Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee

Tel. 016 375600 www.khleuven.be

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Naam: Tom Sallets

Vakkencombinatie: Aardrijkskunde - Informatica

Stagebegeleider DLO: Mevr. A. Steegen

School: Don Bosco Haacht

Onderwijsvorm: ASO

Richting: Wetenschappen / Economie-Wetenschappen

Klas: 4D / 4C

Lokaal: D110

Aantal leerlingen: 24

Les gegeven door: Tom Sallets

Vak: Aardrijkskunde

Onderwerp: Industrie in Noord-Amerika

Vakmentor: Mevr. G. Dewaele

Datum/Data: 11-3-2014 / 13-3-2014

Lesuur/-uren: 3e lesuur (10.25u – 11.15u) / 1e lesuur

(8.35-9.25)

BEGINSITUATIE

Situering in de lessenreeks Vorige les hebben de leerlingen het industrieproces nog eens geleerd: ontginning, basisindustrie, verwerkende industrie. Voor Pittsburgh hebben ze de vestigingsfactoren en het ontstaan van de industrie in dat gebied al bekeken. Ze weten dus waarom industrie op een bepaalde plaats ontstaat. Deze les gaan ze dan zelf aan de slag om industrie op een aantal plekken te localiseren op basis van gegeven factoren in het gebied. Op die manier

recontstrueren de leerlingen zelf de geschiedenis van de Manufacturing Belt.

Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is) De leerlingen weten dat industrie uit 3 fasen bestaat (ontginning, basis- en verwerkende industrie). Ze weten dat een industriegebied altijd een aantal vestigingsfactoren heeft (transport, afzetmarkt, arbeidskrachten, energie en grondstoffen).

Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit De school is vlak aan de Brouwerij van Haacht, wat een goed voorbeeld van industrie is (hoewel het in deze lessen niet echt aan bod komt). Ook kennen ze zeer veel producten van de industrie, bv. auto’s, kleding, voeding,… . In de actualiteit komt industrie vaak aan bod, bv. Arcelor Mittal, Ford Genk,… .

Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, … Klas 4D is moeilijk te motiveren, maar eens zij aan de slag gaan, werken ze goed mee. De leerlingen hebben een goed niveau. 4C is zeer rumoerig en moet kordaat aangepakt worden. De leerlingen hebben een gemiddeld niveau.

DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom

kies je voor deze aanpak?

Activeringsprincipe: De leerlingen zijn in kleine groepjes een hele les zelf bezig met de

vestigingsfactoren van de MB te onderzoeken. Aanschouwelijkheidsprincipe: De ontwikkeling van de verschillende industriegebieden wordt echt

gevisualiseerd voor de leerlingen: aanwezige bronnen, transportmogelijkheden,… .

Herhalingsprincipe: Alle leerstof over industrie wordt nog eens grondig herhaald (al doende!) Beperkingsprincipe: De belangrijkste vestigingsfactoren worden behandeld, hoewel er nog anderen

een rol gespeeld hebben. Geleidelijkheidsprincipe: De leerlingen beginnen met een “leeg” gebied en bouwen zelf de verschillende

industriegebieden op. Op die manier leren ze de ontwikkeling stap voor stap

kennen.

EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN

Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) ET 3: aan de hand van voorbeelden horizontale en verticale ruimtelijke relaties herkennen. ET 4: de eigenheid van regio's beschrijven aan de hand van natuurlijke en menselijke kenmerken.

ET 6: aan de hand van regionale voorbeelden redenen opnoemen die de lokalisatie, de spreiding en de eventuele

wijzigingen verklaren van industriële activiteiten ET 7: in verband met een economische activiteit in een regio het bestaan van stromen van goederen of personen illustreren.

Situering in het leerplan:

AARDRIJKSKUNDE TWEEDE GRAAD ASO - VVKSO-BRUSSEL D/2012/7841/002

4.8 Verschillen tussen industriële regio’s 1 Door analyse van beelden, kaarten en andere informatiebronnen de kenmerken van een industrieregio beschrijven. 2.1 De kenmerken van een industrieregio in de USA beschrijven.

2.2 Verticale en horizontale ruimtelijke relaties herkennen in verband met de lokalisatie van de industrie in de USA. 2.4 Redenen opnoemen die de lokalisatie en de verschuivingen van de industrie in de USA verklaren.

ALGEMEEN LESDOEL De leerlingen kunnen de ontwikkeling van de Manufacturing Belt in Noord-Amerika verklaren.

SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina’s in het werk- en/of handboek.)

Ontwikkeling van industrie

BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.)

Werkgroep Didactische Middelen, Werkmap aardrijkskunde 4, p95-106 A. SCHELLEMANS, Industrie, KHLeuven D. VANDERHALLEN, I. MATTHIJS, Simulatiespel AFOSU: Vestigingsfactoren voor de basisijzerindustrie

LEERMIDDELEN & MEDIA Simulatiespel (zie bronnen + bijlage) Powerpoint Krijtbord

Didactisch lesontwerp

Leerdoelen

KRACHTIGE LEEROMGEVING

Lesfasen

& timing Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud

De leerlingen

kunnen:

- Het

industrieproces en

de verschillende

vestigingsfactoren

opnoemen en

uitleggen. (C3)

Instapfase

5’

Herhaling: Industrie

OLG: Fasen van industrie en Vestigingsfactoren

Uit welke 3 fasen bestaat het industrieproces

altijd?

Welke vestigingsfactoren bepalen de ligging

van industrie?

Met deze kennis gaan jullie vandaag zelf in de rol

kruipen van directeur. We gaan een spel spelen

waarin we zelf de locatie van ons bedrijf gaan bepalen

op basis van deze factoren.

Agenda: Ontwikkeling van industrie

Bordschema

1. Ontginning Grondstof

2. Basisindustrie Half-afgewerkt

product 3. Verwerkende industrie

Eindproduct

1. Grondstoffen

2. Energie

3. Arbeiders

4. Transport

5. Afzetmarkt

- Zelf de beste

locatie voor een

industriebedrijf

bepalen op basis

van een aantal

gegeven

omstandigheden

van de regio. (C4)

Lesfase 1:

Simulatiespel

30’

5’

Max 10’

Max 8’

Max 7’

Spel: Industrie in Noigeren

Praktisch:

Groepjes van 4 a 5 leerlingen

Wanneer de leerlingen klaar zijn met een

opdracht, mogen ze de volgende vragen aan

de leerkracht.

De opdrachten worden niet voor elke

leerkracht gekopieerd omdat de leerstof ook

in hun werkblaadjes staat.

De overzichtskaart en ‘Tabel 4’ worden wel

voor elke leerling gekopieerd omdat deze een

goed overzicht van de leerstof bieden.

Opdracht 1: 1820

Opdracht 2: 1880

Opdracht 3: 1980

Bijlage 1

Bijlage 2

Industrie ontstaat altijd op een bepaalde

plaats omwille van bepaalde

vestigingsfactoren

(Opdracht 2 en 3 zijn iets minder lang omdat de

leerlingen de werkwijze normaal gezien kennen nu.)

De leerkracht loopt rond terwijl de leerlingen zelf

onderzoeken wat telkens de beste locatie is voor een

staalbedrijf.

- De resultaten

van hun

onderzoek in het

spel toepassen op

het ontstaan en de

evolutie van de

Manufacturing

Belt. (C3)

Lesfase 2:

Bespreking /

evaluatiefase

15’

OLG: Noigeren in Afosa?

OPMERKING: Het is cruciaal dat deze opdracht nog

in de les besproken wordt, zodat de leerlingen goed

het verband met de USA zien!

De leerkracht overloopt de opdracht 4 met de

leerlingen.

Wat is “Afosa, Noigeren” van achter naar

voren?

OLG: Verbeteren oefening

De leerkracht overloopt met de leerlingen hun

oplossingen en de verklaring voor waarom ze die

oplossing gekozen hebben. Hij vult de situatie voor

de echte steden aan in de tabel.

Opdracht 4 (zie

bijlage 1)

PPT (zie bijlage

3)

Tabel 4 (zie

bijlage 2)

Industrie in het NO van de VS

In de North-East Region van de VSA ligt een

groot industriegebied, de Manufacturing

Belt. In het spel hebben we eigenlijk de

ontwikkeling van dat gebied bekeken.

1820 Pittsburgh - 8 ton cokes nodig

voor 1 ton steenkool

Aanwezigheid van

steenkool en ijzererts

nodig

1880 Chicago - Betere

smelttechnieken =

minder steenkool

nodig - Gietijzer staal: in

buurt van

staalverwerkende

bedrijven

1980 Baltimore - 1 ton steenkool

voor 1 ton ijzererts

- Goedkoop

zeetransport + geen

overslagkost

- Lagere

transportkost van

halffabrikaten

Opmerkingen i.v.m. bijlagen:

Steeds kopie toevoegen van ingevuld werkblad of -boek.

Indien gebruik gemaakt wordt van transparanten of digitale presentatie: handouts toevoegen (verkleind, zwart/wit).

Indien de klasopstelling gewijzigd wordt: plan en/of omschrijving toevoegen.

BORDSCHEMA

Vestigingsfactoren:

1. Grondstoffen 2. Energie 3. Arbeiders

4. Transport

5. Afzetmarkt

Industrie:

Ontginning (ruitje)

Grondstof

Basisindustrie

Halfafgewerkt product

Verwerkende industrie

Eindproduct

Bijlage 1: Opgave

Tabel: Vestigingskeuze in de Manufacturing Belt

Periode Beste

vestigingsplaats Vestiginsgfactoren