MICROCHIRURGISCHE NEUROVASCULAIRE DECOMPRESSIE BIJ

TRIGEMINUSNEURALGIE:

JANNETTA

MICROCHIRURGISCHE NEUROVASCULAIRE DECOMPRESSIE BIJ

TRIGEMINUSNEURALGIE:

JANNETTA

Dr. T. Daenekindt Neurochirurgie ZOL Genk Dr. T. Daenekindt Neurochirurgie ZOL Genk

OverzichtOverzicht

• Inleiding

• Anatomie brughoek & nV

• Chirurgische procedure - geschiedenis - radiologie

- techniek - peroperatieve bevindingen

• Outcome

• Take home

• Literatuur

• Inleiding

• Anatomie brughoek & nV

• Chirurgische procedure - geschiedenis - radiologie

- techniek - peroperatieve bevindingen

• Outcome

• Take home

• Literatuur

InleidingInleiding

• Primaire trigeminusneuralgie (tic douloureux)

= geen ZN beschadiging door secundaire oorzaak

-> neurovasculair conflict

• Secundaire trigeminusneuralgie

= tgv neuropathie door oa MS, postherpetisch

• Primaire trigeminusneuralgie (tic douloureux)

= geen ZN beschadiging door secundaire oorzaak

-> neurovasculair conflict

• Secundaire trigeminusneuralgie

= tgv neuropathie door oa MS, postherpetisch

Anatomie - osteologieAnatomie - osteologie

clivuspars petrosum os temporaleos occipitale

Anatomie – veneusAnatomie – veneus

Anatomie - arterieelAnatomie - arterieel

Anatomie – craniale zenuwenAnatomie – craniale zenuwen

Anatomie – n TrigeminusAnatomie – n Trigeminus

Anatomie – cisterna pontocerebellaris Anatomie – cisterna pontocerebellaris

Chirurgische procedure - geschiedenisChirurgische procedure - geschiedenis

• 1756 Nicholas Andre “trigeminusneuralgie”• 1891 Victor Horsley: sectie distale (pre-gln) takken• 1925 Walter Dandy: partiële sectie nV fossa posterior

vaatloops tegen zenuw

1932: theorie neurovasculaire compressie• 1967: Peter Jannetta: bevestigt theorie

plaatsing “sponsjes”

• 1756 Nicholas Andre “trigeminusneuralgie”• 1891 Victor Horsley: sectie distale (pre-gln) takken• 1925 Walter Dandy: partiële sectie nV fossa posterior

vaatloops tegen zenuw

1932: theorie neurovasculaire compressie• 1967: Peter Jannetta: bevestigt theorie

plaatsing “sponsjes”

Chirurgische procedure - radiologieChirurgische procedure - radiologie

• Bij primaire trigeminusneuralgie ziet men op MRI:

- aanwezigheid neurovasculaire compressie

- graad van compressie

- soort bloedvat dat compressie geeft

- locatie van het conflict op het verloop van n V• Deze bevindingen konden bevestigd worden

tijdens neurovasculaire decompressie

• Bij primaire trigeminusneuralgie ziet men op MRI:

- aanwezigheid neurovasculaire compressie

- graad van compressie

- soort bloedvat dat compressie geeft

- locatie van het conflict op het verloop van n V• Deze bevindingen konden bevestigd worden

tijdens neurovasculaire decompressie

Chirurgische procedure - radiologieChirurgische procedure - radiologie

Right Trigeminal Nerve

Compressing vesselCompressing vessel

Right Trigeminal Nerve

Chirurgische procedure - techniekChirurgische procedure - techniek

• Positionering• Huidincisie

– Aanduiden sinus transversus - sigmoideus

– ¾ - ¼ regel

• Retromastoidale craniectomie– Vrijleggen sinus junctie– Cave mastoidale cellen– Voldoende anterieure decompressie

om cerebellaire retractie te reduceren

• T-vormige durale opening– Vrijleggen meest superieure en

laterale hoek

• Positionering• Huidincisie

– Aanduiden sinus transversus - sigmoideus

– ¾ - ¼ regel

• Retromastoidale craniectomie– Vrijleggen sinus junctie– Cave mastoidale cellen– Voldoende anterieure decompressie

om cerebellaire retractie te reduceren

• T-vormige durale opening– Vrijleggen meest superieure en

laterale hoek

Chirurgische procedure - techniekChirurgische procedure - techniek

• Vrijleggen brughoek– “Turning the corner is the most dangerous stage of the

operation and must be executed with patience and the utmost care” (Peter Jannetta)

– CSV drainage– Voorzichtige retractie van het cerebellum– Identificiëren en vrijleggen vena petrosa

• Visualisatie nervus trigeminus– “Visualize the ENTIRE nerve from it’s exit from the pons to it’s

exit laterally from the CPA” (Peter Jannetta)

• Decompressie– Mobiliseren arteries en plaatsen “sponsje”– Coaguleren en splitsen van venen

• Vrijleggen brughoek– “Turning the corner is the most dangerous stage of the

operation and must be executed with patience and the utmost care” (Peter Jannetta)

– CSV drainage– Voorzichtige retractie van het cerebellum– Identificiëren en vrijleggen vena petrosa

• Visualisatie nervus trigeminus– “Visualize the ENTIRE nerve from it’s exit from the pons to it’s

exit laterally from the CPA” (Peter Jannetta)

• Decompressie– Mobiliseren arteries en plaatsen “sponsje”– Coaguleren en splitsen van venen

Chirurgische procedure - bevindingenChirurgische procedure - bevindingen

• Arteriële compressie– Superior cerebellar artery (SCA) – meestal– AICA– PICA– Vertebrobasilaire arterie

• Veneuze compressie– Meer gezien bij atypische TN

• Gecombineerde arteriële en veneuze compressie

• Arteriële compressie– Superior cerebellar artery (SCA) – meestal– AICA– PICA– Vertebrobasilaire arterie

• Veneuze compressie– Meer gezien bij atypische TN

• Gecombineerde arteriële en veneuze compressie

Chirurgische procedure - bevindingenChirurgische procedure - bevindingen

Outcome – Voordelen Outcome – Voordelen

• Niet-destructieve behandeling • Laag risico op sensiebele stoornissen of

neuropathische pijn• Enige oorzakelijke behandeling• Meest effectieve behandeling op korte –en

langetermijn - 75-90% totaal verdwijnen van de pijn, 7-10% partieel

- na 3 j nog 75%

- na 20j nog 64 %

=> jonge ptn met lange levensverwachting !

• Niet-destructieve behandeling • Laag risico op sensiebele stoornissen of

neuropathische pijn• Enige oorzakelijke behandeling• Meest effectieve behandeling op korte –en

langetermijn - 75-90% totaal verdwijnen van de pijn, 7-10% partieel

- na 3 j nog 75%

- na 20j nog 64 %

=> jonge ptn met lange levensverwachting !

• 96% tevreden, 78% wilde vroegere operatie

<-> rhizotomieën 75% en 65%

• Nog altijd effectief om uit te voeren na falen van andere invasieve behandelingen (STX radiochirurgie, rhizotomieën)

• 96% tevreden, 78% wilde vroegere operatie

<-> rhizotomieën 75% en 65%

• Nog altijd effectief om uit te voeren na falen van andere invasieve behandelingen (STX radiochirurgie, rhizotomieën)

Outcome – Voordelen Outcome – Voordelen

Outcome - NadelenOutcome - Nadelen

• Majeure chirurgie => cave comorbiditeit en leeftijd (hoewel leeftijd geen exclusiecriterium is, effectiviteit blijft hoog op hoge leeftijd)

• Hoger risico: 0,4-1% belangrijke complicatie zoals ischemie, hersenbloeding, mortaliteit

=> Ervaring chirurg en centrum !!• Duurder dan percutane behandelingen• Negatieve prognostische factor: - duur TN>7j - aantal vorige ablatieve procedures

• Majeure chirurgie => cave comorbiditeit en leeftijd (hoewel leeftijd geen exclusiecriterium is, effectiviteit blijft hoog op hoge leeftijd)

• Hoger risico: 0,4-1% belangrijke complicatie zoals ischemie, hersenbloeding, mortaliteit

=> Ervaring chirurg en centrum !!• Duurder dan percutane behandelingen• Negatieve prognostische factor: - duur TN>7j - aantal vorige ablatieve procedures

Take home microvasculaire decompressieTake home microvasculaire decompressie

• Microvasculaire decompressie is de meest effectieve behandeling voor primaire trigeminusneuralgie

• Ieder geval van trigeminusneuralgie moet individueel bekeken worden, waarbij vooral rekening gehouden moet worden met leeftijd, comorbiditeit en vorige behandelingen

• Microvasculaire decompressie is de meest effectieve behandeling voor primaire trigeminusneuralgie

• Ieder geval van trigeminusneuralgie moet individueel bekeken worden, waarbij vooral rekening gehouden moet worden met leeftijd, comorbiditeit en vorige behandelingen

LiteratuurLiteratuur

• Bendtsen L, Birk S, Kasch H, Aegidius K, Schmidt Sorensen P, Lykke Thomsen L, et al. Reference programme: Diagnosis and treatment of headache disorders and facial pain. Danish Headache Society, 2nd Edition, 2012. J Headache Pain 2012; 13: S1‐29.

• Beydoun A. Safety and efficacy of oxcarbazepine: results of randomized, double‐blind trials. Pharmacother 2000; 20: S152‐8.

• Beydoun A, Schmidt D, D’Souza J. Oxcarbazepine versus carbamazepine in trigeminal neuralgia: a meta‐analysis of three double‐blind comparative trials. Neurology 2002; 58(suppl3): 02.083.

• Campbell FG, Graham JG, Zilkha KJ. Clinical trial of carbamazepine in trigeminal neuralgia. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1966; 29: 265‐7.

• Cruccu G, Gronseth G, Alksne J, Argoff C, Brainin M, Burchiel K, Nurmikko T, Zakrzewska JM. AAN‐ EFNS guidelines on trigeminal neuralgia management. Eur J Neurol 2008; 15: 1013‐28.

• Galer BS, Jensen MP. Development and preliminary validation of a pain measure specific to neuro‐ pathic pain: the Neuropathic Pain Scale. Neurology 1997; 48: 332‐8.

• Gomez‐Arguelles JM, Dorado R, Sepulveda JM, Herrera A, Arrojo FG, Aragón E, et al. Oxcarbazepine monotherapy in carbamazepine‐unresponsive trigeminal neuralgia. J Clin Neurosci 2008; 15: 516‐9.

• Gronseth G, Cruccu G, Alksne J, Argoff C, Brainin M, Burchiel K, et al. Practice parameter: the diagnostic evaluation and treatment of trigeminal neuralgia (an evidence‐based review): report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the European Federation of Neurological Societies. Neurology 2008; 71: 1183–90. ‐ 69 ‐

• He L, Wu B, Zhou M. Non‐antiepileptic drugs for trigeminal neuralgia. Cochrane Database Syst Rev 2006; 3: CD004029. Multidisciplinaire richtlijn ‘Chronische aangezichtspijn’

• Jorns TP, Zakrzewska JM. Evidence‐based approach to the medical management of trigeminal neuralgia. Br J Neurosurg 2007; 21: 253‐61.

• Bendtsen L, Birk S, Kasch H, Aegidius K, Schmidt Sorensen P, Lykke Thomsen L, et al. Reference programme: Diagnosis and treatment of headache disorders and facial pain. Danish Headache Society, 2nd Edition, 2012. J Headache Pain 2012; 13: S1‐29.

• Beydoun A. Safety and efficacy of oxcarbazepine: results of randomized, double‐blind trials. Pharmacother 2000; 20: S152‐8.

• Beydoun A, Schmidt D, D’Souza J. Oxcarbazepine versus carbamazepine in trigeminal neuralgia: a meta‐analysis of three double‐blind comparative trials. Neurology 2002; 58(suppl3): 02.083.

• Campbell FG, Graham JG, Zilkha KJ. Clinical trial of carbamazepine in trigeminal neuralgia. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1966; 29: 265‐7.

• Cruccu G, Gronseth G, Alksne J, Argoff C, Brainin M, Burchiel K, Nurmikko T, Zakrzewska JM. AAN‐ EFNS guidelines on trigeminal neuralgia management. Eur J Neurol 2008; 15: 1013‐28.

• Galer BS, Jensen MP. Development and preliminary validation of a pain measure specific to neuro‐ pathic pain: the Neuropathic Pain Scale. Neurology 1997; 48: 332‐8.

• Gomez‐Arguelles JM, Dorado R, Sepulveda JM, Herrera A, Arrojo FG, Aragón E, et al. Oxcarbazepine monotherapy in carbamazepine‐unresponsive trigeminal neuralgia. J Clin Neurosci 2008; 15: 516‐9.

• Gronseth G, Cruccu G, Alksne J, Argoff C, Brainin M, Burchiel K, et al. Practice parameter: the diagnostic evaluation and treatment of trigeminal neuralgia (an evidence‐based review): report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the European Federation of Neurological Societies. Neurology 2008; 71: 1183–90. ‐ 69 ‐

• He L, Wu B, Zhou M. Non‐antiepileptic drugs for trigeminal neuralgia. Cochrane Database Syst Rev 2006; 3: CD004029. Multidisciplinaire richtlijn ‘Chronische aangezichtspijn’

• Jorns TP, Zakrzewska JM. Evidence‐based approach to the medical management of trigeminal neuralgia. Br J Neurosurg 2007; 21: 253‐61.

LiteratuurLiteratuur

• Killian JM, Fromm GH. Carbamazepine in the treatment of neuralgia. Arch Neurol 1968; 19: 129‐36. • McQuay H, Carroll D, Jadad AR, Wiffen P, Moore A. Anticonvulsant drugs for management of pain: a

systematic review. Brit Med J1995; 311: 1047‐52.• Nasreddine W, Beydoun A. Oxcarbazepine in neuropathic pain. Expert Opin Investig Drugs 2007; 16:

1615‐25. • Nicol CF. A four year double blind study of tegretol in facial pain. Headache 1969; 9: 54‐7. • Parekh S, Shah K, Kotdawalla H, Gandhi I. Baclofen in carbamazepine resistant trigeminal neuralgia ‐ A

double blind clinical trial. Cephalalgia 1989; 9: 392–3. • Rasmussen P, Riishede J. Facial pain treated with carbamazepin (Tegretol). Acta Neurol Scand 1970; 46:

385‐408.• Sindrup SH, Jensen TS. Pharmacotherapy of trigeminal neuralgia. Clin J Pain 2002; 18: 22‐7. • Taylor JC, Brauer S, Espri ML. Long‐term treatment of trigeminal neuralgia with carbamazepine. Postgrad

Med J 1981; 57: 16‐8. • Wiffen P, Collins S, McQuay H, Carroll D, Jadad A, Moore A. Anticonvulsant drugs for acute and chronic

pain. Cochrane Database Syst Rev 2005; 3: CD001133. • Wiffen PJ, McQuay HJ, Moore RA. Carbamazepine for acute and chronic pain. Cochrane Database Syst

Rev 2011; 3: CD005451.• Zakrzewska JM, Patsalos PN. Long‐term cohort study comparing medical (oxcarbazepine) and surgical

treatment of intractable trigeminal neuralgia. Pain 2002; 95: 259‐66. • Zakrzewska JM, Linskey M. BMJ Clinical Evidence: Trigeminal Neuralgia. BMJ Publishing Group Ltd.

Clinical Evidence 2009; 03: 1‐13.

• Killian JM, Fromm GH. Carbamazepine in the treatment of neuralgia. Arch Neurol 1968; 19: 129‐36. • McQuay H, Carroll D, Jadad AR, Wiffen P, Moore A. Anticonvulsant drugs for management of pain: a

systematic review. Brit Med J1995; 311: 1047‐52.• Nasreddine W, Beydoun A. Oxcarbazepine in neuropathic pain. Expert Opin Investig Drugs 2007; 16:

1615‐25. • Nicol CF. A four year double blind study of tegretol in facial pain. Headache 1969; 9: 54‐7. • Parekh S, Shah K, Kotdawalla H, Gandhi I. Baclofen in carbamazepine resistant trigeminal neuralgia ‐ A

double blind clinical trial. Cephalalgia 1989; 9: 392–3. • Rasmussen P, Riishede J. Facial pain treated with carbamazepin (Tegretol). Acta Neurol Scand 1970; 46:

385‐408.• Sindrup SH, Jensen TS. Pharmacotherapy of trigeminal neuralgia. Clin J Pain 2002; 18: 22‐7. • Taylor JC, Brauer S, Espri ML. Long‐term treatment of trigeminal neuralgia with carbamazepine. Postgrad

Med J 1981; 57: 16‐8. • Wiffen P, Collins S, McQuay H, Carroll D, Jadad A, Moore A. Anticonvulsant drugs for acute and chronic

pain. Cochrane Database Syst Rev 2005; 3: CD001133. • Wiffen PJ, McQuay HJ, Moore RA. Carbamazepine for acute and chronic pain. Cochrane Database Syst

Rev 2011; 3: CD005451.• Zakrzewska JM, Patsalos PN. Long‐term cohort study comparing medical (oxcarbazepine) and surgical

treatment of intractable trigeminal neuralgia. Pain 2002; 95: 259‐66. • Zakrzewska JM, Linskey M. BMJ Clinical Evidence: Trigeminal Neuralgia. BMJ Publishing Group Ltd.

Clinical Evidence 2009; 03: 1‐13.