Luchtkwaliteit in Vlaanderen

Open milieuraad Mechelen 23 april 2009

Erik Grietens

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Algemeen

• Klassieke vervuiling door lood, zwavel, dioxines,… daalt

• Grootste problemen blijven:– Fijn stof– Stikstof => ozon (zomersmog)– Broeikasgassen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Fijn stof

• PM10, PM2,5, PM1, …• Miscroscopisch kleine deeltjes• Gezondheidsschade:

– Allerlei luchtwegproblemen– Hart- en vaatziekten– Vroegtijdig overlijden– Kinderen en ouderen extra kwetsbaar

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

PM10 - bronnen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

PM2,5 - bronnen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Vlaanderen is Europese hot spot en netto-exporteur

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Normen

• Uitstel mogelijk tot 2011 op basis van actieplan

• Nederland reeds toegekend, Vlaamse aanvraag

• Ook norm ultra-fijn stof (PM 2,5) tegen 2015: 20/25 µg/m³

Grenswaarde 2005 2010 (indicatief) Jaargemiddelde 40 µg/m³ 20 µg/m³ Daggdmiddelde 50 µg/m³ (35 overschrijdingen) 50 µg/m³ (7 overschrijdingen)

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Overschrijdingen

• Industriegebieden en havens, stadscentra en verkeersrijke gebiedengemeente 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009(**)

Ruisbroek 111 58 53 38 77 74 120 74 56 77 63 39 44

Zwijndrecht 63 54 68 50 42 42

Haren NA 154 160 166 154 152 159 127 66 57 70 66 41

Evergem 203 150 84 100 107 99 118 88 49 74 61 42 41

Roeselare (Haven) 149 80 91 76 83 81 130 96 84 88 91 72 39

Oostrozebeke 149 NA 107 81 126 129 95 79 64 68 82 63 37

Gent 93 60 72 65 54 58 93 67 67 75 62 50 36

Mechelen (Technopolis)

NA 46 33 26 NA 41 23 33

Mechelen (Hombeeksestwg)

NA 36 68 30 30 26 43 21 21

Vielsalm 0 7 3 0 5

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Maatregelen

• Europees: Euro 5/6 normen• Federaal: dieselverkeer• Vlaams:

– Actieplannen fijn stof: generiek plan en plan hot spots• Te weinig concreet en te weinig structureel

– Volumebeleid autoverkeer: kilometerheffing, modal shift, openbaar vervoer,…

• Individuele milieuwinst gaat teniet door groei autoverkeer

– Ruimtelijk beleid: rekening houden met mobiliteit en milieu

• Advies Vlacoro RUP stedelijk gebied Mechelen• Besluit MOBER en mobiliteitstoets

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Maatregelen - lokaal

• Ruimtelijke planning– Mobiliteitseffecten incalculeren: CAR-model en

MOBER’s– Lage energiewoningen en passiefhuizen– Verkeersluwe centra– STOP toepassen

• Milieuzones of tolheffing• Park and ride in plaats van centrumparkings• Voorstedelijk OV, zie Visie 2020 De Lijn• Stadsdistributie• Groenbeleid: buffering, groen in de stad• Allesbranders en open vuurtjes

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Verzurende stoffen

• Stikstof (NOx), zwavel (SO2), vluchtige organische stoffen, ammoniak

• Bronnen: verkeer, gebouwenverwarming, industrie, landbouw

• Gezondheidsproblemen, verwering gebouwen, vitaliteit bos en heide, landbouwopbrengst daalt,…

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Plafond wordt niet gehaald

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

NOx

• Nationale uitstootplafonds op basis van Europese NEC-richtlijn

• Plafond wordt niet gehaald in Vlaanderen• Extra maatregelen nodig bij industrie:

– Heffing met terugsluizing versus MBO’s– Low NOx-branders, DeNox-installaties,

aardgas, …

• Extra maatregelen verkeer: euronormen, volumebeleid, milieuzones,…

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Ozonpieken

• Ozonvormende stoffen: NOx, SO2 en VOS

• Ozonpieken in de zomer• Lange termijndoelstellingen niet

gehaald• Gezondheidseffecten:

– Luchtwegaandoeningen– Vroegtijdig overlijden zwakkere personen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Ozon - maatregelen

• Verkeersvolume beperken• Industrie:

– NEC-doelstellingen vertalen in milieuvergunningen

– BBT en verder

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Klimaatimpact

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Maatregelen

• Europees: afspraken met sector ivm CO2 • Doel: 140 g CO2/km in 2010 (120 in 2012)• Niet gerespecteerd => bindende normen• Voorstel EC: 130 g CO2/km in 2012

• Vlaams: volumebeleid verkeer– Kilometerheffing: 25% minder CO2

• Lokaal: duurzaam bouwen, milieuzones, STOP,…

• Gemeentelijk klimaatplan

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Zware metalen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

PAK’s

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Benzeen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen

Goede voorbeelden

• Lood en zwavel sterk gedaald– Euronormen werken– Loodvrije benzine, laagzwavelige brandstof

• Dioxine-uitstoot onder controle– Strenge aanpak milieu-inspectie loont– Probleem allesbranders en open vuurtjes

• Case verbrandingsovens– Strenge normen en strikte vergunningen