L˚ÜI GI˚ÚI THI˚˘U -...

TRẦN VŨ HỢP – ĐTVT2B - HVKTQS

1

LỜI GIỚI THIỆUVới mục đích chia sẻ các kiến thức thu nhặt được và muốn các bạn có

ý định học thiết kế mạch, giúp các bạn không mất nhiều thời gian. Tôi xin

chia sẻ với các bạn một số kinh nghiệm mà tôi đã trải qua. Tất cả những kinh

nghiệm này đều được tôi mày mò, sưu tầm thu lượm trên mạng và trên các

diễn đàn. Các tài liệu này nó chỉ là từng phần nhỏ từ các nơi được tôi sưu

tầm và tổng hợp lại. Trong tài liệu này có sử dụng một số bài viết của cộng

đồng các bạn trên mạng, cũng như trên các diễn đàn. Qua đây, tôi cũng xin

chân thành cảm ơn sự giúp đỡ về kinh nghiệm cũng như tài liệu của các đàn

anh đi trước. Họ đã mở ra các diễn đàn rất hay và bổ ích giúp rất nhiều cho

mục đích tự nghiên cứu của sinh viên và các bạn đam mê khoa học. Toturial

này có sử dụng các thông tin trên một số diễn đàn như: dientuvietnam.net,

diendandientu.com, dieukhientudong.com, picvietnam.com.

Để thiết kế được một mạch để ứng dụng vào một mục đích nào đó.

Các bạn phải trải qua một số bước sau:

1. Vẽ sơ đồ mạch.

2. Chuyển sang sơ đồ mạch in.

3. Làm mạch in.

4. Gắn linh kiện.


2

I./Vẽ sơ đồ mạch.Orcad là một chương trình dùng để thiết kế mạch khá hay. Nó là một

phần mềm khá đầy đủ các chức năng: nó vừa có thể thiết kế mạch, xuất ra

mạch in, vừa có thể mô phỏng được mạch. Nhưng tôi chưa dùng công cụ mô

phỏng Orcad bao giờ vì đối với tôi mô phỏng thì proteus là quá hay rồi.

Nên trong khuôn khổ Toturial này tôi chỉ giới thiệu cho các bạn phần

Capture CIS và Layout Plus.

Đầu tiên để bắt đầu học Orcad thì tất nhiên bạn phải có phần mềm học

Orcad. Hiện nay đã có bản Orcad 10.0 nhưng bản Orcad này không thông

dụng và rất nặng khi cài vào máy, bạn chỉ cần Orcad 9.0 hoặc 9.2 là đủ. Nó

vừa thông dụng, vừa đầy đủ. Các bạn có thể kiếm phần mềm này trên mạng,

nhưng nói chung các bạn không nên để mất thời gian và tiền download phần

mềm này trên mạng vì chỉ với 8000đ là bạn có ngay một đĩa cài Orcad mà

không phải lang thang trên mạng tìm kiếm (mất thời gian).

Việc cài Orcad vô cùng đơn giản nhưng tôi thấy trên các diễn đàn các

bạn cũng hỏi rất nhiều nên ở đây tôi xin giới thiệu luôn cho các bạn:

Cho đĩa vào chạy như bình thường, ấn NEXT liên tục đến đoạn:


3

Các bạn chọn Standalone Licensing rồi NEXT, NEXT tiếp cho đến khi xuất

hiện

Các bạn nhớ gõ Keys Code là: 1,2,5,6,7,8,9,j,k nhé. Chú ý mỗi số trên một

dòng như trên hình vẽ trên rồi NEXT


4

rồi bạn cứ chọn NEXT tiếp sẽ thành công.

Sau khi cài xong, bạn nhớ copy các file trong thư mục Crack

vào C:\Program Files\Orcad. Rồi chạy file PDXOrCAD.exe

Màn hình sẽ xuất hiện:

Như các bạn thấy hướng dẫn khi chạy file Crack này rồi đó: Các bạn phải

thoát khỏi chương trình Orcad nếu nó đang chạy.

Các bạn nhớ thay đổi đường dẫn ở phần Directory là: C:\Program

Files\Orcad\. Rồi ấn Apply thế là xong.


5

Đây là hình ảnh khi các bạn cài thành công.

Bước đầu thế là xong, bây giờ bạn đã có công cụ trong tay. Chúng ta cùng

bắt đầu nghịch Orcad nào.

1./Capture CIS.

Lời đâu tiên tôi muốn nói với các bạn là: Tôi không quan tâm nhiều

lắm đến Capture CIS mà tôi quan tâm nhiều đến Layout Plus. Vì nếu để thiết

kế mạch nguyên lý thì các bạn còn cần phải chọn linh kiện cho phù hợp và

đòi hỏi một sự chính xác. Nhưng khi thiết kế một mạch nào đấy để xuất ra

mạch in trong Layout Plus thì việc chọn linh kiện không yêu cầu sự chính

xác. Bạn có thể thay một con điện trở bằng một con tụ điện cũng được

nhưng chỉ có một yêu cầu ở đây là các linh kiện thay thế tương đương cho

nhau như thế này phải có cùng số chân, nếu không trong Layout sẽ báo lỗi.


6

Tuy nhiên tôi cũng xin giới thiệu cho các bạn sơ qua một chút về Capture

CIS (Dùng để vẽ sơ đồ mạch).

Tôi xin giới thiệu với các bạn một số phím tắt trong sử dụng Orcad

(để tiết kiệm thời gian, với lại như thế trông có vẻ chuyên nghiệp hơn !).

Ctrl + A : Chọn tất cả.

Ctrl + E : Properties.

Ctrl + Y : Redo

Ctrl + Z : Undo

Ctrl + U : Phá Group.

Shift + W : Đi dây.

Shift+ Home: Zoom all.

B : Chọn Bus.

C : Xem vùng xung quanh mà con chuột chỉ tới.

E : Bus entry.

H : Đối xứng.

I : Phóng to.

O : Thu nhỏ.

Z : Phóng to vùng chọn.

N : Đặt Net Alias.

R : Xoay.

T : Text.

P : Tìm linh kiện.

F : Đặt nguồn, đất.


7

Để tạo một Project mới để vẽ bạn làm như sau:

Vào File\New\Project

Các bước chi tiết để vẽ mạch “Điều chỉnh độ sáng đèn” được mô tả

khá chi tiết trong tài liệu của ELECTRONIC DESIGN AUTOMATION, tôi

xin giới thiệu với các bạn:

GIAÙO TRÌNH EDA (ELECTRONIC DESIGN AUTOMATION) - TÖÏ ÑOÄNG THIEÁT KEÁ MAÏCH ÑIEÄN TÖÛ VÔÙI ORCAD BAØI TAÄP 9

THIEÁT KEÁ MAÏCH IN MAÏCH ÑIEÀU CHÆNH ÑOÄ SAÙNG ÑEØN

Trong baøi taäp naøy baïn seõ ñöôïc höôùng daãn thieát keá maïch in cho maïch ñieàu chænh ñoä saùng

ñeøn coù sô ñoà nguyeân lyù nhö sau :

Ñeå khôûi ñoäng chöông trình veõ sô ñoà nguyeân lyù maïch ñieän trong Orcad, nhaáp choïn Start > Programs > OrCAD Release 9 > Capture. Maøn hình OrCAD Capture xuaát hieän, choïn File > New > Project. Hoäp thoaïi New Project xuaát hieän. Taïi khung Name nhaäp teân caàn ñaët cho maïch vaøo, taïi khung Location nhaáp chuoät vaøo nuùt Browse ñeå choïn ñöôøng daãn cho maïch göûi vaøo. Choïn xong nhaáp OK.

ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT – KHOA ÑIEÄN BIEÂN SOAÏN : PHAÏM QUANG HUY - HUYØNH MINH ÑAÊNG 206


Trong maïch naøy goàm coù : 1 CAÀU DIODE, 3 RAÉC CAÉM 2 CHAÂN, 1 TUÏ PHAÂN CÖÏC, 1 DIODE ZENER, 6 ÑIEÄN TRÔÛ,1 QUANG TRÔÛ, 1 BIEÁN TRÔÛ, 4 TRANSISTOR, 1 TRIAC, 2 CHAÂN MASS.

Ñeå laáy linh kieän ra töø thö vieän, nhaáp choïn Place > Part… hay nhaán toå hôïp phím Shift + P treân baøn phím.

Hoäp thoaïi Place Part xuaát hieän, tieán haønh laáy nhöõng linh kieän töø trong thö vieän ra, nhaáp chuoät vaøo nuùt Add Library…

Hoäp thoaïi Browse File xuaát hieän, taïi khung Look in nhaáp chuoät vaøo muõi teân höôùng xuoáng ñeå choïn thö muïc Library trong Orcad. Taïi khung beân döôùi nhaáp choïn muïc Discrete. Choïn xong nhaáp Open.



Hoäp thoaïi Place Part laïi xuaát hieän, taïi khung Libraries thaáy xuaát hieän muïc DISCRETE, nhaáp choïn muïc naøy. Taïi khung Part nhaáp chuoät vaøo thanh cuoän beân phaûi, nhaáp choïn teân R. Choïn xong nhaáp OK. di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc vaø nhaáp chuoät taïi nhöõng vò trí khaùc nhau ñeå choïn vò trí, soá löôïng linh kieän.

Ñeå laáy quang trôû choïn Place > Part… Hoäp thoaïi Place part xuaát hieän, nhaáp choïn R2, choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc ñeå nhaáp choïn vò trí quang trôû.

Ñeå laáy bieán trôû choïn Place > Part… Hoäp thoaïi Place part xuaát hieän, nhaáp choïn RESISTOR VAR 2, choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc ñeå nhaáp choïn vò trí linh kieän.



Ñeå laáy caàu diode choïn Place > Part… Hoäp thoaïi Place part xuaát hieän, nhaáp choïn RB152, choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc ñeå nhaáp choïn vò trí caàu diode.

Ñeå laáy tuï phaân cöïc, choïn Place > Part… Hoäp thoaïi Place part xuaát hieän, nhaáp choïn CAPACITOR POL, choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc ñeå nhaáp choïn vò trí tuï.



Muoán laáy diode zener, choïn Place > Part… Hoäp thoaïi Place part xuaát hieän, nhaáp choïn DIODE ZENER, choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc ñeå nhaáp choïn vò trí zener.

Ñeå laáy TRIAC, choïn Place > Part… Hoäp thoaïi Place part xuaát hieän, nhaáp choïn T2323, choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc ñeå nhaáp choïn vò trí triac.

Ñeå laáy caùc chaân caém, choïn Place > Part… Hoäp thoaïi Place part xuaát hieän, nhaáp choïn Add Library…



Hoäp thoaïi Browse File xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo thanh cuoán beân döôùi ñeå tìm vaø choïn muïc Connector. Choïn xong nhaáp OK.

Hoäp thoaïi Place Part xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc CONNECTOR. Taïi khung Part nhaáp choïn chaân caém caàn, ôû ñaây ta nhaáp chuoät vaøo teân CON2. Choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc roài nhaáp choïn vò trí, soá löôïng chaân caém.



Ñeå laáy caùc Transistor, choïn Place > Part… Hoäp thoaïi Place part xuaát hieän, nhaáp choïn Add Library…

Hoäp thoaïi Browse File xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo thanh cuoán beân döôùi ñeå tìm vaø choïn muïc Transistor. Choïn xong nhaáp OK.

Hoäp thoaïi Place Part xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc TRANSISTOR. Taïi khung Part nhaáp choïn loaïi Transistor ta caàn, ôû ñaây ta nhaáp chuoät vaøo teân 2N3904. Choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc roài nhaáp choïn vò trí, soá löôïng transistor.



Ñeå laáy chaân Mass cho maïch, haõy nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Place ground treân thanh coâng cuï.

Hoäp thoaïi Place Ground xuaát hieän, taïi khung Symbol nhaáp choïn teân GND_POWER/CAPSYM. Choïn xong nhaáp OK vaø di chuyeån con troû ra maøn hình laøm vieäc roài nhaáp choïn vò trí, soá löôïng chaân Mass caàn cho maïch.

Sau khi taát caû caùc linh kieän ñaõ ñöôïc laáy ra maøn hình laøm vieäc, ñeå hình daïng linh kieän khoâng xuaát hieän taïi con troû chuoät nöõa, nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Select treân thanh coâng cuï.

Taát caû caùc linh kieän ñaõ laáy ra maøn hình laøm vieäc nhö sau:

Tieáp tuïc tieán haønh saép xeáp linh kieän. Muoán di chuyeån linh kieän, chæ vieäc nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng linh kieän vaø reâ chuoät. Muoán quay linh kieän ñoái xöùng qua truïc ñöùng, chæ vieäc nhaáp choïn linh kieän roài nhaáp phaûi chuoät. Moät cöûa soå xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo Mirror Horizontally hay nhaán phím H treân baøn phím. Muoán quay linh kieän moät goùc 90o, chæ vieäc nhaáp choïn linh kieän roài nhaáp phaûi chuoät, moät cöûa soå xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo Rotate hay nhaán phím R treân baøn phím. Muoán quay linh kieän ñoái xöùng qua truïc naèm ngang, nhaáp choïn linh kieän roài nhaáp phaûi chuoät. Moät cöûa soå xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo Mirror Vertically hay nhaán phím V treân baøn phím.



Trong khi di chuyeån, coù khi hai chaân linh kieän chaïm nhau. Hoäp thoaïi OrCAD Capture xuaát hieän raèng neáu baïn muoán noái hai chaân linh kieän naøy vôùi nhau thì baïn nhaáp chuoät vaøo nuùt OK. Neáu baïn khoâng muoán noái thì baïn cuõng nhaáp chuoät vaøo nuùt OK roài nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Undo treân thanh coâng cuï ñeå di chuyeån laïi.

Khi di chuyeån caùc linh kieän theo sô ñoà nguyeân lyù, caùc linh kieän ñöôïc saép xeáp nhö sau:

Tieán haønh noái chaân caùc linh kieän theo sô ñoà nguyeân lyù. Nhaáp choïn Place > Wire treân thanh coâng cuï. Con troû chuoät thay ñoåi thaønh hình chöõ thaäp, nhaáp chuoät taïi chaân linh kieän caàn noái roài di chuyeån con troû ñeán chaân linh kieän caàn noái vôùi noù vaø nhaáp chuoät. Cöù theá tieáp tuïc cho ñeán khi taát caû caùc linh kieän ñöôïc noái theo sô ñoà nguyeân lyù sau:



Ñeå thay ñoåi giaù trò linh kieän, nhaáp ñuùp chuoät vaøo giaù trò linh kieän. Hoäp thoaïi Display Properties xuaát hieän, taïi khung Value, nhaäp giaù trò caàn ñaët cho linh kieän. Nhaäp giaù trò xong nhaáp OK.

Sau khi thay ñoåi giaù trò linh kieän xong ta coù sô ñoà nguyeân lyù hoaøn chænh nhö sau:



Ñeå kieåm tra loãi cho sô ñoà nguyeân lyù vaø chuyeån sang sô ñoà maïch in, nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Minimize ôû goùc phaûi phía treân maøn hình.

Maøn hình nhö sau xuaát hieän, taïi khung beân traùi nhaáp choïn trang PAGE1. Sau ñoù nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Design rules check treân thanh coâng cuï ñeå kieåm tra loãi.

Hoäp thoaïi Design Rules Check xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo nuùt OK ñeå tieán haønh kieåm tra. Neáu khoâng thaáy thoâng baùo gì nghóa laø maïch khoâng coù loãi.



Tieáp tuïc taïo taäp tin coù ñuoâi .mnl ñeå thieát keá maïch in. Nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Create netlist treân thanh coâng cuï.

Hoäp thoaïi Create netlist xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo Layout, taïi khung Netlist File coù theå nhaáp chuoät vaøo nuùt Browse ñeå choïn ñöôøng daãn cho taäp tin ñöôïc göûi vaøo. Choïn xong nhaáp OK, (khuyeân khoâng neân nhaáp chuoät vaøo nuùt Browse ñeå thay ñoåi ñöôøng daãn).

Hoäp thoaïi OrCAD Capture xuaát hieän, ta nhaáp chuoät vaøo nuùt OK ñeå tieáp tuïc.

Ta chuyeån sang cheá ñoä thieát keá maïch in baèng caùch choïn Start > Programs > OrCAD Release 9 > Layuot Plus.



Maøn hình thieát keá maïch in xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo File > New ñeå môû moät File môùi.

Hoäp thoaïi Load Template File xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo nuùt Open.

Hoäp thoaïi Load Netlist Source xuaát hieän, nhaáp choïn teân maïch caàn thieát keá maïch in. Choïn xong nhaáp Open.

Hoäp thoaïi Save File As xuaát hieän, taïi khung File name, nhaäp teân caàn ñaët cho maïch in (tuøy choïn). Nhaäp xong nhaáp chuoät vaøo nuùt Save.



Sau moät thôøi gian chôø ñôïi, hoäp thoaïi nhö sau xuaát hieän. Trong hoäp thoaïi Link Footprint to Component coù thoâng baùo laø khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa R7 coù teân laø RESISTOR_VAR_2. Vì theá neân tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component…

Hoäp thoaïi Footprint for RESISTOR_VAR_2 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc JUMPER. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc JUMPER 300 ñeå choïn chaân maïch in cho bieán trôû naøy. Choïn xong nhaáp Ok.



Hoäp thoaïi Link Footprint to Component xuaát hieän vôùi thoâng baùo laø khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa Q1 coù teân laø T2323. Vì theá, caàn tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component…

Hoäp thoaïi Footprint for T2323 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc TO. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc TO126 ñeå choïn chaân maïch in cho IC. Choïn xong nhaáp Ok.

Hoäp thoaïi Link Footprint to Component laïi xuaát hieän, ta thaáy thoâng baùo laø khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa D2 coù teân laø DIODE_ZENER. Vì theá neân ta tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component…



Hoäp thoaïi Footprint for DIODE_ZENER xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc JUMPER. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc JUMPER100 ñeå choïn chaân maïch in cho ZENER. Choïn xong nhaáp Ok.

Hoäp thoaïi Link Footprint to Component tieáp tuïc xuaát hieän thoâng baùo laø khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa C1 coù teân laø CAPACITOR_POL. Vì theá neân phaûi tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component…

Hoäp thoaïi Footprint for CAPACITOR_POL xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc JUMPER. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc JUMPER200 ñeå choïn chaân maïch in cho TUÏ. Choïn xong nhaáp Ok.



Hoäp thoaïi Link Footprint to Component xuaát hieän thoâng baùo laø khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa D1 coù teân laø RB152. Vì theá neân tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component…

Hoäp thoaïi Footprint for RB152 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc BCON100T. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc BCON100T/VH/TM1SQ/W.100/4 ñeå choïn chaân maïch in cho caàu diode. Choïn xong nhaáp Ok.

Hoäp thoaïi Link Footprint to Component laïi xuaát hieän thoâng baùo khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa R8 coù teân laø R2. Vì theá neân phaûi tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component…



Hoäp thoaïi Footprint for R2 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc JUMPER. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc JUMPER200 ñeå choïn chaân maïch in cho quang trôû. Choïn xong nhaáp Ok.

Trong hoäp thoaïi Link Footprint to Component coù thoâng baùo laø khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa Q3 coù teân laø 2N3904. Vì theá neân caàn tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component…

Hoäp thoaïi Footprint for 2N3904 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc TO. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc TO202AB ñeå choïn chaân maïch in cho Transistor. Choïn xong nhaáp Ok.

Sau khi choïn chaân cho caùc linh kieän, caùc linh kieän trong sô ñoà maïch in nhö sau:



Tieán haønh saép xeáp caùc linh kieän. Ñeå khoâng bò giôùi haïn bôûi khung maïch in coù saün, nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Reconnect Mode treân thanh coâng cuï.

Tieáp tuïc nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng linh kieän vaø reâ chuoät ñeán vò trí caàn ñaët linh kieän roài

nhaáp chuoät. Muoán quay linh kieän moät goùc 90o nhaáp choïn bieåu töôïng linh kieän roài nhaáp phaûi chuoät, moät cöûa soå xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo Rotate hay nhaán phím R treân baøn phím. Sau khi saép xeáp xong ta coù caùc linh kieän ñöôïc saép xeáp trong maïch nhö sau:

Ñeå veõ khung giôùi haïn cho maïch in, nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Obstacle Tool treân thanh coâng cuï.



Con troû chuoät thay ñoåi hình daïng, nhaáp chuoät taïi moät ñieåm caàn ñaët cho khung giôùi haïn, di chuyeån con troû ñeán ñieåm caàn ñaët khaùc vaø nhaáp chuoät. Cöù theá tieáp tuïc cho ñeán khi khung maïch in hoaøn chænh nhö sau:

Sau khi khung giôùi haïn maïch in hoaøn thaønh, ñeå thoaùt khoûi leänh naøy, haõy nhaáp phaûi chuoät, moät cöûa soå xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo End Command.

Ñeå choïn lôùp cho chöông trình chaïy maïch in, nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng hình caroâ (View Spreadsheet) treân thanh coâng cuï. Moät cöûa soå xuaát hieän, nhaáp choïn Strategy… > Route Layer.

Hoäp thoaïi Route Layer xuaát hieän, nhaáp choïn taïi taát caû caùc oâ trong coät Enable, doøng BOTTOM, INNER1, INNER2. Choïn xong nhaáp phaûi chuoät, moät cöûa soå xuaát hieän, nhaáp choïn Properties.



8

Để đỡ khó nhìn thì bạn nên ẩn Layer 23 AST đi bằng cách:

Ấn Shift +3 -, thế là Layer này sẽ ẩn đi, và trông màn hình đỡ rối hơn

nhiều.

Khi đặt linh kiện, không phải lúc nào đặt linh kiện xa nhau thì tốt đâu.

Nếu trong mạch của bác có nhiều nguồn hay nhiều chức năng như digital và

analog thì các linh kiện của cùng nhóm nên đặt gần nhau hơn so với đặt với

nhóm khác chứ không phải trải đều trên board là tốt. Các bạn có thể nhờ

máy tự đặt linh kiện bằng cách vào Auto\Place\board. Sau một hồi sắp xếp

thì các bạn có thể được như thế này.

Trong khi sắp xếp linh kiện có thể bạn muốn có các ô mạng lưới để dễ

xác định vị trí.Chọn Option -> System setting -> Visible Grid =2,

RoutingGrid = 10,Via Grid =0. Kết quả sẽ được.


9

Trước khi routing, các bạn nên chỉnh một số thông số: Như độ rộng

của đường mạch, khoảng cách giữa các đường mạch. Muốn thay đổi các

thông số này các bạn làm như sau.

Vào View Spreadsheet\Nets\Bôi đen tất cả\

Tôi sẽ giải thích thêm cho các bạn dễ hiểu: Min Width, Conn Width,

Max Width là độ rộng của Net mạch in. Các bạn không nên để 3 cái này có

cùng giá trị vì như thế nó sẽ bị cứng nhắc trong cách đi mạch. Máy sẽ tự

động chỉnh độ rộng của Net, khi ít đất thì nó chọn Min, khi nhiều đất nó

chọn Max. Như thế linh hoạt hơn.

Về vấn đề routing: Tôi khuyên các bạn nên đi bằng tay, chứ đừng để

auto. Vì khi để auto, máy chạy không thông minh lắm nên có thể tạo ra

những đường mạch hết sức loằn ngoằn, tôi thì thường kết hợp cả đi mạch

bằng tay và đi mạch bằng auto. Khi đi mạch bằng auto, nếu thấy đoạn này

loằn ngoằn thì bạn đi bằng tay, nguyên tắc chỉ đơn giản vậy thôi. Chạy một

hồi thì các bạn sẽ có kết quả như thế này. Dùng công cụ Obstacle Tool để vẽ

đường bao quanh.


10

Để đổ đồng thì bạn làm như sau:

Chọn Obstacle Tool,right-click vào màn hình và chọn New -

>properties ->hiện ra hộp thoại Edit Obstacle.Trong phần Obstacle type

chọn Copper pour. Trong ô Net attackment là phần mà bạn muốn liên kết

(VD Ground or Power)->OK.( Bạn làm bước này nếu muốn phần đổ đồng

dính vào một chân nào đó trong linh kiện).


11

Trong ví dụ này tôi chỉ đổ đồng:

Khi đổ đồng, có những chỗ bạn không vừa lòng như trên hình vẽ. Bạn

tiến hành các bước như sau để loại bỏ các phần đó đi:

Chọn Obstacle Tool.

Phải chuột vào màn hình chọn New.

Ctrl + E.( Chọn các thông số như hình dưới).

Chọn Anti – Copper.


12

Vẽ một khung hình chữ nhật xung quanh các vùng muốn bỏ đồng.

Sau khi chọn sau các vùng muốn bỏ đồng, các bạn chọn toàn bộ phần

đổ đồng, Ctrl + E, Kích vào nút chọn : Do not Fill Beyond Obstacle

edge. Thế là Oke.

Trong đó:

Anti-copper: tức là kô có copper khu vực bạn muốn đặt nó.

Copper pour và copper area sẽ tạo ra một khu vục đồng ngay vùng

bạn muốn.

Để thêm tí màu mè, như muốn tên mình ở trong bản mạch chẳng hạn.

Bạn chọn Text, kích phải chuột chọn New, viết tên vào, rồi tiến hành lại

bước đổ đồng.( Nếu in bằng máy thì ổn rồi, còn nếu làm mạch bằng tay,

dùng bàn là ủi thì cái Text này bạn phải viết Mirror lại, thì khi ủi xong sẽ

không bị ngược.)

Bạn có thể thêm mấy cái lỗ khoan nữa chọn Component Tool New

-> Add Component ->Footprint và chọn Lỗ khoan từ thư viện ->OK.Các

góc còn lại làm tương tự.

Đây là hình ảnh sau khi hoàn thiện:


13

Nếu bạn muốn kết hợp nhiều mạch in nằm trên nhiều file *.max lại để

chúng nằm trên 1 file thì bạn làm như sau:

Mở file max1 Tool\Dimension\Move datum\ đưa con trỏ tới vị trí

góc trái bên dưới.

Mở file max1 Tool\Dimension\Move datum\ đưa con trỏ tới vị trí

góc trái bên trên.

Rồi vào File\load\chọn Merger board (*.max) rồi chọn file max1\Yes.

Nó sẽ xuất hiện 2 file trên một file, nhưng có vài đường màu vàng

xuất hiện, cái này không sao đâu vì khi ta ghép 2 file max vào một thì tên 1

số linh kiện trùng nhau nên xuất hiện các nét màu vàng này. Để loại bỏ vấn

đề này bạn vào Connection Tool\ phải chuột\ delete\ chọn đường màu vàng \

Oke.... Kết quả sẽ như sau:


14

III./Làm mạch in.

Để làm được mạch in thì bạn phải mang file *.max này đưa cho cửa

hàng làm mạch in thế là xong, nhưng đối với sinh viên hay nghịch ngợm thì

chả nhẽ xuất ngày chạy ra hàng làm mạch in, nếu gần thì không sao chứ xa

thì cũng rách việc ra phết, lại còn phải đợi 2, 3 ngày mới lấy được, chưa kể

là tiền đặt mạch in cũng khá đắt. Tôi xin giới thiệu các bạn cách tự làm mạch

in thủ công bằng tay (HAND MADE).

Trước hết bạn phải in bản vẽ của mình ra một tờ giấy có một mặt

bóng đễ dễ ủi. Vấn đề làm sao để in được cũng tốn khá nhiều thời gian và

bài viết trên các diễn đàn, họ tranh luận sôi nổi lắm. Nếu bạn có máy in sẵn

rồi thì mọi việc đã quá đơn giản rồi, còn nếu bạn không có máy in thì sao?

Mang file *.max của mình ra hàng in ah ? được đấy nhưng đau một nỗi là

không phải hàng in nào cũng cài Orcad, vậy thì làm sao đây. Một công cụ vô

cùng đơn giản là xuất cái file *.max ấy sang *.pdf, cái đuôi này quá thông

dụng rồi đúng không, đi đâu in chả có.

vậy để in file *.max sang *.pdf bạn cần gì ? đó là một cái máy in ảo,

khi bạn cài một số phần mêm vào thì nó sẽ tự xuất hiện một cái máy in ảo.

Cái này khá hay, nó giúp bạn chuyển đổi một số *.* sang *.pdf.

Tôi xin giới thiệu với bạn một số phần mềm để tạo máy in ảo nhé:

Bạn có thể dùng Acrobat full Pro, pdf4free, pdfFacto, ... nhiều lắm không

nhớ hết được, mấy cái này lên mạng kiếm được cả núi. Tôi thì dùng Solid

Converter Pdf, cái này ngoài chức năng convert sang Pdf còn có chức năng

convert từ pdf word, nên tôi dùng cái này.

Bây giờ chúng ta bắt đầu làm mạch in thôi, cái này được một đàn anh

trên diễn đàn ??? viết khá rõ, tôi xin giới thiệu với các bạn:

Hiện nay việc thiết kế và chế tạo mạch điện là một công việckhá khó khăn và tốn kém đối với giới sinh viên và những người ham


15

mê điện tử. Lý do chính là chi phí để sản xuất đơn chiếc khá lớn.Hôm nay tôi muốn giới thiệu với các bạn một phương pháp chế tọmạch thủ công mà ai cũng có thể làm được với chi phí cực rẻ chỉ5.000đ cho 1 dm2, trong khoảng thời gian 30'' (không kể thời gianthiết kế và khoan lỗ).- Nguyên tắc:Bạn sử dụng một máy in laser bất kỳ để in bản vẽ mạch (*.PCB) bảnvẽ được thiết kế trên Auto CAD, OrCAD, hay như tôi sử dụng bảnProtel 99 SE. Sau đó sử dụng bàn là để là chảy mực ra và mực sẽbám vào bề mặt đồng từ đó chúng ta có được bản in trên mặt đồng.Từ đây bạn đưa mạch đi ăn mòn sau đó dùng dầu pha sơn để laulớp mực đi. Vậy là xong bạn đã có một tấm mạch in cực nét. Côngviệc còn lại chỉ là khoan lỗ và phủ Solder Mask là hoàn thành mộtsản phẩm thương mại.Ai trong chúng ta nếu nghiên cứu về PCB đều đã nghe nói đếnphương pháp này tuy nhiên hiệu quả thì không được như ý vì giấy inảnh không phải là rẻ và khó có thể mua một vài tờ. Trong khi đótrong phương pháp này giấy in là điểm mấu chốt. Yêu cầu chính củaloại giấy này là phải có độ bóng cần thiết để có thể nhả mực dẽ dàngsau khi ngâm nước.Sau một thời gian thử nghiệm tôi đã tìm được một loại giấy cực kỳthích hợp cho phương pháp trên mà giá thành chỉ là 250đ 1 tờ A4 đóchính là giấy mầu thủ công cao cấp của Hồng Hà. Loại giấy mà mặtsau có kẻ caro mặt trước thì rất bóng và có nhiều loại màu. Bạn cóthể mua đuợc với giá 2.500đ một tập 10 tờ.Sau khi in là và ngâm nước bạn sẽ không thể ngờ được kết quả thuđuợc lại tuyệt vời như thế thật sự không khác gì bản in laser. Tuy vậyđể khi là mực không bị nhoè bạn nên để máy in ở chế độ in mịn nhất,độ phân giải cao nhất, và đặc biệt là phải để chế độ tiết kiêmmực(chứ không phải là in đậm nhất như trang web nào đó nói vì nhưthế khi bạn ép lên tấm đồng và là thì mực sẽ bị nhoè).Điểm quan trọng thứ 2 đó là thời gian là (còn nhiệt độ là thì luôn làmax) Khi tiến hành là lên giấy bạn sẽ thấy mục ngấm ngược trở lạimặt sau của giấy vì thế bạn hãy là 4 góc trưóc sau đó là 4 cạnh rồidịch vào giữa khi nào tất cả các đường mạch đều in ngược trở lại làOke. Chỉ khoảng 5''Tiếp theo bạn đem tấm đồng đang nóng đó thả ngay vào nước và chỉsau 2'' bạn có thể bóc giấy ra kết quả không khác gì bạn in trực tiếpbằng máy laser. Những phần giấy còn bám lại hãy lấy bàn chải màđánh hoặc dùng tay chà trừ phi tay bạn bằng Inox.


16

Khâu ăn mòn theo như những gì tôi đã thử thì dung dịch hợp lý nhấtlà pha theo tỷ lệ sau:HCl 35%= 1 phần -- H2O2=1 phần -- H2O = 5 phần(Tôi tin các bạn biết H2O2 là cái gì)

Hoặc các bạn có thể dùng Sắt clorua III.

- Cách thực hiện: có 03 cách

1/ Sử dụng 1 cái chậu có kích thước đủ lớn hơn diện tích tấm mạch

in, khoảng 20cm x 30cm (chậu nhựa là tốt nhất), đổ dung dịch ăn

mòn vào khoảng 5cm đến 10cm tính từ đáy chậu, sau đó nhẹ nhàng

đặt úp tấm mạch in lên trên bề mặt dung dịch trong chậu (phần mặt

đồng quay xuống dưới), nếu tấm mạch in đang khô ráo và thả đúng

cách thì tấm mạch in sẽ nổi bên trên bề mặt dung dịch, sau 10 đến

15 phút hoặc các bác đặt chậu ở ngoài sáng thì sẽ thấy rõ là mạch

đã ăn mòn vừa hết chưa để vớt ra và rửa lại bằng nước cho thật

sạch, nên tránh để dung dịch dính vào tay, nếu các bác để ý thì thấy

dung dịch FeCl3 khi rơi vãi xuống đất thì sôi bọt như axit châm bình

vậy, nhưng lỡ có dính 1 chút cũng không sau chỉ cần rửa tay bằng

nước sạch là ok rồi, nếu dính thường xuyên thì cái tay sẽ vàng vàng

giống như bị dính............C.................lorua Fe vậy.

2/ Cũng dùng cái chậu như trên nhưng lần này đặt tấm mạch in vào

trước và đặt ngửa mặt đồng lên trên sau đó rót dung dịch ăn mòn

vào chậu cho ngập hết tấm mạch in khoảng 2 đến 3 cm là được, sau

đó cầm vào 1 bên thành chậu dốc lên...dốc xuống...cho dung dịch

chạy qua chạy lại....1-2....1-2....1-2.... khoảng 5 phút là các bác sẽ

thấy tấm mạch được ăn mòn hết. Cách này rất nhanh và cần rất ít

dung dịch nhưng mỗi tội phải ngồi đó rồi dốc lên dốc xuống....

3/ Cách cuối cùng cũng là cách bạo lực nhất có thể dùng để sản xuất


17

hàng loạt để cạnh tranh với KTaudio, dùng 01 cái thùng to khủng bố

tuỳ vào số lượng mạch muốn rửa 1 lúc, làm 1 cái rack giống như cái

rack để đĩa CD để dựng đứng các tấm mạch in gần sát nhau, cách

nhau khoảng 1 cm là vừa, đổ dung dịch cho ngập hết các miếng

mạch in đang được giữ thẳng đứng trong thùng, sau đó đặt 1 cái

máy bơm nước mini loại đặt trong hồ cá cảnh cho nó khuấy động và

đối lưu dung dịch trong thùng, trong thời gian độ .....bao nhiêu thì tự

các bác cũng sẽ xác định được nếu làm thử. Cách này có ưu điểm là

nhanh nhất trong 03 cách nhưng chỉ thích hợp với mạch in được sơn

hay in lụa mà không thích hợp với mạch in vẽ bằng bút lông vì nó đủ

mạnh để làm trôi luôn lớp mực đã vẽ và kết quả nhận được sẽ là 01

tấm mạch inh cách điện tốt như bakelit.

IV./ Gắn lịnh kiện.

Bạn hãy dùng mũi khoan như sau:

0.8 ly: khoan R,C,IC

1 ly: khoan jum

3 ly: khoan lỗ bắt ốc

Khi bạn in mạch xong thì các lỗ khoan có chấm tròn trắng ngay tâm các linh

kiện, bạn hãy khoan ngay lỗ đó thì khi hàn mạch sẽ đẹp

Mỏ hàn Thiếc hànVật cần hàn

Đưa mỏ hàn vào điểm cần hàn. Điểm tiếp xúc đủ lớn để có thể đủ làm nóngđiểm cần hàn trong vòng 1 đến 2 giây.

Đưa thiếc hàn vào điểm cần hàn. Để lượng thiếc chảy ra vừa đủ bao phủ điểmcần hàn. Lấy thiếc và mỏ hàn ra khỏi điểm cần hàn.

Mối hàn xấuMối hàn tốt

Mối hàn tốt có độ bóng và miết sát vào board mạch và chân linh kiện. Mối hànxấu có thể củng bóng nhưng không miết sát vào chân linh kiện. Những mối hàn

này sau một thời gian sẽ bị lỏng hoặc gây nhiễu cho mạch.

Trên đây là một số bước để hàn. Để mối hàn đẹp nên sử dụng loại thiếc tốt(không sử dụng loại cuộn 2500 đồng vì thiếc này quá nhiều nhựa thông, nên sửdụng thiếc của Singapore). Mỏ hàn nên mua loại thông thường khoảng 40W,12000 đến 18000 đồng rồi mua một mũi không mòn thay vào (5000 đồng tạiĐà Nẵng) sẽ có được một mỏ hàn tốt như mỏ hàn 40000 đồng. Chúc các bạnthành công với nhiều mối hàn đẹp, chắc.

Thân ái.

Board mạch

L˚ÜI GI˚ÚI THI˚˘U -...

Documents

Transcript of L˚ÜI GI˚ÚI THI˚˘U -...