Lesbrief voor groep 3, 4 en 5

Brom Beer

1

Inhoudsopgave

Inleiding lespakket Blz. 2

Samenvatting van de voorstelling

Thema’s Blz. 3

Emoties Blz. 3

Woordenschatles - voor de voorstelling Blz. 4

Verwerkingslessen - na de voorstelling

Taallessen

- Les 1: Maak een Brom Beer strip Blz. 6

- Les 2: Schrijf het volgende avontuur Blz. 8

Rekenlessen

- Les 3: Rekenen met muzieknoten Blz.10

Sociaal emotionele lessen

- Les 4: Wat een gevoel, herken jij de emoties? Blz. 15

- Les 5: Vriendschap hoe zit dat eigenlijk? Blz. 23

Kunstzinnige oriëntatie lessen

- Les 6: Ondergaande zon Blz. 26

- Les 7: Speel het verhaal na Blz. 28

Bijlage

- Woordenschatkaarten Blz. 30

- Kleurplaat Blz. 40

2

Inleiding lespakket Brom Beer - Thema vriendschap

In dit lespakket vindt u educatief materiaal van Remco Theater-Kunst passend bij de

voorstelling “Brom Beer”, gekoppeld aan het thema Vriendschap. Naast het zien van de

voorstelling, kunt u met deze lesideeën en de thema’s uit de voorstelling aan de slag in de

klas. Het lespakket is opgebouwd uit de volgende onderdelen; samenvatting van de

voorstelling, thema’s passend bij het de voorstelling, een woordenschatles om te geven

voor de voorstelling, verwerkingslessen voor na de voorstelling en bijlage. Bij elke les staat

een kort inleidend stukje geschreven wat de leerkracht kan vertellen aan de leerlingen om

de koppeling tussen de voorstelling en de opdracht te maken. Vervolgd door een

lesvoorbereiding en een uitleg van de opdracht. Alle lessen uit dit lespakket zijn gekoppeld

aan de algemene onderwijsdoelen en aan de kerndoelen van SLO TULE.

Dit lessenpakket is samengesteld door Byonda Spekman, theatermaker en leerkracht.

Heel veel plezier bij het bezoek aan de voorstelling en met de lessen in de klas.

Remco Theater en Kunst

3

Samenvatting van het verhaal

Beer en Sprinkhaan zijn vrienden. Ze wonen in het bos en bezoeken elkaar elke dag. Het

liefst kijken ze samen naar de ondergaande zon. Dan merkt Sprinkhaan op een dag dat Beer

anders doet dan anders. Hij reageert kribbig, is somber en trekt zich terug in zijn bed. Hij

vindt het niet meer leuk om Sprinkhaan te zien. Sprinkhaan gaat aan zichzelf twijfelen, zij

waren toch vrienden? Hij bedenkt verschillende plannetjes om Beer weer beter te maken.

Maar het helpt allemaal niks. Sprinkhaan gaat verdrietig het bos in. Daar vind hij troost bij

Waterslak en zij reikt hem een idee aan om Beer te helpen. Het blijkt nog een klus waar

doorzettingsvermogen voor nodig is en geloof in jezelf. Zou het Sprinkhaan lukken Beer

weer uit bed te krijgen?

Thema’s uit het verhaal

Lente/winterslaap

Somberheid

Vriendschap

Loyaliteit

Troost bieden

Emoties

Blij

Verdrietig

Boos

Bang

Teleurgesteld

Geloof in jezelf

Sterk in je schoenen staan

De lessen uit dit lespakket zijn gemaakt rondom het thema vriendschap, maar u kunt

uiteraard ook één van de andere thema’s behandelen in uw klas na het zien van de

voorstelling.

4

Voor de voorstelling

Om de kinderen voor te bereiden op de voorstelling hebben we een woordenschatles

ontwikkeld om de kinderen. Het is bedoeld om het optimale uit de voorstelling te halen en

uiteraard de leerlingen vast te activeren en enthousiasmeren.

Woordenschatles

In de voorstelling komen wat moeilijke woorden voor. Misschien ken jij ze al, zo niet dan zal

de juf of meester ze graag aan de je uitleggen. Als je deze woorden kent, dan is de

voorstelling nog leuker.

Vakgebied Taal - woordenschat

Leerdoel De leerlingen vergroten hun woordenschat m.b.t. de voorstelling Brom Beer.

Kerndoel 12

De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van

voor hen onbekende woorden. Onder 'woordenschat' vallen ook begrippen die het leerlingen

mogelijk maken over taal te denken en te spreken.

Werkvorm Klassikale leerkracht gebonden activiteit voor de hele groep (extra verwerking - coöperatieve werkvorm mix en koppel)

Benodigdheden Woordenschatkaarten (voor de coöperatieve werkvorm knip de kaartjes,

Voorbereiding Bekijk de woorden en plan in wanneer en op welke wijze je ze wilt aanbieden

Ruimte In het klaslokaal

Duur Één les van 30 minuten of verspreid over de week elke keer een woord a 5 minuten (Coöperatieve werkvorm mix en koppel 20 minuten)

Deze les is geschikt om met de leerlingen voor de voorstelling te gaan doen. Aan de hand

van de uw groep en programma maakt u een keuze of de woordenschatkaarten in één keer

wilt aanbieden of elke dag één of twee woorden. Vooral voor groepen met veel NT2

leerlingen is het aan te raden deze woorden te bespreken. Bespreek de woorden en maak

met de leerlingen samen een woordweb of moeilijke woordenlijst.

Als de woorden goed zijn ingeoefend is er nog een verwerkingsmogelijkheid middels de

coöperatieve werkvorm Mix en Koppel. Zorg vooraf dat u de plaatjes uit de bijlage 2x heeft

uitgeprint en uitgeknipt heeft. Geef een aantal leerlingen één kaartje. De leerlingen (met

5

een kaartje) lopen door het lokaal en mixen drie keer hun kaartje. Dit betekend dat ze op

uw teken hun kaartje met iemand anders ruilen. Ze benoemen dan welk kaartje ze

weggeven. Na drie keer geruild/gemixt te hebben. Zegt u “koppel” de leerlingen zoeken dan

de leerling met hetzelfde plaatje. Ook nu benoemen ze weer eerst wel kaartje zij hebben.

Hebben de leerlingen elkaar gevonden, dan gaan ze samen zitten of stil staan. Laat de

leerlingen ter afsluiting als koppel hun plaatje benoemen in een klassikale setting.

De woordkaarten voor de woordenschatles vindt u in de bijlage.

6

Verwerkingslessen

Leren zou in de eerste plaats leuk moeten zijn, vandaar dat we een aantal

verwerkingslessen hebben ontwikkeld, gekoppeld aan de voorstelling ‘Brom Beer’. Zo hopen

we aan te sluiten bij de belevingswereld van uw leerlingen. Deze lessen kunt u in de week na

de voorstelling heel eenvoudig met de leerlingen doen. Het kan in chronologische volgorde,

maar u kunt ook zelf bekijken welke les goed aansluit bij uw groep en doelen van de

komende maand.

Les 1: Maak een Brom beer Strip

Weet jij nog alles van de voorstelling? Maak een strip over de voorstelling.

Vakgebied Taal - schriftelijke oriëntatie

Leerdoel De leerlingen leren een verhaal om te zetten in een strip.

Kerndoel 5

De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies,

zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen.

Werkvorm Zelfstandig

Benodigdheden Stip werkblad

Voorbereiding Kopieer voor alle leerlingen een strip vel uit. Voor eind groep 4 en groep 5 kunt u er voor kiezen om het dubbelzijdig te kopieeren.

Ruimte In eigen lokaal

Duur 30 minuten

Bespreek met de leerlingen kort het verhaal van de voorstelling na. Weten de leerlingen het

begin, midden, eind nog? Leg de leerlingen uit dat ze straks het verhaal van de voorstelling

gaan natekenen in een strip. Bespreek waar een stip aan moet voldoen. (Één gebeurtenis

per plaatje, denk en praat wolkjes, tijd/plaats verandering in een apart vakje erin zitten).

Geef de leerlingen mee om als eerst het begin- en eindplaatje te tekenen en daarna een

planning te maken van wat er in het middenstuk moet komen en in welke volgorde. Laat de

leerlingen in een paar woorden (licht met potlood) schrijven wat er in het vakje komt.

De leerlingen gaan na uw instructie individueel aan de slag. Aan het eind presenteren ze hun

strip verhaal aan hun tafel groepje of de hele groep.

7

8

Les 2: Schrijf het volgende avontuur

Je weet al goed waar het verhaal over ging. Bedenk nu zelf hoe het verder afloopt met Brom

Beer en Spinkhaan. Blijven ze nu voor altijd vrienden en maken ze samen nieuwe avonturen

mee of krijgen ze ruzie is de hulp van waterslak weer nodig? Jij mag het bedenken…..

Vakgebied Taal

Leerdoel De leerlingen krijgen plezier in zelf een verhaal schrijven.

Kerndoel 9

De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen,

gedichten en informatieve teksten.

Werkvorm Zelfstandig

Benodigdheden Schrijfblaadje per leerling Wie wat waar schema per leerling

Voorbereiding Zorg dat u bovenstaande materialen klaar heeft liggen

Ruimte In eigen lokaal

Duur 30 minuten

Bespreek met de leerlingen nog een keer het verhaal. Vertel de leerlingen dat zij ook heel

goed zijn in verhalen verzinnen. Ze mogen nu gaan bedenken hoe verder zal gaan met Brom

Beer en Sprinkhaan. Maken ze een spannend avontuur mee bij de zonsondergang, zijn ze

voor altijd vrienden en gaan ze samen veel leuke dingen doen of krijgen ze bijv. ruzie.

Voordat de leerlingen beginnen met schrijven vullen ze het wie wat waar schema in. Ook

laat u ze alvast nadenken over het begin - midden - eind. Als deze stappen zijn gezet kunnen

de leerlingen zelfstandig aan de slag.

Leuk om de leerlingen deze week allemaal hun verhaal voor te laten lezen in de groep.

9

Wie wat waar schema

10

Les 3: Rekenen met muzieknoten

Weet jij nog waar Beer minder van ging brommen? Ja, heel goed dat waren de

muziek

muzieknoten. Weet jij ook nog hoeveel muzieknoten dat waren? Precies Waterslak

zei:

“7 noten moeten het zijn, van vriendschap en zonneschijn.

Dan komt de melodie in de pot tot leven en zal Beer weer vrolijk zijn”

Kan jij Sprinkhaan helpen om sommen te maken met muzieknoten?

Vakgebied Rekenen (getallen en bewerking)

Leerdoel De leerlingen leren + , - , x en : sommen vlot maken.

De leerlingen leren zelf bewerkingen van sommen te bedenken.

Getallen en bewerkingen

Kerndoel 27

De leerlingen leren de basisbewerkingen met gehele getallen in elk geval tot 100 snel uit het

hoofd uitvoeren, waarbij optellen en aftrekken tot 20 en de tafels van buiten gekend zijn.

Werkvorm Zelfstandige

Benodigdheden Kies een werkblad uit kopieer deze voor de leerlingen

Voorbereiding Kijk naar de leerdoelen van uw leerlingen en maak een keuze uit één of meerdere werkbladen. Kopieer deze voor de les begint.

Ruimte In het klaslokaal, voor de leerlingen een werkplekje aan tafel

Duur Wisselend per groep/leerling

Op de volgende pagina’s vindt u een aantal werkbladen die u kunt inzetten in uw groep. Kijk

vooral naar wat zinvol en nodig is in uw groep of voor individuele leerlingen. Het is bedoeld

als een extra inoefening om bewerkingen met getallen steeds vlotter te laten verlopen.

Uiteraard kunt u er ook voor kiezen om zelf een rekenopdracht te geven, passend bij de

voorstelling.

11

Tafel van 7 met muzieknoten. Teken zeven

muzieknoten en reken uit.

1x =

2x =

3 x =

4 x =

5 x =

6 x =

7 x =

8 x =

Maak zelf + en - sommen. Tel er steeds 7 bij

op of trek er 7 vanaf.

12

1

Reken de muzieksommen uit. Maak op

de achterkant zelf sommen.

13

Delen met 7 muzieknoten

14 : 7 muzieknoten =

35 : 7 muzieknoten =

70 : 7 muzieknoten =

28 : 7 muzieknoten =

7 : 7 muzieknoten =

49 : 7 muzieknoten =

63 : 7 muzieknoten =

42 : 7 muzieknoten =

77 : 7 muzieknoten =

21 : 7 muzieknoten =

56 : 7 muzieknoten =

14

Les 4: Wat een gevoel, herken jij de emoties?

Zoals je gezien hebt ging het niet zo goed met Beer. Weet jij hoe hij zich voelde? En wat

dacht je van Sprinkhaan? Hoe voelde hij zich?

Vakgebied Sociaal emotionele ontwikkeling

Leerdoel De leerlingen leren hun omgaan met gevoelens en emoties te herkennen.

Mens en samenleving

Kerndoel 34

De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van

henzelf en anderen.

Werkvorm Klassikale instructie en gesprek , daarna zelfstandige verwerking.

Benodigdheden Smiley kaarten Personage kaarten Papier en potloden, stiften, verf of krijtjes (eigen keuze met welk materiaal er gewerkt wordt)

Voorbereiding Zorg dat al het materiaal klaar staat

Ruimte In het klaslokaal of crea ruimte

Duur 30 -40 minuten

Vraag de leerlingen of ze nog weten wat er met Beer aan de hand was. Welk gevoel/emotie

hoort daarbij? Heb jij je ook wel eens zo gevoeld? Wanneer was dat?

Weten de leerlingen ook nog hoe Sprinkhaan zich voelde? Waar konden ze dat aan

zien/merken? Hebben zij zichzelf ook wel eens zo gevoel?

Introduceer de smileys en de kaarten van de personages. Bespreek met de leerlingen welke

emoties de smileys zijn en hoe je je dan voelt. Weten de leerlingen ook welk personage zich

zo voelde?

Na het kringgesprek gaan de leerlingen een tekening maken over één van de personages en

hun emoties. Het materiaal daarvoor kies je vooraf of samen met kinderen. In een

kleutergroep is het ook mogelijk om gedurende de week tijdens elke speel/werkles een klein

groepje kinderen aan deze verwerking te laten werken.

15

16

17

18

Sprinkhaan

19

Brom Beer

20

Waterslak

21

Spookje

22

Les 5: Vriendschap hoe zit dat eigenlijk?

Beer en Sprinkhaan zijn dikke vrienden. Wat houdt vriendschap eigenlijk in, wanneer ben

je vrienden met iemand en wat doe je als je vriend even niet zo aardig tegen jou

doet?

Sprinkhaan liet je al een beetje zien wat echte vrienden doen. Bespreek met je

klasgenoten

hoe jullie daarover denken.

Vakgebied Sociaal emotionele ontwikkeling

Leerdoel De leerlingen leren hun om gaan met gevoelens.

De leerlingen leren beschrijven wat vriendschap voor hen betekent.

Mens en samenleving

Kerndoel 34

De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van

henzelf en anderen.

Werkvorm Kringgesprek

Benodigdheden Eventueel de vraagkaartjes

Voorbereiding Bereidt van te voren de les voor, door te bedenken of er voorbeeld uit de groep te gebruiken zijn en of u een sociaal emotionele methode heeft die op dit onderwerp aansluit. Als het gesprek moeizaam vanuit de kinderen komt kunt u gebruik maken van de bijgeleverde vraagkaartjes.

Ruimte In het klaslokaal

Duur 30 - 45 minuten

Zorg voor een veilige en rustige sfeer in de groep voor u met deze les begint. Maak

met de

leerlingen een kring en vraag aan de leerlingen of ze nog weten welke personages

er in de

voorstelling waren. Stel vragen als:

Wie waren er vrienden in de voorstelling? (Beer en Sprinkhaan - Sprinkhaan en

Waterslak).

Waar kon je dat aan zien/merken?

Wie hielpen elkaar in de voorstelling?

Deed iedereen aardig tegen elkaar of sommige ook onaardig? (Spook en Beer

onaardig)

Waar kon je dat aan merken? Wat deden ze dan? Waarom is dat niet aardig?

23

Waarom denk je dat Sprinkhaan toch bleef proberen Beer op te vrolijken? (omdat ze

vrienden zijn)

Probeer uit te komen op vriendschap en vervolgens een bruggetje te maken naar

de

ervaringen van de leerlingen zelf. Stel vragen als:

Met wie ben jij vrienden?

Wanneer wordt je vrienden?

Wat doen vrienden?

Kunnen meisjes en jongens ook vrienden zijn?

Heb je wel eens een vriend gehad die niet zo aardig deed? Wat deed je toen?

Maken vrienden wel een ruzie? Hoe los je dat dan weer op?

Wat kan je doen als je vriend boos is?

Moeten vrienden altijd met elkaar spelen?

Tot slot is het leuk om een afspraak te maken in de klas over hoe om te gaan met

elkaar. Je

hoeft niet allemaal vrienden met elkaar te zijn, maar je bent wel klasgenoten en die

zijn

ook aardig tegen elkaar, helpen elkaar en samen proberen jullie er een fijn jaar van

te

maken. U kunt de leerlingen ook de gelegenheid geven om iets moois voor een

vriend te

maken.

24

Wie zijn jouw vrienden?

Wat doe je als een vriend bent?

Heb je wel eens ruzie gehad met een vriend? Hoe hebben jullie dat weer

opgelost?

Wat kan je doen om iemand blij te maken?

Hoe word je vrienden?

Zijn klasgenoten ook vrienden?

Moeten vrienden altijd samen spelen?

Kan je met meer kinderen vrienden zijn?

Wat doe je als ergens nieuw bent? Hoe maak je dan nieuwe vrienden?

Wat doe je als je iemand helemaal alleen ziet staan?

25

Les 6: Ondergaande zon

Vakgebied Beeldende vorming

Leerdoel De leerlingen leren een zonsondergang te schilderen

Kunstzinnige oriëntatie

Kerndoel 54

De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken,

om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

Werkvorm Klassikaal

Benodigdheden per leerling

Verfpapier Verf (geel, oranje, rood, licht blauw en groen voor de grond) Kwasten Bordjes, bakjes, bekers om de verf in te doen Beer en Sprinkhaan (sillouet) of zwart papier en scharen

Voorbereiding Zorg dat u alle benodigdheden klaar heeft liggen. Maak vooraf een voorbeeld. Vraag indien nodig ouders om te komen helpen.

Ruimte In het eigen klaslokaal of crea lokaal

Duur Uitleg 10 minuten Verwerking 20/30 minuten

Zoek met de leerlingen naar plaatjes op het digibord van ondergaande zonnen. Benadruk

het verloop van kleuren in de lucht. Vertel de leerlingen dat ze zometeen verfpapier krijgen

en dat ze die precies door de helft moeten vouwen. Dat is je horizon. Het onderste gedeelte

van het blad maken de leerlingen groen. Het bovenste gedeelte gaan ze een ondergaande

zon schilderen. Ze beginnen met de plaats van de zon (is die nog te zien voor de helft of

helemaal of is hij al onder?). Vervolgens gaan ze de achtergrond van de lucht maken en deze

verloopt van donker naar licht of van licht naar donker. Vertel de leerlingen dat ze een

keuze daarin moeten maken en dat ze eigenlijk de bovenste helft van het vel in 3 tot 4

horizontale vlakken moeten verdelen (bijv. geel, oranje, licht rood, donker rood). Als er

leerlingen zijn die nog een beetje blauwe lucht willen schilderen dan is dat ook een

mogelijkheid.

26

Tot slot kunnen de leerlingen Beer en Sprinkhaan als sillouet op de groene grond plakken.

Voorbeelden hiervan staan op de volgende bladzijde. U kunt deze uitprinten of door de

leerlingen ze laten maken van zwart papier.

Geef de werkjes een mooi plekje in de klas of de gang van de school als ze af zijn. Zodat de

leerlingen nog lang kunnen nagenieten van de voorstelling en hun prachtige kunstwerken.

.

27

Les 7: Speel het verhaal na

Ben je er klaar voor? Kruip in de huid van Brom Beer, Sprinkhaan, Waterslak en Spook. Weet

jij hoe ze lopen, slapen, eten, praten, bewegen, lachen? Probeer ze maar eens na te doen.

Welke rol vind je het leukst om te doen? Speel samen met een groepje het verhaal na.

Vakgebied Drama (spel)

Leerdoel De leerlingen leren spel te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en

om er mee te communiceren.

Kunstzinnige oriëntatie

Kerndoel 54

De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken,

om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

● betekenisvolle onderwerpen en thema's uit de verschillende leergebieden en de

directe belevingssfeer van de kinderen.

● Bijvoorbeeld: je eigen lijf, mensen, dieren, seizoenen, het weer, water, de zee,

speelgoed, feest, sprookjes en verhalen, gedichten, prentenboeken, materiaal als

inspiratiebron.

Werkvorm Klassikaal

Benodigdheden Eventueel lootjes

Voorbereiding Maak lootjes voor als iedereen dezelfde personage wil spelen

Ruimte In de speelzaal of een leeg klaslokaal

Duur Warming up 10 min Rollenspel 15 min Evaluatie 15 min

Als warming up kruipen de leerlingen in de rol van Beer, Sprinkhaan, Waterslak en Spookje.

Zoek met de leerlingen naar de verschillende energieën van de rollen (langzaam, snel,

springerig, loom, zweverig, kort). Geef de leerlingen opdrachten als:

- Loop zo boos als Beer naar de overkant

- Ren als Sprinkhaan als of je een geweldig idee hebt naar een mooie plek

- Zweef als Spookje door de ruimte

- Ga liggen slapen als Beer op een lekker plekje

- Glij langzaam als Slak naar de overkant

28

- Loop teleurgesteld als Sprinkhaan naar huis

- Doe alsof je de hele ontbijttafel overhoop gooit, zoals een echte Brom Beer.

- Praat zo hoog, snel en blij als Sprinkhaan

- Doe een beetje gemeen als Spookje

- Bekijk alles goed en loop wijs rond als Slak

- Brom en grom eens lekker als Beer

- Verstop je in een hoekje als Spookje

De leerlingen kiezen nu welk personage ze het fijnst vinden om te spelen. Als er veel

dezelfde uitkomen dan kunt u er voor kiezen om lootjes te maken om de rollen eerlijk te

verdelen. De leerlingen gaan nu in groepjes van vier aan de slag om het verhaal na te spelen.

Het hoeft niet lang te worden, want het gaat vooral om het proces.

Bespreek vooraf goed uw regels m.b.t. geluid, tijd, fysiek contact, ruimtes, materiaal

gebruik, zodat de leerlingen goed weten binnen welke grenzen ze zich vrij mogen bewegen.

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen hun toneelstukje laten zien. Als er niet

voldoende tijd is kunt u er ook voor kiezen om de komende week, elke dag één groepje aan

de beurt te laten komen.

Bespreek in de evaluatie vooral het proces en samenwerking, het resultaat is minder

belangrijk.

29

Bijlage

- Woordenschatkaarten

- Kleurplaat

30

Sprinkhaan

31

Winterslaap

32

Ondergaande zon

33

muziek noten

34

Waterslak

35

Spook

36

Honing

37

Woordenschat kaartjes voor mix en koppel

38

39