Inhoud

3 Inleiding

4 Cijfers van de GGDBrabant-Zuidoost

8 Fontys: eenzaamheid complexerdan het lijkt

14 Drie workshops: signaleren,bespreken, wat te doen?

20 Paneldiscussie

24 Ondertekenensamenwerkingsovereenkomst

27 Colofon

2 | Inhoud

Samen pakken weeenzaamheid aan

in de week van de eenzaamheid organiseerdenBuro Cement, Fontys Hogescholen en Power, veerkrachtop leetijd op 27 september in het Eindhovense stadhuiseen symposium over eenzaamheid.

De behoete aan informaie, bewustwording en met elkaar in discussie gaan bleekgroot. Zo groot, dat de organisaie de teller stopte bij negenig deelnemers.Eindhoven deed niet voor niets mee aan de week van de eenzaamheid. Eenzaamheidis een groot maatschappelijk probleem, dat niet alleen speelt bij ouderen, maar ookbij volwassenen en jongeren. In Nederland voelt tussen de 20 en 40 procent van debevolking zich weleens eenzaam. GGD Brabant-Zuidoost liet met recentste cijfersover Eindhoven zien dat het probleem in Eindhoven zelfs nog groter is.

Fontys Hogescholen plaatste het begrip eenzaamheid in een breder kader ennuanceerde het. Je eenzaam voelen hoort bij het leven. Eenzaamheid komt voor inalle levensfasen en is iets heel anders dan alleen zijn, want dat kan best ijn zijn.Maar er is een verschil tussen je wel eens eenzaam voelen of ernsig, langdurig enchronisch aan eenzaamheid lijden.

Eenzaamheid is een individueel gevoel, iedereen beleet het anders. Daarom is heteen ingewikkeld probleem dat niet zo maar op te lossen valt. In drie workshopskregen de deelnemers handvaten om eenzaamheid te signaleren, bespreekbaar temaken en te kijken wat er aan te doen is.

Na de pauze volgde een paneldiscussie met stellingen. De middag eindigde met hetondertekenen van de verklaring om deel te nemen aan het samenwerkingsverband.Een coaliie van uiteenlopende organisaies en instellingen gaat zorgdragen voor eenwerkplan dat in maart 2018 gereed moet zijn.

Tom van Campen (Power, veerkracht op leetijd) verwoordde het zo: “Eenzaamheid isvoor ieder mens anders, er is schaamte en er ligt een taboe op. Volgens mij kunnenwe in Eindhoven, met alle wetenschappelijke kennis en de enorme hoeveelheidinspanning, het efeciever tegengaan. Het is ijd voor een krachtenbundeling, ijd omaan de slag te gaan en samen eenzaamheid in Eindhoven aan te pakken.”

inleiding | 3

Wat is eenzaamheideigenlijk?

Deiniie: 'Eenzaamheid is het subjecief ervaren van een onplezierig ofontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaies'(De Jong-Gierveld)

Tijdens het eerste deel van hetprogramma vertelt de GGD Brabant-Zuidoost over wat eenzaamheid is enhoeveel Eindhovenaren er last vanhebben. Monique Mentjens heet delaatste cijfers van 2016 paraat.

De gangbare deiniie van eenzaamheid ishet ervaren van een onplezierig gemis vansociale relaies. Kort gezegd: het verschildat je ervaart tussen contacten die jegraag zou willen en contacten die je hebt.Uit onderzoek van de GGD Brabant-Zuidoost komt naar voren dat 46 procentvan de volwassen Eindhovenaren (van 19tot en met 64 jaar) zich wel eens eenzaamvoelt, voor 65-plussers ligt dat percentagezelfs op 53 procent.

Veel eenzame EindhovenarenDe eenzaamheidspercentages inEindhoven zijn hoger dan het gemiddeldein de regio en in Nederland. Hoe komtdat? “In steden wonen sowieso meereenzame mensen dan op het plateland.Daar zijn bijvoorbeeld meer mensen meteen migraie-achtergrond. Zij voelen zichvaker eenzaam", legt Monique Mentjens

van de GGD uit.“Het is een misverstand dat jongeren van12 tot en met 18 niet eenzaam zoudenzijn. Het percentage eenzame jongeren inEindhoven is met 27 procent hoog. Vooraljongeren die een slechte band met hunouders hebben, zijn eenzaam. Dat geldtook voor jongeren uit eenoudergezinnenof jongeren van wie de ouders laagopgeleid zijn.” Uit het publiek komt devraag of er ook gegevens zijn overeenzaamheid onder kinderen. Daar blijkenweinig cijfers over te zijn omdat hetlasiger is om te meten.

Je verhaal kwijt kunnenDe GGD onderscheidt sociale enemoionele eenzaamheid. Socialeeenzaamheid is het missen van contacten.Die vorm van eenzaamheid is door dejaren heen gelijk gebleven. Op 45 procentbij volwassen en 50 procent bij ouderen.Emoionele eenzaamheid (bij iemand jeverhaal kwijt kunnen) is sinds 2009toegenomen van 29 procent bijvolwassenen en 32 procent bij ouderennaar 39 procent bij beide groepen in 2016.

GGD Brabant-Zuidoost | 5

Zeer ernsig eenzaamEenzaamheid is een gevoel dat weallemaal kennen. Maar ‘weleens eenzaamzijn’ is heel wat anders dan (zeer) ernsigeenzaam zijn. Daarom meet de GGD datook. In Eindhoven heet 13 procent van devolwassenen en 14 procent van deouderen hier last van. Bij jongeren ligt datpercentage op 3 procent.Ernsig eenzame mensen zijn niet gelijkover de stad verdeeld: in bepaalde wijkenligt het percentage behoorlijk hoog. Dangaat het vooral om wijken en buurten inWoensel zoals Erp en Begijnenbroek. Ende buurten Oud-Gestel en Doornakkers. InEindhoven neemt het aantal zeer ernsigeenzame mensen bovendien toe.

Waar ernsig eenzame volwassenen?In de wijk Erp is 28 procent van devolwassen (zeer) ernsig eenzaam. Erpbestaat uit de buurten Groenewoud(Woensel-West), Kronehoef, Barrier,Mensfort, Rapenland en Vredeoord. Ookin Begijnenbroek is het percentage met 22procent hoog. Dat zijn de buurtenGeneralenbuurt (Rapenland-Oost), OudeToren, Hondsheuvels, Oude Gracht enEckartdal.

Waar ernsig eenzame ouderen?Veel (zeer) ernsig eenzame ouderenwonen in de wijken Erp (24 procent) enOud-Gestel (23 procent). Oud-Gestelbestaat uit de buurten Genderdal,Blaarthem, Rapelenburg, de Bennekel,Gagelbosch, Gennep en de Beemden.Ook Doornakkers scoort hoog met 22procent.

GGD Brabant-Zuidoost | 7

KenmerkenIs er ook iets te zeggen over de kenmerkenvan zeer ernsig eenzame mensen?“Zij voelen zich vaker niet gelukkig en zijnminder gezond (zowel lichamelijk alspsychisch). Ook etniciteit speelt eenbelangrijke rol: mensen met een niet-westerse achtergrond voelen zich tweekeer zo vaak eenzaam”, zegt Mentjens.“Andere factoren die een rol spelen zijn:moeite hebben met rondkomen,alleenstaande ouder zijn en weinigzingeving in het leven ervaren.”Bij ouderen hangt de kans opeenzaamheid het sterkste samen met hetontvangen van sociale steun en gelukkigzijn. Allochtone ouderen kunnen zichvaker zeer ernsig eenzaam voelen,waarschijnlijk omdat zij hun geboortelandmissen.

8 | GGD Brabant-Zuidoost

Eenzaamheid:complexer dan het lijkt

'Eenzaamheid is een individueel eningewikkeld probleem'

Eric Schoenmakers, socioloog engerontoloog van Fontys HogescholenToegepaste Gerontologie, isgepromoveerd op het begripeenzaamheid. Een hoogst persoonlijk encomplex begrip. Waar de cijfers van deGGD suggereren dat we weten wieeenzaam is en in welke mate, nuanceerthij dat. Simpele oplossingen enintervenies voldoen niet. Het omgaanmet eenzaamheid vraagt om maatwerk.

“Eenzaamheid is een individueel encomplex probleem dat sterk samenhangtmet bepaalde relaies. Thuis kun je jeeenzaam voelen, terwijl je op je werkgoed contact hebt met collega’s. Of jehebt een goede relaie met je kinderen,maar je mist een partner (romanischeeenzaamheid). Het kan ook eenmomentopname zijn: je eenzaam voelenop een congres waar je niemand kent.”

'Het beeld dat eenzame mensen zielig zijn,kan een selfulilling prophecy worden'

OorzakenSchoenmakers onderscheidt een drietaloorzaken voor eenzaamheid. Ten eerste‘life events', gebeurtenissen zoals jepartner verliezen en verhuizen naar eenandere stad. Ten tweede een gebrek aansociale vaardigheden, denk aan mensenmet een verstandelijke beperking ofverlegen mensen. Ten derde het beeld dateenzame mensen zielig zijn, dat kan eenselfulilling prophecy worden. “Debuitenwereld oordeelt al gauw dat iemandeenzaam is als hij alleen is, maar alleenzijn is soms best ijn.”

GevolgenAls je langdurig eenzaam bent, kan datvervelende gevolgen hebben. Zo kun jenegaief over jezelf gaan denken. Ook jementale en fysieke gezondheid gaanachteruit door stress, slecht slapen en eenslechte leefsijl met alcohol, drugs ofgokken. Schoenmakers: “We denken temakkelijk dat eenzaamheid op te lossen ismet een aciviteit. Het leebaar maken isal heel wat, een oplossing is er niet vooriedereen.”

10 | Fontys Hogescholen

KwetsbaarderHij zoomt in op de hoge percentages vanouderen boven de 80. “Op die hogeleetijd gaat eenzaamheid moeilijker weg.Die ouderen zijn kwetsbaarder,ahankelijker en verliezen vrienden engezondheid.” Mensen die veelveranderingen in hun leven meemaken,lopen extra risico, net zoals de mensenmet beperkte sociale vaardigheden.Risicogroepen zijn ook: pubers, migranten,dak- en thuislozen, weduwen/weduw-naars, gescheiden mensen of werklozen.

‘Het is belangrijk aan te geven dat hetnormaal is om je wel eens eenzaam tevoelen’

Schoonmaken“Ik kom bij mensen bij wie er niemandschoonmaakt, het eten opwarmt of eenboodschap doet. Waarom hebben we hetdaar niet over?”, vraagt een thuiszorg-medewerkster zich verontwaardigd af.“Het is erg dat mensen niet de hulpkrijgen die ze nodig hebben, maar datnoemen we sociaal geïsoleerd; het is ietsanders dan eenzaamheid”, antwoordtSchoenmakers.

Taboe“Hulpverleners hebben vaak moeiteeenzaamheid te signaleren enbespreekbaar te maken”, weetSchoenmakers. “En er rust een taboe op,de schaamte is groot. Daarom is hetbelangrijk aan te geven dat het normaal isom je wel eens eenzaam te voelen, het isonderdeel van het leven. Wat je kuntdoen? Het gesprek aangaan zondermeteen oplossingen aan te reiken. Soms ishet gemis aan een overleden partner hetenige wat iemand nog heet. Werk alshulpverleners samen. Intervenies zijnvaak eenvoudig van opzet, gericht op(grote) groepen en mogelijkheden totcontact. Ook werken vanuit eenverwerkingsmodel kan helpen.”

Fontys Hogescholen | 11

12 | Fontys Hogescholen

Jongeren zijn op zoek naar steun

“Veel jongeren zijn acief op social media.Ze hebben een horde volgers opInstagram, maar niemand waarop ze echtkunnen terugvallen", zegt Renée Lentjesvan Dynamo Jeugdwerk. "De cijfers van deGGD bevesigen mijn gevoel dat er veelEindhovense jongeren eenzaam zijn.Ik ontmoet vaak jongeren die op zoek zijnnaar steun. Dan benadruk ik het belangvan echt contact. Sociale vaardighedenzijn daarvoor belangrijk. Het nadeel vanonline is dat alles mooi en perfect moetzijn, er is nauwelijks ruimte om te falen.Het is goed dat eenzaamheidsproblemenbij jongeren erkend worden. Als ze zich nual eenzaam voelen, hoe is dat dan overzesig jaar?”

Fontys Hogescholen | 13

Workshop Signaleren eenzaamheid

Door: Ilse Tindemans en Chantal Saes

Ilse Tindemans, netafgestudeerd toegepast

gerontoloog, begint meteen verhaal over een

drukke mantelzorgster.Deze heet haar handenvol aan het zorgen voor

haar twee chronisch,zieke kinderen en man

die door een ongelukveel rust nodig heet en

weinig aankan. Haardagen zijn meer dan

gevuld.

Eenzaamheid zie je niet aan de buitenkant,er zijn wel signalen waaraan jeeenzaamheid herkent. In de workshopleren de deelnemers deze te herkennen.“Kijk hoe iemand zich gedraagt.”

Voorbeeld van gedrag: ‘Ik ben 24 uur per dag bezig met deintensieve zorg voor mijn kinderen en man, daardoor zijnveel van mijn contacten vervallen’

Niet delenVeel mensen uit de omgeving van deze mantelzorgsterweten niet dat zij zich ontzetend eenzaam voelt. Ze kan dezorg voor de kinderen niet delen met haar echtgenoot. "Ikpas niet meer in de gewone wereld, anderen begrijpen mijniet en ik trek me daardoor meer en meer terug."

Belevingen en gedragingenEenzaamheid is dus een heel persoonlijk gevoel.Tindemans: “Daarom is het het beste te kijken hoe menseneenzaamheid beleven, hoe ze zich gedragen en waar zebehoete aan hebben. In mijn afstudeeronderzoek heb ikdaarop gefocust. Ga open het gesprek aan en heb oog enoor voor iemand. Wees onbevooroordeeld en nieuwsgierig.Hoe voelt iemand zich, zijn er zaken die hij of zij in zijnsituaie wil veranderen? Vraag door wat mensen nodighebben om iets te veranderen. Maar wees je er ook vanbewust dat er eenzame mensen zijn, die er niets aan willenof kunnen doen.”

Beleving weduwe: 'Wij deden 45 jaar alijd alles samen, jebent zo met elkaar vergroeid dat zijn dood voelt als eenamputaie'

14 | Workshop: signaleren

Mogelijke signalenAan het eind van de workshop krijgen dedeelnemers een signaleringskaart meemet mogelijke signalen en ips om hetgesprek te voeren. Zo zijn er lichamelijke,psychische, sociale en gedragsmaigesignalen. Ook zijn er levensgebeurtenissendie het risico op eenzaamheid vergroten,bijvoorbeeld het overlijden van eennaaste en ziekte. Een eenzaam iemandkan onzeker en angsig zijn, zich vaakonbegrepen en teleurgesteld voelen enniet het gevoel hebben gemist te worden.Maar alijd maar druk en bezig zijn wil nietper deiniie zeggen dat je niet eenzaambent.

Workshop: signaleren | 15

Workshop Eenzaamheid bespreken

Door: Pascalle van der Hoek en Eric Schoenmakers

Eric Schoenmakersopent de workshop

door te vertellen dat wein Nederland

eenzaamheid als eenmaatschappelijk

probleem zien waaraanwe iets willen doen.

Dat kan pas als weweten wie eenzaam is

en of en hoe iemandgeholpen wil worden -

soms anders danhulpverleners denken.

We moeten eenzaamheid dus bespreekbaarmaken, maar dat is vaak juist zo moeilijk.Een vrijwilliger: “Het kan heel pijnlijk zijnals je een oudere vraagt naar het contactmet de kinderen. Dat je iets aanraakt watze liever niet aangeraakt hebben.”

Wat willen ouderen zelf?Pascalle van der Hoek vertelt dat veel generalisten vanWIJeindhoven niet weten hoe ze in gesprek kunnen gaanover eenzaamheid. Daarom vroegen ze haar om eronderzoek naar te doen: hoe willen ouderen dat we hetgesprek over eenzaamheid aangaan?Van der Hoek sprak met twaalf 65-plussers in Woensel-Zuidoost van wie ze vooraf niet wist of ze eenzaam waren.Dat weten de generalisten tenslote ook niet van huncliënten.

TaboeHet onderzoek wees uit dat de ouderen willen datprofessionals luisteren en open vragen stellen. Bijvoorbeeldover hun netwerk, omstandigheden of interesses. Ze willenniet dat een hulpverlener dwingend is en het steeds heetover moeten. Pascalle van der Hoek constateerde datouderen eenzaamheid soms als een taboe zien of zichervoor schamen. Daardoor kunnen ze sociaal wenselijkeantwoorden geven. Ze raadt dan ook af om een afspraakonder de noemer eenzaamheid te maken of direct hetonderwerp aan te snijden. Een gesprek moet beginnen metvertrouwen winnen en jezelf laten zien.

GepreksmodelUit het onderzoek kwam ook een advies om eengespreksmodel te ontwikkelen voor het bespreekbaarmaken van eenzaamheid. Daar is Van der Hoek nog meebezig.

16 | Workshop: bespreken

Eerst vertrouwen winnenDe deelnemers aan de workshop vindendat je meestal wel kunt inschaten of jehet expliciet over eenzaamheid kunthebben, ahankelijk van je rol (vrijwilligerof professional) en de reacies van deander. Ook zij benadrukken dat je eersteen vertrouwensband op moet bouwen.

Copingsijlen: eenzaamheid is een gattussen de relaies die je hebt en derelaies die je wil. Er zijn daarom ook tweecopingsijlen: meer relaies toevoegen ofbij jezelf te rade gaan of je verwachingenwel realisisch zijn. Hulpverleners zijngeneigd te kiezen voor het eerste. "Er zijnmensen die zich al eenzaam voelen als zede hele dag bezoek hebben gehad en daneen uurtje niet, anderen kunnen de heledag alleen zijn zonder eenzaam te zijn."

Neem de ijdEen hulpverlener vertelt dat er vaak teweinig ijd is om echt contact te maken.“Als je niet de ijd hebt om te wachten opeen antwoord, kun je het gesprek beterlaten.” Je maakt ook niet echt contact alsje de hele ijd op je tablet zit te typen.Andere deelnemers benadrukken dat erveel situaies zijn waarbij hulpverlenershun voelhoorns kunnen uitsteken.“Wanneer je iemand doucht, heb je ijdgenoeg voor een gesprek.”

EyeopenerDan krijgen de deelnemers de opdrachtom met iemand die ze niet kennen overhun eigen eenzaamheid te praten. Na eenijdje vraagt Schoenmakers wie dat geluktis, maar niemand steekt zijn hand op.“Best ingewikkeld hè? En dat vragen wewel van de mensen om wie het gaat.” Eeneyeopener.

Een wijkverpleegkundige: "Het zijn ook dekleine dingen. Als iemand al drieweekends op rij niets gedaan heet vraagik, wat vindt u daarvan?"

Workshop: bespreken | 17

Workshop Wat te doen

Door: Jeannete Rijks

In deze workshop gaateenzaamheidsspecialist

Jeannete Rijks vanFaktor 5 dieper in op

waar je rekening meemoet houden als je wilt

helpen bij eenzaamheid.Ze geet

deskundigheidstrai-ningen aan

hulpverleners.

"Eenzaamheid is een maatschappelijk enpersoonlijk probleem dat we veel te langgetolereerd hebben”, vindt JeanneteRijks. “Ik zie het als een alarmsignaal omin acie te komen, om voor jezelf te gaanzorgen en het op te lossen.”

Schim van zichzelfRijks maakt een duidelijk verschil tussen eenzaamheid dielanger dan een jaar duurt (door haar chronischeeenzaamheid genoemd en te vergelijken met de term zeerernsige eenzaamheid van de GGD) en eenzaamheid diebinnen het jaar is opgelost. “Als eenzaamheid lang duurt,wordt het een hersenprobleem. De hersenen veranderenzodanig dat mensen een schim van zichzelf worden. Zetrekken zich terug en zien in de blik van anderen eenbedreiging en kunnen geen goed contact meer maken. Hunhormoonhuishouding is in de war en ze voelen permanentestress. Daardoor kunnen ze ook minder goed nadenken overzichzelf. Ongeveer ien procent van de bevolking lijdt aan dechronische variant. Ik gebruik wetenschappelijke gegevensom de reguliere hulp te verbeteren.”

Pleisters plakkenBij mensen die chronisch eenzaam zijn helpt alleenaciviteiten aanbieden niet meer om het probleem op telossen. Daar is volgens Rijks deskundige hulp bij nodig. "Jekunt lopen trekken en duwen, maar het blijt pleistersplakken. Bij chronisch eenzame personen werkt alleencogniieve gedragstherapie. Daarom werken zoveelintervenies niet, want ze bereiken de echte eenzamemensen niet.”

18 | Workshop: wat te doen?

CompeteniesAls eenzaamheid nog niet chronisch is,ziet Rijks wel kansen voor minder zwaremaatregelen dan een gedragstherapie.“Voor beide vormen van eenzaamheid ishet belangrijk dat mensen zich ervanbewust worden en de wil hebben het aante pakken. Bij niet chronischeeenzaamheid is het mogelijk competeniesaan te leren die zelfredzaamheidversterken. Dan helpt het wel om hetisolement aan te pakken door aciviteitenaan te bieden en maatjes te organiseren.”

Hersenonderzoek naar eenzaamheid inkinderschoenenUit nieuw, experimenteel hersen-onderzoek in de Verenigde Staten komenaanwijzingen dat zeer ernsige, langdurigeof chronische eenzaamheid de werkingvan de hersenen kan beïnvloeden. Deonderzoekers vonden dat de hersenen vaneenzame mensen er anders uitzien danvan niet eenzame personen. “Wat hiervanoorzaak en gevolg is, is nog onduidelijk, zeweten niet hoe het proces werkt. Zetrekken nog geen conclusies voorbehandelingen tegen eenzaamheid”,nuanceert Eric Schoenmakers van FontysHogescholen.

Workshop: wat te doen? | 19

Paneldiscussie

20 | Paneldiscussie

Van links naar rechts:Monique Mentjens, GGD Brabant-Zuidoost

Eric Schoenmakers, Fontys HogescholenJeannete Rijks, Faktor 5

Renate Richters, wethouder Zorg en Welzijn

Paneldiscussie | 21

Pleisters, deskundigehulp of preventie?

Als het informaieve gedeelte achter de rugis, gaat na de pauze een aantal deskundigenmet elkaar en met de zaal in discussie. Datgebeurt aan de hand van vier stellingen.

Over een aantal stellingen is geen discussie,hoogstens komt er een aanvulling. Dat is hetgeval met ‘Mensen hebben recht te kiezenvoor eenzaamheid’. Volgens veel panelledenkies je misschien voor alleen of geïsoleerdleven, maar niet voor eenzaamheid. Datoverkomt je. Ook de stelling die deverantwoordelijkheid voor eenzaamheid bijde eenzame persoon zelf legt, zorgde nietvoor veel vuurwerk.

Weggegooid geldDat is anders met de stelling ‘Aciviteitenorganiseren om eenzaamheid te bestrijden, isweggegooid geld’.

"Ja, dat klopt”, reageert Jeannete Rijks vanFaktor 5. “Voor mensen die langdurig enchronisch aan eenzaamheid lijden, zijnaciviteiten niet meer dan pleisters plakken.Zij hebben deskundige hulp nodig.”Daarmee gooit ze de knuppel in hethoenderhok. De KBO geet bij monde vanvoorziter Trudy van Helmond weerwoord.“Zeg niet dat aciviteiten organiserenpleisters plakken is, het kan ook preveniefwerken. Wij maken ouderen wegwijs op detablet en smartphone. Zo kunnen ze meercontacten onderhouden.”Ook wethouder Renate Richters nuanceert destelling. “Ik heb veel waardering voorvrijwilligers die aciviteiten organiseren, opdie manier bouwen ze een netwerk op.Aciviteiten kunnen bovendien een stap zijnin het je minder eenzaam voelen.”

Stellingen voor discussieStelling 1: Mensen hebbenrecht te kiezen vooreenzaamheid;

Stelling 2: Eenzaamheidoplossen is een taak van deoverheid;

Stelling 3: Aciviteitenorganiseren om eenzaamheid tebestrijden, is weggegooid geld;

Stelling 4: De eerstverantwoordelijke voor hetomgaan met eenzaamheid is deeenzame persoon zelf.

22 | Paneldiscussie

Jeannete Rijks voegt later nog iets toeaan haar uitspraak. “Ik zeg niet dat jemoet stoppen met pleisters plakken maaralleen het aanbieden van aciviteiten alsoplossing voor chronische eenzaamheidwerkt niet. Daar is deskundige hulp bijnodig.”

'Eenzaamheid is een taak voor deoverheid'

Zoek naar oplossingenEenzaamheid oplossen is een taak van deoverheid. “Nee”, zegt de wethouder. “Hetis niet onze taak, maar we hebben wel eenrol. Bijvoorbeeld organisaies faciliterenen samen zoeken naar oplossingen. Deoverheid is onderdeel van een netwerk.”De GGD vult aan: “Gemeenten zijn welverantwoordelijk voor het bewaken vande gezondheid, in die zin is de gemeentedus wel verantwoordelijk.”

De KBO: “We kunnen alles wel op deoverheid schuiven, maar het gaat eromhoe we met elkaar meer aandacht gevenaan eenzame mensen. Het is eengezamenlijke taak van de overheid en destad.”

WIJeindhovenIemand vraagt zich af hoe de gemeenteeenzame mensen bereikt. RenateRichters: “Wij doen daar niet zoveel aan,dat loopt via de generalisten vanWIJeindhoven. Zij komen achter devoordeur en kijken naar alle leefgebiedenen maken vragen bespreekbaar. Als zeeenzaamheid signaleren, verwijzen zedoor naar bijvoorbeeldmaatjesprojecten.”

InnovaiefHet valt een bedrijf in communicaie-middelen op, dat er ijdens deze middaghelemaal niet gepraat wordt overinnovaieve technische middelen. “Wijontwikkelen communicaiemiddelen ommensen en kinderen uit hun ongewildesociaal isolement te helpen. We hebbeneen robot ontworpen voor kinderen enjongeren die door langdurige ziekte nietnaar school kunnen. Waarom staat degemeente daar niet voor open?”“We zoeken nog naar onze rol”, legt dewethouder uit. “Onze prioriteit is hetbundelen van kennis en met elkaar aan deslag gaan.”Zuidzorg Extra vindt het jammer dat erweinig oog is voor innovaieve middelenen nodigt het bedrijf uit om eens tekomen praten.

Paneldiscussie | 23

Ondertekenensamenwerkings-

overeenkomst

24 | Ondertekenen samenwerkingsovereenkomst

Ondertekenen samenwerkings-overeenkomst en vooruitblik naarvervolgstappen

De middag eindigt passend met hetondertekenen van een samenwerkings-overeenkomst onder de noemer: Samenpakken we eenzaamheid aan. Geen lozebelote, want het netwerk vansamenwerkende organisaies gaat sneleen werkplan maken dat voor degemeenteraadsverkiezingen in 2018 klaarmoet zijn.

“Bedankt voor de grote belangstelling endeelname.” Organisator Jeroen Pijnenburgvan Buro Cement neemt het woord, ooknamens medeorganisatoren FontysHogescholen en Power, veerkracht opleetijd. “We wilden vanmiddagvrijwilligers en professionals vooral kennisen informaie aanbieden enbewustwording creëren overeenzaamheid.”

Plan van aanpakDe planning is om voor degemeenteraadsverkiezingen in maart 2018een plan van aanpak te presenteren. “Dehoofdlijnen zijn om in vier vervolg-bijeenkomsten een analyse te maken, eenvisie te formuleren, oplossingen tebedenken en dit te verwoorden in eenwerkplan.” Vervolgens nodigt Pijnenburgde partners uit om een handtekening teplaatsen op het bord ‘Samen pakken weeenzaamheid aan in Eindhoven’. Hetstartschot is gegeven. Wordt dusvervolgd.

Ondertekenen samenwerkingsovereenkomst | 25

Goed gevoelTom van Campen (Power, veerkracht opleetijd) sluit het symposium af: “Ik hebeen goed gevoel over vandaag, wehebben een mooie start gemaakt. Het wasopvallend met hoeveel gemak mensenhun handtekening zeten. We moeten hetvervolg zo inrichten dat we de dingendoen die nodig zijn. Een aandachtspunt isprevenie zodat om te beginnen mensensowieso niet eenzaam worden.”

Reacies van deelnemende organisaies:

WoonincPlusVitalis: "Ik ben geschrokkenvan het hoge percentage eenzamemensen, in het bijzonder van de cijfersover ouderen. Hopelijk kunnen we watvoor elkaar betekenen."

De GGD: "Mooi dat zoveel mensen samenaan de slag gaan. Het gaat er vooral omhoe we de zeer ernsige eenzame mensenbereiken."

Zuidzorg Extra: "Jammer dat er weinig oogis voor innovaie. In Eindhoven zijn er alveel dingen op het gebied vaneenzaamheid. Volgens mij moeten wevooral bruggen bouwen."

Vrijwillige Hulpdienst Eindhoven:"Hopelijk is dit een aanzet om betersamen te werken. Na deze verdiepingsslaghebben we muniie om onze vrijwilligersgoed te begeleiden."

De wethouder: "Mooi dat zoveel parijenuit de stad zo betrokken zijn, ik benbenieuwd naar de concrete plannen."

26 | Ondertekenen samenwerkingsovereenkomst

Colofon

Coördinaie en tekst: Astrid van Wijk

Tekst en redacie: Anneke Nunn

Fotograie: Ingrid van Zummeren

Opmaak: Sandra Dijkstra

Abeelding cover: Frank Maas

Advies: Jacques Giesbertz

Dit magaZien is een uitgave van Gilde PlusParktheater Eindhoven, een modernevariant op het middeleeuwse gilde waarinwerkzoekenden, ondernemers en zzp’erselkaar versterken door samen te werkenen te leren.

Colofon | 27