruimen van alle spullen. De opbrengst is rond € 4500,-. Dit was alleen mogelijk dankzij de vele vrij-willigers. Allen HEEL ERG BEDANKT. Zet vast in uw agenda zaterdag 21 septem-ber 2019: Bazaar. Foto’s: Marianne Grund, Myrthe de Haan

6

Uit de Diaconie We bespreken de financiën. De jaarrekening is goedgekeurd door het Classicale College voor de Behandeling van Beheerszaken (CCBB). We bespreken de halfjaar-cijfers, er is geen reden om de uitgaven bij te stellen. Bij het distributiecentrum van de Voedselbank Haaglanden is ingebroken. Er is voor € 1.500,- aan persoonlijke verzorgings-middelen gestolen. Deze worden niet door de verzekering vergoed, de Diaconie heeft € 500,- overgemaakt. De vakantieweek is prima verlopen. Hanneke Allewijn heeft de mensen die zijn meegegaan in het zorghotel bezocht. Vanuit Papoea Nieuw Guinea komt er bezoek. Op 23 september komen de predikant, dhr. Hein Karlos Mano en een lid van de Classis, dhr. Jan Sebastiaan Rumbra. Zij komen vertellen over het Micro Hydra Project. We hebben het visiestuk van de Centrale Diaconie besproken.

Ineke Peereboom Voller Van de Ouderlingen Onze eerste vergadering zonder Trinette was op de dag na de prachtige afscheidsdienst. Na een terugblik op deze mooie dienst, bespraken we de activiteiten voor het komende seizoen. Inmiddels is het prachtige programma-boek LuLu klaar, met daarin alle informatie over beide kerken en de activiteiten en bijzondere diensten. Na de gezamenlijke startdienst in de Lukaskerk op 30 september, zullen in beide kerken thema-diensten worden gehouden. De diensten in de maand oktober staan allen in het teken van ‘het geloof’. Op 30 september zal er, behalve de morgen-dienst in de Lukaskerk, ook een bijzondere middagdienst zijn in onze kerk, rondom de theoloog Eberhard Jüngel. En op 21 oktober, eveneens in onze kerk, rondom theologe Dorothee Sölle. Beide diensten gaan over de worsteling met het geloof. Behalve de themadiensten is er op zondagmiddag 28 oktober ook weer een Kliederkerk voor jong en oud. Voor deze middag zijn nog een aantal vrijwilligers nodig. Wie helpt mee? U kunt zich opgeven via Mascha de Haan, jeugdouderling (kruisbesmascha@gmail.com). En dan sluiten we oktober af met een prachtige cantatedienst op Hervormingsdag (woensdag) 31 oktober in onze kerk. Uitgebreide informatie over alle activiteiten en diensten vindt u in het programmaboek. We hopen er met elkaar een mooi seizoen van te maken.

Diny Groeneveld Contactadressen en activiteiten Alle activiteiten vinden plaats in de kosterij, Lu-therse Burgwal 7, tenzij anders aangegeven. Kosters: H. Baaima en N. Lamb, tel. 070-3636610, e-mail: kosterij@luthersekerk-denhaag.nl

De kerkenraad Voorzitter: F.W. Everaarts, tel. 070-3250220 Secretaris: mw. L. Klijn, tel. 070-3107999 info@luthersdenhaag.nl; Ouderlingen: mw. D. Groeneveld, mw. M. de Haan, mw. M. van Middelkoop; Kerkrentmeesters: mw. J. Valstar-Vos, A.E. Grund, H. Koopman; Diaconie: mw. I. van der Kam, mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, Chr. Minderhoud, mw. A. Sapioper. Predikant en diaconaal medewerker Ds. J.J. Allewijn, tel. 06-44960369. h.allewijn@pkn.nl, werkdagen: maandag en woensdag. Diaconaal medewerker: Rien Sprong, 070-8877220, contact@riensprong.nl; bezoekwerk aan senioren en advies bij voorzieningen en instanties. Swaenesteyn en Swaenehove Saffier, die de verzorgingshuizen van voormalige Lutherse signatuur beheert, heeft als geestelijk verzorger Ds. A.Hommens-van de Steeg voor zowel WoonZorgPark Swaenehove (Heiloostraat 296, 2547 KX Den Haag, 070-3084830) als WoonZorgPark Swaenesteyn (Nieuwendamlaan 1, 2547 JG Den Haag, 070-4487000). Seniorenbijeenkomst Mw. E. Pellen, tel. 079-3423963 en mw. J. Momberg, tel. 079-3516094. Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk Bereikbaar via mail: scmlk070@gmail.com Orgelcommissie Contactpersoon: dhr. N. van Stokrom. Kerkkoor Maarten Luther Cantor: mw. M.Y. Schendelaar Contact: mw. I. van der Veen, secr., tel. 070-3464953, e-mail: inekevanderveen@caiway.nl. Elke dinsdagavond van 20:00 – 22:00 uur. Stichting Wees– en Oudeliedenhuis Dhr. F.W. Everaarts, tel. 070-3250220. Jour der Senioren Mw. E. Gaemers, tel. 070-3200972. Coördinatie auto– en taxivervoer Kun u door omstandigheden niet op uw gebruike-lijke manier naar de zondagse eredienst komen, dan kunt u in overleg treden met mw. Th. Jager (tel. 06-44300971) voor vervoer per taxi. U kunt van deze mogelijkheid 12 keer per jaar gebruik maken, tegen betaling uwerzijds van de kosten van het openbaar vervoer. Schroom niet om hiervan gebruik te maken. Diaconale hulp Algemene informatie: Mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, 070-3695444.

7

Rekeningnummers Evangelisch-Lutherse Gemeente

's-Gravenhage te Nootdorp NL09FVLB0226115682

Evangelisch-Lutherse Gemeente 's-Gravenhage inz. Verhuur NL33FVLB0225390272

Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag NL91INGB0000037958

Orgelfonds ELG ’s-Gravenhage te Leidschendam NL29INGB0000614866

Evang.-Lutherse Jeugdraad te Den Haag NL96 FVLB 0227010590

Kampcommissie ELJR ’s-Gravenhage te Delft NL17INGB0000124553

Penningm. Kerkkoor Maarten Luther te Delft NL70INGB0001917129

Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk te Leidschendam NL73INGB0006817612

Rondom de zondag Opbrengsten van de collecten Vanaf 26 augustus t/m 23 september 2018 Micro Hydra Project € 771,00 Voedselbank € 147,85 Straatkrant € 114,50 Straatpastoraat (middagdienst) € 125,50 Vredesweek Pax Christie € 120,35 Orgelfonds € 143,00 Kerk € 864,33 Onderhoud gebouwen € 259,96 U kunt een collecte ondersteunen door een bijdrage over te maken aan: Ev. Luth. Gem. ’s-Gravenhage te Nootdorp,

IBAN: NL09FVLB0226115682, onder vermelding van het doel: orgelfonds, kerk en onderhoud gebouwen

Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag, IBAN: NL91INGB0000037958, onder vermelding van het doel: Micro Hydra Project, voedselbank, Straatkrant, Straat-pastoraat en Vredesweek Pax Christie.

Alle gevers hartelijk dank. Collecten Diaconie Zondag 7 oktober – Israël zondag Voor de Protestantse Kerk is de relatie met Israël een essentieel element van de eigen identiteit. Ons geloof is voortgekomen uit de Joodse traditie. De Protestantse Kerk onderstreept de verbondenheid met het volk Israël. Op landelijk niveau zijn er contacten met Joods Nederland en komen thema’s als antisemitisme ter sprake. Om plaatselijke gemeenten te stimuleren om deel te nemen aan het gesprek met en over Israël,

ontwikkelt de Protestantse Kerk inspiratiemateri-alen, vinden er ontmoetings- en netwerkdagen plaats en verschijnt het tijdschrift Kerk & Israël Onderweg dat theologische bezinning en informa-tie combineert. Uw steun via de collecte maakt al deze activiteiten mogelijk. Opdat het gesprek met en over Israël nooit op zal houden. Zondag 14 oktober – Orgelfonds Orgelmaker Flentrop heeft de afgelopen weken pijpwerk uit het orgel gehaald ter verbetering en reconstructie. Het heeft de klank van het orgel verbeterd. Er wordt nog meer herstelwerk uitgevoerd. Sander van den Houten begeleidt de restauratie en de kerk bekostigt de werkzaamhe-den. Zondag 21 oktober – Kusu Kusu Sereh Na het mooie bezoek van de dansgroep aan Nederland is het even wat stiller geworden. De vriendschapskaars brand wel iedere week in beide gemeenten om de verbondenheid te symboliseren. Met Hervormingsdag voelen we deze verbondenheid nog eens extra sterk. Zondag 28 oktober – Lutherse Wereldfederatie Een van de taken van de Lutherse Wereldfedera-tie is de bescherming van burgers in conflictge-bieden. De afgelopen jaren is er een voortduren-de vermindering van de ruimte voor humanitaire hulpverlening geweest. Burgers en hulpverleners bevinden zich tussen de lijnen. De bescherming van het leven en de waardigheid van mensen in conflictgebieden is meer dan ooit noodzakelijk. De LWF opereert in een aantal van de meest onveilige contexten wereldwijd en in enkele van de grootste vluchtelingencrises. De veldwerkers in Noord-Irak, Kenia, Oeganda, Zuid-Soedan en Colombia proberen te helpen daar waar het mogelijk is. Zondag 4 november – Luther Heraut We zijn van drukker veranderd. Print 123 verzorgt nu het drukken van de Luther Heraut. Dit heeft de kosten omlaag gebracht. Om de eigen bijdrage voor iedereen mogelijk te maken, is deze collecte. Oktober: themamaand ‘geloof’ Geloof is nooit vanzelfsprekend “Wie nooit worstelt, wat weet hij? Wie niet ervaren heeft, wat weet hij? Wie niet uit ervaring de worsteling (om het geloof) kent, die spreekt niet van wat hij weet, maar van dat, wat hij slechts gezien of gehoord heeft, of—en dat is nog erger—van dat wat hij zelf bedenkt.” [Luther] In de maand oktober staan de diensten en diver-se bijeenkomsten in het teken van ‘geloof’. Iede-re zondag gaan we op pad met personen uit de Bijbel. Hoe is hun geloof? We volgen Abraham, Ruth, Paulus en de Romeinse hoofdman.

8

Middagdiensten rondom lutherse theologen Tijdens twee middagen horen we over moderne lutherse theologen en hun worsteling met het geloof. Hun preken klinken in de liturgische setting waarin een preek hoort: omwille van de tijd wat ingekort, maar zeker aandacht voor de muziek. We horen twee preken over Jakobs worsteling aan de Jabbok met God. Na afloop is er - onder het genot van een drankje - gelegen-heid tot gesprek. Aanvang van de dienst: 16.00 uur 30/09 Eberhard Jüngel (1934), Vooral in

Duitsland een toonaangevend luthers professor met heel eigen kijk op Luther en lutherse theologie.

21/10 Dorothee Sölle (1929-2003). Kritisch theoloog als het gaat om vastgeroeste denkbeelden, of die nu over de maatschappij of over God gaan.

Het boeket op de altaartafel Elke week staan er bloemen op de altaartafel en elke week gaan de bloemen naar een gemeente-lid. De bloemen worden elke week met zorg gekozen en afgestemd op de lezingen van die zondag. Degene die de bloemen verzorgt, leest van tevoren de lezing uit het Oude Testament, de Epistellezing en de Evangelielezing. Aan de hand daarvan wordt gezocht naar het thema voor de bloemen. Bij de bloemist worden de bloemen gekozen die uitdrukking kunnen geven aan het gekozen thema. Uitleg over de bloemen wordt bij het begin van de dienst voorgelezen en meegegeven met de bloemen, zodat degene die de bloemen ontvangt, ook deze uitleg krijgt en zich zo onderdeel weet van de eredienst waarin de bloemen hebben gestaan. Wij noemen dit liturgisch bloemschikken. Al vele jaren is dit bloemschikken een gebruik in onze kerk. De groep die zich bezighoudt met liturgisch bloemschikken noemt zich de Chrysanten. De leden zijn Mascha de Haan, Jowien de Klerk, Ineke Peereboom, Jolly Valstar en Irene van der Kam. Zij bespreken met elkaar de bijzondere tijd van Advent en Pasen. Ook wordt er rekening gehouden met het thema van de Kinderkerk. Zo wordt er per dienst zoveel mogelijk afstemming gezocht. Wij hopen dat u geniet van de bloemen. Elke zondag wordt het boeket met uitleg door Anders van der Meij op de website van de kerk gezet. Uw gift is uiteraard van harte welkom in de pot op de tafel waar de liedboeken liggen, of bij de Diaconie onder vermelding van gift bloemen.

Een hartelijke groet namens de Chrysanten, Irene van der Kam

Oproep Graag willen we nogmaals onder de aandacht brengen, dat we voor de kerkdiensten weer een rooster willen maken voor crèchedienst. Het komt niet elke week voor, dat er oppas nodig is, maar we willen graag die mogelijkheid blijven bieden. We zouden het fijn vinden als er, behalve degenen die al op de lijst staan, nog enkele vrijwilligers bereid zijn om crèchedienst te doen, zodat er een goed rooster kan worden gemaakt. Aanmelden kan bij Diny Groeneveld, e-mail: diny@groeneveldje.nl of telefoon 06-37350638.

Door de week heen Elkaar leren kennen Sinds Pinksteren ben ik aan de slag in de lutherse gemeente. Deze periode staat vooral in het teken van de gemeente leren kennen. Persoonlijk bij mensen thuis, maar ook in de kerk zelf. Met eni-ge regelmaat hoor ik zo waar de gemeente trots op is of naar uitkijkt. Al vanaf de eerste dag werd mij verteld, dat ik de 15e september vrij moest houden, omdat dan de bazaar plaats zou vinden. Belangrijk! En de gemeente heeft ouderendiensten. Die zou ik echt eens mee moeten maken, zo bijzonder, aldus een gemeentelid. Het maakt me nieuwgierig: de kerstboom die straks komen gaat. Ook daarover doen de verha-len de ronde. En het is mooi om al enkele belang-rijke gebeurtenissen meegemaakt te mogen hebben. De ouderendienst bijvoorbeeld. Op 9 september was er ‘s middags een ouderendienst. De mensen werden ontvangen met koffie en ge-bak. Het gebak was afkomstig van Guusje Reinders. Ze werd die dag 80 jaar en kon daarom tot haar spijt niet bij de ouderendienst zijn. Als dank voor de lekkere traktatie en als felicitatie zijn de bloemen uit de dienst naar haar gegaan. Het thema van de dienst was de vraag ‘Wie is Jezus? Wat zeggen mensen (wij) wie hij is?’ (Marcus 8:27-9:1). Na de pauze vierden we met elkaar het Avondmaal en kregen de mensen persoonlijk met handoplegging de zegen mee. Het slotlied ‘Wat de toekomst brenge moge’ werd uit volle borst meegezongen. Het was een mooie middag. Met al die mensen en vrijwilligers. Mooi om elkaar zo te leren kennen.

Ds. Hanneke Allewijn

9

Citykwartier gaat verder… Na een peiling bij bezoekers en vrijwilligers is het duidelijk dat het Citykwartier in verschillende behoeften voorziet. Iedereen wil het graag voortzetten. We willen graag recht doen aan mensen die voor een kopje koffie komen, soms voor de gezelligheid, soms voor een goed gesprek, maar ook aan mensen die de stilte van de kerk zoeken, of die gewoon wat willen rondkij-ken. Vanaf 3 oktober is de opzet van de openstel-ling iets gewijzigd. Natuurlijk blijft de kerk open van 12.00 - 13.30 uur en is iedereen welkom om korte of langere tijd in de kerk te verblijven. Tot 12.45 uur ligt de focus op het binnenlopen, rondkijken, en de rust om een kaarsje te branden. Er zijn altijd twee mensen aanwezig, de voorganger en een vrijwilliger, waardoor er ook mogelijkheid is voor een individueel gesprek. Tussen 12.45 - 13.00 uur handhaven we het liturgisch moment met een overdenking en gebeden. Daarna is er ruimte voor een nagesprek met koffie en thee, en leggen we de focus weer meer op de onderlinge ontmoeting. We hopen u te blijven ontmoeten of misschien komt u binnen-kort voor de eerste keer eens binnenwandelen. In de loop der jaren is de groep vrijwilligers wel veranderd. Sommigen van het eerste uur zijn al niet meer onder ons, en door de loop der jaren hebben we ook nieuwe mensen verwelkomd. We kunnen nog een paar mensen gebruiken die een-maal per 6-8 weken als vrijwilliger willen meehel-pen om onze kerk een welkome plek met een open deur te houden. Wilt u er meer over weten, spreek me gerust even aan.

Rien Sprong Seniorenkring in oktober We komen in oktober bij elkaar op dinsdag 9 en dinsdag 23 oktober. Beide middagen zijn spelletjesmidda-gen. We spelen rummikub, woordrummikub, scrabble, triominos of een potje klaverjassen. En natuurlijk wordt er gezellig samen gepraat tijdens het drinken van een kopje koffie of thee. U bent van harte wel-kom van 13.30 tot 15.30 uur op de Lutherse Burgwal 7 in Den Haag.

Met een hartelijke groet, namens de vrijwilligers,

Els Pellen Luther lezen gespreksgroep Je moet er maar zin in hebben. Maar wie er zin in heeft, zal beloond worden: Luther Lezen. Goed voor het denken, inspirerend voor het geloofsle-ven. We gebruiken de Nederlandse vertaling van Luther die onder redactie van Prof. Dr. M. Matthias is uitgebracht (bijvoorbeeld theologische antropologie. De mens voor God. Band I) . Zowel de historische context als ook de vragen die Luther bezig hielden komen aan bod. We zullen ontdekken, dat vrijheid van meet af aan Luthers belangrijkste thema was. Deze gespreksgroep is eens per maand, op de laatste maandag van de maand, aanvang 19.30 uur. De avond staat onder leiding van ds. Hanneke Allewijn en vindt plaats in de Lutherse Kerk. De eerste avond is op 29 oktober.

Amateurkorenfestival De Evangelisch-Lutherse gemeente in Den Haag geeft op zaterdag 6 oktober zeven Haagse koren de gelegenheid zich te presenteren. Tussen 12.00 en 16.45 uur zijn de deuren open en laten de koren van zich horen. De zeven koren brengen een divers geluid met zich mee. Zij wisselen elkaar ieder kwartier af en zo kan het zijn, dat u eerst luistert naar het Ontmoetingskerkkoor o.l.v. Ellen de Jonge, Voices Unlimited o.l.v. David van Lith, het Kamerkoor Voices o.l.v. Agnieszka Chabowska. Of naar het Haags Vrouwenkoor o.l.v. Mariona Vilalta, Haga Cantare o.l.v. Danny Nooteboom, het Huisartsenkoor o.l.v. Bertie van Spronsen of het Haags Kleinkoor o.l.v. Hans Jansen. Of een andere volgorde natuurlijk. Met een kopje koffie of thee erbij, is het genoeg-lijk luisteren. De middag wordt afgesloten met een drankje.

Sterke mensen gezocht! Begin november krijgen we nieuwe stoelen in de kerkzaal. De exacte datum is nog niet bekend, maar het is wel helder, dat er helpende handen nodig zijn. Er moeten stoelen van het balkon naar beneden, van het podium weg en nieuwe stoelen in het centrale deel van de kerkzaal neergezet. U kunt zich aanmelden bij de kosters. Zij geven, dan de exacte datum zo snel mogelijk door.

10

Overzicht activiteiten ook op www.luthersdenhaag.nl en in de zondagsbrief

zie ook het LuLu programmaboek

Wilt u actuele informatie vanuit de onze gemeente lezen: WEBSITE Kijk op www.luthersdenhaag.nl LAATSTE NIEUWS Abonneer u op de emailservice voor extra aankondigingen. U kunt zich

aanmelden door een emailbericht te sturen naar lutherheraut@gmail.com FACEBOOK Ga naar luthersdenhaag. Geen lid van Facebook? Geen nood: u kunt de pagina

ook bekijken op internetpagina www.facebook.com/elgdenhaag LUTHER HERAUT Lees het maandblad Luther Heraut. U kunt het per post ontvangen voor

€25 per jaar, maar ook gratis via de email. Via lutherheraut@gmail.com kunt u uw voorkeur aangeven. Voor onze gasten liggen er meeneem-exemplaren op de leestafel bij de uitgang.

Zaterdag 29 september Concert Stichting Cultuur en Muziek in

Lutherse Kerk, 15.30 uur Zondag 30 september Luthermiddagdienst, 16.00 uur (pag. 8) Woensdag 3 oktober Citykwartier, 12.00 uur (pag. 9) Zaterdag 6 oktober Amateurkorenfestival, 12.00 uur (pag. 9) Dinsdag 9 oktober Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 9) Woensdag 10 oktober Citykwartier, 12.00 uur (pag. 9) Woensdag 17 oktober Citykwartier, 12.00 uur (pag. 9) Zondag 21 oktober Luthermiddagdienst, 16.00 uur (pag. 8)

Dinsdag 23 oktober Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 9) Woensdag 24 oktober Citykwartier, 12.00 uur (pag. 9) Zaterdag 27 oktober Concert Stichting Cultuur en Muziek in

Lutherse Kerk, 15.30 uur Zondag 28 oktober Kliederkerk, 15.30 uur (pag. 11) Maandag 29 oktober Luther Lezen, 19.30 uur (pag. 9) Woensdag 31 oktober Citykwartier, 12.00 uur (pag. 9) Woensdag 31 oktober Hervormingsdag, 19.30 uur (pag. 6)

In de stad en verder... Amnesty brief Angola: oppositielid verdwenen Joaquim Costa Zangui is jongerenlid van een kleine oppositiepartij in Angola. Op 12 augustus 2018 werd hij ontvoerd door twee onbekende mannen. Het is niet bekend waar hij is. Joaquim Costa Zangui, ook wel bekend als Lutambi, is schoolleraar en studeert rechten. Hij is ook zeer actief in de gemeenschap van Massaque, een stad in de provincie Luanda aan de noordkust van Angola. De dag voor zijn verdwijning organiseer-de hij de verkiezingen voor een nieuwe voorzitter van een commissie, die de belangen behartigt van de inwoners van Massaque. Hij zou zelf ook plaatsnemen in de commissie. Naar alle waarschijnlijkheid hebben de Angolese autoritei-ten iets te maken met zijn verdwijning. Opposi-tieleden en dissidenten zijn in Angola vaak het doelwit van arrestaties en verdwijningen. We zetten in oktober na de kerkdienst een brief uit (te schrijven vóór 1 november) gericht aan de Angolese autoriteiten met de oproep om onderzoek te doen naar de verdwijning van Joaquim Costa Zangui, die vermoedelijk is verdwenen om politieke redenen. Doet u mee met de schrijfactie? Alvast onze hartelijke dank!

Lideke Gaemers, Boris Phefferkorn, Apilena Sapioper

Evangelisch-Luthers Dagboek 2018–2019 Binnenkort verschijnt het Evangelisch-Luthers Dagboek 2018-2019. Dit boek kan voor u een dagelijkse begeleider worden voor het komende kerkelijk jaar. Elke dag wordt een Bijbellezing aangereikt met een bijbehorende uitleg, gedicht, lied of gebed. U heeft met dit boek een waarde-volle verzameling van teksten in handen. Traditiegetrouw vindt u in deze uitgave de liturgi-sche gegevens van de zon- en feestdagen met de Bijbellezingen van het Luthers rooster en het gemeenschappelijke rooster, het zondagslied en de liturgische kleuren van de zondagen. Een boek dat zeer de moeite waard is! De prijs van het dagboek is vastgesteld op € 15,00 (exclusief verzendkosten). De verspreiding is in handen van de Stichting Lutherse Uitgeverij en Boekhandel (SLUB). Be-stellen is mogelijk via de intekenlijst, die in de kerk ligt. U kunt ook rechtstreeks bestellen via het emailadres slubdenhaag@hetnet.nl of per post/ telefonisch bij de SLUB, Lutherse Burgwal 7, 2512 CB ’s-Gravenhage, tel. 070-3648094.

Deutsche Evangelische Gemeinde Bleijenburg 3B

Kledingmarkt

29 september 2018 9.30 t/m 14.00 uur

Koffie en gebak

uit eigen keuken.

11

Kinderkerk Wat hebben we een mooi schilderij voor dominee Trinette gemaakt voor haar afscheid! We hebben zelf kunnen zien hoe blij ze ermee was. Het krijgt vast een mooi plekje in haar nieuwe huis in Utrecht. Wij gaan samen weer verder in de kinderkerk. Afgelopen zondag was het licht er nog niet gemaakt, dus we zaten wel een beetje in het donker. In oktober is dat vast weer beter. We gaan dan praten over ‘geloof’. Soms is het makkelijk om te geloven en soms ook heel moeilijk. We horen er verhalen over en gaan ook samen dingen maken. De leiding van de kinderkerk is ook alweer hard aan het nadenken over Advent en Kerst, daarover lees je meer in de volgende Young Info.

Groetjes van de kinderkerkleiding Orgelkids De Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk had op Open Monumentendag het doe-orgel naar de kerk gehaald. Samen met de kinderen hebben we dat in elkaar gezet en ook hebben we in het grote orgel (Tante Bätz) gekeken hoe het er dan in het groot uit ziet. Sander van den Houten heeft voor ons gespeeld en nu weten weer iets beter hoe een orgel werkt. Myrthe de Haan maakte er een filmpje van dat je op Facebook kunt vinden. (https://www.facebook.com/ELGDenHaag/videos/265106524331763/)

Over Godskennis Er was eens een vrouw die graag de zin van het leven wilde vinden. Ze las elk boek dat ze maar te pakken kon krijgen. Ze las veel en veel wat zin had. Ze werd vervuld van allerlei wijsheden. Maar ze voelde dat ze zelf niet wijzer werd. Daarom liet ze nog meer boeken uit de bibliotheek komen. Ze had nergens meer tijd voor. Dag en nacht zat ze achter de boeken. Eten deed ze ook niet meer. Zo nu en dan bestelde ze een pizza. En toen op een dag werd er gebeld. Het was een klein jongetje met een bloem in zijn hand. Deze is voor jou, zei hij. Ze had bijna de deur dichtgeslagen. Wat moest ze met een kind. Toen werd haar hart beroerd door de schoonheid van de bloem. En ze zei tegen het kind: Dankjewel. Het kind lachte. Het wordt lente, zei hij. Kom naar buiten. Mama en ik gaan nog meer bloemen plukken en jij mag mee.

Ds. Trinette Verhoeven Kliederkerk De lutherse gemeente organiseert samen met de Lukaskerk en Stekjong eenmaal per kwartaal de Kliederkerk. Hiermee spelen we in op de behoefte om in het drukke leven van alledag een moment te vinden om met jong en oud bij elkaar te komen, om te bezinnen en te vieren rond een Bijbelverhaal, om creatief bezig te zijn (denk aan knutselen, iets bakken, iets bouwen) en samen te eten. We nodigen jong en oud uit om te komen. Kom met je nichtje of buurjongen, neem je vader mee, oma of tante. Kliederkerk is er echt voor alle generaties, het mooiste is om het samen met een jonger of ouder iemand te beleven. We starten om 15.30 met de activiteiten, om 16.30 is er een korte viering en daarna eten we samen. Om 17.30uur sluiten we samen af. In oktober staan we stil bij het verhaal van Maarten Luther zelf. Jullie komen toch allemaal?

Mascha de Haan

47e jaargang no. 10 Okt. 2018

12

Citykwartier: elke woensdagmiddag van 12.00 tot 13.30 uur. Liturgisch moment van 12.45 tot 13.00 uur.

Kerkdiensten Evangelisch-Lutherse kerk Lutherse Burgwal 9, aanvang 10.15 uur Elke zondag crèche (0 t/m 4 jaar) en kinderkerk (basisschoolleeftijd) Swaenehove (14.30 uur) / Swaenesteyn (14.30 uur)

Lezingen (oecumenisch leesrooster)

Collecten (pag. 7)

Zondag 30 september Achttiende zondag na Trinitatis Gezamenlijke dienst in de Lukaskerk (Om en Bij 2), 10.15 uur Middagdienst, 16.00 uur (pag. 8) Swaenesteyn: ds. Y. Schoonhoven

Kleur: groen Zondag 7 oktober Negentiende zondag na Trinitatis Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra Viering Heilig Avondmaal Swaenehove: ds. A. Hommens– van de Steeg (m.m.v. Sjalomkoor)

Maleachi 2:10-16 Hebreeën 3:1-6 Marcus 10:1-16

Israëlzondag Kerk

Kleur: groen Zondag 14 oktober Twintigste zondag na Trinitatis Ds. J.J. Allewijn Swaenesteyn: ds. L. Smit

Deut. 15:1-11 Hebreeën 3:7-14 Marcus 10:17-31

Orgelfonds Onderhoud gebouwen

Kleur: groen Zondag 21 oktober Eenentwintigste zondag na Trinitatis Dhr. Th. Menting Middagdienst, 16.00 uur (pag. 8) Swaenehove: ds. L. Smit

Jesaja 29:18-24 Hebreeën 4:12-16 Marcus 10:32-45

Kusu Kusu Sereh Kerk

Kleur: groen

Zondag 28 oktober Tweeëntwintigste zondag na Trinitatis Ds. F.B. Fennema Gezamenlijke dienst met Lukaskerk Kliederkerk (pag. 11) Swaenesteyn: ds. Y. Schoonhoven, HA

Jesaja 59:9-19 Hebreeën 6:9-12 Marcus 10:46-52

Lutherse Wereldfederatie Onderhoud gebouwen

Kleur: groen

Woensdag 31 oktober Hervormingsdag Ds. J.J. Allewijn m.m.v. cantorij Maarten Luther Aanvang 19.30 uur

Kleur: rood Zondag 4 november Drieëntwintigste zondag na Trinitatis Ds. J.J. Allewijn Viering Heilig Avondmaal Swaenehove: ds. H. Vliem

Job 19:23-27a Hebreeën 7:23-28 Marcus 12:18-27

Luther Heraut Kerk

Kleur: groen

Colofon Administratie: Kosterij, Lutherse Burgwal 7,

2512 CB Den Haag, 070-3636610

Internet: www.luthersdenhaag.nl Abonnement: gratis voor gemeenteleden

indien digitaal, per post € 25,- per jaar middels overschrijving

Eindredactie: Loes Klijn Opmaak: Mascha de Haan