Kwaliteitsverslag 2015 - ADAM · 2017. 10. 10. · ADAM KWALITEITSVERSLAG 2015 3 VOORWOORD Geachte...

Adres voorziening: Uitbreidingstraat 392B
2015 was een pittig jaar! (en dat is een eufemisme)
Het ADAM-schip belandde in woelig water en om allerlei redenen bleek het vaak lastig om op koers
te blijven.
We stelden vast dat
het soms lastig was om aan proviand (lees: aanmeldingen) te geraken;
onze kapitein (lees: directeur) het schip in volle vaart halverwege het jaar verliet;
onze schatkist beduidend minder dukaten bevatte dan gebruikelijk (lees: we moesten onze eigen
reserve aanspreken);
koers uitstippelde (lees: keuze uit/voor innovatieve projecten);
…
Maar niet getreurd, de ADAM-bemanning is voor geen kleintje vervaard.
Met een nieuwe kapitein aan het roer maken we van 2016 terug een succesjaar;
we breiden onze crew tijdelijk uit met enkele nieuwe dolenthousiaste medewerkers;
we meren aan in vertrouwde oorden, maar verkennen ook nieuwe horizonten (lees: innovatie);
sturen het schip en de ploeg optimaal aan met onze twee stuurlieden (lees: stafmedewerkers);
en halen de banden met ons moederhuis (lees: CAW Antwerpen) en onze vloot (lees: Agentschap
Jongerenwelzijn) verder aan.
Marc Van den Branden
Teamverantwoordelijke ADAM
Ik hoop U met deze licht humoristische introductie voldoende geprikkeld te hebben om zich verder te verdiepen
in de ‘droge stuff’ van de komende 120 bladzijden!
ADAM KWALITEITSVERSLAG 2015 4
VOORWOORD ........................................................................................................................................... 3 INHOUDSTABEL ......................................................................................................................................... 4 1. ADAM ALGEMEEN .................................................................................................................................... 6 1.1 Omschrijving van de visie en werkingsprincipes ...................................................................................... 6 1.2 Historiek van de werking .......................................................................................................................... 8 1.3 Doelgroep ................................................................................................................................................. 12 1.3.1 Omschrijving en profiel doelgroep ........................................................................................................... 12 1.3.2 Invloed doelgroep op werkwijze .............................................................................................................. 13 1.4 Personeelsplaatje ..................................................................................................................................... 15 1.5 Vorming, training en opleiding ................................................................................................................. 16 1.6 Overlegstructuren ..................................................................................................................................... 17 1.6.1 Interne overlegstructuren ........................................................................................................................ 17 1.6.2 Externe overlegstructuren ........................................................................................................................ 19 1.7 ADAM in cijfers ......................................................................................................................................... 23 1.7.1 Aantal aangemelde dossiers in 2015 ........................................................................................................ 23 1.7.2 Evolutie aangemelde dossiers 2007 – 2015 ............................................................................................. 24 1.7.3 Evolutie aangemelde dossiers 2001 – 2015 ............................................................................................. 25 1.7.4 Juridische kwalificaties aangemelde dossiers 2015 ................................................................................. 26 1.7.5 Feiten gepleegd individueel of in groep ................................................................................................... 27 1.7.6 Geslacht .................................................................................................................................................... 27 1.7.7 Leeftijd ...................................................................................................................................................... 28 1.7.8 Woonplaats ............................................................................................................................................... 28 1.7.9 Gezinssamenstelling ................................................................................................................................. 29 1.7.10 Onderwijstype .......................................................................................................................................... 30 1.7.11 Vrijetijdsbesteding .................................................................................................................................... 30 1.7.12 Etnische afkomst ....................................................................................................................................... 31 1.8 Evaluatie ADAM 2015 ............................................................................................................................... 32 1.9 Verbetertrajecten ADAM 2016 ................................................................................................................. 35 1.10 Kwaliteitsplanning ADAM 2016 ................................................................................................................. 40 1.10.1 Integrale kwaliteitszorg ............................................................................................................................ 41 1.10.2 Clientfeedback .......................................................................................................................................... 44 1.10.3 Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag ..................................................................................................... 46 2. GEMEENSCHAPSDIENST ........................................................................................................................... 48 2.1 Omschrijving ............................................................................................................................................. 48 2.2 Procedure ................................................................................................................................................. 49 2.3 Methodische handvatten ......................................................................................................................... 52 2.4 Gemeenschapsdienst in cijfers ................................................................................................................. 54 2.4.1 Evolutie aanmeldingen 2001 – 2015 ........................................................................................................ 54 2.4.2 Aantal opgelegde uren ............................................................................................................................. 54 2.4.3 Leeftijd jongeren ....................................................................................................................................... 55 2.4.4 Resultaten gemeenschapsdienst .............................................................................................................. 56 2.4.5 Doorlooptijd dossier ................................................................................................................................. 56 2.4.6 Gebruik werkplaatsen en aantal uren per werkplaats ............................................................................. 57 2.5 Evaluatie gemeenschapsdienst 2015 ....................................................................................................... 58 2.6 Verbetertrajecten gemeenschapsdienst 2016 ......................................................................................... 60 3. LEERPROJECTEN ....................................................................................................................................... 62 3.1 Omschrijving ............................................................................................................................................. 62 3.2 Procedure ................................................................................................................................................. 62 3.3 Methodische handvatten ......................................................................................................................... 64
3.4 Aanbod leerprojecten ............................................................................................................................... 65 3.4.1 Rots & Watertraining ................................................................................................................................ 65 3.4.2 Lange termijn vorming .............................................................................................................................. 66 3.4.3 Sociale vaardigheidstraining ..................................................................................................................... 67 3.4.4 Leerproject drugs ...................................................................................................................................... 68 3.4.5 Individueel leerproject op maat ............................................................................................................... 69 3.5 Leerprojecten in cijfers ............................................................................................................................. 70 3.5.1 Evolutie aanmeldingen 2001 – 2015 ........................................................................................................ 70 3.5.2 Leeftijd jongeren ....................................................................................................................................... 71 3.5.3 Resultaten leerprojecten .......................................................................................................................... 71 3.5.4 Doorlooptijd dossier ................................................................................................................................. 72 3.6 Evaluatie leerprojecten 2015 .................................................................................................................... 73 3.7 Verbetertrajecten leerprojecten 2016 ..................................................................................................... 73 4. HERSTELBEMIDDELING ............................................................................................................................ 77 4.1 Omschrijving ............................................................................................................................................. 77 4.2 Procedure ................................................................................................................................................. 77 4.3 Methodische handvatten ......................................................................................................................... 80 4.4 Herstelbemiddeling in cijfers .................................................................................................................... 83 4.4.1 Evolutie aanmeldingen 2001 – 2015 ........................................................................................................ 83 4.4.2 Aanmeldingen 2015 per verwijzende instantie ........................................................................................ 84 4.4.3 Juridische kwalificaties ............................................................................................................................. 84 4.4.4 Profiel minderjarigen ................................................................................................................................ 86 4.4.5 Resultaten herstelbemiddeling ................................................................................................................ 87 4.4.6 Doorlooptijd dossier ................................................................................................................................. 91 4.5 Evaluatie herstelbemiddeling 2015 .......................................................................................................... 91 4.6 Verbetertrajecten herstelbemiddeling 2016 ............................................................................................ 93 5. HERSTELGERICHT GROEPSOVERLEG (HERGO) ........................................................................................ 96 5.1 Omschrijving ............................................................................................................................................. 96 5.2 Procedure ................................................................................................................................................. 97 5.3 Methodische handvatten ......................................................................................................................... 99 5.4 Hergo in cijfers .......................................................................................................................................... 100 5.4.1 Evolutie aanmeldingen 2001 – 2015 ........................................................................................................ 100 5.4.2 Juridische kwalificaties ............................................................................................................................. 100 5.4.3 Resultaten hergo ...................................................................................................................................... 101 5.4.4 Doorlooptijd dossier ................................................................................................................................. 102 5.5 Evaluatie hergo 2015 ................................................................................................................................ 103 5.6 Verbetertrajecten hergo 2016 .................................................................................................................. 105 6. INNOVATIEVE PROJECTEN ....................................................................................................................... 107 6.1 Herstelgericht Alternatief (HALTE) ........................................................................................................... 107 6.2 Bemiddeling op School ............................................................................................................................. 117 6.3 Rots & Water+ .......................................................................................................................................... 117 7. NABESCHOUWING ................................................................................................................................... 119 AFKORTINGEN 120 BIJLAGEN 121
Een dienst met een opdracht…
ADAM heeft als opdracht de realisatie van een geïntegreerd aanbod voor de herstelgerichte en
constructieve afhandeling in het gerechtelijk arrondissement Antwerpen. Dit aanbod wordt sedert 1
april 2007 gerealiseerd conform de bepalingen in de wet van 8 april 1965 betreffende de
jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit
hebben gepleegd en het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade, en de bepalingen
opgenomen in het samenwerkingsakkoord betreffende het herstelrechtelijk aanbod.
Concreet betekent dit dat ADAM minderjarigen begeleidt die, naar aanleiding van het plegen van een
als misdrijf omschreven feit, een maatregel krijgen voorgesteld of opgelegd door het jeugdparket of
de jeugdrechtbank. Deze maatregelen worden gevat onder de noemer ‘herstelgerichte en
constructieve afhandelingsvormen’. Concreet betreft het dienstverlening, vorming,
herstelbemiddeling en herstelgericht groepsoverleg.
Een dienst met een missie…
Met zijn aanbod tracht ADAM, in samenspraak met de verschillende relevante partners, mee een
antwoord te formuleren ten aanzien van jeugddelinquentie in Antwerpen. ADAM kiest voor een
constructieve benadering waarbij responsabilisering van de minderjarige, betrokkenheid van zijn
omgeving en erkenning en aandacht voor het slachtoffer centraal staan. ADAM signaleert, in overleg
met de relevante partners, tendensen en evoluties binnen de problematiek van de jeugddelinquentie
bij de verschillende bevoegde overheden.
Een dienst met een visie…
ADAM vraagt ten aanzien van de betrokken partijen een inspanningsverbintenis betreffende de
afhandelingsvorm die werd voorgesteld of opgelegd. Indien de betrokkene(n) besluit(en) deze
verbintenis aan te gaan, biedt ADAM een duidelijk, welomschreven kader.
Dit kader wordt gekenmerkt door:
maximaal beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt
maximaal beroep op de mogelijkheden van de cliënt
aanbod op maat, geënt op de leefwereld van de cliënt
formele, transparante en toetsbare afspraken
discretie en vertrouwelijkheid
het bieden van een kwalitatief hoogstaand en wetenschappelijk onderbouwd aanbod van
herstelgerichte en constructieve afhandelingsvormen
het verder ontwikkelen van herstelgerichte en constructieve afhandelingsvormen die
toegespitst zijn op de grootstedelijke realiteit en de culturele diversiteit die daarmee gepaard
gaat
Een dienst met een doelstelling…
Ten aanzien van de minderjarige:
(her)bevestigen van de algemene maatschappelijke normen
inzicht doen verwerven in de gevolgen van het gestelde gedrag
aanzetten tot het opnemen van verantwoordelijkheid ten aanzien van zijn daden
aanzetten tot een maximaal herstel van de schade ten aanzien van de maatschappij, het
slachtoffer, zichzelf en zijn leefomgeving
vergroten van de weerbaarheid en de competenties, met als doel het voorkomen van een
nieuwe overtreding van de maatschappelijke normen enerzijds en een positieve integratie in
de samenleving anderzijds
optimaal informeren over de wijze van afhandeling
optimaal informeren over de verwachtingen die gesteld worden ten aanzien van hun kind
actief betrekken bij het afhandelen van de maatregel
stilstaan bij hun verantwoordelijkheid als ouder
Ten aanzien van het slachtoffer:
erkennen van het slachtofferschap en de gevolgen daarvan
informatie verstrekken betreffende de afhandeling van de feiten
mogelijkheden bieden tot inspraak met betrekking tot de afhandeling van de feiten
Ten aanzien van de samenleving:
aanbieden van een aantal instrumenten om een tastbaar en constructief antwoord te
formuleren, ingeval een minderjarige een als misdrijf omschreven feit pleegt
streven naar een maximale betrokkenheid van de samenleving
voorgestelde of opgelegde maatregel
maximale aandacht geven aan de (her)bevestiging van de algemene maatschappelijke
normen
Elke afhandelingsvorm legt eigen accenten in de realisatie van deze doelstellingen (cf. infra). Gezien
de eigenheid en eigen aanpak van elke werkvorm kan de combinatie van verschillende
afhandelingsvormen een duidelijke meerwaarde opleveren.
1.2 Historiek van de werking
De wet op de jeugdbescherming van 8 april 1965 voorzag dat de jeugdrechter een minderjarige in
zijn milieu kon behouden mits het volbrengen van o.a. ‘een prestatie van opvoedkundige of
filantropische aard’1.
Dit was in 1992 het uitgangspunt voor een protocol tussen enerzijds de stad Antwerpen en het
OCMW Antwerpen en anderzijds het jeugdparket en de jeugdrechtbank van het arrondissement
Antwerpen. Hiermee werd voorzien in de uitbouw van een ‘Dienst Opvoedkundige Maatregelen’ als
alternatief voor een plaatsing. De dienst ontstond in de schoot van de stedelijke politie, sectie
jeugdbrigade. Tot 2000 kende zo vooral dienstverlening als afhandelingsvorm een succesvolle
praktijk. Voor de Antwerpse jongeren die door de jeugdrechtbank werden verwezen, werd een
werkplaats gezocht bij stedelijke en andere openbare diensten voor de uitvoering van de
werkprestatie.
Na 2000 ontstond in het werkveld, mede onder impuls van de academische wereld, een verschuiving
van het pedagogisch sanctioneren naar het herstellen van de aangerichte schade in de meest ruime
betekenis van het woord. Dankzij de middelen van het Grootstedenbeleid werd begin 2001 de
‘Antwerpse Dienst Alternatieve Maatregelen’, kortweg ADAM, boven de doopvont gehouden.
Dienstverlening was niet langer de enige alternatieve afhandelingsvorm, maar er kwamen ook
leerprojecten en herstelbemiddeling bij. Kort nadien werd er ook van start gegaan met het
experiment ‘Herstelgericht groepsoverleg’. De beleidsmakers op het lokale, regionale en federale
echelon geraakten overtuigd van de noodzaak van een herstelgerichte aanpak van
jeugddelinquentie. Tot eind 2005 werd de subsidiëring van het project opgenomen door het Globaal
Plan Justitie en het Grootstedenbeleid.
In 2006 kwam voor de dienst ADAM en haar collega-diensten de erkenning voor de inzet gedurende
de voorgaande jaren: de opvang en begeleiding van minderjarigen die een delict plegen werd één
1 Wet betreffende de jeugdbescherming, 8 april 1965, B.S., 15 april 1965, art. 37, §2, 2°, b)
van de belangrijke pijlers in het ‘Globaal Plan voor de bijzondere jeugdzorg’2. De capaciteit voor de
projecten ‘herstelgerichte afhandeling’ werd quasi verdubbeld. Dit betekende voor ADAM de
volgende stap in de overgang van een experimenteel stadsproject naar een erkende werkvorm.
Bovendien werd in 2006 ook een nieuwe Wet op de jeugdbescherming, de zogenaamde ‘Wet
Onkelinx’, gestemd, waarin dezelfde tendensen zich lieten zien: naast het behoud van de
beschermingsfilosofie, werd nadruk gelegd op de responsabilisering van de minderjarige en zijn
ouders, op de aandacht voor slachtoffers en de rechtswaarborgen voor alle partijen3. Vooral
herstelbemiddeling en Hergo konden hierbij rekenen op de langverwachte wettelijke verankering.
Dienstverlening en leerprojecten werden afgeschaft op Parketniveau wat zich uiteraard zou
weerspiegelen in onze cijfers.
In 2006 werd de rol van de koepelorganisatie CAW Metropool bevestigd. ADAM werd ondergebracht
binnen de cluster ‘Jongeren’. Gedurende het werkingsjaar 2007 hebben zowel de
verantwoordelijken als de medewerkers van de verschillende deelwerkingen binnen de cluster
‘Jongeren’ elkaars werking en methodische uitgangspunten beter leren kennen. Binnen de
projectgroep ‘jongeren in risicosituaties’ werd geprobeerd om cliëntgerichte dwarsverbindingen
tussen de verschillende teams te leggen en een voorstel uit te werken voor het afstemmen en
organiseren van het hulp- en dienstverleningsaanbod. Dit bleek geen evidente opdracht. De
verschillende werkingen werden zich nog meer bewust van de complexe realiteit van de
grootstedelijke context die het Antwerpse werkingsgebied kenmerkt. Gezien de onmogelijkheid om
te komen tot een volledig ‘traject’, werd er in 2008 vooral gewerkt aan een zo goed mogelijke
doorstroming binnen de cluster ‘Jongeren’.
Sinds 1 januari 2014 is CAW Metropool na een fusie opgegaan in CAW Antwerpen. Binnen deze
organisatie bevinden we ons met ADAM binnen de domeinen Jongeren en Forensisch Welzijnswerk.
In 2007 en 2008 maakte ook de ouderstage een onderdeel uit van de opdracht van ADAM. De
ongelukkige wettelijke formulering liet weinig ruimte tot werken voor de verwijzers, met als gevolg
een zeer beperkte instroom van geschikte dossiers. Ook de positie van de ouderstage naast de al
bestaande initiatieven voor ouder- en gezinsondersteuning was onvoldoende duidelijk. Ondanks het
feit dat er wel degelijk een doelpubliek is dat gebaat kon zijn met deze begeleiding, stierf de
ouderstage een stille dood. ADAM onderzocht nog de mogelijkheid om deze werkvorm in te zetten
ten aanzien van de ouders van spijbelaars. Dit leek een geschikte piste, waarbij er een grote vraag
bestond vanuit het werkveld. Door discussie wie de subsidiërende instantie in deze moest zijn, werd
dit initiatief in de kiem gesmoord. Vanuit ADAM blijven wij grote voorstander van een vorm van extra
zorg en communicatie naar ouders.
2 VERVOTTE, I., ‘Globaal Plan bijzondere jeugdzorg. De kwetsbaarheid voorbij… opnieuw verbinding maken.’ , 3 februari 2006. 3 Wet tot wijziging van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als
misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade, B.S., 2 juni 2006.
Daartegenover staat het succesverhaal van ZAPP, het Zelfredzaam Actief Preventieproject. Dit
programma, gebaseerd op de Rots & Watermethodiek®, ontwikkelde zich als een spin-off binnen
het luik Vorming. ADAM kreeg regelmatig de vraag of de vormingstrajecten ook binnen een vrijwillig
kader gevolgd konden worden. Dit was echter niet mogelijk binnen het kader van ADAM.
Met middelen van de stad Antwerpen werd een vrijwillig aanbod ontwikkeld, dat intussen ook werd
uitgebreid naar het onderwijs. De werkvorm ZAPP staat sinds 2013 binnen CAW Antwerpen op
eigen benen.4
Begin 2009 keurde de Vlaamse regering het besluit tot wijziging van de erkenning en subsidiëring
goed. Sindsdien is ADAM als HCA-dienst, zoals haar collega-diensten in Vlaanderen, een erkende
voorziening, Categorie 8 - HCA-dienst, binnen de Bijzondere Jeugdbijstand. Dankzij deze structurele
verankering kon de focus volledig worden gelegd op de inhoudelijke verdieping van onze
methodieken en het verhogen van de kwaliteit van ons aanbod de naar cliënten en verwijzers toe.
Eind 2011 bereikten de politieke partijen van de federale regering een institutioneel akkoord over
een zesde staatshervorming: het ‘Vlinderakkoord’. Men wil naar een efficiëntere federale staat en
een grotere autonomie van de deelstaten. Het jeugd(sanctie)recht zou, in een tweede beweging
(eind 2014), worden overgeheveld naar de gemeenschappen.5 Om dit te realiseren werd een
Groenboek opgemaakt met een aantal mogelijke pistes voor het jeugdrecht. In het Vlaams
regeerakkoord 2014 – 2019 werd gekozen voor piste 3, een gedifferentieerde aanpak van
jeugddelinquentie. De Conceptnota van de Vlaamse Regering, 20 maart 2015, schetst de contouren
en krijtlijnen:
complementariteit herstel-welzijn en justitie, rechtswaarborgen van minderjarigen, prioriteit
herstelgerichte aanpak...)
Gedifferentieerde en integrale aanpak, zowel in het private als in het publieke aanbod,
constructief en herstelgericht.
Duidelijk onderscheiden maar complementaire trajecten met de integrale jeugdhulp.
Structurele afstemming jeugdmagistratuur en gespecialiseerde Geestelijke Gezondheidszorg
(GGZ).
Leeftijdsgrens op 12 jaar, mogelijkheid tot uithandengeving vanaf 16 jaar.6
Op vraag van onze Vlaamse Minister van Welzijn, Jo Vandeurzen, organiseert het Agentschap
Jongerenwelzijn het maatschappelijk debat aangaande het nieuw Jeugddecreet (oktober 2015
t.e.m. juni 2016). Samen met onze collega dienst BAAB, treedt ADAM op als vertegenwoordiger van
4 Meer info kan opgevraagd worden bij www.zapponline.be 5 http://www.vlaanderen.be/nl/vlaamse-overheid/staatshervorming/staatshervorming +
http://www.belgium.be/nl/over_belgie/land/geschiedenis/belgie_vanaf_1830/vorming_federale_staat/zesde_staatshervorming/ 6 Agentschap Jongerenwelzijn, Maatschappelijk debat nieuw Jeugddecreet, DISCUSSIENOTA Werkgroep 1: algemene beginselen, kader,
HCA Vlaanderen. Dit debat is de voorbereiding op een politiek discours dat hopelijk in 2018
resulteert in een degelijk, nieuw decreet jeugdrecht. Uiteraard wachten we benieuwd af. Dit decreet
is immers bepalend voor onze praktijk.
In 2014 onderzochten we, onder impuls van het Agentschap, in welke mate onze expertise m.b.t.
onze doelgroep en methodieken ruimer zou kunnen ingezet worden dan in het strikte HCA-kader.
We kregen m.a.w. extra middelen om te innoveren voor de periode september 2014 – augustus
2015. Uit de vele mogelijkheden die uit de analyse van ADAM naar voren kwamen, werden er drie
weerhouden door onze dienst: Halte (Herstelgericht Alternatief), Bemiddeling op School en Rots &
Water+. Deze projecten werden verder uitgewerkt in 2015 en kenden elk hun eigen tempo en bijval.
Gezien het succes van onze projecten zochten we in 2015 naar een vervolgfinanciering ervan. In
tijden van besparing, ook op het reguliere werk, bleek dit echter geen evidentie.
Wordt vervolgd in 2016 ...
1.3.1 Omschrijving en profiel van de doelgroep
In eerste instantie bestaat onze doelgroep uit minderjarigen tussen 12 en 18 jaar, verblijvend in het
gerechtelijk arrondissement Antwerpen. Zij worden doorverwezen via de jeugdrechtbank of het
jeugdparket omdat zij verdacht worden van een als misdrijf omschreven feit of omdat hun
betrokkenheid bij een als misdrijf omschreven feit bewezen werd verklaard. Onze dienst betrekt de
ouders of juridisch verantwoordelijken van de minderjarige in kwestie tijdens het afhandelen van de
maatregel. Uitzonderlijk begeleiden we ook meerderjarigen die nog onder toezicht van de
jeugdrechtbank staan.
In tweede instantie bestaat onze doelgroep uit de partijen die schade hebben geleden ten gevolge
van het delict. Dit kan gaan om een persoon, een groep, een organisatie, een bedrijf of de
samenleving.
Onze territoriale bevoegdheid betreft een uitgesproken grootstedelijk gebied. Het gegeven dat de
stad Antwerpen tot 25 procent van de totale jaarlijkse Vlaamse instroom ‘nieuwkomers’ voor haar
rekening neemt en met meer dan 170 nationaliteiten de op één na meest diverse stad ter wereld is,
kenmerkt ook onze dienst. Het spreekt voor zich dat dit specifieke uitdagingen voor de dienst op zich
en voor de verschillende afhandelingsvormen met zich meebrengt.
Een analyse van de aanmeldingen van de afgelopen jaren schetst volgend profiel van een doorsnee
verdachte:
man;
tussen 15 en 18 jaar oud;
van allochtone afkomst (met een grote diversiteit aan landen van herkomst);
heeft feiten gepleegd in groep;
is woonachtig in kwetsbare regio in de stad, zoals Antwerpen-Noord, Deurne of Borgerhout;
heeft meestal geen gestructureerde vrijetijdsbesteding;
volgt een richting in het beroeps secundair onderwijs;
komt uit een minder stabiele thuissituatie (één oudergezin of nieuw samengesteld gezin).
Recente tendensen waar wij ons zorgen om maken bij onze doelgroep:
Via de jeugdrechtbank zien wij minder vaak first offenders. Jongeren die voor een eerste
keer op onze dienst worden aangemeld via de jeugdrechtbank hebben doorgaans al
meerdere feiten op hun kerfstok. Vaak hebben ze al een plaatsing achter de rug, al dan niet
voor dezelfde feiten. Met het invoeren van Halte op parketniveau bereiken we opnieuw meer
de groep first of second offenders, zij het op vrijwillige basis.
Niet zelden bevindt de jongere zich in een verontrustende opvoedingssituatie. Vaak loopt er
naast de HCA-maatregel ook een andere, al dan niet vrijwillige, hulpverlening zoals een
thuisbegeleiding, een psychiatrische behandeling of een andere MOF-maatregel. Door gebrek
aan regie hebben jongeren het vaak moeilijk om het overzicht te houden. Vooral meisjes
bevinden zich vaak in een complexe VOS-situatie. Door gebrek aan gepaste opvangcapaciteit
wordt een HCA-maatregel wel eens ‘misbruikt’ om alvast ‘iets’ te doen met deze doelgroep.
De schoolcarrière van vele jongeren loopt onregelmatig of problematisch:
o spijbelgedrag
o meerdere schoolwissels
o definitieve schorsingen, vaak zonder nieuwe school naar het einde van het jaar toe
o geen invulling van de werktijd binnen het deeltijds onderwijs
Het aandeel van jongeren dat dus (deeltijds) niet naar school gaat, neemt de afgelopen jaren
toe.
De polarisering m.b.t. jongeren met een islamitische achtergrond. Het radicaliseringsdebat
was de voorbije jaren niet uit de media weg te branden. Mede door het effect van vaak
stigmatiserende taal tegenover de islamitische cultuur, en de jongeren in het bijzonder, dreigt
een aantal jongeren zich terug te trekken uit onze samenleving. De propagandaoorlog die een
aantal fundamentalistische organisaties voeren via het internet, vindt een goede
voedingsbodem bij jongeren die het gevoel hebben dat de maatschappij hen verwerpt, en die
vaak uit penibele thuissituaties komen. Het enige antwoord lijkt ons inclusie. Vooralsnog
merken we dat heel wat jongeren de boot missen.
1.3.2 Invloed van de doelgroep op de werkwijze
Binnen onze dienst constateren we dat de grootstedelijke context ons voor specifieke uitdagingen
plaatst en ‘investeringen’ vergt. Hier geven we een kort overzicht.
De problematiek van radicalisering
De problematiek op het vlak van islamradicalisering, 'Syriëgangers' en terrorisme is in
Antwerpen geen ver-van-mijn-bedshow. Enkele van de jongeren die op onze dienst gekend
zijn, zijn ook effectief vertrokken naar Syrië. Veel van de jongeren kennen wel iemand die
naar Syrië vertrokken is ... enkelen hebben zelfs een familielid dat daar gesneuveld is. Dit
vergt bij onze medewerkers een verhoogde gevoeligheid voor deze materie, die gestoeld
dient te zijn op een gedegen kennis. Daarnaast dienen we deontologisch te bekijken hoe we
ons verhouden tot o.a. de stedelijke diensten die zich bezighouden met radicalisering en een
visie ontwikkelen op het omgaan met onrustwekkende signalen.
Medewerkers sturen, bij het ontbreken aan telefoongegevens, een uitnodigingsbrief naar de
jongere en zijn ouders. In deze uitnodiging wordt een concrete afspraak voor een
intakegesprek aangeboden. In een significant deel van de gevallen komen de jongeren noch
de ouders opdagen voor het intakegesprek. Zij verwittigen niet en bellen de afspraak ook niet
af. De medewerkers voor de maatregelen zetten dan alles in het werk om de jongere en zijn
ouders alsnog te bereiken. Als zij ook op een tweede schriftelijke uitnodiging niet ingaan,
nemen we contact op met de consulent of advocaat. Medewerkers gaan soms ook op
deurbezoek om een afspraak op de dienst te regelen. Herstelbemiddelaars bezorgen bij niet-
opdagen een tweede uitnodiging aan de jongere en brengen de advocaat op de hoogte.
Taalbarrière
Sommige jongeren en/of hun ouders zijn de Nederlandse taal niet machtig. Hierdoor bestaat
het risico dat zij de uitnodigingsbrieven en/of de ganse procedure niet (goed) begrijpen en
bijgevolg niet komen opdagen. Wanneer we op de hoogte zijn van de anderstaligheid,
proberen we mensen te motiveren een steunfiguur mee te brengen die een Westerse taal
machtig is. Binnen de mate van het mogelijke, wordt ook met de stedelijke en provinciale
tolkendienst samengewerkt.
Niet vertrouwd met het verloop en de verwachtingen van het Belgisch rechtssysteem
Het komt frequent voor dat ouders en hun kinderen niet goed op de hoogte zijn van of
vertrouwd zijn met de werking van het gerechtelijk apparaat in België en de waarden en
normen die aan de basis liggen. Wij zien het als noodzakelijk en tevens ook als onze
verantwoordelijkheid om het systeem en haar waarden en normen toe te lichten. Tegelijk
proberen wij doorheen heel het traject maximaal de vertaalslag te maken naar hun cultuur,
hetgeen veel tijd en de nodige expertise van de medewerkers vraagt.
Het bespreken van de feiten
Niet alle jongeren bekennen woordelijk hun feiten. Vanuit sommige etnische achtergronden
betekent het bekennen van de feiten een blaam voor de eer van de familie. Zeker in
aanwezigheid van ouders is het voor heel wat jongeren geen evidentie om toe te geven wat
ze hebben gedaan. Dit gegeven vereist van medewerkers een zekere kennis en feeling om de
situatie goed aan te pakken.
Wij verwachten niet dat jongeren expliciet schuld bekennen. We kiezen ervoor om met het
verhaal van de jongere aan de slag te gaan en een gezamenlijk doel te bepalen. In
uitzonderlijke omstandigheden gaan we alleen of samen met de jongere het dossier op de
jeugdrechtbank inlezen.
1.4 Personeelsplaatje
Net zoals 2014, kan ook 2015 op het vlak van personeelsverschuivingen omschreven worden als
turbulent. Na ongeveer een half jaar gaf onze nieuwe (aangesteld sinds juni 2014)
teamverantwoordelijke aan zichzelf onvoldoende te kunnen vinden in onze werking en viel hij
langdurig uit. De 2 stafmedewerkers – wiens nieuwe functie pas geïnstalleerd werd in januari
2015 (cf. infra) – namen de taken zo goed en kwaad mogelijk van hem over. In juli 2015 trad de
nieuwe leidinggevende in dienst. Tijdens zijn inwerkingsperiode werd hij met raad en daad
bijgestaan door de stafmedewerkers.
In 2015 verlieten in totaal 6 medewerkers onze dienst. Bij enkele van onze medewerkers werd
het persoonlijke leven in 2015 getekend door grote veranderingen en/of verlies. Bij drie van hen
leidde dit tot een langdurige afwezigheid op dienst, twee van hen verlieten jammer genoeg
uiteindelijk ook ons team.
Doorheen 2015 kreeg het op 01/01/2014 gefusioneerde CAW Antwerpen meer en meer vorm.
Dit vertaalde zich ook naar onze medewerkers in een steeds duidelijkere positionering en
bredere ondersteuning. Er deden zich in het personeelsbeleid van onze moederorganisatie geen
belangrijke wijzigingen voor. Dit bracht enige rust in het ADAM-team.
Zoals gemeld in het jaarverslag 2014 koos de toenmalig nieuwe leidinggevende in overleg met
CAW Antwerpen om vanaf 01/01/2015 de structuur van ADAM te wijzigen. Voortaan is er
sprake van een meer vlakke organisatiestructuur waarbij er slechts één leidinggevende is
(teamverantwoordelijke/directeur) en er op gelijke hoogte met de basiswerkers twee
stafmedewerkers actief zijn. Hun takenpakket bestaat uit
o het uitbouwen, bewaken en actualiseren van een luikoverschrijdende aanpak van het
herstelgericht werken in het kader van jeugddelinquentie
o de realisatie van de brugfunctie tussen het team en het beleid
o de zorg voor de kwaliteitsvolle dienstverlening/werking vertrekkend vanuit de missie,
visie en doelstellingen van de dienst en de ruimere organisatie
o de proactieve zoektocht naar impulsen om de werking van de verschillende werkvormen
te ondersteunen en te inspireren tot vernieuwing
o de opvolging en signaalfunctie m.b.t. trends en evoluties in de (ruime) sector (bv.
radicalisering, cultuur-sensitieve zorg, veelplegers,...)
o de praktijkgebaseerde verankering van de verschillende werkvormen binnen HCA, CAW
Antwerpen en de ruimere samenleving
o het beheer van/de verantwoordelijkheid over het kwaliteitshandboek en -beleid, de
verkenning of uitbouw van innovatieve projecten (Halte, Halte-drugs, Bemiddeling op
School, CAW Consult),...
In 2015 daalde onze basisfinanciering met 22% en ook de financiële ondersteuning van onze
innovatieve projecten liep af op 31/08/2015. Door het spontane vertrek van enkele
medewerkers en onze keuze om - op basis van onze eigen financiële reserve - kost wat kost de
personeelsomkadering op peil te houden, konden we onze equipe vrijwel status quo houden ten
opzichte van 2014.
In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de externe vormingen/trainingen/opleidingen die
onze medewerkers in 2015 volgden.
Aantal medewerkers
1 Opleiding Sensoa Sensoa
1 Specialisatiedag Rots & Water: ki + jo die leven met trauma Rots & Waterinstituut
1 Train de trainer Vierkant
Kortdurende vorming/training/opleiding
2 ’t Zitemzo… met minderjarigen en politie Kinderrechtswinkel vzw
1 20th Anniversary MA CESS: A social Europe? London Metropolitan + Hogeschool Zuyd
1 50 jaar Jeugdbescherming KUL
1 Actualia familie- en familiaal vermogensrecht. De familie- en de jeugdrechtbank: waar staan we nu?
VUB OSB Professionele Permanente Vorming juristen
1 Bruggen bouwen tussen jongeren en politie De Marge
2 CPS - studiedag ' jongeren en politie ' CPS
2 CPS-Studiedag: “Salduz+: Een nieuwe stap naar Europa, 't Sal-duz (nog) beter gaan
CPS
7 De loverboyproblematiek en knelpunten van de aanpak in Vlaanderen
Provincie Antwerpen
1 Informatiemoment: inspectie, participatie en kwaliteit Agentschap Jongerenwelzijn
3 Inspiratiemoment deradicalisering CAW Antwerpen
1 Kwaliteitszorg, een introductie Jongerenwelzijn
1 Kwaliteitszorg: grensoverschrijdend gedrag + cliëntfeedback
Jongerenwelzijn
Agentschap Jongerenwelzijn Ministerie Welzijn
2 Motiverend werken BemiddeLINK
2 Opleiding EHBO CAW
1 Sociaal ondernemerschap Tabor
1 Studiedag 'conflicthantering' Suggnomè
Motief vzw, Uit De Marge en Samenlevingsopbouw
1 Studiedag outreachend werken Provincie Antwerpen
3 Trefdag Suggnomè
Departement Welzijn, Gezondheid & Volksgezondheid
2 Zeg ik het of zeg ik het niet: aan de slag met je innerlijke dialoog
BemiddeLINK
team Startdag Kwaliteit onder begeleiding van Koen Joly ADAM Werkgroep Kwaliteit
* = vorming, training, opleiding langer dan 8 uren
1.6 Overlegstructuren
Methodiekontwikkeling en expertisedeling d.m.v. het uitwisselen van
werkervaringen en het terugkoppelen van gevolgde vormingsmomenten
Uitdagingen en tendensen m.b.t. ons werkveld vaststellen, bespreken en
signaleren
Participanten Team ADAM
Budgetbeheer
Frequentie Tweewekelijks (per werkvorm)
bespreken
Praktische, organisatorische afspraken maken
Werkgroepen ADAM
Doel In 2015 zijn er vier werkgroepen actief:
Registratie
o Interpretatie en duiding cijfers
o Integratie BINC
o Kwaliteitsplanning uitvoeren
o Uniformiseren werkwijze
Intervisiemomenten a.d.h.v. het OASE-model
Doel Dossierbespreking volgens een gestructureerd verloop
Methodiekontwikkeling op basis van intervisie
Participanten Gemengde groepen over de verschillende afhandelingsvormen heen
Frequentie Eenmaal per kwartaal
Doel Het uitstippelen en bewaken van de grote beleidslijnen van het CAW
Het adviseren van het managementteam en de Raad van Bestuur van het CAW
Participanten Directieteam, beleidsteam en teamverantwoordelijken van het CAW
Kernvisie ADAM-Elegast
Doel Bespreking gezamenlijke acties die tot doel hebben een gemeenschappelijke
visie en aanpak te ontwikkelen betreffende alternatieve afhandeling in het
arrondissement Antwerpen
Geïnspireerd door de begeleidingsteams en deels in functie van gezamenlijk
overleg met de verwijzende instanties
Ad Hoc kan de kernvisie-groep in functie van specifieke ontwikkelingen of
noden samengeroepen,
Participanten Directeur van ADAM en Elegast, eventueel aangevuld met de inhoudelijk
stafmedewerkers
Doel Uitwisselen van ideeën en praktijkervaringen tussen twee diensten
Indien wenselijk, gemeenschappelijk standpunt vormen betreffende
methodische en beleidsmatige aspecten van de afhandelingsvorm binnen het
gerechtelijk arrondissement Antwerpen
Voorbereidend werk verrichten ten aanzien van specifieke thema's die zich
doorheen het jaar aanbieden
Begeleidingsteam Suggnomè
Frequentie Viermaandelijks
tussen de bemiddelingsdiensten minderjarigen- meerderjarigen
Thematiseren van moeilijkheden in het werkveld en praktijk overstijgend
nadenken over methodiek en alle aspecten van het bemiddelingswerk
Betrokkenheid van de andere partners van het justitiële veld vergroten en
tevens het gedachtegoed van herstelrecht verder bekend maken aan de hand
van concrete voorbeelden.
Evaluatiemoment verwijzers-ADAM-Elegast
Doel Evalueren van de samenwerking tussen de verwijzers (parket, jeugdrechtbank)
en andere betrokken actoren
Nieuwe afspraken maken in functie van het optimaliseren en actualiseren van
de samenwerking betreffende de aanpak van jeugddelinquentie
Participanten Jeugdrechters, jeugdparket, parketcriminologen, advocatuur, cel
jongerencriminaliteit, Elegast, ADAM
Frequentie Tweemaandelijks
Doel Overleg tussen leidinggevenden Vlaamse HCA-diensten met het oog op de
ontwikkeling van een gemeenschappelijke visie en methodiek m.b.t. thema's
zoals evoluties in het werkveld, de samenleving en/of het beleid vanuit de
overheid.
Daarnaast ook ervaringsuitwisseling op het niveau van de organisatie van de
HCA-diensten (bv. personeelsbeleid, innovatie,...)
(bv. externen, medewerkers,...)
Indien wenselijk, ontwikkelen van een gemeenschappelijke visie en methodiek
rond de praktijk van de herstelgerichte en constructieve afhandelingen binnen
Vlaanderen, bijvoorbeeld: werkgroep cliënttevredenheid.
Participanten Afhankelijk van het onderwerp van de bijeenkomst, de medewerkers en
coördinatoren van de herstelgerichte en constructieve afhandelingsvormen uit
Vlaanderen
Frequentie Driemaandelijks
Ontwikkeling van de visie en de methodiek van hergo
Participanten Hergo-moderatoren Vlaamse HCA-diensten
Comité V
Doel Bespreking en al dan niet goedkeuring van de aangemelde dossiers die in
aanmerking kunnen komen voor het Vereffeningsfonds
Participanten Sociale dienst jeugdrechtbank, Provinciebestuur (Dienst Welzijn), Sociale Dienst
jeugdrechtbank Antwerpen/Mechelen/ Turnhout, Slachtofferzorg Antwerpen,
OTA, Comité Bijzondere Jeugdzorg Turnhout, Balie
Antwerpen/Mechelen/Turnhout, Bemiddelingsdiensten van ADAM, Elegast, CAFT
en BIC
SGGJ - overleg (seksueel grensoverschrijdend gedrag jongeren)
Welzijnswerk, de Geestelijke Gezondheidszorg, de Bijzondere Jeugdzorg en de
Kinder – en Jeugdpsychiatrie.
Hulpverleningsaanbod voor jeugdige zedendelinquenten inhoudelijk vorm
geven door het uitwerken van concrete methodieken en het bespreken van
internationale hulpverleningsmodellen.
Participanten Medewerkers van diensten die werken met daders van zedenfeiten
AD HOC - overleg met beleidsmedewerkers CAW
1. Beleidsmedewerker 'Regas en gerechtelijke hulpverlening'
2. Beleidsmedewerker 'jongeren'
3. Stafmedewerker Kwaliteit
Frequentie Op basis van noodzaak en wenselijkheid
Doel Beroep doen op de expertise van het beleid van CAW
Samenwerken inzake bovenlokale initiatieven
AD HOC - overleg met vaste samenwerkingspartners
4. Jeugdrechter(s)
6. Sociale Dienst Jeugdrechtbank Antwerpen
7. De jeugdpermanentie van de Balie
8. Stad Antwerpen, dienst Samen Leven
9. Dienst Jongerencriminaliteit / Jeugdbrigade
in concrete dossiers
Voorstelling nieuwe initiatieven
of de medewerkers.
AD HOC - overleg met occasionele samenwerkingspartners
Traditiegetrouw houden we zo veel mogelijk contact met actoren in het werkveld
en/of treden we met hen in overleg.
Zo braken we in 2015 onder andere het hoofd over de aanpak van
jeugddelinquentie samen met de Dienst Jongerencriminaliteit Politie Antwerpen,
Kras Jeugdwerk Berchem, Bureau HALT Maastricht, Stichting Jeugdzorg Sint-Jozef,
Dienst Jeugdinterventie Stad Antwerpen,...
Ook namen we deel aan de beurs ‘Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp’ te
Antwerpen
Bezoeken van en aan andere diensten
Bespreken op welke wijze kan/mag/moet samengewerkt worden in concrete
dossiers rekening houdend met het (gedeeld) beroepsgeheim
Participanten Voornamelijk bedoeld voor praktijkwerkers, met ondersteuning van de
teamverantwoordelijken of directeur.
Hieronder vindt u de relevante cijfergegevens van het werkingsjaar 2015. Traditiegetrouw kiezen we
er voor om een onderverdeling te maken tussen ‘algemene ADAM’-cijfers en de specifieke cijfers per
afhandelingsvorm.
De gepresenteerde gegevens zijn het resultaat van de nauwgezette registratie door onze
medewerkers in onze eigen registratiesystemen. Uiteraard registreren we deze gegevens ook in het
online registratiesysteem ‘Begeleiding in Cijfers’ (BinC) dat ons door de overheid wordt aangereikt.
1.7.1 Aantal aangemelde dossiers in 2015
In 2015 bereikten ons in totaal 514 aanmeldingen. Terwijl het aantal aangemelde dossiers in 2013 en
2014 vrijwel stabiel bleef, stelden we vast dat de globale instroom in 2015 gedaald is met bijna 6%.
In vergelijking met 2014 stellen we vast dat er in 2015 bij de afhandelingsvormen sprake is van:
een daling van het aantal aangemelde dossiers herstelbemiddeling (- 12%);
een stijging van het aantal aangemelde dossiers gemeenschapsdienst (+ 43%);
een daling van het aantal aangemelde dossiers korte vorming (- 10%);
een stijging van het aantal aangemelde dossiers langdurige vorming (bijna 3 maal meer);
een status quo van het aantal aangemelde aanmeldingen HERGO.
Belangrijke nuance: aangezien ‘gemeenschapsdienst’ en ‘langdurige vorming’ werkvormen zijn die
traditioneel eerder beperkt worden opgelegd door de jeugdrechtbank, resulteert hun ogenschijnlijk
forse stijging in totaal slechts in een toename met 26 dossiers.
0
100
200
300
400
50
367
8
72
17
ADAM - AANMELDINGEN 2015 (op basis van aangemelde dossiers, n=514)
Het recordaantal dossiers herstelbemiddeling van 2011 ligt ondertussen ver achter ons. De daling
van 2012 zette verder in 2013, werd even onderbroken door een beperkte opflakkering in 2014, en
zette zich vervolgens opnieuw verder in 2015. Rekening houdend met heersende/huidige tendensen
baart het dalend aantal aanmeldingen herstelbemiddeling vanuit het jeugdparket tussen 2011 en
2015 met bijna 40% ons grote zorgen.
Sinds 2007 lijken ook voor de maatregelen vanuit de Jeugdrechtbank de hoogdagen voorbij. We
kunnen geen eenduidig patroon herkennen, maar de algemene teneur wijst toch op een
onderbenutting van de beschikbare maatregelen ‘gemeenschapsdienst’ en ‘vorming’. Wat hergo
0
100
200
300
400
500
600
298
EVOLUTIE AANMELDINGEN Jeugdparket 2007-2015 (op basis van aangemelde dossiers, n=3757)
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
0
20
40
60
80
100
120
140
80
131
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
betreft, stellen we tot onze spijt vast dat dit aanbod nog steeds geen plaatsje heeft gevonden op
reactie-palet van de jeugdrechtbank.
1.7.3 Evolutie aantal aangemelde dossiers 2001-2015
Laten we nog eens een open deur intrappen: de nieuwe jeugdwet had een stevige impact op het
HCA-werkveld.
Het aanbod herstelbemiddeling – hoofdzakelijk op parketniveau - kende tussen 2005 en 2009 een
steile toename, herstelde zich na een inzinking in 2010, maar lijkt sinds 2013 opnieuw wat op
neerwaartse drift.
Met de nieuwe jeugdwet en het daardoor wegvallen van de diversiemaatregelen op parketniveau
werd het aantal dossiers gemeenschapsdienst en vorming in 2007 bijna gehalveerd. Het gezamenlijk
aantal aanmeldingen voor gemeenschapsdienst en vorming op jeugdrechtbankniveau stabiliseerde
zich van 2007 en 2012 tot een jaarlijks gemiddelde van 227 dossiers. Sinds 2013 is dit jaarlijkse
gemiddelde voor beide maatregelen samen gedaald tot 136 dossiers. Over een sluitende verklaring
voor deze toch wel forse neerwaartse tendens (daling met 60%) beschikken we niet.
Hergo was en blijft ondanks verwoede pogingen het zwakke broertje van het HCA-aanbod.
Als we de aanmeldingen vanuit de jeugdrechtbank onder de loep nemen, merken we in 2015 een
opvallende stijging in het aantal aangemelde dossiers in vonnisfase. Terwijl in 2014 het overgrote
deel van de uitspraken op jeugdrechtbankniveau gedaan werden bij beschikking (88%), daalde dit in
2015 tot 78%. Dit neemt natuurlijk niet weg dat het HCA-aanbod nog steeds het meest benut wordt
in de voorlopige fase. In 2015 werd 22% van onze aanmeldingen bij vonnis opgelegd (12% in 2014).
0
100
200
300
400
500
600
A a n
Gemeenschapsdienst Herstelbemiddeling Vorming Hergo
Juridische kwalificatie Percentage
56,45%
Diefstal met verzwarende omstandigheden*
Huisdiefstal
Winkeldiefstal
Afpersing 7,17%
Beschadigingen (vernielingen in het algemeen) 4,66%
Opschriften op de openbare weg of op openbare gebouwen
Aanranding van de eerbaarheid
* Oplichting, valsheid in geschrifte, weerspannigheid, informaticabedrag,…
In 2015 deden er zich ten opzichte van 2014 enkele opvallende wijzigingen voor in de juridische
kwalificaties op basis waarvan minderjarigen op onze dienst werden aangemeld.
Hieronder de 2015 Top 5:
1. ‘Diefstal (in alle schakeringen en nuanceringen)’ blijft overtuigend op nummer 1 (56,45%)
2. ‘Opzettelijke slagen en verwondingen’ is terug te vinden op 18,46% van onze aanmeldingen
en behoudt net zoals in 2014 de tweede plaats
3. ‘Afpersing’ en ‘bedreigingen’ zijn samen goed voor 7,17% van onze dossiers en verdringen
hiermee ‘beschadigingen’ en ‘opschriften’ die in 2014 nog tot de top 3 behoorden
4. ‘Druggerelateerd feiten’ (bezit, gebruik, verkoop) vormden meer dan 5% van onze
aanmeldingen en zetten hun opmars sinds 2012 stilletjes verder. Globaal steeg het aantal
aanmeldingen die met drugs gerelateerd waren van 1,2% in 2012, naar 2,2%, 3,2% en in 2015
5,4%. We gaan er van uit dat de beleidsprioriteiten van de Stad Antwerpen hiervoor een
verklaring kunnen vormen.
5. ‘Beschadigingen’ en ‘Opschriften’ verdween met 6,14% van de aanmeldingen in 2014 naar
4,66% in 2015 uit de top 3.
We stellen een opmerkelijke daling in het aantal aanmeldingen voor winkeldiefstal. Op 3 jaar tijd is
deze categorie van 2013 (78 aanmeldingen) tot 2015 (39 aanmeldingen) gehalveerd.
Bovendien merken we dat vele van onze jongeren bij aanmelding reeds vaak een uitgebreid
curriculum van delinquent gedrag opgebouwd hebben. Bepaalde vormen van grensoverschrijdend
gedrag lijken voor hen ‘dagelijkse kost’ geworden. Daarom richten we tijdens de vormingen onze
pijlen niet uitsluitend op het aangemelde feit, en zetten we ook sterk in op het ontwikkelen van
waarden en normen, impulscontrole, en basisvaardigheden die de jongere beter in staat moet stellen
om 'juiste' keuzes te maken.
1.7.5 Feiten gepleegd individueel of in groep
Het lijkt een constante: 3 van de 4 strafbare feiten wordt door onze jongeren gepleegd in groep. We
zouden hieruit kunnen afleiden dat de behoefte van onze doelgroep (minderjarigen in de puberteit)
om ergens bij te horen en/of aan te sluiten misschien wel zo groot is dat grenzen vervagen.
1.7.6 Geslacht
e
FEITEN gepleegd INDIVIDUEEL of IN GROEP (op basis van aangemelde dossiers, n=514)
0
20
40
60
80
100
Opnieuw een constante: 9 van de 10 dossiers heeft betrekking op jongens.
1.7.7 Leeftijd
De overgrote meerderheid (83%) van de minderjarigen bij aanmelding bereikten in 2015 een leeftijd
tussen 15 (geboortejaar 2000) en 18 jaar (geboortejaar 1997). Minderjarigen jonger dan 14 werden
eerder zelden aangemeld.
1 2
,0
5,0
10,0
15,0
20,0
5
6
10
3
1,078
3
19
17
11
4
1
3
4
6
8
Over de jaren heen zien we wat woonplaats van de aangemelde jongeren betreft een relatief
constante top 3: Antwerpen-Noord (2060), Deurne (2100) en Borgerhout (2140). Aangezien beide
postcodes tot de gemengde zone behoren (gedeeld met onze collega’s van HCA-Elegast) kunnen we
vermoedelijk stellen dat de meeste jongeren uit het gerechtelijk arrondissement Antwerpen
afkomstig zijn uit Deurne en Borgerhout. We merken door de voorbije jaren een sterke stijging van
jongeren afkomstig uit Deurne. In 2013 waren heel wat van onze jongeren (13%) afkomstig uit
Antwerpen-Kiel (2020), in 2014 merkten we hierin een opvallende terugval (8%) en in 2015 opnieuw
een lichte stijging (10%). Een verklaring voor deze tendens is ons niet bekend.
1.7.9 Gezinssamenstelling
Ongeveer 1 jongere op 2 woont in een traditioneel samengesteld gezin met een vader- én
moederfiguur. Net zoals vorig jaar stellen we vast dat heel wat jongeren (44%) in een één-oudergezin
opgroeien, meestal bij moeder. Doorheen de jaren merken we dat het ontbreken van een (duidelijk
aanspreekbare) vaderfiguur de evenwichtige ontwikkeling van een jongere ernstig kan bemoeilijken.
0
10
20
30
40
50
4
44
3
48
e
ADAM - GEZINSSAMENSTELLING (op basis van gekende data uit afgesloten dossiers, n=418)
Onze grootste groep minderjarigen volgt beroepsonderwijs (52%). Op ruime afstand volgen deeltijds
onderwijs (16%) en buitengewoon onderwijs (10%). Samen zijn ze goed voor bijna 80% van de
gekozen richtingen.
Let wel, deze cijfers vertellen enkel iets over het feit of en waar de jongere in een school ingeschreven
was. Heel wat jongeren doorlopen een zeer hobbelige schoolloopbaan. Naar het einde van het
schooljaar komen een aantal jongeren steevast zonder school te zitten, worden langdurig geschorst,
of kiezen er zelf voor niet meer naar school te gaan. Vooral bij de 17-jarigen met een leerachterstand
is er een grote uitval.
1.7.11 Vrijetijdsbesteding
e
ADAM - SCHOOL (op basis van gekende data uit afgesloten dossiers, n=321)
0
10
20
30
40
50
60
e
ADAM - VRIJETIJDSBESTEDING (op basis van gekende data uit afgesloten dossiers, n=361)
We stellen vast dat het aantal aangemelde minderjarigen dat beschikt over een gestructureerde
vrijetijdsbesteding de voorbije jaren licht gestegen is (22% in 2011, 27% in 2014 tot 31% in 2015).
Bijna 1 jongere op 3 vond in 2015 aansluiting bij een sportvereniging of een ander georganiseerd
vrijetijdsinitiatief. Moge deze tendens zich verderzetten!
1.7.12 Etnische afkomst
In 2012 beschikte 86% van onze minderjarigen over een Belgische identiteitskaart, in 2015 was dit
nog slechts 56%.
De voorbije jaren is het percentage jongeren dat van Belgische origine is én over een Belgische
identiteitskaart beschikt vrijwel constant gebleven. Ongeveer 20% van onze doelgroep voldoet aan
deze criteria. We stellen vast dat ongeveer 80% van onze minderjarigen van niet-Belgische origine is.
We merken binnen deze groep een verschuiving: jaar na jaar daalt het aantal jongeren van niet-
Belgische origine dat over een Belgische identiteitskaart beschikt. In 2012 beschikten 70% van hen
over de Belgische identiteit, in 2015 nog slechts 34%. Het aandeel van minderjarigen van niet-
Belgische oorsprong met een niet-Belgische identiteit neemt jaar na jaar toe.
1.8 Evaluatie doelstellingen ADAM 2015
In 2015 werd binnen de organisatie aan de slag gegaan met de volgende elementen van het
kwaliteitsbeleid:
A. Inhoudelijke werking
We streven opnieuw naar een werking zonder wachtlijsten. Dossiers kennen bij aanmelding
een directe opstart, in de zin dat de jongere en zijn ouders binnen de twee weken een
uitnodiging ontvangen voor een eerste gesprek.
Deze doelstelling werd deels gehaald. Vanwege een verschuiving in de
aanmeldingsmodaliteiten vanuit het parket, moeten onze bemiddelaars nu zelf op zoek gaan
naar de advocaat, wat de wachttijd verlengd heeft. Binnen het luik Gemeenschapsdienst
liepen de wachtlijsten rond de zomer op, vanwege het opvangen van het vertrek van de
directeur, en het inwerken van een nieuwe kracht.
In 2015 gaan we de nieuwe structuur van ADAM op punt stellen. We nemen alle bestaande
overlegmomenten onder de loep. We proberen deze te optimaliseren én te bekijken of alle
overlegstructuren nodig zijn en blijven. We proberen ook de profielen van directie en
inhoudelijk stafmedewerker zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Dit is een proces waar
we onze tijd voor moeten nemen.
Vanwege het onverwachte vertrek van de directeur, die de nieuwe structuur opgezet had,
hebben we ons vooral gefocust op 'overleven', en hebben we niet de tijd kunnen nemen om
dit thema aan te pakken.
Eén van de inhoudelijk stafmedewerkers zal het thema kwaliteit, kwaliteitshandboek,
kwaliteitszorg op zich nemen. In functie van het Q-beleid en inspectie zal hij/zij zich samen
met de andere verantwoordelijken van de HCA diensten en onder leiding van Koen Joly verder
verdiepen in deze materie. Hij/zij zal de aanzet geven tot het kwaliteitshandboek 2015 van
ADAM en zal de medewerkers in huis ook inspireren rond dit thema.
Aangezien de inhoudelijk stafmedewerkers de helft van het jaar besteed hebben aan het
draaiende houden van de werking en het inwerken van een nieuwe directeur, zijn we in dit
kwaliteitsverhaal nog niet zo ver geëvolueerd als we gehoopt hadden. Op basis van een
kwaliteitsdag met Koen Joly betrokken we het team zo veel mogelijk bij het thema. We
besteedden interne vormingsdagen aan Waarden en Normen en Missie en Visie.
De gesprekken met de overheid en de koepels over subsidiëring en inhoud HCA vanaf 2016
staan gepland voor de eerste jaarhelft van 2015. We willen daar actief aan deelnemen om zo
snel tot actie te kunnen overgaan vanaf de tweede jaarhelft.
De ziekte en vervolgens het plots uitvallen van de directeur leidde er toe dat we een stuk van
het verhaal gemist hebben, en dat er weinig overdracht is geweest. Vanaf het najaar werden
de overlegmomenten opnieuw opgevolgd door de nieuwe directeur.
B. Interne werkgroepen
De werkgroep inhoudelijke samenhang plant een evaluatie van haar werkzaamheden van
het afgelopen jaar in de loop van januari. In 2015 organiseren zij weer een aantal relevante
bezoeken aan diensten en instellingen. Thema’s worden opgelijst, sprekers worden gezocht
en er wordt een interne studiedag opgezet.
De evaluatie was bijzonder positief, en de reguliere werking van de werkgroep leidde weer
tot een aantal zinvolle bezoeken en vormingsdagen. Daarnaast werd de werkgroep
omgedoopt naar Werkgroep Kwaliteit om op die manier het ganse team te betrekken bij het
thema.
De werkgroep portfolio stopt in 2015 zijn werkzaamheden. We slagen er niet in om hier de
juiste invulling aan te geven en de nood omtrent deze werkgroep leeft niet meer zo sterk bij
de teamleden. Gerealiseerd.
De werkgroep registratie bewaakt de ontworpen systemen, probeert het omgaan met BINC
voor iedereen te optimaliseren en houdt de vinger aan de pols i.v.m. problemen die hierrond
zouden kunnen ontstaan. Gerealiseerd.
De werkgroep teambuilding gaat voort op haar elan en organiseert enkele ludieke en
verbindende activiteiten voor het team van ADAM. Een paasetentje staat als eerste op het
programma. Gerealiseerd.
C. Netwerk en sensibilisering
Op 2 april 2015 organiseren we samen met Elegast vzw een evaluatiemoment voor alle
partners (parket, jeugdrechtbank, sociale dienst, politie en advocatuur). Hiermee beogen we
een stand van zaken op te maken en verdere samenwerking te bespreken. Gerealiseerd.
Alle initiatieven naar het Antwerpse netwerk toe worden samen met de collega’s van Elegast
vzw voorbereid tijdens de tweemaandelijkse kernvisie. Tijdens dit overleg wordt ook de
samenwerking tussen de HCA- diensten onderling besproken. Gerealiseerd.
In 2015 willen we rond de tafel zitten met de dienst jongerencriminaliteit in Antwerpen. We
zijn benieuwd naar een stand van zaken van hun werking, naar de vormen van
jeugddelinquentie en profielen die zij vaststellen, welke uitdagingen op hen afkomen. Zij zijn
de eerste en een belangrijke schakel in de aanpak van jeugddelinquentie. Gerealiseerd.
Samen met zes andere HCA- diensten willen we vorm geven aan een betere afstemming
tussen HCA en de werking van de gemeenschapsinstelling in Mol. Naast de focus op de
huidige samenwerking willen we vooral kijken naar de potentiële pistes in de toekomst.
Hierbij blijven we het uitgangspunt hanteren dat HCA een plaats heeft voor, tijdens en na een
plaatsing in een gemeenschapsinstelling. Gerealiseerd.
Tijdens het tweede kwartaal vindt er een ontmoeting plaats met de jeugdstrafinrichting van
Maastricht, met als doel hun actuele werking te leren kennen en uit te wisselen over het
methodisch werken met minderjarige delictplegers. Gerealiseerd.
De website voor ADAM wordt blijvend geactualiseerd: personeelswissels, nieuwe
afhandelingsvormen (vb. HALTE) worden op deze manier snel wereldkundig gemaakt.
Gerealiseerd
D. Personeel
De zoektocht naar een optimale structuur voor ADAM gaat in 2015 verder. We willen kritisch
blijven kijken naar onszelf en maximaal inzetten op onze basisopdracht.
Wegens de omstandigheden hebben we in 2015 niet ingezet op een nieuwe structuur, maar
hebben we geprobeerd de zaken aan te pakken vanuit de huidige structuur.
Er komen twee nieuwe collega’s bij om 2 zwangere herstelbemiddelaars en 1 administratief
medewerker te vervangen . Gerealiseerd.
Vanaf 2015 starten de evaluatiegesprekken (driesprong : planning- functionering- evaluatie)
voor elke medewerker van ADAM. Een evaluatiegesprek geeft een inschaling van de
medewerker en geeft aandachtspunten, werkpunten en kernkwaliteiten van de medewerker
aan. Dit verslag maakt deel uit van het personeelsdossier. Dit gesprek wordt kort nadien
gevolgd door een planningsgesprek: wat heb je nodig om je job goed te kunnen doen en te
kunnen groeien? Bedoeling is om einde juni met elke medewerker een evaluatie en
planningsgesprek te hebben gedaan.
Wegens het vertrek van de TV die dit gepland had, is deze doelstelling niet gehaald.
E. Vorming, Training en Opleiding (VTO)
We leggen opnieuw accent op de mogelijkheden van interne vormingsmomenten. Hierbij
gaat het enerzijds om het organiseren van voorstellingen en opleidingen met externen.
Anderzijds willen we toewerken naar een betere implementatie van het VTO-beleid binnen de
organisatie. We bekijken daarom hoe medewerkers hun kennis uit een opleiding maximaal
kunnen delen met collega’s. We proberen voor elke medewerker een individueel
vormingstraject op maat aan te boren. We zoeken ook steeds naar relevante studiedagen en
vormingsmomenten om bij te blijven in de snel veranderende realiteit van HCA, jongeren en
integrale jeugdhulp.
Vanuit de werkgroep Inhoudelijke Samenhang (Kwaliteit) werden weer heel wat interne
vormingsmomenten georganiseerd. Het extern vormingsaanbod werd telkens bekeken op de
teamvergadering, waar ook beslist werd wie op het aanbod inging. Ook de voor de
terugkoppeling werd ruimte gemaakt op de teamvergadering. Waar nodig worden aparte
momenten georganiseerd. Het individueel leertraject op maat per medewerker werd niet
gerealiseerd vanwege het vertrek van de TV.
1.9 Verbetertrajecten ADAM 2016
We kunnen kwaliteit van het regulier werk garanderen + enkele
voorwaardescheppende taken opnemen.
Motivatie De omstandigheden van de voorbije jaren hebben een enerzijds een
grote druk gelegd op ons personeel. Anderzijds hebben we op een aantal
vlakken een achterstand opgelopen. Ook de innovatieve projecten
hebben heel wat extra energie gekost. Om ons team in staat te stellen de
uitdagingen voor het komende jaar op een goede manier aan te pakken
zonder de draagkracht van hen te overschrijden, putten we uit onze
financiële reserves om tijdelijk extra personeel aan te werven.
Deelnemers en bevoegdheid Personeelsdienst en teamverantwoordelijke – beslissend
Tijdspad P Procedure en aanwerving tijdelijke krachten Jan 2015
D Aanwerving extra personeelsbeleid Jan 2015
C Evalueren of de medewerkers daadwerkelijk een
verschil voelen met de versterking in personeel.
Juni 2015
uit eigen financiële reserve
Aandachtsgebied Personeelsbeleid
Doel In de loop van 2016 heeft de teamverantwoordelijke met elk teamlid
minstens 1 functioneringsgesprek.
Motivatie Vanwege het grote verloop in leidinggevenden is het systematisch voeren
van functioneringsgesprekken in het slop geraakt. We zien dit als een
belangrijk instrument om ons personeelsbeleid vorm te geven.
Deelnemers en bevoegdheid Teamverantwoordelijke – Voorbereiden en leiden, opvolgen van
gemaakte afspraken
Tijdspad P
op de functioneringsgesprekken.
C
ondersteuning van zijn coach.
evaluatie- en planningsdag
van het personeel.
Opleiding rond functioneringsgesprekken voor de TV, Literatuur m.b.t.
functioneringsgesprekken
Aandachtsgebied Personeelsbeleid
Doel De taakverdeling tussen TV en inhoudelijk stafmedewerkers is duidelijk,
transparant en evenwichtig.
Motivatie De stafmedewerkers startten op 1/1/2015 in hun functie. Het proces om
samen met de toenmalige TV de taken goed te verdelen was nog aan de
gang toen dit doorkruist werd door het vertrek van de TV. Bij de start van
de nieuwe TV op 1/7/2015 was het vooral zaak om dringende en
hangende zaken zo snel mogelijk op te nemen, en al doende te zoeken
naar een goed evenwicht. We vinden het belangrijk om de bevoegdheden
en taken opnieuw duidelijk te omschrijven, aangepast aan de huidige
omstandigheden.
Stafmedewerkers - ondersteuning TV
Personeelsdienst – ondersteuning TV, bepalend
Tijdspad P We werken verder op basis van de ad hoc
taakverdeling en maken hier een overzicht van per
staflid.
Jan – jul
D Themadag m.b.t. de werking van de staf en TV. Het
stafoverleg finaliseert de taakverdeling
hoe taak- en bevoegdheidsverdeling ervaren wordt.
Het stafoverleg evalueert halfjaarlijks de
evenwichtigheid van de taakverdeling en stuurt bij
waar nodig.
mogelijks vertaald in functieprofiel.
Aandachtsgebied Beleid – Strategie
Doel We willen de kwantiteit als de kwaliteit van de aanmeldingen en
begeleidingen verbeteren.
Motivatie Door het grote verloop bij onze verwijzers, en de evolutie van ons aanbod
is het nodig onze maatregelen geregeld in de schijnwerpers te zetten om
ervoor te zorgen dat ons aanbod niet onderbenut wordt, en dat de
verwijzers zo correct mogelijk kunnen doorverwijzen.
Deelnemers en bevoegdheid Een stafmedewerker: inventaris van de noden, plan ontwerpen.
De TV: plan evalueren, bijsturen en tot een taakverdeling komen.
Teamleden: op vraag meedenken, en uitvoeren van promotie-
activiteiten.
2016.
Aug
voor ad hoc initiatieven en deze kansen aangrijpen.
Voorstelling promotie-plan op team + taakverdeling.
Uitvoering promotieplan.
Jan – dec
kwantiteit en kwaliteit van de aanmeldingen op
teamniveau tijdens de evaluatie- en planningsdag.
Jan 2017
A Vervolg
Website
Folders
Infomomenten
Aandachtsgebied Beleid - innovatie
Doel ADAM intensifieert in 2016 de samenwerking met minstens één van de
gemeenschapsinstellingen.
Motivatie De voorbije jaren werkten enkele collega-diensten al samen met GI De
Kempen op basis van het SIB-m programma. Aangezien we dit
programma niet in ons aanbod hebben, volgden we de evolutie van de
samenwerking via vergaderingen en verslaggeving. Uit overleg met de
directie van GI De Kempen bleek dat er wel een interesse bestaat voor
ons Rots en Waterprogramma. We menen dat een intensere
samenwerking met de GI de onderlinge afstemming zal verbeteren,
waardoor de kwaliteit van de dienstverlening er op vooruit zal gaan.
Deelnemers en bevoegdheid TV – coördinatie
Staf – ondersteuning
Tijdspad P Keuze HCA diensten om samenwerking te
intensifiëren + proces uitzetten
Planning opstellen
Jan – jun
Jul – aug
stakeholders en op ADAM-niveau
A Vervolgplan samenwerking GI en HCA opstellen Jan–jun 2017
Ingezette middelen – Personeelstijd
Aandachtsgebied Financieel beleid - beleid
Doel ADAM vindt financiële middelen om de innovatieve projecten, Halte en
Bemiddelen Op School, te kunnen continueren.
Motivatie Hiertoe gestimuleerd door het Agentschap gingen we in 2014 op zoek
naar manieren om onze deskundigheid ruimer in te zetten en vanuit onze
expertise in doelgroep en methodieken te gaan innoveren. Uit een lange
lijst met mogelijkheden en ideeën werden 2 projecten weerhouden. Het
Halte-project werd in de periode sept. 2014 – aug. 2015 gefinancierd
door het Agentschap. ADAM besliste om op basis van reservemiddelen
het halte project verder te zetten t.e.m. dec. 2015.
Voor Bemiddelen op School ontvingen we impulssubsidies van de
Provincie Antwerpen. Voor het eerste proefjaar pasten we bij uit onze
reserve.
ADAM ervaart de projecten als zinvol. Als we de projecten willen
continueren na 2015, moeten we financiering vinden.
Deelnemers en bevoegdheid TV - eindverantwoordelijkheid
Staf – in overleg met TV onderzoekend
aangesproken kunnen worden inzake de financiering
van de innovatieve projecten.
Jan – sept
C Tussentijdse evaluatie projecten an sich en middelen
zoektocht.
evaluatie- en planningsdag van de projecten en de
middelen.
Jul
financiering.
Verbetertraject 7 Deelname aan het 'maatschappelijk debat nieuw jeugddecreet'
Aandachtsgebied Beleidswerk
diensten Vlaanderen op het debat.
De HCA diensten spelen een actieve rol in de ontwikkeling van het nieuwe
jeugddecreet.
We brengen het gedachtegoed van het herstelrecht op de voorgrond.
Motivatie Vanuit onze jarenlange ervaring binnen het werkveld menen we een reële
bijdrage te kunnen leveren aan het ontwikkelen van het nieuwe
jeugddecreet.
Tijdspad P Deelname aan 4 van 6 werkgroepen inplannen.
Plan van aanpak afspreken met collega BAAB.
Terugkoppelingen naar collega HCA-diensten
vóór start werkgroep.
afronding werkgroep.
vanuit HCA.
Okt 2015 –
jun 2016
vertegenwoordiging.
evaluatie- en planningsdag.
Materiaal debat (discussienota's, besluitteksten)
Aandachtsgebied Kwaliteitsbeleid
Tijdspad P Zie hfdst. 1.10
D Zie hfdst. 1.10
C Zie hfdst. 1.10
A Zie hfdst. 1.10
1.10 Kwaliteitsplanning
Kader:
Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van het
Besluit van de Vlaamse Regering van 13 juli 1994 inzake de erkenningsvoorwaarden en de
subsidienormen voor de voorzieningen van de bijzondere jeugdbijstand, wat betreft de
voorzieningen van categorie 8 en 9.
Decreet 17 oktober 2003 betreffende de kwaliteit binnen gezondheids- en
welzijnsvoorzieningen.
ADAM:
Wij moeten spijtig genoeg vaststellen dat wij in 2015 te weinig de focus hebben gelegd op het
uitstippelen van een degelijke kwaliteitsplanning waarbij de overheid het accent legt op integrale
kwaliteitszorg, cliënttevredenheid en grensoverschrijdend gedrag. Binnen de omstandigheden van
een fusieproces op CAW-niveau, de wissel van coördinatorschap en een interne herstructurering op
stafniveau, was er te weinig stabiliteit in de bovenstructuur om zulke planning op poten te zetten
samen met het team. Niettegenstaande hebben wij als ploeg alles op alles gezet om garant te staan
voor een kwalitatieve afhandeling van onze dossiers plus het in stand houden van goede, bestaande
structuren en systemen die naar onze mening kwaliteitsbevorderend zijn. Samengevat: er ging veel
zorg naar de kwaliteit van uitvoering (q) maar te weinig naar een kwaliteitszorg (Q). Ongetwijfeld
draagt dit laatste absoluut ook bij tot een optimale output. 2016 wordt het jaar waarin ADAM een
inhaalbeweging zal doen op vlak van kwaliteitszorg.
1.10.1 Integrale kwaliteitszorg (IKZ)
Zelfevaluatie IKZ 2015
Op praktijkniveau zou ADAM zichzelf 4 op 5 scoren voor kwaliteit van werken. Spreken we over een
gestructureerd beleid inzake kwaliteitsbevordering geven we onszelf 2 op 5.
Enkele duidelijke initiatieven waren:
organisatie. = beleid en strategie + personeelsmanagement
De deelname aan supervisiemomenten kwaliteitszorg binnen de HCA diensten op Vlaams niveau
en onder begeleiding van de heer Koen Joly van KEIK7. = beleid en strategie
De kick off oefening ‘het kwaliteitsproces binnen ADAM’ met heel het team, dit onder
begeleiding van extern expert de heer Koen Joly. = beleid en strategie + medewerkers-
management
ADAM beschikt sinds 2007 over 2 krachtige systemen die kwaliteitsbevorderend zijn voor de hele
organisatie: (half)jaarlijkse evaluatie- en planningsdagen op (sub)team niveau + werkgroepen
over de luiken heen. (zie supra: overlegstructuren intern)
De naamswijziging van de werkgroep inhoudelijke samenhang (WG IHS) naar werkgroep kwaliteit
(WG Q), deze vlag dekt beter de lading (opzet WG Q: zie supra). = beleid en strategie +
medewerkersmanagement
Samen met collega-dienst Elegast vzw, het organiseren van een jaarlijks evaluatiemoment met
onze verwijzers en partners. = waardering door partners
Op CAW niveau koos men om in 2015 enkele kwaliteitsgebonden thema’s (verder) uit te werken.
Voorbeelden: welke leiderschapsstijl verkiest het CAW, ontwikkeling zelfevaluatie-instrument,
werkgroep cliëntparticipatie, blauwdruk grensoverschrijdend gedrag. Veel van dit werk is nog niet af
waardoor een terugkoppeling naar de diensten nog niet is kunnen gebeuren.
Wat ontbrak of wat te weinig uitgewerkt was:
Een planning met daarin duidelijke doelstellingen of verbetertrajecten inzake kwaliteitszorg.
Deze kapstok ontbrak waardoor veel organisch gebeurde en het moeilijker was om resultaten te
meten.
De ontmoeting en uitwisseling tussen ADAM en CAW inzake het thema kwaliteitszorg.
Het elektronische kwaliteitshandboek van ADAM is te weinig gebruiksvriendelijk en niet
voldoende actueel.
Een te sterke focus op de input van de organisatie en nog te weinig op de output van de
organisatie.
7
http://keik.be/
http://keik.be/
Verbetertraject 1 Uitwisseling tussen ADAM en CAW Antwerpen inzake kwaliteitszorg (QZ).
Doel Bepalen voor welke items ADAM zich kan inschrijven in het
kwaliteitsbeleid van CAW Antwerpen.
Bepalen voor welke items ADAM ondersteuning kan genieten van het
CAW in de uitwerking van haar kwaliteitsbeleid.
Motivatie We willen gebruik maken van de expertise die aanwezig is in onze
koepelorganisatie, CAW-Antwerpen.
Deelnemers en bevoegdheid TV - regie
Staf – ondersteuning en uitvoering
CAW beleidsmedewerkster kwaliteit - ondersteuning
Tijdspad P Voorbereiding uitwisseling op MOK overleg Mei
D Uitwisseling ADAM en CAW QZ Juni
C Conclusies optekenen op MOK overleg Jul & aug
A Processen uittekenen Sept
Verbetertraject 2 Het uitwerken van een kwaliteitsmanagementsysteem (QMS) voor ADAM.
Doel Komen tot een meer geëxpliciteerd systeem van
kwaliteitsbevordering.
Elk teamlid voelt en draagt een verantwoordelijkheid in dit systeem.
Voldoen aan de vereisten uit het decreet en de besluiten (zie kader)
Motivatie Wij vinden de kwaliteit van ons werk dat we afleveren erg belangrijk. Dit
item verdient het om een volwaardige plaats in te nemen doorheen de
hele organisatie.
Staf – ondersteuning, uitwerking
WG Q – inspirator
C Stand van zaken QMS
Wat werkt (niet)?
Literatuur over Q-zorg
kwaliteitshandboek (QHB) van ADAM.
handleiding + doorkliksystemen
Het elektronisch QHB actualiseren
Voldoen aan de vereisten uit het decreet en de besluiten (zie kader)
Motivatie (Nieuwe) medewerkers vinden prima hun weg doorheen de Q systemen
die ADAM hanteert.
Staf – ondersteunen
Tijdspad P Uitzetten krijtlijnen
- 2017
Test door teamleden buiten WG QHB
Dec
2016
Ingezette middelen Cloud-structuur ADAM
Good practices andere organisaties
Verbetertraject 4 ADAM experimenteert met het zelfevaluatie- instrument dat door het
Algemeen Welzijnswerk Vlaanderen werd ontworpen in samenwerking
met de academische wereld
Doel ADAM wil beschikken over een bruikbaar, zinvol zelfevaluatie-instrument
Motivatie Het is sterk om als organisatie uw kwaliteitsbeleid te enten op de
resultaten van een gestructureerde zelfevaluatie.
Deelnemers en bevoegdheid Beleidsmedewerkster Q van CAW – regie + ondersteuning
TV – sturing
Staf – ondersteuning
Tijdspad P Toelichting instrument door CAW
Aftoetsen compatibiliteit instrument voor ADAM
Proces experiment bepalen ja/neen
1.10.2 Cliëntfeedback (CFB)
Zelfevaluatie CFB 2015
Wij schatten in dat we ons op groeiniveau 1 van 5 begeven voor wat betreft cliëntfeedback.
Cliëntfeedback omhelst 3 componenten: klachtenbehandeling, gebruikerstevredenheid, effect van
de hulpverlening.8
Klachtenbehandeling: ADAM heeft een procedure klachtenbehandeling. Deze is echter te weinig
zichtbaar en toegankelijk voor ons cliënteel. Wij beschikken niet over een registratiesysteem om
klachten te inventariseren. In 2015 hebben wij geen klachten ontvangen.
Gebruikerstevredenheid over de hulpverleningsprocessen, de hulpuitvoering, inspraak en
participatie: ADAM heeft geen formele en systematische werkwijze om haar eerstelijnscliënteel
te bevragen naar hun tevredenheid. In de praktijk hebben de medewerkers uiteraard oog voor
signalen van het cliënteel. Met regelmaat wordt er gepolst naar de tevredenheid. Initiatieven op
dit vlak gebeuren eerder ad hoc en per medewerker. Bijvoorbeeld: in functie van de brief van de
jongere aan de verwijzer, na de eerste kennismaking, tussen de vormingssessies, tijdens een
cursus aan de werkbegeleiders. Wel doen wij, samen met collega- dienst Elegast, een jaarlijks
evaluatiemoment met verwijzers en partners waarin wij polsen naar hun tevredenheid jegens
onze diensten. ADAM tekende in juni 2015 wel op het initiatief van collega-dienst BIC om met
een werkgroep cliënttevredenheid van start te gaan. Het doel is om elkaar te inspireren in het
maken van een instrument.
Effect van de hulpverlening: ADAM heeft in haar praktijk uiteraard wel aandacht voor het effect
van de hulp/dienstverlening die zij verschaft, maar gaat niet over tot een systematisch onderzoek
of bevraging bij de doelgroep.
Verbetertrajecten CFB 2016
Klachtenbehandeling op website plaatsen en folder beschikbaar
stellen.
Een database maken van de formele en informele klachten die ADAM
ontvangt.
Motivatie Wij willen dat cliënten weten waar ze terecht kunnen met hun klacht en
dat ze het gevoel hebben dat hier zorgvuldig wordt mee omgegaan.
Deelnemers en bevoegdheid TV – regie
Twee medewerkers uit het team – uitwerking
Team – toetssteen
verbetertraject
Sept
suggestie ter verbetering uitwerken + in praktijk
lanceren
Sept
Ingezette middelen Informatie voorhanden op niveau CAW en Jongerenwelzijn
Literatuur
Verbetertraject 2 Gebruikerstevredenheid
Doel Wij beschikken over een systeem waarbij we de tevredenheid van
onze gebruikers in eerste lijn nagaan.
Wij houden in de ontwikkeling van onze praktijk rekening met de
outputzijde.
Motivatie We willen weten hoe de cliënten oordelen over onze werking.
We willen voldoen aan de vereisten van de wetgeving.
Deelnemers en bevoegdheid TV – regie
Vertegenwoordigers uit het team - uitwerking
Inhoudelijk stafmedewerker – ondersteuning en uitwerking
WG cliënttevredenheid BIC – inspireren
bevraging van ons cliënteel in eerste lijn
Afstemming tussen instrument ADAM en
zelfevaluatie-instrument van CAW
Analyse van de bevraging maken en acties
formuleren
gebruikers
Zelfevaluatie-instrument CAW
Zelfevaluatie SGOG 2015
ADAM schrijft zichzelf groeiniveau 1 toe voor het thema seksueel grensoverschrijdend gedrag. In wat
volgt, iets meer uitleg:
CAW Antwerpen is bezig met een blauwdruk grensoverschrijdend gedrag (GOG). Deze tekst bevat
een referentiekader, procedures, en enkele preventieve acties. Deze blauwdruk is nog niet af. Het is
de bedoeling om deze in 2016 te verspreiden over de teams. ADAM is nog niet in kennis van de
inhoud.
In ieder geval: voorkomen is beter dan genezen. Zo hanteert ADAM tal van preventieve acties.
Bijvoorbeeld:
voor veiligheid.
Bij voorkeur begeleiding door een man én vrouw bij een groepsvorming.
Screenin

Kwaliteitsverslag 2015 - ADAM · 2017. 10. 10. · ADAM KWALITEITSVERSLAG 2015 3 VOORWOORD Geachte...

Documents

Transcript of Kwaliteitsverslag 2015 - ADAM · 2017. 10. 10. · ADAM KWALITEITSVERSLAG 2015 3 VOORWOORD Geachte...