Loop maar lekker met je kop tegen de muur · „Provoceren is een leuke manier om vervelende...
1
nrc ·next Dinsdag 7 april 2009 20 ● Zin nrc ·next Dinsdag 7 april 2009 Zin ● 21 160 Weinig toeschietelijk ben jij geen moedermelk waar ik van groei tot zure pijproker degradeer je mij in één oogopslag van permanente eyeliner nippend van je rosé Gustaaf Weezel Berg en Dal Een ‘160’ is een gedicht van 160 tekens inclusief spaties: het maximale formaat van een sms’je. Zend zelf een 160 in via www.precies160.nl of 06-18881117 (25 ct per bericht) theoriefabriek Pas op voor boze passagier M eestal als een passagier op Schiphol vertraging veroor- zaakt, roepen ze om: „Mr. Zusenmezo, you are delaying the flight. We will pro- ceed to offload your luggage.” Dat klinkt alsof ze al druk bezig zijn om de min- stens twintig hutkoffers en nog wat losse Louis Vuittontassen weer van boord te krijgen van een oliesjeik die helemaal vergeten was dat-ie moest vliegen, en het is ze nog niet hele- maal gelukt, maar ze zijn al wel zo’n beetje op een kwart. Die mededeling geeft onbedoeld het helemaal ver- keerde signaal: we wachten hier met zijn allen op een Heel Belangrijk Per- soon. Ik ken mensen die, alleen al om zo omgeroepen te worden, graag wat later bij de gate komen dan beleefd is. Maar deze keer was het anders. We stonden met een kudde vlieggrage wachtenden in zo’n minivertrekhal- letje, en het vliegtuig waar we in moesten stond er al, maar we moch- ten er na een uur nóg niet in. Het was onduidelijk wat er was. Totdat een vrouwenstem omriep: „Er is een boze passagier aan boord. De politie zal nu komen om deze passagier te verwij- deren.” Er ging een siddering door de kudde. Een boze passagier! Hoe zou die eruitzien? Als op commando begonnen er nu plukjes passagiers het vliegtuig uit te komen, maar een boze zat er niet bij. Er gingen twee agenten aan boord. Een marechausseebusje reed voor; twee nieuwe, nog stoerdere agenten gingen óók aan boord. Het moest wel een heel onhandelbaar persoon zijn. Grappig hoe doodstil een flinke groep mensen ineens kan zijn. We wachtten. Er druppelden weer mensen het vliegtuig uit. En daar kwam ook één agent, met een vrijwel lege wodka- fles. De kudde slaakte een opgewon- den zucht. Nog meer mensen kwa- men naar buiten. Toen kwam er een lichtgevend geel hesje de hal in. „Ze moesten de aan- giftes opnemen”, zei ze. „Daarom duurde het allemaal zo lang.” De agenten kwamen nu het vliegtuig uit, pratend en lachend met drie jon- ge vrouwen. En de boze passagier dan, vroegen we aan het hesje. „O, die is er allang uit.” Maar we hadden al- leen heel gewone mensen gezien! We keken elkaar behoedzaam aan. Er schuilt een boze passagier in elk van ons. En we moesten nog met el- kaar vliegen. Ellen de Bruin In De Theoriefabriek bespreekt Ellen de Bruin elke week al dan niet gangbare the- orieën over menselijk gedrag. Door Hidde Tangerman Een bekende situatie op school: een leerling staat er slecht voor en zegt: wat kan mij die school schelen, ik blijf toch zitten. Wat moet je daar als do- cent mee? Proberen de motivatie weer aan te wakkeren, opbeurende ge- sprekken voeren, enthousiast doen, terwijl je eigenlijk weet dat het niet gaat helpen? Ernst-Jan Huising doet het graag anders. „Ik zeg tegen zo’n meisje: dat heb je mooi voor elkaar! Je gaat geen examen doen en dan mag je zo naar de Albert Heijn. Jij hebt zo je best gedaan om geen diploma te krij- gen, dat baantje heb je echt ver- diend.” Het meisje schrikt. Nee, cais- sière worden wil ze niet. Ze gaat toch maar proberen haar diploma te ha- len. Ernst-Jan Huising is coach en do- cent aan het vmbo van het Wellant- college in Klaaswaal. Hij begeleidt kinderen met gedragsproblemen die het in het reguliere onderwijs niet redden, zoals het meisje van hierbo- ven. Daarbij mag hij graag een beetje prikkelen, uitdagen, over grenzen heengaan en de leerling op het ver- keerde been zetten. Dat deed hij van nature al, maar sinds hij vorig jaar de training provocatieve leerlingbege- leiding heeft gevolgd, doet hij het nog bewuster. Nog een voorbeeld? Sommige leer- lingen hangen graag in hun stoel, ba- seballpetje op, de broek op halfzeven. Huising: „Dan ga ik ernaast hangen, maar net een graadje erger. Dus mijn broek gaat nog een stukje verder naar beneden. Dan zegt die leerling: ‘Moet je kijken hoe je erbij ligt als volwassen vent!’ Ik zeg: ‘Joh, ik zie er toch net zo uit als jij?’ Dan worden ze zich ervan bewust hoe andere mensen hen zien. En gaan ze schakelen in hun gedrag.” Deze provocatieve methode heeft zijn wortels in de VS. De Amerikaanse psychiater Frank Farrelly ontdekte in de jaren 60 dat hij door zijn cliënten in verwarring te brengen veel meer effect sorteerde, dan wanneer hij be- grijpend luisterde en goedbedoelde adviezen meegaf. Naar die adviezen luisterde toch niemand. Maar zodra hij chaos schiep, ging de cliënt uit zichzelf meteen orde en structuur aanbrengen. Farrelly’s provocatieve stijl waaide in de jaren tachtig over naar Nederland. De Rotterdamse oud-docent Jan Ruigrok werd erdoor gegrepen en paste de methode aan voor leerlingen uit het voortgezet on- derwijs. Sinds enkele jaren geeft hij trainingen voor docenten en in janu- ari schreef hij het handboek Provoca- tieve Leerlingbegeleiding. „Provoceren is een leuke manier om vervelende situaties te verande- ren. Ik vergelijk het altijd met stoei- en”, zegt Ruigrok. „Als leerlingen heel erg weerstand bieden, docenten uitdagen en zich strijdbaar opstellen, kan het gebeuren dat de docenten ook serieus dat gevecht aangaan. Dan krijg je winnaars en verliezers en dat geeft vaak een rotsfeer in de klas. Je kunt dat gevecht ook aangaan met humor, plezier en lol. Maak pret met die lastposten en je ziet dat het eigen- lijk heel leuke gasten zijn.” Maak chaotische situaties nog gro- ter, dan geven de leerlingen vanzelf de grens aan, is één van zijn tips. Als praktijkvoorbeeld noemt Ruigrok een klas waar leerlingen onder elkaar voortdurend het woord ‘fuck ’ zeiden. Als de docent van die klas met de les begint, zegt zij in de eerste minuut 58 keer het woord ‘fuck ’. Ruigrok: „Die leerlingen werden er doodziek van. Of ze er alsjeblieft mee op wilde hou- den. Toen volgde er een discussie over hoe je met elkaar omgaat. Er was met- een een goede sfeer.” Maar lost een goede sfeer ook de problemen op? Gaan leerlingen dan opeens wel hun huiswerk maken? Ruigrok: „Je kunt je afvragen: waar- om is dat huiswerk een probleem? Voor wie is dat erg? In plaats van het gevecht aan te gaan, kun je het met humor en provocatie aanpakken en zeggen: ‘hartstikke goed dat jij geen huiswerk maakt! Dat is jouw keus en dat moet je vooral blijven doen. Het zou me tegenvallen als jij je huiswerk wel zou maken.’ Als je dat kunt bren- gen met een grote glimlach op je ge- zicht, zal die leerling ook ervaren dat hij met dat huiswerkprobleem zich- zelf heeft. Heel veel docenten maken daar hun probleem van. Nee, dat is het probleem van de leerling. Je hoeft daar niet moeilijk over te doen.” Probleemgedrag juist prijzen. De leerling op het verkeerde been zetten. Het zijn technieken uit de provocatie- ve methode. Ernst-Jan Huising van het Wellantcollege: „Wij laten kinde- ren bewust in hun sop gaar koken. Wil jij niet werken? Joh, dan ga je lek- ker niet werken, prima. Dan komen ze er echt wel achter dat niets doen vervelend is. Leerlingen moeten doorkrijgen dat ze voor zichzelf op school zitten en niet voor ons. Je kunt ze dat vertellen, maar dat nemen ze niet aan. Ze nemen pas iets aan als ze het ervaren hebben. En dan zijn de leermomenten pijnlijk. Dus loop maar lekker met je kop tegen de muur en daarna zoeken we weer een andere muur op, gaan we daar lekker tegenaan lopen.” Jan Ruigrok benadrukt dat het be- langrijk is om lastige leerlingen te ac- cepteren. „Vaak hebben docenten bij zo’n leerling het idee: die deugt niet en alleen als hij verandert, kan ik met hem communiceren. Wanneer je pro- vocatief werkt, denk je hé, wat een leuk persoon! Eens kijken wat ik daarmee kan doen. Met de provoca- tieve technieken kun je vervolgens aansluiten bij zijn of haar gedrag. Dus je kijkt – ik gebruik even een groot woord – met liefde naar die kin- deren. Zelfs de grootste rotzak op school is niet langer je vijand als je er met een strootje liefde naar kijkt. Dat schept mogelijkheden.” In streng zijn en straffen uitdelen gelooft Ruigrok niet. „Je krijgt een nare sfeer in de klas. En het gevaar is dat leerlingen nog meer weerstand tegen de school krijgen. Dan moet je nog strenger gaan straffen, ze gaan wegsturen. Uiteindelijk geef je het probleem aan de maatschappij.” Maar streng straffen zorgt er toch ook voor dat probleemgedrag verdwijnt? „Het verzet gaat ondergronds. Dus in plaats van dat ze in de klas hun mond opendoen, gaan ze vuilspuien op in- ternet of lopen ze met een sleutelbos langs je auto.” Van zijn boek gingen in de eerste maand zo’n duizend exemplaren naar scholen. Er is veel vraag naar zijn trainingen. Met name ervaren docen- ten reageren enthousiast. „Ze zien voor het eerst de mogelijkheid om lol te maken met leerlingen die normaal gesproken moeilijk bereikbaar zijn. Dingen veranderen heel snel.” Is de provocatieve methode gemak- kelijk te leren? Ja en nee. Ruigrok: „Je kunt nog zo hoog opgeleid zijn en al- le technieken beheersen, maar bin- nen tien seconden hebben de leerlin- gen door dat je gewoon je eigen oplei- ding op hen aan het botvieren bent. Wees gewoon jezelf en reageer spon- taan.” Volgens Ruigrok zit het bij sommige mensen gewoon in de ge- nen. Op elke school is er wel iemand die met de grootste lol de moeilijkste figuren kan aanpakken. Dat zijn de voorbeeldfiguren. Ruigrok: „Bestu- deer ze, zie hoe zij het doen. Conciër- ges bijvoorbeeld. Dat zijn grootmees- ters in de provocatieve methode.” Ter illustratie: een leerling gooide een blikje in de prullenbak en de con- ciërge kwam woedend op hem afstui- ven: dus jij bent die ellendeling die die mooie bakken van mij vol met rot- zooi gooit! Ruigrok: „Hij maakt lol, hij sticht verwarring en iedereen in die school vond die conciërge fantas- tisch. En er lag nul komma nul vuil op de grond. Die man heeft er hele- maal niet voor geleerd. Dat komt ge- woon recht uit zijn hart.” Jan Ruigrok: Provocatieve Leerlingbegeleiding , uitgeverij Quirijn, € 19,50, www.rigardus.nl Loop maar lekker met je kop tegen de muur En daarna zoeken we ook nog een andere muur, gaan we daar nog even tegenaan lopen. Werkt dat? Om lastige leerlingen te motiveren bestaan veel methoden: snugger straffen, eruit sturen of anderszins. Wat te denken van een beetje provoceren? Het non-agressiecontract Een agressieve leerling en een do- cent met de handen in het haar. Hoe kun je daar samen uit komen? Jan Ruigrok en psycholoog Maarten Kouwenhoven ontwikkelden het non-agressiecontract. In het kort komt het hierop neer: . Signaleer samen met de leerling dat zijn gedrag problemen veroor- zaakt voor zichzelf en de klas. . Onder zijn gedrag gaat een onver- vulde behoefte schuil: veiligheid, aandacht. Wat wil hij of zij echt? . Ga op zoek naar een creatieve sanctie of straf die deze behoefte vervult: laat de moppentapper mop- pen vertellen, laat de agressieve on- ruststoker zijn medeleerlingen voor straf één houdgreep leren. . De sancties voldoen aan het SMART criterium: ze zijn Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden. . Stel een formeel contract op waarin alle afspraken die met de he- le klas worden gemaakt, zijn opge- nomen en laat iedereen in de klas er zijn handtekening onder zetten. Maak pret met die lastposten en je ziet dat het eigenlijk heel leuke gasten zijn Illustratie Tomas Schats dagansicht © Gustavo Garcia www.gustavogarcia.org Dagansicht is een ‘beeldcolumn’, die commentaar geeft op de actualiteit. Dagansicht is een project van Boomerang Media en nrc.next. Zelf een dagansicht insturen? boomerang.nl/nrcnext Wel of niet uit de klas? Docenten moeten weer gewoon au- toritair worden en leerlingen die hun boek niet bij zich hebben, de les uit sturen , stelt Tjeerd Posthuma (17). (nrc.next, 2 februari 2009). Orthopedagoog Astrid Boon is het eens met zijn analyse, maar stelt een sanctie voor die effectiever is, en minder schadelijk: snugger straf- fen. (nrc.next, 3 maart 2009). Volgens oud-docent Jan Ruigrok kan de docent beter provoceren om een vervelende sfeer in de klas ten goede te keren. Illustratie Lobke van Aar
Transcript of Loop maar lekker met je kop tegen de muur · „Provoceren is een leuke manier om vervelende...
nrc ·nextDinsdag 7 april 200920 l Zin nrc ·next
Dinsdag 7 april 2009 Zin l 21
© 160
Weinig toeschietelijk benjij geen moedermelkwaar ik van groei totzure pijproker degradeerje mij in één oogopslagvan permanente eyelinernippend van je rosé
Gustaaf WeezelBerg en Dal
v© Een ‘160’ is een gedicht van 160 tekens inclusief spaties:het maximale formaat van een sms’je. Zend zelf een 160in via www.precies160.nl of 06-18881117 (25 ct per bericht)
© theoriefabriek
Pas op voor boze passagier
M eestal als een passagier opSchiphol vertraging veroor-
zaakt, roepen ze om: „Mr. Zusenmezo,you are delaying the flight. We will pro-ceed to offload your luggage.” Dat klinktalsof ze al druk bezig zijn om de min-stens twintig hutkoffers en nog watlosse Louis Vuittontassen weer vanboord te krijgen van een oliesjeik diehelemaal vergeten was dat-ie moestvliegen, en het is ze nog niet hele-maal gelukt, maar ze zijn al wel zo’nbeetje op een kwart. Die mededelinggeeft onbedoeld het helemaal ver-keerde signaal: we wachten hier metzijn allen op een Heel Belangrijk Per-soon. Ik ken mensen die, alleen al omzo omgeroepen te worden, graag watlater bij de gate komen dan beleefd is.
Maar deze keer was het anders. Westonden met een kudde vlieggragewachtenden in zo’n minivertrekhal-letje, en het vliegtuig waar we inmoesten stond er al, maar we moch-ten er na een uur nóg niet in. Het wasonduidelijk wat er was. Totdat eenvrouwenstem omriep: „Er is een bozepassagier aan boord. De politie zal nukomen om deze passagier te verwij-deren.” Er ging een siddering door dekudde. Een boze passagier! Hoe zoudie eruitzien?
Als op commando begonnen er nuplukjes passagiers het vliegtuig uit tekomen, maar een boze zat er niet bij.Er gingen twee agenten aan boord.Een marechausseebusje reed voor;twee nieuwe, nog stoerdere agentengingen óók aan boord. Het moest weleen heel onhandelbaar persoon zijn.Grappig hoe doodstil een flinke groepmensen ineens kan zijn. We wachtten.
Er druppelden weer mensen het
vliegtuig uit. En daar kwam ook éénagent, met een vrijwel lege wodka-fles. De kudde slaakte een opgewon-den zucht. Nog meer mensen kwa-men naar buiten.
Toen kwam er een lichtgevend geelhesje de hal in. „Ze moesten de aan-giftes opnemen”, zei ze. „Daaromduurde het allemaal zo lang.” Deagenten kwamen nu het vliegtuiguit, pratend en lachend met drie jon-ge vrouwen. En de boze passagierdan, vroegen we aan het hesje. „O, dieis er allang uit.” Maar we hadden al-leen heel gewone mensen gezien!
We keken elkaar behoedzaam aan.Er schuilt een boze passagier in elkvan ons. En we moesten nog met el-kaar vliegen.
Ellen de Bruin
In De Theoriefabriek bespreekt Ellen deBruin elke week al dan niet gangbare the-orieën over menselijk gedrag.
Door Hidde TangermanEen bekende situatie op school: eenleerling staat er slecht voor en zegt:wat kan mij die school schelen, ik blijftoch zitten. Wat moet je daar als do-cent mee? Proberen de motivatie weeraan te wakkeren, opbeurende ge-sprekken voeren, enthousiast doen,terwijl je eigenlijk weet dat het nietgaat helpen? Ernst-Jan Huising doethet graag anders. „Ik zeg tegen zo’nmeisje: dat heb je mooi voor elkaar! Jegaat geen examen doen en dan mag jezo naar de Albert Heijn. Jij hebt zo jebest gedaan om geen diploma te krij-gen, dat baantje heb je echt ver-diend.” Het meisje schrikt. Nee, cais-sière worden wil ze niet. Ze gaat tochmaar proberen haar diploma te ha-len.
Ernst-Jan Huising is coach en do-cent aan het vmbo van het Wellant-college in Klaaswaal. Hij begeleidtkinderen met gedragsproblemen diehet in het reguliere onderwijs niet
redden, zoals het meisje van hierbo-ven. Daarbij mag hij graag een beetjeprikkelen, uitdagen, over grenzenheengaan en de leerling op het ver-keerde been zetten. Dat deed hij vannature al, maar sinds hij vorig jaar detraining provocatieve leerlingbege-leiding heeft gevolgd, doet hij hetnog bewuster.
Nog een voorbeeld? Sommige leer-lingen hangen graag in hun stoel, ba-seballpetje op, de broek op halfzeven.Huising: „Dan ga ik ernaast hangen,maar net een graadje erger. Dus mijnbroek gaat nog een stukje verder naarbeneden. Dan zegt die leerling: ‘Moetje kijken hoe je erbij ligt als volwassenvent!’ Ik zeg: ‘Joh, ik zie er toch net zouit als jij?’ Dan worden ze zich ervanbewust hoe andere mensen hen zien.En gaan ze schakelen in hun gedrag.”
Deze provocatieve methode heeftzijn wortels in de VS. De Amerikaansepsychiater Frank Farrelly ontdekte inde jaren 60 dat hij door zijn cliëntenin verwarring te brengen veel meereffect sorteerde, dan wanneer hij be-grijpend luisterde en goedbedoeldeadviezen meegaf. Naar die adviezenluisterde toch niemand. Maar zodrahij chaos schiep, ging de cliënt uitzichzelf meteen orde en structuuraanbrengen. Farrelly’s provocatievestijl waaide in de jaren tachtig overnaar Nederland. De Rotterdamseoud-docent Jan Ruigrok werd erdoor
gegrepen en paste de methode aanvoor leerlingen uit het voortgezet on-derwijs. Sinds enkele jaren geeft hijtrainingen voor docenten en in janu-ari schreef hij het handboek Provoca-tieve Leerlingbegeleiding.
„Provoceren is een leuke manierom vervelende situaties te verande-ren. Ik vergelijk het altijd met stoei-en”, zegt Ruigrok. „Als leerlingenheel erg weerstand bieden, docentenuitdagen en zich strijdbaar opstellen,kan het gebeuren dat de docentenook serieus dat gevecht aangaan. Dankrijg je winnaars en verliezers en dat
geeft vaak een rotsfeer in de klas. Jekunt dat gevecht ook aangaan methumor, plezier en lol. Maak pret metdie lastposten en je ziet dat het eigen-lijk heel leuke gasten zijn.”
Maak chaotische situaties nog gro-ter, dan geven de leerlingen vanzelfde grens aan, is één van zijn tips. Alspraktijkvoorbeeld noemt Ruigrokeen klas waar leerlingen onder elkaarvoortdurend het woord ‘f u ck ’ zeiden.Als de docent van die klas met de lesbegint, zegt zij in de eerste minuut 58keer het woord ‘f u ck ’. Ruigrok: „Dieleerlingen werden er doodziek van.Of ze er alsjeblieft mee op wilde hou-den. Toen volgde er een discussie overhoe je met elkaar omgaat. Er was met-een een goede sfeer.”
Maar lost een goede sfeer ook deproblemen op? Gaan leerlingen danopeens wel hun huiswerk maken?Ruigrok: „Je kunt je afvragen: waar-om is dat huiswerk een probleem?Voor wie is dat erg? In plaats van hetgevecht aan te gaan, kun je het methumor en provocatie aanpakken enzeggen: ‘hartstikke goed dat jij geenhuiswerk maakt! Dat is jouw keus endat moet je vooral blijven doen. Hetzou me tegenvallen als jij je huiswerkwel zou maken.’ Als je dat kunt bren-gen met een grote glimlach op je ge-zicht, zal die leerling ook ervaren dathij met dat huiswerkprobleem zich-zelf heeft. Heel veel docenten maken
daar hun probleem van. Nee, dat ishet probleem van de leerling. Je hoeftdaar niet moeilijk over te doen.”
Probleemgedrag juist prijzen. Deleerling op het verkeerde been zetten.Het zijn technieken uit de provocatie-ve methode. Ernst-Jan Huising vanhet Wellantcollege: „Wij laten kinde-ren bewust in hun sop gaar koken.Wil jij niet werken? Joh, dan ga je lek-ker niet werken, prima. Dan komenze er echt wel achter dat niets doenvervelend is. Leerlingen moeten
doorkrijgen dat ze voor zichzelf opschool zitten en niet voor ons. Je kuntze dat vertellen, maar dat nemen zeniet aan. Ze nemen pas iets aan als zehet ervaren hebben. En dan zijn deleermomenten pijnlijk. Dus loopmaar lekker met je kop tegen demuur en daarna zoeken we weer eenandere muur op, gaan we daar lekkertegenaan lopen.”
Jan Ruigrok benadrukt dat het be-langrijk is om lastige leerlingen te ac-cepteren. „Vaak hebben docenten bij
zo’n leerling het idee: die deugt nieten alleen als hij verandert, kan ik methem communiceren. Wanneer je pro-vocatief werkt, denk je hé, wat eenleuk persoon! Eens kijken wat ikdaarmee kan doen. Met de provoca-tieve technieken kun je vervolgensaansluiten bij zijn of haar gedrag.Dus je kijkt – ik gebruik even eengroot woord – met liefde naar die kin-deren. Zelfs de grootste rotzak opschool is niet langer je vijand als je ermet een strootje liefde naar kijkt. Datschept mogelijkheden.”
In streng zijn en straffen uitdelengelooft Ruigrok niet. „Je krijgt eennare sfeer in de klas. En het gevaar isdat leerlingen nog meer weerstandtegen de school krijgen. Dan moet jenog strenger gaan straffen, ze gaanwegsturen. Uiteindelijk geef je hetprobleem aan de maatschappij.”Maar streng straffen zorgt er toch ookvoor dat probleemgedrag verdwijnt?„Het verzet gaat ondergronds. Dus inplaats van dat ze in de klas hun mondopendoen, gaan ze vuilspuien op in-ternet of lopen ze met een sleutelboslangs je auto.”
Van zijn boek gingen in de eerstemaand zo’n duizend exemplarennaar scholen. Er is veel vraag naar zijntrainingen. Met name ervaren docen-ten reageren enthousiast. „Ze zienvoor het eerst de mogelijkheid om lolte maken met leerlingen die normaal
gesproken moeilijk bereikbaar zijn.Dingen veranderen heel snel.”
Is de provocatieve methode gemak-kelijk te leren? Ja en nee. Ruigrok: „Jekunt nog zo hoog opgeleid zijn en al-le technieken beheersen, maar bin-nen tien seconden hebben de leerlin-gen door dat je gewoon je eigen oplei-ding op hen aan het botvieren bent.Wees gewoon jezelf en reageer spon-taan.” Volgens Ruigrok zit het bijsommige mensen gewoon in de ge-nen. Op elke school is er wel iemanddie met de grootste lol de moeilijkstefiguren kan aanpakken. Dat zijn devoorbeeldfiguren. Ruigrok: „B estu-deer ze, zie hoe zij het doen. Conciër-ges bijvoorbeeld. Dat zijn grootmees-ters in de provocatieve methode.”
Ter illustratie: een leerling gooideeen blikje in de prullenbak en de con-ciërge kwam woedend op hem afstui-ven: dus jij bent die ellendeling diedie mooie bakken van mij vol met rot-zooi gooit! Ruigrok: „Hij maakt lol,hij sticht verwarring en iedereen indie school vond die conciërge fantas-tisch. En er lag nul komma nul vuilop de grond. Die man heeft er hele-maal niet voor geleerd. Dat komt ge-woon recht uit zijn hart.”
v© Jan Ruigrok: P rovo c a t i e veL e e rl i n g b e ge l e i d i n g ,uitgeverij Quirijn, € 19 , 5 0 ,w w w. r i ga r d u s . n l
Loop maar lekker met je kop tegen de muurEn daarna zoeken we ook nog een andere muur, gaan we daar nog even tegenaan lopen. Werkt dat?
© Om lastige leerlingen temotiveren bestaan veelmethoden: snugger straffen,eruit sturen of anderszins.
© Wat te denken van eenbeetje provoceren?
Het non-agressiecontract
Een agressieve leerling en een do-cent met de handen in het haar. Hoekun je daar samen uit komen?Jan Ruigrok en psycholoog MaartenKouwenhoven ontwikkelden hetnon-agressiecontract.In het kort komt het hierop neer:
. Signaleer samen met de leerlingdat zijn gedrag problemen veroor-zaakt voor zichzelf en de klas.
. Onder zijn gedrag gaat een onver-vulde behoefte schuil: veiligheid,aandacht. Wat wil hij of zij echt?
. Ga op zoek naar een creatievesanctie of straf die deze behoeftevervult: laat de moppentapper mop-pen vertellen, laat de agressieve on-ruststoker zijn medeleerlingen voorstraf één houdgreep leren.
. De sancties voldoen aan hetSMART criterium: ze zijn Specifiek,Meetbaar, Acceptabel, Realistischen Tijdsgebonden.
. Stel een formeel contract opwaarin alle afspraken die met de he-le klas worden gemaakt, zijn opge-nomen en laat iedereen in de klas erzijn handtekening onder zetten.
© Maak pret met dielastposten en je zietdat het eigenlijk heelleuke gasten zijn §
Illustratie Tomas Schats
© d a g a n s i ch t
© Gustavo Garciaw w w. g u s t a vo ga r c i a . o r g
Dagansicht is een ‘beeldcolumn’, diecommentaar geeft op de actualiteit.
Dagansicht is een project vanBoomerang Media en nrc.next.
v© Zelf een dagansicht insturen?boomerang.nl/nrcnext
Wel of niet uit de klas?
Docenten moeten weer gewoon au-toritair worden en leerlingen die hunboek niet bij zich hebben, de les uits tu re n , stelt Tjeerd Posthuma (17).(nrc.next, 2 februari 2009).
Orthopedagoog Astrid Boon is heteens met zijn analyse, maar stelteen sanctie voor die effectiever is,en minder schadelijk: snugger straf-fen. (nrc.next, 3 maart 2009).
Volgens oud-docent Jan Ruigrokkan de docent beter provoceren omeen vervelende sfeer in de klas tengoede te keren.
Illustratie Lobke van Aar
