Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Elektriciteit

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Elektriciteit2015

Beheert het netwerk voor gas en stroom

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Elektriciteit2015

Inhoud

Voorwoord 2Samenvatting 3VerzorgingsgebiedenkerngegevensLiander 5

1 Missie, visie en strategie 61.1 Missie 61.2 Visie 61.3 Strategie 6

2 Kwaliteits beheersingssysteem 72.1 Organisatiemodel 102.2 Bedrijfsmiddelenregister 102.3 Risicomanagement 132.4 Algemeneomschrijvingbeleiden

instandhouding 182.5 Storingenenonderbrekingen 192.6 CertificeringenLiander 21

3 Kwaliteit 223.1 Systeembetrouwbaarheid 223.2 Spanningskwaliteit(PowerQuality) 233.3 Kwaliteitvandecomponenten 243.4 Relatiemetdebelangrijksteasset

gerelateerderisico’s 273.5 Vervangings-enonderhoudsplan 32

4 Veiligheid 374.1 Veiligheidsmanagementsysteem

enVeiligheidsladder 374.2 Calamiteitenplan 394.3 Lerenvanincidentenenhoedeze

wordenvoorkomen 404.4 Relatiemetdebelangrijkste

assetgerelateerderisico’s 41

5 Capaciteit 435.1 Ramingsmethodiek 435.2 Resultatencapaciteitsraming 445.3 Oplossingenvoorcapaciteitsknelpunten 485.4 Uitbreidingsplan 50

6 Bijlagen 53

2

Onzeklantenrekeneneropdatenergieopelkmomentbeschikbaaris.Gelukkiggaatdatbijnaaltijdgoed.Nederlandbeschiktoverdebetrouwbaarsteenergienettenterwereldendatwillenweookineentoekomstmetmeerlokaleduurzameenergieopwekkingzohouden.Lianderstreeftnaardehoogstmogelijkebetrouwbaarheidtegendelaagstmogelijkekosten,maakt(duurzame)energiebereikbaarvooralzijnklantenenzorgtervoordatklanteninvrijheidkunnenkiezenmetwelkeleveranciersendienstverlenerszijinzeewillengaan.Omdatvoorelkaartekrijgenwerkenwedagelijksaandeveiligheid,kwaliteitencapaciteitvanonzenetten.

InditKwaliteits-enCapaciteitsdocumentElektriciteit2015verschaftLiandertoezichthoudersenoverigestakeholdersinzichtindeveiligheid,kwaliteitencapaciteitvandeelektriciteitsnetteninzijnvoorzieningsgebied.HetdocumentisopgesteldconformdeElektriciteitswetenvoldoetaandegeldende’Regelingkwaliteitsaspectennetbeheerelektriciteitengas’vandeMinistervanEconomischeZakendieinwerkingisgetredenmetingangvan1januari2005.HetKCDbliktterugophetgeenerinhetkadervanveiligheid,kwaliteitencapaciteitisgedaan,wateropditmomentgebeurtenwatervoordekomendejarengeplandis.

Zoisindeafgelopenjarenmetsucceshetaantalgraafschadesteruggedrongen.Datheeftgeleidtoteenverbeteringvandenetkwaliteiteneenverlagingvandestoringskosten.Ookisermetdeveiligheids-regio’sgewerktaaneenbeteresamenwerkingvoordebeheersingvancrisissituaties.Vanwegeeenaantrekkendeeconomieenhetdaaraangekoppeldeherstelvandewoningmarkt,verwachtLianderindekomendejareneenietssterkereuitbreidingvanhetelektriciteitsnetwerk.OokanticipeertLianderopdekomstvannieuwegrootschaligewindparkenendecentraalopgewektezonnestroom,conformdedoelstellingenuithetEnergieakkoord.

Liandercontinueertdekomendeperiodezijninvesteringeninhetverderdigitaliserenvandenetwerkenendegrootschaligeaanbiedingvandeslimmemeter.Intensieveremonitoringenautomatiseringleidentoteenbeterefaciliteringvandeenergiemarkt,eenefficiënterenetplanningeneenslagvaardigerereactieopveranderendeomstandigheden.VanwegedebijkomendetoenamevanhetdataverkeerneemtLianderaanvullendemaatregelenophetgebiedvancybersecurityenhetborgenvandeprivacyvanzijnklanten.

WekijkenernaaruitommetonzestakeholderstewerkenaandeuitdagingenwaarvoorwijdekomendejarenwordengesteldenergezamenlijkvoortezorgendatdeenergievoorzieninginNederlandbetrouw-baar,betaalbaarenbereikbaarblijft.

IngridThijssenDirecteurLiander

Voorwoord

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Elektriciteit 2015 | Liander 3

ophetbewakenenmetenvanspanningskwaliteit,hetverderonderzoekdoennaardeinvloedvannieuwetechnologieënenhetanalyserenenzorgvuldigafhandelenvanklachten.

Tenaanzienvandeoverigerisico’sgeldtdatderisico’s“FalenSVSschakelaars”en“Beschikbaarheidreservetrans-formatoren”nietlangerindetoptienrisico’sstaandoordegenomenmitigerendemaatregelen.Hetrisico“Falen50kVCOQ-installaties”isdeelsgemitigeerddoorhetplaatsenvanbrandblusinstallatiesendeaanschafvaneennoodvoorzieninginsamenwerkingmetStedin.

Devervangingsuitgaven2013-2015zijnruim10%lageruitgevallendangeplandinhetKCD2013.Ditkomtdoordatminderopgelegdereconstructieszijnuitgevoerddanvoorafingeschat.Omkwaliteitsknelpuntenoptelossen,heeftLianderindeafgelopenperiodemeerkilometersMS-enLS-kabelvervangendaninhetKCD2013wasgeraamd.Indejaren2016-2018verwachtLiandereentoenamevandevervangingsuitgaven.MethetaantrekkenvandeeconomieverwachtLianderdatookhetaantalreconstructiesweertoeneemt.Degrootschaligeaanbiedingvandeslimmemeterleidttoteengroteraantaltevervangenhuisaansluitingen.VoorhetverbeterenvandenetprestatiesintroduceertLianderSmartGridtechnologie.HiervoorgaatLianderonderandereconventionelemiddenspanningsruimtenvervangendoorintelligente.

Deonderhoudsuitgavenin2013-2015zijn8%hogerdangeplandinhetKCD2013.Inhetbeginvandeplanperiodebedroegendekostenvanhoogspanningsstoringenmeerdangepland.In2014zijndestoringskostenweergedaald,mededooreenverderedalingvanhetaantalgraafschades.Hetgraafschadepreventieprogrammaheeftechterweleenextrafinanciëleinspanninggevergd.Lianderverwachteenstabilisatieindeonderhoudsuitgavenvoordeperiode2016-2018.Welvindtereenlichtebudgettaireverschuivingplaatsvanstoringskostennaarbeheer.

SamenvattingLiander is verantwoordelijk voor het aanleggen, onderhouden en beheren van elektriciteitsnetten in

de provincie Gelderland en in delen van de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland,

Utrecht en Friesland. Binnen dit verzorgingsgebied transporteert Liander elektriciteit naar 3 miljoen

huishoudens, bedrijven en instellingen.

MetditKwaliteits-enCapaciteitsdocument(KCD)verschaftLianderdetoezichthoudersenalleoverigestakeholders,zoalsklantenenmarktpartijen,inzichtindewijzewaaropdekwaliteit,veiligheidencapaciteitvandeelektriciteitsnettenwordengewaarborgdenstructureelverbeterd.HetKCDgeefteenterugblikopdejaren2013-2014eneenvooruitblikopdejaren2016-2018.

KwaliteitsbeheersingssysteemLianderheeftzijnkwaliteitsbeheersingssysteem(KBS)ingerichtomdekwaliteit,veiligheidencapaciteitvandeelektriciteitsnettenteborgen.HetKBSisgebaseerdopgang-barenormenindesectorzoalsNTA8120enISO55000,waarvoorLiandergecertificeerdis.EriseenintegraalnetplanningsprocesingerichtwaarmeeLianderinvullinggeeftaanrisicogebaseerdassetmanagement.HetdoorLianderingerichterisicomanagementprocesbiedteenstructuuromopeeneenduidigemanierrisico’steidentificerenenmitigerenenwaarborgteenoptimalebalanstussendebedrijfswaardenopkorteenlangetermijn.

KwaliteitLianderhanteertkwaliteitsindicatorenmetbetrekkingtotdebetrouwbaarheidvanlevering.Eénvandeindicatorenisdejaarlijkseuitvalduur(gemiddeldaantalstoringsminutenperklantperjaar).IndeafgelopenjarenisLiandereringeslaagdomdejaarlijkseuitvalduur)tereducerenvan31,2minutenin2010naar19,9minutenin2014.Hetlagereaantalstorings-verbruikersminutenisonderanderehetresultaatvandegenomenmaatregelenvoorderisico’s“Storingenschadeaanelektriciteitskabelsalsgevolgvangraafwerkzaamheden”en“FalenNekaldietmoffeninMS”.

VoordekomendejarenstreeftLianderernaaromdeuitvalduurstructureelbenedende22minutentehouden.AangezienLiandervoordegemiddeldestoringsduuralbeterpresteertdanhetlandelijkgemiddelde,gaathierbijdeaandachtvooraluitnaarhetverderverlagenvandestoringsfrequentie.

Lianderverwachtdatdekwaliteitvandespanningeenbelangrijkercriteriumwordtbijdeplanning,hetontwerpendetotalebedrijfsvoeringvandenetten.Vanwegehettoegenomenbelangvanditonderwerpishetrisico“Powerquality”toegevoegdaandetop10risico’s.Omditrisicotemitigeren,richtLianderzijnactiviteitendekomendeperiode

4

VeiligheidLianderbeschiktovereenveilignetendraagtzorgvooreenveiligeomgeving.Lianderwilrisico’sdienuofindetoekomsteenbedreigingvormenvoordebedrijfswaardeveiligheid,beheersenenminimaliseren.Ditgebeurtdoorproactiefrisico’steanalyserenenbeheersmaatregelentenemen,endaarbijtelerenvanincidenten.Eeneerstehulpmiddelhierbijishetcontinuwerkenaandeontwikkelingvanhetveiligheids-managementsysteem(VMS)conformNTA8120.Inditsysteemstaanrisico’scentraal,nietalleenvoorassets,maarookvoorpersoneelenomgeving.Eentweedehulpmiddelisdeveilig-heidsladderwaarmeehetveiligheidsbewustzijnendeveiligheidscultuurwordengemeten.

VoordebeheersingvanincidentenencalamiteitenheeftLiandereencrisisorganisatieingericht.Ineencrisisplanzijntaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdhedenvastgelegdenin-enexterneprocesseninkaartgebracht.ViaNetbeheerNederlandzijnconvenantenafgeslotenmetpolitieenveilig-heidsregio’svoorcommunicatieensamenwerkingbijrampenbestrijdingencrisisbeheersing.In2014en2015zijneroefeningengeorganiseerdvoorhetcrisisteammetverschil-lendescenario’s.Inenkelescenario’sisdaarbijsamengewerktmetTenneT.In2015zijnermeerdan20oefeningengehoudenmetveiligheidsregio’s.

Doordigitaliseringvandenettenendeconnectiviteitvandegebruiktesystemenontstaannieuwedreigingen.Dezedreigingen,waaronderdigitaleverstoringenhacking,nemeninvariatieenhevigheidtoe.Omactiefintespelenopdezeontwikkelingeninstaattezijnomsneltereagerenopdreigingen,is(cyber)securityeenonderwerpwaarLianderookdekomendejarenveelaandachtopblijftrichten.

CapaciteitIndeperiode2013-2014isdegemetenbelastingvanhetnetwerkpersaldoongeveergelijkgebleven.Welisdeeerderedalingvanhetelektriciteitsgebruik,veroorzaaktdoordeeconomischecrisis,verandertineenlichtestijging.Indeafgelopenperiodezijnnogveelnieuwbouwprojectenvertraagdenisbijbepaaldeklantendecapaciteitsvraaglagerdanvoordecrisis.Indejaren2016-2018verwachtLianderopbasisvanprognosesweereenlichtegroeivanongeveer350MVA.

Deenergietransitievormteenbelangrijkeuitdaging,zowelbijhetprognosticerenvandecapaciteitsvraagalsbijhetvindenvanoplossingenvoordedaardoorveroorzaakteknelpunten.Aandeaanbodzijdeisereengroeiendetrendinhettoepassenvanduurzameopwekkingindevormvanwind,zonenWKK’svoorhetbedienenvandeenergievraag.Eenontwikkelingmetimpactisdeverwachtegroeivanwindopland,vooralinNoord-HollandenFlevolandeninminderemateFriesland.Aandebelastingzijdehebbenontwikkelingenalselektrischvervoerenwarmtepompenimpact.Samenmetpartnersindeenergie-ketendoetLianderresearchenontwikkeltefficiënteoplos-singenvoordeenergietransitie.NaasthetinvestereninhetnetzietLianderhetbeïnvloedenvanvraagenaanbodenhettoepassenvannieuwetechnologieën(o.a.smartgrids)alsbelangrijkemechanismenomdeenergietransitiemogelijktemakentegenmaatschappelijkaanvaardbarekosten.

Deuitgavenmetbetrekkingtotcapaciteitsuitbreidingen2013-2015zijn9%hogerdangeplandinhetKCD2013.Ditkomtvooreendeeldoorverschuivinginplanningvan(doorexternefactoren)vertraagdeprojectenuitdevoorgaandeperiode.Tevenszijnertijdensdeeconomischecrisisrelatiefminderwoningengebouwd,terwijlveelaltocheenvolledigeontsluitingnaarhetelektriciteitsnetisgerealiseerd.

Indeperiode2016-2018verwachtLiandereenstijgingvanhetuitgavenniveaumet11%.Lianderverwachtdatmetdeaan-trekkendegroeierweermeernieuwemiddenspannings-ruimtennodigzijnomcapaciteitsproblemenenspannings-klachtenoptelossen.InbepaaldegebiedenintroduceertLiander20kV.Hoewel20kVeeneconomischeoplossingisvoordelangeretermijn,vergthetietshogereinitiëlekosten.Voorhetfaciliterenvandedoelstellingenvoorwindoplandzijnindewindrijkeregio’saanzienlijkeinvesteringenvoorzienvoorextratransformatiecapaciteitvanmidden-naarhoogspanning.


Lianderisinzijnverzorgingsgebiedbeheerdereneigenaarvandeelektriciteitsnettenvanaflaagspanning(LS)totenmetde150/110kilovolt(kV)transformatoren.Dehoogspannings-nettenmeteenspanningvan110kVenhogerzijneigendomvandelandelijkenetbeheerdervoorelektriciteit,TenneTTSOB.V..EenuitzonderingdaaropzijndehoogspanningsnetteninFlevolandenbijdeRandmerendieineenzogehetencross-borderlease(CBL)zijnondergebrachtenineigendomenbeheerzijnvanLiander.VoorditnetdeeliseenapartKCDuitgebracht.

InhetkadervanderuilverkavelingtussenEnexisenAllianderisper1januari2016eenovergangvoorzienvandegebiedenNoordoostpoldereneendeelvanFrieslandvanEnexisnaarLiander.Per1december2015zijndegenoemdegebiedennognietvaneigenaargewisseldenderhalvemaaktdenieuwegebiedsindelingnaaraanleidingvanderuilverkavelinggeenonderdeeluitvanditKCD.

Verzorgingsgebied en kerngegevens LianderLiander is verantwoordelijk voor het aanleggen, onderhouden en beheren van elektriciteitsnetten

in de provincie Gelderland en in delen van de provincies Noord-Holland, Flevoland, Utrecht, Friesland

en Zuid-Holland. Binnen dit verzorgingsgebied levert Liander elektriciteit aan circa 3 miljoen

huishoudens, bedrijven en instellingen. De aandelen van moedermaatschappij Alliander N.V. zijn in

publieke handen. De grootste aandeelhouders zijn de provincies Gelderland, Noord-Holland en

Friesland en de gemeente Amsterdam.

Kerngegevens Liander1 Eenheid 1-1-2015

Aantal aansluitingen elektriciteit Duizenden 3.021

Aantal nieuwe aansluitingen elektriciteit Duizenden 25

Getransporteerde hoeveelheid elektriciteit GWh 30.482

Hoogspanning (50 kV) Kilometer 1.788

Middenspanning (3/10/20 kV) Kilometer 36.616

Laagspanning (≤ 1 kV) Kilometer 47.156

Omvang transportnetwerk elektriciteit Kilometer 85.560

1 Op basis van CODATA 31-12-14 (exclusief netdelen buiten bedrijf)

Tabel 1.1 - Kerngegevens van Liander

Figuur 1.1 - Verzorgingsgebied Liander

6

1.1 Missie

Lianderstaatvooreenenergievoorzieningdieiedereenondergelijkeconditiestoeganggeefttotbetrouwbare,betaalbareenduurzameenergie.Datiswaarwijiederedagaanwerken.

1.2 Visie

Alsnetbeheerderhebbenwijdeverantwoordelijkheidvoordeenergievoorzieningnaaronzeklanten.Energiemaaktwonen,werkenenreizenmogelijk,daarombelovenwijonzeklantendriedingen:

BetrouwbaarheidKlantenmoetenmetdehoogstmogelijkeveiligheidencontinuïteitkunnenbeschikkenoverenergie.24uurperdag,7dagenindeweek.Daaromwerkenweveiligenproberenwegeplandeenongeplandeenergie-onderbrekingenzoveelmogelijktevoorkomen.Betaalbaarheid Klantenwillenzominmogelijkbetalenvoorhunbetrouwbareenergievoorziening.Daaromwerkenwijiederedagaandeeffectiviteitenefficiëntievanonzeactiviteiten.Bereikbaarheid Klantenmoetenhuneigenenergiekeuzeskunnenmaken.Daarommakenwijhetmogelijkdatklantenhuneigenleverancierendienstenaanbiederskunnenkiezenenenergiekunnenterugleveren.Enhelpenwijklantenactiefbijhetoverschakelennaarduurzamevormenvanenergie.

Energie is essentieel voor ons welzijn en onze welvaart. Zonder energie kunnen we niet verwarmen,

koken, lesgeven, communiceren, het verkeer veilig houden of treinen laten rijden en ons financiële

systeem draaiende houden. Energie maakt wonen, werken en reizen mogelijk. Zonder energie staat

alles stil. Het is de zuurstof die onze samenleving draaiende houdt.

1.3 Strategie

Wezettenelkedageenstapjenaarnoghogerebetrouw-baarheid,beterebetaalbaarheidenbeterebereikbaarheidvandeenergievoorziening.Metdefundamenteleveranderingeninhetenergielandschapisditeenextragroteuitdaging.WestrevendaaromnaareenLianderdatzichkenmerktdoor:• Veiligheid:Deveiligheidvanklanten,medewerkersen

aannemersstaatopéén:‘Wezorgendatonzeinstallatiesveiligzijnendatiedereenveiligthuiskomt!’;

• Klantgemak:Klantenhoevenhunverhaalmaaréénkeertevertellenomgoedgeholpenteworden.Zekunnencontactmetonshebbenophetmomentdathethenuitkomtviahetkanaalvanhunkeuze.Webeperkendeoverlastvangeplandeofongeplandeenergie-onderbrekingenzoveelmogelijk.Webiedenklantennieuwedienstendiehenhelpenomtegaanmetdeveranderendeenergievoorziening;

• Datagedreven netbeheer:Doorslimmetechnologie,data-analyseendoordeimpactvandeenergietransitiegoedtemonitorenkennenweopelkmomentdestatusvanonzenetten.Hierdoorvoorkomenwestoringen,lossenzesnelleropeninvesterenwegerichter;

• Operationeel excellent:Wewerkensamenalseengeoliedemachine.Uniform,metminimaleverspillingeninéénkeergoedenwezijnvlotinhetimplementerenvanrobuustgeblekeninnovatiesmettoegevoegdewaarde;

• Financieel verantwoord:Wezorgendatwealtijdgenoegfinanciëleruimtehebbenomonzenetteninordetehouden.Wezijnonservanbewustdatonzeklantennietnaareenanderkunnenendatdatbetekentdatweeenextragroteverantwoordelijkheidhebbenomzuinigomtegaanmethungeld;

• Waarde(n)vol:Wewerkenvolgensonzewaarden:Sensitief,Samen,Slim.

1 Missie, visie en strategie


OminvullingtegevenaandezeverantwoordelijkheidheeftLiandereenkwaliteitsbeheersingssysteem(KBS)ingericht.DitsysteemisbeschreveninhetLianderAssetManagementSysteem(LAMS).HetLAMSbeschrijftdesamenhangtussendeelementenombeleidendoelstellingenvastteleggenenterealiseren.Tevensbevatheteenbeschrijvingvandeorganisatie-structuur,planningsactiviteiten,verantwoordelijkheden,werkwijze,procedures,processenenmiddelen.HetLAMSisgebaseerdopgangbarekwaliteitsnormenindesector,zowelvoorkwaliteitvandienstverleningrichtingklanten(o.a.ISO9001)alsvoorkwaliteitvandeassets(o.a.NTA8120enISO55000).

Watdenormengemeenschappelijkhebben,ishetdoorlopenvandePlan-Do-Check-Act(PDCA)-cyclusomdoelstellingenterealiseren,continuteverbeteren,processentebeheersenenwijzigingenbeheerstdoortevoeren.DezecyclusisookeenbelangrijkelementvanhetLAMSendeonderliggende(kwaliteits)systemen.

VoorspecifiekeaandachtsgebiedenverwijsthetLAMSnaarmeergedetailleerderedocumentendieeennadereinvullinggevenvanhetbetreffendeaandachtsgebied.Dezegebiedenbetreffenonderandere:• Veiligheidsmanagementsysteem(VMS),zoalsbeschrevenin

hoofdstuk4;• KwaliteitsbeheersysteemopbasisvanISO9001voor

uitvoerendediensten;• Beheersingvanbedrijfsrisico’sopbasisvanISO31000,zoals

beschreveninparagraaf2.3.1;• Integralenetplanningtenbehoevevanrisicogebaseerdasset

management.

Als netbeheerder is Liander verantwoordelijk voor de kwaliteit, veiligheid en capaciteit van de

gas- en elektriciteitsnetwerken.

2 Kwaliteits-beheersingssysteem

8

Integrale NetplanningLianderheefteenintegraalnetplanningsproces(INP)ingericht,waarmeeLianderinvullinggeeftaanrisicogebaseerdassetmanagementopbasisvandePDCA-cyclus.INPisgerichtophetsamenstellenvaneenoptimaalinvesteringsportfoliowaarmeeLianderderisico’svoordekwaliteit,veiligheidencapaciteitvanhettransport-endistributienetbeheerst.

Doorrisico’steanalyseren,oplossingenteselecterenopbasisvandehoogsteeffectiviteitenefficiëntieendezetenopzichtevanelkaarteprioriteren,optimaliseertLianderhetinvesterings-portfolio(ziefiguur2.1).InhetINPdoorlooptLiandereenvijftalstappenwaarbijrealisatievanactiviteitenrisicogebaseerdplaatsvindt(figuur2.2).

Figuur 2.2 – Integraal Netplanningsproces

Figuur 2.1 – Integraal Netplanningsproces is gebaseerd op

de PDCA-cyclus

integraal netplannen

1. Knelpunten identifi ceren Toelichting

Inzicht verkrijgen in de conditie van de assets door het uitvoeren van analyses op strategisch, tactisch en operationeel niveau.

Verzamelen van knelpunten op één centrale locatie

2. Bepalen risico’s en opportunities Toelichting

Indentifi ceren en kwantifi ceren van knelpunten middels risicobeoordeling, aansluitend bij de visie, strategie en bedrijfswaarden van Liander.

Beoordelen van risico’s op basis van een generieke waardering, waarbij voor bepaalde risico’s lokale afwijkingen gelden.

3. Uitwerken oplossingen Toelichting

Genereren van meerdere mogelijke oplossingen ten einde de oplossing met de hoogste bijdrage te selecteren.

Specifi ceren van de geselecteerde oplossing voor de Service Providers in beleid, netstructuur plannen en programma’s van eisen.

Ana

lyse

Knelpunten

Knelpunten

strategisch

tactisch

operationeel

strategisch

tactisch

operationeel

input voor oplossingen

M

H

ZH

activiteiten-plan

integralesamenhang

4. Samenstellen portfolio Toelichting

Segmenteren van oplossingen, door middel van classifi catie van activiteiten, als basis voor optimalisatie van het Activiteitenplan.

Besluitvorming omtrent het Activiteitenplan in lijn met het meest urgente werk en de beschikbare capaciteit en middelen.

5. Realisatie portfolio Toelichting

Ondersteunen service providers met beleid, standaarden en advies

Monitoren realisatieproces op scope, planning en budget

Technische audits op kwaliteit, geleverd werk, standaarden, documenten en installaties

Zo nodig bijsturen van de geplande werkzaam heden, zodat de belangrijkste risico’s tijdig worden gemigiteerd.

M

H

ZH

activiteiten-plan

besluit-vorming

Plan

• kwaliteit?• op tijd en binnen budget?• documen- tatie?operatie


Eisen aan het kwaliteitsbeheersingssysteemDeRegelingkwaliteitsaspectennetbeheerelektriciteitengas(MRQ)stelteisenaanhetKBSvandenetbeheerder.

Intabel2.1staandezeeisenweergegevenmeteenomschrijvingvandewijzewaaropLianderhierinvullingaangeeft.

Paragraaf2.1omschrijftdeorganisatiewijzevanLiander,gevolgddoorhetbedrijfsmiddelenregister(BMR)inparagraaf2.2.Paragraaf2.3bevateennaderetoelichtingopderisico-identificatieenanalyse,waarnaachtereenvolgensparagraaf2.4eenalgemenebeschrijvingbevatvanbeleideninstandhouding,paragraaf2.5uiteenzethoewordtomgegaanmetstoringenenonderbrekingenenparagraaf2.6beschrijfthoecertificeringenonderdeeluitmakenvanhetKBS.

Eis Omschrijving INP proces

stap nr.

Identificeren van belangrijkste risico’s

op basis van risicoanalyse en de wijze

van inventarisatie en beoordeling

inzichtelijk maken

Het KBS van Liander is gericht op het beheersen van de risico’s op korte en lange

termijn. Op basis van het bedrijfsmiddelenregister (BMR) en het knelpuntenregister

worden risico’s geanalyseerd en geregistreerd in het risicoregister.

1, 2

Vaststellen welke maatregelen

getroffen moeten worden voor het in

stand houden van de nagestreefde

kwaliteit, veiligheid en capaciteit van

de transport- en distributiedienst:

Investerings- en onderhoudsplannen

Op basis van de uitkomsten uit de risicoanalyse stelt Liander vast welke maatregelen

ten aanzien van onderhoud en vervanging moeten worden getroffen voor het

realiseren of in stand houden van de nagestreefde kwaliteit, veiligheid en capaciteit.

De risicoanalyse vormt de input voor het uitwerken van oplossingen in de investe-

rings- en onderhoudsportfolio en het plan voor storingen en onderbrekingen. Het

uitwerken van de technische oplossingen en het selecteren van de oplossing met

hoogste effectiviteit, efficiëntie en rendement zijn onderdeel van de Act-fase.

De goedgekeurde technische oplossingen vormen de input voor het samenstellen van

het investerings- en onderhoudsportfolio. In deze portfolio beschrijft Liander de te

plegen investeringen en onderhoud, en de daarvoor benodigde werkzaamheden

inclusief specificatie van de benodigde tijd en financiële middelen. Het opstellen van

plannen is onderdeel van de Plan-fase.

De werkzaamheden die voortkomen uit de investerings- en onderhoudsportfolio

worden in opdracht gegeven bij service providers die verantwoordelijk zijn voor werk-

voorbereiding en realisatie. Uitvoering van werkzaamheden (en ook de monitoring en

evaluatie van werkzaamheden) vormt een onderdeel van de Do-fase.

1, 3, 4, 5

Aanwezigheid van Registratie-

systemen en databeheer

Liander hanteert een bedrijfsmiddelenregister. Het BMR bevat alle assetdata, zoals

o.a. verbindingen, leidingen en hulpmiddelen. Om ervoor te zorgen dat het BMR

actueel en compleet is en dat wijzigingen met betrekking tot de bedrijfsmiddelen

binnen twee maanden zijn verwerkt, heeft Liander een revisieproces ingericht.

Naast het BMR hanteert Liander een knelpuntenregister. Dit knelpuntenregister bevat

knelpunten in kwaliteit, veiligheid en/of capaciteit van assets. Het vormt daarmee een

weergave van actuele en potentiële problemen met de assets.

1, 2

Aanwezigheid van een plan voor

storingen en onderbrekingen

Naast de investerings- en onderhoudsplannen beschrijft Liander in een plan hoe

storingen en onderbrekingen worden opgelost en hoe de storingsdienst is

georganiseerd.

3, 5

Tabel 2.1 - Eisen aan het kwaliteitsbeheersingssysteem

10

2.1 Organisatiemodel

ConformdeeisenvandeNTA8120isdeorganisatievanLianderingerichtvolgenshetAssetManagement-model.Ditmodelonderscheidtdrierollenmetelkhuneigenverantwoordelijkheid,namelijkdeAssetOwner,AssetManagerendeServiceProvider(figuur2.3).

• DeAsset Ownerisverantwoordelijkvoorhetbepalenvandeassetmanagementdoelstellingen/prestatiesdiemetdeassetsgerealiseerdworden.Hijhoudthierbijrekeningmetdegeldendebedrijfswaardenendebenodigde(financiële)middelen.DedirecteurLianderheeftderolvanAssetOwner.

• DeAsset ManagerisverantwoordelijkvoorhetontwikkelenvanbeleidwaarmeededoelstellingenvandeAssetOwneroptimaalwordenverwezenlijkt.DeAssetManagersteltdaartoediverseplannensamen,rekeninghoudendmetderisico’sophetgebiedvankwaliteit,veiligheidencapaciteit.DaarnaastzorgthijvoordeadequateuitbestedingaandeserviceproviderviaDienstverleningsovereenkomsten(DVO’s)enServiceLevelAgreements(SLA’s).DeAssetManagerbewaaktookdevoortgangvandeinopdrachtgegevenwerkzaamheden.DeafdelingAssetManagement(AM)heeftbinnenLianderderolvanAssetManager.

• DeService Providerisverantwoordelijkvoorhetdoelmatig,effectiefenveiliguitvoerenvandewerkzaamhedendiedoordeAssetManagerzijnbepaaldendoordeAssetOwnerzijngeaccordeerd.DeServiceProviderkoppeltdoorvoortgangsrapportagesaandeAssetManagerterughoedeactiviteitenverlopen.DerolvanServiceProviderligtbijdeuitvoerendebedrijfsonderdelenvanLianderenzusterbedrijvenbinnenhetAlliandernetwerkbedrijf.EenaanzienlijkdeelvandewerkzaamhedenwordtdoordeServiceProvideruitbesteedaanderden.

2.2 Bedrijfsmiddelenregister

Omgoede(risico-)analysesuittevoerenenhetnettekunnenbeheren,iscorrectedatavanfundamenteelbelang.Lianderhanteerthiervooreenbedrijfsmiddelenregister(BMR)bestaandeuitvierbasissystemen(ziefiguur2.4):1.DMS/EMSvoorbedrijfsvoeringsdata;2.GISvoorgeografischedata;3.ERP(SAP)voorwerkordermanagement;4.BIvoorgeïntegreerdeinformatievoorzieningenanalyseover

dezesystemenheen.

Opdrachten

Voortgangs-rapportage

Asset OwnerBepaalt doelstellingen:

• Bedrijfswaarden

• KPI’s en doelen

Asset ManagerVertaalt doelstellingen

in beleid en plannen:

• E�ectiviteit

• E�ciëntie

• Voortgang

Service ProviderVoert beleid en plannen uit:

• Operationele e�ciëntie

• Veiligheid

• Kwaliteit

Doelstellingen

Prestatie-rapportage

Figuur 2.3 - Organisatiemodel Liander


Enterprise Resource Planning (SAP):

• Assetregistratie, Asset Life Cycle

ondersteunen

• Assetbeleid, strategie, assetplanning en

beheer

• Investerings-/ portfolio-/

projectmanagement

• Werkorders en werkuitgifte:

orderregistratie, roosteren, dispatchen

(o.a. storingen, inspecties, onderhoud,

klantvragen, saneringen, uitbr.)

• Storingsmeldingen vastleggen en

opvolgen Prognose, plannen en

roosteren Inkopen Leveranciers-

management (o.a. contractmanagement)

• Logistiek: voorraadbeheer en distributie

• Financieel beheer (o.a. asset waardering,

interne verrekening, jaarrekening,

facturatie & betalingen incasso)

• Klant(vraag) registreren en beheren

• Onderhoudsplanning, onderhouds-

kenmerken assets

• Engineering mens/materiaal/middelen

• HRM (o.a. competenties en

bevoegdheden)

• Uitwisseling met stakeholders

• Ondersteuning Business Proces

Management

• Verhuren van assets

Niet-logische wereld (GIS):

• Registratie topografische kenmerken assets;

- Ligging en connectiviteit

- As-built en as-planned

• Assetregistratie (initieel bij engineering,

uiteindelijk als slave van assetregistratie in

ERP, aanvullende specifieke kenmerken)

• Ondergrond, context en omgeving van de

assets (kaart, foto, satelliet, GBKN,

Streetview)

• Netrekenen t.b.v. ontwerp

• Engineering ligging en connectiviteit

• Ontsluiten ligging en connectiviteit aan

verschillende (interne) bedrijfsfuncties en

aan externe partijen

Rapportage & Analyse (BI):

• Verklaren en voorspellen over de hele

Asset Life Cycle (o.a. KPI-rapportages)

• Actueel en historisch

• Realtime analytics

Gegevens (BI):

• Bijhouden actuele gegevens;

• Bijhouden historische gegevens

• Gegevens over o.a.: Assets, ligging,

aansluiting, klant, financieel, meetdata

van zowel meters als sensoren

• Geografisch BI

Telecom

Sensoren

t

Meters

t

Verklikkers

t

Schakelaars

t

Toezichthouders

t

t

Klant

t

t

Medewerker

t

t

Derden

t

t

Leveranciers

t

t

Netoperatie E, G, T (DMS/EMS):

Monitoren net

Registratie werkelijke belasting- en verbruiksgegevens

Registratie prestatie en verstoringen assets

Lokaliseren storingen, aansturen oplossing

Schakelen en sturen (uitnutten assets)

Forecast belasting en belastingprofielen netrekenen en simuleren

Beslisregels + beslisregels op decentrale logica

Bewaken beschikbaarheid telecom

Meten en beheren slimme meters (AMI)

Bedrijfsvoering gehuurde assets (niet in eigendom)

Figuur 2.4 - Bedrijfsmiddelenregister

12

SpeerpuntenLianderheeftzichdeafgelopentweejaargerichtopvierspeerpuntendiedekwaliteitvanhetBMRverderhebbenverbeterd:

Speerpunt KCD 2013 Update

Vijfjaren verbeterplan De komende twee jaar staan de gasstations, gas-

afsluiters, laagspanningskasten en het digitaliseren

van de bedrijfsvoering centraal.

Het project connectiviteit van huisaansluitingen is

in juni 2014 afgerond. Het project voor verbeteren

van data met betrekking tot laagspannings-

installaties en bijbehorende componenten is in

januari 2015 afgerond. Het project voor verbeteren

van data met betrekking tot gasafsluiters, gas-

stations en bijbehorende componenten is in januari

2015 afgerond. Daarnaast is in december 2014 een

project afgerond dat belangrijke randvoorwaarden

invult voor digitalisering van de bedrijfsvoering.

Datagovernance processen Richt zich op het professionaliseren van de data-

managementorganisatie en de werkwijze binnen

Liander. Hieronder valt naast datagovernance voor

data-eigenaren en besluitorganen ook het onder-

houden en uitbouwen van het logisch datamodel.

Datagovernance processen zijn verder ontwikkeld

en beschreven. De taken en verantwoordelijkheden

zijn verduidelijkt en aangescherpt. Het datamodel

is en wordt verder aangevuld met assetgerelateerde

data op gebied van onderhoud en inspecties,

juridische zaken, en aspecten rondom veiligheid en

milieu. Doorontwikkeling van het logisch data-

model is een continu proces.

Inzicht en control Richt zich naast het monitoren van het BMR ook

op het meldingsloket voor datafouten. Door bijbe-

horende analyses en het gebruik van een data-

kwaliteitsdashboard hebben dataeigenaren inzicht

in de datakwaliteit.

Middels het datakwaliteitsdashboard wordt alle

assetdata die door de wetgever en sector is vast-

gesteld, of die door dataschoningsprojecten zijn

geraakt ten behoeve van een volledig en juist BMR,

structureel gecontroleerd. Er is een continu

verbeterproces ingericht.

Data-innovatie Richt zich op het efficiënter en effectiever verbete-

ren en aanvullen van de asset data en daaraan

gerelateerde data. Voorbeelden hiervan zijn het

verder automatiseren van het mutatieproces,

slimme dataschoningsmethodieken of geïntegreer-

de beelden van de assets door middel van bijvoor-

beeld foto’s en Google streetview.

Een pilot voor het gebruiken van 360° panorama-

foto’s van assets is afgerond in 2014. Data-

schoningsprojecten volgen een gestandaardiseer-

de aanpak. Opgedane ervaring met effectievere

dataschoningsmethodieken wordt vastgelegd en

toegepast in nieuwe dataschoningsprojecten.

Tabel 2.2- Update speerpunten BMR KCD 2013

Eendatamanagement-programma(genaamdVESPA)coördineertalledatagerelateerdeverbeteracties.Ditprogrammaheeftalsdoelhetverbeterenvanassetgerelateerdedata(intermenvanvolledigheid,juistheidentijdigheid)enhetverderprofessionaliserenvandedatamanagement-functieomdezedatakwaliteitsverbeteringenterealisereneninstandtehouden.Hetprogrammabewaaktdeuitvoeringvanhetdataverbeterplanenintegreertdezemetnieuwedataverbeteringeneninitiatievenvoorhetdoorontwikkelenvandedatamanagementfunctie.

Voordekomendetweejaarzijndevolgendespeerpuntenvastgesteld:1. Dataverbetering–Verschuivingvanhetverbeterenvandata

ophetgebiedvandekwaliteitsdimensievolledigheidnaardataverbeteringophetgebiedvanjuistheid.Daarnaaststaan

centraalhetvectoriserenvanhuisaansluitingen,digitaliserenvandebedrijfsvoeringenhetverbeterenvanassetgerelateerdedatawaaronderconditiedata;

2. Datamanagement–Hetverdervolwassenmakenvandeverschillendedeelonderwerpenbinnendatamanagementwaaronderdatagovernance,hetlogischdatamodel(data-structuur),master-enmetadatamanagement,datasecurityendataarchitectuur;

3.Enterprise content management–Hetcentraliserenencategoriserenvanongestructureerdeassetgerelateerdedata,waaronderfoto’s,rapporten,tekeningenenoverigedocumenten.


NaastbovenstaandespeerpuntenwerktLiandersamenmetanderenetbeheerdersineenwerkgroepvoordatakwaliteitbinnenNetbeheerNederland.Dewerkgroepheeftinoverlegmetdetoezichthoudergezamenlijkemethodenontwikkeldvoorrisicogebaseerdedataschoningenvoorhetvaststellenvandematevanjuistheidvandata.Dewerkgroeprichtzichvoordekomendeperiodeophetinpraktijkbrengenenverderdoor-ontwikkelenvandemethoden.Daarnaastisdewerkgroepbezigmethetontwikkelenvaneensectorbreeddashboardvoordatakwaliteit.

2.3 Risicomanagement

Lianderbeschouwthetmanagenvanrisico’salseenintegraalonderdeelvanhetKBS.Hetzijnonzekerhedendiehetrealiserenvanonzestrategieendoelstellingenkunnenbeïnvloeden.Risico’shorenbijondernemenendoorhieropeenverantwoordewijzemeeomtegaancreëertLiandervertrouwenbijklanten,medewerkers,aandeelhoudersenanderestakeholders.Hetidentificeren,beoordelenenbeheersenvanrisico’shelptdeheleorganisatieomopeenverantwoordewijzedoelstellingentebereikenenmetonzekerhedenomtegaan.Doorinzichttehebbenindebelangrijksterisico’sisLianderbeterinstaatomprioriteitentestellenenbeslissingentenemen.

Voorhetmanagenvanrisico’shanteertLianderhet‘Threelinesofdefence’modelwaarbijdetakenenverantwoordelijkhedenvoorrisicomanagementverdeeldzijnoverdrieverdedigings-linies.

1. Bedrijfsonderdelenzijnverantwoordelijkvoorhetmanagenvanrisico’sbinnenderegulierebedrijfsvoering.Dagelijksvoerenzijwerkzaamhedenuitwaarmeezijrisico’sidentifi-cerenenbeheersen.Elkkwartaalrapporterenzijoverdestatusvandegeïdentificeerderisico’s.Aanheteindevanhetjaargeefthetmanagementvanhetbedrijfsonderdeeleen‘Incontrolverklaring’af.

2. Stafafdelingenondersteunendebedrijfsonderdelenoprisicogebiedenwaarspecifiekeexpertisevereistis,zoalsbijvoorbeelddeafdelingVeiligheid&MilieuendeafdelingJuridischeZaken.In2014isdeafdelingGovernance,RiskCompliance(GRC)gevormd.Klanten,aandeelhouders,toe-zichthoudersenanderestakeholdersverwachtensteedsmeerophetgebiedvangoedbestuurenverantwoordondernemen.

Zijhebbenbehoefteaaneffectieve(risico)beheersing.OmhieraantekunnenvoldoenisbinnenGRCeenaantalactiviteitengebundeld:risicomanagement,compliance,kwaliteitsmanagement,crisisbeheersing,datagovernance,privacysecurityenbusinesscontinuitymanagement.Deafdelingisverantwoordelijkvoorhetontwikkelenenimple-menterenvanhetrisicobeleidenhetinternebeheersings-raamwerk.Verderondersteuntzijdebedrijfsonderdelenbijhetuitzettenvanderisicomanagementstrategieenhetmonitorenvandegeïdentificeerderisico’s.

3. Internal Auditvoertdoormiddelvanhaarauditplaneenonafhankelijkoordeeloverdekwaliteitvaninternebeheersing,waaronderhetrisicomanagement.Buitendeorganisatievervultdeexterneaccountantookeenonaf-hankelijkesignaleringsfunctie.

Liandermaaktonderscheidinorganisatiebreedenassetgerela-teerdrisicomanagement:• Organisatiebreed:Hetmanagenvanderisico’sdiehet

realiserenvandestrategischedoelstellingenbeïnvloeden;• Assetgerelateerd:Hetmanagenvanderisico’sdiede

kwaliteit,veiligheidencapaciteitvandeassetsbeïnvloeden.

2.3.1 Organisatiebreed risicomanagementHetorganisatiebrederisicomanagementprocesbiedteenstructuuromopeeneenduidigewijzerisico’stemanagenenopeenvooriedereenherkenbarewijzeoverrisico’stecommuni-ceren.Hetiseencontinuproces.Risico’swordendoorhetjaarheengevolgdenbenodigdemaatregelenwordengetroffen.Ditbetreftzowelinternerisico’sdievoortkomenvanuitonseigenhandelen,alsexternerisico’sdieontstaanvanuitdeontwik-kelingenindeomgeving.Demogelijkeimpactendekansvanoptredenbepalendaarbijwatdebelangrijksterisico’szijn.

Omeenzovolledigmogelijkbeeldvanderisico’stecreëren,kijktLiandernaardrieverschillendeniveaus:• Strategisch-doetLianderdejuistedingen?• Tactisch-beschiktLianderoverdejuistecondities?• Operationeel-voertLianderdezedingenopdejuiste

manieruit?

Het Three Lines of Defence model

Bedrijfsonderdelen

Stafafdelingen

Internal audit

Figuur 3.2

risico

Figuur 2.5 - Verdedigingslinies risicomanagement

14

DemethodeisbinnenLianderverankerd.Inrisicosessiesidentificerenen/ofherziendemanagementteamsvanbedrijfsonderdelenrisico’svanuitbovenstaandedrieniveaus,passendbijhuntakenenverantwoordelijkheden.Risico’skenneneenverschilinurgentie.Doorhettoepassenvanimpact-enwaarschijnlijkheidsscenario’sbrengtLiandereenrangordeaanindegeïdentificeerderisico’s(risicoportfolio),waarnavastgesteldwordtopwelkewijzedezerisico’sbeheerstworden.Risicomonitoringiseenbelangrijkonderdeelvangedegenrisicomanagement.Vandebedrijfsonderdelenwordtverwachtdatzijperkwartaalhetrisicoportfolioevaluerenen,waarnodig,bijstellen.

RisicobereidheidDeuitgangspuntenvoorrisico-acceptatiezijnveiligheid,hetborgenvandecontinuïteitvandenettenenhetvoldoenaanwet-enregelgeving.Hetiseenkadervoordeuittevoerenactiviteiten.DedirecteurvanLianderlaatzichadviserenofactiviteitenpassenbinnendevastgestelderisicobereidheid.

Organisatiebrede risico’sLianderonderkentrisico’sdieeenmogelijkeinvloedhebbenophetrealiserenvandestrategischedoelstellingenenactiviteitenvanLiander.Debelangrijksterisico’sstaanvermeldinderisico-matrix(zietabel2.3),waarbijperrisicoeeninschattingisgemaaktvandekansvanoptredenendebijbehorendeimpact.Rapportagevandezerisico’svindtplaatsinkwartaal-risico-rapporten.

Hetrisiconiveauisperorganisatiebreedrisicovastgesteld,waarbijalstijdshorizondekomendebusinessplanperiodevan5jaargeldt.

Zeer HoogHoogMediumKleinZeer Klein

<5% 5% - 25%

2

4, 5, 6

25% - 50%

1 3

50 - 75% >75%

Kans

Zeer ernstig>€100 mln

Ernstig>€50 - €100 mln

Aanzienlijk>€25 - €50 mln

Matig>€10 - €25 mln

Beperkt>€0,5 - €10 mln

Imp

act

Tabel 2.3 - Risicoportfolio organisatiebrede risico’s


Risicotitel Status Trend

1. Stabiliteit

Regulering

Het risico dat de regels ten aanzien van economische (tarief)regulering in de komende reguleringsperiode

substantieel wijzigingen, wat het tot uitvoering kunnen brengen van de langetermijnplanning, strategische

speerpunten en programma’s, zoals opgenomen in het Strategische Asset Management Plan, negatief kan

beïnvloeden. Liander gaat proactief de dialoog aan met de overheid over ontwikkelingen in wet- en

regelgeving met betrekking tot netbeheer en geeft zijn visie op regulatorische ontwikkelingen.

Kennisexperts voeren scenario-berekeningen uit en maken de vertaalslag voor de impact op de operatie.

Daarnaast werkt Liander aan het intern verhogen van het reguleringsbewustzijn.

2. Data-

management

Wanneer de kwaliteit en integriteit van data onvoldoende geborgd zijn, bestaat de kans dat de betrouwbaar-

heid van de dienstverlening daalt en de kosten voor bedrijfsvoering te hoog worden. Liander legt onder andere

informatie vast over de materiaalsoort, afmetingen en liggingsgegevens van zijn netten om zo te kunnen

blijven voorzien in de kwaliteit en beschikbaarheid ervan. Daarnaast is er administratieve data die van belang is

voor de dienstverlening naar klanten. Het afgelopen jaar heeft Liander vorderingen geboekt met het

programma verbeteren schoningsplan (zie ook paragraaf 2.2). Tevens voert Liander controles uit op de

volledigheid van de verwerking van berichtenverkeer door EDSN (Energie Data Service Nederland, verant-

woordelijk voor het faciliteren van de afhandeling van administratieve processen tussen de diverse markt-

partijen) en wordt er gewerkt volgens het principe ‘alles in één keer goed’.

3. Toenemende

complexiteit

ruimtelijke

ordening

De ruimte voor onze infrastructuur is in dichtbevolkte gebieden beperkt, zowel onder- als boven de grond.

Bovendien worden er strengere eisen gesteld aan de zichtbaarheid van de bovengrondse infrastructuur en

nabijheid van woonhuizen. Dit maakt het voor netwerkbedrijven steeds complexer om tracés en locaties te

vinden voor de infrastructuur, met hogere kosten tot gevolg. We intensiveren onze contacten met de stake-

holders (zoals omwonenden, gemeenten en provincies), brengen de ontwikkelingen op het gebied van ruimte-

lijke ordening in beeld en hebben medewerkers aangetrokken met een specifieke focus op de planologische

aspecten bij het managen van onze assets.

4. Haalbaarheid

opschaling

verhoogde

meterwissel-

volumes

Het geplande meterwisselvolume in de ‘grootschalige aanbieding (GSA)’ periode is aanzienlijk verhoogd door

o.a. de ‘100% Aanbieden’ richtlijn vanuit EZ, de bijbehorende inkorting van de aanbiedperiode met 3 jaar (2020

i.p.v. 2023) en de verhoogde praktijkinschattingen met betrekking tot de acceptatiegraad door de consument.

Door deze veranderde planningsuitgangspunten zal in kortere tijd sterker dan voorzien opgeschaald moeten

worden en de jaarproductie zal aanzienlijk hoger zijn dan initieel gepland. Deze opschalingsperiode valt samen

met de introductie van een nieuw metertype, de introductie van het CDMA netwerk alsmede een periode van

gewenning aan de nieuwe hoofdaannemers. Er is een integrale haalbaarheidsanalyse opgesteld en diverse

maatregelen worden genomen om risico’s in te perken.

5. Cyber-

criminaliteit

De energietransitie en technologische ontwikkelingen brengen een steeds verdere digitalisering van het net-

beheer met zich mee. Dit betekent dat in toenemende mate IT wordt geïnstalleerd in de netten.

Door de digitalisering van de netten en het toenemend gebruik van data voor het netbeheer ontstaan nieuwe

kwetsbaarheden. Deze kwetsbaarheden ontstaan vooral als systemen onderling worden verbonden. Vanwege

de verbindingen tussen systemen hebben deze kwetsbaarheden mogelijk een grote impact op de veiligheid,

beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de netten.

Liander is zich ten volle bewust van de risico’s bij de digitalisering van de netten. Vanwege het belang van de

risico’s heeft Liander een specifiek Security Management System ingericht voor de beheersing van deze cyber

security risico’s.

6. Precario De kosten voor precario - de gemeentelijke belasting die Liander moet betalen voor het gebruik van openbare

grond - blijven toenemen. In drie jaar zijn de kosten van heffingen met meer dan 50% gestegen. Deze kosten

worden doorberekend in de tarieven. De lokale heffingen verhogen generiek de tarieven voor alle klanten,

terwijl precario door slechts een aantal gemeentes wordt geheven. Liander is daarom geen voorstander van

precariobelasting. Verandering van wet- en regelgeving omtrent precariobelasting is al langere tijd in voor-

bereiding. Aanpassing van de wet laat nog op zich wachten. Tot die tijd start Liander, daar waar naar haar

mening ten onrechte precariobelasting wordt geheven, procedures op.

Tabel 2.4 - Toelichting op de organisatiebrede risico’s

16

Alsonderdeelvanhetorganisatiebrederisicomanagement-procesvindtperiodiekeevaluatieplaats.Opdezemanierwordennieuwerisico’stijdigonderkendenwordtdeontwikkelingvanbestaanderisico’sendeeffectiviteitvanrisicomitigerendemaatregelengevolgd.Vandeorganisatiebrederisico’svermeldinhetKCD2013,dienunietmeeralsorganisatiebreedrisicogelden,isintabel2.5destatusweergegeven.

2.3.2 Assetgerelateerd risicomanagementOmassetgerelateerderisico’stebeheersen,hanteertLiandereenrisicogebaseerdassetmanagementprocesvoorderisico-identificatie,-beoordelingen–ontwikkelingendeprioriteitstellingenimplementatievandebenodigdebeheers-maatregelen(INPproces).Toepassingvanditproceswaarborgteenoptimalebalanstussendebedrijfswaardenopkorteenlangetermijn.RisicogebaseerdassetmanagementiseenbelangrijkonderdeelvandenormenNTA8120enISO55000.

Beoordelingenwaarderingvanrisico’sgebeurtopbasisvaneenkans-eneffectbepalingperbedrijfswaarde.Omzettingvandekanseneneffectenperbedrijfswaardenaareenuniformrisiconiveaugebeurtmetbehulpvaneenrisicomatrix.Evaluatievandeactualiteitvandebedrijfswaarden,deonderlingeverhoudingtussenbedrijfswaardenendewaarderingenvankanseneneffectenheeftertoegeleiddatdebedrijfswaardenalsmedederisicomatrix2015zijngewijzigd.MetdezewijzigingenisderisicomatrixinlijngebrachtmetdeactuelevisieendoelstellingenvanLiander.Dewijzigingenbetreffeninhoudelijkewijzigingenindebedrijfswaardenendewaarderingdaarvan.

Denieuwematrixheeft5impactcategorieënen5kans-categorieën,terwijldevorigematrix5impactcategorieënen9kanscategorieënhad.Tevensisindenieuwematrixhetaantalbedrijfswaardenteruggebrachtvan7naar6.Aanpassingvanderisicomatrixresulteertineenevenredigeafwegingtussenhetvoorkomenvangroteincidentenmeteenkleinekansenhetoplossenvanstructureleproblemen.Dewijzigingenhebbenbijeenbeperktaantalbestaanderisico’stotwijzigingvanhetrisiconiveaugeleid.Voorelektriciteitgeldtdatderisico’s“Asbestinbovengrondseinstallaties”en“Storingenschadeaanelektriciteitskabelsalsgevolgvangraafwerkzaamheden”doordezewijzigingvanhoognaarzeerhooggewijzigdis.

BedrijfswaardenmodelLianderhanteerteenbedrijfswaardenmodelalsonderdeelvanderisicomatrix.DeAssetOwnerbepaaltdebedrijfswaardeninrelatietotdestrategischedoelstellingenvanLianderenbenoemtdezewaardenexpliciet.DeAssetManagerweegtdebedrijfswaardenonderlingtenbehoevevanbesluitvormings-vraagstukken.Deactuelebedrijfswaardenzijn:

Risicotitel Status

1. Kostenbeheersing realisatie

ketens

Het risico betrof kostenbeheersing in de realisatie. In 2014 heeft Liander programma's voortgezet waar-

mee we de bedrijfsprocessen efficiënter maken en structureel kosten verlagen. In het afgelopen jaar is

de expertise in teams gebundeld en het werk op een aantal locaties gecentraliseerd. Door dagelijkse

afstemming zitten de teams bovenop het werk en kunnen zij beter vooruit plannen. Door de genomen

maatregelen, managementaandacht en operationele sturing zijn de resultaten inmid dels verbeterd.

Het aanpassen van complexe processen vergt echter tijd en Liander gaat dan ook ver der met het

verbeteren van operationeel management

2. Netplanning Het risico betrof het onvoldoende in detail vastleggen van netgerelateerde activiteiten in de

meerjarenplanning. Met de inrichting van het integrale netplanningsproces is dit risico aanzienlijk

verminderd.

3. Verplicht vervroegd vervan-

gen grijs gietijzeren gas-

leidingen

Liander vervangt stapsgewijs grijs gietijzeren gasleidingen ter voorkoming van een ernstig incident.

Hierbij krijgen leidingsegmenten die het grootste risico vormen, gebaseerd op een aantal gedefinieerde

criteria, de prioriteit. Op grote schaal zijn gasleidingen vervangen in onder meer Amsterdam,

Gelderland en Zuid-Holland. De realisatie van de vervanging ligt voor op de planning en verloopt naar

tevredenheid van de SodM. Gezien de huidige status vraagt dit risico niet om extra maatregelen, de

voortgang van de vervanging blijft Liander monitoren. Dit risico is nog wel opgenomen in de top 10

asset gerelateerde risico’s (zie paragraaf 4.5.1).

Tabel 2.5 - Status organisatiebrede risico’s KCD 2013


Figuur 2.6 - Risicomatrix

Bedrijfswaarde Toelichting Indicator

Veiligheid De mate waarin mensen worden beschermd tegen bedreigingen voor hun leven en

gezondheid in relatie tot het handelen en/of het infrastructurele netwerk van Liander.

Omvang van letselschade

en aantal slachtoffers

Kwaliteit van leve-

ring

De mate waarin Liander continu de gevraagde energie aan zijn klanten levert via zijn

infrastructurele netwerk.

Storingsverbruikers-

minuten (SVBM)

Klant & Imago De mate waarin wordt bijgedragen dan wel afbreuk wordt gedaan aan een positieve as-

sociatie die belanghebbenden van Liander hebben bij het handelen en/of netwerk van

Liander.

Mate van aandacht in de

media

Wet- en regelgeving Het bevorderen van en het toezien op de naleving van wetten, externe en interne regels

en normen die relevant zijn voor de integriteit en de daarmee samenhangende reputatie

van Liander.

Aard van een wettelijke

sanctie

Financieel De mate waarin aan de financiële doelstellingen van de Asset Owner wordt voldaan. Impact op het bedrijfs-

resultaat in €

Duurzaamheid De mate waarin het handelen van Liander de eigen CO2-uitstoot, gemeten in CO2-

equivalenten, (negatief) beïnvloedt.

Uitstoot CO2 in kton

Tabel 2.6 - Bedrijfswaarden

RisicomatrixBijhetbeoordelenvanrisico’sweegtLianderheteffectvanmogelijkegebeurtenissenopdebedrijfswaardeninrelatietotdewaarschijnlijkheidvandiegebeurtenissen.Deindicatorenvoordebedrijfswaardenzijnzoingerichtdatverschillendeconsequentiesopeengelijkeschaalwordengebrachtenonderlingkunnenwordenvergeleken.

Liandergebruiktderisicomatrixomassetgerelateerderisico’stekunnenwegenenbesluitvormingteondersteunen.De

indicatievanhetgewichtvanderisico’sisgekoppeldaandewijzewaaropdeorganisatiemetderisico’sdientomtegaan:• ZH (zeer hoog):risicoreducerendemaatregelenopstellenen

directopnemeninhetlopendejaarplan;• H (hoog):maatregelenopnemenindereguliereplannings-

cyclus;• M (medium):risicomonitorenenmogelijkemaatregelen

formuleren;• L (laag):risicoaccepteren;• N (nihil):geenactienodig.

Risicomatrix Liander Assetmanagement

Kans van voorkomen (per bedrijfswaarde)

Impact op bedrijfswaarden

Mogelijk Waarschijnlijk Geregeld Jaarlijks Maandelijks

Wel eens van gehoord in de industrie

Meerdere malen gebeurd in de industrie/wel eens gebeurd binnen Liander

Meerdere malen gebeurd binnen Liander

Eén tot enkele malen per jaar binnen Liander

Eén tot enkele malen per maand binnen Liander

Categorie VeiligheidKwaliteit van levering

Klant & Imago Wet- & regelgeving Financieel DuurzaamheidMinder dan 1 keer per jaar

1 keer per 100 jaar tot 1 keer per 10 jaar

1 keer per 10 jaar tot 1 keer per jaar

1 tot 10 keer per jaar

Meer dan 10 keer per jaar

RampzaligMeerdere doden

≥ 10.000.000 vbm

Grootschalige zichtbaarheid in het publieke domein van lange duur

Intrekking vergunning: Opeen-stapeling van boetes; Strafzaak tegen directielid met gevange-nisstraf tot gevolg; structureel conflict met autoriteit(en)

Schade groter dan 10M euro

Uitstoot groter dan 500 kton CO2

M H ZH ZH ZH

Ernstig

Ongevallen met dodelijke afloop of zeer ernstig letsel

1.000.000 tot 10.000.000 vbm

Grootschalige zichtbaarheid in het publieke domein van korte duur

Bestuurlijke boete en/of stille curator; boete categorie 4, 5 en 6; Straf zaak tegen directielid (onge-acht veroor deling); Incidenteel conflict met autoriteit(en)

Schade van 1M tot 10M euro

Uitstoot van dan 50 tot 500 kton CO2

L M H ZH ZH

Hevig

Ongevallen met ernstig letsel met ver-zuim

100.000 tot 1.000.000 vbm

Kleinschalige zichtbaarheid in het publieke domein van lange duur

Last onder dwangsom; Boete categorie 2 en 3; Rechtszaak namens meer dan 5000 klanten; Opeenstapeling problemen met autoriteit(en)

Schade van 100k tot 1M euro

Uitstoot van dan 5 tot 50 kton CO2

N L M H ZH

MatigOngevallen met letsel met verzuim

10.000 tot 100.000 vbm

Kleinschalige zichtbaarheid in het publieke domein van korte duur

Bindende aanwijzing; Boete categorie 1; Rechtszaak namens meer dan 500 klanten; Inciden-teel probleem met autoriteit(en)

Schade van 10k tot 100k euro

Uitstoot van dan 0,5 tot 5 kton CO2

N N L M H

Klein

Bijna ongeval-len, ongevallen met gering let-sel/EHBO zon-der verzuim

< 10.000 vbm

Weinig tot geen zicht-baarheid in het publieke domein

Waarschuwing; Rechtszaak namens meer dan 50 klanten; Verschil van inzicht met autoriteit(en)

Schade kleiner dan 10.000 euro

Uitstoot klei-ner dan 0,5 kton CO2

N N N L M

18

Assetgerelateerde risico’sLianderhoudtzijnassetgerelateerderisico’s,conformdeMRQ,centraalbijinéénrisicoregisterominzichttekrijgenindeconditievanhetnet.HetrisicoregistervormteenactueleweergavevandedoorLianderonderkenderisico’s.

Lianderonderscheidtinzijnrisicoregistergeneriekeenspecifiekerisico’s.Generiekerisico’sgeldenvooreentotalepopulatieassetsenhebbenveelalbetrekkingophetgeheleofeengrootdeelvanhetverzorgingsgebied.Specifiekerisico’shebbenbetrekkingopeenspecifiekelocatieinhetnetwerkwaarzicheenlokaalrisicovoordoet.Dein2015vastgesteldetop10generiekeelektriciteitgerelateerdeassetrisico’svoorLianderzijnopgenomenintabel2.7.

Hoofdstukken3en4bevatteneennaderebeschrijvingvanderisico’s,inclusiefbeheersmaatregelen.

2.4 Algemene omschrijving beleid en instandhouding

AlsonderdeelvanhetintegralenetplanningsprocesontwikkeltLianderinstap3vanditprocesoplossingenvoordegesigna-leerderisico’s.Voorgeneriekerisico’sformuleertLianderbeleiddatisgebaseerdopnormen,richtlijnen,voorschriftenenstrategischekeuzes.Hierbijvormenderisico’sendeinzichtenindeconditievanhetnetendeafzonderlijkecomponentenhetuitgangspunt.Lianderstreeftmethetbeleidnaareenhogedoelmatigheid,waarinkwaliteitwordtgeleverdtegenoptimalemaatschappelijkekosten.Verschillendefactorengevenaan-leidingtotbijstellingofhetvaststellenvannieuwbeleid:• (Veranderde)Wet-enregelgeving;• Monitoringenregistratievandeconditievanhetnetende

afzonderlijkecomponenten;• Landelijkeenmondialetrendsmetbetrekkingtotstoringen

vanbedrijfsmiddelen;• Veiligheidsaspecten(bijvoorbeeldincidentenen

calamiteiten);• Duurzaamheidsaspecten(bijvoorbeeldmilieubelastende

stoffen);

• Economischeaspecten(bijvoorbeeldonderhoudskostenvaneenspecifiekonderdeelvandeinfrastructuur);

• Verouderdetechnologiewaarbijproblemenontstaanmetdebeschikbaarheidvankennis,vaardigheden,reserveonder-delen,gereedschappenentoegankelijkheidvancomponenten;

• Nieuwetechnieken.

2.4.1 Typen beleidLianderonderscheidtophoofdlijnendrietypenbeleidvoordenettenencomponenten:• Aanlegbeleid;• Instandhoudingsbeleid(onderhoudenvervanging);• Beheer-enbedrijfsvoeringsbeleid.

AanlegbeleidAanlegbeleidsteltkadersvoordenieuwbouwvannettenendestandaardisatie,aanschafenmontagevancomponenten.HierbijhoudtLianderrekeningmetdeomgevingenruimtelijkeordening(boven-enondergronds).Metdittypebeleidwordtdestartkwaliteitvoordelevensduurbepaald.

InstandhoudingsbeleidInstandhoudingsbeleidomvathethandhavenvandevereistefunctionaliteitvanhetelektriciteitsnet.Debelangrijksteaspectenvanhetinstandhoudenvanhetnetzijnintabel3.2(Systeembetrouwbaarheid,paragraaf3.1)nadertoegelicht.

Risicotitel Risico-niveau Effect op

1. Asbest in bovengrondse installaties Zeer Hoog Veiligheid

2. Storing en schade aan elektriciteitskabels als gevolg van graafwerkzaamheden Zeer Hoog Kwaliteit

3. Lekkage 50 kV oliedrukkabels Hoog Kwaliteit

4. Falen 50 kV COQ-installaties Hoog Kwaliteit

5. Power quality Hoog Kwaliteit

6. Instandhouding toonfrequent systeem Hoog Kwaliteit

7. Falen laagspanningsverdeelkasten Hoog Veiligheid

8. Uitval besturingssysteem HS/MS-station Hoog Kwaliteit

9. Falen Nekaldietmoffen in MS Hoog Kwaliteit

10. Falen SVS-schakelaar in windmolentoepassing Hoog Kwaliteit

Tabel 2.7 - Top 10 assetgerelateerde risico’s elektriciteit


Beheer- en bedrijfsvoeringbeleidBedrijfsvoeringbeleidgeeftkadersvoorhetgebruikvandenettenencomponenten,zoalsnetconfiguratie,belastbaarheidenreservestelling.Beheerbeleidgeeftkadersvoorhet‘goedhuisvaderschap’gerelateerdaanhetbeheervandenetten.Lianderhanteertkwaliteitsindicatorenvoordeleverings-zekerheid,maaktonderhouds-envervangingsbeleid,voertonderhoudsplanneneninspectiesuit,analyseertmeet-rapportagesenstoringen.Risico’swordenconformhetLianderintegralenetplanningsprocesgeïdentificeerdengeanalyseerdendaaraanverbondenknelpuntenwordenconformderisicogebaseerdeassetmanagementmethodiekopgelost.

2.4.2 Beleids- en instandhoudingscycliDetactischeenoperationeleuitwerkingvanhetbeleidkenttweecycli,eenbeleidscycluseneeninstandhoudingscyclus.IndebeleidscycluswordtdoordeAssetManagerdetoestandvanhetnetinzichtelijkgemaakt,risico’senopportunity’sgeïdentificeerdenbeleidopgesteldofbijgesteld.Deinstand-houdingscyclusisbelegdbijdeServiceProviders.InhetperiodiekeoverlegtussendeAssetManagerendeServiceProviderwordthetoperationelebeheervanassetsbesproken.Afwijkingenenbijzonderhedenwordenalsknelpunteningebrachtinhetintegralenetplanningsprocesenvervolgensdebeleidscyclus.

Debeleidscyclusbestaatuitdrieonderdelen:1.Toestandsgegevensverzamelen-Hetplanmatigenperiodiek

verzamelenvantoestandsgegevensenomgevingsfactorendieinvloedhebbenopdeassets;

2.Asset-enrisicoanalyse-Opdeverzamelingvangegevenswordteenasset-enrisicoanalyseuitgevoerd;

3.Beleid,standaardenenspecificatiesopstellenenbijstellen-Opbasisvangegevensverzamelingenanalyseswordenbeleidenspecificatiesopgesteldofindiennodigbijgesteld.

Deinstandhoudingscyclusbestaatookuitdrieonderdelen:1.Storing-,onderhoud-eninspectiegegevensverzamelen-Het

planmatigenperiodiekverzamelenvangegevensuitdebedrijfsvoering,inspectiesenonderhoud;

2.Analyseren,kortetermijnmaatregelenbepalen,groteafwijkingenescaleren-Dooranalysewordtafwijkingtussenbeleidenwerkelijkheidvastgesteldenmaatregelenopkleineafwijkingenbepaaldengroteafwijkingengeëscaleerdnaardebeleidscyclus;

3.Kortetermijnmaatregelenuitvoeren-Kortetermijnmaatregelenwordeningeplandenuitgevoerd.

2.5 Storingen en onderbrekingen

2.5.1 BedrijfsvoeringcentrumDebedrijfsvoeringvanLianderselektriciteits-engasnettenvindtmomenteelplaatsopdelocatiesHaarlemenArnhem.Hetbedrijfsvoeringcentrumiscontinubemandenoperationeel.Belangrijketakenvanbedrijfsvoeringzijn:• Voorkomenvanstoringen,bijvoorbeelddooroverbelasting;• Aansturenvanschakelhandelingenbijstoringenengeplande

werkzaamhedenomtevoorkomendatdecontinuïteitvandeleveringinhetgedingkomt;

• Bijhoudenvandeactuelenetsituatie;• Opslaanvanprocesdata.

Hetbedrijfsvoeringcentrumishetcentralemeldpuntbijstoringenencalamiteiten.

Liander Control Room (LCR)Ombeterintespelenoptoekomstigeontwikkelingenenomeeneffectieveresamenwerkingmogelijktemaken,ontwikkeltLianderdeLianderControlRoom(LCR).IndeLCRvindtintegratievandelocatiesHaarlemenArnhemplaatsenwordenopéénlocatiealleelektriciteit-,gas-,telecomnetenIT/OT-ketengerelateerdecontrol-enbewakingsfunctiessamengebracht.Doorbundelingvandeverschillendefunctiesdiedirectbetrokkenzijnbijdebedrijfsvoeringendedaaruitvoort-vloeiendedatastromeniseeneffectieveresamenwerkingmogelijk.Deregieopdeenergiestromenendeinformatieoverdenetperformancekanzogeoptimaliseerdworden.

Beleidscyclus(per asset)

Instandhoudings-cyclus

Storing-, onderhoud- eninspectiegegevens

verzamelen

Analyseren,korte termijn maatregelenbepalen, grote afwijkingen

escaleren

Korte termijn maatregelenuitvoeren

Toestandsgegevensverzamelen

Assetanalyse &risicoanalyse

Beleid & specificatiesopstellen/ bijstellen

Figuur 2.7 - Beleids- en instandhoudingscycli

20

DeontwikkelingvanhetLCRisinvollegangenhetonderzoekdatheeftplaatsgevondennaarhuisvestingvoorhetLCRheeftgeresulteerdindekeuzevoorAmsterdamalslocatie.OpbasisvandeplanningneemtLianderhetLCRin2017ingebruik.

2.5.2 Organisatie van de onderhouds- en storingsdienst

Storingsorganisatie en -procesInfiguur2.8ishetprocesvoordesignalering,afhandelingenregistratievanstoringenweergegevenmeteenonderscheidtussenverschillendespanningsniveaus.

Figuur 2.8 - Organisatie en proces voor storingen en onderbrekingen

StoringsregistratieWanneerersprakeisvaneenenergieonderbrekingvindtregistratieplaatsvolgenshetNestorformat,bovendienwordtdeonderbrekingautomatischgepubliceerdopdewebsitewww.gasenstroomstoringen.nl.Storingenzonderenergie-onderbrekingendievoldoenaandeNestorcriteriawordeneveneensgeregistreerd:• StoringeninhetLS-enMS-networdeninKLAKgeregi-

streerd,waarnaexportplaatsvindtnaardeNestordatabase;• StoringeninhetHS-networdenrechtstreeksinNestor

geregistreerd.DevigerendeNestorhandleidingisvantoepassingopderegistratiecriteriaendeberekeningvandeperformance;

• IndeHS-nettenligtdegrenstussenhetbeheerdomeinTenneTendatvanLianderopdeprimairestiftenvande110kV-en150kV-transformatoren.DetransformatorenzijneigendomvaneninbeheerbijLiander.Deoverspannings-afleidersvandetransformatorenbevindenzichinhetbeheerdomeinvanTenneT.IndiennaonderzoekblijktdatdeoorzaakvanuitvalaaneentransformatorhetgevolgisvaneendefectinhetHS-netinhetTenneT-domein,wordtdestoringgeregistreerdinNestordoorentenlastevanTenneT.

StoringsafhandelingVoorhetafhandelenvanstoringeniseenstoringsorganisatieingericht.Hiervoorgeldtprimairdatgevaarlijkesituatiesveiliggesteldmoetenworden.Pasdanmaggestartwordenmethetherstel.Lianderonderscheidttweesoortenstoringen,dieelkbinnendegesteldekaderswordenafgehandeld:1.Storingendiedoorklantenwordengemeld:Deintakevande

storingenvindtplaatsinHaarlembijdeStoringsMeldPost(SMP).Hierwordenalleklantgegevensendemeldingvandeklantgeregistreerd.InArnhemzitdestoringscoördinatie(SC).Dezegeeftdestoringuitaandemonteurenhandeltookdestoringaf;

2.Storingenalsgevolgvanafwijkingenopingesteldewaardenvannetcomponenten:Eengrootdeelvandeelektrischeinstallatieswordtopafstandgemonitord.Afwijkingenopspecifiekewaardenwordenalsstoringengesignaleerd.Dezestoringsinformatiekomtbinnenbijhetbedrijfsvoering-centrum(BC).Debedrijfsvoerderkaningevalvaneenverstoringdestoringsmonteuraansturenomeenonder-brekingvandeenergieleveringtevoorkomen,danwelherstelwerkzaamhedenuitlatenvoeren.

Demeldingenvandesensorenzijnbelangrijkestuurinformatievoordebedrijfsvoering.Demeldingenvanklantenzijndaarvaakeenaanvullingop.

Nee*

Nee

Ja

Laagspanning Middenspanning Hoogspanning

Nestorform. LS Nestorform. MS Nestorform. HS Nestor TenneT

Storings-afhandeling SC

Nestor

Nestor Rappor tage-

tool

www.gasenstroomstoringen.nl

*Bv. Trafo overspannings af eider

Exporttool Nestor

Klant

Melding storing

klant

Intake SMP

Interne rapportages

Rapportages Netbeheer NL

CODATA

JaJaJa

Nee

EMS

Melding storing

EMS

Afhandeling storing BC

TenneT/Liander

Nestor Nestor

Melding telefonisch opgelost

DMS

Melding storing

DMS

Afhandeling storing BC

NestorKLAK

Beheer domein Liander


Norm/keurmerk Onderwerp Omschrijving

NTA 8120

PAS 55-1

ISO 55001

Capaciteit, kwaliteit en

veiligheid

Borgen van weloverwogen keuzes van het omgaan met assets

ISO 9001 Kwaliteit Gericht op beheersing en verbetering van de processen binnen Liander met als doel

continu verbeteren.

VCA Veiligheid, gezondheid,

milieu (voor relevante uit-

voeringsonderdelen)

Waar risicovolle werkzaamheden worden uitgevoerd, zijn de bedrijfsonderdelen VCA

gecertificeerd. Hiermee is aantoonbaar dat Liander voldoet aan het borgen van

veiligheid, gezondheid en milieu. Daar waar medewerkers risicovol werk op

veiligheidsgebied uitvoeren, is gekozen voor een persoonscertificering conform de

BEI, VIAG en VCA.

ISO 14001 Milieu (logistieke keten) Gestructureerd werken aan het beheersen en verminderen van milieurisico’s en het

verbeteren van milieuprestaties.

Tabel 2.8 - Overzicht certificeringen Liander

2.6 Certificeringen Liander

Lianderenzijnsamenwerkingspartnershebbenbehoefteaanonafhankelijkinzichtindekwaliteitvandeprimaireketen.ToetsingdooronafhankelijkecertificerendeinstellingenverschaftLianderinzichtenwaarmeehetkwaliteitsbeheers-ingssysteemendaarmeedeprestatieswordenverbeterd.DaarnaastiscertificeringvoorLianderdeaangewezenmanieromaantetonendatLianderrisico’sbeheerstendekwaliteitborgtenverbetert.

Eenoverzichtvandeverschillendecertificeringenstaatintabel2.8.Decertificatenlatenziendatdeprimaireenonder-steunendeprocessenomdenetbeheerdersfunctionaliteituittevoeren,voldoenaandebetreffendenormen.

Lianderisvertegenwoordigdininternationaleennationalewerkgroepenomtrentnormeringendierelevantzijnvooreennetbeheerder.LianderparticipeertinwerkgroepenrondomISO55001,ISO9001,BEI,VIAG,NTA8120endiversenorm-commissies.Lianderwilophetgebiedvannormeringencertificeringenkennisenervaringendelenmetanderenetbeheerders.

22

Hetbegripkwaliteit,zowelvoordehuidigealstoekomstigeelektriciteitsvoorziening,staatbijLiandervoor:• Systeembetrouwbaarheid-Dekwaliteitvandevoorziening

intermenvanbetrouwbaarheidenleveringszekerheid;• Spanningskwaliteit-Dekwaliteitvandevoorzieningin

termenvanzuiverheidvandespanning;• Componentbetrouwbaarheid-Dekwaliteitvande

componentenwaaruitdenetinfrastructuurbestaat;• Deveiligheidenduurzaamheidvanhetnet,inclusief

cybersecurity(ziehoofdstuk4).

3.1 Systeembetrouwbaarheid

InovereenstemmingmetdeministeriëleRegeling“Kwaliteits-aspectenNetbeheerelektriciteitengas”hanteertLiandervoorzijnHS-,MS-enLS-netdevolgendekwaliteitsindicatorenmet

betrekkingtotdebetrouwbaarheidvanlevering:• Jaarlijkseuitvalduur;• Gemiddeldeonderbrekingsduur;• Onderbrekingsfrequentie.

DaarnaasthanteertLianderopeigeninitiatiefookdeindicatorherhaalstoringen.Lianderspreektvaneenherhaalstoringalsineenpostcodegebied(9999XX)binneneenvoortschrijdendjaarmeerdanvijfkeereenenergieonderbrekingoptreedt.Hoeweldeimpactvandezestoringenopdejaarlijkseuitvalduurkleinis,zijnzewelrelevantomdatzeonevenredigeoverlastbezorgenvoorgetroffenklanten.

TerugblikLianderscoortindeafgelopenjarenophetgebiedvandejaarlijkseuitvalduurrondhetlandelijkegemiddelde.

Liander hanteert kwaliteitsindicatoren voor de leveringszekerheid, maakt onderhouds- en

vervangingsbeleid, voert onderhoudsplannen en inspecties uit en analyseert meetrapportages en

storingen. Risico’s worden conform het Liander KBS vastgesteld en daaraan verbonden knelpunten

worden conform de risicogebaseerde assetmanagement methodiek opgelost.

3 Kwaliteit

Kwaliteitsindicator Streefwaarden Realisatie 2013 Realisatie 2014 EJV 2015 *

Liander Liander Landelijk Liander Landelijk Liander

Jaarlijkse uitvalduur (min./jr.) ≤ 23 24,0 23,4 19,9 19,9 22,8

Gemiddelde onderbrekingsduur

(min.)

≤ 70 69 79 63 72,5 68

Onderbrekingsfrequentie (#/jr.) ≤ 0,33 0,349 0,296 0,317 0,276 0,337

Herhaalstoringen (#) ≤ 18 15 – 10 – 14

*Eindejaarsverwachting oktober 2015

Tabel 3.1 - Streef- versus realisatiewaarden kwaliteitsindicatoren Liander en het landelijke gemiddelde


In2013en2014ishetbedrijfsbredeverbeterprogrammaomdejaarlijkseuitvalduurperklanttereduceren,doorgezet.Hetprogrammaomvatprocesmatigeverbeteringen,organisa-torischeverbeteringenenverbeteringenindenettenzelf.Medehierdoorisin2014eenwaardevan19,9minutengerealiseerd.Deeindejaarsverwachting(EJV)van2015ismet22,8minutenbinnendestreefwaardevoor2015.Deeindejaarsverwachtingisgebaseerdopwerkelijkecijfersvandemaandenjanuaritotenmetoktoberenaangevuldmeteenvijfjariggemiddeldevandeoverigemaanden.

DeonderbrekingsfrequentievanLianderligtoverhetalgemeenbovenhetlandelijkgemiddelde.DitkomtvooraldoordatLianderrelatiefveelgetroffenklantenperstoringheefttenopzichtevandeanderegrotenetbeheerders.Ditheeftvooreengrootdeeltemakenmetdebestaandenetstructuurendehogeaansluitdichtheid(stedelijkoflandelijkgebied).

Deeindejaarsverwachtingvandeonderbrekingsfrequentievoor2015is0,337.Ditishogerdandestreefwaarde.Daarbijis0,037vandeonderbrekingsfrequentieafkomstigvanééngrotehoogspanningsstoring.

Mededankzijhetbedrijfsbredeverbeterprogrammaomdejaarlijkseuitvalduurperklanttereduceren,heeftLianderin2013,2014ennaarverwachtingookin2015eengemiddeldeonderbrekingsduuronderhetlandelijkegemiddelde.Daar-naastishetaantalherhaalstoringenineenpostcodegebiedaanzienlijkgedaald.

VooruitblikIntabel3.2staandestreefwaardenvoor2016.

Lianderstreeftnaareencontinueverbeteringvanzijnprestatiesendaarmeenaareencontinuedalingvandeopgegevenstreef-waardentenopzichtevanhetvijfjariggemiddelde.Destreef-waardenzoalsvermeldintabel3.2dienendaarbijalsijkpunt.• Jaarlijkseuitvalduur(min./jr.):Destreefwaardevoor

dejaarlijkseuitvalduurisvoor2016vastgesteldop22minuten(inclHS);

• Gemiddeldeonderbrekingsduur(min.):Destreefwaardevoordegemiddeldeonderbrekingsduurisvastgesteldop70minuten.Ditisidentiekaandeeerderestreefwaarde.LandelijkgezienscoortLianderopdezestreefwaardebeterdangemiddeld;

• Onderbrekingsfrequentie(#/jr.):Destreefwaardevoordeonderbrekingsfrequentieisvastgesteldop0,315.Hiermeeisdestreefwaardevandeonderbrekingsfrequentieietslagerdandegerealiseerdewaardein2014.Deverbeteringvandejaarlijkseuitvalduurvindtdusbijvoorkeurplaatsopdezestreefwaarde;

• OphetgebiedvanherhaalstoringenpresteertLianderalenkelejarenbeterdanzijneigenstreefwaarde.Dezewordtdaaromgeleidelijkaangescherpt.

OmdeonderbrekingsfrequentieteverlagenrichtLianderzichophetverminderenvanhetaantalgetroffenklantenperstoring.LianderwerktonderandereaanhetontmazenvanLS-netten,hetbeperkenvanhetaantalklantenopeenkabel,hetplaatsenvanonder-beveiligingeninhetMS-netendaarbijhetborgenvandeselectiviteitvandebeveiligingen.Eenanderemanierishetvoorkomenvanstoringendoorverbeterdemonitoringincombinatiemetpreventievemaatregelen.Hetgrootstedeelvandezemaatregelenheeftpasopmiddellangetotlangetermijneffectenvergtbovendienaanzienlijkeinvesteringen.Deverbeteringopditvlakzaldusgeleidelijkzijn.

3.2 Spanningskwaliteit (Power Quality)

ConformdeNetcodeElektriciteitmoetdespanningskwaliteitvoldoenaaneenaantalkwaliteitscriteria.DezecriteriazijneenverscherpteversievandekwaliteitseisenuitdenormNEN-EN50160.Erwordtvanaf1999landelijkvormgegevenaanmetingenentoetsingvandecriteria.Hierbijwordenvoorallenetvlakkendevolgendespanningsverschijnselenbeschouwd:langzamespanningsvariatie,snellespanningsvariatie(leidendtotflikker),spanningsasymmetrieenharmonischespannings-vervorming.Aanvullendwordeninhethoogspanningsnetspanningsdipsentransiëntengeregistreerd.

Deregelgevingrondomspanningskwaliteit(PowerQuality)isinontwikkeling,zowelnationaalalsinternationaal.Uitbreidingenverderedetailleringvandeeisenrondomspanningskwaliteitwordtindekomendejarenverwacht.

RecentzijnerbinnenhetnetwerkvanLiander53extraPQ-metersoponderstationsgeplaatst,dieonderdeeluitmakenvaneenlandelijkeuitrolvan200PQmeters.HetaantalmetingenendelocatiesdaarvanzijnvastgestelddoordeACMenzijnonderdeelvaneenprogrammaomvanaf2015oplandelijkeschaaltekomentoteeneenduidigewijzevanvastleggenvandespanningskwaliteitenrapportagedaarvan.Demetingenzullenookgebruiktwordenomvoor1januari2018eenvoorsteltedoenomlimietenvoorspanningsdipsindenetcodeoptenemen.

Kwaliteitsindicator Streefwaarden 2016

(incl. HS)

Jaarlijkse uitvalduur (min./jr.) < 22

Gemiddelde onderbrekingsduur (min.) < 70

Onderbrekingsfrequentie (#/jr.) < 0,315

Herhaalstoringen (#) < 15

Tabel 3.2 - Streefwaarden kwaliteitsindicatoren

24

DeactiviteitenvanLiandertenaanzienvandekwaliteitvandespanningzijngerichtop:• Onderzoek naar invloed van nieuwe technologieën op

spanningskwaliteit:LianderonderzoektdeinvloedvandegrootschaligetoepassingvanonderanderePV-systemen,elektrischvervoerenwindmolensopdecapaciteitvannetcomponentenendespanningskwaliteit.Ditonderzoekgebeurtdeelssamenmetanderenetbeheerdersenonder-zoeksinstituten.Degrootsteinvloedopdespannings-kwaliteitindeLS-nettenismomenteelteverwachtenvandetoepassingvanPV-systemen.DaarbijzijnPV-systemenookzelfgevoeligvoorhetniveauvandespanning;

• Bewaken en meten van spanningskwaliteit:LianderwerktmetoverigenetbeheerderssamenineenlandelijkePowerQuality-meetcampagne.SteekproefsgewijswordtdekwaliteitvandespanningopdiverseaansluitpunteninhetLS-enMS-netbepaaldmet250weekmetingenpernetvlak.Daarnaastzalhetlandelijkemeetnetmeerinzichtgaanbiedenindeaardenomvangvanspanningsproblemen.Ookwordtgekekennaareenbrederetoepassingvandatadiebeschikbaarkomtdoorstationsautomatiseringendeontwikkelingvanslimmenetten;

• Normalisatie activiteiten en regelgeving:Regelgevingisinontwikkelingeniseenprocesdatmeerdan10jaarinbeslagkannemen.Erwordtgezochtnaarmogelijkhedentoteenverruimingvandenormophetgebiedvande15een21eharmonischespanning.Daarnaastwordtgewerktaanverdereuitbreidingvandenormeringvandips.Lianderwerktactiefmeeaandezeactiviteitendoordeelnameinlandelijke-eninternationalewerkgroepenennormcommis-sies.OokisLianderbetrokkenbij(promotie)onderzoekopdeTUEindhovenophetgebiedvanPowerQuality,waarbijspeerpuntenliggenbijmonitoringenreguleringvanspanningskwaliteit.

• Afhandeling en analyse van spanningsklachten:Lianderwerktaaneenuniformeringvandeanalysevanspannings-klachtenbinnendesector,omzoookoplandelijkniveaubeterinzichttekrijgenindeoorzaakenmogelijkeoplos-singenvanoptredendespanningsklachten;

• Preventief oplossen van knelpunten:Lianderstreefternaaromknelpuntentevoorkomenvoordatdezeresultereninspanningsklachtenvaneindgebruikers.HiervoorverbetertLianderdeslagvaardigheidvanhetinterneprocesvoorhetafhandelenvanspanningsklachten.

3.3 Kwaliteit van de componenten

3.3.1 ComponentkwaliteitHetstoringsgedragvaneenassetkanwordenbeschrevenaandehandvandezogenaamdebadkuipkromme.Daarinwordendrielevensfasenonderscheiden:

Figuur 3.1 - De badkuipkromme

I Falen als gevolg van kinderziektes zoals bijvoorbeeld productie-

en montage afwijkingen;

II Random falen;

III Toename faalfrequentie als gevolg van veroudering zoals

bijvoorbeeld als gevolg van corrosie, verandering van materiaal-

eigenschappen en slijtage.

Hetbeïnvloedenvanhetfaalgedragisandersinelkefase.Indeeerstefasezijnvooraldekwaliteitvanhetontwerp,dekeuzevanmaterialen,devakbekwaamheidvandeaanleg,deopstellingsconditiesendeplaatsinhetelektriciteitsnetvaninvloed.

Indetweedefasegaatdeaandachtmetnameuitnaarhetbeperkenvandeeffectenvanfalendooreventueleredundantie,snelledetectiedoormonitoringofinspectiesenslagvaardigenefficiëntherstel.

Indederdefasegaatdeaandachtuitnaardiecomponenten,diequaleverbetrouwbaarheid,functionaliteitofveiligheidnietmeervoldoenofwaaraanonevenredigveelonderhoudmoetplaatsvinden.HiervoorontwikkeltLianderpercomponenttoegespitsteonderhoudsstrategieën:• Nieuwtoegepastecomponenten:bijcomponentenwaarvan

nogweinigervaringsgegevensbekendzijn,wordtalsbasishetvoorschriftvandefabrikanttenaanzienvandeonderhoudsmethodeen-frequentieaangehouden.Dezezijnoverhetalgemeenergconservatiefenrisicomijdend.Daarbijisveelaldefilosofieingestokenopperiodiekonderhoud,terwijlLianderwaarmogelijkdefilosofievantoestandsafhankelijkonderhoudhanteert;

FaaltempoI

Kinderziektes

IIIVeroude

ring

IINormaal gebruik

Tijd


• Gebruiktecomponenten:voorcomponentenwaarbijLianderkanputtenuiteigenervaringdooradequatestorings-registratieen-analyseenhetbijhoudenvaninspectie-,onderhouds-endiagnostischegegevenswordthetonder-houdsprogrammavastgesteldopbasisvanFailureModeEffectandCriticalityAnalysis(FMECA).

BovengrondsemiddelenonderhoudtLianderhoofdzakelijkpreventiefensomsmodificatief.Voordeondergrondsebedrijfs-middelenpastLiandertraditioneeldecorrectieve,storings-afhankelijkeonderhoudsmethodiektoe(zietabel3.3vooreenuitlegvandeverschillendetypenonderhoudsmethodenbijLiander).

Doordeontwikkelingvaneennieuwmonitoringssysteem(deSmartCableGuard)kandekwaliteitvaneenkabelverbinding24/7opafstandbewaaktwordenzodatpreventiefhandelenmogelijkwordt.In2015isopbasisvanditsysteemeenprogrammagestartwaarbijdefocusligtopverbindingendiebijfalengroteimpacthebbenopdebedrijfswaarden.

Wasvoorheendebelastingvanassetsvrijgelijkmatig,alsgevolgvandeenergietransitiewordenassetsintoenemendematewisselendbelast.Hierdoorkunnennieuwefaalvormenontstaan,ookbijassetsdieallanginhetnetstaanopgesteld.Liandervoertonderzoekuitnaaropgetredenstoringenomvasttestellenofersprakeisvaneenmogelijketrendinbepaaldestoringenenstoringsoorzaken,zodattijdigdebenodigde(beleids)maatregelengenomenworden.WaarmogelijkdeeltLianderervaringenmetoverigenetbeheerders.

HetonderhoudsbeleidisvertaaldnaarwerkzaamhedendiezijnopgenomeninhetonderhoudsprogrammadatAssetManage-mentjaarlijksinopdrachtgeeftaandeserviceproviders.Aandewerkzaamhedenzijnkwaliteitscriteriagekoppelddieonder-deeluitmakenvandeperiodiekebeoordelingvanderealisatie

vanhetonderhoudsbeleid.Aandehandvaneenvoorgeschrevenregistratieenanalyseishetmogelijkbeleidnahetdoorlopenvanderealisatiecyclusgoedonderbouwdbijtestellen.

BijnieuwbouwmaaktLianderbijvoorkeurgebruikvanbekendebetrouwbaretechnologieënincombinatiemetbeproefdeinnovaties.Tochbestaathetgrootstedeelvanhetelektriciteitsnetnogsteedsuitnetconcepten,materialenencomponentenvandecenniaterug.Ditismedehetgevolgvandebewezentechnischelevensduurvandeverschillendematerialenenonderdelen.Deverwachtingisdathetmerendeelvandezecomponentennogdecennialangbenutwordt.Sommigecomponentenwordenechternietmeerondersteunddoordeoorspronkelijkeleveranciersenzijnobsoleteverklaard.DitvereistdatLiandernadrukkelijkerzorgdraagtvoordeborgingvankennisendebeschikbaarheidvanreservedelen.In2014zijninitiatievengestartomhiersamenmetfabrikantenalsEatonHolec,ABBenSiemensinvullingaantegeven(project“AgingAssets”).

Vervangingenopeigeninitiatiefofopverzoekvanderden(reconstructies)enamoverenkomenbijallebedrijfsmiddelen

Type Onderhoud Toelichting

Amoveren Slopen en verwijderen van leidingen, installaties, aansluitingen e.d.

Modificatief onderhoud Vervangen van storingsgevoelige of gestoorde componenten (voor zover deze financieel niet

geactiveerd worden), wijzigen of verplaatsen van installaties, leidingen, aansluitleidingen e.d.

Preventief onderhoud regulier Controle, inspecties en metingen. Vervangen/onderhouden van onderdelen van componenten ter

voorkoming van storingen op periodieke basis

Preventief onderhoud incidenteel Controle, inspecties en metingen. Vervangen/onderhouden van onderdelen van componenten ter

voorkoming van storingen op basis van conditie

Storingen Veiligstellen en reparatie infrastructuur na constatering van een storing

Vervangen op eigen initiatief Vervangen van componenten op grond van tekortschietende condities van bedrijffsmiddelen, of op

grond van het niet kunnen voldoen aan netperformance-indicatoren

Reconstructies Vervanging van componenten op grond van activiteiten van derden (met name beheerders van

openbare ruimte en wegbeheerders)

Tabel 3.3 - Onderhoudsmethoden Liander

26

voor.Naastdeconditieenkwaliteitvaneencomponentheeftookdeveiligheidvanhetneteenhogeprioriteit(ziehoofdstuk4).Erzijndiverseveiligheidgerelateerdeargumentendieeenpreventievevervangingkunneninitiëren,zoals:• Veranderendewet-ofregelgeving;• Veranderendefactorenindedirecteomgeving;• Onvoldoendebeschikkingoverkennisenvaardigheden;• Hetnietveiligtoegankelijkzijnvancomponenten;• Deanalysevaneenassetgerelateerd(bijna)ongeval.

PersituatiebepaaltLianderhetrisicoprofielomvasttestellenof,enzojawelke,actiesnodigzijn.

Detaillering van enkele onderhoudsactiviteiten

Versterkte Inzet van Schade onderzoekteams

BinnenLianderisinstandhoudingvandebeheerdeassetsgebaseerdopvoorkomingvanongewensterisico’sterborgingvandecontinuïteitvanlevering.Hetuitvoerenvanonderzoekopstoringenenschadesgeeft,naastdegegevensvoortkomendeuitonderhoudeninspecties,waardevolleinformatievoorhetuitvoerenvanconditie-enrisicomanagement.Aandehandvanverkregeninformatieuitdeonderzoekenwordennieuwefaal-vormenproactiefontdektendeverkregeninzichtenalsinputgebruiktvoordeaanpassingofbijstellingvandebestaandeinstandhoudings-en/ofuitfaseringsbeleid.DaarnaastgebruiktLianderdeverkregeninzichtenookbijdespecificatievannieuwaanteschaffenassets.

HetSchadeOnderzoekTeams(SOT)voertdeonderzoekenuitconformeenvastgelegdprocesdatisgebaseerdopIEEEC57.125.

BijfalenvanonderstaandeassetswordtstructureeleenSOTonderzoekopgestart:• Vermogens-endistributietransformatoren;• Debelangrijkstetypenschakelinstallaties;• Geselecteerdemoffeneneindsluitingen;• Spontanestoringeninkunststofkabelonderzocht,voor

zoverhetgeenoudegraafschadesbetreft.

Thermografische inspectie nieuwe of gemodificeerde

middenspanningsruimten

Bijelektrischeinstallatiesofbekabelingzijnverhoogdetemperaturenaltijdeenindicatievaneenoverbelasting,eendreigendestoringofeenbestaanddefect.Verschillendetemperaturenvangeleidersenaansluitingeninelektrischeinstallatieszijnvaakeentekenvanlosseofgecorrodeerdeaansluitingen.

Tussende4ende8maandennainbedrijfstellingvaneennieuweofgemodificeerdeMSRruimteheeftdezevoldoendebelastingomeenthermografischeinspectiemetinguittevoeren.Tijdensdezemetingwordendeeventuelegebrekenalsgevolgvanmontagefoutenproactiefenzonderonderbrekingvandeleveringgeconstateerdenopgelost.Degeconstateerdegebrekendiezonderonderbrekingvandeleveringkunnenwordenopgelost,wordendirectnademetingverholpen.Anderegebrekenwordenplanmatigopgelost,waarbijzominmogelijkoverlastwordtveroorzaaktvoordeaangeslotenen.

Onderhoud van vermogenstransformatoren

Opbasisvandeanalysevanhetfaalgedragvanvermogens-transformatorenendedaarbijbehorenderisico’sheeftLianderbeslotenompreventiefonderhoudtoetepasseninplaatsvancorrectiefonderhoud.Devormvanpreventiefonderhoudisgebaseerdop“toestandafhankelijkonderhoud”bestaandeuiteeneerste-entweedelijnsdiagnose.• MetbehulpvaneeneerstelijnsdiagnosebeoordeeltLiander

ofermogelijksprakeisvaneenverhoogdrisicobinnendepopulatie.Afhankelijkvandegeconstateerdeafwijkingbijdeeerstelijnsdiagnose,wordtmetbehulpvaneentweede-lijnsdiagnosedeeerstelijnsanalysegeverifieerdengeïdentificeerdwathetrisicoisvoorhetfunctionerenvandebetreffendevermogenstransformator.Onderhouds-activiteitentot€15.000,-wordendirectpreventiefuitgevoerd.Deoverigebenodigdeonderhoudsactiviteitenwordeneerstvoorgelegdaandeassetmanager.Levensduurverlengendemaatregelenbijtransformatorenouderdan10jaarwordenpergevalaandehandvaneen“totalcostofownership”analysebepaald;

• Voordeborgingvandecontinuïteitenvoornoodsituatiesisereenreservestellingvoordevermogenstransformatorenopgebouwdvanwegelangelevertijdenenmaatschappelijkegevolgen.Hetin2013indetoptienopgenomenrisico“Beschikbaarheidreservetransformatoren”isdoordezemaatregelvoldoendegemitigeerd;

• Eenbekendfaalmechanisme,zoals“asbreuk”bijSmit-regelaars,leidttothetverliesvandevermogenstrans-formator.Doorhetaanbrengenvaneenmonitoring-enbeveiligingssysteem(Sentinel)wordendegevolgenvaneenasbreukvoorkomenendaarmeeookhetverliesvandevermogenstransformator.

Figuur 3.2 - Onderzoeksproces

KAN/AI

Assetgroep

Vullen Asset dossier

BC-wacht

Aanmelden bij SOT

Uitvoeren onderzoek

Rapport

Onderzoek gefaalde component

vullenKLAK/I-Core

AM BSC

Samenstellen werkgroep

Herstel e.o.

Evaluatie van het beleid

Analyse VBM

Analyse net

Analyse assets


3.4 Relatie met de belangrijkste asset gerelateerde risico’s

Hetassetmanagementrisicoregisteriseenactueelregister,waaruitLiandercontinuopbasisvanrelevantieen/ofurgentierisico’sselecteertvoorverdereanalyseenbeleidsontwikkeling.Hierdoorkandetop10vanmeestrelevanterisico’stenopzichtevanhetvorigeKCDwijzigen.Ditbetekentdatnieuwerisico’swordentoegevoegd,bestaanderisico’seenhogerrisiconiveauhebbengekregenofdateenrisicouithetvorigeKCDisopgelostdanwelminderurgentis.

3.4.1 Top tien kwaliteit gerelateerde risico’s KCD 2015 Dezeparagraafbevatdekwaliteitgerelateerderisico’sdiein2015zijnvastgesteldalsonderdeelvandetop10.Derisico’sgerelateerdaanveiligheidkomeninhoofdstuk4aanbod.

Storing en schade aan elektriciteitskabels als gevolg van graafwerkzaamhedenPerjaarzijnerruim10.000graafschadesaangasleidingenenelektriciteitskabelsinNederland.Graafschadeszijninongeveereenderdevandegevallendeoorzaakvaneenenergieonderbrekinginkabels(MSenLS).Omdeuitvalduuralsgevolgvangraafschadesterugtebrengen,heeftLianderin2012eenafdelingSchadepreventieingericht,diedevolgendeactiviteitenuitvoert:• Proactiefverzamelenvaninformatieovergrootschalige

projecten,vooralglasvezel-enrioleringsprojecten;• Splitsingvangraafmeldingenmetbehulpvaneen

risicomodelinmeldingenwaarbijinhetopgegevengraafpolygoon:A)geenbelangrijkekabelsofleidingenvanLianderliggen;B)welbelangrijkekabelsofleidingenvanLianderliggen;IngevalBvraagtLianderaanvullendeinformatiebijdebetreffendegrondroerderopenbepaaltdematevantoezicht;

• Debuitendienstbegeleidtwerkenvanderdenencontroleerthetveiligenconformdegemaakteafsprakenwerken;

• Analysevandeoorzakenvangraafschades,financiëleafhandelingvanclaimseninitiërenvanverbeterpunten.

Metanderenetbeheerdersvindtactievesamenwerkingplaats.In2013isbijNetbeheerNederlandeenprojectgroepSchade-

preventieopgerichtmetalsdoelstellingenhetuniformerenvandeinformatievoorzieningenbeleidvannetbeheerdersenhetontwikkelenvaneenlandelijketoolboxgraafschadepreventie.Lianderheeftin2014inhetlandelijkKabelenLeidingOverleg(KLO)eenbijdragegeleverdaanhettotstandkomenvaneenlandelijkegedragscodevoordegraafketen.Dezegedragscodeheeftalsdoelbijtedragenaanhetvoorkomenvanschadeaankabelsenleidingendoorgraafwerkzaamheden.

DeWetInformatieOndergrondseNetten(WION)regeltdeinformatie-uitwisselingtussennetbeheerdersengrond-roerders.Denetbeheerderszijnverplichtliggingsgegevensvankabelsenleidingenvolledig,juistentijdigaanteleverenaanhetKadaster.Degrondroerderisverplichttothet‘zorgvuldig’gravendoorliggingsgegevensvankabelsenleidingenoptevragenendeexacteliggingtecontrolerenalvorenstestartenmethetgraven.

VoorpraktischeondersteuningbijdezetakenheeftLiandereengrondradarontwikkeld.Degrondradarzorgtvooreensnelleredetectievankabelsenleidingenenheefteendirectelinkmethetgeografischinformatiesysteem,zodatveletussenhande-lingenongedaangemaaktworden.












28

DeinspanningenmetbetrekkingtotgraafschadepreventiehebbentotnutoeeengrotepositieveimpactgehadopdeLSenMSnetvlakken.HetaantalLSenMSgraafschadesisin2014metmeerdan25%afgenomentenopzichtevan2011.Dejaarlijkseuitvalduurperaansluitingismet36%gereduceerd,ziefiguur3.3.

Tochzijngraafschadesin2015nogaltijdéénvandebelang-rijkstestoringsoorzakenindeelektriciteitsnetwerken,namelijk:LSmet28%,MSmet23%enHSmet6%vanhettotaal.DaaromcontinueertLianderdeoperationelesturingendeanalysevanschadesvanafdegraafmeldingtotenmetdebegeleidingomzodoendedeimpactverdertebeperken.Lianderspreektzwartgraverszondermeldingnadrukkelijkaanophunverplichtingenenaansprakelijkheid.VanwegedetoenemendebeschikbaarheidvandigitalemeetgegevensonderzoektLiandertechniekendiemetnamesluimerendestoringen(kabelschadesdienogniethebbengeleidtoteenuitval)tijdigtekunnendetecteren.

Terugblik

In2013en2014heeftLianderjaarlijks€3miljoengeïnvesteerdinschadepreventiebijgraafwerkzaamheden,voorzowelelektriciteitalsgas.Dekostenvanelektriciteitgerelateerdeschadesenstoringenbedroegenin2013€39miljoenenin2014€37,6miljoen.

Vooruitblik

Lianderreserveertjaarlijks€3,3miljoentenbehoevevangraafschadepreventie.DitbetreftorganiekekostenvandeSchadepreventieteamsdiezowelvoorelektriciteitalsgaswerken.DaarnaastreserveertLianderjaarlijks€33,8miljoenvoorhetoplossenvanelektriciteitgerelateerdeschadesenstoringen.

Lekkage 50 kV-oliedrukkabels Opbasisvanhethuidigefaalgedragvan50kV-oliedrukkabels(OD)isdeverwachtingdatdezenogtientallenjarenbetrouw-baarfunctioneren.Indepraktijkgeeftditeenrisicoopbodem-verontreinigingdoorlekkages,spontaanofalsgevolgvangraafschades.Saneringskostenkunneninindividuelegevallenaanzienlijkzijn,maarrechtvaardigeninhetalgemeengeenstructurelevervanging.Hetbeleidiserenerzijdsopgerichtolielekkagesnauwkeurigtemonitoren,terapporterenenteverhelpenenanderzijdsdeOD-kabelsopnatuurlijkemomenten,bijvoorbeeldbijreconstructies,tevervangendoorXLPE-kabels.Daarnaastvindtvervangingplaatsalsonderdeelvanhetbeleidom50kValstussenspanninguittefaserenentevervangingdoor20kV.

In2010heeftLiandereenpilotuitgevoerdmeteenpreventievemethodiek.Bijalleverbindingenwaaropdatjaarisbijgeperst,heeftLianderverdachteonderdeleninhethydraulischesysteemgecontroleerd,metnamebijgarniturenenbijbe-horendeaansluitleidingen.HierdoorzijnveellekkengedichtenisdehoeveelheidoliedieLianderheeftbijgevuldin2011,tenopzichtevan2010,metcirca85%verminderd.In2015isbeleidopgesteldmetalsdoelhetlageniveauvanolieverliestestructureeltehandhavenenteborgen.Depreventievemethodiekvormthiervoordebasis.Bijkomendvoordeelisdatmethetopgravenvangarniturenenaansluitleidingenookkleinerelekkenkunnenwordenopgespoord,zodatdegrenswaarbijwordtbegonnenmethetopsporenvanlekkenisverlaagdvan>5literperdagnaar>1literperdag.Indienlokalisatievanhetleknietmetdezeconventioneletechniekmogelijkis,wordenperfluorocarbon-tracers(PFT)indekabeloliegeïnjecteerd.Opdezewijzekanhetlekalsnogwordenopgespoord.

Falen 50 kV COQ-installatieIn2013warenernog29onderstationsmeteenoliegevulde50kV-schakelinstallatievanhetfabricaatCOQ.Hetgrootsterisicohiervaniseenbrandindegeheleschakelinstallatiediekanleidentoteenomvangrijkeenlangdurigestroomonderbreking.Sinds2013heeftLianderhetbeleidomindekomende15tot20jaardezeinstallatiestevervangenofteamoveren.Deprioriteringvandezeschakelinstallatieswordtbepaalddoordehoogtevandevastgestelderisico’svandebetreffendeonderstations.

Terugblik

Opbasisvanhetbeleidvoorhetinstandhoudenvande50kVCOQ-installatieszijndevolgenderisicobeperkendemaatregelenuitgevoerdendeelsnoginuitvoering:• Vanaf2013zijndeonderstationsRULeidenenOverveen

omgebouwdwaarbijdeoliegevulde50kV-installatieszijnverwijderd;

• Vanaf2013zijnervijfbrandblusinstallatiesgeplaatstinAmstelveen,Sassenheim,AlphenWest,OudorpenSchipholCentrum.Deinstallatiesbeperkendeeffectenvaneen

Figuur 3.3 - Ontwikkeling van het aantal graafschades en

JUD in MS- en LS-netten van Liander

10

8

6

4

2

0

3000

2500

2000

1500

1000

500

0

2011 2012 2013 2014

Aantal graafschades

Jaarlijkse Uitvalduur per aansluiting

�Jaarlijkse uitvalduur per

aansluiting (minuten)

Jaar

Aantal graafschades


beginnendebrandenzorgenervoordatdefunctionaliteitvanhetsysteemzominmogelijkwordtaangetast;

• VoordedetectievankwalitatiefmindereeindsluitingenwordenalleeindsluitingenvandeinbedrijfzijndeCOQ-installatiesvoorzienvansensoren.Dezedetectereneendreigendfalen,zodatpreventiefactiekanwordenonder-nomen.Devoorbereidendeactieszijnopditmomentinvollegang.Derealisatieverlooptopvolgordevanrisico-prioritering.Deduurvandeuitroliscirca2jaar;

• SamenmetStedinheeftLiandereennoodvoorzieningaangeschaftombijeencalamiteitdeinstallatiessneltekunnenovernemen.Denoodvoorziening,bestaandeuittweemobielecontainersmet50kV-installatie,isgeplandvooreind2015;

• Voorhetborgenvandehuidigekennisendebeschikbaar-heidvanreservedelenwordtdoordebestaandegebruikersvan50kV-Coq-installatiessamengewerktviahetKSANDR-platform.GesprekkenmetSiemens,deopvolgervandeoorspronkelijkefabrikant,overeenmeerjarigesamen-werkingvoordezecomponenthebbennognietgeleidtothetgewensteresultaat,maarwordengecontinueerd.

Vooruitblik

Devervangingvandeoliegevulde50kV-installatievanAmstelveendooreennieuweGIS-installatieisinvollegangenwordtin2016afgerond.InDuivendrechtwordtdehuidige50kV-structuurgefaseerdomgebouwdnaareen20kV-stationdatin2017inbedrijfgaat.Deperdeelregioopgesteldenetstruc-tuurplannenbeschrijvenhoedeoverigeinstallatiesopdenduurwordenuitgefaseerd.

Power QualityLianderverwachtdathetbelangvanspanningskwaliteitzaltoenemen.Normenwordenmogelijkaangescherptenhoeweldatopzichnietzalleidentotmeerklachten,zalhetnaarverwachtingwelresulterenineenstijgingvanhetaantalterechteklachten(normoverschrijding).Lianderheefthetnietkunnenvoldoenaandevereistespanningskwaliteitdaaromopgenomeninzijntop10assetgerelateerderisico’s.

Terugblik

Infiguur3.4zijndeterechteenonterechte(variatiebinnendenorm)spanningsklachtenvanLianderafgebeeldvan2012t/mQ22015.Analysevandeoptredendespanningsklachtengeefthetbeelddat,hoewelhetaantalklachtenvarieert,hetaantalterechtespanningsklachtenmomenteelnogstabielis.Despanningsklachtdiehetmeesteoptreedt,issnellespannings-variatie(flikkerenvandeverlichting).HetaantalterechtespanningsklachtendoorPV-installatiesisnogklein,maarstijgend.Indepraktijkwordtincirca40%vandegevallendenethinderopgelostdoorhetleggenvaneennieuwekabelofeennieuweinvoedingenincirca20%vandegevallendooreenaanpassinginhetbestaandenet.

Vooruitblik

InverbandmettoenemendeproblemenmetPowerQualitycontinueertLianderdeuitrolvanPQ-metingentot2018(50stuksperjaar).Vanaf2019iseentoenameverwachtinverbandmetdeverhoogdepenetratiegraadvanzonne-energie(75stuksin2019en100stuksin2020).LianderanalyseertallespanningsklachtendiebinnenkomenviahetTechnischServiceCentrum.Terechtespanningsklachtenworden(naanalyse)doorLianderopgelostdooraanpassingentemakeninhetnet.In2015heeftLiander€4,2miljoengereserveerdvoorhetoplossenvanspanningsklachten.

Instandhouden Toonfrequent-systemenHettoonfrequent-signaal(TF-signaal)zorgtervoordatineenbepaaldgebieddeopenbareverlichtingaan-ofuitschakeltendatkleinverbruiksmeterskunnenschakelentussendag-ennachttarief.HetTF-systeemisoperationeelsteedslastigertebeheren.Ditkomtdoordeveroudering,deinvloedvanklant-installatiesopdelokalesignaalsterkteendeafhankelijkheidvandeschakeltoestandvanhetdoorTenneTbeheerdehoogspanningsnet.

InhetvorigeKCDisaangekondigddathetTF-netwerkover-bodigzalwordendoornieuweontwikkelingen.Deslimmemetermaaktgebruikvandraadlozecommunicatiesystemenvoordetariefsignalen.OokvoorOV-sturingwordeninhetvrijedomeinnieuwesystemenontwikkeldmeteenmeeruitgebreidefunctionaliteit.VoorzovergebruikersvanOVnogsteedsgebruikwillenmakenvandeeenvoudigeaan-uitsturingzalLiandereensignaalbeschikbaarstellenviahetdraadlozenetwerk(CDMA).VerwachtingisdatdeOV-functionaliteitbinnenvierjarenvolledigzalzijnovergenomen.Doordegefaseerdeaanbiedingvandeslimmemeter,dienthetTFsysteemnogtotenmet2020operationeelteblijven.Doordeelvervangingenisheteerdergeconstateerdetekortaanreserveonderdelenmomenteelechtergeendirectrisicomeer.


20

12Q

4

20

13Q

1

20

13Q

2

20

13Q

3

20

13Q

4

20

14Q

1

20

14Q

2

20

14Q

3

20

14Q

4

20

15Q

1

20

15Q

2

Figuur 3.4 - Spanningsklachten in de periode 2012-2015

(voortschrijdend jaargemiddelde) Bron: KLAK.

600

500

400

300

200

100

0

Ontvangen klachten

Terechte klachten

�Aantal klachten

Jaar

30

Tot2020ishetinstandhoudenvaneenvoldoendesignaal-niveauvanbelang.MetTF-loadflowberekeningenenhetuitzettenvansignaalsterktemetingenmonitortLianderdeelnettenwaarproblemenkunnenontstaandoorinvloedvanonderandereklantinstallatiesofhandelingenbijTenneT.Bijdeuitrolvandeslimmemeterwordtindeplanningenprioriteringrekeninggehoudenmetdezegebieden.

WaarnodigkanplaatsingvanslimmeTF-ontvangersdegevolgenvaneenTF-storingtijdelijkverminderen(dezoge-naamdeautonoomfunctionerendeklokjes).Dezeontvangershebbeneeninterneklokengeheugen,dieautonoomdefunctievanhetweggevallenTF-signaalinstandhouden.

Klantendiezijnofwordenvoorzienvaneenslimmemetermaarafzienvandeslimmefunctionaliteitdaarvankunnen,alsconsequentievandiekeus,straksalleengebruikmakenvaneenenkeltarief.AfnemersdiegratismeeliftenopdeTF-diensten(bijvoorbeeldeigenaarsvanboilers)wordenviacampagnesenindividueleberichtgevingtijdiggeïnformeerdoverhetbeëindigenvandeTF-functionaliteitendebeschik-baarheidvanalternatieven.

Terugblik

Tariefsturingzaloptermijnwordenvervangendoordeslimmemeter.In2013en2014heeftLianderrespectievelijk229.000en197.00slimmemetersgeplaatst.AlsalternatiefvoordeOV-schakelingwerktLianderaandeimplementatievanFlexOV.NaeensuccesvolleProofofConceptin2013isin2014ditproductverderontwikkeld.In2015ishiervaneenklein-schaligeuitrolgestart.

Vooruitblik

Hetaantaluitterollenslimmemeterswordtdekomendejarenstapsgewijsverhoogdvan357.000in2015naar940.000in2018.In2016startdegrootschaligeuitrolvanFlexOV.In2016,2017en2018wordenrespectievelijk5.000,8.000en8.000devicesgeplaatst.

Uitval besturingssysteem HS/MS-stationViaeenbesturingssysteem(RTUen/ofstationsautomatisering)kanopafstandeenHS/MSonderstationwordenbewaaktenbediend.Bijeenstoringvanhetbesturingssysteembestaathetrisicodatdezenietopafstandhersteldkanworden.Eenstoringsmonteurmoetdannaarhetonderstationomdeschakelhandelinguittevoeren.Deduurvandestoringzaldaardooraanzienlijktoenemen.Vanwegehetgroteaantalbetrokkenklantenheeftditveelimpact.Eengroeienddeelvandepopulatieisindelaatstefasevandelevenscyclus,datwilzeggenzonderondersteuningvandeleverancieroponderdelenénwaarbijhetrisicoopkritischestoringenisverhoogd.DevijfinhetKCD2013genoemdekritischebesturingssystemen,waarvandeconditienietopgewenstniveauwasenwaarvoorgeenreservematerialenenkennismeerbeschikbaarwaren,zijninmiddelsvervangen.

Lianderisin2010begonnenom407middenspannings-installaties(10en20kV)tevoorzienvannieuwebesturings-systemenenanderesecundaireapparatuur,gebaseerdopSA-sensortechniek.Metdezetechniekwordennietalleendeoudesystemenvervangen,maarwordterooknieuwefunctionaliteittoegevoegd,zoalsfoutplaatslokalisatieindeafgaandeverbindingen.Aanvullendiserin2015beleidontwikkeld,waarmeevervangingenoprisicowordengeprioriteerdmedeomeenreservevoorraadoptebouwenwaarmeederesterendepopulatiealsnoginstandgehoudenkanworden.Devervangingssnelheidwordtjaarlijksbepaalddoorhetaantalmaximaalteverwachtenkritischestoringen.Voorraadbeheerisingerichtomhetvrijkomendereservemateriaaleffectiefintezettenbijstoringen.

Terugblik

Opbasisvaneenvervangingsprogramma(voorde10en20kVinstallaties)envervangingenvoorde50kVinstallatieszijnergemiddeld12besturingssystemenperjaargeplaatst(5voorde10kVen7voorde50kV).

Vooruitblik

Besturingssystemenwordenrisicogebaseerdplanmatigvervangen.Voor2016–2018voorzietLiander18vervangingen.

TenneTstartopkortetermijnhetRensecprojectmetalsdoeldebesturingvandeonderstationsvolledigteontvlechten.Ditheeftookimpactopallebestaande,geïntegreerdebesturings-systemenvanLiander.DeplanningenprioriteitstellingvanLianderenTenneTkomenslechtstendeleovereen.OpditogenblikvoertLiandergesprekkenmetTenneTomtrentscope,planningenvergoedingvankosten.Hetisrisicovolomeenbestaandeenvaakoudebesturingomtebouwen,omdatdaarmeedewerkingvangedeeldefunctionaliteitenzoalsbeveiligingen,vergrendelingenensturingennietmeergegarandeerdkanworden.

Falen NekaldietmoffenNekaldietmoffenzijnverbindingentussenkabelstukkeninhetMS-net.Vanwegedemateriaaleigenschappenendegrotespreidinginkwaliteitvanmontageskentdittypemofeenbovengemiddeldefaalkans.Doorpreventievepersprogramma’sencorrectievestoringsoplossingisdoordejarenheenalruimdehelftvandeoorspronkelijkepopulatievervangen.

Sinds2012voertLiandereenpreventiefvervangings-programmauitomderesterendepopulatievancirca8.300Nekaldietmoffenrisicogebaseerdteruimen.DathoudtindatLiandereerstvervangtinkabelstrengenmetdegrootstehoeveelheidaangeslotenklanten,waardoorinheteerstedeelvanhetprogrammadeafnamevandejaarlijkseuitvalduursnellergaat.Jaarlijksvindtmonitoringvanheteffectopdestoringsstatistiekenplaats.Indeperiode2012t/mmei2015zijnerruim3000Nekaldietmoffenvervangen.


HetaantalstoringsverbruikersminutengerelateerdaanNekaldietmoffenisdoorhetpreventiefvervangensignificantafgenomenvanruim80.000in2010tot52.380in2014(totaal63storingen),ziefiguur3.5.

Terugblik

HetgeplandeaantaltevervangenNekaldietmoffenisgebaseerdophetbeleidomin10jaartijdalleNekaldietmoffentevervangen.In2013zijn894Nekaldietmoffenpreventiefvervangen.Hiermeeisdepopulatiemet10%afgenomenmeteengeschatteimpactopdeSVBMvan0,3minutenperjaar.In2014zijn877stukspreventiefvervangen.Hiermeeisdepopulatiemet13%afgenomenmeteengeschattepositieveimpactopdeSVBMvan0,33minutenperjaar.

Vooruitblik

Indejaren2016en2017gaatLianderjaarlijkscirca800Nekaldietmoffenvervangen.

Falen SVS-schakelaar (vermogenschakelaar) in windmolentoepassingInmei2015iseennieuwrisico“FalenSVS-schakelaarswindmolentoepassing”geïdentificeerdengeanalyseerd.DepopulatiegroottevanbetreffendeSVS-installatiesiscirca200stuks(20kVSVS-installatiesvanEatonHolec),dieinhetdistributienetstaanopgesteldbijwindmolentoepassingen.De20kVinstallatieszijnvanaf2000tot2007geplaatstinhetnetwerkvanLiander.Defaalfrequentievandezeinstallatiesistotmeerdan10keerhogerinvergelijkingtotoverigeMS-installaties.Ingevalvanverliesvaninstallatiesalsgevolgvanfalenkanditleidentoteenstilstandvan6tot8weken(doordelangelevertijdvaneennieuweinstallatie)vooreenwindmolen.Terugleveringisdanuitgesloten.In2015isbeleidopgesteldomditrisicotemitigerendoorhetopvoorraadnemenvaninstallaties.

3.4.2 Status risico’s KCD 2013 die niet meer tot de top 10 behorenDezeparagraafbevateenstatusupdatevanrisico’sdieindetop10vanhetKCD2013zijnvermeldmaarnietmeertotdetop10risico’sbehorenin2015.

Invoering slimme meterDitrisicoisalsorganisatiebreedrisicoopgenomenenbehandeldinparagraaf2.4.1(tabel2.4)

Falen SVS schakelaarsDitrisicobetrofhetrisicovanuitvalvaneendeelpopulatieschakelcomponentenalsgevolgvaneenlekkendevacuüm-schakelaar.DeinhetvorigeKCDbeschrevenactiestenaanzienvandeopstellingsconditiesenhetcorrectiefonderhoudzijnin2012t/m2015uitgevoerd.Vanaf2016wordendezecomponentenweervolgenseen(bijgesteld)regulieronderhoudsregimebehandeld.Dithoudtindatomde5jaarfunctionelecontrolewordtuitgevoerd(inspectieenkleinonderhoud)enomde10jaargrootonderhoudwordtgepleegd.Metdeuitgevoerdemaatregelenishetrisicovan2013gemitigeerdtoteenaanvaardbaarniveau.

Beschikbaarheid reservetransformatorenAllestationsindeHS-nettenvanLianderzijnredundantuitgevoerd,zodatdeuitvalvanindividuelecomponentengeenlangdurigegevolgenheeftvoordecontinuïteitvandeenergie-levering.Inelkonderstationstaatdaaromookeenreserve-transformator.Desondankskunneneringevalvanstoring,vanwegedelangeherstel-enlevertijdenvanvermogens-transformatoren,periodenvan6tot12maandenzijnwaarinergeenredundantieis.Eentweedestoringopdezelfdelocatiekandantotomvangrijkeenlangdurigeonderbrekingenleiden.

InhetKCD2013isaangegevendatLiandereenaanvullendealgemenereserveopbouwtvoordezeassets.Doorhetbijuit-breidingsprojectenvrijkomenvaneenhedenendeaanschafvannieuwetransformatoreniserinmiddelsvoorelkedeelpopulatieminimaaléénreserve-eenheidopvoorraad.Ookzijnprocessenvoorhetbeheerendeinzetvandezeeenhedeningeregeld.

In2015ishetbeleidgeëvalueerdenoponderdelenbijgesteld:detransformatorgroep50/10kVisnuverdeeldindriesubgroepenenhetgewensteaantalreservetransformatorenisvoordezegroepverhoogd.Vooralleanderereservetransformatorgroepengeldtdatzeperiodiekennainzetvaneeneenheidwordengemonitordenaangevuldtotdevastgesteldeaantallen.Bijdebepalingvandegewensteaantallenwordtookrekeninggehoudenmetdetijdelijkeniet-beschikbaarheidvantransfor-matorenvoorrevisiesofmodificatie.Doordezemaatregelenishetrisicoteruggebrachttoteenaanvaardbaarniveauenvormthetdaarmeegeentop10risicomeervoorLiander.

Figuur 3.5 - Jaarlijkse uitvalduur in verbruikersminuten door falende

Nekaldietmoffen

90.000

80.000

70.000

60.000

50.000

40.000

30.000

20.000

10.000

0

VBM per storing

Jaar

2010 2011 2012 2013 2014

32

3.5 Vervangings- en onderhoudsplan

Hetactiviteitenplanomvatalleactiviteitendieuitgevoerdwordeninhetkadervanonderhoud,vervangingenenuitbreidingteneindedekwaliteit,veiligheidencapaciteitvanhetelektriciteitsnetteborgen.Deplaatsvanhetvervangings-enonderhoudsplaninhetactiviteitenplanstaatschematischweergegeveninonderstaandefiguur.

3.5.1 Vervangingsplan

Terugblik 2013-2014-2015Terugblikopdevorigejareneneenvergelijkingmetderealisatielevertdevolgendecijfersop:

Activiteitenplan

Onderhoudsplan Investeringsplan

Vervangingsplan Uitbreidingsplan

Vervangingen

2013 2014 2015

Eenheid KCD 2013 Realisatie* KCD 2013 Realisatie* KCD 2013 Realisatie*

Hoogspanning (HS)

Kabel km 9 9 8 3 7 8

Stations aantal 0 0 0 0 0 0

Schakelvelden aantal 3 0 8 0 10 0

Transformatoren aantal 1 1 1 1 1 1

Middenspanning (MS)

Kabel km 152 101 176 122 176 166



Middenspanningsruimten aantal 84 73 101 90 108 86


Laagspanning (LS)

Kabel km 158 132 206 162 192 181

Laagspanningskasten aantal 0 0 0 0 0 0

Aansluitingen

Aansluitingen aantal 16.562 16.822 11.684 10.319 12.054 13.532

Vervangingen (in mln euro) 2013 2014 2015

KCD 2013 Realisatie* KCD 2013 Realisatie* KCD 2013 Realisatie*

€ 84,9 € 72,6 € 78,9 € 66,3 € 76,9 € 66,6

Aansluitingen € 23,2 € 16,1 € 18,6 € 10,5 € 18,8 € 10,3

Bijdragen derden € 0,0 -€ 0,4 € 0,0 -€ 0,2 € 0,0 € 0,0

Netten € 61,8 € 56,6 € 60,2 € 55,8 € 58,2 € 56,3

Bijdragen derden -€ 5,6 -€ 4,8 -€ 5,6 -€ 6,8 -€ 5,6 -€ 5,7

* Eindejaarsverwachting eind september 2015

Tabel 3.4 - Overzicht van vervangingen in de periode 2013 - 2015


Toelichting hoogspanning:• VervangenvanHS-kabels(50kV)vindtindemeeste

gevallenplaatsalsgevolgvaneenreconstructieopgelegddoordevergunningverlener.In2013zijndevervangingenconformplanuitgevoerd.In2014isminder50kV-kabelvervangendoordateenaantalgeplandereconstructiesuitgesteldwaren.DitbetreftonderanderedereconstructievandeWest-FrisiaweginNoordHollandwaardeplanningdeelsisverschoven.

• VoorHS-stationsvoertLiandergeenvolledigevervangingenuit,omdatvervangingopcomponentniveauplaatsvindt.

• DevervangingenvanHS-schakelveldenbetreftvervangingenvanafgaande50kV-veldeninonderstations.Vervangingenvindenplaatsopbasisvanhetrisico“Falen50kVCOQ-installatie”.Indeafgelopenjarenhebbengeenvervangingenvan50kV-installatiesplaatsgevonden.Degeplandevervangingvande50kVCOQ-installatieinAmstelveenisonderhandenenwordtvolledigin2016opgeleverdwaareerderrekeningwerdgehoudenmeteendeelopleveringin2015.

• DegeplandevervangingenvanHS-trafo’sbetreftvervangingenvanvermogenstransformatorenindeonderstationsopbasisvankwaliteitwaarbijgeenverzwaringplaatsvindt.Degerealiseerdevervangingenkomenovereenmetdegeplandeaantallen.Daarnaastzijnjaarlijkscirca4vermogenstransformatorengereviseerdenzijnvermogenstransformatorenaangeschaftomdebeschikbaarheidvanreservetransformatorenuittebreidenzieookparagraaf3.2risico“Beschikbaarheidreservetransformatoren”.

Toelichting middenspanning:• DeinhetKCD2013opgenomenvervangingenvanMS-en

LS-kabelswasgebaseerdopeeninschattingvandeopgelegdereconstructiesdoordevergunningverlener.Daarnaastbetrofhetvervangingenopbasisvanslechtekwaliteitvankabelsdiewordenuitgevoerdnaaraanleidingvanstoringenofstructureleoverbelasting.Indeperiode2013/2014zijnerminderMS-enLS-kabelsvervangendaninhetKCD2013isgeraamd.BelangrijksteoorzaakvoordelagereaantallenisdatdoorderdenminderreconstructieszijnuitgevoerdwaarbijLianderkabelsmoestvervangen.Vervangingenvankabelsopeigeninitiatieftenbehoevevankwaliteitsverbeteringvanhetnetenreductievanstoringsverbruikersminutenzijnhogeruitgevallen,doordatoplokaalniveaumeerkwaliteitsknelpuntenzijngeïdentificeerddanvoorafingeschat.In2015nemendewerkzaamhedenvanderden(reconstructies)toewaardoormeerkabelvervangenwordt.

• DevervangingenvanMS-stationsbetreffenvervangingenvanregel-enschakelstations.VoordezestationsvoertLiandergeenvolledigevervangingenuit,omdatvervangingopcomponentniveauplaatsvindt.

• DeinhetKCDopgenomengeplandevervangingenvanmiddenspanningsruimtenwarengebaseerdoptrendmatigeinschattingvanverwachtekwaliteitsproblemen.Opbasisvandeuitgevoerdeinspectieszijnminderkwaliteitsproblemenindezestationsgesignaleerd.Hierdoorzijnookmindermiddenspanningsruimten(geheelofgedeeltelijk)vervangen.

• DeMS-schakelveldenbetreffenafgaande10kVen20kVveldenindeonder-,regel-enschakelstationsenwordenuitgevoerdalsonderdeelvandevervangingvaneenvolledigeinstallatie.In2013en2014zijnmeerinstallatiesvervangendangeplandopbasisvangeconstateerdekwaliteitsknelpunten.

• DegeplandeaantallenvervangingenvanMS-trans-formatorenwarengebaseerdophetaantalvervangingenvanmiddenspanningsruimten.Deaantallenvervangingen,zoalsweergegevenonderrealisatie,bevattentevensdevervangingenalsgevolgvanstoringenendevervangingenopbasisvankwaliteit.Hierdoorzijndegerealiseerdeaantallenhoger.Vervangingenwaarbijverzwaringvandetransformatorplaatsvindt,zijnopgenomenonderuitbreidingenenopgenomeninhethoofdstukCapaciteit.

Toelichting laagspanning:• IndenetontwerprichtlijnenisopgenomendatnieuweLS-

kastennietmeerwordentoegepastenbestaandeLS-kastenwordenuitgefaseerd.Opbasisvanhetrisico“Falenlaagspanningsverdeelkasten”isvoordenogbestaandepopulatiehetbeleidvastgestelddatperiodiekinspectieswordenuitgevoerd,waarmeeinzichtwordtverschaftindekwaliteit/staatvandelaagspanningskasten.SlechteLS-kastenwordendirectuitgefaseerdwaardoorvervangingennauwelijksvoorkomen.

• In2014daaldehetaantaltevervangenaansluitingendoordatvervangingalleennogplaatsvindtindienplaatsingvaneenslimmemeterditvereistofindiendeveiligheidofdekwaliteitvanleveringinhetgedingis,terwijldegeplandeaantallendeelsuitgingenvanhetincombinatiemetgassaneringenvervangenvanoudereelektriciteitaansluitingen.Omdatinhetnajaar2015inAmsterdamweergestartwordtmethetvervangenvanstalenmeterborden,nemendeaantallentevervangenaansluitingentenopzichtevanderealisatie2014metcirca3.100stukstoe.Deredenomweertestartenmethetvervangenvanstalenmeterbordenisdatditrand-voorwaardelijkisvoorhetopeenveiligemanierplaatsenvanslimmemeters.

34

Toelichting financieel:• Dewerkelijkeuitgavenvoorvervangingvanaansluitingen

daaldenin2013,onderandereomdatrelatiefmeerhoog-bouwenminderlaagbouwaansluitingenzijnvervangendangeprognosticeerdenomdatdegemiddeldeaannemerskostenvoorhetvervangenvanlaagbouwaansluitingenzijnverlaagd.DaarnaastisbijhetopstellenvanhetKCD2013geanticipeerdopuitgavenvoorgroteaantallenmetergerelateerdeaanpassingenvandemeteropstellingen(nietgeteldalsaantallenaansluitingen).Indepraktijkblijktditvoorelektriciteitmeetevallen,metuitzonderingvanstalenmeterborden.

• Voordenettengeldtdatdelagereuitgavenaansluitenbijdelagereaantallenenkilometers,zoalshierboventoegelicht.

VooruitblikVooruitblikopdeperiode2016-2018levertdevolgendecijfersop:

Toelichting hoogspanning:• Degeplandevervangingenvan50kV-kabelsbetrefteen

inschattingvandevervangingenalsgevolgvanopge-drongenreconstructies.Vervangingenopbasisvankwaliteitzijnnietgepland.

• VoorHS-stationsvoertLiandergeenvolledigevervangingenuit,omdatvervangingopcomponentniveauplaatsvindt.

• Degeplandevervangingvan1850kV-schakelveldenin2016betreftdevervangingvande50kVCOQ-installatieinAmstelveenenin2018de50kVCOQ-installatieinSassen-heim.Dezeactiviteitenzijngerelateerdaanhetrisico“Falen50kVCOQ-installatie”.

• Degeplandeaantallentevervangenvermogenstransfor-matorenzijngeplandopbasisvaneeninschattingvandeontwikkelingvandekwaliteitvandebestaandepopulatievermogenstransformatoren.Opbasisvaninspectie-resultatenwordtdezeinschattingingevuldenwordendevervangingeningepland.

Toelichting middenspanning:• VervangingenvanMS-kabelvindenvoornamelijkplaatsop

basisvanopgelegdereconstructieseninminderematealsgevolgvangeconstateerdekwaliteitsknelpunten.Liandervervangtvanaf2016tenopzichtevan2015meerMS-kabelvanwegeeenaantalgrotereconstructieprojecten,zoalsRondwegLemmer,reconstructieA6Almere,reconstructieA9Badhoevedorp,reconstructieA10ZuidaseneenaantalregionalereconstructiesinNoord-Holland.

• DevervangingenvanMS-stationsbetreffenregel-enschakelstations.VoordezestationsvoertLiandergeenvolledigevervangingenuit,omdatvervangingopcomponentniveauplaatsvindt.

• DegeplandevervangingenvanMS-schakelveldenbetreffenafgaande10kV-en20kV-veldenindeonder-,regel-enschakelstationsendezewordenuitgevoerdalsonderdeelvandevervangingenvaneenvolledigeinstallatie.Indekomendejarenisdevervangingvan1tot210kV-instal-latiesperjaargeplandopbasisvandeingeschattekwaliteitvandeinstallaties.Opbasisvaninspectieresultatenwordtdezeinschattingingevuldenwordendevervangingeningepland.

• Hetaantaltevervangenmiddenspanningsruimten(MSR)neemttoealsgevolgvandestartvandeprojectmatigevervangingvanconventioneleMSRdoorintelligenteMSRinNoord-HollandNoordin2016.

• Degeplandevervangingenvandistributietransformatorenzijnenerzijdsgebaseerdopdeaantallentevervangenmiddenspanningsruimten,zoalshierbovenopgenomen.Anderzijdszijndegeplandeaantallengebaseerdopeeninschattingvanhetaantalstoringeneneeninschattingvanvervangingenopbasisvangeconstateerdegebrekenbijinspecties.

Vervangingen Eenheid 2016 2017 2018

Hoogspanning (HS)

Kabel km 4 4 4

Stations aantal 0 0 0

Schakelvelden aantal 18 0 18

Transformatoren aantal 1 1 1

Middenspanning (MS)

Kabel km 207 186 192



Middenspanningsruimten aantal 257 380 375


Laagspanning (LS)

Kabel km 218 230 239

Laagspanningskasten aantal 0 0 0

Aansluitingen

Aansluitingen aantal 20.790 21.354 21.854

Tabel 3.5 - Overzicht van vervangingen 2016-2018

Vervangingen (in mln euro) 2016 2017 2018

€ 96,1 € 98,0 € 97,6

Aansluitingen € 14,6 € 14,8 € 15,5

Bijdragen derden € 0,0 € 0,0 € 0,0

Netten € 81,5 € 83,1 € 82,0

Bijdragen derden -€ 5,9 -€ 5,1 -€ 5,1

Tabel 3.6 - Geplande vervangingsuitgaven 2016-2018


Toelichting laagspanning:• HetgrootstedeelvandegeplandevervangingenvanLS-

kabelsbetreftvervangingeninhetkadervanreconstructies.DaarnaastverwachtLiandervanaf2016meerlaagspan-ningskabelstevervangeninrelatietothetoplossenvanaardingsproblematiek,herhaalstoringenenontmazingvanhetLS-netinmetnameAmsterdamenNijmegen.

• VoorLS-kastenzijngeenvervangingengeplandaangezienLianderhetbeleidhanteertomdezezoveelmogelijkuittefasereninplaatsvantevervangen.

• Tenopzichtevan2015neemthetaantaltevervangenaan-sluitingentoeindeperiode2016-2018.Oorzakenzijndestartvandegrootschaligeuitrolvandeslimmemeterin2016,hetprojectmatigvervangenvanstalenmeterbordeninAmsterdamenhetimplementerenvandeindesectorafgesprokenrichtlijnen“VeiligheidsbepalingenvoorLS-distributienetten”.

Toelichting financieel:• Devervangingsuitgavenaandenettenenaansluitingen

ontwikkelenzichinlijnmetdehierbovenbeschrevenontwikkelingeninaantallen.

3.5.3 Onderhoudsplan

Terugblik 2013-2014-2015Eenterugblikopdeafgelopenjareneneenvergelijkingmetderealisatielevertdevolgendecijfersop:

Toelichting onderhoud:• Deinschattingvanhetonderhoudsplanisgebaseerdopdein

paragraaf3.3.1.beschrevenonderhoudsactiviteiten.NaastdeactiviteitendieplaatsvindenopinitiatiefvanLianderbestaandezeactiviteitendeelsuitactiviteitenopinitiatiefvanklantenenoverigederden.DeactiviteitenopinitiatiefvanLianderzijndeelsgebaseerdopvastgesteldeonder-houdsprogramma’sendeelsopeeninschattingvanbenodigdeactiviteitennaaraanleidingvaninspectiesoftoevalligewaarneming.

• In2013lagendewerkelijkekostenvooronderhoudlagerdaninhetKCDvoorzien.Voor2014en2015geldtdatdewerke-lijkeuitgavenvooronderhoudhogerlagendaningeschatinhetKCD2013.Belangrijksteoorzaakhiervoorwasdatderealisatievanhetmodificatiefonderhoudenamoverenopinitiatiefvanklanten(hetwijzigen,verplaatsenenslopenvanaansluitingen)inwerkelijkheidhogerlagdanvoorafingeschat.Hierdoornamenookdebijdragenderdentoewaardoordenettokostenvrijwelgelijkzijngebleven.

• DepreventieveonderhoudsactiviteitenopinitiatiefLiander(taakstellend)zijnvrijwelconformplanuitgevoerd.

• Derealisatievandepreventieveenmodificatieveonderhouds-activiteitenalsgevolgvaninspectieresultatenentoevalligewaarnemingisconformdeinschattinginhetKCD2013.

• OokhetvervangenvanNekaldietmoffengerelateerdaanhettoptienrisico“FalenNekaldietmoffeninMS”isonderdeelvanhetmodificatiefonderhoudenwerdconformplangerealiseerd.

Onderhoudsplan (in mln euro) 2013 2014 2015


€ 128,8 € 136,0 € 114,4 € 123,2 € 113,7 € 124,9

Onderhoud € 73,4 € 71,6 € 63,7 € 68,9 € 64,2 € 71,0


Storingen € 35,7 € 39,0 € 35,4 € 37,6 € 34,5 € 35,7


Overig € 30,0 € 35,7 € 28,9 € 35,2 € 28,9 € 38,1

*Eindejaarsverwachting eind september 2015

Tabel 3.7 - Geplande en gerealiseerde onderhoudsuitgaven in 2013 - 2015

36

• Deactiviteitengerelateerdaanhetrisico“Asbestinboven-grondseinstallaties”vallenookonderdeonderhoudskosten.Ditbetreftzowelprefentiefonderhoud(inspecties)alsmodificatiefonderhoud(saneringen).Dekostenvandezeactiviteitenzijnconformdeinschattingin2013uitgevoerd.

Toelichting storingen:• Dekostenvoorhetherstelvanstoringenzijnstructureel

hogerdanhetniveaudatwasopgenomeninhetKCD2013.• Dekostenvanstoringenlaten,inabsolutezin,weleen

dalingzienindeafgelopenjaren.DezedalingwordtonderandereverklaarddooreendalingvanhetaantalstoringenvanNekaldietmoffen,mindergraafschadesenlagereaantallenstoringenaanaansluitingen.DezepositievetrendisookterugtezienindeSVBM-cijfers.

Toelichting overig:• Decategorie‘overig’omvatdekostenvanbeheervande

netten.Ditbetreftonderanderebedrijfsvoering,schade-preventiegerelateerdaanhetrisico“Storingenschadeaanelektriciteitskabelsalsgevolgvangraafwerkzaamheden”,beheeronroerendegoederen,vastekostenvandestorings-organisatie,voerenvanoverlegmetoverhedenenonder-steunendediensten,zoalsasbestoperatie,bodemdeskencontractbeheer.

• DezekostenzijnindeafgelopenjarenhogerdaninhetKCD2013voorzien,omdatdekostenvoorbedrijfsvoeringhogeruitvielen,hetvoerenvanoverlegmetlokaleoverhedenmeertijdkosttedangeraamdendoorhogerekostenvoorhetbeheervandigitalecomponenten.

VooruitblikVooruitblikopdekomendejarenlevertdevolgendecijfersop:

Toelichting onderhoud:• Lianderverwachtin2016eenstijgingvandeonderhouds-

uitgaventenopzichtevan2015vancirca€6miljoen.Voor2017en2018verwachtLianderdatdenettoonderhouds-uitgavendalentenopzichtevan2016.

• Destijgingin2016wordtonderandereveroorzaaktdooreentoenamevoorHS-onderhoud.Activiteitenbetreffenonderandererevisiesvansmoorspoelen,transformatoren,hetreparerenvanolielekkagesenhetaanvullenvandestorings-voorraden.DaarnaastverwachtLiandereentoenamevan

bouwkundigonderhoudvandeonder-,regel-enschakel-stationsvanwegeverouderingvandegebouwen,hetamoverenvanoudegebouwenendoorhetaanscherpenvandeveiligheidsstandaarden.

• Voordemiddenspanningsruimtenisdeverwachtingdatbouwkundigonderhoudtoeneemtvanaf2017.In2016voertLiandernulmetingenuitvoorbouwkundigonderhoudalsonderdeelvandeimplementatievaneennieuwonderhouds-systeem.Deverwachtingisdatdittoteentoenameleidtvanbouwkundigeassetsdieopbasisvanhetnieuweonder-houdssysteemonderhoudenmoetenworden.

• Deinschattingvandekostenvooramoverenneemttoedoordatin2016eenaantalgrotereconstructieszijngepland.In2017en2018verwachtLianderweereendalingvandezeactiviteitnaarhetniveauvan2015.

• Hetklantgedrevenonderhoud(hetwijzigen,verplaatsenofverwijderenvanaansluitingenopverzoekvanklanten)neemtin2016toealsgevolgvandeeconomischeopleving,waardoorklantennaarverwachtingmeergaanverbouwenofrenoveren.Voor2017en2018verwachtLiandereenniveaugelijkaan2016.

Toelichting storingen:• Detrendmatigedalingvandestoringskostenin2014en

2015zetzichnogdoorin2016dooreenverwachtedalingvanhetaantalstoringenvanNekaldietmoffenenmindergraaf-schades.Voor2017en2018isdeinschattinggelijkgehouden,omdatdemeestrisicovolleNekaldietmoffenindejarentotenmet2016wordenvervangenendeverwachtingisdatdeaantallengraafschadeszichstabiliseren.

Toelichting overig:• Dekostenvoorbeheernemenjaarlijkstoe,metnamedoor

toenemendedigitaliseringvandenetten(flexibeleaan-sturingopenbareverlichting,stationsautomatisering,intelligentemiddenspanningsruimten,etcetera),hetgeenleidttothogerekostenvoorhetbeheervandedigitalecomponenten.

Onderhoudsplan

(in mln euro)

2016 2017 2018

€ 126,0 € 125,4 € 124,2

Onderhoud € 77,5 € 75,7 € 74,7


Storingen € 33,7 € 33,8 € 33,8


Overig € 39,7 € 40,2 € 40,4

Tabel 3.8 - Geplande onderhoudsuitgaven 2016-2018


Veiligheidsmanagementishetsystematischenaantoonbaarbeheersenvanveiligheidsrisico’s.Ditgebeurtdoorproactiefrisico’steanalyserenenbeheersmaatregelentenemenendaarbijtelerenvanincidenten.Eeneerstehulpmiddelhierbijishetcontinuwerkenaandeontwikkelingvanhetveiligheidsmanagementsysteem(VMS)conformNTA8120.Inditsysteemstaanrisico’scentraal,nietalleenvoorassets,maarookvoorpersoneelenomgeving.Eentweedehulpmiddelisdeveiligheidsladder,waarmeehetveiligheidsbewustzijnendeveiligheidscultuurwordtgestimuleerd.Lianderwilcontinuvanervaringenlerenendaardoordeveiligheidopeensteedshogerniveaubrengen.

4.1 Veiligheidsmanagementsysteem en Veiligheidsladder

HetVMSisonderdeelvanhetKBSenvolgtderhalveookdePDCA-cyclus:1.Plan - Beleid en doelen voor veiligheid:EerststeltLianderde

doelstellingenenhetbeleidvastdienodigzijnomdeveiligheidsresultatentebereiken.Daarbijhoortookeeninventarisatievandekritischeprocessen;

2.Do – Realisatie doelen:Kritischeprocessenwordenuitgevoerdengeborgddoorhetbeheerssysteem.Hetregistrerenenonderzoekenvanincidentenenongevallenhoorthierookbij;

3.Check – Controle of doelstellingen behaald worden:Liandertoetstprocessenenproductenaandoelstellingen,beleidenwettelijkeeisen.Opbasisvande‘check’volgenzonodigcorrectie,aanpassingofpreventievemaatregelen;

4. Act – Bijsturen op basis van bereikte resultaten:LianderneemtmaatregelenomdewerkingvanhetVMStebeoordelenendeprestatiesvoortdurendteverbeteren.

Liander wil risico’s die nu of in de toekomst een bedreiging vormen voor de bedrijfswaarde veiligheid,

beheersen en minimaliseren. Door het expliciet en integraal managen van veiligheidsrisico’s versterkt

Liander het risicobewustzijn van de organisatie en is Liander beter in staat prioriteiten te stellen en

beslissingen te nemen over het veilig bedrijven van de netten.

4 Veiligheid

Figuur 4.1 - Liander Veiligheidsmanagementsysteem in relatie tot PDCA

38

4.1.1 Elementen veiligheidsmanagementsysteem HetVMSbestaatuiteenaantalelementendieinsamenhangborgendatdegewensteveiligheidsresultatenwordenbehaald.Deelementenzijnindriegroepenopgedeeld:veiligheidsbeleid,veiligheidsbeheerenhetverbeterenvandeveiligheidsprestaties.

4.1.2 Risico-inventarisatie en -evaluatie Conformartikel5vandeArbeidsomstandighedenwetlegtLianderineeninventarisatieenevaluatieschriftelijkderisico’svastdiedearbeidmetzichmeebrengtvoordewerk-nemers.Derisico-inventarisatieen-evaluatie(RI&E)bevatookeenbeschrijvingvandegevaren,derisicobeperkendemaat-regelenenderisico’svoorbijzonderecategorieënvanwerk-nemers.Bijbehorendeplannenvanaanpak(PvA)wordenvoorallebedrijfsonderdelenvanLianderopgesteldeniederjaargeactualiseerd.Deverantwoordelijkheidvoorhetuitvoerenenbewakenhiervanligtbijdedirecteurenvandebedrijfs-onderdelen.

4.1.3 VeiligheidsladderOmtekomentotbetereprestatiesophetgebiedvanveiligheidisLianderin2013binnenhaaruitvoeringsorganisatiegestartmeteennieuweveiligheidsaanpak.Aanleidingvoordezeveiligheidsaanpakzijnenkele(ernstige)incidenteneneeninternonderzoeknaardeveiligheidscultuurenhetveiligheids-bewustzijnbinnenLiandergeweest.

Veiligheidsbeleid

PL

AN

Missie, visie en strategie veiligheid Missie veiligheid; visie veiligheid; strategie veiligheid

Doelstellingen en plannen Beleidsverklaring veiligheid; veiligheid in jaarplannen en businessplannen; benchmarking

Risicomanagement Risico-inventarisatie en –evaluatie; risicogebaseerd assetmanagement; convenanten met

veiligheidsregio’s

Veiligheidsbeheer

DO

Organisatie en medewerkers Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden; opleiding en vakmanschap; veiligheidscultuur

Beheersing van de uitvoering Veiligheid van de medewerker, aannemer; veiligheid van de netten; veiligheid van derden;

veiligheidsprocessen; certificering

Beheer van wijzigingen Implementatie BEI-VIAG regelgeving; implementatie arbocatalogus; implementatie

technische normen

Incidenten Registratie van incidenten; opvolging incidenten; incidentenonderzoek

Noodsituaties Crisisorganisatie; crisisplan

Verbeteren veiligheidsprestaties

CH

EC

K Controle beleid en doelen Audits en directiebeoordeling; key controls

Controle veiligheidsbeheer Managementrapportages; veiligheidsinpecties; incidentenanalyses; controle op RI&E;

controle op risicomanagement; compliance wet- en regelgeving

AC

T

Bijstellen beleid en doelen Jaarplan- en businessplancyclus; overkoepelend beleid

Bijstellen veiligheidsbeheer Programma’s veiligheidscultuur; uitvoeren veiligheidsprojecten; aanpassen

veiligheidsregelgeving; opleidingsprogramma’s

Figuur 4.2 - Elementen Liander Veiligheidsmanagementsysteem

Begin2014isdooreenexterncertificerendeinstellingeennulsituatie-onderzoekuitgevoerdopbasisvandeVeiligheids-ladder.Opbasisvanderesultatenvanditonderzoekzijnveiligheidsprogramma’sgestartmetalsdoelomeind2014eenberekenendeveiligheidscultuurtebereiken(systeemingericht,samenhangendesetvaninstructies,procesbeschrijvingenenverslaglegging).

Figuur 4.3 - Veiligheidsladder

VooruitstrevendVeiligheid staat centraal en is volledig geïntegreerd in

ons werk

ProactiefWe werken aan de

problemen die we steeds nog vinden

BerekenendWe hebben het systeem op

zijn plaats

ReactiefVeiligheid is belangrijk en we doen veel als ons iets

overkomt

PathologischWe maken ons niet druk

zolang we maar niet worden gesnapt


Eindjuni2015isbeslotendat,alsvolgendestap,bijheelLianderOperatiedeVeiligheidsladderwordtgeïntroduceerd.Ditbetekenteenbelangrijkestapvoorwaarts,omdatnuvrijweldeheleketeninhetveiligheidsprogrammawordtbetrokken.DeintroductiebijLianderOperatiewordtvanaf2016ingezetmetalsdoelomeind2016binnenheelLianderOperatieeenberekenendeveiligheidscultuurtebereiken(stap3opdeveilig-heidsladder).Hetjaar2017zalinhettekenstaanvanhetconsoliderenvanhetbereiktegedrag.4.2 Calamiteitenplan

Demaatschappijisinsterkemateafhankelijkvanenergie.Verstoringenindeenergievoorzieninghebbenveelimpactenkrijgendoorgaansgrotemaatschappelijkeaandacht.Vanwegehetgrotemaatschappelijkebelangishetnoodzakelijkomhetoplossenvanverstoringenindeenergievoorzieninggoedteregelen.

4.2.1 Crisisorganisatie Liandermaaktgebruikvandecrisisorganisatievanmoeder-bedrijfAllianderinhetgevalvanincidentenencalamiteiten.Naastverstoringenindeenergievoorzieningisdecrisis-organisatieookingerichtvooromvangrijkestoringenbinnenITenkantoorpanden.Allianderheefteengetraptecrisis-organisatiediequastructuuridentiekisvoorverschillendesoortencalamiteiten.Inonderstaandefiguurishethoofd-schemavandecrisisorganisatieweergegeven.

4.2.2 CrisisplanHetAllianderCrisisplanbeschrijfthoedecrisisorganisatieisopgebouwd.Inditplanendedeelplannenzijnalleverant-woordelijkheden,bevoegdhedenentakenvandebetrokkenenbinnendecrisisorganisatievastgelegdendeinterneenexterneprocesseninkaartgebracht.IndeverschillendedeelplannenstaatverdereenuitwerkingvandespecifiekedeelgebiedenEnergie,ITenGebouwenbeschreven.DaarnaastzijnernogdeelplannenvoorhetKernteamCommunicatie,KernteamKlant&Markt,LiandoneniseendeelplanTerreuropgesteld.

NetbeheerNederlandsluitnamensdenetbeheerdersconvenantenmetdepolitieendeveiligheidsregio’s.Hetconvenantiseenlandelijke,uniformebasisvoorregionalesamenwerkingsafsprakeneninformatie-uitwisselingover

rampenbestrijdingencrisisbeheersing.Inhetconvenantstaanafsprakenoverdetaakenderolvannetbeheerders,overmeldingenalarmering,leidingencoördinatie,veiligheideninformatiemanagement,gezamenlijkoefenen,risico-encrisiscommunicatieenhetevaluerenvanincidenten.

4.2.3 OefeningenOmgoedvoorbereidtezijnopeenincidentofcalamiteitishetvanbelangdatdedeelnemersopgeleidengeoefendworden.OmhetAllianderCrisisteam(ACT)teoefenenzijnin2014achtoefeningengehoudenmetverschillendescenario’s.Bijoefeningenligtdenadrukmeeropdegevolgenvoordeomgevingenminderopdetechnischekant.Deuitdagingligtindeinteractiemetdeomgeving;overheden,hulpdiensten,persenburgers.SpeciaalisdatbijdrievandezeACT-oefeningensamengeoefendismetdecrisisorganisatievanTenneT,waarbijhetscenarioeenuitvalvanhetonderstationDiemenwas.OpzoweltactischalsstrategischniveauisercontactgelegdmetdecrisisorganisatievanTenneT.HetnutvandezeoefeningenislatergeblekenbijdedaadwerkelijkeuitvalvanhetonderstationDiemeninmaart2015,waardecrisisorganisatievanTenneTenLianderelkaarsnelwistentevindenengoedeafstemmingplaatsvond.

Samenmetdeveiligheidsregio’szijnin2014zeventienoefeningenmetdeveiligheidsregio’stotstandgekomen.OverhetalgemeenwordthetscenariovandeoefeningvoorbereiddoorAllianderCrisisbeheersing.Afhankelijkvanhetoefendoelwordendedeelnemersvastgesteld.VanuitAllianderzijndatveelaldeliaisons(accountmanagersvanuitK&M)diealsvertegenwoordigervanuitLianderingezetwordenbijeenincidentofcalamiteit.Daarnaastiseenaantalaccount-managers,diealsliaisonnaardeveiligheidsregiogaanbijeencalamiteit,speciaalgetraindomhuntaakindeveiligheids-regiogoedtekunnenuitoefenen.

Voor2015zijnerwederomzeventrainingenvoorhetACTgepland,waarvandrievoor1juni2015zijnuitgevoerd.Tevenswordenmeerdantwintigoefeningengehoudenmetdediverseveiligheidsregio’sin2015.Internwordenertweebasis-trainingengegevenin2015,alsmedeeentoolboxinallerayonsaanallemonteurs,WV’ers,OIV’ersenteamleiders,vooreengroterebekendheidmetdecrisisorganisatieopdewerkvloerzodatmenbeterweethoetehandelenbijeencalamiteit(informeren,waarschuwen,etcetera).

Figuur 4.4 - Alliander crisisteam

Alliander Crisisteam

Crisismanager EnergieFase 2Incident

Fase 3 Calamiteit

EnergieOntruiming

kantoorgebouwIT verstoring

Storingsorganisatie

Crisismanager ShS

BHV

Crisismanager IT

IT ServicedeskFase 1Normaal

40

4.3 Leren van incidenten en hoe deze worden voorkomen

Analysevandeincidenten,zowelbinnenLianderalsindebranche,draagtbijaanhetverhogenenbijhoudenvanhetveiligheidsbewustzijn.Alleveiligheidsincidentenwordendaaromineendatabasegeregistreerd.Onderzoekvanernstigeincidentenofongevallenvindtaltijdplaats.AfhankelijkvandesituatiegebeurtditdoordeafdelingVeiligheidenMilieuofdoorexternen.VoorhetonderzoekvanernstigeincidentenwordtdeTripod-methodegebruikt.Hiermeekomtmentoteengedegenoorzakenanalyse.Demethoderichtzichopdeomgevingwaarindefoutenzijngemaaktenbelichtallemogelijkefactorendieeenrolkunnenspelen.

HetincidentenprocesbestaatuitvierstappenendoorlooptdePDCA-cyclus;incidentmelding(Plan),onderzoek(Do),incidentenrapportage(Check)enopvolgingennazorg(Act).

4.3.1 IncidentenIndeperiode2013-2015hebbenzichdrieernstigeincidentenvoorgedaan,ééngevalmetbewusteloosheidentweemeternstigletsel.

StroomdoorgangOp3juni2015heefteenmonteurstroomdoorgangonder-vonden.Bijhetmakenvaneennieuwehuisaansluit-aftakmofmoestdebestaandetariefdraadnadoorknippenverlengdworden,omdatdezegetordeerdindekabelzat.Demonteurheeftdetariefdraaddoorgekniptenbijhetverlengenheeftdemonteurcontactgemaaktmeteenniet-geïsoleerddeelvandetariefdraad.Demonteurheeftstroomdoorganggekregenenishierdoorbuitenbewustzijngeraakt.

Brandwonden bij elektrotechnische onderhoudswerk-zaam heden ZwaagdijkOp5augustus2014heefttijdensonderhoudswerkzaamhedeninmiddenspanningsstationZwaagdijkeenincidentplaatsgevondenwaarbijeentechnicusernstigebrandwondenheeftopgelopenaanzijnhandenarm.

MonteursvanhetrayonNoord-HollandNoordwarengezamen-lijkmeteentechnicusvanKlant&TechniekbezigmethetcontrolerenvaneenbeveiliginginhetMS-stationZwaagdijk13.Hierbijwerddeinstellingvaneenafgaandveldgecontroleerd,omdatdezebijeeneerderestoringhadgefaald.Hetveldwaaraangewerktwerd,wasvolgensbeidemonteursendetechnicusspanningsloosenveiliggesteld.DetechnicusvanK&Twasvoorbereidingenaanhettreffenomdeinstellingvandebeveiligingtecontroleren.BijhetaanbrengenvandeverbindingtussenmeetapparatuurenMS-installatieontstondeenvlamboog,waardoordemonteurernstigebrandwondenopliep.

Brandwonden bij elektrotechnische onderhouds werk-zaam heden WeurtOpdinsdag1september2015iseentechnicusgewondgeraaktbijelektrotechnischeonderhoudswerkzaamhedenbijeenwaterzuiveringsinstallatievanWaterschapRivierenlandinWeurt.Hetincidentvondplaatskortnahetafrondenvandewerkzaamheden.Detechnicusliephierbijbrandwondenaangelaatenarmopenmoestbehandeldwordeninhetziekenhuis.OphetmomentvanschrijvenvanditKCDisdetoedrachtvanhetongeluknognietduidelijkenvindthieromtrentzowelin-alsexternonderzoekplaats.

Leerpunten en maatregelen naar aanleiding van de incidentenUitdeanalyseskomtnaarvorendathetnietpreciesvolgenvandeveiligheidsregelseenrolheeftgespeeldbijhetontstaanvandeincidenten.Doordeoperationelebedrijvenzijndaaromverschillendemaatregelengenomen.DezeernstigeincidentenenonderzoeksresultatenwordenbinnenenbuitenLiandergecommuniceerdviadeSirene.DoelvandeSireneisdathetincidentaanleidinggeeftvoorhetgesprekinteamenrayons.Herkennenwedeomstandigheden?Kandatincidentbijonsookgebeuren?Welkemaatregelenhebbenwijgenomen?Moetenwemeermaatregelennemen?

DaarnaastzijnookverschillendemaatregelenopgenomeninhetVeiligheidsprogramma,zoals:

1)Leidinggevendenzijnin2014getraindinhetobserverenvanderisico’sengedragvanmedewerkers.Doelhiervanisomopbasisvandeobservatiehetgoedegesprektevoerenmetdemedewerkersoverveiligheid,risico’s,successenenbedreigingen.Doorditgesprekkanonderandereinzichtwordenvergaardindematevannalevingvandeafsprakendiegemaaktzijn;

2)Debelangrijksteveiligheidsregelszijnin2015als“LifeSavingRules”(LSR)geïntroduceerd.Intotaalzijn9verschillendeLSRvankrachtgeworden,waaronder“blijfuitdeelektrotechnischegevarenzone”en“stelspannings-loosheidvast,doegeenaannames”.BijdeintroductiehebbenalleniveausindeorganisatiedeLSRdoorleefdenbesproken.DoelhiervanisomteonderzoekenwelkebelemmeringenervarenwordendiedenalevingvandeLSRindewegstaat.Deopgehaaldebelemmeringenzijngeanalyseerdenopgelost.

Sindseind2015wordenzoweldefunctioneelalsdehiërarchischleidinggevendengetraindinhetLeidinggevenaanVeiligheid.Doelvandetrainingisomalsleidinggevendenbewusttezijnvanhunrolenvoorbeeldgedrag.Daaromwordtindetrainingaandachtbesteedaanreflectievaneigengedrag,hetonderzoekenwaarbepaaldgedragvandaankomtenhoekanwordenomgegaanmetdedilemma’sindedagelijksepraktijk.


4.4 Relatie met de belangrijkste assetgerelateerde risico’s

4.4.1 Veiligheid gerelateerde risico’s uit de top 10Inhoofdstuk3zijndekwaliteitgerelateerderisico’suitdetop10risico’sbehandeld.Indetop10staantweerisico’sdiegerelateerdzijnaanveiligheid:












Asbest in bovengrondse installaties en gebouwen (TOP 10 2013 en 2015)Inassetsvanvoor1995kanzichasbestbevinden.Inhetelektriciteitsnetgaathethierbijomzoweldebehuizingvaninstallatiesalsominstallatietechnischetoepassingen.Omeenveilige(werk)omgevingtecreëren,ishetvanbelangditasbestrisicotebeheersen.AlleassetsineigendomofbeheervanLianderwordendaaromwerkgedrevengeïnventariseerdenindiennoodzakelijkgesaneerd.Hiervoorzijnafsprakengemaaktmetdeinterneorganisatieenmetexternegecertificeerdeaannemers.

AsbestingebouwenofinstallatieskanbelemmerendzijnvoorwerkzaamhedenvanLiander.Allemedewerkersdieindevoor-bereidingenuitvoeringmetasbesttemakenkunnenkrijgen,zijnopgeleidomasbestteherkennenengeïnstrueerdinhetgebruikvanpersoonlijkebeschermingsmiddelen.In2009heeftLianderbeleidopgesteldengeïmplementeerdmethetdoeleenveiligewerkomgevingtegaranderenvoorhaarmedewerkers.Lianderheeftvervolgensdeveiligheidsrisico’svandeSACEDB-schakelaarsgemitigeerd.Navoortschrijdendinzichtisin2012hetProgrammaAsbestopgerichtenishetbeleidverderuitge-werktengeïmplementeerd.DaarnaastheefthetProgrammaAsbestinitiatiefgenomenvoordeoprichtingvanhetPlatformAsbest;eensectoraaloverlegonderleidingvandeWENb.Hetdoelvanditoverlegishetontwikkelenvansectoraalasbestbeleid.DebelangrijksteresultatenvanhetProgrammaAsbestzijn:

• Updateasbestbeleiduit2009;• Opleidingenvoormedewerkers(veiligwerkenen

asbestherkenning)viaAlliandercollege;

• Processenenproceduresomtrentinventarisatiesensaneringen;

• DigitaalAsbestloket(systeemterondersteuningvandeprocessen);

• Communicatiemetdeklanten.

Naeensuccesvolleimplementatievandebovenstaanderesultaten,zijnin2014deactiviteitenvanhetProgrammaAsbestovergedragenaandelijnorganisatie.Totopheden(Q22015)zijnruim11.000assetsgeïnventariseerdenruim800noodzakelijkesaneringenuitgevoerd.Ditzijnsaneringenmeteenhogeprioriteit(asbestrisico,asbestonveilig),waardooreenasbestveiligeofasbestvrijewerkomgevingwordtgerealiseerd.DaarnaastisinhetPlatformAsbestdebasisgelegdvoorsectoraalasbestbeleid.Hetsectoraalasbestbeleidanticipeertopmogelijkeaanscherpingenvandewet-enregelgevingenisdaardoortoekomstbestendig.HetvoorstelisgepresenteerdaanInspectieSocialeZakenenWerkgelegenheidenispositiefontvangen.IndekomendeperioderichtLianderzichopdevolgendezaken:

• Updateasbestbeleiduit2012;• Versterkingvanhetintegraaloverlegtussendebetrokken

afdelingenvanLiander;• VerbeteringvanhetDigitaalAsbestloket;• Verbeteringvanderapportages;• Uitwerkingsectoraalasbestbeleid.

42

Terugblik

Hetaantalinventarisatiesin2013isuitgekomenop4.242.Opbasisvandeinventarisatieshebbener200saneringenplaats-gevonden.DerealisatievandeactiviteitenisconformderichtlijnenenhiermeeheeftLiandervoldaanaandeveilig-heidsnormenenwettelijkeverplichtingen.In2014zijner3.428inventarisatiesuitgevoerdenhebbener179saneringenplaats-gevonden(ennog96in2015vanuitdebevindingenuitdeinventarisatievan2014).

Vooruitblik

Indeperiode2015–2033dienen48.981inventarisaties&50luchtonderzoekenuitgevoerdteworden.In2015staan5.134inspectiesgepland,ditaantalneemtdekomendejarenlichtaftot4.324in2018.Lianderheeftin2015€1,3miljoengereserveerdvoorinspecties.DoordeafnamevanhetaantalinspectiesheeftLianderin2018nog€0,9miljoengereserveerdvoordezeinspecties.

Opbasisvandeuitkomstenuitinventarisatiesentypewerkzaamhedenvindtsaneringplaatstotminimaalcodegeel(‘asbestveilig’).Indeperiode2015–2033zijn5.088saneringenvoorzien.Ditbetekentvoordeperiode2015t/m2018dat508(in2015)aflopendtot428(in2018)stationsen94LS-rekken(in2015)oplopendtot115(in2018)LS-rekkenwordengesaneerd.Lianderheefthier€2,1(2015)tot€1,9miljoen(2018)voorgereserveerd.

Falen laagspannings-verdeelkasten (TOP 10 2015)LaagspanningskastenzijneenonderdeelvanvermaasdeLS-nettenmetalsdoelverbindingentekunnenkoppelenenbeveiligen.Binnendezepopulatietredenercirca100storingenperjaarop.DefaalvormenvanLS-kastenzijno.a.aanraak-veiligheid,lossecontactenenbranddoorinternekortsluit-ingen.Hieraanliggendiverseoorzakentengrondslag,zoalsisweergegevenindeonderstaandefiguur.

InnetontwerprichtlijnenisopgenomendatnieuweLS-kastennietmeerwordentoegepastenbestaandeLS-kastenwordenuitgefaseerd.Ditiseenprocesdatmeerderejareninbeslagneemt.Lianderheeftdaaromdevolgendemaatregelengenomen:• Ineencyclusvanzesjaarwordenallekastengeïnspecteerd,

onveiligesituatiesgedetecteerdenwordtonderhouduitgevoerd.Hetonderhoudhoudtin:hetinvullenvaneeninspectieformulier,plaatsenvanontbrekendestickers,verwijderenvanspinnenwebbenenbegroeiingindekast,herstellenvanverlichtingenhetsmerenenfunctionerendmakenvanhang-ensluitwerk.HiermeewordtvoldaanaanderichtlijnenuitdeNEN3140.Prioriteringvandeinspectiesvindtplaatsopbasisvanleeftijd;

• Slechtekastendieeenveiligheidsrisicovormenwordenverwijderd.Hetgaathierbijombeschadigdekastendieverminderdaanrakingsveiligzijnendaardooreenrisicovoordeomgevingvormen.

Terugblik

In2013en2014zijncirca100LS-kastenperjaarverwijderdofgerepareerdopbasisvanstoringen.

Vooruitblik

Vanaf2015wordenjaarlijkscirca3.500LS-kastengeïnspec-teerdenwordenkastenonderhoudenofverwijderdopbasisvandeinspectieresultaten.

Figuur 4.5 - Mogelijke faalvormen van LS-kasten

Schade aan behuizing

Deur open

Slot defect

Warm contact

Niet meer aanraakveilig

Kortsluiting

Brand

Los contact

Aanrijding

Verzakking

Water

Omgevallen boom

Wind

Brand extern

Vandalisme

Onbekend

Ongedierte

Onkruid

Defecte eindsluiting

Slecht contact

Oorzaak Gebeurtenis Gevolg


Debelasting-enopwekprognoseisbinnenLiandereenjaarlijksterugkerendprocesomtekomentoteenramingvandebenodigdecapaciteitopdeonder-,regel-,enschakelstations.Dezeramingkijkt10jaarvooruitendientmedealsinputomknelpuntenteidentificeren.DaarnaastdientdezealsinputomconformhetprocesIntegralenetplanning(INP):• Hetrisicotebepalenvanhetcapaciteitsknelpunt;• Maatregelentebeschrijvenomcapaciteitsknelpuntenop

teheffen;• Daarmeegepaardgaandeinvesteringentebeschrijven,te

plannenenoptenemeninhetactiviteitenportfolio;• Deactiviteitenconformplanninguittevoerenente

monitoren.

5.1 Ramingsmethodiek

MetnetplanningkijktLianderverderindetoekomstomsnelleropontwikkelingentekunnenanticiperen.Lianderbundeltontwikkelingendieinvloedhebbenopdeelektriciteitsvraagindeplanologischedatabase.Tenbehoevevandecapaciteits-prognosewordtaanhetbeginvaniederkalenderjaareen‘snapshot’gemaakt.

Hetjaarlijksecapaciteitsramingsprocesomvat:• Debelastingprognosevoordekomende10jaar(inclusief

scenariobepaling);• Debepalingvancapaciteitsknelpunten;• Hetgenererenvanoplossingsvarianten.

5.1.1 BelastingprognoseDecapaciteitsprognosewordtvastgestelddoormiddelvaneenjaarlijkseprocedure.Daarmeewordtdetotalecapaciteits-behoeftegeprognosticeerdaandehandvaneenuitwerkingophoofdlijnenvanhetmeestwaarschijnlijkescenario(ziefiguur20).Voorhetbepalenvandecapaciteitsbehoeftevanhetnetishetnodigomzoweldeontwikkelingenaandevraag-alsaandeopwekzijdeinbeeldtebrengen.

Debelasting-enopwekprognoseisgebaseerdopbedrijfs-metingen(niet-comptabelebelastingmetingenindegroteknooppunten,zoalsgeregistreerdindeEMS-database),planologischeontwikkelingen(woningbouw,kantoren,lichteindustrie,groteklantvragenendecentraleopwekking)enstrategische(scenario)voorspellingenvannietlineairegroeiscenario’s(e-transitie).Gegevenswordenvervolgensverwerktineenrekenmodelomdeprognoseperonder-,regel-ofschakelstationteberekenen.Aanheteindevanhettrajectwordenderesultatenuitgewisseldmetaangrenzendenetbeheerders.

Planologische databaseBestemmingsplannenbiedeninzichtindeplanologischeontwikkelingen.Lianderinventariseertbelastingontwik-kelingenviacontactenmetgemeenten,provinciesenklanten.Daarnaastbiedtinformatieovernieuweenbestaandegroteklanteninzichtindebelastingontwikkeling.Deaangeslotengroteklantenzijnwettelijkverplichtomhunprognosevandecapaciteitsvraagvoordekomende10jaaraantegeven.Opbasisvandezeinformatieendeactueleinzichtenindeplanologischeontwikkelingenwordtdeplanologischedatabasegevuld.Dezedatabaseomvatdeprojectendieinvloedhebbenophetgebiedvanelektriciteiten/ofgas.

Een van de belangrijkste taken van een netbeheerder is het continu en veilig transporteren van

elektriciteit. De netinfrastructuur moet nu en in de toekomst aan de capaciteitsbehoefte van de

klanten voldoen. Een betrouwbare capaciteitsprognose is hierbij cruciaal.

5 Capaciteit

Figuur 5.1 - Procedure belastingprognose

Belastingprognose elektriciteit

Input

Proces

Output

Netspanning Scada metingen

Verwerken in rekenmodel

Belastingprognose DCO prognose MS-veldbehoefte

Planologische database Piekbelasting per station

Klant & Markt Netontwikkeling

44

5.1.2 PrognosemethodiekDegerealiseerdeprognosebestaatuitdriescenario’s:1. Hoog:voorallestationswordtuitgegaanvan100%realisatie

vandeplanologischeramingen;2. Laag:hierwordtuitgegaanvan70%realisatievande

planologischeramingen;3. Basis:gaatuitvanhetmeestwaarschijnlijkerealisatie-

percentage(70%of100%)vanallegeïnventariseerderamingen.Deervaringleertdatbestemmingsplannenambitieuswordenopgesteldennieuwbouwprojectenwordenvaaklaterdangeplandopgeleverd.Lianderhanteerthetbasisbelastingscenariovoorallenetberekeningen.Alsbasisscenarioisgekozenvoor70%realisatievandeplanologischeramingeninalleregio’s.

5.1.3 Producten

BelastingprognoseIndebelastingprognosetabellenwordendeverwachtepiekbelastingenperonder-,regel-enschakelstationverzameldvoordekomendetienjaar.Dezepiekbelastingenzijnsamen-gesteldopbasisvandegegevensdiedoordenetspecialistenindeplanologischedatabasezijningevuld.Degegevensvormendebasisvoorhetbepalenvancapaciteitsknelpuntenopdeonder-,regel-enschakelstations.TevenswordenhiermeeverderenetberekeningengedaanomknelpunteninhetHS-nettesignaleren.

Decentrale opwekprognoseGeziendesteedsgroterwordendeinvloedvandecentraleopwekkers(DCO),zoalswind,WKKenPV,ishetnodigomonderscheidtekunnenmakentussenafgenomenbelasting(LDN-leveringdoornet)enteruglevering(ODN–ontvangendoornet)oplaagspanning-,middenspanning-enonderstation-niveau.Eenfouteinschattingkanvoortijdigeinvesteringentotgevolghebben,maarookknelpuntendieplotselingopkomendoorhetwegvallenvanDCO.Indeprognosewordtonderscheidgemaaktindehuidigeentoekomstigedecentraleopwekeen-heden.Beidezijngeïntegreerdineendecentraleopwek-prognoseperstationvoordekomende10jaar.

MS-veldbehoefte prognoseDebehoefteaanenbeschikbaarheidvanMS-veldenvoordekomende10jaarzijnperstationingevuldindeplanologischedatabase.

5.2 Resultaten capaciteitsraming

5.2.1 TerugblikInfiguur5.2isdetoenamevandepiekbelastingvoordeperiode2009-2014weergegeven(toenametenopzichtevanhetvoor-gaandejaar).Deinvloedvandecentraleopwekkingisinbegrepenindepiekbelasting(nettopiekbelasting).

Indeperiode2013-2014isdetotalegemetenbelastingpersaldolichtgestegen.Dezestijgingisin2014gerealiseerd;in2013wasnogsprakevaneenlichtedaling.Deeconomieisweeraange-trokken,hetgeentezienisindetotalebelastingvraag.Desal-nietteminzijnindeafgelopenperiodeveelnieuwbouwprojectenvertraagdofvervallenenbijenkeleklantenisdecapaciteits-vraagafgenomenalsgevolgvandeeconomischerecessie.Daarnaastveroorzaaktdetoenamevandecentraleopwekkingalmeerderejareneengeringeafnamevandepiekvraag.

5.2.2 VooruitblikVoordeprognosewordendebrutogroeivanbelastingenopwekkingapartvanelkaarbeschouwd.Dezebelasting-prognoseendecentraleopwekprognosewordenhieronderkorttoegelicht.

BelastingprognoseDeautonomebelastinggroeiperjaar(de‘baseload’)isindenieuweprognosegesteldop0%.Debelastinggroeibestaatdaarmeealleenuitdegeprognosticeerdeontwikkelingenuitdeplanologischedatabase.Persaldoiserinde10-jarigeplan-periodeeengeprognosticeerdegroeivancirca1.000MVAinhethogeen870MVAinhetlagescenario.Inhethogescenarioisgerekendmet100%vandeindegeregistreerdeplannenverwachtegroei,inhetlagescenariomet70%.

Indefiguren5.3en5.4wordtdetotalebelastinggroeiperprovincieweergegevenvoordekomendeplanperiode2015-2024metonderscheidtussendescenario’shoogenlaag.Depiek-belastingenvande150kV-stationszijnhierbijopgeteldzonderrekeningtehoudenmetdeonderlingegelijktijdigheden.DeinvloedvanDCOisnietindezecijfersverwerkt.

Figuur 5.2 - Historische piekbelastinggroei ten opzichte van

het voorgaande jaar

100

50

0

-50

-100

-150

-200

-250

S (MVA)

Jaar

Piekbelasting metingen

2009 2010 2011 2012 2013 2014


Figuur 5.3 - Belastingprognose Laag scenario (70% realisatie)

Figuur 5.4 - Belastingprognose Hoog scenario (100% realisatie)

Dejaarlijksegeprognosticeerdegroeitenopzichtevanhetvoorgaandejaarisinfiguur5.5weergegeven.Indeeersteprognosejaren2015-2019zijnmeernieuwbouwplannengeregistreerdenmeegenomenindeprognosesterwijlvoordedaaropvolgendejarenminderplannenbekendzijnenveelonzekerhedenbestaanoverdedoorgang.Diteffectgeldtvoorbeidebelastingscenario’s.

Figuur 5.5 - Jaarlijkse geprognosticeerde belastinggroei ten opzichte

van het voorgaande jaar

Decentrale opwekprognoseDeverwachtingisdathettotalevermogenaandecentraleopwekking(DCO)dekomendejarensterkzaltoenemen.Ditkaneendempendeffecthebbenopdegroeivandepiekbelastingenindebelastingprognose.Vooralhetaanbodvanwindturbineszalforstoenemen,voornamelijkinNoord-Holland.HetWKK-vermogenvanglastuinbouwzalinminderematetoenemen.ToekomstigetuinderszullenzichvoornamelijkvestigeninAalsmeerenomgeving,Zuid-Holland,Noord-HollandNoordendeBommelerwaard.Hetaandeelvanzonne-energieophettotaleopgesteldvermogenisvooralsnoggering.Indeprognosezijnalleengrootschaligezonneprojectenmeegenomen(>1MVA),zoalszonneparken.Hetaantalconcreetgeplandeprojectenvoordeaanlegvandezegrootschaligezonne-installatiesisvooralsnogklein.Onderinvloedvantechnologischevooruitgangendalendeprijzenvoorzonnepanelenisdeverwachtingechterdatditaantaldekomendejarenverdergaatstijgen.

Lianderwerktmomenteelaaneenverbeteringvandeprognose-methodiek,waarbijookrekeningwordtgehoudenmetontwikkelingenmetbetrekkingtotdeenergietransitieophuis-houdenniveau,zoalselektrischvervoer,warmtepompenenzonnepanelen.Metbehulpvanmodellenwordtingeschatwaareninwelkematedeenergietransitieomzichheengrijpt.Deverwachtegroeiinhetaantalzonnepanelen,elektrischvervoerenwarmtepompenbijkleinverbruikerskanzoookwordenmeegenomenindeprognoses,waardooreennauwkeurigerbeeldontstaatvandeimpactvandeenergietransitieopdecapaciteitsbehoefte.

Figuur 5.6 - Decentrale opwekprognose per provincie

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0

S (MVA)

Jaar

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

ZuidHolland

Gelderland

NoordHolland

Friesland Flevoland

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0

S (MVA)

Jaar

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

ZuidHolland

Gelderland

NoordHolland

Friesland Flevoland

Gecontracteerd vermogen (MW)

JaarZuid Holland

Gelderland

Noord Holland

FrieslandFlevoland

4000

3500

3000

2500

2000

1500

1000

500

0

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

202

2

202

3

2024

200

150

100

50

0

S (MVA)

Jaar

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Laag scenario (70% realisatie)

Hoog scenario (100% realisatie)

46

5.2.3 Energietransitie en Smart GridsDetransitienaareenduurzameenergievoorzieningkrijgtmeerenmeerinvloedopde(capaciteits)ontwikkelingvandenetten.Waarhetnettraditioneelontworpenisopeentopdowninvoedingvanuitcentraleopweklokatiesengedimensioneerdopgemiddeldegebruiksprofielenzienweeenverschuivingnaareenhybridenet,waarbijdecentraleopwekking(ookbijklein-verbruikers)eengroterolgaatspelen,maarookcentraleinvoedingblijftbestaan.Daarnaastzaldeenergiemixinheteindgebruikookgroterelokalevariatiesgaanvertonen,waarbijallelectricconcepten,eenmixvanelektriciteitengasenmixvanelektriciteitenwarmteinveelgroterediversiteitzalgaanplaatsvinden.Ookelektrischvervoerzalzorgenvooreentoenemendpiekverbruik.Ditvraagtomeenaangepastenetfilosofiewaarmeerlokaalgebalanceerdmoetworden,enmetmeerinzichtineindklantenenplanologischeontwik-kelingennagedachtmoetwordenwelkeenergiemixopwelkeplaatsenopwelkmomentdemeestoptimalemaatschappelijkeoplossingbiedt.Omdezelokalebalanceringtekunnenuitvoeren,ishetgebruikvanverregaandevormenvandigitali-seringnoodzakelijk,waarbijerveelmeermeetgegevensbeschikbaarkomenenenergiestromengestuurdkunnenwordendoorbijvoorbeeldprijsprikkels.

Vanuitdeoverheidwordtdetransitienaareenduurzamerenergiesysteemgestimuleerd.DitheeftgeresulteerdinhetEnergieakkoord,waarindeoverheidsamenmetmaatschap-pelijkepartnersafsprakenheeftgemaaktovereenbesparingvanhetenergieverbruikmetgemiddeld1,5procentperjaareneentoenamevanhetaandeelhernieuwbareenergieopwekkingnaar14procentin2020en16procentin2023.

Gevolghiervanisonderanderedatersubsidie(SDE+)beschik-baarisgesteldomparticuliereinvesteringeninduurzameopwekkingtestimuleren.Denetwerkbedrijvenhebbeneeninspanningsverplichtingomtijdigindehiervoorbenodigdeinfrastructuurtevoorzien.

NaastdecentraleoverheidenhetEnergieakkoordiseropvelerleifrontenbewegingalsgevolgvanhetstrevennaareenduurzamerenergievoorziening,zowelbijlokaleoverheden,eindklantenalsleveranciers.Eenschetsvandemacroontwikkelingenvolgthieronder:

Aandeaanbodzijdeisereengroeiendetrendnaarhettoe-passenvanduurzameopwekking.Hierbijzijndebelangrijksteontwikkelingen:

• Wind:Voor2020isereennationaledoelstellingvan6000MWopgesteldwindvermogenoplandvastgesteld.OpditmomentiserinheelNederlandcirca2500MWaanopgesteldvermogen.Omplaatstemakenvoordenieuwewindparkenenomeenplanologischacceptabelgeheeltecreëren,zaleendeelvandehuidigeparkenwordengesaneerd.Datbetekentdaterintotaalmeerdan4000MWaannieuwwindvermogenwordtaangeslotenophetnet.Daarvanbetreftcirca1800MWhetwindrijkevoorzieningsgebiedvanLiander.Deambitiesperregiozijnhierbijvrijduidelijk,maardeexactelocaties,conditiesendeplanologischeinpassingvandenet-infrastructuurzijndatnogniet.Inhoeverrenieuwegroteparkenrechtstreekswordenaangeslotenophethoogspan-ningsnet(inbeheerbijTenneT)ofviagedeeldeclustersopdedistributienettenvanLianderisnogonzeker.Dieverdelingwordtuiteindelijkbepaalddoordeopdrachtenvanklanten.Ookkanereenperiodevanoverlapzijnbijdeinbedrijfnamevannieuweparkenenhetsanerenvanbestaande:hetzoge-naamde“dubbeldraaien”.Invoorkomendegevallenontstaatereentijdelijkebehoefteaanextracapaciteitwaarvooradditioneleinvesteringennodigzijn.ReedsbekendisdatmetnameindeprovinciesNoord-HollandenFlevolandeenbelangrijkdeelvandenieuweparkenzalwordenaangeslotenopdeMS-zijdevandeHS/MS-stations.Hiervoorworden,innauwesamenwerkingmetTenneT,nieuweHS/MSonderstationsgebouwdenbestaandestationsuitgebreid.InFrieslandzalhetleeuwendeelwordengerealiseerdinhetIJsselmeerendirectwordenaangeslotenophetlandelijkhoogspanningsnet,maarvoorhetresterendedeelzijnookdaarenkeleuitbreidingeninHS/MS-knoop-puntennoodzakelijk.MetTenneTendeprovinciesoverlegtLianderoverdevoorzienewindlocatiesendeplanologischeinpassingvandenetinfrastructuur,zodatweslagvaardigkunnenreagerenopdebinnenkortteverwachtenformeleaansluitverzoeken.

• Zon:Hoeweldegunstigesalderingsregelingmogelijkzalwordenafgebouwd,komtereensteedsruimerenvoordeligeraanbodaanPV-panelenopdemarkt.Naarverwachtingzalhetaantalinstallatiesdekomendejarenforstoenemen.HoeweldenetteninalgemenezinnogveelPV-capaciteitkunnenopnemen,tredenerbijgroteinstallatiesoflokaleclustersvaninstallatiescapaciteitsknelpuntenofspan-

Figuur 5.7 - Decentrale opwekprognose per type

Gecontracteerd vermogen (MW)

JaarWind WKK ZonOverig

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

202

2

202

3

2024

4000

3500

3000

2500

2000

1500

1000

500

0


ningsproblemenopindelokaleLS-netten.DitleidtlokaaltoteentoenemendeinvesteringsbehoefteinLS/MS-net-capaciteitenhetoplossenvanPQ-gerelateerdeproblemenennaasthetuitbreidenvancapaciteitmogelijkooktotactievespanningsregelingofandereinnovatieveoplossingen.

• WKK:DoorveranderingeninheteconomischeklimaatendeontwikkelingvanbrandstofprijzenisdeinhetlaatstedecenniumopgetredengroeivanWKK-capaciteitvrijweltotstilstandgekomen.Hoewelernogveleontwikkelplannenbestaan,isdeverwachtingdatdezesituatieopkorteenmiddellangetermijnzalaanhouden.Ookdeontwikkelingenopgeopolitiekvlakvoorwatbetrefthetgasbeleidspelenhiereenonzekererol.Indeindividuelenetstructuurplannenwordterindeoplossingsrichtingenweliswaarrekeninggehoudenmeteeneventuelehervattingvandegroei,maartotsubstantiëleinvesteringenzaldatvoorlopignognietleiden.

Aandebelastingzijdezijnookontwikkelingendieomaandachtvragen:

• Elektrisch vervoer:Dezeontwikkelingbevindtzichinhetstadiumvanearlyadoptionenheeftvooralsnogeengeringeimpactopdenetten.Indeafgelopenperiodeisereensignificantegroeigeweestinzowellaadplekkenalselektrischaangedrevenvoertuigen(PH-EVenBEV).Eentoenemendaantalgemeentenschakeltindekomendejarenomnaarelektrischbusvervoer.Degrotedoorbraaklaatechtervooralsnogopzichwachtenvanwegehetonzekerefiscaleklimaatendebeperkteactieradius.Echter,doorhetgroeiendeaanbodenderelatiefgrotevervangingsmarktvanbrandstofauto’skanerbinneneendecenniumeenforseontwikkelingvancapaciteitsvraaginzowelomvangalstijdstipplaatsvinden.IndatgevalkanereenforseinvesteringsbehoefteontstaanzowelopdeLS-nettenalsopdeMS-structuren.Indetoekomstbiedthetbeïnvloedenvanhetlaadgedraghiereengrotekansomonzeinvesteringentebeperken.Hieraangerelateerdeoplossingenzullenindekomendejarenverderbeproefdworden.

• Warmtepompen:Hoewelmomenteelnognietmassaaltoegepastisookhiereenrisicovaneenforsegroeivandelokaleelektriciteitsvraagopmomentendathetnethoogbelastwordt.DoorlandelijkstimuleringsbeleidvoorenergiebesparendemaatregelenvoorbestaandebouwincombinatiemetsteedsverderaangescherpteeisenvoorhetenergieprestatieniveauvannieuwbouwzalhetnudominanteconceptvanwoningenmeteenindividueleHR-ketelgaanafbrokkelen.Voorzienwordtdaterindebestaandebouwsteedsvakercombinatiesvanluchtwarmtepompenenconventionelecv’swordentoegepastendaterinnieuwbouw-situatiesvakergekozenzalwordenvoorwoningenzondergasaansluiting.DatzalopmiddellangetermijnleidentoteengroeiendevraagnaarcapaciteitophetLS-enMS-net.Dewarmtepomptechnologieisnogineenonvolwassenstadium

waardoorerveelverschillendesoortenwarmtepompenaan-gebodenworden,metwisselendeimpactophetnet.Indekomendejarenverwachtenweveelervaringoptedoenmetgeïnstalleerdewarmtepompen,vooralinzogenaamde“stroomversnellingswijken”waarwedepreciezeimpactkunnengaanbepalenenmitigerendeinnovatieskunnentesten.

Bovenstaandeontwikkelingenleidentoteensteedsgroteredynamiekinmetnamedelagerenetstructuren.Hetoplossenvandedaardooroptredendeknelpuntenzal,bijbehoudvandehuidigenetstructuurenfunctionaliteit,oplangetermijnmogelijkkunnenleidentotongewenstgroteinspanningen,zowelinkostenalsinwerkvolume.OmdieredenwordterwereldwijdingezetopdeontwikkelingvanSmartGridsenSmartdesign.

SmartGridenSmartdesignvormenhetnetbeheervandetoekomst.Hierbijishetspeerpuntdatvraagenaanbodvanenergiecontinugebalanceerdwordenopzowellokaalalslandelijkniveauengecombineerdwordenmetveelgedetail-leerderinzichtenlange-enkortetermijnvoorspellingen.Eriseentoenemendemonitoringvancapaciteitenconditienood-zakelijkomtekomentoteenbeterebenuttingsgraadvanhetnetdoorbeïnvloedingvangebruikofeffectieveresturingvanenergiestromen.

TypischebouwstenenvanhetSmartGridzijn:

• Slimme meter:Dezebiedtdegebruikerdemogelijkheidom,alofnietmetbehulpvanexterneserviceproviders,meerbewustomtegaanmetdekostenenduurzaamheidvanzijnenergieverbruik.Naenkelepilotprojectenisin2015gestartmetdegrootschaligeaanbiedingvandemeters.In2020moetenalleklanteninstaatzijngesteldomeenslimmemetertegebruiken;

• Monitoring:Hetinstallerenvansensorenindedistributie-nettenzal,incombinatiemetdegeanonimiseerdeinformatieuitdeslimmemeters,meerinzichtgevenindeactuelebenut-ting,beschikbaarheidenkwaliteitvandenetten.Hierdoorwordteenmeerefficiëntgebruikvanhetnetmogelijk;

• Actieve componenten:Introductievanmeeropafstandofgeautomatiseerdwerkendeschakelaarsenregelbarespan-ningstransformatorenzalhetaantalendeduurvanonder-brekingenofspanningsklachtenverminderen;

• Vraagsturing:Hetbenuttenvanbijopwekkersofverbruikersaanwezigeflexibiliteit(verschuivenvandebehoefteindetijd)kanhelpenomdebenodigdenetcapaciteittebeperken;

• Installatiegerichte aanpassingen:Hetvanuiteennetbe-heerderperspectiefbeïnvloedenvandeconfiguratievandeinstallatiezonderhetbeïnvloedenvanhetcomfortvandeklant,zoalsbijvoorbeeldhetsturenvaneen(clustervan)warmtepompenofcurtailment;hetaftoppenvandemaximalepiekvanPV-installaties;

48

• Opslag:Eenanderevormvanflexibiliteit(verschuivenvanaanbodindetijd).Afhankelijkvandevormendeomvangkanopslagwordeningezetophetniveauvandeindividuelegebruiker(balancereneigenverbruik),oplokaalnetniveau(balancerennetcapaciteit)ofoplandelijkniveau(energie-balansentrading).;

• Smart appliances:Bijdeklantopgesteldeapparatuur(bijvoorbeeldkoelkasten,wasmachines,warmtepompenenelektrischeauto’s)diekancommunicerenmetdeanderedelenvandeenergieketenomeenoptimaleinzettebereiken.Afhankelijkvandewensvandegebruikerkanwordengeoptimaliseerdopcomfort,prijsen/ofduurzaamheid;

• ICT:OmalleapparatuurendegebruikersvanhetSmartGridmetelkaartelatencommunicerenzullentelecom-municatiestructurenenplatformsvoorgegevensuitwis-selingmoetenwordenontwikkeld.Sinds2015maaktLiandergebruikvaneendraadloosnetwerk(CDMA)voordecommunicatiemetslimmemetersensensoren.VoordebewakingenbesturingvanhethoofdnetwordtinsamenwerkingmetTenneTgewerktaaneensnelleglasvezelcommunicatie.

Hetgeheelontsluitenvanhetpotentieelvandehierbovengenoemdebouwstenenzalnogtientallenjarenvergen.Daarvoorzijneroptechnischgebied(aanbeidekantenvandemeter)nogontwikkelstappentemaken,moetenermarkt-modellenenaantrekkelijkeklantpropositieswordenontwik-keldenmoethetregulatorischkaderaangepastwordenomhetmogelijktemakendaterwin-winsituatiesontstaanvoorzoweldemaatschappijalsdeindividuelestakeholders.

SamenmetpartnersindeenergieketenmonitortLianderontwikkelingenendoetresearchnaarefficiënteoplossingendieeenmaatschappelijkgewensteontwikkelingstimuleren(zowelophetgebiedvanduurzaamenergieverbruikalsopfinanciëleimpact).Lianderstreefternaaromonderdelenenfunctio-naliteitenvanhetSmartGridenSmartdesigntoetepassenzodradezeeenmaatschappelijktoegevoegdewaardebieden.

Lianderwerktcontinuaanhetverbeterenvandebestaandeprognosemethodiek,waarbijrekeningwordtgehoudenmetbovenstaandeontwikkelingen.Metbehulpvanmodellenwordtingeschatwaareninwelkematedeenergietransitieimpactzalkrijgen.Deverwachtegroeiinhetaantalzonnepanelen,elektrischvervoerenwarmtepompenbijkleinverbruikerskanzoookwordenmeegenomenindeprognoses,waardooreennauwkeurigerbeeldontstaatvandeimpactvandeenergie-transitieopdetotaleenlokalecapaciteitsbehoefte.

5.3 Oplossingen voor capaciteitsknelpunten

Liandertoetstdenettenaandebelastingscenario’s,identifi-ceertcapaciteitsknelpuntenenregistreertdezeinhetknel-puntenregister.Voorknelpuntenmeteenrelevantrisicowordenoplossingsvariantenbepaald.

5.3.1 Knelpunten en oplossingsrichtingenLianderrekentdehoofdinfrastructuurdoorinsamenhangmethetlandelijkeHS-net,conformdecriteriauitdeNetcode.DecapaciteitvandeMS-enLS-netwerkenwordtperstrengdoor-gerekend.Voordenetberekeningenisuitgegaanvanhetbasisscenario.Daarwaarrelevantzijndeanderescenario’s(hoog,laag,nachtelijkdecentraal)gebruikt.

Lianderdefinieert,opbasisvaneenrisicoanalyseopdeknel-punten,potentiëleoplossingsrichtingen.AandehandvanviercriteriamaaktLiandereenkeuzevooreenoplossingsrichting:• Matewaarinhetrisicowordtgereduceerd;• Robuustheidvandeoplossingvooreeneventueelafwijkende

belastingontwikkeling;• Detoekomstvastheidvandetoegepastetechniek;• Eenmaatschappelijkoptimalekostenontwikkeling;

Vanwegedelokalesamenhangenmogelijkesynergietussenoplossingenvoorcapaciteits-enkwaliteitsknelpunten,wordenperdeelregionetstructuurplannenopgesteld.Eennet-structuurplan(NSP)iseendraaiboekvoorhet(her)inrichtenvandeelektrischeinfrastructuurineenafgebakendgebied.HetheeftalsdoelomdevisieopdenetstructuurtebeschrijvenzoalsLianderdieindekomende40jaarwilontwikkelen.Belangrijkepijlersvormenactueleontwikkelingenentrendsinhetgebied,destructuurvisieenlokalebestemmingsplannenenactuelecapaciteits-enkwaliteitsknelpunteninhetbetref-fendedeelnet.AanvullendbeschrijfteenNSPconcreteactiesvoordeeerste10jaar.

5.3.2 Capaciteitsknelpunten > 25 kVOpbasisvandecapaciteitsprognoseheeftLianderdebenodigdeenbeschikbarecapaciteitvannettenmeteenspanningsniveauboven25kVbeoordeeldendecapaciteits-knelpuntenperdeelnetgeïnventariseerd.Deresultatenzijnweergegeveninbijlage3.IndetabellenzijnperdeelgebiedzoweldeontwikkelingvandeinhetvoorgaandeKCDvoorzieneknelpunten(terugblik)alsdievoordenieuwgeïntroduceerdeknelpunten(vooruitblik)opgenomen.

InhetvoorzieningsgebiedvanLianderwordtopverschillendeplekkenintensiefgewerktaandeversterkingenherstructu-reringvandenettenmeteenspanningsniveau>25kV.DegrootsteprojectenvondenenvindenplaatsinenrondomAmsterdam,indeHaarlemmermeer,indekopvanNoord-Holland,indeFlevopolder,indeBommelerwaardeninenrondomdegroteplaatseninFrieslandenGelderland.


Projecten in de hoofdinfrastructuur (netten > 25 kV)InenrondomAmsterdamisintensiefgewerktaanhetversterkenenherstructurerenvandeinfrastructuur.DoornieuwevoedingspuntenindeperiferieteplaatsenkanvermogenvanuithethistorischehartvanAmsterdamnaarbuitenhetcentrumverplaatstworden.HiervoorwordendeonderstationsBijlmerNoordenZorgvliedmomenteelverzwaard.VoordenoodzakelijkeverzwaringenopenrondomdeAmsterdamseZuidasendeverdiepingvandeA10zijnookmeerdere50kV-verbindingengereconstrueerdindedriehoekNieuweMeer–Karperweg–Zorgvlied.OponderstationBijlmerNoordzalhetstationDuivendrechtwordenovergenomen.OponderstationZorgvliedwordentweenieuweschakelstationsindeZuidasaangesloten.OnderstationWatergraafsmeerwordtverderuitgebreidmeteenextravoedingvanuithet150kV-netom(onderandere)nieuwedatacentraaantekunnensluiten.

IndeHaarlemmermeerwordteennieuw150/20kV-invoedings-puntgerealiseerdinonderstationHaarlemmermeer(gereedin2016)ommeervermogenrichtingHoofddorpenRozenburgtekrijgen.Degroeivandatacentraendeglastuinbouwnood-zakendaarnaasttoteenuitbreidingvandeonderstationsHoofddorpenRozenburg.Dezeprojectenzijnin2015opgestartenwordenvoortgezetin2016.DaarnaastisgestartmetdeplanvormingvooreennieuwonderstationindeHaarlemmer-meer,tenzuidenvanSchiphol,waardebelastingontwikkelinghetsterkstis.SamenmetTenneTwordteenstudieuitgevoerdnaardehaalbaarheidvaneennieuw150/20kV-stationmetdewerknaam‘A4-zone’.

IndekopvanNoord-Hollandwordtindevergunnings-envoorbereidingsfaseintensiefgewerktaantweenieuweonder-stations.OnderstationMiddenmeerisnoodzakelijkomallewindplannenindeWieringermeermogelijktemakenenonderstationDeWeelisnoodzakelijkvoorenkelewindplannenenhetsanerenvanknelpunteninhet50kV-nettussenAlkmaarenDenHelder.In2016wordtnaarverwachtinggestartmetdebouwwerkzaamhedenvoorbeidestations.

IndeFlevopolderheeftoponderstationZeewoldeeenuit-breidingplaatsgevondenvoordeinvoedinginhet20kV-net.EnkeleindustriegebiedenrondomAlmereenBiddinghuizenwordenhiermeevaneenstabielevermogenstoevoervoorzien.IndenabijetoekomstisindeFlevopoldereengroteherstructu-reringenopschalingvandeaanwezigewindturbinesvoorzien.DitzaleenimpactgaanhebbenopdeonderstationsZeewolde,DrontenenLelystad.Vanuitdeplanvorming,samenmetdeprovincieFlevolandenTenneT,zalblijkenwelkeuitbreidingennoodzakelijkzijnvoor2020inditCBL-gebied.

IndeBommelerwaardvindteenintensiveringvandeglastuin-bouwplaats.HiertoeisonderstationZaltbommelreedsuitge-breidmeteen150/20kV-invoedingspunt.Hieropzalin2016eennieuwschakelstationinhetintensiveringsgebiedPoederoijenaangeslotenworden.

InFrieslandvindtgroeiinvermogenplaatsdooragrofood-bedrijvenrondomHeerenveen.Hiertoeiseennieuw150/20kV-invoedingspuntinOudehaskegecreëerdenwordteenschakelstationgebouwdophetindustrieterrein.VooreenversterkingvandeinfrastructuurinZuid-WestFrieslandiseennieuwe150/20kV-invoedinggerealiseerdinonderstationLemmereneenschakelstationnabijHarich.

InGelderlandwordtvoornamelijkgewerktaaneencapaciteits-uitbreidinginhetnoordenvanApeldoorn(onderstationZuid-broek),eencapaciteitsuitbreidinginonderstationHarselaar(CBL-gebied,GemeenteBarneveld)ominfrastructuurvanBarneveldenNijkerkteversterkeneneenuitbreidingvanonderstationDukenburg(Nijmegen)omnieuwegroteklantvragentekunnenaansluiten.

50

5.4 Uitbreidingsplan

Inhoofdstuk3isaangegevenopwelkemanierdeonderhouds-envervangingsplannenvolgenuitIntegraleNetplanning.Indezeparagraafwordteenterug-envooruitblikgegevenopdeuitbreidingsplannen.

5.4.1 Terugblik 2013-2014-2015Eenterugblikopdevorigejareneneenvergelijkingmetderealisatielevertdevolgendecijfersop:

Uitbreidingen Eenheid 2013 2014 2015


Hoogspanning (HS)

Kabel km 1 0 2 4 3 0




Middenspanning (MS)

Kabel km 534 449 609 438 618 535



Middenspanningsruimten aantal 307 275 293 220 293 265


Laagspanning (LS)

Kabel km 416 428 408 360 422 363

Laagspanningskasten aantal 0 0 0 0 0 0

Aansluitingen

Aansluitingen aantal 33.744 34.590 32.940 32.121 34.963 34.567

Uitbreiding (in mln euro) 2013 2014 2015


€ 103,4 € 107,7 € 100,4 € 110,0 € 103,7 € 117,9

Aansluitingen € 41,3 € 46,3 € 55,4 € 45,4 € 57,1 € 48,5


Netten € 117,2 € 113,9 € 118,7 € 114,4 € 122,1 € 124,0


*Eindejaarsverwachting eind september 2015

Tabel 5.1 - Overzicht van uitbreidingen in 2013 - 2015


Toelichting hoogspanning:• DekabelbijHoogspanningbetreftnieuwe50kV-kabel.

Lianderlegtnogslechtsinenkelesituatiesnieuwe50kV-kabelsaan.In2014istussendestationsNieuweMeerenKarperweginAmsterdameennieuweverbindinggelegdvan4kilometer.

• Indeperiode2013totenmet2015zijngeennieuweonder-stationsopgeleverd.In2015isgestartmetderealisatievanonderstationZuidbroekinApeldoorn.Deopleveringhiervanvindtplaatsmedio2016.

• DerealisatievoordeuitbreidingvanHS-schakelveldenbetreftnieuweafgaande50kV-velden.Hetlageraantaluitbreidingenin2014houdtverbandmethetuitstellenvanhetbouwenvannieuwestations.In2015wordenonderandere12nieuwe50kV-schakelveldenopgeleverdvanwegederealisatievaneennoodvoorzieningombijeenmogelijkfalenvaneen50kVCOQ-installatiezosnelmogelijkdeenergieleveringtekunnenhervatten.Ziehetrisico“Falen50kVCOQ-installatie”.

• Degeplandeaantallennieuweofzwaarderevermogens-transformatorenwarendeelsgebaseerdopderealisatievannieuwestations.DetransformatoreninstationZuidbroekwordenevenalshetstationin2016opgeleverd.Hierdoorishetaantalgerealiseerdeuitbreidingenindejaren2013totenmet2015ietsachtergeblevenopdeplanning.Eendeelvandeuitbreidingvanvermogenstransformatorenwasgerelateerdaanhetrisico“Beschikbaarheidreserve-transformatoren”datinhetKCD2013indetop10risico’swasopgenomen.

Toelichting middenspanning:• HetleggenvannieuweMS-kabelsiszowelin2013alsin

2014achtergeblevenbijdeverwachtingen.Vooreengrootdeelhoudtditverbandmetvertragingenindebouwvannieuweonder-,schakelenregelstationswaardoorhetleggenvandebenodigdevoedingskabelseveneenswerduitgesteld.DevertragingenzijngrotendeelsveroorzaaktdoorexternefactorenzoalsafstemmingmetTenneTenlokaleoverhedenendeelsdooruitblijvendecapaciteitsgroei.InhetKCD2013isvoor2014en2015hetaantalnieuweaansluitingen>2MVAtehoogingeschatwaardoorookminderkabelvoordezeaansluitingennodigbleek.In2015verwachtLiandermeerMS-kabelsteleggen,mededoordatenkelegrotereprojectenwordenopgeleverd.Ookdeaanlegvannettentenbehoevevandeaansluitingenvanwoningenenbedrijvenblijftachteropdegroeidie2jaargeledenwerdverwacht.

• Deopleveringvannieuweregel-enschakelstationsisindebeschouwdeperiodegelijkaandeverwachting.

• Erzijnmeerafgaande10kV-of20kV-schakelveldeninonder-,regel-enschakelstationsgerealiseerddanverwacht,omdatnietalleendeveldeninnieuwestations(zoalsverwerktinhetKCD2013)zijngeteldmaarookdeuitbreidingvanbestaandeinstallatiesinderealisatieisopgenomen.

• Deplaatsingvannieuwemiddenspanningsruimtesheeft

eendirecterelatiemetdeaanlegvannieuwelaagspannings-nettentenbehoevevandeontsluitingvanwoonwijkenenbedrijfsterreinen.Dezeblevenachteropdeverwachtingwaardoordegerealiseerdeaantallenlagerzijndangepland.

• Degeplandeaantallendistributietransformatorenzijngebaseerdopdeaantallenteplaatsennieuwemidden-spanningsruimten,zoalshierbovenopgenomen.Derealisatiebevattevensdeverzwaringvanbestaandetransformatorenopbasisvantoegenomenbelasting.

Toelichting laagspanning:• DegeplandekilometersLS-kabelwarenvoornamelijk

gebaseerdopeeninschattingvandeontwikkelingvandewoningbouw.Hierbijdientopgemerkttewordendatdeontsluitingvannieuwewoonwijkennietaltijdhetzelfdepatroonvolgtalsdewoningbouw.Tijdensdeeconomischecrisiszijnrelatiefminderwoningengebouwd,terwijltochveelaleencompleteontsluitingnaarhetelektriciteitsnetisgerealiseerd.In2013ismededoordezeoorzaakméérLS-kabelgelegddanverwacht.Momenteelwordtdebebouw-ingsgraadinreedsontslotenwijkenhoger,waardoorin2014minderontsluitingennodigwaren.Naastontsluitingvanwoningbouwwordenlaagspanningskabelsgelegdvoorklantendiemiddelseeneigenrichtingophetlaagspan-ningsrekineenmiddenspanningsruimtewordenaange-sloten.Inzowel2014en2015wasderealisatievandezeuitbreidingenlagerdanvoorafingeschat.

• HetbeleidvanLianderisomgeenLS-kastenmeerteplaatseninnieuwenetten.

Toelichting aansluitingen:• Derealisatievannieuweaansluitingenisinaantallen

vrijwelgelijkaandeverwachtingeninhetKCD(2013+2%,2014-2%).

Toelichting financieel:• Degerealiseerdeuitbreidingsuitgavenvoordenettenzijn

lagerdaninhetKCD2013werdverwacht.VandeverwachteuitgavenvoorMS-enLS-kabelshadeengrootdeelbetrek-kingopgroteaansluitingenendaardooropdekostenvandeaansluitingen.Deuitgavendalenhierdoorrelatiefminderdandeaantallen.Ookwordtvanaf2014meergeïnvesteerdinhethoofdnetdaninhetKCD2013werdverwacht,metnameinlanglopende,nognietopgeleverdeprojecten.Deuitgaven2015nementenopzichtevan2014toe,metnamedoordehogereverwachtingvanhetaantalnieuwemidden-spanningsruimtenenhetaantalkilometersMS-kabel.

• Deuitgavenvooraansluitingenindeperiode2013/2014zijnlagerdaninhetKCDwerdverwacht,tevenszijnin2014debijdragenlager.Denetto-uitgavennemenhierdoortoe.Deinvloedvangroteaansluitingen(>2MVA)endedaarvoorbenodigdekabelsopdetotalekostenenbijdragenisgroot.Deverwachtingenomtrenthetaantalterealiserengroteaansluitingenwarenmetnamein2014en2015tehoog

52

ingeschat.Inwerkelijkheidzijnermindergerealiseerdenhierdoorisookminderaansluitkabelgelegd.In2015nemendeuitgaventenopzichtevan2014toe.Ditismetnamehetgevolgvaneenandereproductmix,waarbijhetaantalnieuwegeschakeldeaansluitingentenbehoevevandeopenbareverlichtingaanzienlijklagerismaardeduurderelaagbouwaansluitingentoenemen.

5.4.2 VooruitblikDevooruitblikopdekomendejarenlevertdevolgendecijfersop:

Lianderverwachtdekomendejareneenlichtetoenameindeuitbreidings-enverzwaringsactiviteiten.

Toelichting hoogspanning:• Lianderheeftgeennieuwe50kV-verbindingengeplandinde

jaren2016totenmet2018.• Naarverwachtingwordtmedio2016onderstationZuidbroek

inApeldoornopgeleverd,in2018isdeopleveringvanonderstationMiddenmeergepland.

• Erwordengeennieuwe50kV-schakelveldengerealiseerdindejaren2016totenmet2018.

• Metdeopleveringvandebovenstaandenieuweonderstationswordenooknieuwetransformatorengerealiseerd,2inZuidbroeken4inMiddenmeer.Daarnaastwordendekomendejarenindiversebestaandestationstransfor-matorenbijgeplaatstomhetbedrijfszekerstationsvermogenbijtoenemendecapaciteitsvraagtekunnenhandhaven.

Toelichting middenspanning:• HetaantalnieuwteleggenkilometersMS-kabelis

gemiddeldoverdejaren2016-2018vergelijkbaarmet2015.Overdejarenheenschommelthetaantalkilometersechterdoordiepte-investeringen,zoalsinDeventerwaarin2016terontsluitingvaneennieuwbedrijventerreinaandeA1eenlangekabelmoetwordengelegdenbijonderstationHarselaarwaartervervangingvandeoude50kV-verbindingmetRSNijkerkerveeneennieuwe20kV-verbindingzalwordengelegd.OokinhetgebiedrondonderstationOudehaskewordenin2016langevoedingskabelsgelegd.

• OpdiverseplaatseninhetnetwordendoorLianderin2016en2017nieuweschakelstationsgerealiseerdomdenet-structuurteverbeterenomtekunnenvoldoenaandetoenemendecapaciteitsvraagenomnieuwegroteklantenzonderbeperkingenaantekunnensluiten.In2018zijngeenopleveringenvannieuwestationsgepland.

• Inverbandmetdezenieuweonder-enschakelstationswordenin2016en2017ookveelafgaande10en20kVschakelveldengerealiseerd.In2018neemtditafomdatdangeennieuweschakelstationswordenopgeleverd.

• Deverwachtingisdatjaarlijksmeernieuwemiddenspan-ningsruimtendienentewordengeplaatstterontsluitingvannieuwewoongebiedenenbedrijventerreinen.Tevenswordennaarverwachtingmeernieuweofzwaarderemiddenspanningsruimteninhetnetgeplaatstomcapaciteitsknelpuntenenspanningsklachtenopteheffen.

Toelichting laagspanning:• Lianderverwachtdathetherstelvandenieuwbouw,dat

reedsin2015zichtbaaris,zichindekomendejarenvoortzet.Hierdoorneemtookhetaantalkilometerslaagspannings-kabelweertoedatnodigisomwoonwijkenenbedrijventer-reinenteontsluiten.Omdaterooknogsprakeisvaninpassingvannieuwbouwinbestaandenetten,isdegroeiechternietevengrootalsdievandeaansluitingen.

• ZoalshierbovenaangegevenverwachtLianderweereenjaarlijksegroeivan7-8%vanhetaantalnieuweaan-sluitingendoorhetherstelvandewoningmarkt.

Toelichting financieel:• Deuitbreidingsuitgavenaandenettenenaansluitingen

ontwikkelenzichinlijnmetdehierbovenbeschrevenontwikkelingeninaantallen.

Uitbreiding Eenheid 2016 2017 2018

Hoogspanning (HS)

Kabel km 0 0 0




Middenspanning (MS)

Kabel km 551 507 513



Middenspanningsruimten aantal 295 334 339


Laagspanning (LS)

Kabel km 376 404 419

Laagspanningskasten aantal 0 0 0

Aansluitingen

Aansluitingen aantal 37.725 40.443 42.534

Uitbreiding (in mln euro) 2016 2017 2018

€ 118,9 € 122,0 € 123,8

Aansluitingen € 48,0 € 49,9 € 53,1


Netten € 122,2 € 127,4 € 128,8


Tabel 5.2 - Overzicht van geplande uitbreidingen 2016-2018

54

Bijlage 1 | Investerings- en onderhoudsplan - Aantallen

Ve

rvan

gin

ge

n

20

132

014

20

152

016

20

172

018

Ee

nh

eid

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*K

CD

20

13R

eal

isat

ie*

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

Ho

og

span

ning

(H

S)

Kab

el

km9

98

37

84

44

Sta

tio

ns

aan

tal

00

00

00

00

0

Sch

ake

lve

lde

naa

nta

l3

08

010

018

018

Tran

sfo

rmat

ore

naa

nta

l1

11

11

11

11

Mid

den

span

ning

(M

S)

Kab

el

km15

210

117

612

217

616

62

07

186

192

Sta

tio

ns

aan

tal

00

00

00

00

0

Sch

ake

lve

lde

naa

nta

l8

168

1811

83

24

018

Mid

de

nsp

ann

ing

sru

imte

naa

nta

l8

47

310

19

010

88

62

57

38

03

75

Tran

sfo

rmat

ore

naa

nta

l8

82

1410

224

811

124

04

01

527

52

2

Laag

span

ning

(L

S)

Kab

el

km15

813

22

06

162

192

181

218

23

02

39

Laa

gsp

ann

ing

skas

ten

aan

tal

00

00

00

00

0

Aan

slui

ting

en

Aan

slu

itin

ge

naa

nta

l16

.56

216

.82

211

.68

410

.319

12.0

54

13.5

32

20

.79

02

1.3

54

21.

85

4

* E

ind

ejaa

rsve

rwac

hti

ng

ein

d s

ep

tem

ber

20

15

Uit

bre

idin

ge

n

Ee

nh

eid

20

132

014

20

152

016

20

172

018

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*K

CD

20

13R

eal

isat

ie*

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

Ho

og

span

ning

(H

S)

Kab

el

km1

02

43

00

00

Sta

tio

ns

aan

tal

00

00

10

10

1

Sch

ake

lve

lde

naa

nta

l0

02

01

140

00

Tran

sfo

rmat

ore

naa

nta

l3

44

14

32

010

6

Mid

den

span

ning

(M

S)

Kab

el

km5

34

44

96

09

43

86

185

35

55

15

07

513

Sta

tio

ns

aan

tal

10

22

34

77

0

Sch

ake

lve

lde

naa

nta

l2

69

33

65

53

910

415

310

64

8

Mid

de

nsp

ann

ing

sru

imte

naa

nta

l3

07

275

29

32

20

29

32

65

29

53

34

33

9

Tran

sfo

rmat

ore

naa

nta

l3

22

36

73

07

29

63

00

38

64

154

65

470

Laag

span

ning

(L

S)

Kab

el

km4

164

28

40

83

60

42

23

63

376

40

44

19

Laa

gsp

ann

ing

skas

ten

aan

tal

00

00

00

00

0

Aan

slui

ting

en

Aan

slu

itin

ge

naa

nta

l3

3.7

44

34

.59

03

2.9

40

32

.121

34

.96

33

4.5

67

37.

72

54

0.4

43

42

.53

4

* E

ind

ejaa

rsve

rwac

hti

ng

ein

d s

ep

tem

ber

20

15


Bijlage 2 | Investerings- en onderhoudsplan - Financiële getallen

Uit

bre

idin

g (

in m

ln e

uro

)2

013

20

142

015

20

162

017

20

18

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*K

CD

20

13R

eal

isat

ie*

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

€ 1

03,

4€

10

7,7

€ 1

00

,4€

110

,0€

10

3,7

€ 1

17,9

€ 1

18,9

€ 1

22,0

€ 1

23,8

Aan

slu

itin

ge

n€

41,

3€

46

,3€

55

,4€

45

,4€

57,

1€

48

,5€

48

,0€

49

,9€

53

,1

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

45

,2-€

45

,9-€

66

,5-€

40

,7-€

68

,2-€

48

,5-€

47,

5-€

50

,5-€

53

,3

Net

ten

€ 1

17,2

€ 1

13,9

€ 1

18,7

€ 1

14,4

€ 1

22

,1€

124

,0€

12

2,2

€ 1

27,4

€ 1

28

,8

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

9,9

-€ 6

,7-€

7,2

-€ 9

,0-€

7,2

-€ 6

,1-€

3,8

-€ 4

,9-€

4,9

On

de

rho

ud

spla

n (

in m

ln e

uro

)2

013

20

142

015

20

162

017

20

18

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*K

CD

20

13R

eal

isat

ie*

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

€ 1

28,8

€ 1

36,0

€ 1

14,4

€ 1

23,2

€ 1

13,7

€ 1

24,9

€ 1

26,0

€ 1

25,4

€ 1

24,2

On

de

rho

ud

€ 7

3,4

€ 7

1,6

€ 6

3,7

€ 6

8,9

€ 6

4,2

€ 7

1,0

€ 7

7,5

€ 7

5,7

€ 7

4,7

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

7,4

-€ 7

,7-€

10

,6-€

15

,4-€

11,

0-€

17,

3-€

22

,2-€

21,

6-€

22

,0

Sto

rin

ge

n€

35

,7€

39

,0€

35

,4€

37,

6€

34

,5€

35

,7€

33

,7€

33

,8€

33

,8

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

2,9

-€ 2

,6-€

3,0

-€ 3

,1-€

2,8

-€ 2

,6-€

2,7

-€ 2

,7-€

2,7

Ove

rig

€ 3

0,0

€ 3

5,7

€ 2

8,9

€ 3

5,2

€ 2

8,9

€ 3

8,1

€ 3

9,7

€ 4

0,2

€ 4

0,4

*Ein

dej

aars

verw

ach

tin

g e

ind

se

pte

mb

er 2

015

Ve

rvan

gin

ge

n (

in m

ln e

uro

)2

013

20

142

015

20

162

017

20

18

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*K

CD

20

13R

eal

isat

ie*

KC

D 2

013

Re

alis

atie

*

€ 8

4,9

€ 7

2,6

€ 7

8,9

€ 6

6,3

€ 7

6,9

€ 6

6,6

€ 9

6,1

€ 9

8,0

€ 9

7,6

Aan

slu

itin

ge

n€

23

,2€

16

,1€

18

,6€

10

,5€

18

,8€

10

,3€

14

,6€

14

,8€

15

,5

Bijd

rag

en

de

rde

n€

0,0

-€ 0

,4€

0,0

-€ 0

,2€

0,0

€ 0

,0€

0,0

€ 0

,0€

0,0

Net

ten

€ 6

1,8

€ 5

6,6

€ 6

0,2

€ 5

5,8

€ 5

8,2

€ 5

6,3

€ 8

1,5

€ 8

3,1

€ 8

2,0

Bijd

rag

en

de

rde

n-€

5,6

-€ 4

,8-€

5,6

-€ 6

,8-€

5,6

-€ 5

,7-€

5,9

-€ 5

,1-€

5,1

56

Bijlage 3 | Capaciteitsknelpunten in netten > 25 kVN

SP

/De

eln

etL

oca

tie

Jaar

op

tre

de

n

Sp

ann

ing

s-

niv

eau

[kV

]

Om

sch

rijv

ing

Kn

elp

un

t (*

)M

aatr

eg

el

Jaar

op

loss

en

Sta

tus

& T

oe

lich

tin

g

Am

ste

rdam

Ce

ntr

um

/

Oo

st

Ho

og

te K

adijk

20

1715

0/5

0/1

0 k

VG

roe

ien

de

cap

acit

eit

svra

ag t

ot

voo

rbij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Do

or

het

mo

ge

lijk

mak

en

van

ge

split

st

railb

ed

rijf

kan

het

be

sch

ikb

are

tran

sfo

r-

mat

orv

erm

og

en

ve

rde

r w

ord

en

uit

ge

nu

t

20

17H

et p

roje

ct is

mo

me

nte

el i

n d

e vo

orb

e-

reid

ing

in d

e af

ste

mm

ing

met

Te

nn

eT.

Ten

neT

is v

oo

rne

me

ns

lan

gd

uri

g o

nd

er-

ho

ud

te

ple

ge

n a

an d

e ve

rbin

din

ge

n

ND

K-H

K. G

esp

litst

rai

lbe

dri

jf is

hie

rvo

or

no

od

zake

lijk.

IBN

afh

anke

lijk

van

pla

n-

nin

g T

en

neT

in 2

016

/20

17

Rh

ijnsp

oo

r2

018

50

/10

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

(va

n

het

vo

ed

en

de

stat

ion

Ho

og

te K

adijk

)

tot

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

On

de

rsta

tio

n o

ntl

aste

n d

oo

r h

et

ove

rhev

ele

n v

an b

ela

stin

g v

ia

Du

ive

nd

rech

t n

aar

het

on

de

rsta

tio

n

Bijl

me

r N

oo

rd

20

17D

e u

itb

reid

ing

van

Bijl

me

r N

oo

rd e

n d

e

nie

uw

bo

uw

van

Du

ive

nd

rech

t is

in v

olle

gan

g. V

erw

ach

te in

be

dri

jf n

ame

in Q

2-

20

16 r

esp

. Q2-

20

17. V

erv

olg

en

s w

ord

t

be

last

ing

uit

de

om

ligg

en

de

ge

bie

de

n

hie

rop

ove

rge

no

me

n.

Am

ste

rdam

We

st

Bas

isw

eg

en

IJp

old

er

20

165

0/1

0 k

VC

om

bin

atie

van

ve

rvan

gin

gsv

raag

stu

k

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

in h

et

50

kV

-de

eln

et t

ot

voo

rbij

het

be

dri

jfs-

zeke

r ve

rmo

ge

n

Uit

bre

ide

n v

an h

et o

nd

ers

tati

on

He

mw

eg

met

80

MV

A b

ed

rijf

sze

ker

verm

og

en

op

ee

n n

ieu

we

20

kV

-in

stal

lati

e. H

ierd

oo

r

kan

het

be

staa

nd

e 5

0/1

0 k

V-d

ee

lnet

wo

rde

n o

ntl

ast.

20

16D

e o

ntw

ikke

ling

van

de

gro

ei i

n h

et

we

ste

lijke

de

el v

an A

mst

erd

am b

lijft

ach

ter

do

or

de

eco

no

mis

che

situ

atie

. In

20

15/2

016

wo

rde

n d

e o

plo

ssin

gsr

ich

tin

-

ge

n n

ade

r o

nd

erb

ou

wd

.

Am

ste

rdam

Zu

id

Zo

rgvl

ied

20

1615

0/5

0/1

0 k

VC

om

bin

atie

van

ve

rvan

gin

gsv

raag

stu

k

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Om

bo

uw

van

Zo

rgvl

ied

naa

r e

en

15

0/2

0

kV-s

tati

on

.

20

16D

e o

mb

ou

w v

an O

S Z

org

vlie

d n

aar

ee

n

150

/20

kV

-sta

tio

n z

it in

de

real

isat

iefa

se.

Ve

rwac

hte

in b

ed

rijf

nam

e in

Q3

-20

16

Kar

pe

rwe

g2

018

50

/10

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r (k

ort

slu

it)v

er-

mo

ge

n

Kar

pe

rwe

g o

mb

ou

we

n t

ot

kop

stat

ion

en

verz

war

en

tra

nsf

orm

ato

rve

rmo

ge

n

20

18H

et p

roje

ct is

in d

e in

itia

tief

ase

. Het

be

ste

mm

ing

spla

n is

aan

ge

pas

t, a

fste

m-

min

g m

et g

em

ee

nte

i.v.

m. d

e ve

rle

g-

gin

ge

n v

an k

abe

ls lo

op

t. H

et p

roje

ct

gaa

t d

e b

ou

wfa

se in

in Q

3-2

016

(aan

pas

sen

van

de

tran

sfo

rmat

orb

oxe

n).

Ve

rwac

hte

IBN

in 2

018

50

kV

verb

ind

ing

en

tuss

en

Nie

uw

e M

ee

r,

Kar

pe

rwe

g e

n

NL

R

20

145

0 k

VC

om

bin

atie

van

ve

rvan

gin

gsv

raag

stu

k

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Re

con

stru

ctie

, uit

bre

idin

g e

n v

erv

ang

ing

van

de

50

kV

-ve

rbin

din

ge

n in

het

de

eln

et

20

15H

et p

roje

ct is

afg

ero

nd

in Q

1-2

015


NS

P/D

ee

lnet

Lo

cati

eJa

ar

op

tre

de

n

Sp

ann

ing

s-

niv

eau

[kV

]

Om

sch

rijv

ing

Kn

elp

un

t (*

)M

aatr

eg

el

Jaar

op

loss

en

Sta

tus

& T

oe

lich

tin

g

Am

ste

rdam

Zu

ido

ost

Bijl

me

r N

oo

rd2

016

150

/10

kV

Gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t vo

orb

ij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Uit

bre

ide

n v

an h

et o

nd

ers

tati

on

Bijl

me

r

No

ord

met

80

MV

A b

ed

rijf

sze

ker

verm

o-

ge

n o

p e

en

nie

uw

e 2

0 k

V-i

nst

alla

tie

20

16D

e u

itb

reid

ing

van

Bijl

me

r N

oo

rd is

volo

p in

uit

voe

rin

g. V

erw

ach

te in

be

dri

jf

nam

e in

Q2-

20

16.

Du

ive

nd

rech

t2

017

50

/10

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

In 2

014

wo

rdt

ee

n d

ee

l van

de

be

last

ing

via

extr

a aa

n t

e le

gg

en

ve

rbin

din

ge

n

(ge

sch

ikt

voo

r 2

0 k

V, m

aar

tijd

elij

k in

be

dri

jf m

et 1

0 k

V)

ove

rge

no

me

n d

oo

r h

et

stat

ion

Bijl

me

r N

oo

rd. N

a h

et g

ere

ed

kom

en

van

de

uit

bre

idin

g v

an h

et s

tati

on

Bijl

me

r N

oo

rd w

ord

t D

uiv

en

dra

cht

ge

-

mo

de

rnis

ee

rd n

aar

ee

n 2

0/1

0 k

V-s

tati

on

.

20

17D

e n

ieu

wb

ou

w v

an D

uiv

en

dre

cht

is

volo

p in

uit

voe

rin

g. V

erw

ach

te in

be

dri

jf

nam

e in

Q2-

20

17.

Am

ste

lve

en

Aal

sme

er

Blo

em

en

vei-

ling

20

165

0/1

0 k

VG

roe

ien

de

cap

acit

eit

svra

ag (

zow

el

OD

N a

ls L

DN

) to

t vo

orb

ij b

ed

rijf

sze

ker

verm

og

en

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

d.m

.v.

ee

n d

erd

e tr

ansf

orm

ato

r va

n 4

0M

VA

20

16H

et p

roje

ct is

in u

itvo

eri

ng

op

het

ge

bie

d v

an d

e ve

ldu

itb

reid

ing

(IB

N in

Q3

-20

15).

De

uit

bre

idin

g v

an h

et

tran

sfo

rmat

orv

erm

og

en

wo

rdt

in 2

016

uit

gev

oe

rd in

die

n d

e o

ntw

ikke

ling

en

in

het

ge

bie

d h

iero

m v

rag

en

.

Am

ste

lve

en

-

Aal

sme

er

Blo

em

en

vei-

ling

20

175

0 k

VO

vers

chri

jdin

g b

ed

rijf

sze

ker

tran

spo

rtve

rmo

ge

n

Aan

leg

van

ee

n e

xtra

50

kV

-ve

rbin

din

g

van

af h

et 1

50

kV

-sta

tio

n A

mst

elv

ee

n

PM

De

klan

tvra

ag n

oo

dza

akt

nu

no

g n

iet

tot

ee

n in

vest

eri

ng

. Afh

anke

lijk

van

de

voo

rtg

ang

van

de

lop

en

de

pro

ject

en

in

de

Haa

rle

mm

er

me

er

i.c.m

. kla

ntv

rag

en

kan

dit

pro

ject

sn

el o

pg

est

art

wo

rde

n

(bas

iso

ntw

erp

is g

ere

ed

)

Go

oi

Cra

ilo2

016

50

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Pro

viso

riu

m C

railo

ve

rvan

ge

n d

oo

r e

en

volw

aard

ig o

nd

ers

tati

on

PM

De

ge

spre

kke

n m

et d

e p

rovi

nci

e e

n d

e

ach

terb

lijve

nd

e o

ntw

ikke

ling

en

no

od

-

zake

n n

iet

tot

ee

n in

vest

eri

ng

. In

die

n d

e

pla

nn

en

van

de

om

gev

ing

act

ue

el w

or-

de

n, z

al d

it p

roje

ct o

pg

est

art

wo

rde

n.

Haa

rle

mm

er-

me

er

Haa

rle

mm

er-

me

er

Ho

ofd

do

rp

Ro

zen

bu

rg

Nie

uw

Ve

n-

ne

p

20

1615

0/5

0/1

0 k

V

50

/10

kV

Gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

(L

DN

en

OD

N)

tot

voo

rbij

be

dri

jfsz

eke

r

verm

og

en

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

Haa

r-

lem

me

rme

er

d.m

.v. t

we

e tr

ansf

orm

ato

ren

van

80

MV

A e

n h

et a

anle

gg

en

van

ee

n 2

0

kV-v

erd

ee

linst

alla

tie

. Dez

e 2

0 k

V-v

oo

r-

zie

nin

g w

ord

t g

eb

ruik

t o

m n

ieu

we

cap

a-

cite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m

be

staa

nd

e 5

0/1

0 k

V-n

ette

n t

e o

ntl

aste

n.

20

16D

e u

itb

reid

ing

van

Haa

rle

mm

erm

ee

r is

volo

p in

uit

voe

rin

g. V

erw

ach

te in

be

dri

jf

nam

e in

Q3

-20

16. D

aarn

a vo

lge

n d

e

uit

bre

idin

ge

n o

p R

oze

nb

urg

en

Ho

ofd

-

do

rp (

uit

bre

idin

g m

et 2

0 k

V)

58

NS

P/D

ee

lnet

Lo

cati

eJa

ar

op

tre

de

n

Sp

ann

ing

s-

niv

eau

[kV

]

Om

sch

rijv

ing

Kn

elp

un

t (*

)M

aatr

eg

el

Jaar

op

loss

en

Sta

tus

& T

oe

lich

tin

g

A4

-zo

ne

20

1815

0/2

0 k

VR

on

do

m h

et A

4 k

no

op

pu

nt

De

Ho

ek

vin

dt

vers

ne

lde

on

twik

kelin

g p

laat

s

van

ind

ust

rie

en

dat

ace

nte

rs. H

ier

wo

rdt

ee

n b

ela

stin

gto

en

ame

verw

ach

t

dat

nie

t va

nu

it h

et b

est

aan

de

net

we

rk,

incl

usi

ef d

e lo

pe

nd

e u

itb

reid

ing

en

, kan

wo

rde

n o

pg

evan

ge

n

Het

sti

chte

n v

an e

en

nie

uw

15

0/2

0 k

V

stat

ion

. In

sam

en

we

rkin

g m

et d

e la

nd

e-

lijke

net

be

he

erd

er

Ten

neT

wo

rdt

on

de

r-

zoch

t w

at d

e m

og

elij

khe

de

n z

ijn o

m in

vers

ne

ld t

em

po

cap

acti

teit

in d

at g

eb

ied

be

sch

ikb

aar

te k

rijg

en

20

19Te

nn

eT h

eef

t va

n L

ian

de

r e

en

aan

vraa

g

on

tvan

ge

n v

oo

r h

et le

vere

n v

an e

en

invo

ed

ing

spu

nt

nab

ij h

et A

4-k

no

op

pu

nt

De

Ho

ek.

Van

uit

ee

n q

uic

k sc

an is

aan

ge

gev

en

dat

ee

n le

vert

ijd Q

4-2

019

haa

lbaa

r is

. Er

lop

en

ge

spre

kke

n o

m,

ge

gev

en

de

sne

lle b

eh

oef

te a

an e

lekt

ri-

cite

it, t

e ki

jke

n o

f ve

rsn

elli

ng

mo

ge

lijk

is.

Gro

ot

Haa

r-

lem

Vijf

hu

ize

n2

017

150

/50

/10

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

(van

on

de

rlig

ge

nd

e 5

0 e

n 6

kV-n

ette

n)

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

d.m

.v.

twe

e tr

ansf

orm

ato

ren

van

80

MV

A e

n h

et

aan

leg

ge

n v

an e

en

20

kV

-ve

rde

elin

stal

-

lati

e. D

eze

20

kV

-vo

orz

ien

ing

wo

rdt

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m b

est

aan

de

50

/6

kV-n

ette

n o

m t

e b

ou

we

n e

n t

e o

ntl

aste

n.

PM

De

ach

terb

lijve

nd

e o

ntw

ikke

ling

en

in d

e

ge

me

en

te H

aarl

em

no

od

zake

n n

iet

tot

ee

n s

ne

lle u

itb

reid

ing

. Om

we

l alv

ast

voo

rbe

reid

te

zijn

op

to

eko

mst

ige

on

twik

kelin

ge

n, w

ord

en

sta

mvo

ed

ing

en

ge

leg

d r

ich

tin

g O

ork

on

de

laan

en

wo

rdt

ee

n s

chak

els

tati

on

(vo

orb

ere

id o

p 2

0

kV)

ge

bo

uw

d.

Zaa

nst

ree

k e

n

Wat

erl

and

Wijd

ewo

rme

rP

M15

0/5

0/1

0 k

VC

om

bin

atie

van

ve

rvan

gin

gsv

raag

-

stu

k, h

et w

eg

valle

n v

an d

e W

KC

Pu

rme

ren

d e

n g

roe

ien

de

cap

acit

eit

s-

vraa

g t

ot

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r

verm

og

en

Uit

bre

ide

n v

an h

et o

nd

ers

tati

on

Wijd

ewo

rme

r m

et 8

0M

VA

be

dri

jfsz

eke

r

verm

og

en

op

ee

n n

ieu

we

20

kV

-in

stal

-

lati

e. D

eze

20

kV

-vo

orz

ien

ing

wo

rdt

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m b

est

aan

de

50

/10

kV

-net

ten

te

on

tlas

ten

.

PM

De

on

twik

kelin

g v

an d

e g

roe

i in

dit

ge

bie

d b

lijve

n a

chte

r d

oo

r d

e

eco

no

mis

che

situ

atie

. In

20

15/2

016

wo

rde

n d

e o

plo

ssin

gsr

ich

tin

ge

n n

ade

r

on

de

rbo

uw

d.

Wijd

ewo

rme

r-

Pu

rme

ren

d S

S

20

155

0 k

VO

vers

chri

jdin

g b

ed

rijf

sze

ker

tran

spo

rt ve

rmo

ge

n a

ls g

evo

lg v

an h

et

bu

ite

n b

ed

rijf

ste

llen

van

de

WK

C

Pu

rme

ren

d in

20

14. D

at k

an k

ort

-

sto

nd

ig n

og

wo

rde

n o

pg

evan

ge

n d

oo

r

ee

n g

ewijz

igd

e n

orm

aals

chak

elin

g.

Aan

leg

van

een

ext

ra 5

0 k

V-v

erb

ind

ing

van

af h

et 1

50

kV

-sta

tio

n W

ijdew

orm

er in

com

bin

atie

met

een

gew

ijzig

de

bed

rijf

s-

voer

ing

van

het

bes

taan

de

50

kV

- dee

lnet

.

In d

e to

eko

mst

(al

s n

a d

e o

mb

ou

w v

an

Wijd

ewo

rme

r e

en

re

con

stru

ctie

van

de

50

kV

-net

ten

pla

atsv

ind

t) k

an d

eze

verb

ind

ing

oo

k vo

or

20

kV

-do

ele

ind

en

wo

rde

n b

en

ut.

20

15H

et p

roje

ct is

afg

ero

nd

. De

op

loss

ing

(in

de

vorm

van

ee

n a

anp

assi

ng

van

de

be

dri

jfsv

oe

rin

g)

is u

itg

evo

erd

.

Ote

rle

ek

Sch

erm

er

20

20

150

/20

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Het

stc

hte

n v

an e

en

nie

uw

15

0/2

0 k

V-

on

de

rsta

tio

n. D

e 2

0 k

V-v

oo

rzie

nin

g

wo

rdt

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

its-

vrag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m

be

staa

nd

e 5

0/1

0 k

V-n

ette

n t

e o

ntl

aste

n.

PM

De

on

twik

kelin

g v

an h

et c

apac

ite

its-

en

kwal

ite

itsv

raag

stu

k w

ord

en

ge

mo

nit

ord

.


NS

P/D

ee

lnet

Lo

cati

eJa

ar

op

tre

de

n

Sp

ann

ing

s-

niv

eau

[kV

]

Om

sch

rijv

ing

Kn

elp

un

t (*

)M

aatr

eg

el

Jaar

op

loss

en

Sta

tus

& T

oe

lich

tin

g

De

We

el

20

1915

0/2

0 k

VB

en

od

igd

e n

ieu

we

tran

spo

rtca

pac

ite

it

i.v.m

. te

verw

ach

ten

gro

ots

chal

ige

op

we

kkin

g (

Win

d e

n W

KK

)

Het

sti

chte

n v

an e

en

nie

uw

15

0/2

0 k

V-

on

de

rsta

tio

n. D

e 2

0 k

V-v

oo

rzie

nin

g

wo

rdt

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

its-

vrag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m

be

staa

nd

e 5

0/1

0 k

V-n

ette

n t

e o

ntl

aste

n.

20

19D

it p

roje

ct is

ve

rgev

ord

erd

in d

e

verg

un

nin

gsp

roce

du

re. G

ezie

n d

e

bez

war

en

wo

rdt

dit

waa

rsch

ijnlij

k e

en

gan

g n

aar

de

Raa

d v

an S

tate

. Ve

rwac

hte

IBN

op

zijn

vro

eg

st Q

4-2

018

.

Ko

p v

an

No

ord

-Ho

l-

lan

d

Mid

de

nm

ee

r2

018

150

/20

kV

Be

no

dig

de

nie

uw

e tr

ansp

ort

cap

acit

eit

i.v.m

. te

verw

ach

ten

gro

ots

chal

ige

op

we

kkin

g (

Win

d e

n W

KK

). D

e ju

iste

tim

ing

is a

fhan

kelij

k va

n h

et d

aad

-

we

rke

lijk

do

orz

ette

n v

an e

en

gro

te

klan

tvra

ag.

Het

sti

chte

n v

an e

en

nie

uw

15

0/2

0 k

V-

on

de

rsta

tio

n. D

e 2

0 k

V-v

oo

rzie

nin

g

wo

rdt

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

its-

vrag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m

be

staa

nd

e 5

0/1

0kV

-net

ten

te

on

tlas

ten

.

20

18D

e ve

rgu

nn

ing

spro

ced

ure

loo

pt.

Het

pro

vin

ciaa

l in

pas

sin

gsp

lan

wo

rdt

in 2

016

vast

ge

ste

ld. V

erw

ach

te IB

N o

p z

ijn

vro

eg

st Q

2-2

018

Alp

he

nA

lph

en

Ce

ntr

um

20

155

0/1

0 k

VG

roe

ien

de

cap

acit

eit

svra

ag t

ot

voo

rbij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Het

ve

rpla

atse

n v

an b

ela

stin

g v

an A

lph

en

Ce

ntr

um

naa

r A

lph

en

We

st .

20

15H

et p

roje

ct is

in u

itvo

eri

ng

. Ve

rwac

hte

IBN

Q4

-20

15

Zu

idp

las-

po

lde

r

20

20

150

/20

kV

Gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

(O

DN

) to

t

voo

rbij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n. I

n h

et

verl

ed

en

zijn

al m

ee

rde

re g

esp

rekk

en

gev

oe

rd m

et T

en

neT

en

Ste

din

om

dat

de

on

twik

kelin

ge

n s

pe

len

aan

we

ers

-

zijd

en

van

de

be

he

erg

ren

s. O

ntw

ik-

kelin

g v

an m

et n

ame

gla

stu

inb

ou

w z

ijn

mo

me

nte

el m

oe

ilijk

in t

e p

lan

ne

n

van

we

ge

het

eco

no

mis

che

klim

aat.

Het

sti

chte

n v

an e

en

nie

uw

15

0/2

0 k

V-

on

de

rsta

tio

n. D

e 2

0kV

-vo

orz

ien

ing

wo

rdt

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

its-

vrag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m

be

staa

nd

e 5

0/1

0kV

-net

ten

te

on

tlas

ten

.

PM

In o

verl

eg

met

Ste

din

en

Te

nn

eT o

m

ove

ree

nst

em

min

g t

e kr

ijge

n o

ver

de

te

kiez

en

op

loss

ing

sric

hti

ng

.

Le

ide

nR

ijks-

un

ive

rsit

eit

20

175

0/1

0 k

VG

roe

ien

de

cap

acit

eit

svra

ag t

ot

voo

rbij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n. D

eze

vraa

g

on

twik

kelt

zic

h w

el l

ang

zam

er

dan

ee

rde

r ve

rwac

ht.

Het

uit

bre

ide

n v

an h

et t

ran

sfo

rmat

or-

verm

og

en

van

40

naa

r 6

0M

VA

20

14H

et p

roje

ct is

te

chn

isch

ge

ree

d.

Fri

esl

and

Be

rgu

m2

014

110

/10

kV

Gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t vo

orb

ij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n in

co

mb

inat

ie

met

ee

n s

pan

nin

gsp

rob

lee

m.

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

d.m

.v.

ee

n t

ran

sfo

rmat

or

van

50

MV

A e

n h

et

aan

leg

ge

n v

an e

en

20

kV

-ve

rde

elin

stal

-

lati

e. R

ese

rve

ste

llin

g g

eb

eu

rt v

oo

rlo

pig

dm

v e

en

10

/20

kV

-tra

nsf

orm

ato

r va

n

20

MV

A v

anaf

de

oo

rsp

ron

kelij

ke v

erd

ee

l-

inri

chti

ng

. Dez

e 2

0 k

V-v

oo

rzie

nin

g w

ord

t

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m b

est

aan

de

10

kV-n

ette

n t

e o

ntl

aste

n.

20

14H

et r

eal

ise

ren

van

ee

n 2

0 k

V-v

oe

din

gs-

pu

nt

in B

erg

um

is g

ere

ed

. V.w

.b K

oo

t-

ste

rtill

e is

no

g n

iet

du

ide

lijk

we

lke

op

loss

ing

ge

koze

n g

aat

wo

rde

n.

60

NS

P/D

ee

lnet

Lo

cati

eJa

ar

op

tre

de

n

Sp

ann

ing

s-

niv

eau

[kV

]

Om

sch

rijv

ing

Kn

elp

un

t (*

)M

aatr

eg

el

Jaar

op

loss

en

Sta

tus

& T

oe

lich

tin

g

Dra

chte

n2

015

110

/10

kV

Gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t vo

orb

ij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n.

Do

or

het

bijp

laat

sen

en

van

ee

n d

erd

e

tran

sfo

rmat

or

wo

rdt

het

be

dri

jfsz

eke

re

stat

ion

sve

rmo

ge

n m

et 3

3 M

VA

ve

r-

ho

og

d.

20

15H

et p

roje

ct is

uit

ge

ste

ld, o

md

at d

e

be

last

ing

gro

ei s

terk

ach

ter

blij

ft. D

e

op

loss

ing

blij

ft e

chte

r va

lide

en

wo

rdt

ing

ezet

wan

ne

er

de

on

twik

kelin

ge

n

van

uit

de

om

gev

ing

hie

rom

vra

ge

n.

Le

mm

er

20

1511

0/1

0 k

VG

roe

ien

de

cap

acit

eit

svra

ag (

OD

N)

tot

voo

rbij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n.

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

d.m

.v.

ee

n t

ran

sfo

rmat

or

van

50

MV

A e

n h

et

aan

leg

ge

n v

an e

en

20

kV-v

erd

ee

linst

al-

lati

e. R

ese

rve

ste

llin

g g

eb

eu

rt v

oo

rlo

pig

dm

v e

en

10

/20

kV

-tra

nsf

orm

ato

r va

n

20

MV

A v

anaf

de

oo

rsp

ron

kelij

ke v

erd

ee

l-

inri

chti

ng

. Dez

e 2

0 k

V-v

oo

rzie

nin

g w

ord

t

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m b

est

aan

de

10

kV-n

ette

n t

e o

ntl

aste

n.

20

15H

et r

eal

ise

ren

van

ee

n 2

0 k

V-v

oe

din

gs-

pu

nt

in L

em

me

r is

ge

ree

d. H

et 2

0/2

0

kV-r

eg

els

tati

on

in H

aric

h is

in a

anb

ou

w.

Er

mo

et n

og

wo

rde

n v

astg

est

eld

op

we

lke

wijz

e w

e d

e 10

kV

-in

fras

tru

ctu

ur

gaa

n o

vern

em

en

op

het

RS

Har

ich

.

Mar

nez

ijl2

016

110

/10

kV

Gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t vo

orb

ij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n in

co

mb

inat

ie

met

ee

n s

pan

nin

gsp

rob

lee

m.

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

d.m

.v.

twe

e tr

ansf

orm

ato

ren

van

80

MV

A e

n h

et

aan

leg

ge

n v

an e

en

20

kV

-ve

rde

elin

stal

-

lati

e. D

eze

20

kV

-vo

orz

ien

ing

wo

rdt

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m b

est

aan

de

10

kV-n

ette

n t

e o

ntl

aste

n.

20

16 Is

in u

itvo

eri

ng

. Er

staa

t in

mid

de

ls 1

x80

MV

A t

rafo

110

/20

kV

in M

arn

ezijl

.

Alm

ere

en

Ze

ewo

lde

Alm

ere

20

1715

0/1

0 k

VG

roe

ien

de

cap

acit

eit

svra

ag t

ot

voo

rbij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Uit

bre

ide

n v

an h

et o

nd

ers

tati

on

Alm

ere

met

80

MV

A b

ed

rijf

sze

ker

verm

og

en

op

ee

n n

ieu

we

20

kV

-in

stal

lati

e

20

17D

e o

plo

ssin

gsr

ich

tin

g is

no

g s

tee

ds

ac-

tue

el e

n w

ord

t in

gez

et o

p h

et m

om

en

t

dat

de

on

twik

kelin

ge

n in

het

ge

bie

d

hie

rom

vra

ge

n.

Ze

ewo

lde

20

1315

0/2

0 k

VG

roe

ien

de

cap

acit

eit

svra

ag t

.g.v

.

pla

atsi

ng

win

dp

arke

n t

ot

voo

rbij

be

-

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Uit

bre

idin

g v

an h

et b

ed

rijf

sze

ker

tran

s-

form

ato

rve

rmo

ge

n m

et 8

0M

VA

20

14H

et p

roje

ct is

te

chn

isch

ge

ree

d.

Oo

ste

lijk

Fle

vola

nd

Le

lyst

ad2

013

150

/10

kV

Bij

uit

val v

an e

en

tra

nsf

orm

ato

r ka

n

nie

t al

le o

pw

ekk

ing

van

de

aan

ge

slo

-

ten

win

dp

arke

n o

n d

er

alle

om

stan

dig

-

he

de

n w

ord

en

afg

en

om

en

.

In d

e ko

me

nd

e ja

ren

wo

rde

n e

en

aan

tal

ind

ivid

ue

le w

ind

mo

len

s e

n e

en

win

dp

ark

van

16

MV

A s

tilg

ele

gd

. Hie

rdo

or

verv

alt

het

kn

elp

un

t. H

et r

isic

o w

ord

t ti

jde

lijk

op

-

ge

lost

met

het

pla

atse

n v

an e

en

pro

viso

-

risc

he

rese

rvev

oo

rzie

nin

g o

p h

et t

err

ein

.

PM

Het

pro

ject

is v

erv

alle

n. D

e w

ind

pla

nn

en

van

de

pro

vin

cie

Fle

vola

nd

no

od

zake

n

tot

nie

uw

e p

lan

ne

n.


NS

P/D

ee

lnet

Lo

cati

eJa

ar

op

tre

de

n

Sp

ann

ing

s-

niv

eau

[kV

]

Om

sch

rijv

ing

Kn

elp

un

t (*

)M

aatr

eg

el

Jaar

op

loss

en

Sta

tus

& T

oe

lich

tin

g

No

ord

Ge

lde

rlan

d

Har

de

rwijk

-

Nu

nsp

eet

20

1415

0/2

0 k

VC

om

bin

atie

van

ve

rvan

gin

gsv

raag

stu

k

(van

on

de

rlig

ge

nd

e 5

0 k

V-

en

10

kV

-

net

ten)

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

tot

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Vo

oru

itlo

pe

nd

e o

p d

e o

mb

ou

w v

an h

et

50

/10

kV

-sta

tio

n N

un

spe

et n

aar

ee

n

150

/20

kV

-sta

tio

n w

ord

t d

e b

est

aan

de

150

kV

-lijn

Har

de

rwijk

-Nu

nsp

eet

, die

on

-

de

r 5

0 k

V in

be

dri

jf is

, aan

ge

pas

t aa

n d

e

vig

ere

nd

e e

ise

n v

oo

r 15

0 k

V-h

oo

gsp

an-

nin

gsl

ijne

n. H

et v

erv

ang

en

van

de

50

kV

-

kab

els

tukk

en

en

het

bo

uw

en

van

15

0 k

V-

veld

en

zal

t.z

.t. p

laat

svin

de

n m

et h

et

bo

uw

en

van

ee

n 2

0 k

V-i

nst

alla

tie

met

bij-

be

ho

ren

de

150

/20

kV

-tra

nsf

orm

ato

ren

in

Nu

nsp

eet

.

20

14P

roje

ct g

ere

ed

.

Zu

idb

roe

k2

015

150

/20

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

en

(o

p t

erm

ijn)

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

its-

vraa

g t

ot

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

r-

mo

ge

n

Bo

uw

van

ee

n n

ieu

w o

nd

ers

tati

on

nab

ij

ee

n t

e o

ntw

ikke

len

ind

ust

riet

err

ein

. Als

gev

olg

hie

rvan

kan

het

50

kV

-sta

tio

n A

n-

klaa

r u

it b

ed

rijf

wo

rde

n g

en

om

en

en

wo

r-

de

n v

erv

ang

en

do

or

ee

n 2

0/1

0 k

V-v

oo

r-

zie

nin

g.

20

16P

roje

ct in

uit

voe

rin

g. V

erw

ach

te in

be

dri

jf n

ame

Q2-

20

16.

Har

sela

ar2

017

150

/10

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

(in

nab

ij g

ele

ge

n 5

0 k

V-n

ette

n) e

n

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t vo

orb

ij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

d.m

.v.

twe

e tr

ansf

orm

ato

ren

van

80

MV

A e

n h

et

aan

leg

ge

n v

an e

en

20

kV

-ve

rde

elin

stal

la-

tie

. Dez

e 2

0 k

V-v

oo

rzie

nin

g w

ord

t g

e-

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m b

est

aan

de

50

/10

kV

-net

ten

te

on

tlas

ten

.

20

16P

roje

ct in

uit

voe

rin

g. V

erw

ach

te in

be

dri

jf n

ame

Q2-

20

16.

Zev

en

aar-

Do

etin

che

m-

An

ge

rlo

Do

etin

che

m2

019

150

/50

/10

kV

Co

mb

inat

ie v

an v

erv

ang

ing

svra

agst

uk

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

d.m

.v.

twe

e tr

ansf

orm

ato

ren

van

80

MV

A e

n h

et

aan

leg

ge

n v

an e

en

20

kV

-ve

rde

elin

stal

-

lati

e. D

eze

20

kV

-vo

orz

ien

ing

wo

rdt

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m b

est

aan

de

150

/10

kV

-net

ten

te

on

tlas

ten

.

PM

De

op

loss

ing

sric

hti

ng

is n

og

ste

ed

s

actu

ee

l en

wo

rdt

ing

ezet

op

het

mo

me

nt

dat

de

on

twik

kelin

ge

n in

het

ge

bie

d h

iero

m v

rag

en

.

62

NS

P/D

ee

lnet

Lo

cati

eJa

ar

op

tre

de

n

Sp

ann

ing

s-

niv

eau

[kV

]

Om

sch

rijv

ing

Kn

elp

un

t (*

)M

aatr

eg

el

Jaar

op

loss

en

Sta

tus

& T

oe

lich

tin

g

Nijm

eg

en

Win

selin

gse

-

we

g

20

1915

0/2

0 k

VC

om

bin

atie

van

ve

rvan

gin

gsv

raag

stu

k

en

gro

eie

nd

e ca

pac

ite

itsv

raag

to

t

voo

rbij

het

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Het

op

15

0 k

V-n

ive

au b

ren

ge

n v

an d

e

twe

e aa

nw

ezig

e e

n d

aarv

oo

r g

esc

hik

te

verb

ind

ing

en

die

nu

met

50

kV

wo

rde

n

be

dre

ven

. Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

-

on

d.m

.v. t

we

e tr

ansf

orm

ato

ren

van

80

MV

A e

n h

et a

anle

gg

en

van

ee

n 2

0 k

V-

verd

ee

linst

alla

tie

. Dez

e 2

0 k

V-v

oo

rzie

-

nin

g w

ord

t g

eb

ruik

t o

m n

ieu

we

cap

aci-

teit

svra

ge

n t

e ku

nn

en

fac

ilite

ren

en

om

be

staa

nd

e 5

0/1

0 k

V-n

ette

n t

e o

ntl

aste

n

en

te

amo

vere

n.

20

19P

roje

ct b

evin

dt

zich

in d

e st

ud

iefa

se. I

n

20

15 w

ord

t, m

et h

et o

og

op

de

tijd

s-

fase

rin

g v

an d

e o

mlig

ge

nd

e o

ntw

ik-

kelin

ge

n, e

en

he

rnie

uw

de

pla

nn

ing

ge

maa

kt v

oo

r d

it s

tati

on

.

Bo

mm

ele

r-

waa

rd

Zal

tbo

mm

el

20

1515

0/1

0 k

VG

roe

ien

de

cap

acit

eit

svra

ag t

ot

voo

rbij

be

dri

jfsz

eke

r ve

rmo

ge

n

Uit

bre

idin

g v

an h

et o

nd

ers

tati

on

d.m

.v.

ee

n t

ran

sfo

rmat

or

van

80

MV

A e

n h

et

aan

leg

ge

n v

an e

en

20

kV

-ve

rde

elin

stal

la-

tie

. Re

serv

est

elli

ng

ge

be

urt

vo

orl

op

ig

d.m

.v. t

we

e 10

/20

kV

-tra

nsf

orm

ato

r va

n

20

MV

A v

anaf

de

oo

rsp

ron

kelij

ke v

erd

ee

l-

inri

chti

ng

. Dez

e 2

0 k

V-v

oo

rzie

nin

g w

ord

t

ge

bru

ikt

om

nie

uw

e ca

pac

ite

itsv

rag

en

te

kun

ne

n f

acili

tere

n e

n o

m b

est

aan

de

10

kV-n

ette

n t

e o

ntl

aste

n.

20

16P

roje

ct in

uit

voe

rin

g. V

erw

ach

te in

be

-

dri

jf n

ame

Q2-

20

16.


ACM AutoriteitConsument&MarktACT AllianderCrisisteamBEI BedrijfsvoeringvanElektrischeInstallaties.In

NederlandgehanteerdenormvoorhetwerkenaanenbedrijfsvoerenvanelektriciteitsnetteninHoog-enLaagsspanning.

BMR BedrijfsmiddelenregisterCDMA TechniekvoordraadlozecommunicatieCODATA Jaarlijkseopgavevandekerngegevensvanhet

nettenbehoevevandeAutoriteit,ConsumentenMarkt(ACM)

DCO DecentraleOpwekkingEV ElektrischVervoerc.q.elektrischeauto’sFlex-OV Systeemvoorhetintelligentaansturenvan

OpenbareVerlichting.Ditsysteemgaatindekomendejarendetoonfrequentsturingvervangen.

GIS GeografischInformatieSysteemHS Hoogspanning,bijLianderdenettenvan50kV

enhogerINP IntegraleNetplanningJUD Gemiddeldejaarlijkseuitvalsduurperaange-

slotenklant.KBS KwaliteitsbeheersingssysteemKLAK Systeemwaarinallestoringengeregistreerden

afgehandeldworden.WordtgebruiktalsvoedingvoorNESTOR

LCR LianderControlRoom,toekomstigcentrumvoorcontrolenbewakingvanalleenergie-gerelateerdeinfrastructurenvanLiander.

LS Laagspanning,het230/400VnetMS Middenspanning,het20,10,6en3kVnetMSR MiddenspanningsruimteMVO MaatschappelijkVerantwoordOndernemenNESTOR Systeemvoorhetlandelijkregistrerenvan

energieonderbrekingen.NSP Netstructuurplan.Draaiboekvoorhet(her)

inrichtenvandeenergieinfrastructuurineenbepaaldgebied.

NTA8120 NederlandseTechnischeAfspraak:“Eisenaaneenveiligheids-,kwaliteits-encapaciteits-managementsysteemvoorhetelektriciteits-engasnetbeheer”

OS OnderstationwaarinHSwordtgetransfor-meerdnaareenlagerespanning

OV OpenbareVerlichtingPAS55 PubliclyAvailableSpecification:eeninter-

nationalenormdiehandvattenaanreiktvooroptimaalmanagementvanfysiekeassets

eninfrastructuur,waarbijhetaccentligtoprisicomanagement

PDCA-cyclus Plan,Do,Check,Act-cyclusvoorcontinueverbeteringvanprocessen.

PV PhotoVoltaic(bijzonnepanelen)PQ PowerQualityofweldekwaliteitvande

elektrischenetspanning.RS/SS Regel-ofschakelstation:eenzwaar10of20kV

knooppuntvanwaardebelastingweerverdeeldwordtnaardeonderliggendenetten

Station Eenknooppuntwaarvan150,110of50kVdespanningnaar50kVoflagerwordtgetrans-formeerdenviameerdereverbindingennaarhetonderliggendenetdebelastingwordtverdeeldtotaandeaangeslotenen

TenneT DelandelijkbeheerdervandeHS-nettenvoor110kVenhoger

TF ToonfrequentVBM Verbruikersminuten,hetproductvandeduur

vaneenonderbrekinginminutenmaalhetaantalgetroffenklanten.

VCA Veiligheid,GezondheidenMilieuChecklistAannemers.Certificeringvoorhetvoorkomenvanongelukkenbijwerkzaamhedenineenrisicovolleomgeving.

VESPA Verbeter-enschoningsplanassetdataVMS VeiligheidsmanagementsysteemvanLianderWION WetInformatie-uitwisselingOndergrondse

Netten;ookbekendalsGrondroerdersregelingWKK WarmteKrachtKoppelingsinstallatie

Bijlage 4 | Verklarende woordenlijst

64

Bijlage 5 | MRQ leeswijzer

MRQ artikel Omschrijving Suggestie voor opname in het KCD KCD 2015,

paragraaf

Art 10 lid 1a Streefwaarde jaarlijkse uitvalduur opnemen 3.1

Art 10 lid 1b Streefwaarde gemiddelde onderbrekingsduur opnemen 3.1

Art 10 lid 1c Streefwaarde onderbrekingsfrequentie opnemen 3.1

Art 10 lid 2 De formules, bedoeld in de artikelen 3 t/m 5, zijn van

overeenkomstige toepassing op het bepalen van de door

een netbeheerder na te sreven waarde voor de kwaliteits-

indicatoren

n.v.t. N.v.t.

Art 10 lid 3 Toegepaste normen, richtlijnen en voorschriften bij aanleg,

onderhoud, beheer en transport via gastransportnet

niet expliciet opnemen vanwege

certificering NTA 8120 en/of PAS 55

N.v.t.

Art 11 lid a Resultaten raming totale behoefte capaciteit E en G niet expliciet opnemen vanwege


N.v.t. (5.2)

Art 11 lid b De capaciteitsknelpunten opnemen 5.3, Bijlage 3

Art 11 lid c Wijze waarop te voorzien in totale behoefte aan capaciteit

en wijze waarop de knelpunten opgelost worden.

Capaciteitsknelpunten opnemen plus de

wijze waarop deze worden opgelost

5.3, Bijlage 3

Art 11 lid d Afschrift ramingsprocedure (Art. 14) niet expliciet opnemen vanwege


N.v.t. (5.1)

Art 11 lid e Afschrift uitgevoerde risicoanalyse en vastgestelde risico’s

(Art. 15)

Opnemen van een samenvatting van het

afschrift van de uitgevoerde risicoanalyse

en de naar oordeel van de netbeheerder

belangrijkste risico’s

2.3

Art 11 lid f Maatregelen ten aanzien van onderhoud en vervanging

(Art. 15)

opnemen 3.5, 4.5

Art 11 lid g Afschrift investeringsplan Tabellen opnemen volgens format

(in euro’s en aantallen)

Bijlage 1,

Bijlage 2

Art 11 lid h Afschrift onderhoudsplan tabellen opnemen volgens format

(in euro’s en aantallen)

Bijlage 1,

Bijlage2

Art 11 lid i Afschrift onderhouds- en storingsplan waarin beschreven

wordt hoe storingen en onderbrekingen worden opgelost

en waarin de organisatie van de onderhouds- en storings-

dienst wordt beschreven

Opnemen in hoofdstuk over de werking

van KBS

2.5

Art 11 lid 2 KCD wordt gebaseerd op gegevens uit het KBS Opnemen in hoofdstuk over de werking

van KBS

2.1, 2.2, 2.3

Art 14 lid 1 Raming totale behoefte capaciteit n.v.t. N.v.t. (5.2)

Art 14 lid 2a Beschrijving methode van ramen niet expliciet opnemen vanwege


3.1N.v.t. (5.1)

Art 14 lid 2b Een schets van de ontwikkeling van meerdere scenario's

die de totale capaciteitsbehoefte prognosticeren

opnemen 5.1

Art 14 lid 2c Uitwerking op hoofdlijnen van het meest waarschijnlijke

scenarui

opnemen 5.2

Art 14 lid 2d Een indicatie van de te hanteren uitgangspunten die aan

Art. 14 lid 2b ten grondslag liggen

opnemen 5.1

Art 14 lid 2e Analyse voor bepalen van betrouwbaarheid van raming opnemen 5.2

Art 14 lid 2f Analyse van wijze waarop wordt omgegaan met het risico

dat zich een ander scenario verwezenlijkt

opnemen 5.2

Art 14 lid 2g Methode van bepaling capaciteitsknelpunten opnemen 5.3

Art 14 lid 3a Bij capaciteitsraming zoveel mogelijk gebruikmaken van

ingediende capaciteitsvraag, of onderbouwde schattingen

opnemen 5.1

Art 14 lid 3b Bij capaciteitsraming gebruik maken van capaciteitsvraag

die is gerealiseerd t.o.v. vorige raming

opnemen 5.1



paragraaf

Art 14 lid 4 Motivering van de keuze van het meest waarschijnlijke

scenario waarbij aandacht wordt besteed aan de invloed

van de ingediende, eventueel geschatte en eerder

gerealiseerde capaciteitsvraag op die keuze

opnemen 5.1

Art 14 lid 5a De uitwerking van de methode voor het bepalen van de

knelpunten richt zich in ieder geval op de wijze waarop

een verband wordt gelegd tussen het bepalen van een

knelpunt en een ontwikkelingsscenario

opnemen 5.3

Art 14 lid 5b De uitwerking van de methode richt zich op de waar-

schijnlijkheid waarmee, de termijn waarbinnen en de

omstandigheden waaronder een knelpunt zich naar

verwachting voor doet

opnemen 5.3

Art 14 lid 6 Afstemming met aangrenzende netbeheerders/invoeden-

de netbeheerders

niet expliciet opnemen vanwege


N.v.t. (5.1)

Art 15 lid 1 Kwaliteitsbeheersingssysteem gericht op beheersing

risico’s voor realiseren of in stand houden nagestreefde

kwaliteit van de transportdienst op korte en lange termijn

Opnemen in apart hoofdstuk over de

werking van het KBS

2.1, 2.2, 2.3

Art 15 lid 2 Vaststellen belangrijkste risico’s middels actuele risico-

analyse

opnemen 2.3

Art 15 lid 3 Inzichtelijk maken in de actuele risicoanalyse hoe de

belangrijkste risico's zijn geïnventariseerd en op relevantie

zijn beoordeeld en op welke bedrijfswaarden de risico's

betrekking hebben


van het KBS. Ook opnemen op welke

bedrijfswaarden de risico’s betrekking

hebben

2.3

Art 15 lid 4 Vaststellen maatregelen in onderhoud en vervanging in

komende 7 jaar (exclusief eerste 3 jaar) voor realiseren of

in stand houden nagestreefde kwaliteit van transport-

dienst

opnemen 3.3, 3.5

Art 15 lid 5 Bij de risicoanalyse de in het bedrijfsmiddelenregister

opgenomen gegevens, bepalend voor kwaliteit, betrekken


van het KBS.

2.2, 2.3

Art 16 lid 1a Investeringsplan komende 3 jaren met een beschrijving

van de investeringen benodigde werkzaamheden, uitge-

splitst naar vervangings- en uitbreidingsinvesteringen

Tabellen opnemen volgens format (in

euro's en aantallen). Uitsplitsing in tabel

met aantallen naar vervanging en

uitbreiding is niet nodig

3.5, 5.4, Bijlage

1, Bijlage 2

Art 16 lid 1b Onderhoudsplan komende 3 jaren met een beschrijving

van onderhoud en benodigde werkzaamheden


euro’s en aantallen)

3.5, 5.4, Bijlage

1, Bijlage 2

Art 16 lid 1c Plan met beschrijving wijze van oplossing storingen en

onderbrekingen, alsmede onderhouds- en storingsdienst

opnemen in hoofdstuk over de werking

van het KBS

2.5, 4.2

Art 16 lid 2a Specificatie benodigde tijd, financiële middelen.

Toelichting aanpassingen ten opzichte van voorgaande

plan


euro’s en aantallen). Terugblik naar vorige

KCD van belang

3.5, 5.4, Bijlage

1, Bijlage 2

Art 16 lid 2b Toelichten hoe met risicoanalyseresultaten rekening is

gehouden in de plannen. Tevens resterende risico's

betrekken

Opnemen in de hoofdstukken over Kwali-

teit, Veiligheid en Capaciteit

3.4, 4.4

Art 17 lid 1 Hanteren van een bedrijfsmiddelenregister dat een

beschrijving bevat van alle verbindingen, leidingen,

hulpmiddelen, aangeduid naar locatie, aard, type en

overige relevante info

Toelichting in KBS hoofdstuk opnemen 2.2

66


paragraaf

Art 17 lid 2 Procedure actualiteit en compleetheid bedrijfsmid-

delenregister


Art 17 lid 3a Beschrijving van het bedrijfsmiddelenregister (BMR) en de

wijze waarop geborgd is dat de gezamenlijke systemen

die het BMR vormen actueel en compleet zijn


Art 17 lid 3b Beschrijving en kwalitatieve beoordeling componenten opnemen 3.3

Art 17 lid 3c Wijzigingen in toestand componenten t.o.v. voorgaande

jaar

opnemen 3.3

Art 18 lid 1 BMR bevat beschrijving van leidingen en hulpmiddelen:

materiaalsoort, legjaar, druk, kathodische bescherming,

datum ingebruikneming stations en appendage

Niet expliciet opnemen vanwege

certificering NTA8120 en/of PAS55

N.v.t.

Art 18 lid 2 BMR bevat beschrijving van leidingen en hulpmiddelen:

materiaal kern, isolatiemateriaal, diameter verbinding,

aanlegjaar verbinding, spanningsniveau, lengte van

verbinding tussen twee schakelstations, lengte

verbindingsdeel tussen stations, trafo's, spanningsruimtes,

stationsvelden, schakelen regelstations: datum in

gebruikneming

Niet expliciet opnemen vanwege certifi-

cering NTA8120 en/of PAS55

N.v.t.

Art 19 Onderlinge consistentie kwaliteitsbeheersingssysteem,

resultaten en procedure capaciteitsbehoefte, de streef-

waarden, registratieproces en jaarlijkse begroting

Toelichting in KBS hoofdstuk opnemen 2.1, 2.2, 3.5, 5.4

Art 20 lid 1 Evaluatie van het registratieproces van storingen en

procedures en plannen rond capaciteitsbepaling,

investeringen en onderhoud, éénmaal per zes jaar

In principe niet van toepassing. Iedere

netbeheerder heeft individuele keuze om

deze zesjaarlijkse evaluatie in het KCD op

te nemen of anderszins beschikbaar te

maken.

N.v.t. (geleverd

in 2013)

Art 20 lid 2 Evaluatie registratieproces met betrekking tot bijdrage

procedures en plannen aan nagestreefde kwaliteitsniveau





maken.

N.v.t. (geleverd

in 2013

Art 20 lid 3 Noodzakelijke wijzigingen registratieproces, procedures

en plannen





maken.

N.v.t. (geleverd

in 2013

Art 20a lid 1 Beschikt over calamiteitenplan waarin aan bod komen vi-

sie, uitgangspunten en strategie met betrekking tot crisis-

management; taken, bevoegdheden en verantwoordelijk-

heden crisismanagers; crisisorganisatie;

besluitvormingsstructuur; wijze van alarmering en opscha-

ling van activiteiten; interne en externe communicatieaf-

spraken

Toelichting in hoofdstuk Veiligheid

opnemen

2.5, 4.1, 4.2

Art 20a lid 2 Calamiteitenplan is afgestemd met hulpverlenende

diensten



N.v.t. (4.2)

Art 20b Verstrekt met betrekking tot een calamiteitenvoorval de

gegevens over het voorval aan de Minister van

Economische Zaken, Landbouw en Innovatie



N.v.t. (4.3)

Liander N.V. Postbus 506920 AB Duiven

www.liander.nl

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Elektriciteit

Documents

Transcript of Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Elektriciteit