De functies van hetsociaal-cultureel werk

Frank Cockx

3. De maatschappelijke activeringsfunctie

8e vraag

Wordt de functie ‘maatschappelijke activering’

in jouw organisatie gerealiseerd? Hoe gebeurt

dat dan? Welke klemtonen worden gelegd?

Maatschappelijke activeringsfunctie

definitie

• De functie die gericht is op het organiseren, stimuleren en begeleiden van vormen van maatschappelijk engagement en sociale actie.

(decreet 2003)

Het begrip “activering” in drieverschillende discoursen

1. Het disciplinerende

discours

=Reactie op

bijstandsafhankelijkheid

Voorbeelden:

• Mensen activeren op de arbeidsmarkt

• Verplichten een opleiding te volgen

• Schrappen van sociale uitkeringen

Het begrip “activering” in drieverschillende discoursen

1. Het moraliserende

discours

=Angst voor ondermaats

participerende doel- en kansengroepen.

Voorkomen van politieke of sociale instabiliteit.

Voorbeelden:

• ‘Onder’klassen of ‘sub’culturen wijzen

op gezondheidsrisico’s

• Voorkoming van onveiligheid,

bedelarij, ordeverstoring,

criminaliteit

Het begrip “activering” in drieverschillende discoursen

1. Het emancipatorisch

discours

=Overheid moet zich

inspannen om maatschappelijke

integratie te verzekeren

Voorbeelden:

• bedreiging van de sociale cohesie

• Iedereen ‘volwaardig’ burger

• Klemtoon op solidariteit, op

sociale gerechtigheid, op maatschappelijke

veranderingen

Het begrip ‘Activering’ in een spanningsveld

Restrictieve activering

Overheid voorziet rechten en opstapmogelijkheden

Het individu moet zichzelf in handen nemen en zich aanpassen/inpassen

Verhaal van rechten en plichten.

Tekorten bij zwakkeren opvullen met kennis, vaardigheden en info.

Reflexieve activering

Meer het emancipatorisch gedachtegoed

Zwakkere mensen zijn afhankelijk: niet de mensen zijn het probleem maar de afhankelijkheid.

Kritiek op het systeem, zelfbewustzijn verhogen

Doel van ‘activering’

• “de integratie van een samenleving te versterken, evenals de participatie van de individuele burgers aan die samenleving, waarbij het voorkomen en ongedaan maken van marginalisering van burgers een bijzonder aandachtspunt is”

Activering op ‘aanbieders’niveau

Activering

Betrekken

Versterken Veranderen

Aanleren van kennis, vaardigheden, attitudes opdat ze betrokken geraken op de

samenleving, opdat ze meekunnen

Individuele gedrags- en mentaliteitsverandering + nastreven van structurele

veranderingen in de maatschappij

Warm maken voor… hen gevoelig maken voor… hen

lid maken van een beweging, mensen

verenigen, communiceren, organiseren

Activering op ‘deelnemers’niveau

WillenKunnenKennen Doen

Mogen

Kennis, vaardigheden, attitudes Actie

Voorwaardenkunnen vervuld worden

3 sociaal-cultureleINTERVENTIESTRATEGIEEN

1. Empowerment-strategie

2. Engagement-strategie

3. Sociale veranderingsstrategie

3 sociaal-cultureleINTERVENTIESTRATEGIEEN

1. Empowerment-strategie

Gericht op het versterken van het individu (kennis, vaardigheden, attitudes) + bewust maken van de afhankelijkhedenDeelnemers ‘alles’ in handen geven om meer vat te krijgen op hun bestaan en in relatie tot de maatschappij

Voorbeelden:

° Vorming over onderhandelingstechnieken° Een artikel schrijven in het ledentijdschrift aan je afdelingen over “hoe zwaarder wegen op het lokaal beleid?” ° Een studiedag voor vrijwilligers en leden over ethisch en eerlijk kiezen tussen banken, leveranciers, …

3 sociaal-cultureleINTERVENTIESTRATEGIEEN

2. Engagement-strategie

Het betrokken maken van personen bij een thema. Niet zozeer de verandering op het individuele niveau, maar wel verandering in participatie van mensen en groepen.

Voorbeelden:

° Openemen van functies, bestuursfuncties in een organisatie° Betrekken van personen bij publieksacties, hoe krijgen we volk op onze activiteit, …° Mensen bewust maken van onze boodschap° Vrijwilligers rekruteren

3 sociaal-cultureleINTERVENTIESTRATEGIEEN

3. Sociale veranderingsstrategie

Nastreven van sociale en maatschappelijke verandering als primair doel. Niet de mensen aanpassen een de structuren, maar de structuren aan de mensen.Draagvlak creeren, publieke opinie beinvloeden, …

Voorbeelden:

° Rapporteren over maatschappijkritische studies° Bij elkaar brengen van belangengroepen, belanghebbenden° Overheden beinvloeden, lobbyen° Voeren van campagnes, persacties, …

DE VERANDERENDE SAMENLEVING

aanpassingslogica veranderingslogica

IND

IVID

UM

AATSC

HA

PP

IJEmpowerment-strategie

Engagement-strategie

Sociale veranderings-strategie