Licht in de buitenruimteVormgevingLichttechniekPlanningspraktijk

E

ERCO 1

De lichtfabriek

Stralende steden, verlichte landschappen

tune the light: LichtkwaliteitenEfficient visual comfortDe grammatica van het lichtVerticale verlichting

Lichtnetwerken voor scenografie en efficiency

Werkmethoden en plannings-techniekenBinnen/buiten, Dark Sky, masterplannenLichtplanning met lumenklassenLichtplanning en normeringen

SituatiesAls het avond wordtFaçadeIngangStraatverlichtingUrbane ruimtenMonumenten, torens, gedenktekensBruggenVegetatieRecreatiebaden

LichtwerktuigenERCO systeemdesignTechnische kenmerkenModulaire lichtkarakteristiekenOverzicht

ERCO ServicesShowroomsInformatielogistiekAdressen

ERCO is specialist op het gebied van lichttech-nische soft- en hardware voor de architectuur-verlichting. Wij verkopen in eerste plaats licht en geen armaturen. Dit principe, waarbij de immateriële „software“ licht belangrijker wordt gevonden dan de hardware van armaturen, kenmerkt ons werk al vele jaren. Daarom noe-men we onszelf: ERCO, de lichtfabriek.

Licht interpreteert ruimten, maakt ze waar-neembaar waardoor ze beleefd kunnen worden. In die zin zien wij licht als de „vierde dimensie“ van de architectuur.

Goede architectuur door het juiste licht nog beter te maken is onze culturele bijdrage en de zin van onze bedrijfsactiviteiten. ERCO verlicht tegenwoordig musea, universiteiten, grootwin-kelbedrijven, kerken, luchthavens, hotels, direc-tiekantoren, privé-huizen, pleinen, parken en vele andere objecten. Onafhankelijk van het feit of functionaliteit of representatie in het archi-tectonische concept centraal staat: ons doel is altijd een oplossing te vinden die gericht is op het specifieke gebruik en de architectonische bijzonderheden van ieder afzonderlijk project.

De armaturen voor de binnen- en buiten-ruimte plus de lichtregelsystemen van ERCO vormen een uitgebreid programma lichtwerk-tuigen voor algemene en complete lichtoplos-singen in de architectuur. Een armatuur is een lichtinstrument, een lichtwerktuig voor spe-ciale toepassingen.

In een tijd, waarin het licht, de architectuur en ruimtelijke planning versterkt onder het aspect van het milieubewust omgaan met de natuurlijke hulpbronnen en energie-efficiëntie, ontwikkelt ERCO met het uitgangspunt „tune the light“ innovatieve lichtwerktuigen die effi-cient visual comfort en scenografische vormge-vingen perfect met elkaar combineren. Daarmee kunnen lichtprojecten in de buitenruimte gerea-liseerd worden die duurzame kwaliteitsmaatsta-ven voor verlichting definiëren. Deze brochure laat achtergronden zien, geeft voorbeelden en biedt inspiratie voor het omgaan met licht in de buitenruimte.

1

2

48

10

12

14

1618

202226283032343638

40424446

565860

De lichtfabriekInhoud

Bedrijfsinstallaties van ERCO: een levendige uit-drukking van de onderne-mingscultuur. Als indus-trieel complex bekroond.

De ERCO lichtwerk-tuigen voor binnen en buiten bewijzen hun gebruikskwaliteiten in de onderneming en zijn omgeving.

Verticale verlichting, kwalitatieve lichtplan-ning, effectieve licht-techniek, intelligente lichtsturing en efficiënte lampen: de vijf factoren voor efficient visual com-fort van ERCO drukken hun stempel op de nach-telijke verschijningsvorm.

Het denken in lichtkwali-teiten is een voorwaarde om met succes lichtcon-cepten voor de buiten-ruimte te ontwikkelen en te communiceren. De basis van een kwalitatieve lichtplanning is de struc-turering in licht om te zien, licht om naar te kij-ken en licht om te bekij-

ken. Verticale verlichting is ook in de buitenruimte voor de waarneming van groot belang en vormt een centraal element in het concept van ERCO op het gebied van efficient visual comfort.

Deze formule is de basis voor een nieuwe manier van werken: lichtwerktui-gen die de lichtplanner en lichtgebruiker nieuwe mogelijkheden geven om invloed uit te oefenen en die bovendien een enorm potentieel hebben om energie te besparen. Licht wordt nog eenvoudiger,

individueler en flexibe-ler handelbaar – voor meer lichtkwaliteit en efficiency in de buiten-ruimte.

Om kwalitatieve uitgangspunten voor lichtplanning in de buitenruimte effectief in praktijk te kunnen brengen, kan er gebruik gemaakt worden van beproefde planningtools. Het systeemdesign van het ERCO programma

ondersteunt de uitvoering van deze concepten in alle fasen.

tune the light – dat betekent ook intelligen -te en creatieve planning om de verlichting opti-maal aan de ruimtelijke situaties en de gebruik-making ervan aan te passen. Voorbeelden uit verschillende gebieden in de buitenruimte, plan-ningstips en technische

Hoe specifieker de licht-verdeling van een licht-werktuig op het gebruiks-doel is afgestemd, des te efficiënter kan het zijn taak vervullen. Hier wordt het zeer gedifferentieerde productprogramma voor de buitenruimte in zijn systematiek, zijn techni-

uiteenzettingen maken een breed spectrum van mogelijkheden toegan-kelijk.

sche kenmerken en zijn toepassingsgebieden gepresenteerd.

2 ERCO ERCO 3

De ontwikkeling van het licht in de buiten-ruimte weerspiegelt de geschiedenis van de moderne maatschappij. Kunstmatige verlich-ting ontkoppelde het stedelijke ritme van de afwisseling van dag en nacht: De mens begon de tijd te koloniseren.

Tegenwoordig wedijveren metropolen over de hele wereld om een herkenbaar nachtelijk profiel, pregnante lichtbakens of een duidelijk vormgegeven „lightscape“ te creëren. Tegelij-kertijd verdwijnt de tegenstelling tussen bin-nen en buiten in de architectuur steeds meer. Transparante gebouwen veranderen ̀ s nachts van als binnenuit verlichte verschijningsvormen. Het lichtconcept in de binnenruimte werkt ook steeds verder naar buiten, het lichtconcept van buiten sluit zich naadloos aan. De lichtplanning volgt een algemene aanpak – rekening houdend met de omstandigheden die er buiten zijn, zoals de weersomstandigheden en vervuiling. Zowel in de gecomprimeerde urbane ruimte van de steden, als in de omgeving van niet openbare gebouwen nemen de eisen aan precisie van de verlichting, aan de energie- efficiëntie en het visual comfort sterk toe. Dit vergt ook een nieu-we generatie lichtinstrumenten: uiterst precieze werktuigen voor buitenverlichting.

MUDAM Musée d'Art Moderne, Luxemburg Kirchberg.Architect: Pei Cobb Freed & Partners, New York. Lichtplanning: ARUP, Londen; Fisher Marantz Stone, New York; Projekt Licht – Andreas Thiel, Saarbrücken.

Slot Benrath, Düsseldorf-Benrath.Lichtplanning: Architec-tenbureau Lamprecht, Wenen.

Sheikh Zayed Mosque, Abu Dhabi.Architect: Yusef Abdelki (ontwerp); Halcrow (uitvoering). Binnenarchitecten: Spatium Architects, Milaan.Lichtplanning: Speirs and Major Associates, Edinburgh.

Stralende steden, verlichte landschappenLicht maakt ruimten toegankelijk en creëert beelden

Sri Senpaga Vinayagar Temple (hindoetempel), Singapore.Architect: Designchart Architects, Singapore. Lichtplanning: Er. V R Lingam, Singapore.

The New York Times Building, New York.Architect: Renzo Piano Building Workshop, Genua/Parijs; FXFowle Architects, New York. Lichtplanning: OVI Office for Visual Interaction, New York.

Indre Kai – havenfront en brug, Haugesund.Architect: Smedsvig Landskapsarkitekter AS, Bergen. Elektroplanner: Multiconsult AS, Nesttun; Cowi AS, Haugesund.

Grote Markt (Marktplein), Antwerpen.Stad Antwerpen, afde-ling public lighting, Rudy de Bock. Lichtplanning: Lichtvormgevers Belgie BVB.

Millenium Grandstand paardenrenbaan Nad al-Sheba, Dubai.Architect: EO Engineers Office, Dubai. Licht-planning: EO Engineers Office, Dubai.

Brandenburger Tor, Berlijn.Lichtplanning: Kardorff Ingenieure, Berlijn.

80%

4 ERCO 4 ERCO ERCO 5

tune the light: LichtkwaliteitenEfficient visual comfort

Verlichting heeft energie nodig. Iedereen die zich met verlichting bezighoudt – producent, planner of gebruiker – moet op een verantwoor-delijke manier met natuurlijke hulpbronnen omgaan. Ook onder druk van de stijgende ener-gieprijzen heeft de architectuurverlichting in de afgelopen jaren enorme vooruitgang geboekt en al een hoog niveau aan efficiency behaalt. Efficient visual comfort betekent voor ERCO dat door middel van een innovatieve technische en planmatige aanpak zowel de energiezuinigheid als ook de lichtkwaliteit steeds verder toeneemt.

Met visual comfort naar efficiencyDe mens en zijn waarnemingsvermogen geven de doorslag bij de beoordeling of verlichting efficiënt is. Onafhankelijk van het technische rendement is licht dat verblindend is waardoor het kijkvermogen en het welbevinden minder wordt, altijd energieverspilling: de pupillen sluiten zich; het oog is gedwongen zich aan te passen. In tegenstelling met antiverblindende lichtbronnen, lijken dan zelfs zones met een hoge verlichtingssterkte relatief donker. Anti-verblindend, comfortabel licht creëert daar-entegen optimale waarnemingsvoorwaarden voor het menselijke oog. Het staat de planner toe om van het begin met lage verlichtings-sterktes en subtiele contrasten energiezuinig vorm te geven.

Minder kan meer zijnDe investering in lichtkwaliteit is zowel eco-nomisch als ecologisch zinvol: zorgvuldig geplande verlichting die met hoogwaardige

Verticale verlichting Verticale verlichting is een karak- teristiek kenmerk van goed ont - wikkelde en economische licht-concepten. Daarom biedt ERCO een bijzonder veelsoortig programma aan met hierbij passen-de lichtwerktuigen. Voor een subjectief gevoel van lichtsterkte is verticale verlichting met spe-ciale wallwashers aanzienlijk belangrijker dan licht op horizontale vlakken. Dit houdt rekening met een lichtplanning die op waarneming is georiënteerd en levert daarmee niet alleen een belangrijke bijdrage om de behoeften van de gebruikers van de architectuur optimaal te ondersteunen, maar kan ook met het overeen-komstige lichtconcept energie besparen. Zo kan bijvoorbeeld een lichte ruimtelijke indruk effici-enter worden gerealiseerd door middel van een gedifferentieerd lichtconcept met wallwashing dan via een homogeen verlichtingsniveau met een uitsluitend directe algemene verlichting. De gemiddelde verlichtingssterkte kan dienover-eenkomstig verlaagd en het aantal benodigde armaturen gereduceerd worden.

Gebruikte armaturen:3 stuks Paratec wall-washers HIT 35WTotale aansluitvermogen: ca. 105WEnergiebesparing: 40%

Gebruikte armaturen:5 stuks Lightcast down-lights HIT 35WTotale aansluitvermogen: ca. 175W

Horizontale verlichtingDownlights produceren vooral op de grond van de ingang verlichtingssterk-tes, maar ook lichtcurves op de wand. De indruk van de lichtintensiteit bij de waarneming op afstand is echter gering en de ingang als zodanig komt maar weinig uit de omgeving naar voren.

Verticale verlichtingHet concept met wall-washing bereikt met min-der armaturen resulterend in een geringer energiever-bruik, een duidelijk hogere indruk van de lichtsterkte en een betere zichtbaar-heid op afstand. Het door de wand gereflecteerde strooilicht is voldoende om het grondoppervlak van de ingang op een veilige manier te verlichten.

Waarneming van ver ticale vlakkenOp grond van het natuurlijke richten van het menselijke gezichts-veld maken de verticale vlakken van een omge-ving ongeveer 80% van de waarneming uit en bepaalt daarmee ook de indruk die men van de lichtintensiteit heeft.

De afbeelding met valse kleuren verduidelijkt de gelijkmatigheid van de verticale verlichting. Deze kwaliteit is afhankelijk van de karakteristiek van de gebruikte wallwashers en haar wand- en asafstan-den. De informatie die nodig is voor de planning vormt een onderdeel van de productdocumentatie van iedere ERCO wall-washer.

Verticale verlichting

Kwalitatieve lichtplanning

Effectieve lichttechniek

Intelligente lichtregeling

Efficiënte lampen

5 factoren voor een efficient visual comfort

Wallwashing, indruk van de lichtsterkte en efficiencyDe regel dat verticale verlichtingssterkten voor de indruk van de lichtsterkte in een vertrek belangrijker zijn dan horizontale verlichtings-sterktes, geldt in de buitenruimte precies zo als in binnenruimten. Deze subjectieve indruk kan gebruikt worden om met dezelfde energie-kosten een hogere indruk van de lichtsterkte te bereiken of een gelijke indruk van de licht-sterkte met minder energiekosten – in ieder geval een stijging van de totale efficiency van de verlichting. Een voorbeeld daarvoor levert de ingang van een woonhuis, eenmaal met horizontale verlichting door downlights en eenmaal met verticale verlichting door wall-washers.

producten is uitgevoerd, is aan de ene kant voor op drachtgevers en gebruikers aantrek-kelijker en bespaart anderzijds op de lange termijn op exploitatie- en onderhoudskosten. Gespecialiseerde, professionele lichtwerktuigen volbrengen hun taak binnen een gedifferenti-eerd lichtconcept uiterst effectief, vervangen dikwijls meerdere niet-specifieke goedkopere producten en relativeren zo hun hogere prijs per stuk. Moderne, efficiënte lampen verla-gen niet alleen het aansluitvermogen van de lichtinstallatie zelf, maar tegelijkertijd ook de warmtelast – met een reeks andere positieve effecten bijvoorbeeld op het dimensioneren van ventilatie en verwarmingsinstallaties. Met een intelligente planning en hoogwaardige lichtwerktuigen ontstaan lichtoplossingen die bij lage exploitatiekosten voldoen aan alle esthetische, functionele en ecologische eisen.

Synergie gebruikenOm samen met planners en gebruikers licht-concepten voor een efficient visual comfort te optimaliseren, heeft ERCO vijf factoren gefor-muleerd die elkaar wederzijds versterken en in de praktijk tot een groot voordeel leiden als het gaat om lichtkwaliteit, het ontzien van natuur-lijke hulpbronnen en de energiezuinigheid.

6 ERCO 6 ERCO ERCO 7

Efficiënte lampen Bovendien is ERCO sterk betrok - ken bij de ontwikkeling van LED- lichtwerktuigen en maakt zo de voordelen van LED’s bij de lichtopbrengst en levensduur praktisch bruikbaar. ERCO heeft bovendien een buitengewoon breed samenge-steld productprogramma voor het gebruik van zuinige en duurzame halogeen-metaaldamp-lampen en compacte fluorescentielampen.

Effectieve lichttechniek Krachtige en nauwkeurige optische systemen verminderen de energie- behoefte voor de verlichting. Een uitgebreide lichttechnische werktuigmodule biedt voor elke bepaalde verlichtingstaak de optimale en daarmee efficiënte lichtverdeling – van asymmetrische wallwashers, verschillende spot-karakteristieken tot en met een reflector-lenzensysteem voor de verlichting van displays van artikelen in shops. Innovaties zoals de ERCO Spherolit-reflectoren combineren rendement met visual comfort. Nieuwe lichtbronnen zoals hoogvermogen-LED’s hebben door hun gerichte straling volledig anders geconstrueerde syste-men nodig dan de traditionele lampen en plaat-sen de lichttechniek daarmee voor nieuwe uit-dagingen. Alleen de werktuigen die de gebruiker een volledige controle over het licht verlenen, maken een duurzame planning mogelijk.

Halogeen-metaaldamp-lampen zijn nog steeds in volle ontwikkeling, duurzame en uiterst effi-ciënte lampen die in vele vermogensniveaus voor een breed toepassings-bereik verkrijgbaar zijn.

Bij lichtinstallaties met systemen zoals Light System DALI geeft het aansluitvermogen enkel en alleen het theoreti-sche maximum weer: Het werkelijke verbruik kan door geprogrammeerd scenisch dimmen aan de omstandigheden worden aangepast.

LED’s als lichtbron hebben nu al een hoog efficiency-niveau bereikt en hebben nog veel meer ontwikke-lingspotentieel. In com-binatie met hun extreem lange levensduur en opti-male mogelijkheden om te dimmen, kwalificeren ze zich als duurzame lam-pen van de toekomst.

Intelligente lichtregeling DALI techniek van ERCO maakt scenografische verlichting onge- compliceerd en betaalbaar. Licht-scènes die op de betreffende situatie afgestemd zijn en die door de gebruikers geselecteerd en beïnvloed kunnen worden, evenals geautoma-tiseerd lichtmanagement waarin sensoren en timerprogramma’s zijn opgenomen, bieden enorme energiebesparingmogelijkheden. Typi-sche scenario’s zijn daarbij bijvoorbeeld het gebruik van aanwezigheidsmelders om licht in ruimten die niet worden gebruikt te kunnen dimmen of uit te schakelen, het gebruik van schemeringsschakelaars of van analoge dag-lichtsensoren om lichtscènes afhankelijk van het beschikbare daglicht te kunnen oproepen. Een bijzondere aandacht op een eenvoudige installatie, programmering en een comforta-bele bediening garandeert de hoge acceptatie-graad van zulke systemen bij de gebruikers.

Thermisch managementAlle lichtbronnen geven in de praktijk warmte af. Voor ERCO hoort het tot milieubewust denken om armaturen deze warmte constructief en effectief te laten afvoeren zodat de lampen en de hitte-gevoelige elektronische componenten zoals LED’s of bedrijfsapparaten hun volledige levensduur kunnen behalen.

Moderne bedrijfs­apparatuurElektronische bedrijfsappa-raten bieden meer comfort dan conventionele typen, zijn energiezuiniger, com-pacter, gaan zuinig met de lampen om en besparen daarmee in hun totaliteit onze natuurlijke hulpbron-nen. ERCO gebruikt overi-gens uitsluitend loodvrij gesoldeerde elektronische componenten.

tune the light: LichtkwaliteitenEfficient visual comfort

Spherolit­reflectorenDeze exclusieve reflector-techniek van ERCO brengt visual comfort en efficien-cy samen. Door verschil-lend gevormde, compu-terberekende Spheroliten op een reflectoroppervlak kunnen lichttechnische eigenschappen in een wijd bereik exact worden bestuurd.

Opto­elektronicaOok bij LED-lichtbronnen moet de lichttechniek worden gezien als een kernactiviteit van ERCO. Hier ligt het zwaartepunt op lenzensystemen uit hoogwaardige optische kunststoffen. Op maat gemaakte LED-modules hebben een bij ERCO ont-wikkelde en vervaardigde collimatorlens in zich om het gestraalde licht paral-

Kwalitatieve lichtplanning Zorgvuldige, waarnemingsge- oriënteerde lichtplanning brengt licht heel gericht daarheen waar het aan de behoeften van de gebruiker voldoet: bijvoorbeeld zorgt verticale verlichting voor een subjectieve indruk van hoge lichtsterkte in een vertrek. Ook is een gedoseerde accentver-lichting vaak effectiever dan een uniform hoog verlichtingsniveau. Lichtwerktuigen met een hoog visual comfort vermijden verblinding en maken het de planner mogelijk om van het begin met lage verlichtingssterktes en subtiele contrasten energiezuinig vorm te geven. De omvang en structuur van het productprogram-ma van ERCO zijn in hun grote verscheidenheid aan krachtige en gedifferentieerde lichtwerk-tuigen geheel afgestemd op de eisen van de kwalitatieve lichtplanning.

Scenografische verlichtingLichtscènes die naar gelang het gebruik wor-den opgeroepen bieden een enorm besparingspo-tentieel – het kan manu-eel, per timer of sensoren worden geautomatiseerd.

AccentverlichtingKwalitatieve lichtplan-ning concentreert zich op het wezenlijke in de architectuur en creëert daarmee vele mogelijk-heden om het energie-verbruik te reduceren.

lel te bundelen. Een extra Spherolitlens controleert heel nauwkeurig de stra-lingshoek en bepaalt zo de lichtverdeling van de armatuur.

8 ERCO 8 ERCO ERCO 9

Licht om te zien, licht om naar iets te kijken, licht om te bekijken: Dat zijn de grondbeginselen van de kwalitatieve lichtplanning. De lichtplanner Richard Kelly heeft hiervoor in de jaren ̀ 50 van de vorige eeuw impulsen uit de waar - nemingspsychologie en de podi-umverlichting tot een uniform concept samengevat en de kwali-teiten van het licht in drie basis-functies onderscheiden: ambient luminescence (licht om te zien), focal glow (licht om naar iets te kijken) en play of brilliants (licht om te bekijken).

Licht om te zien is de algemene verlichting van de omgeving. In de kwalitatieve lichtplanning dient licht om te zien niet als doel, maar enkel en alleen als basis voor een verdergaande lichtplanning. Licht om te zien komt overeen met de elementaire behoefte naar oriën-tatie in een ruimte.

Licht om naar iets te kijken gaat boven de basisverlichting uit: gericht licht accentueert gezichts-punten en creëert waarnemings-hiërarchieën. Op de belangrijke gedeelten wordt de nadruk gelegd terwijl het onbeduidende terug-treedt. Accentverlichting geeft daarmee een fundamentele han-delwijze bij het structureren van buitenruimten met licht.

Licht om te bekijken: Decora-tieve lichteffecten met kleuren, patronen en dynamische verande-ringen veroorzaken sfeer en magie. De middelen daarvoor zijn licht-werktuigen voor verlichtingseffec-ten (bijv. varychrome-armaturen), decoratieve armaturen (armkan-delaars) en lichtobjecten, maar ook lichtreclames of verlichte displays. Pas de combinatie van licht om

tune the light: LichtkwaliteitenDe grammatica van het licht

Licht om te zien betekent een gelijkmatige basisverlichting. Deze wij-ze van verlichten, bijvoor-beeld door downlights aan de periferie van een gebouw of de gelijkma-tige verticale verlichting zorgt voor oriëntatie en geeft de gebruiker en de waarnemer daardoor een gevoel van veiligheid.

te zien, licht om naar te kijken en licht om te bekijken maakt een lichtconcept compleet.

Voor de verlichting van buiten-ruimten zijn er vaak richtlijnen die aanvankelijk de mogelijkheden lij-ken te beperken. Anderzijds bieden masterplannen, stadmarketing- of evenementenconcepten dikwijls een onderwerp of een inhoud die door ruimte- en lichtvormgeving kunnen worden overgebracht. Het denken in de grammatica van het licht is de basis voor een succesvol-le lichtplanning van buitenruimten.

Licht om naar te kijken belichaamt het accent-licht, dat objecten, vlak-ken of ruimtelijke zones beter doet uitkomen en waarnemingshiërarchieën creëert. Het is bij het ver-lichten van landschap-pen, buiten- en stedelijke ruimten een centraal middel om de aandacht van de waarnemer te trekken.

Licht om te bekijken is het decoratieve licht, het licht om je te verba-zen, het licht als esthe-tisch doel op zichzelf. Lichteffecten zoals dyna-mische kleursequenties of lichtpatronen uit Goboprojecties bieden een hoge kwaliteit aan gebeurtenissen. Maar ook decoratieve armatu-ren, lichtkunstobjecten of lichtreclame kunnen in het lichtconcept deze rol spelen.

10 ERCO 10 ERCO ERCO 11

Een waarnemingsgeoriënteerde planningsaan-pak, gecombineerd met innovatieve technolo-gie leidt tot creatief hoogwaardige en tegelij-kertijd economisch voordelige oplossingen in de architectuurverlichting. In het bijzonder in de buitenruimte moet een maximum aan visual comfort gegarandeerd kunnen worden, omdat verblinding of al te grote contrasten afbreuk doen aan het waarnemingsvermogen in een voor het overige donkere omgeving. Verticale verlichting produceert in meervoudig opzicht een optimale visuele omgeving: een homogene verlichting van verticale vlakken vergemakke-lijkt de oriëntatie. Dit bevordert het algemene welbevinden. Ze reduceert de contrasten door een evenwichtige verdeling van verlichtings-sterkten en beschermt op betrouwbare wijze tegen verblinding. Zowel architectuurelemen-ten als ook de vegetatie kunnen daarbij als ruimtedefiniërende vlakken verlicht worden.

Verticale verlichting kan technisch op ver-schillende manieren gerealiseerd worden. Het ERCO programma biedt een ongeëvenaard brede keuze aan speciale lichtwerktuigen voor zulke toepassingen die door hun asymmetri-sche reflectorgeometrie een homogene licht-verdeling op het wandoppervlak voortbrengen, strooilicht vermijden en zo een maximum aan efficiency tot stand brengen.

tune the light: LichtkwaliteitenVerticale verlichting

Wallwashing met focaal zwaartepuntUiterst efficiënte licht-werktuigen met het zwaartepunt van de licht-sterkte op ooghoogte die-nen voor een bijzondere nadruk op belangrijke elementen op de wand bij een gelijktijdige ver-lichting van het gehele oppervlak.

Wallwashing met gelijk ­matige lichtverdelingLichtwerktuigen voor verlichtingsoplossingen die aan de hoogste eisen van een homogene licht-verdeling moeten voldoen accentueren de verticale vlakken als ruimtevullend element.

Werktuigen voor verticale verlichting

Voordelen van verticale verlichting

Wandverlichting door strijklichtStrijklicht voor wand-verlichting benadrukt de materiaalkwaliteit en de oppervlaktestructuur van het deel van het gebouw. De montage van de arma-turen geschiedt ruimte-besparend met een gerin-ge afstand tot de wand of direct op de wand.

WaarnemingDe mens registreert ruimtelijke dimensies en samenhang intuïtief aan de hand van verticale vlakken. Ze bestrijken het grootste gedeelte van het gezichtsveld en leveren de sleutelinformatie voor onze waarneming. Daarmee is het licht op de ruimtevullende vlakken een centraal element van kwalitatieve architectuur-verlichting.

ArchitectuurLicht is de vierde dimen-sie van de architectuur. Verlichting kan het effect van zorgvuldig geplande gebouwen verhogen en hun visuele aanwezigheid in de openbare ruimte tot in de nacht vergro-ten. Vooral de verticale verlichting accentueert de architectuur van het totaal, verhoogt de ruimtelijke werking en doet zo een kwalitatieve omgeving ontstaan.

EfficiencyWaarnemingsgeoriën-teerde planningsprincipes maken grote efficiency mogelijk in de architec-tuurverlichting. Het licht met innovatieve techno-logie gericht op de voor de waarneming en het gebruik relevante vlakken te sturen, is de sleutel van creatieve hoogwaardige en economisch voordelige verlichtingsoplossingen.

Powercast

Focalflood breedstralers

Focalflood façadearmatuur

Parscoop

Cilinder LightmarkKubus

Lightmark

Tesis uplights

Paratec

Lightcast

Tesis focale wallwasher

Tesis lens­wallwasher

12 ERCO ERCO 13

Lichtregeling vormt een enorme uitbreiding van de mogelijkheden in de architectuurverlichting – niet alleen met het oog op scenografi-sche effecten en concepten, maar ook als het gaat om comfort en energie-efficiëntie. In het verleden betekende lichtregeling toch altijd nog extra kosten op het gebied van de planning, installatie en mate-riaal. Nieuwe, geavanceerde tech-nologieën hebben deze drempel weggewerkt.

Light System DALIHet lichtregelsysteem ERCO Light System DALI streeft naar een inno-vatieve aanzet om scenografie en efficiency in de architectuurverlich-ting te realiseren. Het gebruikt de DALI (Digital Addressable Lighting Interface) technologie voor indi-vidueel adresseerbare armaturen en vormt samen met de software ERCO Light Studio een geïntegreerd systeem voor scenografische ver-lichting. Samen met het uitgebrei-de programma van de voor DALI geschikte ERCO armaturen voor de binnen- en buitenruimte en de ERCO spanningsrail DALI, wordt intelligente lichtregeling daarmee zeer eenvoudig en betaalbaar als nooit tevoren.

De consequente integratie van soft- en hardware zet nieu-we maatstaven ten aanzien van gebruiksgemak, functionaliteit en creatieve oplossingen. De kleurin-stelling van de voor DALI geschikte varychrome armaturen kan bij-voorbeeld in de ERCO Light Studio interactief en aanschouwelijk met één muisklik worden vastge-legd. Bij de ingebruikneming van een installatie worden voor DALI geschikte ERCO armaturen – zoge-naamde Light Clients – door een

tune the light: LichtkwaliteitenLichtnetwerken voor scenografie en efficiency

fabrieksmatige codering van hun DALI bedrijfsapparatuur door Light Server en software volautomatisch herkend en overzichtelijk weerge-geven. Er kunnen ook voor DALI geschikte armaturen van andere fabrikanten in een Light System DALI worden geïntegreerd en deze kunnen dan net zo makkelijk als de ERCO Light Clients worden be -stuurd. Meerdere Light Servers 64+ kunnen met elkaar in een netwerk worden ondergebracht en maakt op deze wijze grote installaties mogelijk.

Het Light System DALI bestaat uit de hardwarecomponenten Light Server en Light Changer, alsmede

uit de software Light Studio. De Light Server is een DALI besturings-instrument dat systeem- en scène-gegevens opslaat en de besturings-functionaliteiten beschikbaar stelt. De bediening vindt plaats via het compacte wandbedieningspaneel ERCO Light Changer of door middel van druktoetsen. Het instellen van lichtscènes en andere complexe bedieningsstappen geschiedt daar-entegen met de software ERCO Light Studio op een PC die daar-voor via een USB-aansluiting met de Light Server resp. met de Light Changer wordt verbonden. De Light Server communiceert middels het

Light MasterIn de module Light Master worden scènes aangemaakt, gepro-grammeerd en bewerkt, die ook kleureffecten en dynamische sequenties kunnen bevatten. Vooral voor de regeling van varychrome armaturen kan daarbij over prakti-sche werktuigen, zoals een kleurencirkel worden beschikt.

Light BookHet Light Book dient voor de configuratie Light System DALI in -stallaties. Zijn functies zijn vooral het aanmaken van zones en de toewij-zing van Clients, resp. van Light Changers naar zones.

Light TimerMet behulp van de Timer-module kunnen op vast-gestelde tijdstippen scè-nes worden opgeroepen. Data- en kalenderfuncties bieden een hoge flexibili-teit bij de automatisering van de scenografische verlichting.

Light SequencerDe Light Sequencer is een werktuig om sequen-ties van de lichtscènes in een tijdsvolgorde te definiëren en op te slaan. De volgorde van scènes kan men zo onafhankelijk van een vaste starttijd opstellen.

Light ChangerBedieningselement in touchscreen techniek voor de bediening van Light System DALI in het dagelijks gebruik.

DALI protocol via een twee-aderige busleiding met de Light Clients, dus met de aangesloten voor DALI geschikte armaturen. Door de bus-techniek en de in de gebruiksappa-raten geïntegreerde functies is de vaste bedrading van afzonderlijke schakel- en dimgroepen en de installatie van grote dimmers in schakelkasten overbodig gewor-den. Met de onderdelen van de DALI spanningsrails is de bekende ERCO spanningsrail geschikt voor het gebruik van voor DALI geschik-te ERCO spots via het Light System DALI.

Light StudioConfigureer Light System DALI op comfortabele wijze en ontdek zijn gro-te verscheidenheid aan functies: met de geïnte-greerde software Light Studio. Met vier modules – Light Master, Light Book, Light Timer en Light Sequencer – kunnen ook complex vormgevende taken soeverein en intuï-tief worden ingesteld.

Light Studio: kleurencirkelVoor DALI geschikte armaturen met varychrome techniek voor een traploze kleurwisseling biedt Light Studio met een kleurencirkel een comfortabel en vertrouwd bedieningselement. Het biedt een intuïtieve en interactieve keuze aan lichtkleuren en neemt de gebrui-ker het omslachtige invoeren van separate dimwaarden voor de afzonderlijke kleurcomponenten uit handen. Gedefinieerde kleuren kunnen worden benoemd, opge-slagen en exact worden gerepro-duceerd.

Light SequencerDeze module van de software Light Studio brengt licht in bewe-ging. De Light Sequencer vult de functies voor dynamische sequen-ties en de Light Timer aan met extra scenografische vormgevende mogelijkheden. De Light Sequencer is een werktuig om sequenties van lichtscènes in een tijdsvolgorde te definiëren, te benoemen, op te slaan, te bewerken en program-magestuurd op te roepen.

Ingangen voor sensorenDer ERCO Light Server beschikt over 8 digitale/schakelingangen. Vier daarvan kunnen ook als ana-loge ingangen worden gebruikt. Dit opent vele scenario’s voor het gebruik van de gewoon in de handel verkrijgbare schakelaars, druktoet-sen, digitale of analoge sensoren, om door de gebruiker gestuurd of afhankelijk van factoren zoals ruim-tebezetting of daglicht, geprogram-meerde lichtscènes of sequenties op te roepen.

DruktoetsenSensoren

Light Server

8 ingangen

14 ERCO 14 ERCO ERCO 15

Werkmethoden en planningstechniekenBinnen/buiten, Dark Sky, masterplannen

Binnen en buiten De verlichting van de buitenruimte maakt het mogelijk dat het uitzicht vanuit de binnen­ruimte kan worden veranderd. In gebouwen waarbij veel glas wordt gebruikt, doet zich ̀ s avonds vaak een spiegelwerking in de binnen­ruimte voor: het uitzicht wordt benomen en het doorzichtige glas van overdag werkt als een zwarte spiegel. Zodra de verlichtingsterk ­tes buiten hoger zijn dan die van de weerspie­gelingen van de binnenruimte op de ramen, verdwijnt de besloten sfeer en de waarnemer kan de diepte van de buitenruimte weer goed waarnemen. Een gedifferentieerde lichtplan­ning die accenten in de voor­, midden­ en achtergrond plaatst, versterkt de perspectivi­sche indruk. In de binnenruimte kunnen goede antiverblindende armaturen daarnaast een bijdrage leveren om de indirecte verblinding via de glazen vlakken te vermijden en zo het visual comfort bij het uitzicht te verbeteren.

Omgekeerd wint met de verlichting van binnenruimten ook de buitenruimte aan diep­te, wanneer de glazen façades een inkijk in het verlichte gebouw toelaten. Plekken winnen aan kwaliteit en afwisseling wanneer het leven achter de façades herkenbaar wordt. Gebouwen met glazen façades waarin de omgeving overdag wordt gereflecteerd, krijgen bij de intredende schemering en wanneer de binnenruimten zijn verlicht een extra dimensie van het stedelijke leven.

MasterplannenNet als in de stedenbouw worden ook in de lichtplanning masterplannen ontworpen om de lichttechnische principes voor het nachtelijke beeld van bouwterreinen, steden of zelfs hele regio’s te documenteren. Het gaat er bij zulke planningen om de identiteit van een plaats nader uit te werken en voor de nacht een aan­trekkelijke verschijningsvorm te definiëren. Tot de karakteristieke elementen van masterplan­nen voor het licht behoren onder andere de verbetering van de oriëntatie door middel van het markeren van hoofdwegen naar de stad, oriëntatiepunten en verkeersassen, een concept voor de herkenning op afstand van een stad door bepaalde richtlijnen voor het silhouet en grondbeginselen voor het inrichten en vormge­ven van bepaalde plaatsen. Uit een masterplan kunnen dan concrete projecten worden afgeleid alsmede hun relatie met de omgeving. Behalve de kwalitatieve aspecten behoren tot zo’n licht­masterplan ook richtlijnen voor spaarzaamheid, milieubescherming en verkeersveiligheid.

Dark SkyDe wens zoveel mogelijk plekken en ruimten door een kunstmatige verlichting te upgraden, heeft er in het verleden vaak toe geleid dat milieubelangen naar de achtergrond werden geplaatst. Hier en daar heeft de nacht bijna de lichtsterkte van overdag aangenomen en zijn zonder na te denken vooral op lichttechnisch gebied inferieure armaturen gebruikt wat leidt tot het fenomeen lichtvervuiling. Met licht­vervuiling wordt het strooilicht bedoeld dat op grond van zijn verlichtingssterkte, lichtrich­ting of het lichtspectrum in een gegeven con­text storingen veroorzaakt. Strooiverlichting en verblinding verminderen het visual comfort en de informatie die men zou willen ontvangen kan niet overgedragen kan worden. De ecolo­gische gevolgen zijn energieverspilling en nega ­tieve uitwerkingen op flora en fauna. Dark Sky staat voor een lichtplanning in de buitenruim­te waarin de verlichting op het wezenlijke is geconcentreerd. Lichtvervuiling wordt zo ver­meden en het kijken naar de sterrenhemel weer mogelijk gemaakt. Deze aanpak is een combi­natie van een duurzaam planningsconcept en een daarop afgestemde armatuurtechniek. Een coöperatief samenwerken van lichtplanners, architecten, landschapsplanners, opdrachtge­vers, installateurs en armatuurproducenten is de basis voor een effectieve realisatie van Dark Sky­lichtplanning.

Met precieze lichttech­niek en de juiste arma­tuurpositionering wordt strooilicht vermeden en een goed visual comfort voor voetgangers en automobilisten gerea­liseerd.

Licht in de buitenruimte opent ook nieuwe per­spectieven voor de bin­nenruimte: plantenbe­groeiing wordt zichtbaar en het uitzicht krijgt meer diepte.

Uit masterplannen voor de verlichting kunnen weer beginselen voor de lichtplanning van een concreet bouwwerk wor­den afgeleid zodat een uniform stedenbouw­kundig kader kan worden verkregen.

h(lm/W)10080604020

LEDLED LED AQT-NVQT, QPARTCTHIT-CEHST

100W 150W

3.6W

3.6W 14W 42W28W

10W W41 W82 W241.7W

1.7W 10W

10W 20W

W001 W051W57W05W02

35W 70W W051 W052 W004

60W 100W 150W 300W 500W 1000W

9W 18W 26W 32W 42W

W85W53W42 W82

50W 100W

55W

20W

10 50 100 500 1000 2000 5000 10000 50000

29

47-60

62-80

15

25

22

87

94

92

49

10 50 100 500 1000 2000 5000 10000 50000

16 ERCO 16 ERCO ERCO 17

Soort verlichting

Oriëntatieverlichting in een don­kere omgeving, aanduiding van architectuurlijnen en looproutes

Accentverlichting van kleine objecten bij zeer geringe verlich­tingsafstand, strijklicht, oriënta­tieverlichting

Accentverlichting van middelgrote objecten bij gemiddelde verlich­tingsafstand, wallwashing tot 3m, strijklicht, projectie

Accentverlichting van grotere objecten, wallwashing tot 4m, washing, strijklicht, projectie

Algemene verlichting, washing en accentverlichting van grote objecten of over grote afstanden, wallwashing tot 6m, strijklicht, projectie

Algemene verlichting en wall­washing van zeer hoge ruimten, washing en accentverlichting van zeer grote objecten over zeer grote afstanden

Lumenklasse< 50 lm

< 500 lm

< 2.000 lm

< 5.000 lm

< 10.000 lm

> 10.000 lm

Toepassingsvoorbeelden

Trappen, wegen, systemen voor bewegwijzering

Woonhuis, tuin, wegverlichting, vitrineverlichting, systemen voor bewegwijzering

Galerie, woonhuis, tuin, weg­ en straatverlichting

Museum, winkelruimten, brede wegverlichting, bomen, plant­soenen

Winkelruimten, representatieve ruimten, musea, atriums, façades

Hallen, industrievestigingen, luchthavens, façades, monumen­ten, torens

Voor een inschatting van geschikte lampen en wattages kan men bij lichtplanning gebruik­maken van lumenklassen. Onafhankelijk van het soort en de efficiëntie van de lamp geeft de lichtstroom de bruikbare lichtcapaciteit aan. Uit de verlichtingstaak kan de lichtstroombe­hoefte worden afgeleid aan de hand van crite­ria als objectgrootte, verlichtingsafstand en de helderheid van de omgeving. De lumentabel

RendementHet rendement van een lamp kan worden gedefi­nieerd als de verhouding van de afgegeven licht­stroom en het gebruikte elektrische vermogen van een lamp.Eenheid: Lumen/Watt (lm/W)

LichtstroomDe lichtstroom beschrijft het gehele door een licht­bron afgegeven lichtver­mogen. Ze kan worden berekend uit het spectra ­le stralingsvermogen en rekening houdend met de spectrale gevoeligheid van het menselijke oog. Eenheid: Lumen (lm)

verklaart welke lampen voor welke lumenklas­sen beschikbaar zijn. Door de verschillende rendementen van de lampen kunnen zich bij een gelijke lichtstroom verschillende wattages voordoen.

Werkmethoden en planningstechniekenLichtplanning met lumenklassen

Efficiënte lampenBovendien is ERCO sterk betrokken bij de ontwikkeling van LED­lichtwerk­tuigen en maakt zo de grote voorde ­ len van LED’s met betrekking tot rende­ment en levensduur praktisch bruik­baar. Bovendien biedt ERCO nog steeds een breed productprogramma voor halogeen­metaaldamplampen en com­pacte fluorescentielampen aan.

LED varychromeLED warmwitLED daglichtwitGloeilampenLaagspannings­halogeenlampenHalogeenlampen Compacte fluorescentielampenFluorescentielampenHalogeen­metaaldamplampenNatriumdamp­hogedruklampen

Technologie Rendement (lm/W)

Lichtstroom (lm)

LED vary chrome

LED warmwit

LED daglichtwit

Gloeilampen

Laagspannings­halogeenlampen

Halogeenlampen

Compacte fluores­centielampen

Fluorescentie­lampen

Halogeen­metaal­damplampen

Natriumdamp­hogedruklampen

18 ERCO 18 ERCO ERCO 19

Bij projecten in de buitenruimte met grote dimensies, zoals de verlichting van terreinen of hoge gebouwen, wordt met overeenkomstig grote verlichtingsafstanden gewerkt die een precieze lichttechniek en krachtige lampen no ­dig hebben. Het zou voor de hand liggen met de projectdimensie ook de armatuurgrootte en verlichtingssterktes te berekenen. Kwantiteit mag echter niet met kwaliteit verwisseld wor­den: lichtsterkte alleen beantwoordt niet aan grootschalige architectuur of landschapsplan­ning. Voor gedifferentieerde lichtoplossingen bij groot gedimensioneerde projecten kunnen zowel het aantal armaturen en wattages zelf berekend worden. Bij het afwegen van deze beide factoren kan de planner een optimum aan visual comfort en efficiency bereiken voor deze situatie.

KleinRelatief kleine objecten hebben bij het ver­lichten van een korte verlichtingsafstand een brede lichtverdeling nodig. Geringe verlich­tingsterktes zijn al voldoende om een goede waarneembaarheid te kunnen bereiken. Kleine lampen met een geringe lichtstroom resulteren weer in kleinere armatuurgroottes, zodat ook de relatie tussen het formaat van het object en de armatuur evenwichtig is. Te grote verlich­tingssterktes kunnen vooral bij kleine objecten met lichte, glanzende oppervlakken tot onge­wenste verblinding leiden.

MiddelGrotere objecten of vlakken vereisen hogere verlichtingsafstanden en daarmee hogere lichtvermogens van grotere lampen. De arma­tuurgrootte neemt daarom eveneens toe. Voor een goede verlichting van grotere objecten is doorgaans één armatuur niet voldoende om­ dat anders een groter deel van het object in de schaduw zou liggen. Bij middelgrote verlich­tingstaken staat de waarnemer dikwijls nog buiten de lichtbundel, zodat er geen directe verblinding plaatsvindt. Precies gericht licht maakt het mogelijk de verlichtingsafstand zo te kiezen dat de armaturen buiten het blikveld geïnstalleerd zijn.

GrootArmaturen voor hoge lichtvermogens hebben krachtige en grote lampen met dienovereen­komstige reflectoren nodig. De daaruit resul­terende warmteontwikkeling in de armatuur vereist voor een probleemloos functioneren omvangrijkere behuizingen van de thermisch gevoelige bedrijfsapparatuur. Bij verlichtings­situaties op grotere schaal kan het voorkomen dat er personen tussen armatuur en voorwerp lopen die blootstaan aan verblinding. Nauwe stralingshoeken in combinatie met geringere lampvermogens en een groter aantal arma­turen garanderen hiervoor een beter visual comfort.

Zeer grootBij zeer grote verlichtingstaken stuit de onderverdeling via de armatuurgrootte met steeds hogere vermogens en grotere verlich­tingsafstanden op haar eigen grenzen. Een zeer krachtige armatuur met brede stralingshoek zou bij voorbijgangers die zich tussen gebouw en armatuur bevinden tot hevige verblinding leiden. Vaak ook bieden percelen niet de ruimte om de verlichtingsafstand groter te maken. Een oplossing is om oppervlakken per sector met een groter aantal armaturen te verlichten. Deze kunnen dan een geringere stralinghoek bezitten en daarmee een hoger visual comfort bieden. In het open terrein valt de armatuurgrootte een veeleer ondergeschikte rol toe. Voor architec­tuurverlichting daarentegen kunnen volumi­neuze armaturen op een sokkel gemonteerd, de indruk wekken buitengewoon groot te zijn.

Het systeemdesign van de productfamilies Beamer, Focalflood en Parscoop bestrijkt door deze onder­verdeling in verschillende behuizingsmaten en ver­mogenniveaus het gehele spectrum, van kleine tot grote verlichtingstaken voor buiten.

Werkmethoden en planningstechniekenLichtplanning en normeringen

20 ERCO ERCO 21

Architectuurverlichting in de buitenruimte houdt in dat je te maken krijgt met de weers­invloeden, met de natuur, maar ook met de sociale realiteit die steden bezig houdt. Plan­ners van verlichting en producenten van licht­werktuigen dragen hier beiden een bijzondere sociale verantwoordelijkheid – hebben echter tegelijkertijd de mogelijkheid, symbolen en beelden van buitengewone zeggingskracht te creëren.

Als het avond wordtImpressies uit steden en landschappen

22 ERCO 22 ERCO ERCO 23

SituatiesFaçade

Verticale vlakken in de stedelijke ruimte dragen wezenlijk bij aan de ruimtelijke vorming van pleinen, kruispunten en gebouwen. Vanuit waar-nemingspsychologisch en vormgevend aspect vormt façadeverlichting daarom een belangrijk element in de urbane nachtelijke verlichting. Verschillende façadetypen vragen ieder om een specifiek verlichtingsconcept om de kwaliteit van de architectuur te accentueren.

Zoals gebouwen in daglicht van elkaar ver-schillen, kunnen ook verschillende lichtoplos-singen voor de nachtelijke verlichting worden ontwikkeld. In principe vragen gesloten façaden om een andere lichtplanning dan transparante gebouwen. Naast de vlakverlichting van mas-sieve façaden kunnen ook de contouren van gebouwen of afzonderlijke elementen worden geaccentueerd. In tegenstelling tot een verlicht massief gebouwfront kan glazen architectuur de indruk wekken vanuit zichzelf op te lichten, wanneer in het gebouw gericht vlakken worden verlicht. Overdag is inkijk in zulke bouwwerken vaak onmogelijk omdat de hoge verlichtings-sterktes van het daglicht tot sterke spiegelingen van de omgeving op de glazen vlakken leiden. ’s Nachts winnen transparante gebouwen daar-entegen aan dieptewerking door de zichtbare dimensie van de binnenruimten. De façadestruc-tuur tekent zich daarbij af als silhouet voor de kern van het gebouw.

Bij het gebruik van lichtsturing kunnen licht-scènes voor façadeverlichting met sensoren of timerfuncties automatisch voor schemering worden opgeroepen.

Smal stralende armaturen benadrukken de verticale opbouw van de façade. Verlichte gebouwencon-touren verduidelijken de dimensies. De dicht tegen de façade gemonteerde armaturen produceren een markant strijklicht dat de structuur van het metselwerk accentueert.

De speciale asymmetri-sche lichtverdeling voor wallwashing produceert een zeer gelijkmatig licht op de façade. Door het instellen van de richt-hoek kan de lichtverde-ling zo worden ingesteld dat er geen licht boven het dak uitstraalt en zo concepten in de zin van Dark Sky realiseerbaar zijn.

Parscoop wallwashers

Tesis lens-wallwashers

Beamer schijnwerpers

Tesis vloerinbouw-armaturen

Sensoren en lichtregel-systemen

Armaturenindeling bij de façadeverlichting

Brandenburger Tor, Ber-lijn: de verlichting van de verticale elementen door lichtwerktuigen met een overeenkomstige asym-metrische lichtverdeling brengt het karakteristie- ke symbool optimaal tot uitdrukking. Tesis lens-wallwashers voor vloer-inbouw accentueren de

zuilen, de indruk van ruimtelijke diepte ont-staat uit de boven in de poortdoorgang gemon-teerde Parscoop wall-washers.

Vloerinbouwarma-turen voegen zich onopvallend in de omgeving. Armatu - ren dicht tegen de façade produceren een intens strijklicht.

Op enige afstand van de façade geplaatste wallwashers maken een gelijkmatige ver-lichting van de façade mogelijk en voorko-men de vorming van lange slagschaduwen op de façade.

De verlichting van boven naar beneden komt overeen met de lichtrichting overdag en reduceert het pro-bleem van de licht-straling in de nachte-lijke hemel. Overdag kan de balkonligger zich markant tegen de kant van het dak aftekenen.

Wanneer er masten zijn, bijvoorbeeld bij straatverlichting, kun - nen deze ook voor de montage van de faça-dearmaturen worden gebruikt. Door de gro - tere afstand tot het gebouw wekt de faça-de door de geringere schaduwvorming een

Direct op de façade geplaatste armatu-ren produceren een strijklicht dat opper-vlakstructuren door saillante schaduwen kan benadrukken.

vlakkere indruk. Wan-neer men uit het ge -bouw naar buiten kijkt moet men goed letten op voorkoming van verblinding voor de bewoners.

24 ERCO 24 ERCO ERCO 25

SituatiesFaçade

StraatbeeldDe Kungsträdgården staat op vele aanzicht-kaarten van de Zweedse hoofdstad afgebeeld. Prachtige paleizen uit de tijd van de economi-sche opbloei omzomen de parkachtige pro-menade. Aan de lichtmasten van de rij straten werden Beamer spots en Parscoop wallwashers voor halogeen-metaaldamplampen gemon-teerd om de historische façades gelijkmatig, kleurneutraal en energiezuinig te verlichten. Het voorbeeld toont aan dat reeds relatief geringe, gelijkmatige verlichtingssterktes op façades voldoende zijn om door de verticale verlichting een urbane ruimte in de nachte - lijke omgeving te definiëren en ervaarbaar te maken. Om het bijzondere karakter van de duis-ternis niet ongedaan te maken, maar behoed-zaam aan te vullen, is een visual comfort erg belangrijk: door sterk anti-verblindende arma-turen wordt het mogelijk met gereduceerde verlichtingssterktes en subtiele contrasten energie-efficiënt te plannen.

Kungsträdgårdgatan, Stockholm.Architect: Svante Forsström Arkitekter, Stockholm.Lichtplanning: Claes Möller Ljusbyggarna, Stockholm.

HoogbouwfaçadeMet een geraffineerd lichtconcept en krach - tige lichtwerktuigen kregen de planners het voor elkaar om de 260 meter hoge façade van een raster van witte keramische staafjes met een gelijkmatig lichtsterkteverloop te verlich-ten. Daarvoor werd een groot aantal Parscoop wall washers en Beamer schijnwerpers met sculptuurlenzen niet alleen tegen de façade, maar ook op nabijgelegen gebouwen geplaatst. Halogeen-metaaldamplampen van 250W rea-liseren dit in combinatie met een zeer efficiënte lichttechniek, waarvoor tot nu toe wall washers van 400 tot 1000W gebruikelijk waren.

The New York Times Building, New York.Architect: Renzo Piano Building Workshop, Genua/Parijs. Lichtplanning: OVI Office for Visual Interaction, New York.

Accenten in de winkelstraatTransparante façades met geënsceneerde etalages drukken een stempel op het beeld van winkelstraten. De smalle, verticale struc-tuurelementen van het gebouwenfront wor-den hier door de lichtbundelaansnedes van cilindrische façadearmaturen geaccentueerd. Daarvoor kozen de planners een armatuurtype welke hoofdzakelijk naar onderen als down - light, maar ook naar boven als strijklicht straalt. De horizontale verlichting van de gebouwen-periferie krijgt hiermee een ritmisch lichtaccent – er ontstaat een uitnodigend lichttapijt. Uitge-rust met halogeen-metaaldamplampen presen-teert deze verlichtingsvorm zich als efficiënt en onderhoudsarm.

ZARA filiaal Königsallee, Düsseldorf.Architect: José Froján & Inditex architectural team.

Historisch gebouwIndividuele, vaak historische gebouwen spelen voor het stadsbeeld een bijzondere rol. Daarom zouden ze binnen een afgestemde totaalplan-ning voor de nachtelijke enscenering van een stad ook speciaal moeten worden behandeld. Op de Piazza della Borsa in Triëst gebeurde dat, door de façade van de classicistisch oude Beurs eerst met Tesis vloerinbouw-wallwashers gelijkmatig te verlichten. Structuurelementen van de architectuur, zoals de zuilen van de por - ticus of de hoekpilasters werden extra geaccen-tueerd door Tesis richtbare spots. Bovendien dienen Beamer schijnwerpers voor de accen-tuering van de sculptuurversiering. Duurzame, zeer efficiënte halogeen-metaaldamplampen zorgen voor een grote energiezuinigheid.

Palazzo della Borsa Vecchia, Triëst.Architect: Claudio Visintini, Triëst.

Sterk anti-verblindende schijnwerpers en vloer-inbouwarmaturen met darklight-techniek garan - deren een groot visual comfort voor de passan-ten – ook in de drukke, smalle stegen van de oude Italiaanse haven-stad.

Enkele, onopvallende en energiezuinige licht-bronnen zijn voldoende om door decente verti-cale verlichting van de façades een stedelijke ruimte te definiëren.

Efficiency en lichtkwali-teit waren de beslissende criteria bij de keuze van de lichtwerktuigen voor de wolkenkrabber van de krant The New York Times.

26 ERCO 26 ERCO ERCO 27

SituatiesIngang

Bij het naderen van een gebouw volgt op afstand van de façade de eerste indruk die de situatie rond het entree aan de toeschouwer biedt. Markering van het entreegebied kan door architectonische elementen of verlichting ter oriëntatie worden gerealiseerd – maar ook door verlichting als ondersteunend of dominant medium. De verlichting rond het entreegebied is het nachtelijke visitekaartje van een gebouw, ze creëert een bepaalde atmosfeer en verge-makkelijkt de oriëntatie. Het eenvoudigste mid - del door middel van licht naar het gebouw te leiden, betekent een hoger niveau van verlich-ting ten opzichte van andere delen van het gebouw. Een „welcome mat“ – een lichttapijt voor de toegangsdeur – dient als uitnodigend gebaar tegenover de bezoeker. Toegevoegde diffuse verlichting, bijvoorbeeld middels verti-cale verlichting rond het entree, verzacht har -de schaduwen op gezichten en creëert zo een aangename basis voor de eerste communicatie bij de deur. Het gebruik van wallwashing heeft daarnaast voor de oriëntatie het voordeel al op afstand goed waarneembaar te zijn. Door strijklicht kan aan het scenario bij de ingang een dramatisch tintje worden gegeven. Straat- en trapverlichting zorgen voor veiligheid op straten en trappen aan de voorkant van een gebouw. Op elkaar afgestemde verlichtings-sterktes tussen voor- en achtergrond schep- pen een aangename balans voor de algehele indruk en vergemakkelijken de aanpassing van het oog bij de overgang in het gebouw.

Vloerinbouwarmaturen hebben een discrete wer-king en blijven voor de toeschouwer verborgen – licht in plaats van arma-turen bepaalt de sfeer. Het anti-verblindingselement boven de lamp schermt het directe aandeel af en verbetert het visual com-fort voor passanten aan-merkelijk.

Kubus programmaHet Kubus-programma voor de buitenruimte biedt veelzijdige mogelijkheden voor lichttoepas-singen rond entrees: de modellen voor wand-montage verlichten met een naar boven gerichte lichtstraling bijvoorbeeld huisnummers of tekst en naar beneden gericht ook straten. De wandin-bouwarmatuur wordt in één vlak met de façade gemonteerd en is met haar vlakke lichtverdeling geschikt voor straatverlichting langs gebouw of muren. In de uitvoering als bolder is ze geschikt om in de open ruimte op te stellen.

Wand-montage

Bolder-armatuur

Wand-inbouw

De transparante façade belichaamt een open en uitnodigend gebaar voor de bezoeker. Downlights zorgen voor de basisver-lichting voor de entree

Voor de enscenering van de toegang bij hotels zijn veelzijdige lichtwerktui-gen beschikbaar: vloer-inbouwarmaturen voor de accentuering van vegeta-

De bolderarmaturen heb-ben twee functies: met de ver stralende licht-verdeling verlichten ze niet alleen de straat naar de ingang, maar ook de vegetatie. De zeer goede antiverblinding en de zacht verlopende licht-bundelrand dragen bij aan het visual comfort. Daarnaast benadrukken façadearmaturen met dubbele lichtuittreding

en leggen een lichttapijt voor de bezoeker.

tie, wandarmaturen voor het verlichten van straten en downlights om de om -geving rond de ingang te markeren en voor een vriendelijke ontvangst te

zorgen. Het van de grond gereflecteerde strooilicht verlicht van onderen het dak.

de directe omgeving van de huisdeuren.

45°

10°

10°

28 ERCO 28 ERCO ERCO 29

SituatiesStraatverlichting

De belangrijkste eis die aan straatverlichting wordt gesteld is allereerst voldoende verlich-tingssterkte om trappen te zien en veilig te kun-nen lopen. Als hulp bij de oriëntatie zijn verder lichtaccenten van belang, halverwege en op de achtergrond van het landschap, omdat ze de blik sturen en ter oriëntatie dienen. Wanneer de vegetatie langs een straat wordt verlicht, wordt daarnaast een gevoel van veiligheid gecreëerd, omdat de omgeving beter waarneembaar is.

Een zacht verloop van lichtbundels op de straat zelf en geringe verlichtingssterktes van de aangrenzende vegetatie vergemakkelijken de aanpassing tussen lichte en donkere zones in het landschap. De dark sky-technologie bij bolderarmaturen, waarbij geen licht boven het horizontale vlak van de bovenste arma-tuurafsluiting straalt, beschermt passanten en automobilisten optimaal tegen verblinding. Voor armaturen bij trappen is een goede anti-verblinding eveneens zeer belangrijk zodat bij het omhoog lopen geen hoge luminanties ont-staan aan de armatuur die verblinden.

Bij straten zijn kleine oriëntatiearmaturen vaak ook al voldoende. Ze hebben welliswaar een lage verlichtingssterkte, maar onderschei-den zich met hun luminantie duidelijk van de omgeving en markeren in een lineaire indeling straten als lichtpunten. De geringe verlich-tingssterktes die voor straatverlichting in de buitenruimte noodzakelijk zijn, maken het gebruik van compacte en energiebesparende lichtbronnen mogelijk, bijvoorbeeld LED’s of halogeen-metaaldamplampen in de 20W uit-voering.

Bij deze doorgang in een winkelcentrum past de geaccentueerde straat-verlichting met de smal-le lichtbundels van de Beamer schijnwerper. Net als op een podium loopt de passant door zones die verschillend zijn verlicht, de ruimte wordt gestruc-tureerd en dramatisch geënsceneerd.

De asymmetrische licht-verdeling van Lightmark bolderarmaturen geeft de mogelijkheid om stra-ten of inritten van de zijkant te verlichten. De exacte lichtsturing voor-komt strooilicht boven het horizontale vlak en sluit daarmee verblinding van voetgangers of auto-bestuurders uit.

Bij de straatverlichting en verlichting van de open ruimte kunnen twee lichtverdelingen worden onderscheiden: enerzijds de breedstralende lichtver-deling om aan de rand van het gebouw of langs een muur een smalle lichtbaan als straatverlichting te produceren. In tegenstel-ling daarmee dient ander-zijds de diep stralende lichtverdeling ervoor te zorgen dat het licht zo ver mogelijk over het omringende vlak wordt verspreid.

De downlights in het uitstekende gedeelte van de bovenverdieping pro-duceren een lichttapijt rondom het gebouw en onderstrepen de over-gang tussen buiten- en binnenruimte. Dankzij de darklight-technologie wordt de passant een optimaal visual comfort geboden.

Traparmaturen wijzen op treden, waardoor men veilig trappen op en af kan lopen. De speciale lichttechniek van de Axis Walklight voorkomt ook bij de trap omhoog elke vorm van verblinding. Oriëntatiearmaturen berusten in hun werking daarentegen op het lumi-nantiecontrast met de omgeving. In de wijze van rangschikking kunnen ze het straatverloop marke-ren. De optimale lichtbron voor zulke taken is de efficiënte en onderhouds-arme LED – ofwel in wit of in varychrometechniek.

30 ERCO 30 ERCO ERCO 31

SituatiesUrbane ruimten

De verlichting van de stedelijke ruimte is een centrale planningstaak voor stedenbouwkun-digen en lichtplanners geworden. Plaatsen door licht ervaarbaar maken en hun daar-mee een nieuwe dimensie van attractiviteit geven, behoort tot de belangrijke taken die in veel gemeenten door middel van licht-masterontwerpen of individuele projecten worden nagestreefd. Voldoende en antiver-blindende basisverlichting is vanzelfsprekend. Daarop voortbouwend kan de discussie zich richten op het kwalitatieve perspectief, welke sfeer door de verlichting moet worden gereali-seerd. Pleinen worden pas waarneembaar door de verticale verlichting van hun wanden met wallwashers in het donker. Daarnaast kunnen de façaden van licht worden voorzien, waar - door de architectonische bijzonderheden wor-den onderstreept. Accentverlichting benadrukt bijzondere details op het plein of op façaden. Een onopvallend design en zorgvuldig gekozen montageplaatsen voorkomen dat de gevoels-indruk van de dag door de armaturen wordt verstoord. Afstemming van het lichtconcept op alle façaden van een plein schept de basis om een stringente lichtplanning te realiseren.

Parscoop wallwashers kunnen op vele manieren worden gebruikt: naar beneden gericht verlich-ten ze grote grondopper-vlakken. Met het lichtuit-tredingsvlak naar boven gemonteerd, onderstre-pen ze bij de verlichting van plafonds de hoogte en creëren naar beneden een anti-verblindend, zacht licht door de diffu -se reflectie.

Tesis vloerinbouwarma-turen bieden verschil-lende lichtverdelingen in ronde of hoekige behui-zingsvormen. Daardoor kunnen bij een algemeen discreet uiterlijk beeld en een groot visual comfort sterk afwisselende, gedif-ferentieerde lichtconcep-ten worden gerealiseerd.

Tesis wallwashers reali-seren met hun specifieke lichttechniek een zeer gelijkmatige lichtverde-ling. De bijvoorbeeld uit het montagevlak uitste-kende constructie van de armatuur heeft het voordeel dat de lichtver-deling direct boven het montagevlak begint.

Beamer schijnwerpers zijn heel geschikt om objecten te accentueren. In de uitvoeringen met vloerplaat of montage-plaat en accessoires zijn vele montagevarianten mogelijk.

32 ERCO 32 ERCO ERCO 33

SituatiesMonumenten, torens, gedenktekens

Gedifferentieerd verlichte monumenten bena-drukken historische sporen in de nachtelijke stedelijke- of landschappelijke ruimte. Ze her-inneren aan belangrijke personen of gebeur-tenissen. Tegelijkertijd vormen ze op straten, pleinen en in parken de afsluiting van assen of staan zelf centraal.

Voor de duidelijke zichtbaarheid van monu-menten op een afstand is het luminantiecon-trast met de omgeving van groot belang. In een landschappelijke context met geringe omge-vingsverlichting zijn geringe verlichtingssterk-tes voldoende om bouwwerken te accentueren. De sterker verlichte stedelijke ruimte vraagt om een sterkere accentuering om een vergelijkbare contrastwerking te realiseren. Wanneer men het monument nadert verschuift de focus zich van het totaalbeeld naar de accentuering van details. Omdat deze elementen niet op een werking op afstand zijn ingericht, volstaat een aanmerkelijk geringere verlichtingssterkte.

De vormgevende mogelijkheden om monu-menten te verlichten variëren van de subtiele, gelijkmatige verlichting om ze in het donker op een plein beleefbaar maken tot en met expres-sieve, tijdelijke lichtconcepten voor feestelijke gebeurtenissen. Gedenktekens die als plek van bezinning en rouw dienen, zouden met een gedifferentieerde lichtplanning de geschiede-nis respectvol tot uitdrukking moeten brengen en de individuele bezoeker een sfeer moeten bieden waarbij gedenken mogelijk is. Uniforme verlichting met hoge verlichtingssterktes en verblinding dienen te worden vermeden.

Bij monumenten die aan positieve gebeur-tenissen herinneren of de lokale of nationale identiteit belichamen, kan op andere wijze met verlichting worden omgegaan. Met licht kan ook ’s nachts de geschiedenis duidelijk worden getoond en op feestdagen zelfs als in het the-ater worden geënsceneerd. De betekenis van het bouwwerk kan in krachtige gebaren van helderheid, contrast en kleuren tot uitdrukking worden gebracht. Soms dienen cultuurmonu-menten ’s nachts dan ook als kern in de stads-plattegrond, als coulissen voor concerten en wekken geschiedenis weer tot leven.

Bij concepten zonder dynamische kleurver-andering kan ook met kleurfilters worden gewerkt. ERCO biedt een programma van filterkleuren aan, die op de lichtkleuren van het natuurlijke verloop van de dag aansluiten: amber, magenta, night blue, sky blue. In de handel wordt een veelheid van andere filters aangeboden.

Met de software Light Studio staan voor de planner zeer gebruiks-vriendelijke opties ter beschikking, waarmee hij ondermeer de licht-kleur van varychrome-armaturen kan instellen en in lichtscènes kan samenvatten.

Het spectrum van kleur-rijke enscenering reikt van subtiele concepten tot expressieve kleur-sequenties voor bijzon-dere evenementen.

Hoge, slanke monu-menten kunnen met krachtige, smalstralen-de lichtwerktuigen als Beamer schijnwerpers worden verlicht. Om de lichtvervuiling zo veel mogelijk te reduceren, is zeer exacte plaatsing en afstelling van schijn-werpers noodzakelijk.

Vloerinbouwarmatu-ren voegen zich op een terughoudende manier in de architectuur van monumenten. Darklight- reflectoren bij lens- wallwashers reduceren hoge luminanties om ver-blinding te voorkomen.

34 ERCO 34 ERCO ERCO 35

SituatiesBruggen

Bruggen verbinden stadswijken, plaatsen en regio’s. Hun vorm wordt gekenmerkt door het streven van ingenieurs kunstrijke bogen over rivieren of dalen te spannen en drukt die functie vaak ook zinnebeeldig uit. De verlich-ting van een brug benadrukt haar symbolisch gehalte ook ’s avonds en ’s nachts. De manier waarop de lichtplanner deze planningstaak benadert sluit daarom vaak aan op de statische kenmerken van de constructie. Afhankelijk van het type, een balken-, vakwerk-, boog- of hangbrug, kunnen de constructie-elementen met licht worden benadrukt. Zo ontstaat ook ’s avonds een karakteristieke afstandswerking voor de omgeving.

Op basis van de meest slanke constructie-vormen zijn smalle lichtbundels meer geschikt om met strijklicht het draagwerk te benadruk-ken dan brede lichtverdelingen. Precieze licht-techniek helpt om het strooilicht tot een mini-mum te beperken. Zorgvuldige plaatsing en exacte afstelling van armaturen dragen ertoe bij de lichtemissies in de lucht in het belang van een dark sky te reduceren. Vooral het accentu-eren van kabelconstructies is op grond van de geringe materiaaldoorsnede een uitdaging. Meestal is het verlichten van de primaire draag-constructie hier effectiever, omdat het licht door de grotere constructie-elementen beter wordt gereflecteerd. Er ontstaan fascinerende beelden bij bruggen over waterpartijen, waar-van de verlichte structuren zich in het water spiegelen. De klassieke verkeers- en straatver-lichting garandeert op de brug voldoende hori-zontale verlichtingssterkte met een aangenaam visual comfort voor automobilisten, fietsers en voetgangers. Geëxponeerde armatuurpo-sities op bruggen kunnen problemen bij het onderhoud opleveren. Behalve een keuze voor de gunstigste montageplaats helpen duurzame of volledig onderhoudsarme lichtbronnen als LED’s de onderhoudskosten laag te houden.

De effectvolle verlichting van het over de stuwdam-men stromende water is met naar beneden gerich-te Beamer schijnwerpers uitgevoerd. De nachtelijke lichtenscenering maakt van de stroomversnelling een attractie voor omwo-nenden en toeristen.

Lenzen en filters zijn bij Beamer schijnwerpers veilig midden in de behui-zing aangebracht. Door het scharnier met schaal-verdeling kan de serie armaturen uiterst nauw-keurig worden gericht. De precieze lichttechniek en smalle lichtbundels voorkomen strooilicht. De vlakke behuizing beperkt vuilafzetting tot een minimum.

Door de vele soorten accessoires kunnen Beamer schijnwerpers op verschillende plaat -sen worden gemonteerd – bijvoorbeeld ook aan masten ter accentue-ring van een voet- en fietspad.

36 ERCO 36 ERCO ERCO 37

SituatiesVegetatie

De vormgeving van vegetatie is een centraal thema binnen de landschapsarchitectuur en bomen behoren daarbij tot de belangrijkste ele-menten om ruimten in te delen. Omdat vorm en lengte van de stam en boomkruin afhankelijk van de soort variëren, vragen ze om specifieke lichtoplossingen. Een bol-, zuil-, scherm- en palmvorm zijn de bekendste boomvormen. Een breedstralende verlichting van verscheidene kanten leidt tot een gelijkmatige lichtindruk vanuit elke blikrichting. Wanneer vanuit twee tegenovergestelde richtingen wordt verlicht, ontstaat door het licht- en schaduwverloop op de boomkruin een sterkere modellering. Uplights aan de stam accentueren dit daar-entegen als lineair element en verbinden de boomkruin visueel met de grond. Bij in een raster gerangschikte bomen en het gebruik van uplights met bredere stralingshoeken kunnen de onderkanten van de boomkruinen het effect oproepen van een verlicht dak. Door gebundeld, zenitaal licht, bijvoorbeeld vanaf op gebouwen gemonteerde schijnwerpers, ontstaat een beeld dat vergelijkbaar is met maanlicht. Afhankelijk van het seizoen accentueert het licht de con-tour van het loof van de boomkruin of wordt in de winter de structuur van de takken tegen de grond afgetekend.

Verblindende armaturen beperken door sterke luminantiecontrasten met de nachtelijke omge-ving de waarneming en dit gaat ten koste van de kwaliteit van de aanwezigheid in groenvoor-zieningen. Een mogelijkheid om te voorkomen dat armaturen onder blad verdwijnen of over-groeien door bodemvegetatie is de montage op staande buizen. Vloerinbouwarmaturen voegen zich echter beter in de landschappelijke ruimte.

Bij bomen met veel wor-tels voorkomt montage van vloerinbouwarmatu-ren buiten de boomkruin beschadiging van het wortelstelsel.

Licht vanaf twee tegen-overgestelde kanten leidt tot een contrastrijke modellering vergeleken met een gelijkmatig wer-kende verlichting van vier kanten.

Bij schermvormige bomen hebben breedstralende uplights op boomkruinen de werking van verlichte daken.

Uplights tegen de stam accentueren de boom als lineair, verticaal element. Bij een boomraster zorgt deze verlichting voor een ritmisch effect.

Door varychrome- armaturen kunnen op basis van de RGB-kleur-mengingstechniek in combinatie met lichtre-geling concepten worden gerealiseerd, die met de dynamiek van kleurrijk licht spelen en waardoor de sfeer wordt gecreëerd.

Bij grote bomen of boom-groepen zijn in de regel meerdere armaturen voor een gelijkmatige verlich-ting noodzakelijk. Bij het plaatsen en richten van de armaturen moet ook rekening worden gehou-den met factoren als boomgroei en bescher-ming tegen verblinding voor voorbijgangers.

Met het gebruik van kleurfilters kan aan de landschapsverlichting een enscenerend accent worden gegeven. Bomen veranderen onder kleur-rijk licht in hun uiter-lijke vorm – van warme herfsttinten tot ijzig blauw.

VloerinbouwhuisIn veel situaties in de buitenruimte, bij-voorbeeld bij montage in de grond, zijn inbouwhuizen voor de vloerinbouwarma-turen een vereiste. Met het inbouwhuis kan de armatuur voor de exacte nivel-lering veilig op een fundament worden geplaatst. Voordat de armatuur zelf wordt gemonteerd, kunnen grondwerkzaam-heden zoals bestrating worden voltooid.

38 ERCO 38 ERCO ERCO 39

SituatiesRecreatiebaden

In het verlengde van de wellness-trend wordt licht in zwembaden niet meer louter functio-neel, maar steeds meer gebruikt als middel om een sfeer gedifferentieerd vorm te geven: daar-bij gaat van diffuus licht een rustige en ont-spannende werking uit; de omgeving lijkt arm aan schaduwen en contrasten. Gericht licht, zoals we dit kennen van de zon aan zee, leidt daarentegen tot harde schaduwen en creëert interessante contrasten die aan de omgeving een grotere spanning geven. Lichteffecten met kleur en dynamiek, bijvoorbeeld vergelijkbaar met een zonsondergang, zorgen voor een ver-halende dimensie die rijk is aan stemming. Het spiegelende wateroppervlak draagt bij aan het levendige spel van licht in de wereld van het baden. Anti-verblindingsarmaturen en een zorgvuldig geplande armatuurindeling voor-komen een te sterke reflecterende verblinding door de waterspiegel. De eisen die aan de kwa-liteit van de behuizing en beschermingsgraad worden gesteld, vragen in zwembaden min of meer om lichtwerktuigen die ook in de buiten-ruimte worden gebruikt. Onderhoudskosten kunnen enerzijds worden verlaagd door een goede keuze van de montageplaats, anderzijds door het gebruik van duurzame of zelfs onder-houdsarme armaturen, zoals LED’s of halogeen-metaaldamplampen.

Verticale verlichting in een toegangs- en lig -zone: door wallwashing ontstaat een lichte en ruime indruk van de ruimte, ze draagt bij aan de diffuse, antiver-blindende en kleurechte algemene verlichting en vormt zo een rustige tegenpool van de active-rende lichtenscenering van de tegenoverstaande wand.

Lichtoplossingen voor zwembaden vragen om robuuste lichtwerktui-gen, zoals deze ook in de buitenruimte wor-den gebruikt. Een hoge beschermingsgraad en duurzaamheid ook na het herhaaldelijk vervan-gen van lampen horen tot de centrale criteria bij de keuze van armaturen.

Een pregnante zonever-deling van de verlichting in een zwembad draagt ertoe bij de artificiële omgeving te structu-reren, waardoor ze een belevenis wordt. Daar-voor heeft de planner een rijkgevulde gereed-schapskist nodig met zeer gedifferentieerde lichtinstrumenten.

ERCO armaturen zijn producten die zowel wat hun functie als esthetiek betreft lange tijd mee-gaan. Ook bij extreme milieu-omstandigheden, die hoge eisen stellen aan corrosiebescherming, beschermingsgraad en veiligheid, functioneren de lichtwerktuigen op betrouwbare wijze.

40 ERCO ERCO 41

Gebouwen, privé-tuinen, landschappen of stede-lijke gebieden: Wie licht op een professionele wij-ze wil vormgeven heeft eigenlijk maar een paar afzonderlijke, decora-tieve producten nodig maar wèl een logische lichttechnische gereed-schapskist. Het ERCO productprogramma biedt efficiency, niet alleen door lampen en bedrijfs-apparatuur met een ver-

LichtwerktuigenERCO systeemdesign

zekerde toekomst, maar ook de meest optimale en daarmee effectieve licht-techniek voor een groot aantal toepassingen. De systematische combina-tiemogelijkheden uit verschillende lichtverde-lingen en montageva-rianten betekent meer creatieve vrijheid voor de planner.

ERCO 4342 ERCO

LichtwerktuigenTechnische kenmerken

Snoot met kruisraster

Antiverblin­dingscilinder met kruisraster

Darklight­reflectorCut­off 50°

Horizon

Dark Sky techniekDe Dark Sky techniek creëert de voorwaarden om licht te laten stralen waar het heen moet – in het belang van het milieu en de mensen. De voor Dark Sky geschik­te armaturen, zoals de Midipoll bolderarmaturen beschikken over een precieze lichtsturing en een gedefinieerde afscherming voor een optimaal visual comfort. Voor de armaturen buiten is het voor­komen van lichtemissie boven de horizon een beslissend criterium. Een geringe luminantie bij de licht­opening vermijdt ̀ s nachts buiten overmatige lichtsterktecontras­ten. Dark Sky heeft een duurzaam planningsconcept nodig en een daarop afgestemde lichttechniek. De zorgvuldige armatuurkeuze, montage en ook het richten van de armaturen vormen de technische basis voor een effectieve Dark Sky planning. Met behulp van deze aanpak wordt energie voor het

Reflector- en lenzentechniekDe ontwikkeling en vervaardiging van de lichttechnische systemen, zoals reflectors of lenzen hoort tot de kernactiviteiten van ERCO. Met behulp van ingewikkelde bere­keningen en computersimulaties maken onze lichttechnici de optiek zodanig, dat voor uiteenlopende verlichtingstaken steeds de opti­male lichtverdeling tevoorschijn komt: van bijzonder gelijkmatige, streepvrije lichtbundels met een zuivere, licht zacht afgetekende rand als accentverlichting tot sterk asymmetrisch duidelijk uit­komende lichtverdelingen voor een gelijkmatige verlichting van verticale oppervlakken. Alleen decennialange ervaring, de toe­passing van de modernste compu­tertechnologieën en korte wegen tussen onderzoek, constructie, gereedsschapsbouw en productie allemaal in eigen beheer bij ERCO maken deze hoge kwaliteitsstan­daard mogelijk.

Bescherming tegen verblindingVoor efficient visual control in de buitenruimte bewandelt ERCO verschillende wegen om verblin­ding te vermijden, zonder het lichteffect te belemmeren. Anti­verblindingscilinders of kruisras ­ters bij schijnwerpers schermen de lamp af en vermijden zo direc ­ te verblinding. Bij downlights of vloerinbouw­uplights zorgen bij­voorbeeld darklightreflectoren ervoor dat de waarnemer buiten de cut­off tegen de verblinding door reflectorluminanties beschermd is.

OnderdelenEen consequent systeemdesign is kenmerkend voor het productpro­gramma van ERCO. De armaturen worden niet als losstaande produc­ten ontwikkeld, maar altijd als pro­ductfamilies die ook van hun kant weer duidelijk in de systematiek van het totale programma gepositio­neerd zijn. De mogelijkheid licht­werktuigen door veelsoortige sys­teemonderdelen aan speciale eisen aan te passen behoort daar evenzo goed toe – van lenzen, kleurfilters tot en met montage­elementen.

Armatuurkwaliteit in de buitenruimteERCO armaturen voor de buiten­ruimte bestaan uit corrosiebesten­dig aluminiumgietwerk. De No Rinse behandeling verbetert de ondergrond voor de volgende coa­ting. Een uit twee lagen bestaan­de coating garandeert een hoge resistentie tegen weersinvloeden, een goed mechanisch weerstand en een hoge corrosiebescherming. De vorm van de behuizing en de eigenschappen van het oppervlak verminderen de vuilafzetting. De verschillende beschermingsgraden classificeren de maatregelen tegen

produceren van ineffectief licht bespaard, de oriëntatie geoptima­liseerd en het bioritme van dieren die ̀ s nachts actief zijn niet bena­deeld. De sterrenhemel blijft voor de mens verder goed zichtbaar.

Spherolit-reflectorenHet optische principe van de Spherolit­reflector: afhankelijk van de welving van een afzonderlijk deel­oppervlak wordt het er op vallende licht meer of min­der gespreid gereflecteerd. Dit geeft de karakteristiek van de reflector van nar­row spot tot wide flood.

LenzensystemenSpeciale, computerbere­kende microstructuren in de lenzen uit door­zichtig kunststof geven de lichttechniek nieuwe mogelijkheden om licht­verdelingen optimaal op een bepaalde toepassing af te stemmen.

LichtverdelingHoe specifieker de licht ­ verdeling van een licht­ werktuig op het gebruiks­doel is afgestemd, des te efficiënter kan het zijn taak vervullen. Daarom biedt ERCO een zeer ge­­differentieerd product­programma met de meest uiteenlopende lichtverde­lingen aan.

De precieze lichtstu­ring van bijvoorbeeld de Panorama bolderarmatu­ren laat geen lichtemissie boven de horizon toe en voldoet zo aan de voor­waarden voor Dark Sky.

Onderdelen zoals staande buizen, traversen en varianten met armen, maken de armaturen universeel toepasselijk: Op vrije oppervlakken, aan masten, plafonds of façades.

binnendringen van stof en water: IP65 biedt bescherming tegen straalwater uit alle richtingen, IP67 tegen de gevolgen van tijdelijke onderdompeling en IP68 tegen de gevolgen van duurzame onder­dompeling tot en met vastgestelde diepten. De keurmerken kenmer ­ken bovendien verschillende tech­nische standaards van bepaalde regio’s.

No Rinse krr IP65 IP67 IP68

& q C

8 6 L

44 ERCO ERCO 45

LichtwerktuigenModulaire lichtkarakteristieken

Powercast is een nieuw ontwik­kelde, universeel toepasbare familie energiezuinige lichtwerk­tuigen voor de buitenruimte. De schijnwerpers en breedstralers beschikken over de nieuwste tech­nologieën zoals LED­techniek of Spherolit­reflectoren voor een effcient visual comfort. Hun sys­teemdesign biedt in eenvormige behuizing symmetrische lichtver­delingen voor de accentverlichting van narrow spot tot wide flood, maar ook verschillende asymetri­sche lichtverdelingen. Powercast vertegenwoordigt daarmee een bijzonder veelzijdige, energiezui­nige en flexibele armatuurfamilie, bijvoorbeeld voor het verlichten van façadedetails, borden of van vegetatie.

Powercast met LEDEen bijzonder onderhoudsarm en energie­efficiënt alternatief zijn Powercast schijnwerpers. Deze zijn ook met LED­techniek in warm­witte en daglichtwitte lichtkleur verkrijgbaar. Daarbij worden voor een optimale lichtsturing lenzen­systemen gebruikt die uit een spe­ciaal ontwikkelde collimatoroptiek en verschillende Spherolit­lenzen voor de karakteristieken spot, flood en wide flood bestaan.

Narrow spotAls accentuering van kleine objecten met een grote lichtsterkte of voor het overbruggen van grotere afstanden tus­sen armatuur en object. Stralingshoek < 10°.

SpotDe standaardeigenschap voor een accentueren­de verlichting van elk type object, vooral voor de modellering van de driedimensionale vorm. Stralingshoek 10°­20°.

FloodVoor de efficiënte accen­tuering van grotere objec­ten of het benadrukken van vlakken in ruimte­lijke zones. Stralingshoek 25°­35°.

Wide floodVoor een flexibele, breed­stralende verlichting van oppervlakken en ruimte­lijke zones. Stralingshoek > 45°.

Voor een vloeiende gra diënt is er bij breed­stralers met Spherolit­reflector oval flood tot 150W een softec lens als onderdeel beschikbaar.

Breedstralers met Spherolit­reflector washlight tot 70W zijn met een softec lens uit­gerust.

Oval floodVoor een breedstralende verlichting van opper­vlakken en objecten. De ovale lichtverdeling kan door te draaien verticaal of horizontaal gericht worden.

WashlightAsymmetrisch breed­stralende karakteristiek voor het verlichten van verticale vlakken zoals façades, muren of hekken.

DaglichtwitPowercast schijnwerpers in daglichtwit met 5500K bieden een bijzonder hoge efficiency bij een accep­tabele kleurweergave. De lichtkleur lijkt op die van het daglicht.

WarmwitIn warmwit hebben Powercast schijnwer­pers een iets geringere lichtopbrengst dan in daglichtwit. In de plaats daarvan bieden ze echter een betere kleurweer ­gave. De lichtkleur met 3500K benadert het licht van halogeenlampen.

LichtsturingDe bij ERCO berekende en vervaardigde colli­matoroptiek uit kunst ­stof richt het licht om te beginnen parallel. Een Spherolit­lens uit door­zichtig kunststof stuurt de gewenste stralings­hoek heel nauwkeurig.

Voor het vervangen van lampen of reflectors kan het huis eenvoudig open ­ geklapt worden. De ver­vanging van de Spherolit­reflector kan gereed­schapsloos plaatsvinden.

De Spherolit­reflector oval flood kan 360° gedraaid worden. Daar­naast zijn 90° posities beschikbaar. Vergelijk ­ baar met een sculptuur­lens kan de ovale licht­bundel op deze wijze in de juiste stand van het te verlichten object afge­stemd worden.

46 ERCO ERCO 47

Schijnwerpers en breedstralers

Façadearmaturen

Terreinarmaturen

Plafondarmaturen

Vloerinbouw­armaturen

LichtwerktuigenOverzicht

Voor een snelle keuze van het juiste licht­werktuig voor een be ­paalde verlichtingstaak in de buitenruimte is het ERCO buitenruim­teprogramma ingedeeld in armatuursoorten en armatuurfamilies. Dit overzicht laat de soorten zien met alle productfa­milies en de beschikbare lichtsterkteverdelingen. Op de volgende pagina’s

worden de afzonderlijke families met hun speci­fieke eigenschappen en kenmerken kort aan u voorgesteld. Uitgebreide, actuele productinforma­tie vindt u online in ERCO Light Scout:

www.erco.com/produkte

De lichtgeel weergegeven lichtbundels tegen een grijze achtergrond sym­boliseren de lichtrichting en de lichtverdeling van een armatuur. Deze karak­teristieke symbolen wor­den in alle ERCO media eenduidig gebruikt – voor een snelle en een zekere armatuurkeuze.

Grasshopper

LightmarkKubus

Midipoll

Lightcast plafondinbouw­armaturen

BeamerPowercast

Cilinder façadearmaturen

Axis walklight

Panorama

Paratec

Focalflood

Focalflood façadearmaturen

Tesis Tesis

Visor

LightmarkKubus Visor

Cilinder

Parscoop

Site

LED­oriëntatie­armaturen IP68 in varychrome­

techniek verkrijg­baar

48 ERCO ERCO 49

LichtwerktuigenSchijnwerpers

In de productfamilie Powercast gaan energie­zuinigheid en flexibili ­ teit in het gebruik samen. Eruit springende ken­merken zijn de moderne LED lichtbronnen, de halogeen­metaaldamp­lampen, de laagspanning­halogeenlampen en het grote aantal verschillende lichtsterkteverdelingen.

De Powercast schijn­werpers voor halogeen­metaaldamplampen of laagspannings­halogeen­lampen zijn met Spherolit­reflectoren in 4 bundel­breedtes, van narrow spot tot wide flood verkrijg­baar, de schijnwerpers met LED in 3 lichtbundels van spot tot wide flood.

De krachtige Beamer schijnwerpers maken het uitvoeren van veeleisende projecten in de buiten­ruimte mogelijk. Ze bezit­ten een uitstekend visual comfort door het inge­bouwde kruisraster als bescherming tegen ver­blinding. De geïntegreerde schacht voor onderdelen biedt keuzemogelijkheden voor het gebruik van len­zen en kleurfilters.

Door het compacte design van het huis is de Grasshopper arma­tuur zeer geschikt voor decente toepassingen zoals het accentueren van façadedetails, bomen en planten. De efficiënte, onderhoudsvrije LED’s of duurzame HIT lampen kunnen vrijwel overal geplaatst worden.

Powercast

Beamer

Grasshopper

MontageonderdelenVoor Beamer, Focalflood en de Parscoop is er een gemeenschappelijk, uitgebreid programma aan montageonderdelen. Daardoor is altijd een optimale montagepositie mogelijk, hetzij aan het gebouw zelf of op het terrein.

LichtwerktuigenBreedstralers

De breedstralers van de Powercast­serie geven door het gebruik van speciale Spherolit­reflectoren een asym­metrische lichtverdeling. Ze zijn met halogeen­metaaldamplampen en laagspannings­halogeen­lampen verkrijgbaar. De reflector kan 360° wor­den gedraaid en beschikt over 90° posities.

Het belangrijkste kenmerk van de Focalflood breed­stralerfamilie is het hori­zontale gespreide licht met focaal zwaartepunt. Dit maakt een geringere montageafstand tot de te verlichten oppervlak­ken mogelijk. De serie is geschikt voor het uni­versele programma van montageonderdelen voor buitenarmaturen.

Door hun gelijkmatige, asymmetrische lichtver­deling kunnen Parscoop breedstralers perfect voor plafond­ en wallwashing gebruikt worden. De veel­zijdigheid van deze serie blijkt uit uitvoeringen in verschillende maten en met verschillende lampen en het uitgebreide onder­delenpakket.

Powercast

Focalflood

Parscoop

Oval floodVoor een breedstralende verlichting van opper­vlakken en objecten. Door te draaien kan de ovale lichtverdeling verticaal of horizontaal gericht worden.

WashlightAsymmetrisch stralende karakteristiek voor het verlichten van verticale vlakken zoals façades, muren of hekken.

50 ERCO ERCO 51

LichtwerktuigenFaçadearmaturen

LichtwerktuigenFaçadearmaturen

Kubus Lightmark

Focalflood

Voor een discrete aandui­ding van details en entree ­ gebieden biedt de Kubus façadearmatuur de pas­sende lichtoplossing. De HIT lamp verspreidt breed, de LED versie straalt ge ­richt strijklicht over de façade.

Bij de vloerwashers voldoen twee lichttech­nieken aan verschillen ­ de eisen: wegverlichting met ovaal uiteen gesprei­de lichtbundel, en terrein­verlichting met dieper in de ruimte stralend licht.

De belangrijkste kenmer­ken van de Focalflood façadearmatuur zijn energie­efficiëntie en onderhoudsvrijheid. De voor DALI geschikte LED armatuur bezit een digi ­ taal adresseerbaar be ­drijfsapparaat en zorgt door zijn smal stralende verdeling van het licht voor een gelijkmatige verlichting van grote oppervlakken. Door een directe montage op het vlak strijkt het licht via de façade of het plafond, en de lichtvervuiling wordt tot een minimum beperkt.

Lightmark façade­armaturen kunnen een groot vlak van de façade boven de arma­tuur – resp. boven­ en onder de armatuur bij een lichtuittrede aan beide kanten – en met een zeer attractief strijk­licht vastleggen. Een volledig afgeschermde lichtbron garandeert een hoog visual comfort.

Axis

Site

Cilinder façadearma ­turen dienen zowel als algemene verlichting in de directe omgeving van gebouwen als ook voor het produceren van strijklichteffecten op de façade zelf. De façade­armaturen zijn er in drie maten die zich ook in hun uitrusting en karak­teristiek onderscheiden.

Cilinder

De klassieker onder de façadearmaturen over­tuigt door zijn robuuste en veilige montage aan façades en in­ en toegan­gen. Bij de variant met de afscherming aan de bovenzijde, kan diffuus licht heel gericht naar de grond geleid worden.

De onderhoudsvrije en uiterst efficiënte LED techniek vindt men ook terug in de voor DALI geschikte trappen­ en vloerinbouwarmatuur Axis walklight. Een com­plete afscherming van de lichtbron zorgt voor optimaal visual comfort.

Visor Lightmark

De Visor en Lightmark armaturen zijn voor montage in een façade geschikt. Met een ver­gelijkbare lichttechniek worden ze in een ronde of hoekige bouwvorm aangeboden. De gemeen­schappelijke kenmerken zijn het hoge visual com ­ fort door volledig afge­schermde lampen en het robuuste huis in de be ­schermingsgraad IP65.

Daarnaast is voor mon­tage van de armatuur met dieper stralende verlichting een wand­inbouwhuis leverbaar.

52 ERCO ERCO 53

LichtwerktuigenOpen ruimte armaturen

De Kubus productserie beschikt behalve de façadearmaturen over een met LED of HIT lam­pen uitgeruste bolder­armatuur met Dark Sky techniek voor een ener­giezuinige verlichting van de open ruimte of de straat. Het robuuste huis uit hoogwaardig alumi­niumgietwerk is 2 keer gecoat.

De eigenschappen van de Visor vloerwashers kan men ook in de vrijstaande bolderarmaturen van de productfamilie aantref­fen. Afhankelijk van de gebruikte lamp worden ze toegepast voor het verlichten van toegangs­wegen, straten, pleinen, ingangen of gedeelten dicht bij de wand.

Het stijklicht op het kruisvormige bolder­profiel dat van de cirkel­vormige lichtbundel van Midipoll komt, wordt zo een ruimtevullend ele­ment. Dark Sky techniek en het gebruik van LED en HIT lampen benadruk­ken de duurzaamheid en energiezuinigheid van deze bolderarmatuur.

Het reflectorsysteem van Panorama straalt het licht onder 360° tot 6 meter ver naar de te verlichten gedeelten. De Dark Sky techniek reduceert de verblinding van voorbij­gangers en automobilis­ten tot een minimum, de lichtbron zelf is alleen als schijnsel waar te nemen.

Het eenvoudige en toch markante design van de Lightmark façadearmatu­ren wordt bij de bolder­armaturen voortgezet. De dark sky techniek maxi­maliseert het visual com­fort en voorkomt tegelij­kertijd onnodig strooilicht boven de horizon. Met de ­zelfde lichtverdeling als de Parscoop wall washers is de Lightmark façadewasher uitstekend geschikt voor een verticale verlichting.

Midipoll

Panorama

Kubus

Lightmark

Visor

LichtwerktuigenPlafondarmaturen

DownlightDe Lightcast product­familie is bedoeld voor een energie­efficiënte algemene verlichting voor buiten, zoals deuren of poorten of passages. Haar robuuste behuizing uit aluminiumgietwerk biedt ook weerstand tegen de zware omge­vingsomstandigheden.

Richtbare spots met sculptuurlensDe sculptuurlens ver­andert de ronde in een ovale lichtbundel en genereert een gelijkma­tige, verticale verlichting. De armatuur is zeer ge ­schikt voor het washen van buitenwanden.

Richtbare spots Door de smalle stralings­hoek kunnen details van gebouwen of sculpturen perfect geaccentueerd worden. De lampvoet­houder kan hiervoor tot 15° gezwenkt worden.

Het in drie maten en twee kleuren verkrijg ­ bare huis van Paratec komt een beetje boven het montageniveau uit en maakt met zijn asym­metrische lichtverdeling een gelijkmatige wall­washing vanaf het begin van het plafond mogelijk. De hoge afscherming garandeert visual com­fort.

De armatuur bezit dezelf­de eigenschappen als de Lightcast serie, maar bevindt zich in een cilin­drische opbouwbehuizing uit aluminiumgietwerk. Deze armatuur wordt bij voorkeur gebruikt in de overgangsgebieden tussen de binnen­ en buitenruimte.

Lightcast

Paratec wallwashers

Cilinder

LichtverdelingAhankelijk van de lamp bezitten Lightmark en Visor bolderarmaturen een lichttechniek voor breed uitgespreide licht­bundels bedoeld voor het verlichten van straten of diep in de ruimte stralen­de lichtbundels voor het efficiënt verlichten van (open) terreinen, zoals pleinen of terrassen.

draft

DALIPLUG+PLAY

­ ­ ­ ­ ­ ­ ­

54 ERCO ERCO 55

LichtwerktuigenVloerinbouwarmaturen

Het programma Tesis vloerinbouwarmatu­ren onderscheidt zich door een bijzonder brede keuze van licht­verdelingen in ronde en vierkante bouwvormen voor de meest uiteen­lopende toepassingen. De beschermingsgraad IP68 verwijst al naar de hoge kwaliteit van de behuizing. De materialen die worden gebruikt zijn veiligheidsglas, corrosie­bestendig roestvrij staal en aluminiumgietwerk.

Straten en terreinen kunnen met de wit of gekleurd stralende oriën­tatiearmaturen duidelijk gemarkeerd worden. Krasvrij glas en roestvrij staal garanderen een jarenlang, probleemloos gebruik. Door het gebruik van diffusors en refrac­toren kunnen ze ook in een heldere omgeving goed waarneembaar gemonteerd worden. De vloerwashers van deze productfamilie bezitten een direct stralende, asymmetrische lichtver­deling.

Tesis IP68

LED­oriëntatie­armaturen

UplightGeeft nauwkeurig strijk­licht op façades of aan de onderkant belichte daken en bezit door de Darklighttechniek een perfecte bescherming tegen verblinding.

Uplight, instelbaarVoor precies strijklicht op façades of objecten. Deze instelbare uplight combineert een geringe inbouwdiepte met een hoog visual comfort.

Richtbare spotsGericht licht voor de accentuering van objec­ten, struikgewas of details van gebouwen.

LED armatuurDe onderhoudsvrije en energiezuinige oriëntatie­armaturen met LED`s zijn in warmwit, daglichtwit en in varychrome ver­krijgbaar.

WallwashersHet Tesis programma omvat drie verschillende soort wallwashers: de Tesis focale wallwasher bereikt een focaal zwaartepunt op verti cale vlakken. Voor een zeer gelijkmatige licht­sterkteverdeling op een façade is de Tesis lens­

wallwasher zeer geschikt. De Tesis wallwasher bezit een speciale lichtverdeling waarbij de lichtuittreding op de façade direct boven de vloer begint.

LichtwerktuigenLichtregeling

Light Server, Light StudioMet de Light Studio wordt de centrale bestu­ringssoftware aangeduid waar mee de Light Server, de interface tussen soft ­ ware en armaturen, aan­gestuurd wordt. Het pro­gramma is in vier modules onderverdeeld die alle onderdelen van de licht­regeling bestrijkt.

Light Clients met IDAlle voor DALI geschikte ERCO armaturen zijn in de fabriek met een code uit­gerust om volautomatisch door Light System DALI herkend te worden. Light System DALI in combina­tie met ERCO Light Clients biedt daarmee een echte Plug+Play aan voor een snelle, veilige installatie en ingebruikneming.

Toetsenblok

Light Changer

120V­240V 50­60Hz

24V DC

RS485

max. 31

Light Server

DALI­stuurkabelUSB­verbinding/Cat­5 24V DCNetspanningRS 485­verbinding

Light Client: armatuur met bijbehorende DALI bedrijfs­ apparatuur, resp. separate gecodeerde DALI bedrijfs­ apparatuur

Bewegingsmelder/ Schemeringsschakelaar

Light Server 64+max. 12

Hub/SwitchWLAN

DALI

Light Studio

Afstandbediening Radiografische druktoets

Light ClientsLight Clients

USB

Ontvanger

Schakelaar Sensor

Cat­5

4 digitale ingangen

4 analoge/digitale ingangen

apparatuur, de 2­aderige stuur­kabel kan de deelnemers in elke willekeurige topologie met elkaar verbinden. De stroomvoorziening van de armaturen is onafhankelijk van de DALI bedrading.

Het lichtregelsysteem ERCO Light System DALI is een voortvloeisel van een innovatieve technologie: de intelligent toegepaste DALI (Digital Addressable Lighting Inter­face), ofwel digitaal adresseerbare verlichtings (interface)technologie voor individueel adresseerbare armaturen vormt samen met de software ERCO Light Studio een geïntegreerd systeem voor sceno­grafische verlichting. Samen met het uitgebreide programma van de voor DALI geschikte ERCO arma­turen voor binnen en buiten, en de ERCO spanningsrail DALI wordt intelligente lichtregeling daarmee zo eenvoudig en economisch als mogelijk. Zowel voor scenogra­fische lichteffecten, als ook voor intelligent lichtmanagement om energie te besparen. Vergeleken met andere lichtregeltechnieken worden de installatiekosten enorm gereduceerd: de DALI techniek integreert schakel­ en dimfuncties in de armatuur resp. in de bedrijfs­

56 ERCO 56 ERCO ERCO 57

ERCO showroomsLicht ervaren, service gebruiken – wereldwijd

ERCO ziet zichzelf als een internationaal geori-enteerde, mondiaal opererende onderneming. Op alle belangrijke markten bestaan lokale ERCO showrooms en kantoren. Daar zijn onze eersteklas, speciaal opgeleide medewerkers als lichtadviseur werkzaam. Met dit wereldwijde netwerk staan wij garant voor een betrouwbare service en vakbekwame begeleiding ter plekke. Dit geldt vooral bij internationale, grensover-schrijdende projecten: van advisering in de ont-werpfase, aanbesteding, bemonstering en pro-jectuitvoering tot en met service en scholing.

„Consultant to the consultant“, adviseur van de adviseurs – zo omschrijven de lichtadviseurs van ERCO hun rol in het bouwtraject: ze bieden professionele ondersteuning aan planners bij elke lichttechnische vraagstelling in elke pro-jectfase. Met op het project gerichte vakinfor-matie en op maat gesneden productdocumen-tatie helpen ze de besluitvorming voor de goede lichtwerktuigen optimaal voor te bereiden.

De showrooms en kantoren bieden ruimte voor werkoverleg in de projectfase. Voor het tonen en testen van monsters of andere demon - straties staat een mock-up-ruimte ter beschik-king. Vaak kunnen ook in het buitengedeelte van de showroom voorbeelden worden getoond van toepassingen van ERCO lichtwerktuigen.

De ERCO service eindigt echter niet met de stipt op de dag afgesproken levering van de gewenste artikelen: ook na de ingebruikname van de installatie kunnen onze lichtadviseurs nog helpen, bijvoorbeeld als het gaat om het later aanbrengen van onderdelen of met hand-reikingen voor de optimale focussering van armaturen.

Events en seminarsZij maken van de ERCO showrooms ontmoe-tingsplaatsen voor de lokale licht- en archi-tectuurscene. Door de infrastructuur wordt de betekenis van „tune the light” duidelijk: vorm-geving van licht in zijn kwaliteiten van ruimte en tijd.

ContactWaar ook ter wereld: de ERCO medewerkers willen u graag leren ken-nen. U vindt de adressen van onze kantoren en showrooms aan het eind van deze brochure en onder:

www.erco.com/contact

Projectmanagement De kantoren bieden opti-male ruimte voor project-vergaderingen. Uw ERCO contactpersoon is ervoor opgeleid om de klanten in elke fase van een project te ondersteunen.

Op de bouwplaatsSommige problemen worden pas gedurende het bouwproces actueel en verlangen het inzet-ten van medewerkers van ERCO ter plaatse. Zij bie-den hulp bij het organise-ren van bemonsteringen, verlenen van ondersteu-ning bij lichttechnische vakproblemen en lossen logistische kwesties voor u op.

Licht in de ruimteDe werking van licht in de ruimte is moeilijk in woorden te vatten – ze moet worden beleefd. De ERCO showrooms schep-pen hiervoor de optimale, flexibele voorwaarden.

LichtkwaliteitenEen grote verscheiden-heid aan producten en de vormgevingsmogelijkhe-den van het programma van ERCO voor de buiten-ruimte concreet beleven: in de lichttuin (boven) van het hoofdkantoor in Lüdenscheid, maar ook in het buitengedeelte van een lokale showroom (rechts).

58 ERCO 58 ERCO ERCO 59

Om planners in elk stadium van hun werk opti-maal te ondersteunen, biedt ERCO een veelzijdig systeem van netwerken en digitale media aan. Ons uitgebreide aanbod varieert van informatie over producten, referentieprojecten en didacti-sche thema’s.

Alle ERCO documenten zijn zo opgesteld dat ze elkaar voor de planning van logische en alge-meen geldende lichtconcepten perfect aanvul-len: vormgeving, structuur en terminologie van de verschillende programmasegmenten zijn op elkaar afgestemd, zodat de gebruikers zich heel eenvoudig kunnen oriënteren.

GuideInteractieve kennismodu-les zorgen in de „Guide“ van Light Scout voor de overdracht van basisprin-cipes van vormgeving met licht en kennis van gebruikers over licht-werktuigen.

www.erco.comERCO Light Scout op internet is een toon-aangevend medium als het om actuele pro-ductinformatie gaat. Het productassortiment van Light Scout en de productgegevensbladen op pdf-formaat worden tweemaal per jaar geac-tualiseerd. Met product-informatie in 13 talen en regionale versies, als-mede 5 navigatietalen voldoet Light Scout aan de eisen van internatio-nale markten.

ProductenOns veelomvattende aan-bod aan lichtoplossingen voor de architectuur kan worden verdeeld in de programmasegmenten lichtregelingen, armatu-ren voor de binnen- en buitenruimte. Deze struc - tuur treft u in Light Scout net zo aan als in de ge -drukte catalogus.

De ERCO Catalogus op papier biedt alle belang-rijke informatie en plan-ningsgegevens – zwart op wit, compact en altijd binnen handbereik.

In Light Scout zijn er voor ieder artikel van ERCO uitgebreide planningsge-gevens voor het gebruik in CAD-, lichtberekenings- en lichtsimulatie-software beschikbaar. Deze kunnen worden gedownload. Hier-mee kunnen bijvoorbeeld DIALux of 3D Studio VIZ indrukwekkende visualise-ringen gemaakt worden.

InformatielogistiekProducten – Projecten – Guide

ProjectenAan de fascinatie voor licht in een architecto-nische toepassing wordt een belangrijke plaats toegekend in de commu-nicatie van ERCO – bij-voorbeeld op het gebied van de „Projects“ van ERCO Light Scout, maar ook in ons tijdschrift ERCO Lichtbericht.

ERCO Lighting Bvba/sprlLeuvensesteenweg 369 bus 71932 ZaventemBelgiumTel.: +32 2 340 7220Fax: +32 2 347 3882info.be@erco.com

ERCO Lighting ABAsiakkaankatu 3 2krs00930 HelsinkiFinlandMob.: +358 400 718 407Fax: +46 8 54 50 44 39info.se@erco.com

ERCO Lumières MarocRepresentative Office174 bd Zerktouni20100 CasablancaMoroccoMob.: +212 642 04 93 45info.ma@erco.com

ERCO Lighting ABBirger Jarlsgatan 4611429 StockholmSwedenTel.: +46 8 54 50 44 30Fax: +46 8 54 50 44 39info.se@erco.com

ERCO Lighting AGTrottenstrasse 78037 ZürichSwitzerlandTel.: +41 44 215 28 10Fax: +41 44 215 28 19info.ch@erco.com

ERCO Iluminación, S.A. c/ El Plà nº 4708750 Molins de Rei, BarcelonaSpainTel.: +34 93 680 1110Fax: +34 93 680 0546info.es@erco.com

Delegación Cataluñac/ El Plà nº 4708750 Molins de Rei, BarcelonaSpainTel.: +34 93 680 1244Fax: +34 93 680 2624info.barcelona@erco.com

Delegación Centroc/ Buen Suceso nº 1328008 MadridSpainTel.: +34 91 542 6954Fax: +34 91 559 0965info.madrid@erco.com

Delegación Levantec/ Profesor Beltrán Báguena nº 4Oficina 21646009 ValenciaSpainTel.: +34 963 318 105Fax: +34 963 918 651info.valencia@erco.com

ERCO Lighting B.V. Gooimeer 131411 DE NaardenNetherlandsTel.: +31 35 699 1710Fax: +31 35 694 6383info.nl@erco.com

ERCO Lighting GmbHEngerthstrasse 151/Loft e.61020 WienAustriaTel.: +43 1 798 84 94 0Fax: +43 1 798 84 95info.at@erco.com

ERCO Lighting GmbH Organizaãní sloÏka PrahaJana Masaryka 3/456120 00 Praha 2Czech RepublicTel.: +420 2 225 111 16Fax: +420 2 225 217 12info.cz@erco.com

ERCO Lighting GmbHIstanbul Irtibat BurosuGumussuyu, Inonu Cad. Saadet apt. No:29 D:434437 Beyoglu – IstanbulTurkeyTel.: +90 212 249 06 10Fax: +90 212 249 06 68info.tr@erco.com

ERCO Lighting GmbHPrzedstawicielstwo w Polsceul. Bia∏y Kamieƒ 702-593 WarszawaPolandTel.: +48 22 898 7845Fax: +48 22 898 2939info.pl@erco.com

OmnicelTécnicas de Iluminação, S.A.Rua Castilho, 57-5. Dto.1250-068 LisboaPortugalTel.: +351 21 381 3080Fax: +351 21 381 3090omnicel.lx@omnicel.pt

ERCO Lighting GmbHRepresentative OfficeVarshavskoe shosse, 1, bld. 1-2117105 MoskwaRussian FederationTel.: +7 495 988 86 89Fax: +7 495 988 86 89info.ru@erco.com

ERCO Lighting AS Kirkegata 50153 OsloPostboks 771 Sentrum0104 OsloNorwayTel.: +47 2414 8200Fax: +47 2414 8201info.no@erco.com

Moda Light17th klm Athens – Lamia145 64 Kifisia – AthensGreeceTel.: +30 210 6253 802Fax: +30 210 6253 826info@modalight.gr

Smart Way Ltd.2 Mosashvili Str.0179 TbilisiGeorgiaTel.: +995 32 30 88 81/82Fax: +995 32 30 80 08salome@swg.ge

ERCO Lighting Ltd. 38 Dover StreetLondon W1S 4NLGreat BritainTel.: +44 20 7344 4900Fax: +44 20 7409 1530info.uk@erco.com

ERCO Illuminazione S.r.l.c/o Edificio SediciViale Sarca 336 F20126 MilanoItalyTel.: +39 02 365 872 84Fax: +39 02 643 7831info.it@erco.com

Ortoforma d.o.o.Kamenita 21000 ZagrebCroatiaTel.: +385 1 485 1489Fax: +385 1 485 1489ortoforma@ortoforma.hr

ERCO Lumières Eurl6ter, rue des Saints-Pères75007 ParisFrance

Groupe Paris – IIe de FranceTel.: +33 1 44 77 84 71Fax: +33 1 47 03 96 68

Groupe RégionsTel.: +33 1 44 77 84 75 Fax: +33 1 47 03 96 68

Groupe Architecture CommercialeTel.: +33 1 44 77 84 70Fax: +33 1 44 77 84 84info.fr@erco.com

ERCO Lighting ABRepresentative OfficeVesterbrogade 136 C, st.1620 København VDenmarkTel.: +45 33 21 80 60Fax: +45 33 21 80 64info.dk@erco.com

Altronics light13 „6-th September“ Str.Sofia 1000BulgariaTel.: +359 2 980 9061Fax: +359 2 980 9061office@altronicslight.com

ERCO Leuchten GmbHPostfach 246058505 LüdenscheidBrockhauser Weg 80–8258507 LüdenscheidGermanyTel.: +49 2351 551 100Fax: +49 2351 551 555info.de@erco.com

ERCO Leuchten GmbHShowroom BerlinReichenberger Str. 113A10999 BerlinTel.: +49 30 769 967 0Fax: +49 30 769 967 20info.berlin@erco.com

ERCO Leuchten GmbHShowroom HamburgOsterfeldstraße 622529 HamburgTel.: +49 40 548 037 40Fax: +49 40 548 037 429info.hamburg@erco.com

ERCO Leuchten GmbHShowroom FrankfurtZum Gipelhof 160594 Frankfurt GermanyTel.: +49 69 959 324 60Fax: +49 69 959 324 615info.frankfurt@erco.com

ERCO Leuchten GmbHShowroom MünchenNymphenburger Str. 12580636 MünchenTel.: +49 89 120 099 40Fax: +49 89 120 099 499info.muenchen@erco.com

ERCO Leuchten GmbHShowroom StuttgartRotebühlstraße 87a70178 StuttgartTel.: +49 711 933 475 90Fax: +49 711 933 475 99info.stuttgart@erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.Representative OfficeGround Floor, Showroom 3Spectrum Building, Al Qatayat RoadP.O. Box 62221DubaiUnited Arab EmiratesTel.: +971 4 336 9798Fax: +971 4 337 3746info.ae@erco.com

ERCO Iluminación, S.A. Oficina de RepresentaciónAv. Juana Manso 1124C1107CBX Buenos AiresArgentinaTel.: +54 11 5279 6699info.ar@erco.com

ERCO Iluminação LTDARua General Furtado Nascimento 740Ed Bachianas 3º Andar SL 35Barrio: Alto de PinheirosCEP: 05465-070São PauloBrazilTel.: +55 11 3892 7741Fax: +55 11 3892 7740info.br@erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.Representative Office349 Pacific HighwayNorth Sydney NSW 2060AustraliaTel.: +61 2 9004 8801Fax: +61 2 9004 8805info.au@erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.Representative OfficeSuite 1, 114 Hardware StreetMelbourne VIC 3000 AustraliaTel.: +61 3 9914 2235Fax: +61 3 9914 2238info.au@erco.com ERCO GmbH

Postfach 246058505 LüdenscheidBrockhauser Weg 80–8258507 LüdenscheidGermany

Tel.: +49 2351 551 0Fax: +49 2351 551 300info@erco.comwww.erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.93 Havelock Road#03-532Singapore 160093SingaporeTel.: +65 6 227 3768Fax: +65 6 227 8768info.sg@erco.com

ERCO Lighting Inc.160 Raritan Center Parkway Suite 10Edison, NJ 08837 USATel.: +1 732 225 8856Fax: +1 732 225 8857info.us@erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.Representative OfficeRM 102, No B9, Building800 SHOWNo. 800 Changde RoadJing'An DistrictShanghai 200040P.R. ChinaTel.: +86 21 5030 5979Fax: +86 21 5030 5879info.cn@erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.Representative OfficeRm1605, Bldg 11, West ZoneJianwai SOHO, No. 39East 3rd Ring Middle RoadChaoyang DistrictBeijing 100022P.R. ChinaTel.: +86 10 5869 3125Fax: +86 10 5869 3127info.cn@erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.Representative Office21/F, C Wisdom Centre35 - 37 Hollywood Road, CentralHong Kong P.R. ChinaTel.: +852 3165 8780Fax: +852 3165 8790info.hk@erco.com

ERCO Lighting Ltd.Shibakoen ND Bldg.2-5-10 ShibaMinato-ku Tokyo 105-0014JapanTel.: +81 3 5418 8230Fax: +81 3 5418 8238info.jp@erco.com

ERCO Lighting Pte. LtdRepresentative Office5th fl, Woorim Bldg. 797-24Bangbae-dong, Seocho-guSeoul 137-830Korea Tel.: +82 2 596 3366Fax: +82 2 596 3354info.kr@erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.Representative OfficeP.O. Box 22059DohaQatarTel.: +974 4 441 4290Fax: +974 4 441 1240info.ae@erco.com

ERCO Lighting Pte. Ltd.Representative OfficeMumbaiIndiaTel.: +91 9920 983828info.in@erco.com

ERCO Lighting GmbH Kereskedelmi KépviseletIrányi u. 1. mfsz. 2.1056 BudapestHungaryTel.: +36 1 266 0006Fax: +36 1 266 0006info.hu@erco.com

J. N. Christofides Trading Ltd. Lighting DivisionP.O. Box 210931501 Nicosia1c Kennedy Avenue1075 NicosiaCyprusTel.: +357 22 813 042/3Fax: +357 22 813 046mail@jnc.com.cy

ERCO 6160 ERCO

ERCO adressen

België Finland

Marokko

Zweden

Zwitserland

Spanje

Nederland

Oostenrijk

Tsjechië

Turkije

Polen

Portugal

Rusland

Noorwegen

Griekenland

Georgië

Groot-Brittannië

Ierlandzie Groot-Brittannië

Italië

Kroatië

Frankrijk

Denemarken

ArmeniëMoldaviëOekraïneTadzjikistanWit-Ruslandzie Rusland Azerbeidzjan

KazachstanKirgisistanOezbekistanTurkmenistanzie Turkije

IJslandzie Zweden

Slowakijezie Tsjechië

Sloveniëzie Oostenrijk

Roemeniëzie Hongarije

Bulgarije

Duitsland

Europa

Luxemburgzie Duitsland

Dubai

Australië

ERCO hoofdkantoor

Singapore

USA

China

Japan

Korea

Abu DhabiBahreinEgypteJordaniëKoeweitLibanonOmanSaoedi-ArabiëVerenigde Arabische Emiratenzie Dubai

BangladeshBruneiCambodjaFilippijnenIndonesiëLaosMaleisiëMyanmarThailandVietnamzie Singapore

CanadaMexikoPuerto Ricozie USA

Nieuw-Zeelandzie Australië

Katar

Indië

Midden-Oosten Zuidoost-Azië

Noord-Amerika

Oost-Azië

Oceanië

De actuele adressen vindt u onder www.erco.com

Hongarije

Cyprus

Europa

Argentinië

Brazilië

BoliviaChiliColombiaEquadorParaguayPeruUruguayVenezuelazie Argentinië

Zuid-Amerika

Licht in de buitenruimteVormgevingLichttechniekPlanningspraktijk

E

Art.-

nr. 1

0294

4200

0 N

L 01

/201

2

E

tune the light