Lokaal begonnen, half gewonnen…

Danielle Dierckx

Diepenbeek, 24 januari 2013

2

Knack, 5 december 2012

Eind jaren ’60 - begin jaren ‘70

Eind jaren ’70 – begin jaren ‘80

Eind jaren ‘80 Jaren ’90 –begin 2000

Definiëring van armoede

Moderne armoede – inkomensgericht

Nieuwe armoede – inkomens- en

bestedingsgericht (schulden)

Bestaansonzekerheid, kansarmoede en sociale

uitsluiting – multidimensioneel

Armoede, sociale uitsluiting en stedelijke

armoede – multidimensioneel

Verklaring van armoede

Mazen in het sociaal-zekerheidsnet

Hoge werkloosheid treft groot deel van bevolking

Individueel tekort aan opleiding en

tewerkstellings-kansen

Sociale grondrechten worden door samenleving

niet gegarandeerd

Maatschappe--lijke context

Kritiek op welvaartsstaat Economische crisis Economisch herstel Economische bloei – opkomst extreem rechts -

globalisering

Beleidsvisie Sociaal zekerheidssysteem

vervolledigen

Weinig aandacht voor armoedebeleid -Armen zijn mee verantwoordelijk

Direct, residueel beleid, gericht op meest

kwetsbare groepen

Geïntegreerd, inclusief beleid – lokaal beleid –

Armen zijn mee verantwoordelijk

Normatieve basis Gunst en recht Gunst en verdienste Verdienste en recht Verdienste en recht

Maatregelen armoedebeleid(voorbeelden)

Installatie van minimum-uitkeringen

Besparingen in sociale uitgaven

Tewerkstellingskansen verhogen door opleiding en begeleiding in private

sfeer

Activering in functie van tewerkstelling – herstel

van sociaal weefsel

Betrokken actoren Centrale overheid Centrale overheid, welzijnsorganisaties

Centrale en regionale overheid, middenveld,

armenorganisaties

Ook lokale overheid, armenorganisaties, middenveld, media

Nieuwe armoede is niet nieuw…

De actuele relevantie schuilt in de lessen uit het verleden

Tabel: Agendavorming inzake armoedebestrijding in historisch perspectief

Eind ’60 – Begin ‘70

Eind ’70 – Begin ‘80 Eind ’80 – Begin ‘90

Eind ’90 – Begin 2000

Beleidsagenda Hoge notering Zeer lage notering Hoge notering Status quo of lichte vermindering van aandacht

Politieke agenda Politici als voortrekkers voor een sociaal levensminimum

Aandacht politici wordt opgeslorpt door crisis; niet langer ontvankelijk voor armoede

Verhoogde sensibiliteit van de politici voor de “achterblijvers”

Gemodereerde, maar blijvende interesse van politici

Publieke agenda Ondersteunende campagnes door middenveld

Middenveld poogt de afnemende aandacht tegen te gaan

Blijvende sensibilisering en lobbying - armen verenigen zich

Verbreding van middenveldactoren, groei armoedeorganisaties

Maatschappelijke context Welvaartsbloei Gevolgen van economische crisis

Herstellende economie

Status quo met tijdelijke besparingen

Andere invloeden Onderzoek produceert eerste armoedecijfers

Opkomende schuldenproblematiek , Eerste Europese armoedeprogramma

Succes van extreemrechts bij verkiezingen

Impulsen vanuit Europese inclusiestrategie, de actieve welvaartsstaat, Concurrentie van veiligheid, integratie migranten

5

Eigen schuld, dikke bult

Oorzaak

Niveau

Intern Extern

Individu Individueel schuldmodel

(1)

Individueel ongevalmodel

(2)

Samenleving Maatschappelijk schuldmodel

(4)

Maatschappelijk Ongevalmodel

(3)

De Morgen, 4 december 2012

Mismatch

• Toegankelijkheid van diensten

• Werkzekerheid versus jobzekerheid

• Economisch versus sociaal

•…

7

Risicogroepen

• Jongeren• Ouderen • Eenoudergezinnen• Alleenstaanden• Allochtonen• Werklozen• Huurders• Vrouwen

Gazet Van Antwerpen, 4 december 2012

8

Sectoraal beleid voor restgroepen

Gazet van Antwerpen, 4 december 2012

9

Kosten

• Kosten beperken: school, cultuur, vervoer, energie

• Inkomensgerelateerde diensten, b.v. kinderopvang, mantelzorg

• Aanvullende steun van het OCMW

• …

Gazet van Antwerpen, 4 december 2012

10

De Standaard, 4 december 2012

• Opvoedingsondersteuning

• Snelle interventies ter preventie van langdurige werkloosheid, schulden, …

• …

Vicieuze cirkel voorkomen of doorbreken

11

Dialoog

• Tegen de ‘Grote Bekken’- democratie

• Vanuit leefwereld

• Oproep tot solidariteit

• Aanklacht van onrecht

• …

www.vlaams-netwerk-armoede.be, 4 december 2012

12

13

Lokale sociale innovatie: voor nieuwe sociale noden

Uitgangspunt: noden zijn complex, particulier en gevolg van veranderingen op arbeidsmarkt, in familie, door migratie

• Voorbeelden:- Sociale woningen, sociale verhuurkantoren,

community land trust- Sociale restaurants, sociale kruideniers,

voedselbanken

14

Lokale sociale innovatie: werken aan samenwerking tussen

diensten

Uitgangspunt: integrale aanpak

- Wijkgezondheidscentra - Brede school- Coöperatieve kinderopvang- Lokaal sociaal beleid

15

Lokale sociale innovatie: nood aan coördinatie en planning

Huisvesting

Onderwijs

Arbeid

Jeugd

Arrm

Gehandicapt

Vreemde herkomst

Beleidsnetwerk - Verbetering van leefsituatie voor kinderen uit arme gezinnen van vreemde herkomst

Sectorale verantwoordelijken

Categoriale verantwoordelijken

16

Regie van verschillende beleidsnetwerken

Beleidsnetwerk B

Beleidsnetwerk A

Beleidsnetwerk C

Commissie armoedebeleid

Coördinerend minister-president

Cel armoede in administratie

AD

MIN

IST

RA

TIE

P

OL

ITIE

K

Figuur: Regie binnen de flexibele beleidsorganisatie

17

Ook vijf stappen

vooruit durven kijken

18

Lokale sociale innovatie: werken aan samenwerking met

cliënten Uitgangspunt: vertrekken vanuit

leefwereld

- Participatie- en adviesraden- Cliëntparticipatie- Vindplaatsgericht werken- Ervaringsdeskundigen

19

Delegatie Participatie

Informeren Raadplegen Adviseren Coproduceren

Onderdanen -*

Cliënten +

Belangengroep -

Partners +

Doorslaggeven-de politiek

Gerevisioneerde politiek

Marginale politiek

Netwerk-management

Proactieve participatie Reactieve participatie

* + / - duidt op een positief of negatief label voor dit type van groep