Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Gas - Liander · 2015. 12. 14. · Zuid-Holland. Binnen dit...

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Gas2015

Beheert het netwerk voor gas en stroom

2

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Gas2015

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Gas 2015 | Liander 3

Inhoud

Voorwoord 4Samenvatting 5VerzorgingsgebiedenkerngegevensLiander 7

1 Missie, visie en strategie 81.1 Missie 81.2 Visie 81.3 Strategie 8

2 Kwaliteits beheersingssysteem 92.1 Organisatiemodel 122.2 Bedrijfsmiddelenregister 122.3 Risicomanagement 152.4 Algemeneomschrijvingbeleiden

instandhouding 202.5 Storingenenonderbrekingen 222.6 CertificeringenLiander 23

3 Kwaliteit 243.1 Systeembetrouwbaarheid 243.2 Gaskwaliteit 263.3 Componentenbetrouwbaarheid 273.4 Relatiemetdebelangrijkste

assetgerelateerderisico’s 303.5 Vervangings-enonderhoudsplan 32

4 Veiligheid 374.1 Veiligheidsmanagementsysteemen

Veiligheidsladder 374.2 Veiligheidsindicator 394.3 Calamiteitenplan 394.4 Lerenvanincidentenenhoedeze

wordenvoorkomen 404.5 Relatiemetdebelangrijkste

assetgerelateerderisico’s 42

5 Capaciteit 455.1 Ramingsmethodiek 455.2 Resultatencapaciteitsprognose 465.3 Capaciteitsknelpunten>200mbar 485.4 Uitbreidingsplan 49

6 Bijlagen 51

4

Voorwoord

Onzeklantenrekeneneropdatenergieopelkmomentbeschikbaaris.Gelukkiggaatdatbijnaaltijdgoed.Nederlandbeschiktoverdebetrouwbaarsteenergienettenterwereldendatwillenweookineentoekomstmetmeerlokaleduurzameenergieopwekkingzohouden.Lianderstreeftnaardehoogstmogelijkebetrouwbaarheidtegendelaagstmogelijkekosten,maakt(duurzame)energiebereikbaarvooralzijnklantenenzorgtervoordatklanteninvrijheidkunnenkiezenmetwelkeleveranciersendienstverlenerszijinzeewillengaan.Omdatvoorelkaartekrijgenwerkenwedagelijksaandeveiligheid,kwaliteitencapaciteitvanonzenetten.

InditKwaliteits-enCapaciteitsdocumentGas2015verschaftLiandertoezichthoudersenoverigestakeholdersinzichtindeveiligheid,kwaliteitencapaciteitvandegasnetteninzijnvoorzieningsgebied.HetdocumentisopgesteldconformdeGaswetenvoldoetaandegeldende’Regelingkwaliteitsaspectennetbeheerelektriciteitengas’vandeMinistervanEconomischeZakendieinwerkingisgetredenmetingangvan1januari2005.HetKCDbliktterugophetgeenerinhetkadervanveiligheid,kwaliteitencapaciteitisgedaan,wateropditmomentgebeurtenwatervoordekomendejarengeplandis.Bijeengasdistributie-ongevalinDiemen,bijgraafwerkzaamhedeninopdrachtvaneenwoning-corporatie,wasvoorheteerstsindsvelejarensprakevandodelijkeslachtoffersbijeengasexplosie.NaaraanleidinghiervanwordtdoorLianderdedigitaleinformatieoveraansluitleidingenverderverbeterdinoverlegmetdeSodM.Lekkagesalsgevolgvangraafschadesblijvenechtertotdehoogsterisico’sbehorenvoordehelesector.

Indeafgelopenjarenvielenenkelegroteincidentenop,waarbijwateruiteenkapottewaterleidingdegasdistributievoorlangeretijdonmogelijkmaakte.Opbasisvaneengezamenlijkerisico-inschattingzijnprogramma’sgestartommetdewaterleidingbeheerderderisicovollegebiedenversneldtesaneren.

Weverwachtendatdeuitgavenvooronderhoudenvervangingin2016-2018ietszullendalen,omdateenaantalgrotevervangingsprogramma’s,zoalsgrijsgietijzerenstalenaansluitleidingen,danoverhuninvesteringstopheenis.Vanwegeeenaantrekkendeeconomieenhetdaaraangekoppeldeherstelvandewoningmarkt,verwachtLianderdekomendejareneenietssterkereuitbreidingvanhetgasnetwerkdanindeafgelopenjaren.

Liandercontinueertdekomendeperiodezijninvesteringeninhetverderdigitaliserenvandenetwerkenendegrootschaligeaanbiedingvandeslimmemeter.Intensieveremonitoringenautomatiseringleidentoteenbeterefaciliteringvandeenergiemarkt,eenefficiënterenetplanningeneenslagvaardigerereactieopveranderendeomstandigheden.VanwegedebijkomendetoenamevanhetdataverkeerneemtLianderaanvullendemaatregelenophetgebiedvancybersecurityenhetborgenvandeprivacyvanzijnklanten.

WekijkenernaaruitommetonzestakeholderstewerkenaandeuitdagingenwaarvoorwijdekomendejarenwordengesteldenergezamenlijkvoortezorgendatdeenergievoorzieninginNederlandbetrouwbaar,betaalbaarenbereikbaarblijft.

IngridThijssenDirecteurLiander


Samenvatting

NaastbetrouwbaarheidvanleveringisdekwaliteitvangaseenbelangrijkaandachtsgebiedvoorLiander.Doormeerdecentraleinvoedingvangroengas,veranderingenindegasvraagenhetontstaanvaneennieuweklantgroep(aardgasvulstations)neemthetbelangvangaskwaliteittoe.Sinds1oktober2014isdeministeriëleregelinggaskwaliteitvankracht.Lianderheefteenmonitoringsysteemingerichtomdekwaliteitvanhetgastekunnenborgen.

HetinhetKCD2013opgenomenrisico“Achterstalligonderhoudkathodischebescherming”isgrotendeelsgemitigeerddoorhetimplementerenvannieuwbeleidenhetuitvoerenvanadditioneleonderhoudsactiviteiten.Hierdoorisditrisicogeenonderdeelmeervandetop10gasrisico’s.Analysevangrotestoringenvindtplaatsomtebepalenofersprakeisvanstructurelerisico’s.NaaraanleidingvandestoringeninApeldoorniseennieuwrisicoopgenomen“Waterenvuilinhetgasleidingsysteem”enisLianderingesprekmetwaterleiding-bedrijvenomsoortgelijkesituatiesindetoekomsttevoorkomen.

Devervangingsuitgaven2013-2014zijn1%lagerdangeplandinhetKCD2013.BelangrijksteredenhiervoorisdatermindergrondroeringenopgelegdereconstructieshebbenplaatsgevondenwaarbijLianderleidingenmoestvervangen.

Hetaantalvervangingenvanoverslag-endistrictregelstationsisin2013achtergeblevenopdeprognoses.Lianderheeftzichmetnamegerichtopdestationsmethogeprioriteit,waarbijdecomplexiteitbovengemiddeldhoogis.Hetaantalvervangingenligtdaardoorlagerdandegeplandelineaireaanname.In2014heeftLiander,ondanksdehogecomplexiteit,meerstationsverwijderd,vervangenofgemodificeerddanindedoelstellingopgenomen.

In2013zijnruim10%mééraansluitingenvervangendaninhetKCD2013isgeraamd.Derealisatiein2014iscirca20%lagerdanbijhetopstellenvanhetKCD2013isgeprognosticeerd.Deextravervangingenin2013zijneengevolgvanhetvervangingsprogrammaalsgevolgvaneenincidentindewijk“HetDuifje”inArnhem.In2014zijnminderhoofdleidingenvervangen,waardoorookhetaantaldaaraangekoppeldeaansluitleidingendatvervangenwordtlageris.Ookdestoringsdichtheidanalyseleverdemindervervangings-noodzaakopdanvoorafingeschat.

Dooreenaantalomvangrijkereconstructiesin2016isdeverwachtingdatin2016eengroteraantalkilometersHD-

Liander is verantwoordelijk voor het aanleggen, onderhouden en beheren van gasnetten in de

provincie Gelderland en in delen van de provincies Noord-Holland, Flevoland, Utrecht, Friesland en

Zuid-Holland. Binnen dit verzorgingsgebied transporteert Liander gas naar 2,2 miljoen huishoudens,

bedrijven en instellingen.

MetditKwaliteits-enCapaciteitsdocument(KCD)verschaftLianderdetoezichthoudersenalleoverigestakeholders,zoalsklantenenmarktpartijen,inzichtindewijzewaaropLianderdekwaliteit,veiligheidencapaciteitvandegasnettenwaarborgtenstructureelverbetert.HetKCDgeefteenterugblikopdejaren2013-2015eneenvooruitblikopdejaren2016-2018.

Lianderbetreurthetzeerdatindeachterliggendeperiodeeenzeerzwaargasdistributie-incidentinzijnvoorzieningsgebiedheeftplaatsgevonden.Op4september2014heefteengraaf-incidentgeleidtoteenexplosieinhetflatgebouwDeBeukenhorstinDiemen.Bijdeexplosiekwamentweemensenomhetlevenenraaktenvijftienmensengewond.

KwaliteitsbeheersingssysteemLianderheeftzijnkwaliteitsbeheersingssysteem(KBS)ingerichtomdekwaliteit,veiligheidencapaciteitvandegasnettenteborgen.HetKBSisgebaseerdopgangbarenormenindesectorzoalsNTA8120enISO55000,waarvoorLiandergecertificeerdis.EriseenintegraalnetplanningsprocesingerichtwaarmeeLianderinvullinggeeftaanrisicogebaseerdassetmanagement.HetdoorLianderingerichterisicomanagementprocesbiedteenstructuuromopeeneenduidigemanierrisico’steidentificerenenmitigerenenwaarborgteenoptimalebalanstussendebedrijfswaardenopkorteenlangetermijn.

KwaliteitLianderhanteertkwaliteitsindicatorenmetbetrekkingtotdebetrouwbaarheidvanlevering.Eénvandeindicatorenisdejaarlijkseuitvalduur.DoortweegroteincidenteninApeldoorn,waarbijdegasleveringvoorlangetijdonderbrokenisgeweest,isdejaarlijkseuitvalduurin2014verbovendestreefwaardeuitgekomen.Ookin2015hebbenzichvergelijkbareincidentenvoorgedaanwaardoordeeindejaarsverwachtingvoor2015bovendestreefwaardeligt.IndiendezevierincidentenbuitenbeschouwingwordengelatendanpresteertLianderbeterdandestreefwaarde.

Deonderbrekingsfrequentieendegemiddeldeduurvanhetveiligstellenvandesituatiebijeenstoringlateneenpositiefresultaatzientenopzichtevandestreefwaarden.Lianderblijftdestreefwaardenvoorjaarlijkseuitvalduurenonderbrekingsfrequentiehanterenvanmaximaal60secondenen0,006maalperjaar.

6

leidingmoetwordenvervangen.Voor2017en2018verwachtLianderditsoortgrotereconstructiesniet.Lianderverwachteenafnamevanaf2017indetevervangenkilometersLD-leidingen,doordatmetnamedevervangingvanbrosseleidingenbinnen1metervandegevelin2016afgerondis.

Deonderhoudsuitgaven2013-2014zijn8%hogerdangeplandinhetKCD2013.Lianderheeftmeerpreventiefonderhouduitgevoerdtengevolgevanmeerafsluitercontrolesenhetinlopenvanachterstandenbijonderhoudaankathodischebescherming.In2013zijnopgebiedvanmodificatiefonderhoudmeertegroteklantaansluitingenverkleinddanvoorzien.TenslottehebbendeincidenteninApeldoornvoorextrastoringskostengezorgd.

Indeperiode2016-2018verwachtLiandereenverlagingvanhetuitgavenniveauvooronderhoud.Dedalingwordtveroorzaaktdoordaterminderachterstalligonderhouduitgevoerdbehoefttewordenendoordatmeergasstationsvervangenzullenwordeninplaatsvandezetemodificeren.

VeiligheidLianderbeschiktovereenveilignetenzorgtvooreenveiligewerkomgeving.Lianderwilrisico’sdienuofindetoekomsteenbedreigingvormenvoordebedrijfswaardeveiligheid,beheersenenminimaliseren.Doorhetexplicietenintegraalmanagenvanveiligheidsrisico’sversterktLianderhetrisicobewustzijnvandeorganisatieenisLianderbeterinstaatprioriteitentestellenenbeslissingentenemenoverhetveiligbedrijvenvandenetten.

Deveiligheidsindicator(VI)heeftdeafgelopenjareneendalendetrendlatenzien.Echter,alsgevolgvanhetzeerernstigeincidentinDiemeninseptember2014isdeverwachtingdatdezein2015hogerzaluitkomen.VanwegedemethodiekvanberekenenvandeVIwordtdeimpactvanditincidentindeVIvanLianderin2015zichtbaar.

Indejaren2013en2014hebbenzichzesincidentenvoor-gedaan.Lekkagesvanleidingenindeomgevingvangebouwenenhetongewenstniet-trekvastzijnvankoppelingen,blijvendegrootsteveiligheidsrisico’s.Daarvoorzijnmitigerendemaatregelengetroffenzoalshetsanerenvangrijsgietijzerenleidingenbinnen1metervandegevelenhetvervangenvanaansluitleidingenmeteenverhoogdestoringsdichtheid.Doordeintensieveaandachtvoorproblemendoorgraafschades,isdedalendetendensvanhetaantalgraafschadesverdervoortgezet.

Doordigitaliseringvandenettenendeconnectiviteitvandegebruiktesystemenontstaannieuwedreigingen.Dezedreigingen,waaronderdigitaleverstoringenhacking,nemeninvariatieenhevigheidtoe.Omactiefintespelenopdezeontwikkelingeninstaattezijnomsneltereagerenopdreigingen,is(cyber)securityeenonderwerpwaarLianderookdekomendejarenveelaandachtopblijftrichten.

CapaciteitDetotaleverwachtecapaciteitsbehoeftevoordeperiode2015-2024isnogsteedsstijgend.Afhankelijkvaneenbepaaldscenarioisdeverwachtingdatdecapaciteitsbehoeftetussende6%en9%stijgttot2024.Ditgaatintegendetrenddathetgemiddeldeverbruikvanklantenomlaaggaat.Oorzaakvandestijgingisdetoenamevanhetaantalklantenendaardoordetoenamevandegasvraagtijdenspiekmomenten.Hierdoorneemtdegeprognosticeerdecapaciteitsbehoefteindegasnettentoe,alvlaktdeverwachtegroeiaftenopzichtevanhetverleden.

Opdelangeretermijnzaldeenergietransitiehiermogelijkveranderinginbrengen.Metdeopkomstvanzonnepanelenenelektrischewarmtepompen,verbeterdeisolatievanwoningenenhetstrevennaardeinzetvanrestwarmte,iseenforseverlagingvanhetgasverbruikvoorverwarmingwaarschijnlijk.Ditheeftoptermijnmetnameimpactopdelagedruknetten.Aandeaanbod-kantzaldeenergietransitieleidentotmeergasuitorganischebronnenengasdatmetbehulpvanduurzameelektriciteitwordtverkregen.Dezenieuwebronnenzullenvoornamelijklokaalingevoedworden.Hierdoorontstaatmeereentwee-richtingsnetwaarbijinzichtensturingvereistisomdekwaliteitvandegasdistributie,degascompositieendenetintegriteitteverzekeren.Omditmogelijktemakenzijnslimmeoplossingennodiggebaseerdopeencombinatievansimulatieprogramma’s,strategischgeplaatste(eneventueelverplaatsbare)meet-enregelapparatuurenhetaanbrengenvanautonomeintelligentieinstations.

Deuitgavenmetbetrekkingtotcapaciteitsuitbreidingen2013-2014zijn14%lagerdanverwachtinhetKCD2013.In2013isietsmeergebouwddanverwacht,maarinplaatsvanherstelvandewoningbouwwasdenieuwbouwin2014weer14%lagerdanin2013.Omdatereenverschuivingtezienisvanhoog-naarlaagbouwnemenderelatievekostenperaansluitingtoe.

In2015zietLianderdewoningbouwaantallenweertoenemenmetcirca11%tenopzichtevan2014.Deverwachtingisdatditherstelvandenieuwbouwzichindekomendejarenvoortzet.Deverwachteaantallennieuweaansluitingen,alsookdedaaraanverbondenuitgaven,stijgennaarverwachtingjaarlijksmetca7%.


Lianderisinzijnverzorgingsgebiedbeheerdereneigenaarvandegasnettenvan30mbartotenmet8bar.Degasnettenmeteenhogerenetdrukzijnineigendomvandelandelijkebeheerdervoorgas,GasTransportServicesB.V.(GTS,onderdeelvanGasunie).

InhetkadervanderuilverkavelingtussenEnexisenAllianderisper1januari2016eenovergangvoorzienvandegebiedenNoordoostpoldereneendeelvanFrieslandvanEnexisnaarLiander.Per1december2015zijndegenoemdegebiedennognietvaneigenaargewisseldenderhalvemaaktdenieuwegebiedsindelingnaaraanleidingvanderuilverkavelinggeenonderdeeluitvanditKCD.

Verzorgingsgebied en kerngegevens LianderLiander is verantwoordelijk voor het aanleggen, onderhouden en beheren van gasnetten in de

provincie Gelderland en in delen van de provincies Noord-Holland, Flevoland, Utrecht, Friesland en

Zuid-Holland. Binnen dit verzorgingsgebied levert Liander gas aan 2,2 miljoen huishoudens, bedrijven

en instellingen. De aandelen van moedermaatschappij Alliander N.V. zijn in publieke handen. De

grootste aandeelhouders zijn de provincies Gelderland, Noord-Holland en Friesland en de gemeente

Amsterdam.

Kerngegevens Liander1 Eenheid 1-1-2015

Aantal aansluitingen gas Duizenden 2.295

Aantal nieuwe aansluitingen gas Duizenden 14

Getransporteerde volumes gas Miljoen m3 5.106

Getransporteerde hoeveelheid gas GWh 49.883

Hoge druk (> 0,2 bar) Kilometer 6.023

Lage druk (≤ 0,2 bar) Kilometer 29.297

Omvang transportnetwerk gas Kilometer 35.321

1 Op basis van CODATA 31-12-14 (exclusief netdelen buiten bedrijf)

Tabel 1.1 - Kerngegevens van Liander

Figuur 1.1 - Verzorgingsgebied Liander

8

1.1 Missie

Lianderstaatvooreenenergievoorzieningdieiedereenondergelijkeconditiestoeganggeefttotbetrouwbare,betaalbareenduurzameenergie.Datiswaarwijiederedagaanwerken.

1.2 Visie

Alsnetbeheerderhebbenwijdeverantwoordelijkheidvoordeenergievoorzieningnaaronzeklanten.Energiemaaktwonen,werkenenreizenmogelijk,daarombelovenwijonzeklantendriedingen:

BetrouwbaarheidKlantenmoetenmetdehoogstmogelijkeveiligheidencontinuïteitkunnenbeschikkenoverenergie.24uurperdag,7dagenindeweek.Daaromwerkenweveiligenproberenwegeplandeenongeplandeenergie-onderbrekingenzoveelmogelijktevoorkomen.Betaalbaarheid Klantenwillenzominmogelijkbetalenvoorhunbetrouwbareenergievoorziening.Daaromwerkenwijiederedagaandeeffectiviteitenefficiëntievanonzeactiviteiten.Bereikbaarheid Klantenmoetenhuneigenenergiekeuzeskunnenmaken.Daarommakenwijhetmogelijkdatklantenhuneigenleverancierendienstenaanbiederskunnenkiezenenenergiekunnenterugleveren.Enhelpenwijklantenactiefbijhetoverschakelennaarduurzamevormenvanenergie.

Energie is essentieel voor ons welzijn en onze welvaart. Zonder energie kunnen we niet verwarmen,

koken, lesgeven, communiceren, het verkeer veilig houden of treinen laten rijden en ons financiële

systeem draaiende houden. Energie maakt wonen, werken en reizen mogelijk. Zonder energie staat

alles stil. Het is de zuurstof die onze samenleving draaiende houdt.

1.3 Strategie

Wezettenelkedageenstapjenaarnoghogerebetrouwbaarheid,beterebetaalbaarheidenbeterebereikbaarheidvandeenergievoorziening.Metdefundamenteleveranderingeninhetenergielandschapisditeenextragroteuitdaging.WestrevendaaromnaareenLianderdatzichkenmerktdoor:• Veiligheid:Deveiligheidvanklanten,medewerkersen

aannemersstaatopéén:‘Wezorgendatonzeinstallatiesveiligzijnendatiedereenveiligthuiskomt!’;

• Klantgemak:Klantenhoevenhunverhaalmaaréénkeertevertellenomgoedgeholpenteworden.Zekunnencontactmetonshebbenophetmomentdathethenuitkomtviahetkanaalvanhunkeuze.Webeperkendeoverlastvangeplandeofongeplandeenergie-onderbrekingenzoveelmogelijk.Webiedenklantennieuwedienstendiehenhelpenomtegaanmetdeveranderendeenergievoorziening;

• Datagedrevennetbeheer:Doorslimmetechnologie,data-analyseendoordeimpactvandeenergietransitiegoedtemonitorenkennenweopelkmomentdestatusvanonzenetten.Hierdoorvoorkomenwestoringen,lossenzesnelleropeninvesterenwegerichter;

• Operationeelexcellent:Wewerkensamenalseengeoliedemachine.Uniform,metminimaleverspillingeninéénkeergoedenwezijnvlotinhetimplementerenvanrobuustgeblekeninnovatiesmettoegevoegdewaarde;

• Financieelverantwoord:Wezorgendatwealtijdgenoegfinanciëleruimtehebbenomonzenetteninordetehouden.Wezijnonservanbewustdatonzeklantennietnaareenanderkunnenendatdatbetekentdatweeenextragroteverantwoordelijkheidhebbenomzuinigomtegaanmethungeld;

• Waarde(n)vol:Wewerkenvolgensonzewaarden:Sensitief,Samen,Slim.

1 Missie, visie en strategie


OminvullingtegevenaandezeverantwoordelijkheidheeftLiandereenkwaliteitsbeheersingssysteem(KBS)ingericht.DitsysteemisbeschreveninhetLianderAssetManagementSysteem(LAMS).HetLAMSbeschrijftdesamenhangtussendeelementenombeleidendoelstellingenvastteleggenenterealiseren.Tevensbevatheteenbeschrijvingvandeorganisatie-structuur,planningsactiviteiten,verantwoordelijkheden,werkwijze,procedures,processenenmiddelen.HetLAMSisgebaseerdopgangbarekwaliteitsnormenindesector,zowelvoorkwaliteitvandienstverleningrichtingklanten(o.a.ISO9001)alsvoorkwaliteitvandeassets(o.a.NTA8120enISO55000).

WatdenormengemeenschappelijkhebbenishetdoorlopenvandePlan-Do-Check-Act(PDCA)cyclusomdoelstellingenterealiseren,continuteverbeteren,processentebeheersenenwijzigingenbeheerstdoortevoeren.DezecyclusisookeenbelangrijkelementvanhetLAMSendeonderliggende(kwaliteits)systemen.

VoorspecifiekeaandachtsgebiedenverwijsthetLAMSnaarmeergedetailleerderedocumentendieeennadereinvullinggevenvanhetbetreffendeaandachtsgebied.Dezegebiedenbetreffenonderandere:• Veiligheidsmanagementsysteem(VMS),zoalsbeschrevenin

hoofdstuk4;• KwaliteitsbeheersysteemopbasisvanISO9001voor

uitvoerendediensten;• Beheersingvanbedrijfsrisico’sopbasisvanISO31000,zoals

beschreveninparagraaf2.3.1;• Integralenetplanningtenbehoevevanrisicogebaseerdasset

management.

Als netbeheerder is Liander verantwoordelijk voor de kwaliteit, veiligheid en capaciteit van de

gas- en elektriciteitsnetwerken.

2 Kwaliteits-beheersingssysteem

10

Integrale NetplanningLianderheefteenintegraalnetplanningsproces(INP)ingericht,waarmeeLianderinvullinggeeftaanrisicogebaseerdassetmanagementopbasisvandePDCA-cyclus.INPisgerichtophetsamenstellenvaneenoptimaalinvesteringsportfoliowaarmeederisico’svoorhetrealiserenofinstandhoudenvandekwaliteit,veiligheidencapaciteitvanhettransport-endistributienetwordenbeheerst.

Doorrisico’steanalyseren,oplossingenteselecterenopbasisvandehoogsteeffectiviteitenefficiëntieendezetenopzichtevanelkaarteprioriteren,optimaliseertLianderhetinvesterings-portfolio(ziefiguur2.1).InhetINPdoorlooptLiandereenvijftalstappenwaarbijrealisatievanactiviteitenrisicogebaseerdplaatsvindt(figuur2.2)

Figuur 2.2 – Integraal NetplanningsprocesFiguur 2.1 – Integraal Netplanningsproces is gebaseerd op de PDCA-

cyclus

integraal netplannen

1. Knelpunten identifi ceren Toelichting

Inzicht verkrijgen in de conditie van de assets door het uitvoeren van analyses op strategisch, tactisch en operationeel niveau.

Verzamelen van knelpunten op één centrale locatie

2. Bepalen risico’s en opportunities Toelichting

Indentifi ceren en kwantifi ceren van knelpunten middels risicobeoordeling, aansluitend bij de visie, strategie en bedrijfswaarden van Liander.

Beoordelen van risico’s op basis van een generieke waardering, waarbij voor bepaalde risico’s lokale afwijkingen gelden.

3. Uitwerken oplossingen Toelichting

Genereren van meerdere mogelijke oplossingen ten einde de oplossing met de hoogste bijdrage te selecteren.

Specifi ceren van de geselecteerde oplossing voor de Service Providers in beleid, netstructuur plannen en programma’s van eisen.

Ana

lyse

Knelpunten

Knelpunten

strategisch

tactisch

operationeel

strategisch

tactisch

operationeel

input voor oplossingen

M

H

ZH

activiteiten-plan

integralesamenhang

4. Samenstellen portfolio Toelichting

Segmenteren van oplossingen, door middel van classifi catie van activiteiten, als basis voor optimalisatie van het Activiteitenplan.

Besluitvorming omtrent het Activiteitenplan in lijn met het meest urgente werk en de beschikbare capaciteit en middelen.

5. Realisatie portfolio Toelichting

Ondersteunen service providers met beleid, standaarden en advies

Monitoren realisatieproces op scope, planning en budget

Technische audits op kwaliteit, geleverd werk, standaarden, documenten en installaties

Zo nodig bijsturen van de geplande werkzaam heden, zodat de belangrijkste risico’s tijdig worden gemigiteerd.

M

H

ZH

activiteiten-plan

besluit-vorming

Plan

• kwaliteit?• op tijd en binnen budget?• documen- tatie?operatie


Eisen aan het kwaliteitsbeheersingssysteemDeRegelingkwaliteitsaspectennetbeheerelektriciteitengas(MRQ)stelteisenaanhetKBSvandenetbeheerder.

Intabel2.1staandezeeisenweergegevenmeteenomschrijvingvandewijzewaaropLianderhierinvullingaangeeft.

Paragraaf2.1omschrijftdeorganisatiewijzevanLiander,gevolgddoorhetbedrijfsmiddelenregister(BMR)inparagraaf2.2.Paragraaf2.3bevateennaderetoelichtingopderisico-identificatieenanalyse,waarnaachtereenvolgensparagraaf2.4eenalgemenebeschrijvingbevatvanbeleideninstand-houding,paragraaf2.5uiteenzethoewordtomgegaanmetstoringenenonderbrekingenenparagraaf2.6beschrijfthoecertificeringenonderdeeluitmakenvanhetKBS.

Eis Omschrijving INP proces

stap nr.

Identificeren van belangrijkste risico’s

op basis van risico analyse en de wij-

ze van inventarisatie en beoordeling

inzichtelijk maken

Het KBS van Liander is gericht op het beheersen van de risico’s op korte en lange ter-

mijn. Op basis van het bedrijfsmiddelenregister (BMR) en het knelpuntenregister wor-

den risico’s geanalyseerd en geregistreerd in het risicoregister.

1, 2

Vaststellen welke maatregelen ge-

troffen moeten worden voor het in

stand houden van de nagestreefde

kwaliteit, veiligheid en capaciteit van

de transport- en distributiedienst:

Investerings- en onderhoudsplannen

Op basis van de uitkomsten uit de risicoanalyse stelt Liander vast welke maatregelen

ten aanzien van onderhoud en vervanging moeten worden getroffen voor het realise-

ren of in stand houden van de nagestreefde kwaliteit, veiligheid en capaciteit. De risi-

coanalyse vormt de input voor het uitwerken van oplossingen in de investerings- en

onderhoudsportfolio en het plan voor storingen en onderbrekingen. Het uitwerken

van de technische oplossingen en het selecteren van de oplossing met hoogste effec-

tiviteit, efficiëntie en rendement zijn onderdeel van de Act-fase.

De goedgekeurde technische oplossingen vormen de input voor het samenstellen van

het investerings- en onderhoudsportfolio. In deze portfolio beschrijft Liander de te

plegen investeringen en onderhoud, en de daarvoor benodigde werkzaamheden in-

clusief specificatie van de benodigde tijd en financiële middelen. Het opstellen van

plannen is onderdeel van de Plan-fase.

De werkzaamheden die voortkomen uit de investerings- en onderhoudsportfolio wor-

den in opdracht gegeven bij service providers die verantwoordelijk zijn voor werk-

voorbereiding en realisatie. Uitvoering van werkzaamheden (en ook de monitoring en

evaluatie van werkzaamheden) vormt een onderdeel van de Do-fase.

1, 3, 4, 5

Aanwezigheid van registratie-

systemen en databeheer

Liander hanteert een bedrijfsmiddelenregister. Het BMR bevat alle assetdata, zoals

o.a. verbindingen, leidingen en hulpmiddelen. Om er voor te zorgen dat het BMR actu-

eel en compleet is en dat wijzigingen met betrekking tot de bedrijfsmiddelen binnen

twee maanden zijn verwerkt, heeft Liander een revisieproces ingericht.

Naast het BMR hanteert Liander een knelpuntenregister. Dit knelpuntenregister bevat

knelpunten in kwaliteit, veiligheid en/of capaciteit van assets. Het vormt daarmee een

weergave van actuele en potentiële problemen met de assets.

1, 2

Aanwezigheid van een plan voor

storingen en onderbrekingen

Naast de investerings- en onderhoudsplannen beschrijft Liander in een plan hoe

storingen en onderbrekingen worden opgelost en hoe de storingsdienst is

georganiseerd.

3, 5

Tabel 2.1 - Eisen aan het kwaliteitsbeheersingssysteem

12

2.1 Organisatiemodel

ConformdeeisenvandeNTA8120isdeorganisatievanLianderingerichtvolgenshetAssetManagementmodel.Ditmodelonderscheidtdrierollenmetelkhuneigenverantwoordelijk-heid,namelijkdeAssetOwner,AssetManagerendeServiceProvider.

• DeAsset Ownerisverantwoordelijkvoorhetbepalenvandeassetmanagementdoelstellingen/prestatiesdiemetdeassetsgerealiseerdworden.Hijhoudthierbijrekeningmetdegeldendebedrijfswaardenendebenodigde(financiële)middelen.DedirecteurLianderheeftderolvanAssetOwner.

• DeAsset ManagerisverantwoordelijkvoorhetontwikkelenvanbeleidwaarmeededoelstellingenvandeAssetOwneroptimaalwordenverwezenlijkt.DeAssetManagersteltdaartoediverseplannensamen,rekeninghoudendmetderisico’sophetgebiedvankwaliteit,veiligheidencapaciteit.DaarnaastzorgthijvoordeadequateuitbestedingaandeserviceproviderviaDienstverleningsovereenkomsten(DVO’s)enServiceLevelAgreements(SLA’s).DeAssetManagerbewaaktookdevoortgangvandeinopdrachtgegevenwerkzaamheden.DeafdelingAssetManagement(AM)heeftbinnenLianderderolvanAssetManager.

• DeService Providerisverantwoordelijkvoorhetdoelmatig,effectiefenveiliguitvoerenvandewerkzaamhedendiedoordeAssetManagerzijnbepaaldendoordeAssetOwnerzijngeaccordeerd.DeServiceProviderkoppeltdoorvoortgangs-rapportagesaandeAssetManagerterughoedeactiviteitenverlopen.DerolvanServiceProviderligtbijdeuitvoerendebedrijfsonderdelenvanLianderenzusterbedrijvenbinnenhetAlliandernetwerkbedrijf.EenaanzienlijkdeelvandewerkzaamhedenwordtdoordeServiceProvideruitbesteedaanderden.

2.2 Bedrijfsmiddelenregister

Omgoede(risico-)analysesuittevoerenenhetnettekunnenbeheren,iscorrectedatavanfundamenteelbelang.Lianderhanteerthiervooreenbedrijfsmiddelenregisterbestaandeuitvierbasissystemen(ziefiguur2.4):1.DMS/RTAPvoorbedrijfsvoeringsdata;2.GISvoorgeografischedata;3.ERP(SAP)voorwerkordermanagement;4.BIvoorgeïntegreerdeinformatievoorzieningenanalyseover

dezesystemenheen.

Opdrachten

Voortgangs-rapportage

Asset OwnerBepaalt doelstellingen:

• Bedrijfswaarden

• KPI’s en doelen

Asset ManagerVertaalt doelstellingen

in beleid en plannen:

• E�ectiviteit

• E�ciëntie

• Voortgang

Service ProviderVoert beleid en plannen uit:

• Operationele e�ciëntie

• Veiligheid

• Kwaliteit

Doelstellingen

Prestatie-rapportage

Figuur 2.3 - Organisatiemodel Liander

Telecom

Sensoren

t

Meters

t

Signalering

t

Afsluiters

t

Toezichthouders

t

t

Klant

t

t

Medewerker

t

t

Derden

t

t

Leveranciers

t

t


Figuur 2.4 - Bedrijfsmiddelenregister

Enterprise Resource Planning (SAP):

• Assetregistratie, Asset Life Cycle

ondersteunen

• Assetbeleid, strategie, assetplanning en

beheer

• Investerings-/ portfolio-/

projectmanagement

• Werkorders en werkuitgifte:

orderregistratie, roosteren, dispatchen

(o.a. storingen, inspecties, onderhoud,

klantvragen, saneringen, uitbr.)

• Storingsmeldingen vastleggen en

opvolgen

• Prognose, plannen en roosteren

• Inkopen

• Leveranciersmanagement

(o.a. contractmanagement)

• Logistiek: voorraadbeheer en distributie

• Financieel beheer (o.a. asset waardering,

interne verrekening, jaarrekening,

facturatie & betalingen incasso)

• Klant(vraag) registreren en beheren

• Onderhoudsplanning,

onderhoudskenmerken assets

• Engineering mens/materiaal/middelen

• HRM (o.a. competenties en

bevoegdheden)

• Uitwisseling met stakeholders

• Ondersteuning Business Proces

Management

• Verhuren van assets

Niet-logische wereld (GIS):

• Registratie topografische kenmerken assets;

- Ligging en connectiviteit

- As-built en as-planned

• Assetregistratie (initieel bij engineering,

uiteindelijk als slave van assetregistratie in

ERP, aanvullende specifieke kenmerken)

• Ondergrond, context en omgeving van de

assets (kaart, foto, satelliet, GBKN,

Streetview)

• Netrekenen t.b.v. ontwerp

• Engineering ligging en connectiviteit

• Ontsluiten ligging en connectiviteit aan

verschillende (interne) bedrijfsfuncties en

aan externe partijen

Rapportage & Analyse (BI):

• Verklaren en voorspellen over de hele

Asset Life Cycle (o.a. KPI-rapportages)

• Actueel en historisch

• Realtime analytics

Gegevens (BI):

• Bijhouden actuele gegevens

• Bijhouden historische gegevens

• Gegevens over o.a.: Assets, ligging,

aansluiting, klant, financieel, meetdata

van zowel meters als sensoren

• Geografisch BI

Netoperatie E, G, T (DMS/RTAP):

• Monitoren net

• Registratie werkelijke belasting- en verbruiksgegevens

• Registratie prestatie en verstoringen assets

• Lokaliseren storingen, aansturen oplossing

• Schakelen en sturen (uitnutten assets)

• Forecast belasting en belastingprofielen netrekenen en simuleren

• Beslisregels + beslisregels op decentrale logica

• Bewaken beschikbaarheid telecom

• Meten en beheren slimme meters (AMI)

• Bedrijfsvoering gehuurde assets (niet in eigendom)

14

SpeerpuntenLianderheeftzichdeafgelopentweejaargerichtopvierspeerpuntendiedekwaliteitvanhetBMRverderhebbenverbeterd:

Eendatamanagement-programma(genaamdVESPA)coördineertalledatagerelateerdeverbeteracties.Ditprogrammaheeftalsdoelhetverbeterenvanassetgerelateerdedata(intermenvanvolledigheid,juistheidentijdigheid)enhetverderprofessionaliserenvandedatamanagement-functieomdezedatakwaliteitsverbeteringenterealisereneninstandtehouden.Hetprogrammabewaaktdeuitvoeringvanhetdataverbeterplanenintegreertdezemetnieuwedataverbeteringeneninitiatievenvoorhetdoorontwikkelenvandedatamanagementfunctie.

Voordekomendetweejaarzijndevolgendespeerpuntenvastgesteld:1.Dataverbetering–Verschuivingvanhetverbeterenvandata

opgebiedvandekwaliteitsdimensievolledigheidnaardataverbeteringopgebiedvanjuistheid.Daarnaaststaancentraalhetvectoriserenvanhuisaansluitingen,digitaliserenvandebedrijfsvoeringenhetverbeterenvanassetgerelateerdedatawaaronderconditiedata;

2.Datamanagement–Hetverdervolwassenmakenvandeverschillendedeelonderwerpenbinnendatamanagementwaaronderdatagovernance,hetlogischdatamodel(datastructuur),master-enmetadatamanagement,datasecurityendataarchitectuur;

Speerpunt KCD 2013 Update

Vijfjaren verbeterplan De komende twee jaar staan de gasstations, gasaf-

sluiters, laagspanningskasten en het digitaliseren

van de bedrijfsvoering centraal.

Het project connectiviteit van huisaansluitingen is in

juni 2014 afgerond. Het project voor verbeteren van

data met betrekking tot laagspanningsinstallaties en

bijbehorende componenten is in januari 2015 afgerond.

Het project voor verbeteren van data met betrekkin tot

gasafsluiters, gasstations en bijbehorende componenten

is in januari 2015 afgerond. Daarnaast is in december

2014 een project afgerond dat belangrijke randvoorwaar-

den invult voor digitalisering van de bedrijfsvoering.

Datagovernance processen Richt zich op het professionaliseren van de data-

managementorganisatie en de werkwijze binnen

Liander. Hieronder valt naast datagovernance voor

data-eigenaren en besluitorganen ook het onder-

houden en uitbouwen van het logisch datamodel.

Datagovernance processen zijn verder ontwikkeld en

beschreven. De taken en verantwoordelijkheden zijn

verduidelijkt en aangescherpt. Het datamodel is en

wordt verder aangevuld met assetgerelateerde data op

gebied van onderhoud en inspecties, juridische zaken

en aspecten rondom veiligheid en milieu. Doorontwik-

keling van het logisch datamodel is een continu proces.

Inzicht en control Richt zich naast het monitoren van het BMR ook op

het meldingsloket door datafouten. Door bijbeho-

rende analyses en het gebruik van een datakwali-

teitsdashboard hebben data-eigenaren inzicht in

de datakwaliteit.

Middels het datakwaliteitsdashboard wordt alle asset-

data die door de wetgever en sector is vastgesteld, of

die door dataschoningsprojecten zijn geraakt ten be-

hoeve van een volledig en juist BMR, structureel ge-

controleerd. Er is een continu verbeterproces inge-

richt.

Data-innovatie Richt zich op het efficiënter en effectiever verbete-

ren en aanvullen van de asset data en daaraan ge-

relateerde data. Voorbeelden hiervan zijn het ver-

der automatiseren van het mutatie proces, slimme

dataschoningsmethodieken of geïntegreerde beel-

den van de assets door middel van bijvoorbeeld fo-

to’s en Google streetview.

Een pilot voor het gebruiken van 360° panoramafoto’s

van assets is afgerond in 2014. Dataschoningsprojec-

ten volgen een gestandaardiseerde aanpak. Opgedane

ervaring met effectievere dataschoningsmethodieken

wordt vastgelegd en toegepast in nieuwe datascho-

ningsprojecten.

Tabel 2.2 - Update speerpunten BMR KCD 2013


3.Enterprisecontentmanagement–Hetcentraliserenencategoriserenvanongestructureerdeassetgerelateerdedata,waaronderfoto’s,rapporten,tekeningenenoverigedocumenten.

NaastbovenstaandespeerpuntenwerktLiandersamenmetanderenetbeheerdersineenwerkgroepvoordatakwaliteitbinnenNetbeheerNederland.Dewerkgroepheeftinoverlegmetdetoezichthoudergezamenlijkemethodenontwikkeldvoorrisicogebaseerdedataschoningenvoorhetvaststellenvandematevanjuistheidvoordata.Dewerkgroeprichtzichvoordekomendeperiodeophetinpraktijkbrengenenverderdoorontwikkelenvandemethoden.Daarnaastisdewerkgroepbezigmethetontwikkelenvaneensectorbreeddashboardvoordatakwaliteit.

2.3 Risicomanagement

Lianderbeschouwthetmanagenvanrisico’salseenintegraalonderdeelvanhetKBS.Hetzijnonzekerhedendiehetrealiserenvanonzestrategieendoelstellingenkunnenbeïnvloeden.Risico’shorenbijondernemenendoorhieropeenverantwoordewijzemeeomtegaancreëertLiandervertrouwenbijklanten,medewerkers,aandeelhoudersenanderestakeholders.Hetidentificeren,beoordelenenbeheersenvanrisico’shelptdeheleorganisatieomopeenverantwoordewijzedoelstellingentebereikenenmetonzekerhedenomtegaan.Doorinzichttehebbenindebelangrijksterisico’sisLianderbeterinstaatomprioriteitentestellenenbeslissingentenemen.

Voorhetmanagenvanrisico’shanteertLianderhet‘Threelinesofdefence’modelwaarbijdetakenenverantwoordelijkhedenvoorrisicomanagementverdeeldzijnoverdrieverdedigingslinies.

1. Bedrijfsonderdelenzijnverantwoordelijkvoorhetmanagenvanrisico’sbinnenderegulierebedrijfsvoering.Dagelijksvoerenzijwerkzaamhedenuitwaarmeezijrisico’sidentificerenenbeheersen.Elkkwartaalrapporterenzijoverdestatusvandegeïdentificeerderisico’s.Aanheteindevanhetjaargeefthetmanagementvanhetbedrijfsonderdeeleen‘Incontrolverklaring’af.

2. Stafafdelingenondersteunendebedrijfsonderdelenoprisicogebiedenwaarspecifiekeexpertisevereistis,zoalsbijvoorbeelddeafdelingVeiligheid&MilieuendeafdelingJuridischeZaken.In2014isdeafdelingGovernance,RiskCompliance(GRC)gevormd.Klanten,aandeelhouders,toezichthoudersenanderestakeholdersverwachtensteedsmeerophetgebiedvangoedbestuurenverantwoordondernemen.Zijhebbenbehoefteaaneffectieve(risico)beheersing.OmhieraantekunnenvoldoenzijnbinnenGRCeenaantalactiviteitengebundeld:risicomanagement,compliance,kwaliteitsmanagement,crisisbeheersing,datagovernance,privacysecurityenbusinesscontinuitymanagement.Deafdelingisverantwoordelijkvoorhetontwikkelenenimplementerenvanhetrisicobeleidenhetinternebeheersingsraamwerk.Verderondersteuntzijdebedrijfsonderdelenbijhetuitzettenvanderisicomanagementstrategieenhetmonitorenvandegeïdentificeerderisico’s.

3.Internal Auditvoertdoormiddelvanhaarauditplaneenonafhankelijkoordeeloverdekwaliteitvaninternebeheersing,waaronderhetrisicomanagement.Buitendeorganisatievervultdeexterneaccountantookeenonafhankelijkesignaleringsfunctie.

Liandermaaktonderscheidinorganisatiebreed-enassetgerelateerdrisicomanagement:• Organisatiebreed:Hetmanagenvanderisico’sdiehet

realiserenvandestrategischedoelstellingenbeïnvloeden;• Assetgerelateerd:Hetmanagenvanderisico’sdiede

kwaliteit,veiligheidencapaciteitvandeassetsbeïnvloeden.

2.3.1 Organisatie breed risicomanagementHetorganisatiebrederisicomanagementprocesbiedteenstructuuromopeeneenduidigewijzerisico’stemanagenenopeenvooriedereenherkenbarewijzeoverrisico’stecommuniceren.Hetiseencontinuproces.Risico’swordendoorhetjaarheengevolgdenbenodigdemaatregelenwordengetroffen.Ditbetreftzowelinternerisico’sdievoortkomenvanuitonseigenhandelen,alsexternerisico’sdieontstaanvanuitdeontwikkelingenindeomgeving.Demogelijkeimpactendekansvanoptredenbepalendaarbijwatdebelangrijksterisico’szijn.

Omeenzovolledigmogelijkbeeldvanderisico’stecreëren,kijktLiandernaardrieverschillendeniveaus:• Strategisch-doetLianderdejuistedingen?• Tactisch-beschiktLianderoverdejuistecondities?• Operationeel-voertLianderdezedingenopdejuistemanier

uit?

Het Three Lines of Defence model

Bedrijfsonderdelen

Stafafdelingen

Internal audit

Figuur 3.2

risico

Figuur 2.5 - Verdedigingslinies risicomanagement

16

DemethodeisbinnenLianderverankerd.Inrisicosessiesidentificerenen/ofherziendemanagementteamsvanbedrijfsonderdelenrisico’svanuitbovenstaandedrieniveaus,passendbijhuntakenenverantwoordelijkheden.Risico’skenneneenverschilinurgentie.Doorhettoepassenvanimpact-enwaarschijnlijkheidsscenario’sbrengtLiandereenrangordeaanindegeïdentificeerderisico’s(risicoportfolio),waarnavastgesteldwordtopwelkewijzedezerisico’sbeheerstworden.Risicomonitoringiseenbelangrijkonderdeelvangedegenrisicomanagement.Vandebedrijfsonderdelenwordtverwachtdatzijperkwartaalhetrisicoportfolioevaluerenen,waarnodig,bijstellen.

RisicobereidheidDeuitgangspuntenvoorrisico-acceptatiezijnveiligheid,hetborgenvandecontinuïteitvandenettenenhetvoldoenaanwet-enregelgeving.Hetiseenkadervoordeuittevoerenactiviteiten.DedirecteurvanLianderlaatzichadviserenofactiviteitenpassenbinnendevastgestelderisicobereidheid.

Organisatiebrede risico’sLianderonderkentrisico’sdieeenmogelijkeinvloedhebbenophetrealiserenvandestrategischedoelstellingenenactiviteitenvanLiander.Debelangrijksterisico’sstaanvermeldinderisicomatrix(zietabel2.3),waarbijperrisicoeeninschattingisgemaaktvandekansvanoptredenendebijbehorendeimpact.Rapportagevandezerisico’svindtplaatsinkwartaal-risicorapporten.

Hetrisiconiveauisperorganisatiebreedrisicovastgesteld,waarbijalstijdshorizondekomendebusinessplanperiodevan5jaargeldt.

Tabel 2.3 – Risicoportfolio organisatiebrede risico’s

Zeer HoogHoogMediumKleinZeer Klein

<5% 5% - 25%

2

4, 5, 6

25% - 50%

1 3

50 - 75% >75%

Kans

Zeer ernstig>€100 mln

Ernstig>€50 - €100 mln

Aanzienlijk>€25 - €50 mln

Matig>€10 - €25 mln

Beperkt>€0,5 - €10 mln

Imp

act


Risicotitel Status Trend

1. Stabiliteit Regulering Het risico dat de regels ten aanzien van economische (tarief)regulering in de komende regulerings-

periode substantieel wijzigen, wat het tot uitvoering kunnen brengen van de langetermijnplanning,

strategische speerpunten en programma’s, zoals opgenomen in het Strategische Asset Management

Plan, negatief kan beïnvloeden. Liander gaat proactief de dialoog aan met de overheid over ontwik-

kelingen in wet- en regelgeving met betrekking tot netbeheer en geeft zijn visie op regulatorische

ontwikkelingen. Kennisexperts voeren scenario-berekeningen uit en maken de vertaalslag voor de

impact op de operatie. Daarnaast werkt Liander aan het intern verhogen van het reguleringsbewustzijn.

2. Datamanagement Wanneer de kwaliteit en integriteit van data onvoldoende geborgd zijn, bestaat de kans dat de

betrouwbaarheid van de dienstverlening daalt en de kosten voor bedrijfsvoering te hoog worden.

Liander legt onder andere informatie vast over de materiaalsoort, afmetingen en liggingsgegevens van

zijn netten om zo te kunnen blijven voorzien in de kwaliteit en beschikbaarheid ervan. Daarnaast is er

administratieve data die van belang is voor de dienstverlening naar klanten. Het afgelopen jaar heeft

Liander veel vorderingen geboekt met het programma verbeteren schoningsplan (zie ook paragraaf

2.2). Tevens voert Liander controles uit op de volledigheid van de verwerking van berichtenverkeer

door EDSN (Energie Data Service Nederland, verantwoordelijk voor het faciliteren van de afhandeling

van administratieve processen tussen de diverse marktpartijen) en wordt er gewerkt volgens het

principe ‘alles in één keer goed’.

3. Toenemende com-

plexiteit ruimtelijke or-

dening

De ruimte voor onze infrastructuur is in dichtbevolkte gebieden beperkt, zowel onder als boven de

grond. Bovendien worden er strengere eisen gesteld aan de zichtbaarheid van de bovengrondse

infrastructuur en nabijheid van woonhuizen. Dit maakt het voor netwerkbedrijven steeds complexer om

tracés en locaties te vinden voor de infrastructuur met hogere kosten tot gevolg. We intensiveren onze

contacten met de stakeholders (zoals omwonenden, gemeenten en provincies), brengen de ontwikke-

lingen op het gebied van ruimtelijke ordening in beeld en hebben medewerkers aangetrokken met een

specifieke focus op de planologische aspecten bij het managen van onze assets.

4. Haalbaarheid opscha-

ling verhoogde meter-

wisselvolumes

Het geplande meterwisselvolume in de ‘grootschalige aanbieding (GSA)’ periode is aanzienlijk

verhoogd door o.a. de ‘100% Aanbieden’ richtlijn vanuit EZ, de bijbehorende inkorting van de aanbied-

periode met 3 jaar (2020 i.p.v. 2023) en de verhoogde praktijkinschattingen met betrekking tot de

acceptatiegraad door de consument. Door deze veranderde planningsuitgangspunten zal in kortere tijd

sterker dan voorzien opgeschaald moeten worden en de jaarproductie zal aanzienlijk hoger zijn dan

initieel gepland. Deze opschalingsperiode valt samen met de introductie van een nieuw metertype, de

introductie van het CDMA netwerk alsmede een periode van gewenning aan de nieuwe hoofdaan-

nemers. Er wordt een integrale haalbaarheidsanalyse opgesteld en diverse maatregelen worden

genomen om risico’s in te perken.

5. Cybercriminaliteit De energietransitie en technologische ontwikkelingen brengen een steeds verdere digitalisering van het

netbeheer met zich mee. Dit betekent dat in toenemende mate IT wordt geïnstalleerd in de netten.

Door de digitalisering van de netten en het toenemend gebruik van data voor het netbeheer ontstaan

nieuwe kwetsbaarheden. Deze kwetsbaarheden ontstaan vooral als systemen onderling worden ver-

bonden. Vanwege de verbindingen tussen systemen hebben deze kwetsbaarheden mogelijk een grote

impact op de veiligheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de netten.

Liander is zich ten volle bewust van de risico's bij de digitalisering van de netten. Vanwege het belang

van de risico's heeft Liander een specifiek Security Management System ingericht voor de beheersing

van deze cyber security risico's.

6. Precario De kosten voor precario - de gemeentelijke belasting die Liander moet betalen voor het gebruik van

openbare grond - blijven toenemen. In drie jaar zijn de kosten van heffingen met meer dan 50% gestegen.

Deze kosten worden doorberekend in de tarieven. De lokale heffingen verhogen generiek de tarieven

voor alle klanten, terwijl precario door slechts een aantal gemeentes wordt geheven. Liander is daarom

geen voorstander van precariobelasting. Verandering van wet- en regelgeving omtrent precariobelasting

is al langere tijd in voorbereiding. Aanpassing van de wet laat nog op zich wachten. Tot die tijd start

Liander, daar waar naar haar mening ten onrechte precariobelasting wordt geheven, procedures op.

Tabel 2.4 – Toelichting op de organisatiebrede risico’s

18

2.3.2 Assetgerelateerd risicomanagementOmassetgerelateerderisico’stebeheersen,hanteertLiandereenrisicogebaseerdassetmanagementprocesvoorderisico-identificatie,-beoordelingen–ontwikkelingendeprioriteitstellingenimplementatievandebenodigdebeheersmaatregelen(INPproces).Toepassingvanditproceswaarborgteenoptimalebalanstussendebedrijfswaardenopkorteenlangetermijn.RisicogebaseerdassetmanagementiseenbelangrijkonderdeelvandenormenNTA8120enISO55000.

Beoordelingenwaarderingvanrisico’sgebeurtopbasisvaneenkans-eneffectbepalingperbedrijfswaarde.Omzettingvandekanseneneffectenperbedrijfswaardenaareenuniformrisiconiveaugebeurtmetbehulpvaneenrisicomatrix.Evaluatievandeactualiteitvandebedrijfswaarden,deonderlingeverhoudingtussenbedrijfswaardenendewaarderingenvankanseneneffectenheeftertoegeleiddatdebedrijfswaardenalsmedederisicomatrix2015zijngewijzigd.MetdezewijzigingenisderisicomatrixinlijngebrachtmetdeactuelevisieendoelstellingenvanLiander.Dewijzigingenbetreffeninhoudelijkewijzigingenindebedrijfswaardenendewaarderingdaarvan.

Denieuwematrixheeft5impactcategorieënen5kans-categorieënterwijldevorigematrix5impactcategorieënen9kanscategorieënhad.Tevensisindenieuwematrixhetaantalbedrijfswaardenteruggebrachtvan7naar6.Aanpassingvanderisicomatrixresulteertineenevenredigeafwegingtussenhetvoorkomenvangroteincidentenmeteenkleinekansenhetoplossenvanstructureleproblemen.Dewijzigingenhebbenbijeenbeperktaantalbestaanderisico’stotwijzigingvanhetrisiconiveaugeleid.Voorgasgeldtdathetrisiconiveauvanderisico’s“Lekkagegrijsgietijzerenhoofdleidingengas”,“Lekkageasbestcementenhoofdleidingengas”,“Lekkagegasleidingenalsgevolgvangraafschades”en“Niet-trekvasteverbindinginNodulairGietijzerenhogedrukgasnetten”doordezewijzigingvanhoognaarzeerhooggewijzigdis.

BedrijfswaardenmodelLianderhanteerteenbedrijfswaardenmodelalsonderdeelvanderisicomatrix.DeAssetOwnerbepaaltdebedrijfswaardeninrelatietotdestrategischedoelstellingenvanLianderenbenoemtdezewaardenexpliciet.DeAssetManagerweegtdebedrijfswaardenvanLianderonderlingtenbehoevevanbesluitvormingsvraagstukken.Deactuelebedrijfswaardenzijn:

Alsonderdeelvanhetorganisatiebrederisicomanagement-procesvindtperiodiekeevaluatieplaats.Opdezemanierwordennieuwerisico’stijdigonderkendenwordtdeontwikkelingvanbestaanderisico’sendeeffectiviteitvanrisicomitigerendemaatregelengevolgd.Vandeorganisatiebrederisico’svermeldinhetKCD2013,dienunietmeeralsorganisatiebreedrisicogelden,isintabel2.5destatusweergegeven.

Risicotitel Status

1. Kostenbeheersing realisatie

ketens

Het risico betrof kostenbeheersing in de realisatie. In 2014 heeft Liander programma's voortgezet waar-

mee we de bedrijfsprocessen efficiënter maken en structureel kosten verlagen. In het afgelopen jaar is

de expertise in teams gebundeld en het werk op een aantal locaties gecentraliseerd. Door dagelijkse af-

stemming zitten de teams bovenop het werk en kunnen zij beter vooruit plannen.

Door de genomen maatregelen, managementaandacht en operationele sturing zijn de resultaten inmid-

dels verbeterd. Het aanpassen van complexe processen vergt echter tijd en Liander gaat dan ook ver-

der met het verbeteren van operationeel management.

2. Netplanning Het risico betrof het onvoldoende in detail vastleggen van netgerelateerde activiteiten in de meerjaren-

planning. Met de inrichting van het integrale netplanningsproces is dit risico aanzienlijk verminderd.

3. Verplicht vervroegd vervan-

gen grijs gietijzeren gasleidin-

gen

Liander vervangt stapsgewijs grijs gietijzeren gasleidingen ter voorkoming van een ernstig incident.

Hierbij krijgen leidingsegmenten die het grootste risico vormen, gebaseerd op een aantal gedefinieerde

criteria, de prioriteit. Op grote schaal zijn gasleidingen vervangen in onder meer Amsterdam, Gelder-

land en Zuid-Holland. De realisatie van de vervanging ligt voor op de planning en verloopt naar tevre-

denheid van de SodM. Gezien de huidige status vraagt dit risico niet om extra maatregelen, de voort-

gang van de vervanging blijft Liander monitoren. Dit risico is nog wel opgenomen in de top 10 asset

gerelateerde risico's (zie paragraaf 4.5.1).

Tabel 2.5 - Status organisatiebrede risico’s KCD 2013


Risicomatrix Liander Assetmanagement

Kans van voorkomen (per bedrijfswaarde)

Impact op bedrijfswaarden

Mogelijk Waarschijnlijk Geregeld Jaarlijks Maandelijks

Wel eens van gehoord in de industrie

Meerdere malen gebeurd in de industrie/wel eens gebeurd binnen Liander

Meerdere malen gebeurd binnen Liander

Eén tot enkele malen per jaar binnen Liander

Eén tot enkele malen per maand binnen Liander

Categorie VeiligheidKwaliteit van levering

Klant & Imago Wet- & regelgeving Financieel DuurzaamheidMinder dan 1 keer per jaar

1 keer per 100 jaar tot 1 keer per 10 jaar

1 keer per 10 jaar tot 1 keer per jaar

1 tot 10 keer per jaar

Meer dan 10 keer per jaar

RampzaligMeerdere doden

≥ 10.000.000 vbm

Grootschalige zichtbaarheid in het publieke domein van lange duur

Intrekking vergunning: Opeen-stapeling van boetes; Strafzaak tegen directielid met gevange-nisstraf tot gevolg; structureel conflict met autoriteit(en)

Schade groter dan 10M euro

Uitstoot groter dan 500 kton CO2

M H ZH ZH ZH

Ernstig

Ongevallen met dodelijke afloop of zeer ernstig letsel

1.000.000 tot 10.000.000 vbm

Grootschalige zichtbaarheid in het publieke domein van korte duur

Bestuurlijke boete en/of stille curator; boete categorie 4, 5 en 6; Straf zaak tegen directielid (onge-acht veroor deling); Incidenteel conflict met autoriteit(en)

Schade van 1M tot 10M euro

Uitstoot van dan 50 tot 500 kton CO2

L M H ZH ZH

Hevig

Ongevallen met ernstig letsel met ver-zuim

100.000 tot 1.000.000 vbm

Kleinschalige zichtbaarheid in het publieke domein van lange duur

Last onder dwangsom; Boete categorie 2 en 3; Rechtszaak namens meer dan 5000 klanten; Opeenstapeling problemen met autoriteit(en)

Schade van 100k tot 1M euro

Uitstoot van dan 5 tot 50 kton CO2

N L M H ZH

MatigOngevallen met letsel met verzuim

10.000 tot 100.000 vbm

Kleinschalige zichtbaarheid in het publieke domein van korte duur

Bindende aanwijzing; Boete categorie 1; Rechtszaak namens meer dan 500 klanten; Inciden-teel probleem met autoriteit(en)

Schade van 10k tot 100k euro

Uitstoot van dan 0,5 tot 5 kton CO2

N N L M H

Klein

Bijna ongeval-len, ongevallen met gering let-sel/EHBO zon-der verzuim

< 10.000 vbm

Weinig tot geen zicht-baarheid in het publieke domein

Waarschuwing; Rechtszaak namens meer dan 50 klanten; Verschil van inzicht met autoriteit(en)

Schade kleiner dan 10.000 euro

Uitstoot klei-ner dan 0,5 kton CO2

N N N L M

Figuur 2.6 - Risicomatrix

RisicomatrixBijhetbeoordelenvanrisico’sweegtLiandernaarheteffectvanmogelijkegebeurtenissenopdebedrijfswaardeninrelatietotdewaarschijnlijkheidvandiegebeurtenissen.Deindicatorenvoordebedrijfswaardenzijnzoingerichtdatverschillendeconsequentiesopeengelijkeschaalwordengebrachtenonderlingkunnenwordenvergeleken.

Liandergebruiktderisicomatrixomassetgerelateerderisico’stekunnenwegenenbesluitvormingteondersteunen.De

indicatievandezwaarteisgekoppeldaandewijzewaaropdeorganisatiemethetrisicodientomtegaan:• ZH (zeer hoog):risicoreducerendemaatregelenopstellenen

directopnemeninhetlopendejaarplan;• H (hoog):maatregelenopnemenindereguliere

planningscyclus;• M (medium):risicomonitorenenmogelijkemaatregelen

formuleren;• L (laag):risicoaccepteren;• N (nihil):geenactienodig.

Bedrijfswaarde Toelichting Indicator

Veiligheid De mate waarin mensen worden beschermd tegen bedreigingen voor hun leven en gezondheid

in relatie tot het handelen en/of het infrastructurele netwerk van Liander.

Omvang van letselschade

en aantal slachtoffers

Kwaliteit van le-

vering

De mate waarin Liander continu de gevraagde energie aan zijn klanten levert via zijn infra-

structurele netwerk.

Storings verbruikers -

minuten (SVBM)

Klant & Imago De mate waarin wordt bijgedragen dan wel afbreuk wordt gedaan aan een positieve associatie

die belanghebbenden van Liander hebben bij het handelen en/of netwerk van Liander.

Mate van aandacht in de

media

Wet- en regel-

geving

Het bevorderen van en het toezien op de naleving van wetten, externe en interne regels en

normen die relevant zijn voor de integriteit en de daarmee samenhangende reputatie van Li-

ander.

Aard van een wettelijke

sanctie

Financieel De mate waarin aan de financiële doelstellingen van de Asset Owner wordt voldaan. Impact op het bedrijfs-

resultaat in €

Duurzaamheid De mate waarin het handelen van Liander de eigen CO2-uitstoot, gemeten in CO2-

equivalenten, (negatief) beïnvloedt.

Uitstoot CO2 in kton

Tabel 2.6 - Bedrijfswaarden

20

Risicotitel Risico-niveau Effect op

1. Lekkage grijs gietijzeren hoofdleidingen gas Zeer Hoog Veiligheid

2. Lekkage asbestcementen hoofdleidingen gas Zeer Hoog Veiligheid

3. Lekkage gasleidingen als gevolg van graafschades Zeer Hoog Kwaliteit

4. Niet-trekvaste verbinding in Nodulair Gietijzeren hogedruk gasnetten Zeer Hoog Veiligheid

5. Niet op korte termijn voldoen aan NEN-1059 voor gasstations Hoog Veiligheid

6. Overbouwingen van gasleidingen Hoog Veiligheid

7. Groen gas invoeding buiten de gestelde voorwaarden Hoog Veiligheid

8. Water en vuil in het gasleiding-systeem als gevolg van schade Hoog Kwaliteit

9. Technisch netverlies gas (inclusief methaanemissie) Hoog Kwaliteit

10. Lekkage aansluitleidingen gas Hoog Veiligheid

Tabel 2.7 - Top 10 asset gerelateerde risico’s gas

Assetgerelateerde risico’sLianderhoudtzijnassetgerelateerderisico’s,conformdeMRQ,centraalbijinéénrisicoregisterominzichttekrijgenindeconditievanhetnet.HetrisicoregistervormteenactueleweergavevandedoorLianderonderkenderisico’s.

Lianderonderscheidtinzijnrisicoregistergeneriekeenspecifiekerisico’s.Generiekerisico’sgeldenvooreentotalepopulatieassetsenhebbenveelalbetrekkingophetgeheleofeengrootdeelvanhetverzorgingsgebied.Specifiekerisico’shebbenbetrekkingopeenspecifiekelocatieinhetnetwerkwaarzicheenlokaalrisicovoordoet.Dein2015vastgesteldetop10generiekegasgerelateerdeassetrisico’svoorLianderzijnopgenomenintabel2.7.

Hoofdstukken3en4bevatteneennaderebeschrijvingvanderisico’s,inclusiefbeheersmaatregelen.

2.4 Algemene omschrijving beleid en instandhouding

AlsonderdeelvanhetintegralenetplanningsprocesontwikkeltLianderinstap3vanditprocesoplossingenvoordegesignaleerderisico’s.Voorgeneriekerisico’sformuleertLianderbeleiddatisgebaseerdopnormen,richtlijnen,voorschriftenenstrategischekeuzes.Hierbijvormenderisico’sendeinzichtenindeconditievanhetnetendeafzonderlijkecomponentenhetuitgangspunt.Lianderstreeftmethetbeleidnaareenhogedoelmatigheid,waarinkwaliteitwordtgeleverdtegenoptimalemaatschappelijkekosten.Verschillendefactorengevenaanleidingtotbijstellingvanbestaandofhetvaststellenvannieuwbeleid:• (Veranderde)Wet-enregelgeving;• Monitoringenregistratievandeconditievanhetnetende

afzonderlijkecomponenten;• Landelijkeenmondialetrendsmetbetrekkingtotstoringen

vanbedrijfsmiddelen;• Veiligheidsaspecten(bijvoorbeeldincidentenen

calamiteiten);• Duurzaamheidsaspecten(bijvoorbeeldmilieubelastende

stoffen);

• Economischeaspecten(bijvoorbeeldonderhoudskostenvaneenspecifiekonderdeelvandeinfrastructuur);

• Verouderdetechnologiewaarbijproblemenontstaanmetdebeschikbaarheidvankennis,vaardigheden,reserveonderdelen,gereedschappenentoegankelijkheidvancomponenten;

• Nieuwetechnieken.

2.4.1 Typen beleidLianderonderscheidtophoofdlijnendrietypenbeleidvoordenettenencomponenten:• Aanlegbeleid;• Instandhoudingsbeleid(onderhoudenvervanging);• Beheer-enbedrijfsvoeringsbeleid.

AanlegbeleidAanlegbeleidsteltkadersvoordenieuwbouwvannettenendestandaardisatie,aanschafenmontagevancomponenten.HierbijhoudtLianderrekeningmetdeomgevingenruimtelijkeordening(boven-enondergronds).Metdittypebeleidwordtdestartkwaliteitvoordelevensduurbepaald.


InstandhoudingsbeleidInstandhoudingsbeleidomvathethandhavenvandevereistefunctionaliteitvanhetgasnet.Debelangrijksteaspectenvanhetinstandhoudenvanhetnetzijnintabel3.1(Systeem-betrouwbaarheid,paragraaf3.1)nadertoegelicht.

Beheer- en bedrijfsvoeringbeleidBedrijfsvoeringbeleidgeeftkadersvoorhetgebruikvandenettenencomponenten,zoalsnetconfiguratie,belastbaarheidenreservestelling.Beheerbeleidgeeftkadersvoorhet‘goedhuisvaderschap’gerelateerdaanhetbeheervandenetten.Lianderhanteertkwaliteitsindicatorenvoordeleverings-zekerheid,maaktonderhouds-envervangingsbeleid,voertonderhoudsplanneneninspectiesuit,analyseertmeet-rapportagesenstoringen.Risico’swordenconformhetLianderintegralenetplanningsprocesgeïdentificeerdengeanalyseerdendaaraanverbondenknelpuntenwordenconformderisicogebaseerdeassetmanagementmethodiekopgelost.

2.4.2 Beleids- en instandhoudingscycliDetactischeenoperationeleuitwerkingvanhetbeleidkenttweecycli,eenbeleidscycluseneeninstandhoudingscyclus.IndebeleidscycluswordtdoordeAssetManagerdetoestandvanhetnetinzichtelijkgemaakt,risico’senopportunity’sgeïdentificeerdenbeleidopgesteldofbijgesteld.DeinstandhoudingscyclusisbelegdbijdeServiceProviders.InhetperiodiekeoverlegtussendeAssetManagerendeServiceProviderwordthetoperationelebeheervanassetsbesproken.Afwijkingenenbijzonderhedenwordenalsknelpunteningebrachtinhetintegralenetplanningsprocesenvervolgensdebeleidscyclus.

Debeleidscyclusbestaatuitdrieonderdelen:1.Toestandsgegevensverzamelen-Hetplanmatigenperiodiek

verzamelenvantoestandsgegevensenomgevingsfactorendieinvloedhebbenopdeassets;

2.Asset-enrisicoanalyse-Opdeverzamelingvangegevenswordteenasset-enrisicoanalyseuitgevoerd;

3.Beleid,standaardenenspecificatiesopstellenenbijstellen-Opbasisvangegevensverzamelingenanalyseswordenbeleidenspecificatiesopgesteldofindiennodigbijgesteld.

Deinstandhoudingscyclusbestaatookuitdrieonderdelen:1.Storing-, onderhouden inspectiegegevens verzamelen-

Hetplanmatigenperiodiekverzamelenvangegevensuitdebedrijfsvoering,inspectiesenonderhoud;

2.Analyseren, korte termijn maatregelen bepalen, grote afwijkingen escaleren-Dooranalysewordtafwijkingtussenbeleidenwerkelijkheidvastgesteldenmaatregelenopkleineafwijkingenbepaaldengroteafwijkingengeëscaleerdnaardebeleidscyclus;

3.Korte termijn maatregelen uitvoeren-Kortetermijnmaatregelenwordeningeplandenuitgevoerd.

Figuur 2.7 - Beleids- en instandhoudingscycli

Beleidscyclus(per asset)

Instandhoudings-cyclus

Storing-, onderhoud- eninspectiegegevens

verzamelen

Analyseren,korte termijn maatregelenbepalen, grote afwijkingen

escaleren

Korte termijn maatregelenuitvoeren

Toestandsgegevensverzamelen

Assetanalyse &risicoanalyse

Beleid & specificatiesopstellen/ bijstellen

22

2.5 Storingen en onderbrekingen

2.5.1 BedrijfsvoeringcentrumDebedrijfsvoeringvandeelektriciteits-engasnettenvanLiandervindtmomenteelplaatsopdelocatiesHaarlemenArnhem.Hetbedrijfsvoeringcentrumiscontinubemandenoperationeel.Belangrijketakenvanbedrijfsvoeringzijn:• Aansturenvanschakelhandelingenbijstoringenen

geplandewerkzaamhedenomtevoorkomendatdecontinuïteitvandeleveringinhetgedingkomt;

• Bijhoudenvandeactuelenetsituatie;• Opslaanvanprocesdata;• Bewakingvandekwaliteitvangroengas;• Prioriterenvanstoringenopbasisvan(veiligheids)risico.

Hetbedrijfsvoeringcentrumishetcentralemeldpuntbijstoringenencalamiteiten.

Liander Control Room (LCR)Ombeterintespelenoptoekomstigeontwikkelingenenomeeneffectieveresamenwerkingmogelijktemaken,ontwikkeltLianderdeLianderControlRoom(LCR).IndeLCRvindtintegratievandelocatiesHaarlemenArnhemplaatsenwordenopéénlocatiealleelektriciteit-,gas-,telecomnetenIT/OT-ketengerelateerdecontrol-enbewakingsfunctiessamengebracht.Doorbundelingvandeverschillendefunctiesdiedirectbetrokkenzijnbijdebedrijfsvoeringendedaaruitvoortvloeiendedatastromeniseeneffectieveresamenwerkingmogelijk.Deregieopdeenergiestromenendeinformatieoverdenetperformancekanzogeoptimaliseerdworden.

DeontwikkelingvanhetLCRisinvollegangenhetonderzoekdatheeftplaatsgevondennaarhuisvestingvoorhetLCRheeftgeresulteerdindekeuzevoorAmsterdamalslocatie.OpbasisvandeplanningneemtLianderhetLCRin2017ingebruik.

2.5.2 Organisatie van de onderhouds- en storingsdienst

Storingsorganisatie en –procesInfiguur2.8ishetprocesvoordesignalering,afhandelingenregistratievanstoringenweergegevenmeteenonderscheidtussenverschillendesignaleringsvormen.

StoringsregistratieWanneerersprakeisvaneenenergieonderbrekingvindtregistratieplaatsvolgenshetNestorformat,bovendienwordtdeonderbrekingautomatischgepubliceerdopdewebsitewww.gasenstroomstoringen.nl.StoringenzonderenergieonderbrekingendievoldoenaandeNestorcriteriawordeneveneensgeregistreerd.

StoringsafhandelingVoorhetafhandelenvanstoringeniseenstoringsorganisatieingericht.Hiervoorgeldtprimairdatgevaarlijkesituatiesveiliggesteldmoetenworden.Pasdanmaggestartwordenmethetherstel.Lianderonderscheidttweesoortenstoringen,dieelkbinnendegesteldekaderswordenafgehandeld:1.Storingengemelddoorklanten:Deintakevandestoringen

vindtplaatsinHaarlembijdeStoringsMeldPost(SMP).Hiervindtregistratievanalleklantgegevensendemeldingvandeklantplaats.InArnhemzitdestoringscoördinatie(SC).Dezegeeftdestoringuitaandemonteurenhandeltookdestoringaf;

2.Storingenalsgevolgvanafwijkingenopingesteldewaardenvannetcomponenten:Eendeelvandegasdrukregelinstallatieswordtopafstandgemonitord.Afwijkingenopingesteldewaardenwordenalsstoringengesignaleerd.Dezestoringsinformatiekomtbinnenbijhetbedrijfsvoeringcentrum(BC).Debedrijfsvoerderstuurtingevalvaneenverstoringdestoringsmonteuraanomeenonderbrekingvanhetgastransporttevoorkomen,danwelomherstelwerkzaamhedenuittelatenvoeren.

Demeldingenvandeklantengevenbelangrijkeinformatie.Indiegebiedenwaarhetnetgestuurdwordt,komtbelangrijkeinformatievansensoren.

Figuur 2.8 - Organisatie en proces voor storingen en onderbrekingen

NeeNee

Geplande

onderbreking

Melding storing

door klant

Melding storing

systeem

www.gasenstroomstoringen.nl

Nestorformulier Gas

Nestorformulier Gas

Nestorformulier Gas

Storings-afhandeling

TSC-SMP

Storings-afhandeling

NM-G

Nestor Rappor tage-

tool

Exporttool Nestor

Netbeheer

Verzoek tot

wijziging net

Realisatie

Einde

Interne rapportages

Rapportages Netbeheer NL

Codata

Ja

JaJa

Ja

Ja

Nee Nee

DMS

Melding storing

door DMS

Intake NM-G

Monteur aansturen

Nestor onvoorzien

Nestor onvoorzien

Einde

Nestor voorzien

GISKLAK nestor

KLAK

Klant

Melding storing

door klant

Intake TSC-SMP

Monteur aansturen

SAP


2.6 Certificeringen Liander

Lianderenzijnsamenwerkingspartnershebbenbehoefteaanonafhankelijkinzichtindekwaliteitvandeprimaireketen.ToetsingdooronafhankelijkecertificerendeinstellingenverschaftLianderinzichtenwaarmeehetkwaliteitsbeheersingssysteemendaarmeedeprestatieswordenverbeterd.DaarnaastiscertificeringvoorLianderdeaangewezenmanieromaantetonendatLianderrisico’sbeheerstendekwaliteitborgtenverbetert.

Eenoverzichtvandeverschillendecertificeringenstaatintabel2.8.Decertificatenlatenziendatdeprimaireenondersteunendeprocessenomdenetbeheerdersfunctionaliteituittevoeren,voldoenaandebetreffendenormen.

Lianderisvertegenwoordigdininternationaleennationalewerkgroepenomtrentnormeringendierelevantzijnvooreennetbeheerder.LianderparticipeertinwerkgroepenrondomISO55001,ISO9001,BEI,VIAG,NTA8120endiversenormcommissies.Lianderwilophetgebiedvannormeringencertificeringenkennisenervaringendelenmetanderenetbeheerders

Norm/keurmerk Onderwerp Omschrijving

NTA 8120

PAS 55-1

ISO 55001

Capaciteit, kwaliteit en

veiligheid

Borgen van weloverwogen keuzes van het omgaan met assets.

ISO 9001 Kwaliteit Gericht op beheersing en verbetering van de processen binnen Liander met als doel

continu verbeteren.

VCA Veiligheid, gezondheid,

milieu (voor relevante uit-

voeringsonderdelen)

Waar risicovolle werkzaamheden worden uitgevoerd, zijn de bedrijfsonderdelen VCA

gecertificeerd. Hiermee is aantoonbaar dat Liander voldoet aan het borgen van vei-

ligheid, gezondheid en milieu. Daar waar medewerkers risicovol werk op veiligheids-

gebied uitvoeren, is gekozen voor een persoonscertificering conform de BEI, VIAG en

VCA.

ISO 14001 Milieu (logistieke keten) Gestructureerd werken aan het beheersen en verminderen van milieurisico’s en het

verbeteren van milieuprestaties.

Tabel 2.8 - Overzicht certificeringen Liander

24

Hetbegripkwaliteit,zowelvoordehuidigealstoekomstigegasvoorziening,staatbijLiandervoor:• Systeembetrouwbaarheid-Dekwaliteitvandevoorziening

intermenvanbetrouwbaarheidenleveringszekerheid;• Gaskwaliteit–Dekwaliteitvanhetgasdatinhet

distributienetingevoedwordtofgeleverdwordt;• Componentbetrouwbaarheid-Dekwaliteitvande

componentenwaaruitdenetinfrastructuurbestaat;• Deveiligheidenduurzaamheidvanhetnet(ziehoofdstuk4).

3.1 Systeembetrouwbaarheid

InovereenstemmingmetdeministeriëleRegeling“Kwaliteitsaspectennetbeheerelektriciteitengas”hanteertLianderdevolgendekwaliteitsindicatorenmetbetrekkingtotdebetrouwbaarheidvandelevering:• Jaarlijkseuitvalduur;• Gemiddeldeonderbrekingsduur;• Onderbrekingsfrequentie.

DaarnaasthanteertLianderookde‘gemiddeldeduurveiligstellen’alsindicatorvoordebedrijfsvoering.MetbetrekkingtotdeveiligheidvandenettenhanteertLianderdevolgendeindicatoren:• Veiligheidsindicatorgas;• AantalincidentendataandeOnderzoeksraadvoor

Veiligheid(OvV)isgemeld;• Aantalvastgesteldelekkeninhetnet.

3.1.1 Terugblik Doordatdejaarlijkseuitvalduur(JUD)bijgaserglaagis,hebbenincidenteneengroteimpactopdezewaarde.In2014heeftertweemaaleenlangdurigeuitvalvangastransportplaats-gevondeninApeldoorn.Hierdoorlagenhetresultaatvandejaarlijkseuitvalduurendegemiddeldeonderbrekingsduurforshogerdandejarendaarvoor.Ookinjanuari2015isLiandergetroffendoortweeincidentenwaarbijgastransportinhetlagedruknetverstoordisgeweest.Diteffectisterugtezienindeeindejaarsverwachtingvandejaarlijkseuitvalduurengemid-deldeonderbrekingsduurvan2015.Tabel3.3geefteenoverzichtvandeincidentenmetdegrootsteinvloedopdeuitvalduur.

Liander hanteert kwaliteitsindicatoren voor de leveringszekerheid, maakt onderhouds- en

vervangingsbeleid, voert onderhoudsplannen en inspecties uit en analyseert meetrapportages en

storingen. Risico’s worden conform het Liander KBS vastgesteld en daaraan verbonden knelpunten

worden conform de risicogebaseerde assetmanagement methodiek opgelost.

Kwaliteitsindicator Streefw. 2011 2012 2013 2014 2015*

inclusief exclusief** inclusief exclusief***

Jaarlijkse

uitvalduur

≤60 sec. 35 sec. 56 sec. 38 sec. 419 sec. 26 sec. 261 sec. 34 sec.

Gemiddelde on-

derbrekingsduur

≤167 min. 104 min. 151 min. 125 min. 1193 min. 87 min. 741 min. 107 min.

Onderbrekings -

frequentie

≤0,006 #/

jaar

0,006 0,006 0,005 0,0058 0,0049 0,0059 0,0053

Gemiddelde duur

veiligstellen

≤78 min. 62 min. 56 min. 47 min. 49 min. 50 min. 50 min. 53 min.

* Eindejaarsverwachting september 2015

** Exclusief twee incidenten Apeldoorn

*** Exclusief incidenten Velsen-Noord en Oldebroek

Tabel 3.1 – Streef- versus realisatiewaarden kwaliteitsindicatoren LIander

3 Kwaliteit


Vergelekenmethetlandelijkegemiddeldevanallenetbe-heerdersscoordeLianderin2013opallegebiedenbeter.DehiervoorvermeldeincidentenzijndeoorzaakdatLianderin2014en2015slechterdanhetlandelijkegemiddeldescoort.

Kwaliteitsindicator 2013 2014

landelijk Liander landelijk Liander

Jaarlijkse uitvalduur 61 sec. 38 sec. 194 sec. 419 sec.

Gemiddelde onderbrekingsduur 150 min. 125 min. 497 min. 1193 min.

Onderbrekings frequentie 0,0067 0,005 0,0065 0,0058

Gemiddelde duur veiligstellen 68 min. 47 min. 60 min. 49 min.

Tabel 3.2 – Kwaliteitsindicatoren Lianders versus landelijk gemiddelde

Jaar Datum Plaats #Klanten VMB Omschrijving

20

15

15-jan. Velsen-Noord 1136 6.521.880 Bij het persen van een stalen mantelbuis is er door de waterleiding en de hoofd-

leiding gas geperst met als gevolg vrije gasuitstroom en veel water en modder in

de hoofdleiding gas. Dit had tot gevolg dat een deel van Velsen Noord langer

dan 24 uur zonder gas zat.

29-jul. Oldebroek 279 1.189.098 Op woensdag 29 juli 2015 is door een lekke waterleiding ook een gasleiding lek

geraakt. Het inwaterend lek heeft uiteindelijk geleid tot 11,5 kilometer vervuilde

hoofdleiding en 279 klanten die zonder gas zaten. Na 4 dagen waren alle getrof-

fenen weer aangesloten op het gasnet.

20

14

30-mei Apeldoorn

(Sprenkelaar)

1281 11.680.158 Op vrijdag 30 mei 2014, ontstond ’s morgens in de Apeldoornse wijk Sprenkelaar

een gasstoring, waardoor 1281 woningen zonder gas kwamen te zitten. Een ge-

sprongen waterleiding veroorzaakte het wegspoelen van zand, waardoor de

gasleiding is ondermijnd. Hierbij is de gasleiding uiteindelijk bezweken en is een

deel van het gasnet volgelopen met water en zand, met als resultaat dat zes kilo-

meter vervuilde hoofdleiding en aansluitleidingen naar de woningen moesten

worden schoongemaakt.

7-dec. Apeldoorn

(Anklaar)

519 3.002.934 Op zondag 7 december 2014 ontstond ’s morgens in de Apeldoornse wijk An-

klaar een gasstoring, waardoor 519 woningen zonder gas kwamen te zitten. De

oorzaak was een breuk in zowel de water- als de gasleiding. Voor deze storing

loopt nog een onderzoek naar de oorzaak van de breuken. Vele duizenden liters

water en zand stroomden de gasleiding in, met als resultaat dat vervuilde hoofd-

leidingen en aansluitleidingen naar de woningen moesten worden schoonge-

maakt.

10-dec. Landsmeer 42 123.690 Derden hebben met een gestuurde boring voor een nieuwe waterleiding de

hoge druk gasleiding geraakt met vrije gasuitstroom tot gevolg.

20

13

23-jan. Ede 362 790.608 Op woensdag 23 januari 2013 meldt de brandweer dat als gevolg van een be-

schadiging aan de waterleiding en de daardoor ontstane (grootschalige) lekka-

ge, ook de naastgelegen gasleiding lek is geraakt. Een gesprongen waterleiding

veroorzaakte het wegspoelen van zand, waardoor de gasleiding is ondermijnd.

Hierdoor is de gasleiding uiteindelijk uit een verbindingsmof geschoven en is een

deel van het gasnet volgelopen met water en zand.

20-okt. Apeldoorn 20 35.800 Door een ernstige waterlekkage uit een gebroken waterleiding van Vitens is de

hoofdleiding gas gebroken en volgelopen met water en modder.

1-nov. Amsterdam 39 21.060 Door het zetten van blazen bij werkzaamheden in het distributienet zaten onbe-

doeld 39 klanten gedurende 9 uur zonder gas.

Tabel 3.3 – Incidenten met de grootste invloed op de uitvalduur

26

3.1.2 Vooruitblik

StreefwaardenDestreefwaardenvoordekwaliteitsindicatorenzijnongewijzigdtenopzichtevan2013enblijvenookdekomendejarenvankracht.

Jaarlijkse uitvalduur (sec./jr.):destreefwaardevoordejaarlijkseuitvalduurisvoordekomendeplanperiodevastgesteldop60secondeperjaar.Ditisdewaardezoalsdiebinnendebranchewordtgehanteerd.Onderbrekingsfrequentie (#/jr.):destreefwaardevoordeonderbrekingsfrequentieis0,006storingen/jaar.Gemiddelde onderbrekingsduur (min.):hetresultaatvandevastgesteldejaarlijkseuitvalduurenonderbrekingsfrequentie.

Ontwikkeling van Advanced Analytics om de kwaliteit van het net te modellerenHethebbenvankennisvandeactueleentoekomstigekwaliteitvandeondergrondseassetsisnoodzakelijkomophetjuistemomentfalendecomponentenofleidingsectiestekunnenvervangen.Omdezekennistevergroten,doetLianderonderzoeknaarnieuweanalysemethoden.

ZoisbijvoorbeeldhettoepassenvanSurvivalAnalysisbinnendegassectoronderzocht.Middelsdeze‘advancedanalytics’wordtdetoekomstvaneenassetinbeeldgebrachtdoortekijkennaardekennisdieinhetverledenisopgedaan.DoorhetmodellerenvanfaalcurvesopbasisvanNestorgegevensgecombineerdmetomgevings-enassetkenmerken(grondsoort,grondzakking,diameter,etc.)isLianderinstaatgeblekenomaantegevenwatdehuidigekwaliteitisenhoedezezichnaarverwachtingindetoekomstzalontwikkelen.

Deresultatenvandeeersteanalyseopdistributieleidingenhebbendespecifiekevariabelengeïdentificeerddievaninvloedzijnophetaldannietstorenvaneenleiding.Daarnaasthebbenderesultatenaangetoonddatdeverschillendematerialenduidelijkverschillendefaaldistributiesvertonen,datverschillendematerialeninmeerofminderemategevoeligzijnvooromgevingsomstandigheden(grondzakkingen–soortbijvoorbeeld)endatspecifiekeleidingkenmerkendefaalkanskunnenbeïnvloeden.

Metdeuitkomstenvandeanalyseiseengrootscalaaantoepassingenteontwikkelen.ZokanhetgebruiktwordenomeenprioriteringvanhetGrijsGietijzerenAsbestCementoptestellenwaarmeederisicomitigatiewordtversneld,ofombijvoorbeeldscenario’sdoorterekenenopbasisvannetontwikkelingeneninvesteringsvoorstellenomhetaantalteverwachtenstoringentekunnenvoorspellen.Dezetoepassingenzullenin2016endaarnaverderuitgewerktworden.Daarnaastzalindezelfdeperiodeeenzelfdeanalyseuitgevoerdwordenopaansluitleidingen.TegelijkertijdwordengesprekkengevoerdbinnenNetbeheerNederlandomdemodellenoplandelijkniveauteprojecteren.

3.2 Gaskwaliteit

InhetverledenwasgaskwaliteitgeenissuevoordegasdistributiesectorinNederland,echterhetbelangneemtweertoedoorontwikkelingenophetgebiedvandecentraleinvoedingvangroengas,veranderingenindegasvraagenhetontstaanvaneenspecifiekeklantgroep(aardgasvulstations)diestriktereeisenaandegaskwaliteitstellen.Daarnaastspeeltmeedat,nudeproductieuithetGroningengasveldafneemt,ookdegaskwaliteitvanhetaardgasweereenpuntvanaandachtis.Alsergasmeteen(iets)anderesamenstellingdanGroningengasgedistribueerdwordt,kanditbijvoorbeeldgevolgenhebbenvoorderuikbaarheidvanhetgas.

Dezeontwikkelingenhebbenookgeleidtotnieuweregelgevingindevormvandeministeriëleregelinggaskwaliteit(MRQ),waarinspecificatiesvoordegaskwaliteitbenoemdzijnvoordegasdistributienetten.Voor1oktober2014werdendegaskwaliteitseisenvoorinvoedingvangroengasviabilateraleafsprakentussennetbeheerdereninvoederafgesproken.DeMRQisbrederdanalleenhetstellenvaneisenaaninvoedvoorwaarden(Groengas).IndeMRQstaanzowelontvangstspecificatiesalsafleverspecificatiesbenoemdvoorderegionalegasdistributienetten.Despecificatiesbetreffenonderandereeisentenaanzienvan:• Wobbe-index;• Waterdauwpunt;• Zwavelgehalte;• Stofdeeltjes;• THT-gehalte(odorant).

MetdezenieuwewetgevingishetmonitorenvandegaskwaliteitvastgelegdbijinvoedingingasdistributienettenvanuithetGTS-netofdoorgroengasinvoeders.

Kwaliteitsindicator Streefwaarden 2016 - 2018

Jaarlijkse uitvalduur ≤ 60 sec.

Onderbrekingsfrequentie ≤ 0,006 #/jaar

Gemiddelde onderbrekingsduur ≤ 167 min.

Tabel 3.4 – Streefwaarden kwaliteitsindicatoren


Lianderisalenigejarenbezigomproactiefgroengasintepassenindebestaandegasdistributienetten.Anno2015kentLiander9invoedingslocaties,waarvaner6invoedersinbedrijfzijn.Verwachtingisdathetaantalinvoedpuntendekomendejarenverderzaltoenemen.Lianderheeftderisico’sgerelateerdaangroengasinvoedingonderkend(zierisico“groengasinvoedingbuitendegesteldevoorwaarden”).Opbasisvanderisicoanalyseisbeleidontwikkelddateropgerichtisinvoedendeklantenaantesluitenendeveiligheid,kwaliteitencapaciteitvanhetnetwerktewaarborgen.DaarnaastzijnereisengesteldaandegaskwaliteitconformdeMRQenvindtercontinuemonitoringplaatsopdezeeisen.Doorhetontwikkelen,plaatsenenbeherenvaneeninvoedstation,hetuitvoerenvansteekproefcontroles(bijvoorbeeldopmaandelijksecontroleopruikbaarheid)enauditsheeftLiandereenmonitoringsysteemomaantekunnentonendathetgroengasdatwordtingevoegd,voldoetaandeeisendiederegelinggaskwaliteitstelt.

Daarnaastspeelthetbedrijfsvoeringscentrumeencentralerolindeborgingenbewakingvandegaskwaliteit.Zijbewakendekwaliteitvanhetintevoedengroengascontinu,endaarnaastzijnzijookhetcentraleaanspreekpuntvoordeGasuniealsergaskwaliteitsproblemenzijn.

ActiviteitenvanLianderophetgebiedvangaskwaliteitzijnonderandere:• RegelgevingenonderzoekinNetbeheerNederlandverband:

LianderneemtdeelaandeExpertgroepNieuweGassenvanNetbeheerNederland,waarwijsamenmetdeanderenetbeheerderproactiefdeinvoedingvanduurzamegassenwillenfaciliteren.Hierbijkijkenwenaargaskwaliteitseisenenrisico’svananderecomponenteninduurzamegassenenleverenweinputvoorwet-enregelgeving;

• DeelnameaanhetEDGaRprogramma:Inditonderzoeks-programmaheeftLianderondermeergeparticipeerdinonderzoeknaardeinvloedvangaskwaliteitopdematerialenindegasdistributienetten;

• Hetontwikkelenvansimulatiemodellenomdegaskwaliteitindegasdistributienettennear-realtimetekunnenvoorspellen.

3.3 Componentenbetrouwbaarheid

3.3.1 ComponentkwaliteitStoringsgedragvaneenassetkanwordenbeschrevenaandehandvandezogenaamdebadkuipkromme.Daarinwordendrielevensfasenonderscheiden:

Figuur 3.1 - De badkuipkromme

I Falen als gevolg van kinderziektes zoals bijvoorbeeld productie-

en montage afwijkingen;

II Random falen;

III Toename faalfrequentie als gevolg van veroudering zoals

bijvoorbeeld als gevolg van corrosie, verandering van materiaal-

eigenschappen en slijtage.

Hetbeïnvloedenvanhetfaalgedragisandersinelkefase.Indeeerstezijnvooraldekwaliteitvanhetontwerp,dekeuzevanmaterialen,devakbekwaamheidvandeaanleg,deopstellingsconditiesendeplaatsinhetgasnetvaninvloed.

Indetweedefasegaatdeaandachtmetnameuitnaarhetbeperkenvandeeffectenvanfalendooreventueleredundantie,snelledetectiedoormonitoringofinspectiesenslagvaardigenefficiëntherstel.

Indederdefasegaatdeaandachtuitnaardiecomponenten,diequaleverbetrouwbaarheid,functionaliteitofveiligheidnietmeervoldoenofwaaraanonevenredigveelonderhoudmoetplaatsvinden.HiervoorontwikkeltLianderpercomponenttoegespitsteonderhoudsstrategieën:• Nieuwtoegepastecomponenten:bijcomponentenwaarvan

nogweinigervaringsgegevensbekendzijn,wordtalsbasishetvoorschriftvandefabrikanttenaanzienvandeonderhoudsmethodeen-frequentieaangehouden.Dezezijnoverhetalgemeenergconservatiefenzeerrisicomijdend.DaarbijisveelaldefilosofieingestokenopperiodiekonderhoudterwijlLianderwaarmogelijkdefilosofievantoestandsafhankelijkonderhoudhanteert;

FaaltempoI

Kinder-ziektes

IIIVer-

oudering

IINormaalgebruik

Tijd

28

• Gebruiktecomponenten:voorcomponentenwaarbijLianderkanputtenuiteigenervaringdooradequatestorings-registratieen-analyseenhetbijhoudenvaninspectie-,onderhouds-endiagnostischegegevenswordthetonderhoudsprogrammavastgesteldopbasisvanFailureModeEffectandCriticalityAnalysis(FMECA).

BovengrondsemiddelenonderhoudtLianderhoofdzakelijkpreventiefensomsmodificatief.Voordeondergrondsebedrijfs-middelenpastLiandertraditioneeldecorrectieve,storings-afhankelijkeonderhoudsmethodiektoe(zietabel3.5vooreenuitlegvandeverschillendetypenonderhoudsmethodenbijLiander).

Doornetontwikkelingenendeenergietransitiekunnenfaalvormenontstaandievoorheennietactiefofbekendwaren.Liandervoertonderzoekuitnaaropgetredenstoringenomvasttestellenofersprakeisvaneenmogelijketrendinbepaaldestoringenenstoringsoorzaken,zodattijdigdebenodigde(beleids)maatregelengenomenkunnenworden.WaarmogelijkdeeltLianderervaringenmetanderenetbeheerders.

HetLianderonderhoudsbeleidisvertaaldnaarwerkzaam-hedendiezijnopgenomeninhetonderhoudsprogrammadatAssetManagementjaarlijksinopdrachtgeeftaandeserviceproviders.Aandewerkzaamhedenzijnkwaliteitscriteriagekoppelddieonderdeeluitmakenvandeperiodiekebeoordelingvanderealisatievanhetbeleid.Aandehandvaneenvoor-geschrevenregistratieenanalyseishetmogelijkbeleidnahetdoorlopenvanderealisatiecyclusgoedonderbouwdbijtestellen.

Vervangingenopeigeninitiatiefofopverzoekvanderden(reconstructies)enamoverenkomenbijallebedrijfsmiddelenvoor.Naastdeconditieenkwaliteitvaneencomponentheeftookdeveiligheidvanhetneteenhogeprioriteit(ziehoofdstuk4).Erzijndiverseveiligheidgerelateerdeargumentendieeenpreventievevervangingkunneninitiëren,zoals:• Veranderendewet-ofregelgeving;• Veranderendefactorenindedirecteomgeving;• Onvoldoendebeschikkingoverkennisenvaardigheden;• Hetnietveiligtoegankelijkzijnvancomponenten;• Deanalysevaneenassetgerelateerd(bijna)ongeval.

Type Onderhoud Toelichting

Amoveren Slopen en verwijderen van leidingen, installaties, aansluitingen e.d.

Modificatief onderhoud Vervangen van storingsgevoelige of gestoorde componenten (voor zover deze financieel niet geac-

tiveerd worden), wijzigen of verplaatsen van installaties, leidingen, aansluitleidingen e.d.

Preventief onderhoud regulier Controle, inspecties en metingen. Vervangen/onderhouden van onderdelen van componenten ter

voorkoming van storingen op periodieke basis

Preventief onderhoud incidenteel Controle, inspecties en metingen. Vervangen/onderhouden van onderdelen van componenten ter

voorkoming van storingen op basis van conditie

Storingen Veiligstellen en reparatie infrastructuur na constatering van een storing

Vervangen op eigen initiatief Vervangen van componenten op grond van tekortschietende condities van bedrijfsmiddelen, of op

grond van het niet kunnen voldoen aan netperformance-indicatoren

Reconstructies Vervanging van componenten op grond van activiteiten van derden (met name beheerders van

openbare ruimte en wegbeheerders)

Tabel 3.5 – Onderhoudsmethoden Liander


Detaillering van enkele onderhoudsactiviteiten

Onderhoud/controle en plaatsen grondafsluiters

Deindeleidingensystemenaanwezigeafsluiterszijnnadeafrondingvaneendataverbeterproject(DIWA-gas)in2015conformhetvastgestelderisicoprofielinhetonderhouds-enbeheersysteemopgenomen.

BijhetdrukloosmakenvanleidingsectiesinHDofLD(kunstwerken)dienendedaarvoorinhetnetaanwezigegrondafsluitersvindbaarenbedienbaarteblijven.Omdefunctionaliteitteborgen,wordendeafsluitersperiodiekgecontroleerd.Deeventuelegevondengebrekenwordenhersteld.Allefunctionaliteiten,opéénna,vandeafsluiterskunneneenvoudigwordengetoetst.Decontrolevandedichtheid(inwendig)vandesectieafsluitersisnietofslechtsmetgecompliceerdeschakelingeninhetnetuittevoeren.

Medenaaraanleidingvandeervaringbijincidenteninhetverledenisbeslotenombijhetvervangenvanlagedruk-leidingeninnauwestegenendoorgangenveiligheids-/brandafsluitersinhetvermaasdelagedruknettebouwen.Terbeperkingvanhetveiligheidsrisico(bijlekkagesnellerkunnenafsluiten)wordenbijhetvervangenvandeleiding-segmentenaanweerszijdensectieafsluitersingebouwd.Infiguur3.2staateenoverzichtvanhetaantalsectieafsluitersdatsinds2010inhetLD-netisgeplaatst.Inhetonderhoudsbudgetvoordekomendejarenishetplaatsenvandezeafsluitersafgestemdopaanpassingvanhetvervangingsvolume.

Kwaliteit uitgenomen netdelen en componenten

Per1januari2015iseenspecialistischteamvan4specifiekgetraindemonteursoperationeelomdebeoordelingvandekwaliteitvanuitgenomennetdelenencomponentenuniformuittevoeren.

Deactueelgemetenkwaliteitwordtgebruiktbijdebesluit-vormingoverhetaldanniet(lokaal)vervangenvannetdelenofcomponenten.Hetjaarprogrammavoorzietinhetbeoordelenvanongeveer1.750stuksaansluitingenen225stukshoofd-leidingmateriaal.Debovenstaandefiguur(3.3)geefteenweergavevandelocatievangetrokkensamplesopaan-sluitingen.Dekleurduidtdekwaliteitvandebeoordeling.Afhankelijkvanbevindingenuitdebeoordelingwordtbepaaldwelkeactiesnodigzijn.

Figuur 3.3 – Locaties getrokken samples

Figuur 3.2 - Aantal geplaatste sectieafsluiters in het LD-net

120

100

80

60

40

20

0

Aantal geplaatste sectieafsluiters (LD)

Jaar

2010 2011 2012 2013 2014

Geen beoordeling

Goed

Matig

Slecht

Bezweken

30

Risicogebaseerd lekzoeken

Evaluatievanhetlekzoekenheeftin2013geleidtothetreviserenenaanpassenvanhetbeleidomhetprocestevereenvoudigenendepraktijkentheoriebeteropelkaaraantelatensluiten.Eenduidigerichtlijnenzijnopgesteld.DerisicovollebrosseleidingmaterialenwordenmeteenhogerefrequentiedandealgemeenaangegevenfrequentieindeNEN7244-9onderzocht.

Infiguur3.4ishetaantallekkenweergegevendatmetperiodieklekzoekenisaangetroffen.Naastperiodiekecontrolesvindenookadhoccontrolesplaatsnawerkzaamhedenengasluchtmeldingen.

In2016gaatLianderhetperiodieklekzoekenindigitalevormuitvoeren.Erwordteenefficiëntieslaggemaaktdoordatgezochtetracésrealtimemetx-eny-coördinatenwordengeregistreerd,delekindicatiesdaardoorgoedherleidbaarzijnenveelhandmatigehandelingen(controlewerkzaamhedenenregistratie)wordenvoorkomen.

Figuur 3.4 – Aantal aangetroffen lekken per jaar na lekzoeken

3.4 Relatie met de belangrijkste assetgerelateerde risico’s

Hetassetmanagementrisicoregisteriseenactueelregister,waaruitLiandercontinuopbasisvanrelevantieen/ofurgentierisico’sselecteertvoorverdereanalyseenbeleidsontwikkeling.Hierdoorkandetop10vanmeestrelevanterisico’stenopzichtevanhetvorigeKCDwijzigen.Ditbetekentdatnieuwerisico’swordentoegevoegd,bestaanderisico’seenhogerrisiconiveauhebbengekregenofdateenrisicouithetvorigeKCDisopgelost,danwelminderurgentis.

3.4.1 Top tien kwaliteit gerelateerde risico’s KCD 2015Dezeparagraafbevatdekwaliteitgerelateerderisico’sdiein2015zijnvastgesteldalsonderdeelvandetop10.Derisico’sgerelateerdaanveiligheidkomeninhoofdstuk4aanbod.

Lekkage gasleidingen als gevolg van graafschadesOmlekkagesalsgevolgvangraafschadesterugtebrengen,heeftLianderin2012eenafdelingSchadepreventieingericht,welkedevolgendeactiviteitenuitvoert:• Proactiefverzamelenvaninformatieovergrootschalige

projecten,vooralglasvezel-enrioleringsprojecten;• Splitsingvangraafmeldingenmetbehulpvaneen

risicomodelinmeldingen,waarbijinhetopgegevengraafpolygoon:

– A)geenbelangrijkekabelsofleidingenvanLianderliggen; – B)welbelangrijkekabelsofleidingenvanLianderliggen; IngevalBvraagtLianderaanvullendeinformatiebijde

betreffendegrondroerderopenbepaaltdematevantoezicht;• Debuitendienstbegeleidtwerkenvanderdenencontroleert

hetveiligenconformdegemaakteafsprakenwerken;• Analysevandeoorzakenvangraafschades,financiële

afhandelingvanclaimseninitiërenvanverbeterpunten.












3000

2500

2000

1500

1000

500

0

Aantal aangetroffen lekken

Jaar

2011 2012 2013 2014

1707 1204 1317 1485

988 1084 1203

713

Klasse 1

Klasse 2


Metanderenetbeheerdersvindtactievesamenwerkingplaats.In2013isbijNetbeheerNederlandeenprojectgroepSchade-preventieopgerichtmetalsdoelstellingenhetuniformerenvandeinformatievoorzieningenbeleidvannetbeheerdersenhetontwikkelenvaneenlandelijketoolboxgraafschadepreventie.Lianderheeftin2014inhetlandelijkKabelenLeidingOverleg(KLO)eenbijdragegeleverdaanhettotstandkomenvaneenlandelijkegedragscodevoordegraafketen.Dezegedragscodeheeftalsdoelbijtedragenaanhetvoorkomenvanschadeaankabelsenleidingendoorgraafwerkzaamheden.

DeWetInformatieOndergrondseNetten(WION)regeltdeinformatie-uitwisselingtussennetbeheerdersengrond-roerders.Denetbeheerderszijnverplichtliggingsgegevensvankabelsenleidingenvolledig,juistentijdigaanteleverenaanhetKadaster.Degrondroerderisverplichttothet‘zorgvuldig’gravendoorliggingsgegevensvankabelsenleidingenoptevragenendeexacteliggingtecontrolerenalvorenstestartenmethetgraven.

Voorpraktischeondersteuningbijdezetakenisinsamen-werkingmetLiandereengrondradarontwikkeld.Degrond-radarzorgtvooreensnelleredetectievankabelsenleidingenenheefteendirectelinkmethetgeografischinformatiesysteem,zodatveletussenhandelingenongedaangemaaktworden.

Dewaarneembaredalendetendensvanaantallengraaf-schadenmoetwordengecontinueerd.Hierbijwordtopgemerktdatdegraafschadepreventiebijgasprimairwordtingezetvanuithetrisico-denkenophetwaardegebiedveiligheid.Erwordentoolboxmeetingsgehoudenmetgrondroerdersdiegraafwerkzaamhedenverrichtenmeteengrotereimpactopdeveiligheid.Daarnaastzalalleindesystemenaanwezigeinformatieoverdeliggingvandeaansluitingenongevraagdaandegrondroerderswordenoverhandigd.Lianderverwachtdatdezeextraaandachtenhetverstrekkenvandegegevensoverdeliggingvandeaansluitingenleidttotnauwkeurigerwerkendoorgrondroerdersenvoortzettingvandedalendetendensvanhetaantalgraafschades.Terugblik

In2013en2014heeftLianderjaarlijks€3miljoengeïnvesteerdinschadepreventiebijgraafwerkzaamhedenvoorzowelelektriciteitengas.Dekostenvangasgerelateerdeschadesenstoringenbedroegenin2013€16,5miljoenenin2014€17,5miljoen.

Vooruitblik

Lianderreserveertjaarlijks€3,3miljoentenbehoevevangraafschadepreventie.Ditbetreftorganiekekostenvandeschadepreventieteamsdiezowelvoorelektriciteitalsgaswerken.DaarnaastreserveertLianderjaarlijks€14,9miljoenvoorhetoplossenvangasgerelateerdeschadesenstoringen.

Water en vuil in het gasleidingsysteemHetLD-gasleidingsysteemvanLianderisgelegeninopenbareleidingtracéswaarinookdedrinkwatersystemen,rioleringen,elektriciteitsnetwerken,telecommunicatiesystemenenglasvezemantelbuizenvananderenetbeheerdersgelegenzijn.

Bijhetbezwijkenvaneenwaterleidingkandoorhetuitstromendewater,afhankelijkvangrondsoort,groottevandewaterleidingennetdruk,eenkraterindegrondontstaan.Hierdoorkanhetvoorkomendathetgrondpakketronddenaastgelegengasleidingwegspoelt,waardoordegasleidingbreektofdebuisuiteenverbindingschuift.Daarnaastkandoordewaterkrachtvanhetlekkendewatereengatindegasleidingontstaan.

Bijhetgelijktijdigbeschadigenvandewater–engasleidingkandesituatieontstaandatdegasleidingvollooptmet(lek)waterenvuil.In2014en2015heeftditzichineenaantalgevallenvoorgedaanmetimpactopdekwaliteitvanlevering.

Deervaringvanhetschoonmakenvanhetvervuildenetwerkisingebrachtomeenlandelijkprotocoloptestellenvoorhetschonenvangasnetwerken.Metverschillendewaterleiding-bedrijvenisLianderingesprekomafsprakentemakenomdevervangingvangas-enwaterleidingengezamenlijkte

Figuur 3.5 – Graafschade

600

500

400

300

200

100

0

Aantal graafschades

Jaar

2011 2012 2013 2014

Graafschades Distributienet

Graafschades Transportnet

Graafschades Brosse Leidingen

1800

1600

1400

1200

1000

800

600

400

200

0

Aantal graafschades

Jaar

2011 2012 2013 2014

Graafschades aansluitleidingen

32

prioriterenenquauitvoeringopelkaaraftestemmen.ZowordtinApeldoornsamenmethetwaterleidingbedrijf46kilometerleidingversneldvervangenenreserveertLianderbudgetvoorhet(gezamenlijk)versneldvervangenvan20kilometerextragasleidingperjaargedurendedekomendejaren.

Technisch netverlies gas (inclusief methaanemissie)Bijhetdistribuerenvangasishetniettevoorkomendatergasuithetleidingsysteemvrijkomt.Ditvrijkomendegaswordtonderscheidenintechnischenadministratiefnetverlies.Technischnetverliesishetaardgasdat(on)bedoeldvrijkomtuithetnetwerkvandenetbeheerdervoordathetdeklantbereikt,bijvoorbeelddoorlekkageofbijspecifiekewerkzaamheden.Administratiefnetverliesishetverschiltussendehoeveelheidgasdiedoordeklantenwordtverbruiktendehoeveelheiddieinrekeningkanwordengebracht.Hierbijgaathetbijvoorbeeldomgasafnamedienietwordtbemeterdofadministratieveverschillendoorhetgebruikvanverschillendemeetmethoden.

Hetrisico‘Technischnetverliesgas’richtzichmetnameopdelekkagesvankleine,vaaksluimerendelekken.Dezevormengeenveiligheidsrisicomaarveroorzakenmaatschappelijkekosten(gasverlies)enhebbennegatieveeffectenophetmilieu(broeikasgas).

Opsectorniveauiscollectiefonderzoekgedaannaardeomvangvanmethaanemissie.Uitditonderzoekblijktdatdedaad-werkelijkhoeveelheidmethaandielektkleinerisdantotophedenwerdgedacht.Afhankelijkvandecomponentofhettoegepastemateriaalwordter40tot50procentmindermethaangeëmitteerd.MomenteelwordendezecijfersdoorNetbeheerNederlandmetdiversepartijenafgestemdinhetkadervaninternationalerapportages.

Liandermitigeertditrisicometnameincombinatiemetandererisico’s.Delaatstejarenzijnermeergrijsgietijzerenenasbestcementleidingengesaneerddangepland.Metnamedeverbindingenindezeleidingsystemenhebbenbovengemiddeldvaakkleinelekkages.Daarnaastwordengerichteanalysesuitgevoerdopdestoringsdichtheidomdesaneringenvanaansluitleidingentesturen.Ookkleinelekkenwordenhierdooreerderonderkendenverholpen.TenslottedoetLianderonder-zoeknaardynamischdrukmanagementomdoordrukver-laging(inmetnamedezomer)dehoeveelheidmethaanemissieteverminderen.IneennetwerkinZutpheniseenproefopstel-linggemaaktdieopafstandgestuurdkanwordenenwaarmeeervaringwordtopgedaan

3.4.2 Status risico’s KCD 2013 die niet meer tot de top 10 behoren

Dezeparagraafbevateenstatusupdatevankwaliteitgerelateerderisico’sdieindetop10vanhetKCD2013zijnvermeldmaarnietmeertotdetop10risico’sbehorenin2015.

Achterstallig onderhoud kathodische beschermingBeleidomtrentkathodischebeschermingisin2013gereviseerd.ConformditbeleidzijndeHD-leidingsegmentendievoorzienmoetenzijnvankathodischebescherminggeïnventariseerdengemetenomvasttestellenofdekathodischebeschermingvolgensdenormfunctioneert.Deleidingsegmentenwaarbijdekathodischebeschermingnietconformdenormfunctioneert,zijnopbasisvanrisicogeprioriteerdenvervolgensgerepareerd.In2014en2015zijndeoverige,opordezijndeleidingsegmentenmetkathodischebescherming,volgenshetonderhoudsplanperiodiekgemetenenbijwaargenomenstoringenzijnreparatiesuitgevoerd.Methetgereviseerdebeleidendeuitgevoerdemaatregelenishetrisicovan2013grotendeelsgemitigeerdengeenonderdeelmeervandetop10gasrisico’s.

Datakwaliteit GasassetsDitrisicoisalsorganisatiebreedrisicoopgenomenenbehandeldinparagraaf2.3.1(tabel2.4).

3.5 Vervangings- en onderhoudsplan

Hetactiviteitenplanomvatalleactiviteitendieuitgevoerdwordeninhetkadervanonderhoud,vervangingenenuitbreidingteneindedekwaliteit,veiligheidencapaciteitvanhetgasnetteborgen.Deplaatsvanhetvervangings-enonderhoudsplaninhetactiviteitenplanstaatschematischweergegeveninonderstaandefiguur.

Activiteitenplan

Onderhoudsplan Investeringsplan

Vervangingsplan Uitbreidingsplan


Vervangingen 2013 2014 2015

Eenheid KCD 2013 Realisatie KCD 2013 Realisatie KCD 2013 Realisatie*

Leidingen

HD-Hoofdleidingen km 40 19 37 27 38 31

Distributieleidingen km 235 238 222 202 222 236

Aansluitleidingen aantal 59.128 65.295 43.665 34.228 35.593 32.535

Stations

Overslagstation aantal 0 0 0 0 0 0

Districtregelstation aantal 100 78 85 75 85 110

Hogedruk huisaansluitset aantal 39 7 9 19 9 21

Afleveringstation aantal 32 5 32 25 32 8

Aansluitingen

HD aansluitingen aantal 71 6 41 25 41 12

LD aansluitingen aantal 59.057 65.289 43.580 34.203 35.508 32.523

Overige (appendages) aantal 0 0 0 0 0 0

3.5.1 Vervangingsplan

Terugblik 2013-2014Eenterugblikophetplan2013-2014eneenvergelijkingmetderealisatielevertdevolgendecijfers.

Toelichting leidingen• HD-hoofdleidingenwordenvoornamelijkvervangenbijdoor

devergunningverleneropgelegdereconstructiesenopbasisvandeconditievandeleiding.Degeplandeaantallenbetroffeneeninschattingvanbeide.Derealisatiein2013en2014is21kilometerlager,doordatminderreconstructieshebbenplaatsgevonden.Ookvoor2015wordt7kilometerminderaanreconstructiesenvervangingenopeigeninitiatiefverwacht.

• Degeplandevervangingenvandistributieleidingenbetreffenvoornamelijkvervangingenbijopgelegdereconstructiesenvervangingenvangrijsgietijzer(GGIJ)enasbestcement(AC)opbasisvanhetrisico,zoalsomschreveninparagraaf4.5.1.DezebrossematerialenvervangtLianderbijgrondroeringdoorderden,indiendeze1meterbinnendegevelliggenofopbasisvanconditie.In2014is20kilometerminderdistributieleidingvervangendanwasingeschat,metnamedoordaterminderreconstructieswarendanverwachtendoordatdegrondroeringdoorderdenachterbleefopdeverwachtingen.Deeindejaarsverwachtingvoor2015is14kilometerhogervanwegemeergrondroeringdoorderdendanverwacht.

Toelichting stations• Liandermaaktadministratiefgeenonderscheidtussen

overslag-endistrictregelstations.Devervangingenindezecategoriezijnopgenomenonderdistrictregelstations.

• Hetgeplandeaantalvervangingenvanoverslag-endistrictregelstationswasgebaseerdophetdoelomin2022allestationsaandenormNEN1059telatenvoldoeninrelatietothetrisico“NietopkortetermijnvoldoenaanNEN1059voorgasstations”.In2013zijndeaantallenachtergeblevenopdeplanningdoordeaandachtineersteinstantieterichtenopstationsmethogeprioriteitencomplexiteitinAmsterdamdierelatiefveelinspanningvergden.DoordecomplexiteitvandeAmsterdamsestationswarenookdekostenrelatiefhoog.In2015wordennaarverwachting100stationsvervangenomdezecomplianttemakenmetdeNEN1059norm,derestvandevervangingenbetreftreconstructies.

• Devervangingvanhogedrukaansluitsetsenafleverstationsvindtplaatsalsdeconditievandebetreffendecomponentendatvereist.Degeplandeaantallenbetreffenprognoses.InhetKCD2013zijnabusievelijkdehogedrukaansluitsetsookmeegeteldalsafleverstationswaardoordeprognoseshiervantehoogwarenweergegeven.

Vervangingen (in mln euro) 2013 2014 2015

KCD 2013 Realisatie KCD 2013 Realisatie KCD 2013 Realisatie*

€ 114,0 € 119,1 € 101,3 € 83,5 € 91,6 € 94,2

Aansluitingen € 62,3 € 59,7 € 51,6 € 40,1 € 41,6 € 44,7

Bijdragen derden – € 0,1 € 0,0 – € 0,4 – € 0,1 – € 0,4 € 0,0

Netten € 51,7 € 59,4 € 49,7 € 43,3 € 50,0 € 49,5

Bijdragen derden – € 2,3 – € 3,1 – € 7,4 – € 4,1 – € 7,4 – € 2,6

*Eindejaarsverwachting eind september 2015

Tabel 3.6 – Overzicht van vervangingen in de periode 2013 - 2015

34

Toelichting aansluitingen• In2013zijnruim10%meeraansluitingenvervangendanin

hetKCD2013werdgeraamd.Derealisatiein2014iscirca20%lagerdanbijhetopstellenvanhetKCD2013werdgeprognosticeerd.Ditheeftdevolgenderedenen:

– Hetstalenaansluitleidingenproject(STAP),waarindemeestrisicovollestalenaansluitleidingenalsgevolgvandeanalysevanhetincidentindewijk“HetDuifje”inArnhempreventiefzijnvervangen,leiddein2013totextraaantallen.In2014isditprojectafgeronddoorinAmsterdamdelaatsteprio2aansluitingentevervangen,waardoordegeplandeaantallenvervangingenin2014daalden;

– Bijsaneringvandehoofdleidingworden,indiendedaarmeeverbondenaansluitleidingenvoldoenaanonzesaneringscriteria,ookdieaansluitleidingengesaneerd.Omdaterin2014minderhoofdleidingenwerdengesaneerd,zijnookminderdaaraangekoppeldeaansluitleidingengesaneerddangepland.

• Doorhetuitvoerenvangedegenrisico-inspectieszijnopgrondvandeanalysevandestoringsdichtheidin2014en2015minderaansluitleidingenvervangendaninhetKCD2013nogwerdgeraamd.

• Vervangingenvanappendageswordennietapartgeregistreerd.

• DevervangingvanHD-aansluitingenvindtplaatsopbasisvandeconditievandeaansluiting.Degeplandeaantallenbetreffenprognoses.InhetKCD2013zijnabusievelijkdehogedrukaansluitsetsmeegeteldalshogedruk-aansluitingenwaardoordeprognoseshiervantehoogwarenweergegeven.

Toelichting financieel• Devervangingsuitgavenaansluitingenzijnin2013,

ondanksdehogerevervangingsaantallen,circa5%lagerdanverwacht.DitkomtdoordatinhetKCDwordtgewerktmetstandaardprijzen,terwijlderealisatiedewerkelijkgemaaktekostenweergeeft.Dezewarenlagerdanopbasisvandenormwerdverwacht.DaarnaastwasinhetKCDeenpostopgenomenvoorvervangingvangrotegasaansluitingen,terwijlslechtsvoorenkeleaansluitingenvervangingnoodzakelijkbleek.In2014zijndenormprijzenaangepastaandelagerewerkelijkekostenin2013enzijnzowelderealisatieinaantallenalsderealisatieineuro’sruim20%lagerdangeraamd.OmdatLianderinhetnajaar2015inAmsterdamweerstartmethetvervangenvandestalenmeterbordenvoorelektriciteitkomenerdaardoorookextrasaneringengasbij,metnamevanperceelvoedingenhoogbouw(nietgeteldalsaansluiting).Relatiefnemendaardoordeuitgavenin2015toezonderdathieraantallentegenoverstaan.OokheeftLianderdooraanscherpingvanhetbeleidrondhetaanpassenvanaansluitingenenmededoorintroductievaneeninnovatiefhulpstukvoorhetaanpassenvanmeteropstellingen,hetaantalnoodzakelijkesaneringeninhetkadervanhetplaatsenvaneenslimme

meterkunnenbeperkentothetwijzigenvandelenvandemeteropstelling.Ditgenereertwelkosten,maardeaantallenhiervantellennietmeealsvervangingenvanaansluitingen.

• Devervangingsuitgavennettenlagenin2013hogerdanvoorafingeschat,terwijlin2014deuitgavenjuistlagerwaren.Deelswordendezeafwijkingenverklaarddoordeafwijkingeninaantallenkilometers.Daarnaastzijnin2013uitgavengedaanvoorprojectendiein2014gereedgemeldzijn.Hierdoorisdeafnameinuitgavenrelatiefgroterdandedalinginaantallen.

VooruitblikVooruitblikopdekomendejarenlevertdevolgendecijfers:

Toelichting leidingen• DegeplandeaantallenvervangingenHD-leidingzijn

voornamelijkgebaseerdopeeninschattingvanopgelegdereconstructieseninbeperktematevervangingenopbasisvanconditie.DeconditiebepaaltLianderopbasisvanstoringsdichtheidenanalysesvandekwaliteitvanuitgenomennetdelen.Dooreenaantalgroterereconstructiesin2016isdeverwachtingdatindatjaareengroteraantalkilometersHD-leidingmoetwordenvervangen.Voor2017en2018verwachtLianderditsoortgrotereconstructiesniet.

• Degeplandevervangingenvandistributieleidingenbetreffenvoornamelijkvervangingenbijopgelegdereconstructiesenvervangingenvangrijsgietijzer(GGIJ)enasbestcement(AC)opbasisvanhetrisicozoalsomschreveninparagraaf4.5.1.Daarnaastiseenaantalvervangingen

Vervangingen Eenheid 2016 2017 2018

Leidingen

HD Hoofdleidingen km 41 33 33

Distributieleidingen km 240 211 208

Aansluitleidingen aantal 33.808 34.150 34.850

Stations

Overslagstation aantal 0 0 0

Districtregelstation aantal 88 81 81

Hogedruk huisaansluitset aantal 26 25 25

Afleveringstation aantal 15 11 11

Aansluitingen

HD aansluitingen aantal 15 11 11

LD aansluitingen aantal 33.793 34.139 34.839

Overige (appendages) aantal 0 0 0

Vervangingen (in mln euro) 2016 2017 2018

€ 110,1 € 107,5 € 108,7

Aansluitingen € 57,6 € 61,8 € 64,7

Bijdragen derden – € 0,1 € 0,0 € 0,0

Netten € 52,5 € 45,7 € 44,0

Bijdragen derden – € 4,0 – € 3,5 – € 3,5

Tabel 3.7 - Overzicht van de vervangingen in de periode 2016 - 2018


geplandopbasisvanhetnieuwetop10risico“Waterenvuilinhetgasleidingsysteem”.Vanaf2016ishiervoorcirca20kilometeraanvervangingenvooropgenomen.Vanaf2017verwachtLianderafnameindetevervangenkilometersLD-leidingen:

– Opbasisvandeplanningvandevervangingvanleidingendiebinnen1metervandegevelliggenzijndegeplandeaantallenindezecategoriein2016lagerenvanaf2017zijnhiergeenaantallenmeervooropgenomen;

– Lageraantalvervangingeninhetkadervanopgelegdereconstructies;

– Deverwachtingvoorhetvervangenvanhoofdleidingengasvannietbrossematerialenopbasisvandestoringsdicht-heidisstabieloverdejaren2016–2018.


overslag-endistrictregelstationsdevervangingenindezecategoriezijnopgenomenonderdistrictregelstations.

• Hetgeplandeaantalvervangingenvanoverslag-endistrictregelstationsisgebaseerdophetmitigerenvanhetrisico“NietopkortetermijnvoldoenaanNEN1059voorgasstations”.Hierbijwordtvoorafeeninschattinggemaaktofeenstationgemodificeerdkanworden,compleetmoetwordenvervangenofkanwordengeamoveerd.

Toelichting aansluitingen• Tenopzichtevan2015nemenin2016deaantallente

vervangenaansluitingentoemetcirca4%.Ditismetnamehetgevolgvansamenloopbijdevervangingvanstalenmeterbordenendestartvandegrootschaligeaanbiedingvanslimmemeters.Degrootschaligeaanbiedingbrengtookmetzichmeedatopveelplaatsendeaansluitingwordtgemoderniseerd.Hierbijwordengeencompleteaan-sluitingenvervangen,maaronderdelen.Deuitgavenvoorvervangingvanaansluitingennemenhierdoorvanaf2016meertoedanopbasisvandetoenamevandeaantallenteverwachtenis.Ditheeftookimpactopdeaansluitingen.Eendeelzalwordenvervangenenbijeenanderdeelzullendrukregelaarswordenvervangendoorcombikleppen.

• Devervangingenvanappendageswordennietapartgeregistreerd.

Toelichting financieel• Devervangingsuitgavenaandenettenenaansluitingen

ontwikkelenzichinlijnmetdehierbovenbeschrevenontwikkelingeninaantallen.

3.5.3 Onderhoudsplan

Terugblik 2013-2014-2015Terugblikopdevorigejareneneenvergelijkingmetderealisatielevertdevolgendecijfers:

Onderhoudsplan (in mln euro) 2013 2014 2015


€ 51,6 € 56,8 € 51,3 € 54,7 € 52,0 € 47,1

Onderhoud € 27,5 € 32,1 € 30,5 € 30,8 € 30,9 € 25,7


Storingen € 17,4 € 16,5 € 16,1 € 17,5 € 15,8 € 15,9


Overig € 11,0 € 10,9 € 9,9 € 10,7 € 10,6 € 9,8


Tabel 3.8 - Geplande en gerealiseerde onderhoudsuitgaven in 2013 - 2015

Toelichting onderhoud• Deinschattingvanhetonderhoudsplanisgebaseerdopdein

paragraaf3.3.1beschrevenonderhoudsactiviteiten.NaastdeactiviteitendieplaatsvindenopinitiatiefvanLianderbestaandezeactiviteitendeelsuitactiviteitenopinitiatiefvanklantenenoverigederden.DeactiviteitenopinitiatiefvanLianderzijndeelsgebaseerdopbasisvanvastgesteldeonderhoudsprogramma’sendeelsopbasisvaneeninschattingvanbenodigdeactiviteitennaaraanleidingvaninspectiesoftoevalligewaarneming.DeafgelopenjarenlagendewerkelijkeuitgavenvooronderhoudhogerdaningeschatinhetKCD2013.

• ConformafspraakmetdeSodMishetachterstalligonderhoudinzakedekathodischebeschermingvanstalenleidingenvolledigweggewerkt.Ditheeftgeleidtoteentoenameindeonderhoudsuitgavendeafgelopenjaren.Inrelatietothetrisico“NietopkortetermijnvoldoenaanNEN-1059voorgasstations”zijnmeermodificatiesuitgevoerddangepland,omdatvakereenmodificatiekonwordenuitgevoerdinplaatsvaneenvolledigevervanging.VanwegedecomplexiteitvandestationsinAmsterdamwarenookdekostenpermodificatiehogerdangepland.Deklantgedrevenonderhoudsactiviteiten(wijzigen,verplaatsenenverwijderenvanaansluitingen)warentehoogingeschat.

36

Hierdoorblijvenookdeklantbijdragenachter.In2013moestenerextraaansluitingenwordengewijzigdinhetkadervaneencoulanceregelingmetklantendieeentegroteaansluitinghadden.DezeaansluitingenzijndoorLianderverkleind.

• In2015dalendeonderhoudsuitgaventenopzichtevandeverwachtinginhetKCDenderealisatie2014.Deelsdoordenaarverwachtinglagereklantvraagomwijzigingenofsloopvanaansluitingen(metdalendeklantbijdragentotgevolg),deelsookdoorhetsnellerwegwerkenvanhiatenindekathodischebescherminggedurende2013en2014.

Toelichting storingen• Hetherstelvanstoringenvertoontstructureeleendalende

lijnmededoordeactiviteitenophetgebiedvanschadepreventie.

• Dekostenvanstoringenzijnin2014echterhogerdangeplanddoortweegroteincidenteninApeldoorn,waarbijdoorbreukenindewaterleidingookdegasleidingenbrakenenvolmodderstroomdenmetomvangrijkeherstelwerk-zaamhedentotgevolg.Ditisookbeschreveninhetnieuwetoptienrisico“Waterenvuilinhetgasleidingsysteem”.

Toelichting overig• Decategorie‘overig’omvatdekostenvanbeheervande

netten.Ditbetreftonderanderebedrijfsvoering,schadepreventiegerelateerdaanhetrisico“Lekkagegasleidingenalsgevolgvangraafschades”,beheeronroerendegoederen,vastekostenvandestoringsorganisatie,voerenvanoverlegmetoverhedenenondersteunendedienstenzoalsasbestoperatie,bodemdeskencontractbeheer.

• DezekostenzijnindeafgelopenjarenredelijkinlijnmetdeinschattingdaarvaninhetKCD2013.

VooruitblikVooruitblikopdekomendejarenlevertdevolgendecijfers:

Toelichting onderhoud • Lianderverwachteendalingindenetto-

onderhoudsuitgavenvoordeperiode2016-2018tenopzichtevandeafgelopenjaren.

• Hetgeplandeaantalmodificatiesvanoverslag-endistrictregelstationsisgebaseerdophetmitigerenvanhetrisico“NietopkortetermijnvoldoenaanNEN-1059voorgasstations”engebaseerdopeeninschattingofeenstationgemodificeerdkanworden,compleetmoetwordenvervangenofkanwordengeamoveerd.Tenopzichtevandeperiode2013totenmet2015zijnlagereaantallenmodificatiesgeplandopbasisvanhettotaalaantalstationsdattotenmet2022nogmoetwordenaangepakt.Daarnaastisdeverwachtingdater,opbasisvandehogekostenvanmodificaties,vakerwordtgekozenomeengasstationtevervangeninplaatsvantemodificeren.

• Voordegasstationsisdeverwachtingdatbouwkundigonderhoudtoeneemtvanaf2017.In2016voertLiandernulmetingenuitvoorbouwkundigonderhoudalsonderdeelvandeimplementatievaneennieuwonderhoudssysteem.Deverwachtingisdatdittoteentoenameleidtvanbouwkundigeassetsdieopbasisvanhetnieuweonderhoudssysteemonderhoudenmoetenworden.

• Hetklantgedrevenonderhoud(hetwijzigen,verplaatsenofverwijderenvanaansluitingenopverzoekvanklanten)neemtin2016toealsgevolgvandeeconomischeoplevingwaardoorklantennaarverwachtingmeergaanverbouwenofrenoveren.Voor2017en2018verwachtLiandereenniveaugelijkaan2016.

Toelichting storingen• Opbasisvaneentrendanalyseoverdeafgelopenjaren

verwachtLianderdathetstoringsniveaudaaltin2016invergelijkingmet2015.DekostenvandestoringeninApeldoornzijnhierbijbuitenbeschouwinggelatenaangeziendezeeenincidenteelkarakterhadden.Voordejarenna2016ishetniveaustabielgehoudenaangezieneenverderedalingnietreëelwordtgeacht.

Toelichting overig• Deinschattingvandekostenvoorhetbeheervandenetten

isdatdezeminofmeerstabielblijvendekomendejaren.

Onderhoudsplan (in mln euro) 2016 2017 2018

€ 40,1 € 38,9 € 38,7

Onderhoud € 23,0 € 22,1 € 22,2


Storingen € 15,1 € 14,9 € 14,9


Overig € 9,2 € 9,4 € 9,4

Tabel 3.9 - Geplande onderhoudsuitgaven 2016 - 2018


Figuur 4.1 - Liander Veiligheidsmanagementsysteem in relatie tot PDCA

4 Veiligheid

Liander wil risico’s die nu of in de toekomst een bedreiging vormen voor de bedrijfswaarde veiligheid,

beheersen en minimaliseren. Door het expliciet en integraal managen van veiligheidsrisico’s versterkt

Liander het risicobewustzijn van de organisatie en is Liander beter in staat prioriteiten te stellen en

beslissingen te nemen over het veilig bedrijven van de netten.

Veiligheidsmanagementishetsystematischenaantoonbaarbeheersenvanveiligheidsrisico’s.Ditgebeurtdoorproactiefrisico’steanalyserenenbeheersmaatregelentenemenendaarbijtelerenvanincidenten.Eeneerstehulpmiddelhierbijishetcontinuwerkenaandeontwikkelingvanhetveiligheidsmanagementsysteem(VMS)conformNTA8120.Inditsysteemstaanrisico’scentraal,nietalleenvoorassets,maarookvoorpersoneelenomgeving.Eentweedehulpmiddelisdeveiligheidsladderwaarmeehetveiligheidsbewustzijnendeveiligheidscultuurwordtgestimuleerd.Lianderwilcontinuvanervaringenlerenendaardoordeveiligheidopeensteedshogerniveaubrengen.

4.1 Veiligheidsmanagementsysteem en Veiligheidsladder

HetVMSisonderdeelvanhetKBSenvolgtderhalveookdePDCA-cyclus:1.Plan - Beleid en doelen voor veiligheid:EerststeltLianderde

doelstellingenenhetbeleidvastdienodigzijnomdeveiligheidsresultatentebereiken.Daarbijhoortookeeninventarisatievandekritischeprocessen;

2.Do – Realisatie doelen:Kritischeprocessenwordenuitgevoerdengeborgddoorhetbeheerssysteem.Hetregistrerenenonderzoekenvanincidentenenongevallenhoorthierookbij;

3. Check – Controle of doelstellingen behaald worden:Liandertoetstprocessenenproductenaandoelstellingen,beleidenwettelijkeeisen.Opbasisvande‘check’volgenzonodigcorrectie,aanpassingofpreventievemaatregelen;

4.Act – Bijsturen op basis van bereikte resultaten:LianderneemtmaatregelenomdewerkingvanhetVMStebeoordelenendeprestatiesvoortdurendteverbeteren.

VooruitstrevendVeiligheid staat centraal en is volledig geïntegreerd in

ons werk

ProactiefWe werken aan de

problemen die we steeds nog vinden

BerekenendWe hebben het systeem op

zijn plaats

ReactiefVeiligheid is belangrijk en we doen veel als ons iets

overkomt

PathologischWe maken ons niet druk

zolang we maar niet worden gesnapt

38

Veiligheidsbeleid

PL

AN

Missie, Visie en Strategie Veiligheid Missie veiligheid; visie veiligheid; strategie veiligheid.

Doelstellingen en Plannen Beleidsverklaring veiligheid; veiligheid in jaarplannen en businessplannen; benchmarking.

Risicomanagement Risico-inventarisatie en –evaluatie; risicogebaseerd assetmanagement; convenanten

met veiligheidsregio’s.

Veiligheidsbeheer

DO

Organisatie en medewerkers Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden; opleiding en vakmanschap; veiligheidscultuur.

Beheersing van de uitvoering Veiligheid van de medewerker, aannemer; veiligheid van de netten; veiligheid van derden;

veiligheidsprocessen; certificering.

Beheer van wijzigingen Implementatie BEI-VIAG regelgeving; implementatie arbocatalogus; implementatie

technische normen.

Incidenten Registratie van incidenten; opvolging incidenten; incidentenonderzoek.

Noodsituaties Crisisorganisatie; crisisplan.

Verbeteren veiligheidsprestaties

CH

EC

K Controle beleid en doelen Audits en directiebeoordeling; key controls.

Controle veiligheidsbeheer Managementrapportages; veiligheidsinpecties; incidentenanalyses; controle op RI&E;

controle op risicomanagement; compliance wet- en regelgeving.

AC

T

Bijstellen beleid en doelen Jaarplan- en businessplancyclus; overkoepelend beleid.

Bijstellen veiligheidsbeheer Programma’s veiligheidscultuur; uitvoeren veiligheidsprojecten; aanpassen

veiligheidsregelgeving; opleidingsprogramma’s.

Figuur 4.2 - Elementen Liander Veiligheidsmanagementsysteem

4.1.1 Elementen veiligheidsmanagementsysteem HetVMSbestaatuiteenaantalelementendieinsamenhangborgendatdegewensteveiligheidsresultatenwordenbehaald.Deelementenzijnindriegroepenopgedeeld:veiligheidsbeleid,veiligheidsbeheerenhetverbeterenvandeveiligheidsprestaties.

4.1.2 Risico-inventarisatie en -evaluatieConformartikel5vandeArbeidsomstandighedenwetlegtLianderineeninventarisatieenevaluatieschriftelijkderisico’svastdiedearbeidmetzichmeebrengtvoordewerknemers.Derisico-inventarisatieen-evaluatie(RI&E)bevatookeenbeschrijvingvandegevaren,derisicobeperkendemaatregelenenderisico’svoorbijzonderecategorieënvanwerknemers.Bijbehorendeplannenvanaanpak(PvA)wordenvoorallebedrijfsonderdelenvanLianderopgesteldeniederjaargeactualiseerd.Deverantwoordelijkheidvoorhetuitvoerenenbewakenhiervanligtbijdedirecteurenvandebedrijfsonderdelen.

4.1.3 VeiligheidsladderOmtekomentotbetereprestatiesophetgebiedvanveiligheidisLianderin2013binnenhaaruitvoeringsorganisatiegestartmeteennieuweveiligheidsaanpak.Aanleidingvoordezeveiligheidsaanpakzijnenkele(ernstige)incidenteneneeninternonderzoeknaardeveiligheidscultuurenhetveiligheids-bewustzijnbinnenLiandergeweest.

Begin2014isdooreenexterncertificerendeinstellingeennulsituatie-onderzoekuitgevoerdopbasisvandeVeiligheids-ladder.Opbasisvanderesultatenvanditonderzoekzijnveiligheidsprogramma'sgestartmetalsdoelomeind2014eenberekenendeveiligheidscultuurtebereiken(systeemingericht,samenhangendesetvaninstructies,procesbeschrijvingenenverslaglegging).

Figuur 4.3 - Veiligheidsladder


Eindjuni2015isbeslotendat,alsvolgendestap,bijheelLianderOperatiedeVeiligheidsladderwordtgeïntroduceerd.Ditbetekenteenbelangrijkestapvoorwaarts,omdatnuvrijweldeheleketeninhetveiligheidsprogrammawordtbetrokken.

DeintroductiebijLianderOperatiewordtvanaf2016ingezetmetalsdoelomeind2016binnenheelLianderOperatieeenberekenendeveiligheidscultuurtebereiken(stap3opdeveiligheidsladder).Hetjaar2017zalinhettekenstaanvanhetconsoliderenvanhetbereiktegedrag.

4.2 Veiligheidsindicator

Ombinnendebranchedeveiligheidvandenettenobjectieftekunnenvergelijken,isdeveiligheids-indicator(VI)ontwikkeld.De(on)veiligheidvanhetNederlandsedistributienetwordtbepaaldopbasisvandeopgetredengasincidenten.HiertoewordendeeffectenvanalleinNederlandopgetredenincidenteninrelatietotveiligheid(gewondenen/ofdodelijkeslachtoffers),financiëleschadeenmaatschappelijkeonrust(ontruimings-uren)bijelkaargeteld.OpbasisvandeNestor–meldingenwordtdeze“onveiligheid”verdeeldnaardeindividuelebedrijven.Deuitkomstisgecorrigeerdvoordeomvangvandebedrijven.EenlageVIiseenindicatorvooreenveilignet.

Lianderscoortdeafgelopenjarenconsequentcirca30puntenhogerdanhetNederlandsgemiddelde.Ditwordthoofdzakelijkveroorzaaktdoorhetrelatiefhogeaantalstoringentengevolgevancorrosieenverouderingendefectecomponentenindeaansluitleiding.Ookhebbenonzeleidingenrelatiefveellastvangraafwerkzaamheden(metnameindelagedrukhoofdleidingen)enwerkingvandebodem.

AandedalendetrendvoorzowelhetlandelijkegemiddeldealsvoorhetaandeelvanLianderis,alsgevolgvanhetzeerernstigeincidentinDiemeninseptember2014,eeneindegekomen.Ditincidentresulteertin2015ineenhogereVIvoorzowelLianderalsdeoverigegasdistributiebedrijven.

4.3 Calamiteitenplan

Demaatschappijisinsterkemateafhankelijkvanenergie.Verstoringenindeenergievoorzieninghebbenveelimpactenkrijgendoorgaansgrotemaatschappelijkeaandacht.Vanwegehetgrotemaatschappelijkebelangishetnoodzakelijkomhetoplossenvanverstoringenindeenergievoorzieninggoedteregelen.

4.3.1 Crisisorganisatie Liandermaaktgebruikvandecrisisorganisatievanmoeder-bedrijfAllianderinhetgevalvanincidentenencalamiteiten.Naastverstoringenindeenergievoorzieningisdecrisis-organisatieookingerichtvooromvangrijkestoringenbinnenITenkantoorpanden.Allianderheefteengetraptecrisis-organisatiediequastructuuridentiekisvoorverschillendesoortencalamiteiten.Inonderstaandefiguur(4.5)ishethoofdschemavandecrisisorganisatieweergegeven.

4.3.2 CrisisplanHetAllianderCrisisplanbeschrijfthoedecrisisorganisatieisopgebouwd.Inditplanendedeelplannenzijnalleverant-woordelijkheden,bevoegdhedenentakenvandebetrokkenenbinnendecrisisorganisatievastgelegdendeinterneenexterneprocesseninkaartgebracht.IndeverschillendedeelplannenstaatverdereenuitwerkingvandespecifiekedeelgebiedenEnergie,ITenGebouwenbeschreven.DaarnaastzijnernogdeelplannenvoorhetKernteamCommunicatie,KernteamKlant&Markt,LiandoneniseendeelplanTerreuropgesteld.

NetbeheerNederlandsluitnamensdenetbeheerdersconvenantenmetdepolitieendeveiligheidsregio’s.Hetconvenantiseenlandelijke,uniformebasisvoorregionalesamenwerkingsafsprakeneninformatie-uitwisselingoverrampenbestrijdingencrisisbeheersing.Inhetconvenantstaanafsprakenoverdetaakenderolvannetbeheerders,overmeldingenalarmering,leidingencoördinatie,veiligheideninformatiemanagement,gezamenlijkoefenen,risico-encrisiscommunicatieenhetevaluerenvanincidenten.

Figuur 4.4: Veiligheidsindicator

300

250

200

150

100

50

0

VI-punten

Jaar

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014EJV2015

VI-Liander

Landelijk gemiddelde

Figuur 4.5: Alliander crisisteam

Alliander Crisisteam

Crisismanager EnergieFase 2Incident

Fase 3 Calamiteit

EnergieOntruiming

kantoorgebouwIT verstoring

Storingsorganisatie

Crisismanager ShS

BHV

Crisismanager IT

IT ServicedeskFase 1Normaal

40

4.3.3 OefeningenOmgoedvoorbereidtezijnopeenincidentofcalamiteitishetvanbelangdatdedeelnemersopgeleidengeoefendworden.OmhetAllianderCrisisteam(ACT)teoefenenzijnin2014achtoefeningengehoudenmetverschillendescenario’s.Bijoefeningenligtdenadrukmeeropdegevolgenvoordeomgevingenminderopdetechnischekant.Deuitdagingligtindeinteractiemetdeomgeving;overheden,hulpdiensten,persenburgers.SpeciaalisdatbijdrievandezeACT-oefeningensamengeoefendismetdecrisisorganisatievanTenneT,waarbijhetscenarioeenuitvalvanhetonderstationDiemenwas.OpzoweltactischalsstrategischniveauisercontactgelegdmetdecrisisorganisatievanTenneT.HetnutvandezeoefeningenislatergeblekenbijdedaadwerkelijkeuitvalvanhetonderstationDiemeninmaart2015,waardecrisisorganisatievanTenneTenLianderelkaarsnelwistentevindenengoedeafstemmingplaatsvond.

Samenmetdeveiligheidsregio’szijnin2014zeventienoefeningenmetdeveiligheidsregio’stotstandgekomen.Afhankelijkvanhetoefendoelwordendedeelnemersvastgesteld.VanuitAllianderzijndatveelaldeliaisons(accountmanagersvanuitK&M)diealsvertegenwoordigervanuitLianderingezetwordenbijeenincidentofcalamiteit.Daarnaastiseenaantalaccountmanagers,diealsliaisonnaardeveiligheidsregiogaanbijeencalamiteit,speciaalgetraindomhuntaakindeveiligheidsregiogoedtekunnenuitoefenen.

Voor2015zijnerwederomzeventrainingenvoorhetACTgepland,waarvandrievoor1juni2015zijnuitgevoerd.Tevenswordenmeerdantwintigoefeningengehoudenmetdediverseveiligheidsregio’sin2015.Internwordenertweebasis-trainingengegevenin2015,alsmedeeentoolboxinallerayonsaanallemonteurs,WV’ers,OIV’ersenteamleiders,vooreengroterebekendheidmetdecrisisorganisatieopdewerkvloerzodatmenbeterweethoetehandelenbijeencalamiteit(informeren,waarschuwen,etcetera).

4.4 Leren van incidenten en hoe deze worden voorkomen

Analysevandeincidenten,zowelbinnenLianderalsindebranche,draagtbijaanhetverhogenenbijhoudenvanhetveiligheidsbewustzijn.Alleveiligheidsincidentenwordenineendatabasegeregistreerd.Onderzoekvanernstigeincidentenofongevallenvindtaltijdplaats.Afhankelijkvandesituatiegebeurtditdoordeafdeling‘VeiligheidenMilieu’(V&M)ofdoorexternepartijen.Voorhetonderzoekvanernstigeincidentenwordtde‘Tripod’-methodegebruikt.Metdezemethodekomtmentoteengedegenoorzakenanalyse.Demethoderichtzichopdeomgevingwaarindefoutenzijngemaaktenbelichtallemogelijkefactorendieeenrolkunnenspelen.Naastde‘Tripod’methodiekisLiandergestartmetdeinvoeringvandeBowTiemethodiekvoordeanalysevanincidenten.

Hetincidentenprocesbestaatuit4stappenendoorlooptdePDCA-cyclus;incidentmelding(Plan),onderzoek(Do),incidentenrapportage(Check)endeopvolgingennazorg(Act).

Incidenten gemeld aan SodMLianderisverplichtombijdeOnderzoeksraadvoorVeiligheid(OvV)enhetStaatstoezichtopdeMijnen(SodM)meldingtemakenvanongevallenenincidentenwaarbijletselofschadeveroorzaaktwordtdoorgastechnischewerkzaamhedenofdoorhetfalenvancomponentendieonderdeverantwoordelijkheidvandenetbeheerdervallen.Tabel4.1geefthetaantaldoorLiandergemeldeincidentenweer(t.b.v.OvV/SodM).Detabelbevatzoweldecategorie1als2incidenten.Inbijlage3staateentotaaloverzichtvandemeldingenuit2013en2014.

Hetovergrotedeelvandeincidentenwordtveroorzaaktdoorgraafwerkzaamheden.Opvallendisdaterin2014grotegasincidentenhebbenplaatsgevondenwaarbijwaterindegasleidingenisgelopenenhierdooreengebiedlangeretijdzondergasheeftgezeten.

Aanbevelingentotverbeterenvandeveiligeuitvoeringvandeonderhouds-enaanlegprocessenvandeassetsenhetwerkenindenabijheidvandeassetskomenaandeordeinwerkbesprekingenmetzowelLianderpersoneelalshetpersoneelvandegecontracteerdeaannemers.Metbetrekkingtotdeincidentenmetwaterindegasleidingenvindterdaarnaastafstemmingplaatsmetdebeheerdersvandewaterdistributieleidingsystemen.

IncidentenIndeperiode2013en2014hebbenzich6categorie1gas-incidentenvoorgedaan,waarbijinééngevaldodelijkeslacht-offerstebetreurenzijn.Deincidentenuit2013en2014zijn:• Ede,Zandlaan,8juli2013;• Amsterdam,Wethouderin’tVeldstraat,14februari2014;• ApeldoornI,wijkSprenkelaar,30mei2014;• Diemen,Beukenhorst,4september2014;• Amsterdam,Weteringschans,28november2014;• ApeldoornII,wijkAnklaar,7december2014.

Ede, ZandlaanOpmaandag8juli2013istijdenswerkzaamhedeninhet8-bargasneteenpersoonlichtgewondgeraakt.Ophetmomentvanhetincidentwerddooreenmonteurachtereengeslotenafsluiteropcirca60centimetervandezeafsluitereendruklozeleidingvoorzienvaneeneindkap.Ophetmomentdatdemontagevandeeindkapnagenoeggereedwas,raakteenonderdrukstaande,niet-trekvasteverbindingvóórdeafsluiterlos.

Jaar Totaal Cat 1 Cat 2

2013 73 1 72

2014 82 5 78

Tabel 4.1: OvV/ SodM meldingen Liander


Hierdoorontstondervrijegasuitstroom.Delosgeraakteafsluiterschampthetbeenvandemonteurendoorhetmeegevoerdezandtijdensdevrijegasuitstroomlooptdemonteurschaafwondenopzijnarmenenbenenop.

Acties

1.Vanafopdrachtverstrekkingtotaanrealisatiewordtgekekennaarderisico’sendezezijngeaggregeerdbeschikbaarbijiedere(volgende)stapinhetproces;

2.Eriseentoolboxgegevenoverhetwerkenaan,ofindenabijheidvan,mogelijkniettrekvastenetten.

Amsterdam, Wethouder in ’t Veldstraat Opvrijdag14februari2014vindereengasexplosieplaatsindeWethouderin'tVeldstraatinGaasperdam,AmsterdamZuidoost.DegasexplosieisveroorzaaktdooreenlekkeHAWLE-overgangskoppelingvandegasaansluitingindestoepbijdegevelvandegetroffenwoning.Viadegrondheefthetlekgaszichverspreidnaardekruipruimtevandewoning.DeHAWLE-overgangskoppeling,dietrekvastbehoordetezijn,bleeknietmeertrekvasttezijn.Hetiszeeraannemelijkdatdeleidingdezelfdedagdoorzwaarrollendmaterieeluitdekoppelingisgeschoven.Bijdeexplosieisdebewoonsterlichtgewondgeraaktenisdewoningzwaarbeschadigd.

Acties

1.Deaansluitleidingen(17)vandeomliggendewoningenzijnpreventiefvervangen;

2.Erzijn165overgangskoppelingenpreventiefvervangen;3.Eriseenrisicobeoordelinggedaan(niveaumedium)metals

actiehetrisicotemonitoren.

Apeldoorn I, wijk SprenkelaarOpvrijdag30mei2014ontstaat’smorgensindeApeldoornsewijkSprenkelaareengasstoringwaardoor1317woningenzondergaskomentezitten.Deoorzaakiseenbreukinzoweldewater-alsdegasleiding.Veleduizendenliterswaterenzandstromendegasleidingin,metalsresultaatdatzeskilometervervuildehoofdleidingenaansluitleidingennaardewoningenmoetenwordenschoongemaakt.Zondag8juniisaanhetbeginvandemiddaghetgasnetweeringebruik.

Acties

1.ErwordtinApeldoornadditioneel46kilometergrijsgietijzerenasbestcementleidingenvervangenindekomende2jaar;

2.InstructievandemonteursvanVitensheeftplaatsgevondenmetalsonderwerp‘Wattedoenbijeengaslekkagetijdenseenwaterstoring?’;

3.LiandervoertgesprekkenmetdewaterbedrijveninhetLianderverzorgingsgebiedbetreffendehetuitwisselenvangegevensmetalsdoelomgezamenlijkplannenvooronderhoudenvervangingoptestellen.

Diemen, Beukenhorst Opdonderdag4september2014vindteenexplosieplaatsinhetflatgebouwDeBeukenhorstinDiemen.Diedagvondensloop-

werkzaamhedenplaatstenbehoevevanderenovatievaneenliftinhetgebouw.Hierbijwerdeendoorvoerbuisinhetfundamentvandeentreebijdeliftvooreenlozeleidingaangezien.Meteenkraanmachinewerdgeprobeerddezeteverwijderen.Watdewerknemersopdebouwplaatsopdatmomentnietwisten,wasdatzichindebuiseeninbedrijfzijndegasleidingbevond.Doordemanipulatiesmetdekraanmachineiser,buitenhetzichtvandewerknemers,eenverbindingsstukvandegasleidinglosgeschotenenkonergasuitdegasleidinghetflatgebouwinstromen.Hetgasheeftzichopgehooptinverschillenderuimtesopdebeganegrondvandeflatenisvervolgensexplosiefontbrand.Bijdeexplosiekwamentweemensenomhetlevenenraaktenvijftienmensengewond.Ongeveer200bewonerszijndedagennahetongevaleldersondergebracht;32appartementenwarenzoernstigbeschadigddatdezemaandenlangonbewoonbaarwaren.

Acties

1.Aansluitleidingenwordengevectoriseerd.AfstemmingmetdeSodMoverhetplanvanaanpakvanditmeerjarentrajectvindtplaats;

2.Verbeteringvandeintakevandestoringsdienst(telefoonscriptverbeterenenmensentrainen).

Amsterdam, WeteringschansOp28november2014komtonverwachtsmetgrotesnelheidhetondergrondseurinoir(zogenaamdeurilift)opdeWeteringschansteAmsterdamomhoog.Debedienervandeuriliftwordthierbijgeraaktdooreenzwaarvoorwerpenraaktdaardoorernstiggewond,metopnameinhetziekenhuisalsgevolg.Hierbijwordtdenetbeheerdernietgeïnformeerd,omdatopdatmomentwordtgedachtaaneenexplosieveroorzaaktdoorgasdoorgistinguithetriool.Bijgasmetingenop9decemberwordtoptweemeterafstandeengaslekkageineen30mbargrijsgietijzerenleidingaangetroffenenuitonderzoekblijktditlekallangeretijdaanwezigtezijn.Hetaardgasiswaarschijnlijkontstokenophetmomentdatdebedienerdeuriliftomhoogwildezetten,waarbijeenelektrischevonkinhetbesturingsdeelvandeuriliftvoordeontstekingvanhetaardgasheeftgezorgd.

Acties

Geenspecifiekeactienaaraanleidingvanditincident,hetincidentonderzoekisnoggaande.

Apeldoorn II, wijk Anklaar Opzondagochtend7december2014rond8.15uurontstaatindeApeldoornsewijkAnklaareenbreukindegasleiding.Dooreengebrokenwaterleidingstroomterwaterenmodderindeleiding.Opdinsdag9decemberwordenhetverzorgingshuisenenkeletientallenwoningenaangesloten.Opzaterdag13decemberwordendelaatstewoningenaangesloten.Hetgetroffengebiedgrenstaanhetinmei2014dooreenvergelijkbarestoringgetroffengebied.DeactiesnaaraanleidingvanhetincidentApeldoornI,wijkSprenkelaarzijnookrelevantvoorditincident.

42

4.5 Relatie met de belangrijkste assetgerelateerde risico’s

4.5.1 Veiligheidgerelateerde risico’s uit de top 10Inhoofdstuk3zijndekwaliteitgerelateerderisico’suitdetop10risico’sbehandeld.Dezeparagraafbeschrijftderisico’suitdetop10diegerelateerdzijnaanveiligheid.












Lekkage grijs gietijzeren (GGIJ) en asbestcement (AC) hoofdleidingenDoordatdeafgelopenjarendeleidingsegmentenmethethoogsterisicoopbreukvervangenzijn,ishetaccentkomenteliggenophetuitvoerenvanhetin2009opgesteldprogrammaomvoorallebrosseleidingenhetrisicoopbreuktemini-maliseren.DaarwordtuitvoeringaangegevendoorhetvervangenvanhetmateriaaldoorPEofslagvastPVCofdoorhetrenoverenvanhetbrosseleidingmateriaal.

Hoeweldestoringsdichtheidvanhetgrijsgietijzerenmateriaalin2014met0,7lekperkilometerhethoogstisvanalleleiding-materialen,isdekwaliteitvandegrijsgietijzerenenasbestcementleidingbuisnoggoedindienhetgrondpakketronddeleidingongeroerdblijft.Dehoogsteprioriteitvoorvervangingofrenovatieligtdaarom(nogsteeds)bijdesituatieswaarbijhettracéronddeleidingwordtgeroerd.Daardoorzijndemeesteprojectengerelateerdaanwerkvanderden,zoalswegenwerkenrioleringenwerkenvancollega-netbeheerders.Daarnaastwordenopeigeninitiatiefdeleidingenbinnen1metervandegevel,meteendiameterkleinerdan150millimeter,gesaneerd(projectloopttoteind2016).Alsgevolgdaarvanvindenermomenteelmeervervangenplaatsdaninitieelgepland.

Eind2014bevattehetnetnog308kilometerasbestcementen1.691kilometergrijsgietijzer.In2040dienenvolgensafspraakmetdetoezichthouderallebrosseleidingmaterialenbinnenLiandergebiedtezijnvervangenofgerenoveerdomderisico’sopbreukteminimaliseren.

Terugblik

In2013heeftLiander214kilometergrijsgietijzerenenasbestcementleidingenvervangen,in2014bedroegdat185kilometer.MetdeuitgevoerdeactiviteitenlooptLiandervooropdeafgesprokenplanningmetdeSodM(gemiddeld100kilometerperjaarvervangen).

Vooruitblik

Conformbeleidvindtvervangingvangrijsgietijzerenenasbestcementleidingenplaatsbijgrondroeringindenabijheidvanleidingen,opbasisvanwerkvolgtwerk.In2015heeftLiandergeplandom102,5kilometer(€19,8miljoen)tevervangenalsgevolgvangrondroering.Voor2016en2017heeftLiander€25,2miljoengereserveerdom133kilometertevervangen.Ditisinclusiefde23kilometerperjaarextravervangingopbasisvanafsprakenmetdegemeenteApeldoornenVitens.

DaarnaastheeftLiandermetdeSodMafgesprokenomallegrijsgietijzerenenasbestcementleidingendiezichbinnenéénmetervandegevelbevindenvooreind2016tevervangen.In2015isgeplandom52kilometer(€9,9miljoen)enin201625,5kilometer(€4,7miljoen)tevervangen.

Naastgrondroeringen1meterbinnendegevelwordtgrijsgietijzerenasbestcementvervangenbijverhoogdestoringsdichtheidennaaraanleidingvangaslekzoeken.In2015en2016verwachtLianderrespectievelijk13,5en14kilometertesaneren.Vanaf2017verwachtLiandereenstijgingnaar23kilometer.


Niet-trekvaste verbinding in Nodulair Gietijzeren hogedruk gasnettenDoordatinhetverledenonvoldoenderegistratieheeftplaatsgevondenvanniet-trekvasteverbindingen,ishetnietmogelijkomineeneenduidigoverzichtallelocatiesinkaarttebrengenwaarzichdezeverbindingenbevinden.Lianderhanteertdaaromdewerkwijzedat,wanneererbijhetuitvoerenvanwerkzaamhedentwijfelbestaatoverdeaanwezigheidvanniet-trekvasteverbindingen,demaatregelengetroffenwordenbehorendebijdesituatiedaterniet-trekvasteverbindingenaanwezigzijn.

Daarnaastisinhetbeleidopgenomendatniet-trekvastehogedrukleidingenopeennatuurlijkmomentvervangenofaangepastworden.

Niet op korte termijn voldoen van de regelinstallaties aan de NEN 1059:2010In2010isgeblekendatnietkanwordenaangetoonddatallegasdrukregel-enmeetstationsvanLiandervoldoenaandeNEN1059norm(uitgavefebruari2010)enwelketekort-komingenerperstationzijn.Hierbijgaathetspecifiekomdefunctioneleeisenwaaroponderanderemeetleidingenindeinstallatiesmoetenwordenaangelegd.Ditisbelangrijkinhetvoorkomenvaneentehogenetdruk.Denormisinhetverledenaangescherptnaaraanleidingvaneenernstigdistributie-ongevalinGoirlein1988.Hierbijdeedzichdoorhetfalenvandebeveiligingeentehogenetdrukvoor,watleiddetotbrandenexplosiesineenaantalwoningen.Ookbestaandegasstationsdiegebouwdzijnvoorhetaanscherpenvandenormmoetenhieropwordenaangepast.

In2013isSodMbegonnenmethetprojectbetreffendedeveiligheidingasdrukregelstations.UitinspectiesvanSodMisgeblekendatvrijwelallenetbeheerdersnogstationshebbendienietzijnaangepastconformdeaangescherptenorm.SodMheeftdenetbeheerdersopgedragenomeenplanvanaanpaktelatenopstellen,waarinduidelijkwordtgemaaktopwelketermijnindezeomissiewordtvoorzien.

Lianderisin2011begonnenomalleinstallatiesinhetverzorgingsgebiedteinspecterenenvervolgensteprioriterenopbasisvanhetveiligheidsrisicobijhetnietvoldoenaandeNEN1059.Naastdebenoemdetekortkomingenvandemeet-leidingenisookhetnietvoldoenvanstationsaandebenodigdeveiligheidsafstandeninscope.EriseenplanopgesteldomervoortezorgendatstationsdienietaandeNEN1059voldoen(2.995stations)uiterlijkeind2022zijnaangepast(gemodificeerd,vervangenofgeamoveerd).

Terugblik

In2013zijn72stationsaangepast;in2014warenditer349.

Vooruitblik

OpbasisvaneenevaluatievanhetNEN1059programmaenafstemmingmetSodMiseengrootdeelvandeaansluitsets(AS)buitenscopevanhetprogrammagevallen.Ditopbasisvandeprioriteringvandezestationsopveiligheidsrisico’s.Daarmeeneemthetaantalaantepassenstationsaf.In2015zijn343stationsgepland,in2016zijndater189enin2017staaner132opdeplanning.

Overbouwing gasleidingenEenoverbouwingvaneengasleidingofhetplaatsenvaneenobstakelboveneengasleidingkanleidentoteenrisicovollesituatiealsergeenbijzonderevoorzieningenzijngetroffen.HetisdanookniettoegestaanvolgensNEN7244.Deveroorzakervanoverbouwingwordterbijconstateringopaangesprokenendientdeongewenstesituatieongedaantemaken.

Lianderisgestartmethetactiefinbeeldbrengenvanoverbouwingen.Ditgebeurtenerzijdsdoordemeestrecenteinformatieuitde“BasisregistratiesAdressenenGebouwen”(BAG)teprojecterenopdegegevensvanleidingposities(ligging).Anderzijdswordttijdenshetperiodiekelekzoekengecontroleerdofhetleidingtracéisoverbouwd.

Bijdeconstateringvaneenoverbouwingwordteeninschattingvanhetveiligheidsrisicogemaakt.Afhankelijkvandezeinschattingwordenmitigerendemaatregelengetroffen.Ditkandoorhetverwijderenvandeleidingofinenkelegevallenhetverwijderenvandeoverbouwing.Deleidraadmetuniformehandelswijzediegebruiktwordt,isdoorNetbeheerNederlandvastgesteld.

Groen gas invoeding buiten de gestelde voorwaardenLianderdraagtdeverantwoordingvoordedistributievangroengasvanafdelocatiewaardeklanteninvoeden.

Indiendegassamenstellingbuitendebandbreedtevandenormwaardekomt,kunnenerproblemenmeteenjuisteverbrandingvanhetgasontstaan.Ditkaneenveiligheidsrisicobijdeaangeslotenklantenveroorzaken.Indienhetgroengasonvoldoenderuikbaaris,ontstaanmogelijkonveiligesituatiesbijgaslekkages.

GroengasinvoedersdiemomenteelinhetLiandergasnetaanwezigzijnwordendoormiddelvancontinuemetingengetestopdekwaliteitvanhetgasdatingevoedwordt.HiervoorwordendegemetenwaardenuitgezettegenvastgesteldenormwaardenopbasisvandeeisenuitdeministeriëleregelingGaskwaliteitdieper1oktober2014isingegaan.Iedereinvoedermagmaximaaleenbepaaldaantalurenbinneneenspecifiekenormwaardeinvoeden.

44

OverdeafgelopenjarenblijktdatdeinvoedingbijLiandervolgensverwachtingwordtgeblokkeerdindiendegassamenstellingafwijktvandegestelde(norm)waarden.

Lekkage aansluitleidingenStalenhuisaansluitleidingenzijnvanongelegeerdstaalenbevattencirca0,2%koolstof.Demeestestalenleidingenzijnbekleedomcorrosietegentegaan.Demeesttoegepastebekledingenzijnbitumen(voor1970)enPE(na1970).Deouderebitumenbekledingisvoorzienvaneeninlagevanjute.Jutetrektwateraanenzetdaardooruit,waarbijdebekledingbezwijkt.Dittypebitumenbekledingisslechtvankwaliteit,maarkomtnietofnauwelijksmeervoorinNederland.Denieuwerebitumenbekledingisvoorzienvaneeninlagevanglasvlies.Desondanksblijftdezebekledinggevoeligvoormechanischebeschadiging.PEbekledingisvanbeterekwaliteitdanbitumenenisdaarommindergevoeligvoormechanischebeschadiging.

Erisbeleidopgesteldvoorhetvervangenvanaansluitleidingen.Vanapril2012totjuni2013zijn23.500schouwingenuitgevoerdomoppostcode5-niveaueeninschattingtekunnenmakenvandekwaliteitvandestalenaansluitleidingen.Daarnazijn,waarnodig,deaansluitingenvervangenofgerepareerd.Lopendeditprojectisbeleidopgestelddatin2013en2014geïmplementeerdis.Opbasishiervaniseenprioriteringvastgesteldomdeleidingenvandelaagstekwaliteitheteersttevervangenenzoveelmogelijkwerkzaamhedentecombineren.

EengedeeltevanhetnetwerkvanLianderbevindtzichineengebiedmetzakkendegrond.Verzakkendegrondvormteenbedreigingenvooreengasaansluitinginbedrijf.Woningenindezegebiedenzijnvaakonderheidenzakkenniet,terwijldeomringendegrondaanzakkingonderhevigis.Indiengeenvoorzorgsmaatregelenwordengenomen,bestaatdekansdataansluitleidingenbezwijkenmetongecontroleerdeuitstroomvangastotgevolg.Nieuweaansluitingen(vervangingdanwelgeheelnieuw)ingebiedenmetzakkendegrondwordenaangeslotendoormiddelvaneenconstructiedietegenzettingseffectenbestandis.Bijbestaandeaansluitingenwordtverzakkinggemonitord.

Terugblik

In2013zijn65.300aansluitleidingenvervangen.

Hetgeplandeaantalsaneringen(48.611stuks)in2014wasgebaseerdop(1)hetstalenaansluitingenprogrammainAmsterdam,(2)prognosevervangingenopbasisvanstoringsdichtheidsanalyse,(3)inschattingopbasisvanhetaantaltevervangenkilometerhoofdleidingen(4)inschattingvanhetaantaladhocvervangingen(vanuitstoringen,gaslekzoekenetcetera).

In2014isnieuwbeleidgeïmplementeerdwaarbijvoorsaneringenopbasisvanstoringsdichtheideersteenrisico-inspectienaardekwaliteitvandeaansluitingwordtuitgevoerdalvorensopdrachttegevenvooreensanering.Opbasisvanderisico-inspectiesbleekinveelgevallendatdeaansluitingnietgesaneerdhoefdeteworden,waardoorderealisatieop32.570stuksisuitgekomen.Hiermeezijnwelderelevanteknelpuntenopgelost.

Vooruitblik

Indeperiode2015–2018vervangtLiandertussende30.000en35.000aansluitleidingenperjaar.

4.5.2 Status risico’s KCD 2013 die niet meer tot de top 10 behoren

Dezeparagraafbevateenstatusupdatevanveiligheidgerelateerderisico’sdieindetop10vanhetKCD2013zijnvermeldmaarnietmeertotdetop10risico’sbehorenin2015.

Asbest in bovengrondse installaties en gebouwenInassets(gas-,klantinstallaties)ouderdan1995kanzichasbestbevinden.Inhetgasnetgaathetmetnameomdebehuizingvaninstallatiesennietominstallatietechnischetoepassingen.OmeenveiligewerkomgevingtegaranderenvoorLiander-medewerkersishetvanbelangditasbesttebeheersen.AlleassetsineigendomofbeheervanLianderwordendaaromwerkgedrevengeïnventariseerdenwanneernodiggesaneerd.Hiervoorzijnafsprakengemaaktmetdeinterneorganisatieenmetexterneaannemersdiehiervoorgecertificeerdzijn.Dezeafsprakenzijnin2013en2014ineenspecifiekprogrammageïmplementeerd.Inmiddelsisditindelijnbelegd.

OokasbestingebouwenofinstallatiesvanklantenkanbelemmerendzijnvoorwerkzaamhedenvanLiander.Allemedewerkersdieindevoorbereidingenuitvoeringmetasbesttemakenkunnenkrijgen,zijnopgeleidomasbestteherkennenengeïnstrueerdinhetgebruikvanpersoonlijkebeschermingsmiddelen.In2013isbijdeinschattingvanhetrisicogeneriekgekekennaarhetrisico.Hiermeeisheteentop10risicogewordenvoorgasenelektriciteit.Doorbeterinzichtindematerie,betereuitsplitsingnaarelektriciteitengasendegenomenmitigerendemaatregelen,behoortditrisicovoorgasnietmeertotdetop10.


5 Capaciteit

Een van de belangrijkste taken van een netbeheerder is het continu en veilig transporteren van gas.

De netinfrastructuur moet nu en in de toekomst aan de capaciteitsbehoefte van de klanten voldoen.

Een betrouwbare capaciteitsprognose is hierbij cruciaal.

Debelasting-enopwekprognoseisbinnenLiandereenjaarlijksterugkerendprocesomtekomentoteenramingvandebenodigdecapaciteitopdegasontvangststations(GOS)endenetkoppelpuntenmetdeandereregionalenetbeheerders.Dezeramingkijkt10jaarvooruitendientmedealsinputomknelpuntenteidentificeren.DaarnaastdientdezealsinputomconformhetprocesINP:• Hetrisicotebepalenvanhetcapaciteitsknelpunt;• Maatregelentebeschrijvenomcapaciteitsknelpuntenopte

heffen;• Daarmeegepaardgaandeinvesteringentebeschrijven,te

plannenenoptenemeninhetactiviteitenportfolio;• Activiteitenconformplanninguittevoerenentemonitoren.

5.1 Ramingsmethodiek

Hetjaarlijksecapaciteitsramingsprocesomvat:• Debelastingprognosevoordekomende10jaar(inclusief

scenariobepaling);• Debepalingvancapaciteitsknelpunten;• Hetgenererenvanoplossingsvarianten.

5.1.1 BelastingprognoseGasnettenwordenontworpenvoordeklantvraag.Metdebelastingprognosewordthetcapaciteitsbeslagbepaalddatmaatgevendisvoorhetindetoekomstkunnentransporterenvandegevraagdeengeleverdehoeveelhedengas.NaastdebeschikbaretransportcapaciteitvanheteigennetiserookdebeschikbareleveringscapaciteitdoordeinvoedendeGOS’en.Indiendedecentraleinvoedingvanalternatievegassen(zoalsgroengas)eengrotevluchtneemt,heeftditeenontlastendeinvloedopdeleveringdoordeGOS’en.Anderzijdsveranderenstromingspatronenindenettendoordecentraleinvoeding,waardoornetdelenlokaalzwaarderbelastkunnenworden.Debelastingprognoseomvatzoweldetoenamealsdeafnamevandebelasting.Heteffectvangasinvoedingindevoorzienings-gebiedenvanLianderwordthierinnietmeegenomen,omdathetgasaltijdvanafhetGOSnaardeklantgetransporteerdmoetkunnenworden.Indienereenofmeergroengasinvoedersineengebiedaanwezigzijnwordterspecifiekvoordiesituatiebeoordeeldofdezeinvoederzijngasaltijdafkanzettenopmomentendaterweiniggasvraagis.

Gasunie Transport ServicesGasunieTransportServices(GTS)heeftalzijnnetkoppelingenvoorzienvantelemetriewaarmeegegevenspergasstraatengasontvangststationwordengeregistreerd.Lianderheeftinzageindezegegevens,waardooropiederuurdedoorzetophetgasontvangststationbekendis.DejaarlijkseLoadforecastinganalyse,opbasisvanwerkelijkeGOS-debieten,leidtvialineaireregressieberekeningentotdetheoretischmaximalepiekuurleveringvanhetbetreffendeGOS.Deberekeningenzijngebaseerdopeenbuitentemperatuurvan-12°Cbijwindkracht5.Depiekindekoudeperiodevindtdoorgaanstussen8.00en9.00uurindeochtendplaats.

KNMI databaseHetKNMIstelteenopenbaredatabasemetmeteorologischegegevensterbeschikking.HetbedrijfsvoeringcentrumbepaaltopbasisvandiegegevensdeplaatselijkebuitentemperatuurbijiederGOSomderegressieberekeningopdejuistemanieruittekunnenvoeren.

Figuur 5.1 - Procedure belastingprognose

Belastingprognose gas

Input

Proces

Output

Verwerken in rekenmodelVerwerken in rekenmodellen inclusief afstemmen met GTS

Afgestemde prognose 2 jaar

t.b.v. GTS

Liander prognose 10 jaar

70% en 100%

Netrekenbestanden t.b.v. knelpuntanalyse

Standaard jaarver-

bruik per aansluiting

Planologische datdabase

Belasting per GOS per uur

Actuele gasnet

CAR Scada metingen GIS systeemKlant & Markt Netplanning

46

Planologische databaseBestemmingsplannenbiedeninzichtindeplanologischeontwikkelingen.Lianderinventariseertbelasting-ontwikkelingenvianetplanners,netarchitectenenaccountmanagers,diecontactenhebbenbijgemeenten,provinciesenklanten.Informatieovernieuweenbestaandegroteklantenbiedtinzichtindebelastingontwikkeling.Integenstellingtotdesituatiebijelektriciteitzijnaangeslotengroteklantengasnietwettelijkverplichtomhunprognosevandegasvraagvoordekomende10jaaraantegeven.Doordemogelijkeimpactvanaanmerkelijkewijzigingeninbelasting(vraagenaanbod),participeertgasvanaf2010indetienjarenenquêtevoorgroteelektriciteitsklanten.Opbasisvandezeinformatieendeactueleinzichtenindeplanologischeontwikkelingeninhetgebiedvullendenetplannersdeplanologischedatabase.Deplanologischedatabaseomvatalleplannenopgebiedvangasen/ofelektriciteit.Daarnaastwordengroengasinvoedingenplannenvoorwarmtedistributienetten(inplaatsvangasnetten)inbeeldgebracht.

5.1.2 Scenario’s Debelastingscenario’sbeschrijvendegasvraagopkorte(0-3jaar)enmiddellange(4-10jaar)termijn.Deplannenuitdeplanologischedatabasewordenperprognosejaaromgerekendnaarcapaciteit(m3/h)enperplanningsjaargecumuleerdenopgeteldbijdebestaandegeprognosticeerdebelastingvanhetjaarervoor.Hetresultaatishethoogbelastingscenario(100%scenario).Uitgangspunthierbijisdatdegeprognosticeerdegroeicijfersindeplanologischedatabasezijngewogenoprealiteitsgehalte.Hetgaatomdemeestwaarschijnlijkeontwik-kelingenvandebelastingeninvoeding.Daarnaastwordteenscenariouitgewerktwaarbijhetuitgangspuntisdat70%vandeplannendoorgaat(piekbelastingblijftongewijzigd).Hetresultaatishetlaagbelastingscenario(70%scenario).Samenvormenbeidescenario’sdebelasting-prognosevanLiander.

5.1.3 Afstemming met GTS en andere regionale netbeheerders

LianderanalyseertjaarlijksaandehandvanmeetwaardendeGOSleveringenenextrapoleertdezenaardekomende10jaar.GTSverstrektvanalleGOS’enhetgeprognosticeerdecapaciteitsbeslagvoordeeerstvolgendewinter.AlserindetoekomsteenoverbelastingvandebeschikbareGOScapaciteitdreigt,bespreektGTSditpotentiëleknelpuntmetLianderomtijdigplannentekunnenmakenvoorhetoplossenvanheteventueleprobleem.

IndeonevenjarenstemtLiandermetdeandereregionalenetbeheerdersdegewenstecapaciteitoponderlingenetkoppelingenaf.Hierbijwordtonderscheidgemaakttussendenormalebedrijfsvoeringsituatieeneencalamiteit.Wanneerereencapaciteitsknelpuntis,wordtditconformhetprocesINPafgehandeld.

5.2 Resultaten capaciteitsprognose

Deprognosevanbelasting,invoedingenuitwisselingisvoorde100%en70%belastingscenario’sperGOSuitgewerkt.OpgeenvandeGOS’enwordteencapaciteitstekortvoorzien.Detotaleverwachttecapaciteitsbehoeftevoordeperiode2015-2024isstijgend(ziefiguur5.2).Ditgaatintegendetrenddathetgemiddeldeverbruikvanklantenomlaaggaat,maardehoeveelheidklantenneemtnogsteedstoewaardoordegasvraagtijdenspiekmomentennogtoeneemt.Daardoorneemtookdegeprognosticeerdecapaciteitsbehoefteindegasnettentoe,alvlaktdeverwachtegroeiverderaf.DaarnaasthanteertLiandersinds2012eenanderloadforecastingmodelwaardoordeprognosesgemiddeldietshogerliggendaninhetverleden.

5.2.1. Energietransitie

RuimteverwarmingZowelophuishoudelijkalslandelijkniveauishetgrootstegedeeltevandeenergiediewegebruikenbestemdvoordewarmtevoorziening.Ditmaakthetverduurzamenenverminderenhiervancruciaalomdeomslagnaareenduurzameenergiehuishoudingin2050terealiseren.Hetterugschroevenvandegaswinning,hetafnemenvandegasvoorradeninNederlandendewensnietafhankelijkheidtezijnvangasvanuitpolitiekinstabielereregio’swerkenallemaalindiezelfderichting.

Metdeopkomstvanzonnepanelenenelektrischewarmtepompen,verbeterdeisolatievanwoningenenhetstrevennaardeinzetvanrestwarmte,lijkteenforseverlagingvanhetgasverbruikvoorverwarmingaanstaande.Demarktvoorverwarmenopgasiseenvolwassenmarktdiebegonnenisaaneenterugloop.Indecijferszienwedatnognietterug,omdatdemeestenieuwbouwwoningennogsteedseengasaansluitingkrijgenengrootschaligerenovatie,zoalsbeoogdmetbijvoorbeeldhetprojectStroomversnelling,nogslechtseenbeperkteschaalheeft.VoordezichttermijnvanditKCDgaatdebelastingprognosedaaromnogsteedsuitvangroeiengaatLianderuitvandereguliere,opveiligheidgefundeerde,onderhouds-envervangingsstrategie.

Figuur 5.2 - geprognosticeerde piekbelasting

3.800.000

3.700.000

3.600.000

3.500.000

3.400.000

3.300.000

3.200.0002

014

20

15

20

16

20

17

20

18

20

19

20

20

20

21

20

22

20

23

20

24

70% realisatie100% realisatie


DeverwachtingenzijnechterdatLianderin203010%tot30%mindergasklantenophetlage-druknetzalhebbenendatdezeookmindergaszullengebruiken.Ditbetekentnietauto-matischdatdepiekvraagineenkoudewinterookveellagerzalliggen.Diezalsterkafhangenvandemanierwaaropwoningenverwarmdzullenworden.Voordehoge-druknettengeldtdatereengrotereafhankelijkheidisvansectorenalsde(kleine)industrie,dienstensector,land-entuinbouwendecentraleelektriciteits-enwarmteproductie.Hierbijisdeafhankelijk-heidvaneconomischegroeiofteruggangveelprominenterdanalleendevraagnaarruimteverwarming.Voordehoge-druk-nettenwordtdaaromnoggeengroteovercapaciteitverwacht.

MobiliteitToenamevanhetgasverbruikwordtverwachtindemobili-teitssector.DeNationaleEnergieverkenning2015prognosti-ceerteengroeivan1PJin2015naar5PJin2030.Ditgaskanmetregulieregasnettennaartankstationsofwoningengetransporteerdwordenenheeftdaarmeeeendempendeffectopdeafnamevanhetgasverbruikvoorruimteverwarming.

Veranderende gassamenstellingIndetransitienaareenvolledigCO2-neutraleenergievoor-zieningzalaardgasplaatsmoetenmakenvoorduurzameenergiebronnen.OmdatNederlandeenuitgebreidegasinfra-structuurheeft,ligthetvoordehandomdiekostenefficiëntintezettenvoordedistributievanduurzamegassen.Nederlandheeftdeambitiedatin2050hetgasdatgedistribueerdwordtvolledigCO2-neutraalmoetzijn.OokenkeleandereNoordwest-Europesenetbeheerdershebbendiezelfdeambitie.Hierbijgaathetomgasuitorganischebronnen,zoalsbiomassaenriool-water,enomgasdatmetbehulpvanduurzameelektriciteitwordtverkregen(viaelektrolyseuitwaterstofbijvoorbeeld).

Dezeveranderingvaneentopdowninvoedingvanaardgasmet“Groningen”samenstelling,naareenmixvancentraleendecentraleproductievangassenmetverschillendesamenstel-lingenendiewellichtinverschillendenettenwordengedistri-bueerd,endebijbehorendevraagstukkenrondomdeontkop-pelingvandebalansvanproductieenvraagzulleneenheelandereaansturingenbewakingvanhetgasnetvragen.Hetgasnetzalnietmeeralseenlosstaandgeheelgezienmoetenworden,maarinsamenhangmetelektriciteits-enwarmte-nettenmoetenwordenbedrevenomtoteenmaatschappelijkoptimumtekomenomdeduurzaamheidsdoelstellingenopeeneffectievewijzetebereiken.

Smart Grid en Smart DesignSmartGridenSmartDesignvormenhetnetbeheervandetoekomst.Hierbijishetspeerpuntdatvraagenaanbodvanenergiecontinugebalanceerdwordenopzowellokaalalslandelijkniveauengecombineerdwordenmetveelmeergedetailleerdinzichtenlange-enkortetermijnvoorspellingen.Eriseentoenemendemonitoringvancapaciteitenconditienoodzakelijkomtekomentotveiligeenefficiëntenettendiedeenergietransitiemogelijkmaken.Doordemogelijkheidommetonzegasnettengrotehoeveelhedenenergierelatiefgoedkoopenmetweinigoverlasttetransporteren,endoordeintrinsiekebuffercapaciteitvangasnetten,zullengasnettenmogelijkeenbelangrijkerolblijvenspelenindeenergie-infrastructuurvandetoekomst.

Intelligentieinhetnetaanbrengenisgeenkwestievanhetaanbrengenvanveelenduresensorenenregelapparatuurmeteencompleetdekkendetelecominfrastructuur.Juistdecombinatievansimulatieprogramma’s,strategischgeplaatste(eneventueelverplaatsbare)meet-enregelapparatuurenhetaanbrengenvanautonomeintelligentieinstationsgevendemogelijkheidomhetnetalseenintelligentgeheeltelatenfunctionerenmeteenminimumaansensoren.Daaromisookdeuitrolvandeslimmegasmeterincombinatiemetdeslimmeelektriciteitsmeterrelevant.

Degas-,elektriciteits-enwarmtenettenzullentweerichtings-nettenwordenenonderlingenergieuitwisselen,waarbijookinhetgasnetinzichtensturingvereistisomdekwaliteitvandegasdistributie,degascompositieendenetintegriteitteverzekeren.InanalogiemetveelandereITontwikkelingenleidtdittoteennetwaarinmetenensturenopzolaagmogelijkniveauautonoomplaatsvindt.Deklantzalhierbijsteedsmeerzelfgaanaansturen,terwijlderolvandenetbeheerdersteedsmeerzalzijnomdebenodigdedataaanteleverenendedoordeklantgewensteactiesmogelijktemaken.

48

5.3 Capaciteitsknelpunten > 200 mbar

OpbasisvandecapaciteitsprognosesheeftLianderdebenodigdeenbeschikbarecapaciteitvannettenmeteendrukniveauboven200mbarbeoordeeldendecapaciteitsknelpuntengeïnventari-seerd.Deresultatenzijnweergegeveninbijlage4.

Projecten InPurmerendwordteennieuweHulpWarmteCentralegerealiseerdmeteengevraagdecapaciteitvanmaximaal6.000m3/h.Het8barnethadonvoldoendecapaciteitomdezehoeveelheidteleverenbij-12ºC.Dedrukaanhetuiteindevanhetnetzoubijtemperaturenlagerdan-8ºConderde3barkomen.Detransportleidingisin2014overeenlengtevan800meterverzwaardvan168mmnaar219mm.

HetgasontvangststationtePurmerendbevindtzichineengebouwwaarinookNUONgasontvangttenbehoevevaneenSTEG-installatie,verbondenaandestadsverwarmingPurmerend.Dewarmteproductiezalpermedio2014wordenovergenomendooreenbio-warmtecentrale.Inapril2014ontvingLianderberichtvanNUONdatalsgevolghiervanNUONgeenbehoeftemeerheeftaaneengasaansluitingophetnetwerkvanGTS,degrondwilverkopenenhetgebouwendeinstallatieswilslopen.Vanuithetzelfdegebouw,maarweldoormiddelvaneenafzonderlijkeaansluitingophetGTS-netwerk,voorzietLiandereendeelvanhetindustrieterreinvan(proces)gas(capaciteitca.400m3/h).Naasteenhogedrukleiding(HD-leiding)zijner3reduceerstationsaangeslotenopnetwerk.HetGOSPurmerendBaansteeisnietgekoppeldmetanderedelenvanhetLianderHD-netwerk.AlshetGOSopgehevenwordt,kanLianderhetdistributienetterplaatsenietmeervoeden.OmdegasvoorzieningophetindustrieterreindeBaansteetehandhavenheeftLianderin2015eenkoppelleidingaangelegd

inhet8barnettussenhetindustrieterreindeBaansteeenhettweedeGOSinPurmerendaandeCantekoogweg.Denieuwaangelegdekoppelleidingheefteenlengtevancirca1kilometerenisuitgevoerdals110PE100SDR11leiding.

IndeprovincieGelderlandheeftLiandertweeafzonderlijkegasnetdelenmetelkaargekoppelddoormiddelvandeaanlegvan1300meter8barhogedrukleidingtussenVoorthuizenenStroe.DeredenvandeaanlegvandezeHD-koppelingisdebedrijfszekerheidvanVoorthuizen,diewerdnamelijkdooreenHD-leidingvanuitBarneveldgevoed.Lianderheeftnudemogelijkheidomteschakelenbijgasincidentenenonderhoudswerkzaamheden.

IndeBommelerwaardwordtdeaanvraagvandrietuinders(capaciteitsvraagintotaal6.600m3/h)gerealiseerd.Hetbestaande8bargasnetzoubijdegevraagdecapaciteitopdeeindpuntenvanhetnetbij-12ºConderdevereiste3bardrukzakken.In2013zijnerleidingenaangelegdinhethogedruknetwaardoorereenringisontstaan.Hetcapaciteitsknelpuntisdaarmeeopgelost.OokverwachtLianderdoordegerealiseerdeoplossingeventuelenieuweaanvragendekomendejarentekunnenhonoreren.


5.4 Uitbreidingsplan

Inhoofdstuk3isaangegevenopwelkemanierdeonderhouds-envervangingsplannenvolgenuitIntegraleNetplanning.Indezeparagraafwordteenterugblikgegevenopdeuitbreidingsplannen.

5.4.1 Terugblik op 2013-2014-2015Terugblikopdevorigejareneneenvergelijkingmetderealisatielevertdevolgendecijfers:

Toelichting leidingen• DeaanlegvannieuweHD-hoofdleidingenisvooreengroot

deelafhankelijkvandevestigingvannieuwegrotegasklantenofdeaanlegvannieuwebedrijventerreinen.OokbijomvangrijkereconstructieszoalsbijdeA1/A6bijMuidenwordensomsgrotelengtesnieuwetransportleidinggelegd.DeaantallenopgenomeninhetKCDbetroffenderhalveprognoseswaarvanderealisatieuiteindelijklagerisuitgevallen.

• Deaanlegvannieuwedistributieleidingenbetreftvoornamelijkeenprognosevandeontsluitingvannieuwewoongebiedenenbedrijventerreinen.In2013wasdenieuwbouwhogerdaninhetKCDnogwerdgeprognosticeerdhetgeenheeftgeleidtotmeerkilometersdistributieleiding.In2014namendenieuwbouwactiviteitentenopzichtevan2013aftotongeveerdeprognoseinhetKCD.In2015groeitdewoningbouwvoorheteerstsindsjarenweerzoalsdatookinhetKCDalwasgeprognosticeerd.


overslag-endistrictregelstations.Deuitbreidingenindezecategoriezijnopgenomenonderdistrictregelstations.

• Derealisatievannieuweoverslag-en/ofdistrictregelstationsbetrefteveneenshoofdzakelijknieuwbouw,maarislastigerteprognosticeren,omdatdenoodzaakvoordevestigingvaneennieuwstationafhankelijkisvandenetsituatieterplaatse.In2013wasderealisatiehogerdanvoorafingeschatenin2014en2015lager.

• Deopgegevenuitbreidingsaantallenvanhogedrukaansluitsetsenafleverstationswasgebaseerdopeeninschattingvandeklantvraag.Derealisatiewijktindeverschillendejarenafdoordatdewerkelijkeklantvraaghogeroflagerwas.

Uitbreidingen 2013 2014 2015

Eenheid KCD 2013 Realisatie KCD 2013 Realisatie KCD 2013 Realisatie*

Leidingen

HD-Hoofdleidingen km 18 15 24 14 24 16

Distributieleidingen km 108 114 103 100 107 108

Aansluitleidingen aantal 12.878 15.922 13.498 13.743 14.538 15.163

Stations

Overslagstation aantal 0 0 0 0 0 0

Districtregelstation aantal 11 17 11 4 12 9

Hogedruk huisaansluitset aantal 54 48 27 65 27 52

Afleveringstation aantal 54 42 123 52 123 50

Aansluitingen

HD aansluitingen aantal 108 90 150 117 150 50

LD aansluitingen aantal 12.770 15.832 13.348 13.626 14.388 15.113

Overige (appendages) aantal 0 0 0 0 0 0

Uitbreidingen (in mln euro) 2013 2014 2015


€ 21,5 € 17,9 € 15,9 € 14,4 € 16,7 € 14,4

Aansluitingen € 14,8 € 17,4 € 10,5 € 14,9 € 11,2 € 14,1


Netten € 17,5 € 14,6 € 17,2 € 11,2 € 18,1 € 16,1



Tabel 5.1 – Overzicht van uitbreidingen in 2013 - 2015

50

Toelichting aansluitingen• Derealisatievannieuweaansluitingenin2013washoger

dandeinhetKCDopgenomenprognose,waarinrekeningwasgehoudenmeteensterkedalingvandewoningbouw.Diedalingtradpasopin2014waardoorderealisatieindatjaarongeveerinlijnismetdeinschattinginhetKCD.In2015groeitdewoningbouwvoorheteerstsindsjarenweerenzelfsmeerdaninhetKCDwerdgeprognosticeerd.

• Hetgebruikvanappendagesbijuitbreidingwordtnietapartgeregistreerd.

Toelichting financieel• Deuitgavenvoornieuweaansluitingennemenin2015

relatiefmeertoedandeaantallen,omdatermeerlaagbouwenminderhoogbouwwordtgerealiseerddantentijdevanhetopstellenvanhetKCD2013werdgeprognosticeerd.Deklantbijdragennemenmeerdanevenredigtoe,omdatinhetKCDeentelageprognosevoordeaanklanteninrekeningtebrengentarieven2015isgehanteerd.

5.4.2 VooruitblikVooruitblikopdekomendejarenlevertdevolgendecijfers:

VoorhetuitbreidingsplangasverwachtLiandereentoenameindeuitbreidingsactiviteitenin2016totenmet2018.

Toelichting leidingen• DoordeaantrekkendeeconomieverwachtLianderde

komendejarenmeerkilometersHD-hoofdleidingaanteleggendanindeafgelopenjarenhetgevalwas.

• Doorhetherstelvandenieuwbouwneemtookdeverwachtingmetbetrekkingtotdenieuwaanteleggendistributieleidingenvoordekomendejarentoe.

Toelichting stations• Deaantallennieuwterealiserengasstationsbetrefteen

prognosegerelateerdaandenettenterontsluitingvannieuwewoongebiedenenbedrijventerreinen.

Toelichting aansluitingen• Lianderverwachtdathetherstelvandenieuwbouwdatin

2015zichtbaarwordtzichindekomendejarenzalvoortzetten.Daaromgroeiendeverwachteaantallennieuweaansluitingenmetcirca7á8%perjaar.

• Hetgebruikvanappendagesbijuitbreidingwordtnietapartgeregistreerd.

Toelichting financieel• Deuitbreidingsuitgavenaandenettenenaansluitingen

ontwikkelenzichinlijnmetdehierbovenbeschrevenontwikkelingeninaantallen.

Uitbreidingen Eenheid 2016 2017 2018

Leidingen

HD Hoofdleidingen km 23 26 26

Distributieleidingen km 109 115 115

Aansluitleidingen aantal 16.289 17.627 18.768

Stations

Overslagstation aantal 0 0 0

Districtregelstation aantal 13 19 19

Hogedruk huisaansluitset aantal 54 50 50

Afleveringstation aantal 51 53 54

Aansluitingen

HD aansluitingen aantal 51 53 54

LD aansluitingen aantal 16.238 17.574 18.714

Overige (appendages) aantal 0 0 0

Uitbreidingen (in mln euro) 2016 2017 2018

€ 17,6 € 18,0 € 18,2

Aansluitingen € 15,2 € 16,3 € 17,3

Bijdragen derden -€ 13,5 -€ 15,6 -€ 16,6

Netten € 16,7 € 17,8 € 18,1

Bijdragen derden -€ 0,7 -€ 0,5 -€ 0,5

Tabel 5.2 - Overzicht van geplande uitbreidingen 2016-2018

52

Bijlage 1 | Investerings- en onderhoudsplan – AantallenV

erv

ang

ing

en

20

132

014

20

152

016

20

172

018

Ee

nh

eid

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

Leid

ing

en

HD

Ho

ofd

leid

ing

en

km4

019

37

273

83

14

13

33

3

Dis

trib

uti

ele

idin

ge

nkm

23

52

38

22

22

02

22

22

36

240

211

20

8

Aan

slu

itle

idin

ge

naa

nta

l5

9.12

86

5.2

95

43

.66

53

4.2

28

35

.59

33

2.5

35

33

.80

83

4.1

50

34

.85

0

Sta

tio

ns

Ove

rsla

gst

atio

naa

nta

l0

00

00

00

00

Dis

tric

tre

ge

lsta

tio

naa

nta

l10

078

85

758

511

08

88

18

1

Ho

ge

dru

k h

uis

aan

slu

itse

taa

nta

l3

97

919

92

12

62

52

5

Afl

eve

rin

gst

atio

naa

nta

l3

25

32

25

32

815

1111

Aan

slui

tin

gen

HD

aan

slu

itin

ge

naa

nta

l7

16

41

25

41

1215

1111

LD

aan

slu

itin

ge

naa

nta

l5

9.0

57

65

.28

94

3.5

80

34

.20

33

5.5

08

32

.52

33

3.7

93

34

.139

34

.83

9

Ove

rig

e (a

pp

end

ages

)aa

nta

l0

00

00

00

00

Uit

bre

idin

ge

n2

013

20

142

015

20

162

017

20

18

Ee

nh

eid

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

Leid

ing

en

HD

Ho

ofd

leid

ing

en

km18

1524

1424

162

32

62

6

Dis

trib

uti

ele

idin

ge

nkm

108

114

103

100

107

108

109

115

115

Aan

slu

itle

idin

ge

naa

nta

l12

.878

15.9

22

13.4

98

13.7

43

14.5

38

15.1

63

16.2

89

17.6

2718

.774

Sta

tio

ns

Ove

rsla

gst

atio

naa

nta

l0

00

00

00

00

Dis

tric

tre

ge

lsta

tio

naa

nta

l11

1711

412

913

1919

Ho

ge

dru

k h

uis

aan

slu

itse

taa

nta

l5

44

827

65

275

25

45

05

0

Afl

eve

rin

gst

atio

naa

nta

l5

44

212

35

212

35

05

15

35

4

Aan

slui

tin

gen

HD

aan

slu

itin

ge

naa

nta

l10

89

015

011

715

05

05

15

35

4

LD

aan

slu

itin

ge

naa

nta

l12

.770

15.8

32

13.3

48

13.6

26

14.3

88

15.11

316

.23

817

.574

18.7

14

Ove

rig

e (a

pp

end

ages

)aa

nta

l0

00

00

00

00

* E

ind

ejaa

rsve

rwac

hti

ng

ein

d s

ep

tem

be

r 2

015


* E

ind

ejaa

rsve

rwac

hti

ng

ein

d s

ep

tem

be

r 2

015

Ve

rvan

gin

ge

n (

in m

ln e

uro

)2

013

20

142

015

20

162

017

20

18

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

€ 1

14,0

€ 1

19,1

€ 1

01,

3€

83

,5€

91,

6€

94

,2€

110

,1€

10

7,5

€ 1

08

,7

Aan

slu

itin

ge

n€

62

,3€

59

,7€

51,

6€

40

,1€

41,

6€

44

,7€

57,

6€

61,

8€

64

,7

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

0,1

€ 0

,0-€

0,4

-€ 0

,1-€

0,4

€ 0

,0-€

0,1

€ 0

,0€

0,0

Net

ten

€ 5

1,7

€ 5

9,4

€ 4

9,7

€ 4

3,3

€ 5

0,0

€ 4

9,5

€ 5

2,5

€ 4

5,7

€ 4

4,0

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

2,3

-€ 3

,1-€

7,4

-€ 4

,1-€

7,4

-€ 2

,6-€

4,0

-€ 3

,5-€

3,5

Uit

bre

idin

ge

n (

in m

ln e

uro

)2

013

20

142

015

20

162

017

20

18

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

€ 2

1,5

€ 1

7,9

€ 1

5,9

€ 1

4,4

€ 1

6,7

€ 1

4,4

€ 1

7,6

€ 1

8,0

€ 1

8,2

Aan

slu

itin

ge

n€

14

,8€

17,

4€

10

,5€

14

,9€

11,

2€

14

,1€

15

,2€

16

,3€

17,

3

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

10

,7-€

13

,3-€

11,

2-€

10

,9-€

12

,1-€

15

,5-€

13

,5-€

15

,6-€

16

,6

Net

ten

€ 1

7,5

€ 1

4,6

€ 1

7,2

€ 1

1,2

€ 1

8,1

€ 1

6,1

€ 1

6,7

€ 1

7,8

€ 1

8,1

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

0,1

-€ 0

,8-€

0,5

-€ 0

,8-€

0,5

-€ 0

,3-€

0,7

-€ 0

,5-€

0,5

On

de

rho

ud

spla

n (

in m

ln e

uro

)2

013

20

142

015

20

162

017

20

18

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

€ 5

1,6

€ 5

6,8

€ 5

1,3

€ 5

4,7

€ 5

2,0

€ 4

7,1

€ 4

0,1

€ 3

8,9

€ 3

8,7

On

de

rho

ud

€ 2

7,5

€ 3

2,1

€ 3

0,5

€ 3

0,8

€ 3

0,9

€ 2

5,7

€ 2

3,0

€ 2

2,1

€ 2

2,2

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

2,8

-€ 1

,6-€

4,0

-€ 2

,9-€

4,1

-€ 2

,8-€

6,0

-€ 6

,3-€

6,5

Sto

rin

ge

n€

17,

4€

16

,5€

16

,1€

17,

5€

15

,8€

15

,9€

15

,1€

14

,9€

14

,9

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

1,4

-€ 1

,2-€

1,3

-€ 1

,3-€

1,3

-€ 1

,4-€

1,2

-€ 1

,2-€

1,2

Ove

rig

€ 1

1,0

€ 1

0,9

€ 9

,9€

10

,7€

10

,6€

9,8

€ 9

,2€

9,4

€ 9

,4

* E

ind

ejaa

rsve

rwac

hti

ng

ein

d s

ep

tem

be

r 2

015

Bijlage 2 | Investerings- en onderhoudsplan - Financiële getallen

54

Bijlage 3 | Incidentmeldingen OvV / SodM 2013 -2014

Datum Plaats Straat Deelsysteem Druk Opmerking

1-jan-13 Loosdrecht Oud-Loosdrechtsedijk Hoofdleiding 100 mbar Door zwaar vuurwerk in een straatkolk is

de hoofdleiding gas lekgeraakt.

8-jan-13 Elst Rijksweg Zuid thv huisnr 60 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens een gestuurde boring door aan-

nemer is de hoofdleiding gas geraakt.

18-jan-13 Amsterdam Madurastraat Hoofdleiding 100 mbar Lekkage aan een verbinding in de hoofd-

leiding gas.

23-jan-13 Ede Ravenburg Hoofdleiding 30 mbar Waterleiding gesprongen.

4-feb-13 Rijnsaterwoude Herenweg 32 Hoofdleiding 100 mbar Bij het maken van een illegale aansluiting

door derden is met een slijptol de hoofd-

leiding gas lekgeraakt.

7-feb-13 Amsterdam Westhavenweg Gasstation 1 bar Door een aanrijding door derden is een

afleverstation beschadigd geraakt.

9-feb-13 Nunspeet Winckelweg 25 Aansluitleiding 100 mbar Aansluitleiding gas beschadigd geraakt

door koperdiefstal.

22-feb-13 Zaandam Jaspersstraat thv flat 91-153 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is een aansluitleiding gas geraakt.

23-feb-13 Noordwijkerhout Schippersvaartweg Hoofdleiding 8 bar Bij een raketboring door derden is de

hoofdleiding gas doorboord.

26-feb-13 Wijchen Varenstraat thv 4 Hoofdleiding 100 mbar Hoofdleiding gas is door werking van de

bodem lekgeraakt.

27-feb-13 Heiloo Oosterzijweg Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is het blaasgatzadel van de hoofdlei-

ding gas getrokken.

8-mrt-13 Amsterdam Rigakade 21 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden is een op-

zetstuk van de overbrugging kapot ge-

drukt.

20-mrt-13 Zaltbommel Van Voordenpark 21 Hoofdleiding 8 bar Aannemer heeft tijdens het realiseren van

een nieuwe aansluiting het aansluitzadel

niet goed gelast. Tijdens het dichtgooien

van het gat is het zadel los geraakt.

27-mrt-13 Nieuwe Wetering Achterweg 104 Hoofdleiding 8 bar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is de hoofdleiding gas geraakt.

3-apr-13 Velp Arnhemsestraatweg 29 n.v.t. n.v.t. Koperdiefstal binneninstallatie in leeg-

staand flatgebouw.

8-apr-13 Amsterdam Mauritskade Hoofdleiding 1 bar Lekkage in hoofdleiding gas ontstaan tij-

dens asfalt verwijderen door derden met

een asfaltprikker.

8-apr-13 Zaandam J Kleinsorgstraat 7 Gasmeteropstelling 100 mbar Door onduidelijke montage instructie is

de vervangen meter niet juist gemon-

teerd. Dichtheidscontrole is niet juist uit-

gevoerd, door gebruik van verkeerde

sopcontrolevloeistof.

9-apr-13 Kortenhoef E. Blocklaan thv 21 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is de hoofdleiding gas uit de T-stuk

getrokken.

10-apr-13 Ede Zuidelijke Spoorstraat Hoofdleiding 100 mbar Een piketpaal is door de hoofdleiding gas

gegaan doordat een voertuig hier over-

heen gereden is.

2013



11-apr-13 Barneveld Bloemendaallaan 44 Aansluitleiding 100 mbar Bij werkzaamheden voor aanleg voor

glasvezel door derden is een aansluitza-

del lekgeraakt.

15-apr-13 Amsterdam Frederiksplein 1 Hoofdleiding 30 mbar Door werking van de bodem is de hoofd-


23-apr-13 Haarlem M. v. Heemskerckstraat 2 Aansluitleiding 30 mbar Tijdens slijpwerkzaamheden door derden

is een aansluitleiding gas lekgeraakt.

28-apr-13 Bussum Pr. Irenelaan 11 Hoofdleiding 30 mbar Door werking van de bodem is de hoofd-


30-apr-13 Wamel v. Heemstraweg / hoek

Nieuweweg

Hoofdleiding 100 mbar Door werking van de bodem is de hoofd-


2-mei-13 Zutphen Polsbroek thv huisnr 77 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens rioolwerkzaamheden door der-

den. De waterleiding en hoofdleiding gas

waren niet ondersteund met als gevolg

dat de hoofdleiding gas uit de verbinding

getrokken is door het eigen gewicht.

6-mei-13 Zelhem Palmberg 21 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens het boren van de woonkamer

naar de kelder is de aansluitleiding gas

geraakt.

16-mei-13 Nijmegen De Meeuwse Acker 2009 Hoofdleiding 100 mbar Bewoner heeft tijdens rioolwerkzaamhe-

den met een koevoet de hoofdleiding gas

geraakt.

29-mei-13 t Zand Keinsmerweg Gasstation 3 bar HAS-kast is omvergereden.

4-jun-13 Hem Hemmerbuurt 160 Hoofdleiding 100 mbar Hoofdleiding gas geraakt tijdens graaf-

werkzaamheden in de tuin door bewoner.

14-jun-13 Lelystad Hofstede 202 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens het maken van een prieel is een

paal door de aansluitleiding gas geslagen

door derden.

15-jun-13 Den Helder J in t Veltstraat 135 Gasmeteropstelling 30 mbar Binnenbrand heeft de meterkast bescha-

digd.

17-jun-13 Leiderdorp Merelstr/Koekoekstr Hoofdleiding 100 mbar Na sanering van de hoofdleiding gas

bleek dat de steigleidingen naar de 2 flat-

gebouwen niet aangesloten waren.

20-jun-13 Loosdrecht Molenmeent 1 Aansluitleiding 100 mbar Na het relinen (kousmethode) van de

hoofdleiding gas had 1 klant geen gas. Bij

het oplossen van dit probleem is bij het

doorzagen van de aansluitleiding gas een

steekvlam ontstaan met verwonding bij

de monteur tot gevolg.

21-jun-13 Dodewaard Voorenswei 8 Hoofdleiding 100 mbar Vrachtwagen is over een paal gereden en

is daarbij in de hoofdleiding gas gedrukt.

24-jun-13 Sassenheim Menneweg 63 Aansluitleiding 100 mbar Monteur van waterleidingbedrijf heeft tij-

dens saneringswerkzaamheden de aan-

sluitleiding gas stukgetrokken en gepro-

beerd te herstellen. Bij aankomst Liander

monteur bleek dat een ander deel van de

aansluitleiding gas 4 meter van de hoofd-

leiding gas uit de verbinding getrokken is.

5-jul-13 Barneveld Groen v Prinstererlaan Hoofdleiding 100 mbar Tijdens rioolwerkzaamheden door derden

is de hoofdleiding gas geraakt.

8-jul-13 Ede Zandlaan Hoofdleiding 8 bar Tijdens het aandraaien van bouten van

een blindflens is de afsluiter losgeschoten

56


15-jul-13 Amsterdam G. Flinckstraat 64 C Gasmeteropstelling 100 mbar Monteur van aannemer heeft overdag tij-

dens Liander werkzaamheden een wartel

van een gaskraan niet goed aangedraaid.

16-jul-13 Koog aan de

Zaan

Pellekaanstraat 24 Aansluitleiding 100 mbar Bij tuinwerkzaamheden door derden is

een paal door de aansluitleiding gas ge-

gaan.

6-aug-13 Apeldoorn ROUSSEAUSTR 33 Aansluitleiding 100 mbar Een loodgieter heeft bij het verwarmen

van een krimpkous met een brander de

aansluitleiding gas zodanig verhit dat er

een gaslekkage is ontstaan. Hierbij is het

vrij uitstromende gas in brand gevlogen.

13-aug-13 Ransdorp Dorpsweg voor 98 Hoofdleiding 1 bar Bij het saneren van een hoofdleiding gas

is bij graafwerkzaamheden een blaasgat-

zadel van een hoge druk hoofdleiding gas

getrokken.

15-aug-13 Alphen ad Rijn Prins Hendrikstraat 132 Hoofdleiding 30 mbar Gaslekkage veroorzaakt door een gebro-

ken hoofdleiding gas.

23-aug-13 Haarlem Westelijke Randweg 1 Hoofdleiding 4 bar Een kraantje heeft tijdens het rijden een

afsluiter van een sifonpijp geraakt. Hierbij

is de kraan afgebroken.

28-aug-13 Giesbeek Uitmaat Hoofdleiding 100 mbar Bij het aanleggen van een glasvezelkabel

is met een raket de hoofdleiding gas ge-

raakt.

3-sep-13 Amsterdam Kortenaerstraat 27 Aansluitleiding Na aanleiding van een gasluchtmelding in

de meterkast is door de Liander monteur

geconstateerd dat de aansluitleiding gas

in de vloer tussen de 1e en de 2e verdie-

ping lek was.

18-sep-13 Hilversum Eemnesserweg 130 Aansluitleiding 30 mbar Bij reparatiewerkzaamheden aan een ver-

binding in een KPN kabel is met een bran-

der de aansluitleiding gas beschadigd en

in de brand gevlogen.

5-okt-13 Geldermalsen H. Kuykstraat 41 Aansluitleiding 100 mbar Als gevolg van koperdiefstal is er in een

leegstaand pand vrije gasuitstroom ont-

staan op de aansluitleiding gas.

9-okt-13 Nijmegen Nachtegaalplein 1 Hoofdleiding 100 mbar Bij het rooien van een boom is de hoofd-

leiding gas stukgetrokken.

10-okt-13 Gameren Ouwelsestraat 7 Hoofdleiding 100 mbar Bij het weghalen van de fundering van

een PIN-automaat heeft een graafmachi-

ne de hoofdleiding gas geraakt.

17-okt-13 Duiven Elshofpassage 13 Hoofdleiding 8 bar Bij het maken van een aanboring voor

een nieuwe aansluitleiding gas heeft de

monteur aangeboord op de hoge druk (8

bar) hoofdleiding gas i.p.v. de lage druk

(100 mbar) hoofdleiding gas.

20-okt-13 Apeldoorn Oud Veldzichtlaan 6 Hoofdleiding 30 mbar Door een ernstige waterlekkage uit een

gebroken waterleiding van Vitens is de

hoofdleiding gas gebroken en volgelopen

met water en modder.



24-okt-13 Amsterdam Nassaukade 7 Hoofdleiding 100 mbar Bij het opgraven van de hoofdleiding gas

voor het repareren van een gevonden

gaslek brak er spontaan een stuk buis-

wand af, waardoor er een groot gaslek

ontstond.

24-okt-13 Amsterdam Marnixkade 88 Aansluitleiding 100 mbar Aannemer was in de kruipruimte naast de

aansluitleiding gas pulspalen aan het

slaan. Bij slijpwerkzaamheden aan deze

palen is de aansluitleiding gas lekgeraakt

en het vrij uitstromend gas in brand ge-

vlogen.

28-okt-13 Oene Ooster Oeneweg Hoofdleiding 100 mbar Door een omgewaaide boom is de gaslei-

ding en de middenspanningskabel stuk-

getrokken. Hierbij is het vrij uitstromende

gas ontstoken met een gasbrand tot ge-

volg.

28-okt-13 Warmenhuizen Dergmeerweg 30 Hoofdleiding 3 bar Een omgewaaide boom heeft de hoofd-


28-okt-13 Laren Heideveldweg 87 Hoofdleiding 30 mbar Een omgewaaide boom heeft de hoofd-


28-okt-13 Den Helder De Garst 3 Hoofdleiding 100 mbar Een omgewaaide boom heeft de hoofd-


28-okt-13 Rheden Dorpsstraat Hoofdleiding 30 mbar Een omgewaaide boom heeft de hoofd-


31-okt-13 Boskoop Boezemlaan 29 Hoofdleiding 3 bar Bij het slaan van een anker voor een dam-

wand is de hoofdleiding gas geraakt.

4-nov-13 Tiel Nwe Tielseweg 26 Hoofdleiding 100 mbar Bij het plaatsen van een ondergrondse

vuilcontainer is de hoofdleiding gas ge-

raakt.

6-nov-13 Lunteren v Limburg Stirumstraat Hoofdleiding 100 mbar Bij het schoonblazen van een mantelbuis

voor kabels heeft een prop zand de

hoofdleiding gas vernield.

11-nov-13 Bussum J F Evertslaan 7 Hoofdleiding 30 mbar Als gevolg van een gebroken hoofdbuis is

er gas in de kelder van nummer 7 geko-

men en in het riool.

14-nov-13 Hilversum Minckelersstraat 173 Aansluitleiding 8 bar Bij graafwerkzaamheden is een 8 bar

aansluitleiding geraakt

27-nov-13 Amsterdam Waddenweg 12 Hoofdleiding 100 mbar Als gevolg van een gebroken hoofdlei-

ding gas is er gas in de kruipruimtes van

diverse woningen gekomen.

17-dec-13 Zaandam S. Spiersweg 15A Aansluitleiding 100 mbar Bij het slaan van een paal voor een hek-

werk is de aansluitleiding gas geraakt.

17-dec-13 Zeewolde Winkelweg Hoofdleiding 8 bar Bij het in bedrijf nemen van een trans-

portleiding gas na geplande werkzaam-

heden is er lucht in het transportsysteem

gekomen met niet werkende gastoestel-

len tot gevolg.

20-dec-

13

Lelystad Vaartweg 158 Gasstation 8 bar Een vrachtauto heeft een afleverstation

omver gereden.

24-dec-13 Purmerend G. Leeghwaterhof Hoofdleiding 100 mbar Bij graafwerkzaamheden is de hoofdlei-

ding gas geraakt.

28-dec-13 Koog aan de

Zaan

Baardspringer 22 Hoofdleiding 100 mbar Ontploffend vuurwerk in een rioolput

heeft de hoofdleiding gas beschadigd.

58


30-dec-

13

Lelystad Karveel 20-50 Aansluitleiding 100 mbar De bewoner heeft in de kruipruimte on-

der de meterkast de aansluitleiding gas

per ongeluk doorgezaagd.

31-dec-13 Wormerveer Goudastraat Hoofdleiding 100 mbar Ontploffend vuurwerk in een rioolput


31-dec-13 Koog aan de

Zaan

Baardspringer 7911 Hoofdleiding 100 mbar Ontploffend vuurwerk in een rioolput


31-dec-13 Nijkerk I. Sweersstraat 2 Hoofdleiding 100 mbar Ontploffend vuurwerk in een rioolput



10-jan-14 IJmuiden Zeeweg 287 Aansluitleiding 30 mbar Tijdens boorwerkzaamheden door aanne-

mer is de aansluitleiding gas binnen lek-

geraakt.

16-jan-14 Nijmegen Niersstraat 98 Hoofdleiding 100 mbar Door werking van de bodem is de hoofd-


24-jan-14 Arnhem Boulevard Heuvelink Hoofdleiding 3 bar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is een standpijp van een sifon ge-

raakt.

31-jan-14 Haarlem A. Jacobsstraat Aansluitleiding 30 mbar Tijdens betonboorwerkzaamheden door

derden is een aansluitleiding gas geraakt.

14-okt-13 Zaandijk Guishof 1 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens een gestuurde boring door aan-

nemer is de aansluitleiding gas geraakt.

12-feb-14 Amsterdam Oranje Vrijstaatkade t.h.v. 21 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door een

aannemer is een aftakzadel van de hoofd-

leiding gas getrokken.

13-feb-14 Naarden Amsterdamsestraatweg 87 Aansluitleiding 100 mbar Door koperdiefstal van de binnenleiding

en een deel van de aansluitleiding gas is

er vrije gasuitstroom ontstaan.

14-feb-14 Amsterdam Wethouder in 't Veld 113 n.v.t. 100 mbar Explosie in woning.

4-mrt-14 Vorden Lankampweg 2 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens boorwerkzaamheden door lood-

gieter is de aansluitleiding gas binnen lek-

geraakt.

7-mrt-14 Arnhem Oranjestraat t.h.v. huisnr 29 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens het vervangen van de hoofdlei-

ding gas is bij graafwerkzaamheden de

bestaande hoofdleiding spontaan op een

boorgat gebroken.

18-mrt-14 Bennekom Bereklauw t.h.v. 69 Hoofdleiding 100 mbar Bij een raketboring voor het aanleggen

van een glasvezelkabel door derden is de

hoofdleiding gas doorboord.

2-apr-14 Voorschoten Veurseweg t.h.v. 257 Aansluitleiding 8 bar Hoge druk afleverset is omver gereden

door derden. Hierbij is de aansluitleiding

gas onder de afleverset afgebroken.

3-apr-14 Barneveld Nic. Beetsstraat 36 Hoofdleiding 8 bar Hoofdleiding gas lekgeraakt met vrije

gasuitstroom in het riool.

11-apr-14 Amsterdam Oosterpark 58 Aansluitleiding 100 mbar Door verhitting van een mantelbuis heeft

zich op de daarin aanwezige aansluitlei-

ding gas een blaas gevormd. Op een later

tijdstip is in deze blaas een gaatje ont-

staan.

2014



16-apr-14 Assendelft Dorpsstraat 677 Hoofdleiding 100 mbar Bij het verwarmen van een krimpkous aan

en 10 kV-elektrakabel is de hoofdleiding

gas ook verhit en lekgeraakt. Het vrij uit-

stromend gas heeft vlam gevat.

16-apr-14 Weesp Flevolaan 70-72 Aansluitleiding 100 mbar Als gevolg van corrosie is een gaslekkage

ontstaan aan de aansluitleiding gas bin-

nen de gevel.

22-apr-14 Haarlem Jan van Zutphenstraat 16 Hoofdleiding 30 mbar Door de druk van boomwortels op de

hoofdleiding gas is deze gebroken.

28-apr-14 Dieren Tellegenlaan t.h.v. huisnr 41 Aansluitleiding 30 mbar Tijdens graafwerkzaamheden voor aanleg

van een glasvezelkabel eerder op de dag

is de aansluitleiding gas lekgeraakt met

vrije gasuitstroom tot gevolg. De veroor-

zaker heeft de lekkage niet opgemerkt.

1-mei-14 Ede Bunschoterplein 11 Hoofdleiding 100 mbar Bij sloopwerkzaamheden is door grond-

druk een muur van een kelder naar bin-

nen ingestort. De hierdoor ontstane

grondverschuiving heeft de hoofdleiding

gas uit een verbindingsmof getrokken.

6-mei-14 Amsterdam Damrak Hoofdleiding 1 bar Bij het stukprikken met een asfaltprikker

van een reeds uitgenomen waterleiding is

ook in de vrij liggende gasleiding geprikt.

10-mei-14 Noorden (Nieuw-

koop)

Irisstraat 23 Gasmeteropstelling 100 mbar In de meterkast is een knelkoppeling los-

geraakt met ernstige lekkage tot gevolg.

21-mei-14 Lelystad Larserplein 20 Gasstation 8 bar Tijdens maaiwerkzaamheden is een hoge

druk afleverset (HAS) omvergereden.

28-mei-14 Amsterdam James Wattstraat 89 Aansluitleiding 100 mbar Door corrosie/veroudering zijn er meer-

dere verbindingen in de aansluitleiding

gas (blokvoeding) lekgeraakt met ernsti-

ge lekkage in een box.

30-mei-

14

Apeldoorn Aristotelesstraat Hoofdleiding 30 mbar Het distributienet gas is over een groot

gebied volgelopen met water en modder.

4-jun-14 Amsterdam P. Nieuwlandstraat 72E Aansluitleiding 100 mbar Door veroudering is een verbinding in de

aansluitleiding gas lekgeraakt met ernsti-

ge gaslekkage in een box.

6-jun-14 Amsterdam Kantershof Hoofdleiding 1 bar Tijdens het slaan van een damwand door

derden is de hoofdleiding gas geraakt.

19-jun-14 Weesp Leeuwenveldseweg Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-


19-jun-14 Voorhout J. van Beierenweg Gasstation 8 bar Hoge druk afleverset is omver gereden

door derden.

25-jun-14 Amsterdam Kelbergenpad Hoofdleiding 100 mbar Bij het verwijderen van een boortoestel is

deze met geweld losgekomen van de

hoofdleiding gas.

27-jun-14 Twello M. de Ruyterstraat/ K. Door-

manstr.

Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is de eindkap geheel van de hoofdlei-

ding gas getrokken.

10-jul-14 Leiden Seringenstraat 24 Hoofdleiding 30 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-


60


31-jul-14 Beneden-Leeu-

wen

Beatrixstraat 70 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden om een

gaslek te traceren is een elektrakabel van

een informatiebord geraakt. Hierbij is het

lekkende gas in brand gevlogen.

2-aug-14 Nijmegen Daalseweg thv 341 Hoofdleiding 100 mbar Een defecte OV-kabel heeft een gat ge-

brand in de hoofdleiding gas.

8-aug-14 Roelofarends-

veen

Geestweg 20 Gasstation 8 bar Een personenauto heeft een hogedru-

kaansluitset aangereden.

14-aug-14 Leiden C. Franckstraat 20 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is de aansluitleiding gas geraakt.

19-aug-14 Zutphen vd Capellenlaan 18 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens slijpwerkzaamheden voor wijzi-

gen riool door derden is onze mantelbuis

aangezien voor rioolbuis. Hierbij is de

mantelbuis met de daarin aanwezige aan-

sluitleiding gas doorgeslepen.

30-aug-

14

Amsterdam Zeeburgerdijk Aansluitleiding 100 mbar In een flat die gerenoveerd wordt hebben

koperdieven de koperen aansluitleiding

gas in het pand weggenomen.

2-sep-14 Nijmegen J. W. Passtraat Aansluitleiding 100 mbar In de kelder is de aansluitleiding gas

doorgezaagd door derden.

2-sep-14 Barneveld Stationsweg thv 175 Hoofdleiding 8 bar Door veroudering is een verbinding in de

hoofdleiding gas lekgeraakt.

4-sep-14 Nijmegen Muntweg 404 Hoofdleiding 100 mbar Door de druk van boomwortels op de

hoofdleiding gas is deze gebroken.

4-sep-14 Amsterdam Admiralengracht Hoofdleiding 100 mbar Tijdens eigen werkzaamheden aan de

hoofdleiding gas is een gasblaas geknapt

4-sep-14 Diemen Beukenhorst Explosie in flat met brand en vrije gasuit-

stroom tot gevolg.

6-sep-14 Sijbekarspel Westerstraat thv 27 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is de aansluitleiding gas geraakt.

10-sep-14 Amsterdam Koningsstraat Aansluitleiding 30 mbar Als gevolg van graafwerkzaamheden eer-

der op de dag is een aansluitleiding gas

geraakt. Hierbij is de ontstane lekkage op

de aftakking van de hoofdleiding gas niet

opgemerkt.

22-sep-14 Beesd Mar. Notendijk Hoofdleiding 8 bar Tijdens graafwerkzaamheden door der-


22-sep-14 Amsterdam Grasweg thv huisnr 5 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-


23-sep-14 Amsterdam Deccaweg Aansluitleiding 100 mbar Aansluitleiding gas geraakt bij het slaan

van een piketpaal door derden.

24-sep-14 Apeldoorn Zadelmakersdonk t.h.v. 203 Hoofdleiding 100 mbar Eindkap is van de hoofdleiding gas afge-

schoten.

26-sep-14 Amsterdam B. vd Brinkhof 87 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens slijpwerkzaamheden door derden

is de aansluitleiding gas geraakt.

27-sep-14 Lelystad Marderhoek 24 Aansluitleiding 100 mbar In de kruipruimte van het pand is door

aanlegfout in het verleden een scheur

ontstaan in de aansluitleiding gas

29-sep-14 Koog aan de

Zaan

Knosterveld 13 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens rioolwerkzaamheden door derden

is de hoofdleiding gas gebroken.



29-sep-14 Sassenheim Frankenhorst 33 C Aansluitleiding 30 mbar In een kruipruimte is tijdens rioolwerk-

zaamheden in de aansluitleiding gas ge-

boord.

5-okt-14 Nijkerkerveen Amersfoortseweg 73 Aansluitleiding 100 mbar Als gevolg van koperdiefstal is in een

slooppand vrije gasuitstroom ontstaan op

de aansluitleiding gas.

7-okt-14 Geldermalsen Kostverlorenkade Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-


8-okt-14 Huizen Kerkstraat Aansluitleiding 30 mbar Tijdens graafwerkzaamheden voor aanleg

glasvezelkabel is een aansluitleiding gas

geraakt.

11-okt-14 Purmerend Oostervenne Aansluitleiding 100 mbar Door derden is er tijdens de verbouwing

in de aansluitleiding gas gezaagd.

14-okt-14 Diemen Weesperstraat thv 108 Aansluitleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-

den is een aansluitleiding gas geraakt.

14-okt-14 Amsterdam Brahmstraat Aansluitleiding 100 mbar Aansluitleiding gas lekgeraakt door ver-

oudering.

14-okt-14 Zutphen Marsweg 28 Aansluitleiding 100 mbar Als gevolg van koperdiefstal is in een

slooppand vrije gasuitstroom ontstaan op

de aansluitleiding gas.

23-okt-14 Amsterdam Mr. Treublaan thv 20 Hoofdleiding 100 mbar Drukmeetpunt voor het op afstand meten

van de druk is door vandalen beschadigd.

29-okt-14 Diemen Groote Peel 33 Aansluitleiding 100 mbar Derden hebben tijdens rioolwerkzaamhe-

den in de kruipruimte in de aansluitleiding

gas gezaagd.

3-nov-14 Nieuwkoop Larixstraat thv 20 Hoofdleiding 100 mbar Door de hitte van een defecte elektraka-

bel is een gat ontstaan in de hoofdleiding

gas.

3-nov-14 Hilversum Veerstraat thv 4 Hoofdleiding 30 mbar Tijdens bodemonderzoek is met een

handgrondboor in de hoofdleiding gas

geboord.

3-nov-14 Zeewolde Landbouwweg thv 48 Hoofdleiding 100 mbar Tijdens graafwerkzaamheden door der-


5-nov-14 Anna Paulowna Zwinweg thv 17 Gasstation 3 bar Aanhanger is losgeraakt van een tractor

en tot stilstand gekomen tegen een hoge-

drukafleverset.

10-nov-14 Amsterdam Keizersgracht 720-3 Gasmeteropstelling 30 mbar Een installateur heeft met een elektrische

boormachine in de gasmeter geboord.

15-nov-14 Boskoop Galerij 7 Hoofdleiding 100 mbar Hoofdleiding gas lekgeraakt door wer-

king van de bodem.

21-nov-14 Arnhem Paulstraat 106 Aansluitleiding 100 mbar Bewoner heeft tijdens kluswerkzaamhe-

den in de aansluitleiding gas geboord.

24-nov-14 Drachten Torenstraat 107 Aansluitleiding 100 mbar Aannemer heeft bij het boren van ventila-

tiegaten in de kelder door de aansluitlei-

ding gas geboord.

24-nov-14 Amsterdam O Nassaulaan 3 hs Aansluitleiding 100 mbar Aannemer heeft met een diamantboor tij-

dens renovatiewerkzaamheden door de

aansluitleiding gas geboord.

26-nov-14 Medemblik Ganker 15 Hoofdleiding 4 bar Door werking van de bodem is de hoofd-

leiding gas lekgeraakt met vrije gasuit-

stroom tot gevolg waarbij ook gas in het

riool is gekomen.

62


27-nov-14 Amsterdam Recht boomsloot t.h.v. 52 hs Hoofdleiding 30 mbar Door werking van de bodem is de hoofd-

leiding gas gebroken.

28-nov-14 Amsterdam Weteringschans 2 Hoofdleiding 30 mbar Als gevolg van een gaslek heeft zich bij

het bedienen van een URI-lift een explo-

sie voorgedaan.

2-dec-14 Badhoevedorp Sloterweg t.h.v. 327 Hoofdleiding 8 bar Tijdens grondboorwerkzaamheden in

verband met het zoeken naar een bom uit

de tweede wereldoorlog door derden is

een hoofdleiding gas geraakt.

5-dec-14 Oudorp Mercuriusstraat 13 Gasmeteropstelling 100 mbar Door mechanische spanning a.g.v. bo-

demwerking is de meteropstelling lekge-

raakt.

5-dec-14 Amsterdam H Cleyndertweg 1 Hoofdleiding 100 mbar Door werking van de bodem is de hoofd-

leiding gas gebroken.

5-dec-14 Diemen Hartveldseweg Hoofdleiding 100 mbar Door werking van de bodem is de hoofd-

leiding gas gebroken met vrije gasuit-

stroom in het riool en in de kelder van een

hoekpand tot gevolg.

7-dec-14 Apeldoorn Aidastraat Hoofdleiding 30 mbar Het distributienet gas is over een groot

gebied volgelopen met water en modder

doordat een waterleiding gesprongen is.

8-dec-14 Zevenaar Sleeg Hoofdleiding 100 mbar Tijdens rioolwerkzaamheden door derden

is de hoofdleiding gas geraakt.

10-dec-14 Landsmeer Kanaalweg Hoofdleiding 3 bar Derden hebben met een gestuurde bo-

ring voor een nieuwe waterleiding de

hoge druk hoofdleiding gas geraakt.

15-dec-14 Jisp Dorpsstraat thv 81 Aansluitleiding 100 mbar Door grondwerking is een aansluitzadel in

de rijweg lekgeraakt.

15-dec-14 Hoorn Liornestraat bij spoorweg-

overgang

Hoofdleiding 30 mbar Door grondwerking is een verbinding in

de hoofdleiding gas lekgeraakt.

28-dec-14 Amsterdam Schovenstraat 17 Aansluitleiding 100 mbar Een defecte mof-verbinding in een elek-

trakabel heeft een gat gebrand in de aan-

sluitleiding gas.


Bijlage 4 | CapaciteitsknelpuntenL

oca

tie

Jaar

op

tre

de

nD

rukn

ive

auO

msc

hri

jvin

g k

ne

lpu

nt

Maa

tre

ge

lS

tatu

s &

To

elic

hti

ng

Am

ste

rdam

,

We

stp

oo

rtw

eg

20

12 -

20

148

bar

Ve

rgro

ten

be

dri

jfsz

eke

rhe

id 8

bar

rin

g A

m-

ste

rdam

De

be

no

dig

de

uit

bre

idin

g v

an h

et 8

bar

net

is

voo

rbe

reid

. We

rk w

ord

t m

ee

ge

no

me

n in

de

pri

ori

teri

ng

van

we

rkza

amh

ed

en

vo

lge

ns

de

met

ho

die

k va

n In

teg

rale

Net

pla

nn

ing

. Er

is

oo

k o

verl

eg

gaa

nd

e o

ver

ee

n e

xtra

GO

S v

oo

r

het

bet

reff

en

de

ge

bie

d. O

ok

dan

zal

dez

e 8

bar

uit

bre

idin

g a

ang

ele

gd

wo

rde

n.

Pro

ject

is g

est

art

in 2

014

. Pro

ject

wo

rdt

af-

han

kelij

k va

n v

erg

un

nin

gve

rstr

ekk

ing

op

ge

le-

verd

ein

d 2

015

/be

gin

20

16.

Am

ste

rdam

Na

20

158

bar

Bo

de

msa

ne

rin

g S

pak

lerw

eg

, ve

rpla

atse

n

GO

S

Ee

rste

we

rkza

amh

ed

en

i.v.

m. o

verd

rach

t te

r-

rein

aan

de

ge

me

en

te z

ijn g

ep

lan

d v

oo

r n

a-

jaar

20

13. I

n 2

014

vo

lgt

de

twe

ed

e o

verd

rach

t

en

we

rkza

amh

ed

en

. De

be

slis

sin

g o

ver

het

verp

laat

sen

van

de

GO

S'e

n w

ord

t in

20

18 g

e-

no

me

n.

In s

ep

tem

be

r 2

014

he

eft

de

ee

rste

ove

r-

dra

cht

van

het

te

rre

in p

laat

s g

evo

nd

en

en

in

feb

ruar

i 20

15 d

e tw

ee

de

. De

ge

me

en

te A

m-

ste

rdam

he

eft

de

inte

nti

e u

itg

esp

roke

n d

e

verp

laat

sin

g v

an d

e G

OS

‘en

uit

erl

ijk in

20

18

ge

real

ise

erd

te

he

bb

en

. De

form

ele

op

dra

cht

van

de

ge

me

en

te h

ierv

oo

r is

no

g n

iet

ver-

stre

kt.

Am

ste

rdam

ce

n-

tru

m

20

158

bar

Cap

acit

eit

spro

ble

em

in 3

0 m

bar

net

do

or

on

tbre

ken

dis

tric

tsta

tio

n in

om

gev

ing

Ro

kin

Co

mb

inat

iest

atio

n e

n p

ep

erb

us

zijn

ove

rwo

-

ge

n e

n in

on

twik

kelin

g. P

aral

lel w

ord

t g

e-

we

rkt

aan

het

to

etse

n v

an e

en

on

de

rgro

nd

s

stat

ion

vo

or

de

bin

ne

nst

ad. I

n 2

013

is e

en

Pe

-

pe

rbu

s G

as (

Zo

utv

aatj

e) d

e e

nig

haa

lbar

e o

p-

loss

ing

ge

ble

ken

.

In d

e e

ers

te h

elf

t va

n 2

015

is d

e n

ieu

we

inn

o-

vati

eve

pe

pe

rbu

s in

het

ce

ntr

um

van

Am

ste

r-

dam

to

eg

ep

ast,

waa

rme

e d

e ca

pac

ite

itsp

ro-

ble

em

is o

pg

elo

st. D

e ka

rakt

eri

stie

ke

Pe

pe

rbu

sse

n o

p d

e A

mst

erd

amse

str

aath

oe

-

ken

zijn

ech

te b

likva

ng

ers

. Ve

el A

mst

erd

am-

me

rs z

ulle

n d

en

ken

dat

ee

n P

ep

erb

us

alle

en

is b

ed

oe

ld a

ls a

anp

lakz

uil,

maa

r in

het

bin

-

ne

nw

erk

zit

ee

n c

om

ple

et g

asd

istr

icts

tati

on

.

Maa

sbo

mm

el

Vo

lgt

ge

me

en

te-

be

leid

8 b

arTr

ansp

ort

net

Ho

rsse

/Maa

sbo

mm

el o

nvo

l-

do

en

de

ge

dim

en

sio

ne

erd

Kn

elp

un

t aa

ng

em

aakt

, wo

rdt

me

eg

en

om

en

in d

e p

rio

rite

rin

g v

an w

erk

zaam

he

de

n v

ol-

ge

ns

de

met

ho

die

k va

n In

teg

rale

Net

pla

n-

nin

g.

De

min

imu

m d

ruk

aan

het

ein

d v

an h

et n

et in

Maa

sbo

mm

el i

s o

nd

er

no

rmal

e o

mst

and

igh

e-

de

n b

ij -1

2grC

5,5

bar

.

Dit

is r

uim

bo

ven

het

ge

ste

lde

min

imu

m v

an

3 b

ar. H

et k

ne

lpu

nt

is d

aarm

ee

op

ge

lost

.

64

Lo

cati

eJa

ar o

ptr

ed

en

Dru

kniv

eau

Om

sch

rijv

ing

kn

elp

un

tM

aatr

eg

el

Sta

tus

& T

oe

lich

tin

g

Bo

mm

ele

rwaa

rd2

013

8 b

arE

r zi

jn a

anvr

age

n b

inn

en

ge

kom

en

van

tw

ee

tuin

de

rs v

oo

r e

en

aan

slu

itin

g v

an e

lk 2

.50

0

m3/h

. Tev

en

s is

er

ee

n a

anvr

aag

van

1.6

00

m3/h

in e

en

late

r st

adiu

m (

20

14).

Het

8 b

ar

gas

net

zal

bij

de

gev

raag

de

cap

acit

eit

op

de

ein

dp

un

ten

van

het

net

bij

-12

ºC o

nd

er

de

vere

iste

3 b

ar d

ruk

zakk

en

.

Do

or

het

be

staa

nd

e h

og

ed

ruk

gas

net

te

ver-

zwar

en

met

25

00

met

er

HD

leid

ing

ku

nn

en

we

de

nie

uw

e aa

nvr

age

n v

oo

r h

et k

om

en

d

jaar

aan

slu

ite

n e

n o

ok

de

te v

erw

ach

ten

vraa

g in

de

kom

en

de

10 ja

ar h

on

ore

ren

.

In 2

013

zijn

er

leid

ing

en

aan

ge

leg

d in

het

ho

ge

dru

k n

et w

aard

oo

r e

r e

en

rin

g is

on

t-

staa

n. H

et c

apac

ite

itsk

ne

lpu

nt

is d

aarm

ee

op

ge

lost

.

Pu

rme

ren

d2

014

8 b

arD

e S

tad

sve

rwar

min

g P

urm

ere

nd

wil

in 2

014

ee

n n

ieu

we

Hu

lp W

arm

te C

en

tral

e h

eb

be

n

aan

de

Ve

rbin

din

gsw

eg

in P

urm

ere

nd

. Dez

e

nie

uw

e H

WC

zal

max

imaa

l 6.0

00

m3/h

gaa

n

afn

em

en

van

het

8 b

ar t

ran

spo

rtn

et in

Pu

r-

me

ren

d. D

it n

et h

eef

t o

p d

it m

om

en

t o

nvo

l-

do

en

de

cap

acit

eit

om

dez

e h

oev

ee

lhe

id t

e le

-

vere

n b

ij -1

2ºC

. De

dru

k aa

n h

et u

ite

ind

e va

n

het

net

zal

van

af t

em

pe

ratu

ren

lag

er

dan

-8ºC

on

de

r d

e 3

bar

ko

me

n.

Do

or

80

0 m

ete

r tr

ansp

ort

leid

ing

te

verz

wa

-

ren

van

16

8 m

m n

aar

219

mm

kan

aan

de

klan

tvra

ag w

ord

en

vo

ldaa

n.

De

tran

spo

rtle

idin

g is

in 2

014

ove

r e

en

len

gte

van

80

0 m

ete

r ve

rzw

aard

van

16

8 m

m n

aar

219

mm

. Hie

rme

e ka

n a

an d

e kl

antv

raag

wo

r-

de

n v

old

aan

.

Alm

en

Tem

pe

ratu

ur-

afh

anke

lijk

4 b

arD

e d

ruk

in h

et 4

bar

net

in A

lme

n k

an b

ij

-12

ºC z

akke

n t

ot

137

mb

ar. D

it v

old

oet

nie

t

aan

het

be

leid

(m

inim

um

dru

k va

n 1

,5 b

ar)

en

zorg

t m

og

elij

k vo

or

dru

kpro

ble

me

n in

het

LD

net

in d

e to

eko

mst

.

Dit

is v

oo

r h

et L

D-n

et o

pg

elo

st d

oo

r e

en

tech

nis

che

ing

ree

p in

het

bet

reff

en

de

dis

-

tric

tsta

tio

n, w

aard

oo

r d

e ca

pac

ite

it in

het

stat

ion

is v

erk

lein

d. D

e d

ruk

in h

et a

chte

rlig

-

ge

nd

e 10

0 m

bar

net

zal

nu

nie

t ve

rde

r d

ale

n

dan

35

mb

ar. D

e m

og

elij

ke d

rukd

alin

g in

het

4 b

ar n

et is

hie

rme

e n

og

nie

t o

pg

elo

st.

Sta

tio

n is

ve

rvan

ge

n e

n e

r zi

jn t

ijde

lijke

maa

t-

reg

ele

n g

etro

ffe

n o

m d

e g

asaf

gif

te t

e b

ep

er-

ken

(o

pka

pp

ing

en)

. Vo

or

20

16 is

ee

n p

roje

ct

ge

pla

nd

waa

rbij

de

HD

rin

g in

Alm

en

wo

rdt

ge

slo

ten

(ve

rbo

nd

en)

waa

rdo

or

de

dru

kpro

-

ble

me

n o

p d

e H

D d

efi

nit

ief

verh

olp

en

zijn

.


Bijlage 5 | Verklarende woordenlijst

Aardgas Aardgasiseenbrandbaargas,inhoofdzaakbestaandeuitmethaan,meteenrelatievedichtheidtenopzichtevanluchtvanniethogerdan0,76

AC AsbestcementACM AutoriteitConsument&MarktACT AllianderCrisisteamBCF BusinessControlFrameworkBEI BedrijfsvoeringvanElektrischeInstallaties.In

NederlandgehanteerdenormvoorhetwerkenaanenbedrijfsvoerenvanelektriciteitsnetteninHoog-enLaagspanning.

BMR BedrijfsmiddelenregisterCODATA Periodiekeinformatieverzoekenvande

Energiekamermetbetrekkingtot‘kentallenregionalegas-enelektriciteitsnetten’en‘kwaliteitdienstverleningentransport’

DS Districtstation.Hetgehelecomplexvanruimteeninstallatieinclusiefdescheidingsafsluiters,waardedrukvanhetgaswordtgeregeldtenbehoevevandevoedingvanhetdistributienet

GGIJ GrijsGietijzerGIS GeografischInformatieSysteemGOS GasontvangstationGroengas Biogasdatzodanigisbehandelddathetzonder

gevolgenvoordeeindgebruikerskanwordeningevoedinhetaardgasnet

GTS GasTransportServices,landelijkenetbeheerderINP IntegraleNetPlanningm0

3gas Eenhoeveelheidgas,diebijeenabsolutedrukvan1013,25mbareneentemperatuurvan0ºCindrogetoestandeenvolumevan1m3inneemt.(normaalofnulm3)

KB KathodischeBeschermingKBS KwaliteitBeheersingsSysteemKLAK Systeemwaarinallestoringengeregistreerden

afgehandeldworden.WordtgebruiktalsvoedingvoorNESTOR

KwalUGas Kwaliteitsregistratie-enrapportageUitgenomenGasnetdelen

LCR LianderControlRoomMVO MaatschappelijkVerantwoordOndernemenNESTOR Systeemvoorhetlandelijkregistrerenvan

energieonderbrekingen

NTA8120 NederlandseTechnischeAfspraak8120:“Eisenaaneenveiligheids-,kwaliteits-encapaciteitsmanagementsysteemvoorhet

elektriciteits-engasnetbeheer”OS Overslagstation.Hetgehelecomplexvan

ruimteeninstallatieinclusiefdescheidingsafsluiterswaardedrukvanhetgaswordtgeregeldtenbehoevevandevoedingvanhettransportnetmeteendrukhogerdan200mbarenlagerdan8bar

OvV OnderzoeksraadvoorVeiligheidPAS55 PubliclyAvailableSpecification55:een

internationalenormdiehandvattenaanreiktvooroptimaalmanagementvanfysieke

assetseninfrastructuur,waarbijhetaccentligtoprisicomanagement

PDCA-cyclus Plan,Do,Check,Act-cyclusvoorcontinueverbeteringvanprocessen

SodM StaatstoezichtopdeMijnenSVBM StoringsverbruikersminutenVCA Veiligheid,GezondheidenMilieuChecklist

Aannemers.Certificeringvoorhetvoorkomenvanongelukkenbijwerkzaamhedenineenrisicovolleomgeving

VESPA Verbeter-enschoningsplanassetdataVI VeiligheidsindicatorVIAG VeiligheidsinstructieAardgas.InNederland

gehanteerdenormvoorhetwerkenaanenbedrijfsvoerenvangasnetten

VMS Veiligheidsmanagementsysteem

66

Bijlage 6 | MRQ leeswijzer

MRQ artikel Omschrijving Suggestie voor opname in het KCD KCD 2015,

paragraaf

Art. 10 lid 1a Streefwaarde jaarlijkse uitvalduur. Opnemen. 3.1

Art. 10 lid 1b Streefwaarde gemiddelde onderbrekingsduur. Opnemen. 3.1

Art. 10 lid 1c Streefwaarde onderbrekingsfrequentie. Opnemen. 3.1

Art. 10 lid 2 De formules, bedoeld in de artikelen 3 tot en met 5, zijn

van overeenkomstige toepassing op het bepalen van de

door een netbeheerder na te streven waarden voor de

kwaliteitsindicatoren, bedoeld in het eerst lid, die betrek-

king hebben op na te streven eenheden.

N.v.t. N.v.t.

Art. 10 lid 3 Toegepaste normen, richtlijnen en voorschriften bij aanleg,

onderhoud, beheer en transport via gastransportnet.

Niet expliciet opnemen vanwege certifi-

cering NTA8120 en/of PAS55.

N.v.t

Art. 11 lid 1a Resultaten raming totale behoefte capaciteit E en G. Niet expliciet opnemen vanwege certifi-


N.v.t. (5.2)

Art. 11 lid 1b De capaciteitsknelpunten. Opnemen. 5.3, Bijlage 4

Art. 11 lid 1c Wijze waarop te voorzien in totale behoefte aan capaciteit

en wijze waarop de knelpunten opgelost worden.

Capaciteitsknelpunten opnemen plus de

wijze waarop deze worden opgelost.

5.3, Bijlage 4

Art. 11 lid 1d Afschrift ramingsprocedure (Art. 14). Niet expliciet opnemen vanwege certifi-


N.v.t. (5.1)

Art. 11 lid 1e Afschrift uitgevoerde risicoanalyse en vastgestelde risico’s

(Art. 15).

Opnemen van een samenvatting van het

afschrift van de uitgevoerde risicoanalyse

en de naar oordeel van de netbeheerder

belangrijkste risico’s.

2.3

Art. 11 lid 1f Maatregelen ten aanzien van onderhoud en vervanging

(Art. 15).

Opnemen. 3.5, 4.5

Art. 11 lid 1g Afschrift investeringsplan. Tabellen opnemen volgens format (in eu-

ro’s en aantallen).

Bijlage 1, Bijla-

ge 2

Art. 11 lid 1h Afschrift onderhoudsplan. Tabellen opnemen volgens format (in eu-


Bijlage 1, Bijla-

ge 2

Art. 11 lid 1i Afschrift onderhouds- en storingsplan waarin beschreven

wordt hoe storingen en onderbrekingen worden opgelost

en waarin de organisatie van de onderhouds- en storings-

dienst wordt beschreven.

Opnemen in hoofdstuk over de werking

van KBS.

2.5

Art. 11 lid 2 KCD wordt gebaseerd op gegevens uit het KBS. Opnemen in hoofdstuk over de werking

van KBS.

2.1, 2.2, 2.3

Art. 14 lid 1 Raming totale behoefte capaciteit. N.v.t. N.v.t. (5.2)

Art. 14 lid 2a Beschrijving methode van ramen. Niet expliciet opnemen vanwege certifi-


N.v.t. (5.1)

Art. 14 lid 2b Een schets van de ontwikkeling van meerdere scenario's

die de totale capaciteitsbehoefte prognosticeren.

Opnemen. 5.1

Art. 14 lid 2c Uitwerking op hoofdlijnen van het meest waarschijnlijke

scenario.

Opnemen. 5.2

Art. 14 lid 2d Een indicatie van de te hanteren uitgangspunten die aan

Art. 14 lid 2b ten grondslag liggen.

Opnemen. 5.1

Art. 14 lid 2e Analyse voor het bepalen van de betrouwbaarheid van de

raming.

Opnemen. 5.2

Art. 14 lid 2f Analyse van de wijze waarop wordt omgegaan met het ri-

sico dat zich een ander scenario verwezenlijkt.

Opnemen. 5.2

Art. 14 lid 2g Methode van bepaling capaciteitsknelpunten Opnemen. 5.3

Art. 14 lid 3a Bij capaciteitsraming zoveel mogelijk gebruikmaken van

ingediende capaciteitsvraag, of onderbouwde schattin-

gen.

Opnemen. 5.1



paragraaf

Art. 14 lid 3b Bij capaciteitsraming gebruik maken van capaciteitsvraag

die is gerealiseerd t.o.v. vorige raming.

Opnemen. 5.1

Art. 14 lid 4 Motivering van de keuze van het meest waarschijnlijke

scenario waarbij aandacht wordt besteed aan de invloed

van de ingediende, eventueel geschatte en eerder gereali-

seerde capaciteitsvraag op die keuze.

Opnemen. 5.1

Art. 14 lid 5a De uitwerking van de methode voor het bepalen van de

knelpunten richt zich in ieder geval op de wijze waarop

een verband wordt gelegd tussen het bepalen van een

knelpunt en een ontwikkelingsscenario.

Opnemen. 5.3, Bijlage 4

Art. 14 lid 5b De uitwerking van de methode richt zich op de waar-

schijnlijkheid waarmee, de termijn waarbinnen en de om-

standigheden waaronder een knelpunt zich naar verwach-

ting voor doet.

Opnemen. 5.3, Bijlage 4

Art. 14 lid 6 Afstemming met aangrenzende netbeheerders/invoeden-

de netbeheerders.



N.v.t. (5.1)

Art. 15 lid 1 Kwaliteitsbeheersingssysteem gericht op beheersing risi-

co’s voor realiseren of in stand houden nagestreefde kwa-

liteit van de transportdienst op korte en lange termijn.


van het KBS

2.1, 2.2, 2.3

Art. 15 lid 2 Vaststellen belangrijkste risico’s middels actuele risicoana-

lyse.

Opnemen. 2.3

Art. 15 lid 3 Inzichtelijk maken in de actuele risicoanalyse hoe de be-

langrijkste risico's zijn geïnventariseerd en op relevantie

zijn beoordeeld en op welke bedrijfswaarden de risico's

betrekking hebben.

Opnemen in hoofdstuk over het KBS.

Ook opnemen op welke bedrijfswaarden

de risico’s betrekking hebben.

2.3

Art. 15 lid 4 Vaststellen maatregelen in onderhoud en vervanging in

komende 7 jaar (exclusief eerste 3 jaar) voor realiseren of

in stand houden nagestreefde kwaliteit van transport-

dienst.

Opnemen. 3.3, 3.5

Art. 15 lid 5 Bij de risicoanalyse de in het bedrijfsmiddelenregister op-

genomen gegevens, bepalend voor kwaliteit, betrekken.


van het KBS

2.2, 3.3

Art. 16 lid 1a Investeringsplan komende 3 jaren met een beschrijving

van de voor investeringen benodigde werkzaamheden,

uitgesplitst naar vervangings- en uitbreidingsinvesterin-

gen.

Tabellen opnemen volgens format (in eu-

ro’s en aantallen). Uitsplitsing in tabel

met aantallen naar vervanging en uitbrei-

ding is niet nodig.

3.5, 5.4, Bijlage

1, Bijlage 2

Art. 16 lid 1b Onderhoudsplan komende 3 jaren met een beschrijving

van onderhoud en benodigde werkzaamheden



3.5, 5.4, Bijlage

1, Bijlage 2

Art. 16 lid 1c Plan met beschrijving wijze van oplossing storingen en on-

derbrekingen, alsmede onderhouds- en storingsdienst.


van het KBS

2.5, 4.3

Art. 16 lid 2a Specificatie benodigde tijd, financiële middelen. Toelich-

ting aanpassingen ten opzichte van voorgaande plan.


ro’s en aantallen). Terugblik naar vorige

KCD van belang.

3.5, 5.4, Bijlage

1, Bijlage 2

Art. 16 lid 2b Toelichten hoe met risicoanalyseresultaten rekening is ge-

houden in de plannen. Tevens resterende risico's betrek-

ken.

Opnemen in de hoofdstukken Kwaliteit,

Veiligheid en Capaciteit.

3.4, 4.5

Art. 17 lid 1 Hanteren van een bedrijfsmiddelenregister dat een be-

schrijving bevat van alle verbindingen, leidingen, hulpmid-

delen, aangeduid naar locatie, aard, type en overige rele-

vante info.

Toelichting in KBS hoofdstuk opnemen. 2.2

Art. 17 lid 2 Procedure actualiteit en compleetheid bedrijfsmiddelenre-

gister.


68


paragraaf

Art. 17 lid 3a Beschrijving van het bedrijfsmiddelenregister (BMR) en de

wijze waarop geborgd is dat de gezamenlijke systemen

die het BMR vormen actueel en compleet zijn.


Art. 17 lid 3b Beschrijving en kwalitatieve beoordeling componenten. Opnemen. 3.3

Art. 17 lid 3c Wijzigingen in toestand componenten t.o.v. voorgaande

jaar.

Opnemen. 3.3

Art. 18 lid 1 BMR bevat beschrijving van leidingen en hulpmiddelen:

materiaalsoort, legjaar, druk, kathodische bescherming,

datum ingebruikneming stations en appendage.



N.v.t.

Art. 18 lid 2 BMR bevat beschrijving van leidingen en hulpmiddelen:

materiaal kern, isolatiemateriaal, diameter verbinding, aan-

legjaar verbinding, spanningsniveau, lengte van verbin-

ding tussen twee schakelstations, lengte verbindingsdeel

tussen stations, trafo's, spanningsruimtes, stationsvelden,

schakelen regelstations: datum in gebruikneming.



N.v.t.

Art. 19 Onderlinge consistentie kwaliteitsbeheersingssysteem, re-

sultaten en procedure capaciteitsbehoefte, de streefwaar-

den, registratieproces en jaarlijkse begroting.

Toelichting in KBS hoofdstuk opnemen. 2.1, 2.2, 3.5, 5.4

Art. 20 lid 1 Evaluatie van het registratieproces van storingen en pro-

cedures en plannen rond capaciteitsbepaling, investerin-

gen en onderhoud, éénmaal per zes jaar.

In principe niet van toepassing. Iedere

netbeheerder heeft individuele keuze om

deze zesjaarlijkse evaluatie in het KCD op

te nemen of anderszins beschikbaar te

maken.

N.v.t. (geleverd

in 2013)

Art. 20 lid 2 Evaluatie registratieproces met betrekking tot bijdrage

procedures en plannen aan nagestreefde kwaliteitsniveau.





maken.

N.v.t. (geleverd

in 2013)

Art. 20 lid 3 Noodzakelijke wijzigingen registratieproces, procedures

en plannen.





maken.

N.v.t. (geleverd

in 2013)

Art. 20a lid 1 Beschikt over calamiteitenplan waarin aan bod komen vi-

sie, uitgangspunten en strategie met betrekking tot crisis-

management; taken, bevoegdheden en verantwoordelijk-

heden crisismanagers; crisisorganisatie;

besluitvormingsstructuur; wijze van alarmering en opscha-

ling van activiteiten; interne en externe communicatieaf-

spraken.

Toelichting in hoofdstuk Veiligheid opne-

men

2.5, 4.1, 4.3

Art. 20a lid 2 Calamiteitenplan is afgestemd met hulpverlenende dien-

sten.



N.v.t (4.3)

Art. 20b Verstrekt met betrekking tot een calamiteitenvoorval de

gegevens over het voorval aan de Minister van Economi-

sche Zaken, Landbouw en Innovatie.



N.v.t. (4.4, bij-

lage 3)

Liander N.V. Postbus 506920 AB Duiven

www.liander.nl

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Gas - Liander · 2015. 12. 14. · Zuid-Holland. Binnen dit...

Documents

Transcript of Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Gas - Liander · 2015. 12. 14. · Zuid-Holland. Binnen dit...