Kwaliteits- en Capaciteitsplan - HoogspanningsNet · 18 Plaatsen extra 380/150 kV-transformator in...

2008 - 2014200

8 - 20

14

Kwaliteits- en Capaciteitsplan

Kwaliteits- en

Cap

aciteitsplan

Deel II

Deel II

inhoudsopgave

TenneT TSO B.V.

Utrechtseweg 310

6812 AR Arnhem

Postbus 718

6800 AS Arnhem

Telefoon 026 373 11 11

Fax 026 373 11 12

E-mail [email protected]

Internet www.tennet.org

TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 deel II / omslag buitenzijde / plano 748 x 297 mm (flap: 160, achterzijde: 210, rugdikte: 8, voorzijde: 210, flap: 160) / cmyk + pms 368 + Pantone Reflex Blue / 080205 / Loep ontwerp

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014

Deel II

7 Inleiding 3

Overzicht 380/220 kV-net en voorziene uitbreidingen 5

8 Overzicht 380/220 kV-net 7

8.1 Overzicht 380/220 kV-verbindingen 7

8.2 Overzicht 380/220 kV-koppeltransformatoren 9

8.3 Overzicht blindstroomcompensatiemiddelen 9

8.4 Overzicht grensoverschrijdende 380 kV-verbindingen 11

8.5 Aansluiting regionale netbeheerders 12

8.6 Netaanpassingen in de periode 2006 - 2007 14

9 Knelpunten en maatregelen 380/220 kV-net 15

9.1 Inleiding 15

9.2 Referentiescenario Groene Revolutie 20

9.3 Scenario Duurzame Transitie 33

9.4 Scenario Nieuwe Burchten 38

9.5 Scenario Geld Regeert 48

9.6 Essent Netwerk - Noord 53

9.7 Continuon Netbeheer - Friesland 58

9.8 Continuon Netbeheer - Flevoland, Gelderland en Utrecht 61

9.9 Continuon Netbeheer - Noord-Holland 65

9.10 TenneT Zuid-Holland 69

9.11 Delta Netwerkbedrijf 74

9.12 Essent Netwerk-Zuid (Brabant) 78

9.13 Essent Netwerk-Zuid (Limburg) 81

Overzicht 150 kV-net TenneT Zuid-Holland en voorziene uitbreidingen 85

10 Overzicht 150 kV-net TenneT Zuid-Holland 87

10.1 Geografische ligging 87

10.2 Overzicht 150 kV-verbindingen 89


10.4 Overzicht koppelpunten met netten van lagere spanning 90


11 Knelpunten en maatregelen 150 kV-net TenneT Zuid-Holland 93

11.1 Inleiding 93

11.2 Netberekeningen 93

11.3 TenneT Zuid-Holland scenario Basis 94

11.4 TenneT Zuid-Holland scenario Plus 98

11.5 TenneT Zuid-Holland scenario Min 101

11.6 Aankoppelingen met distributienetten 104

Deel I

1 Inleiding

2 Kwaliteitsbeheersing TenneT

3 Marktwerking en de fysische werking van elektriciteit

4 Langetermijnvisie op de ontwikkeling van het Nederlandse transportnet

5 Prognose landelijke transportbehoefte in de periode 2008 - 2014

6 Prognose transportbehoefte in Zuid-Holland in de periode 2008 - 2014

1 Verzwaren transportcapaciteit deel 220 kV-net. Plaatsen derde 380/220 kV-transformator Ens, gevolgd door aanleggen nieuwe 380 kV-verbinding Eemshaven - Zwolle e.o. en bouwen nieuw 380 kV-station nabij Zwolle. Opwaarderen 220 kV-verbinding Eemshaven - Meeden naar 380 kV en bouwen nieuw 380/220 kV-koppelpunt nabij Weiwerd.

2 Verzwaren transportcapaciteit Robbenplaat - Eemshaven

3 Bouwen 380/110 kV koppeling nabij Zwolle (mogelijk heroverwegen vanwege 220 kV-oosttak)

4 Plaatsen extra 380/220 kV transformatoren in Eemshaven, Meeden en Ens

5 Verzwaren transportcapaciteit Zwolle - Ens - Lelystad - Diemen

6 Verzwaren transportcapaciteit Krimpen - Geertruidenberg, gevolgd door aanleggen extra verbinding

7 Inlussen circuit Diemen-Oostzaan in 380 kV-station Diemen

8 Aanleggen nieuwe 380 kV-verbinding Borssele naar 380 kV-ring

9 Verzwaren transportcapaciteit Zwolle - Hengelo (- Doetinchem)

10 Verzwaren transportcapaciteit Breukelen - Krimpen - Geertruidenberg - Eindhoven - Maasbracht

11 Plaatsen extra 220/110 kV-transformator in één van de noordelijke koppelpunten

12 Plaatsen extra 380/110 kV-transformator in Hessenweg of Hengelo

13 Plaatsen twee extra 220/20 kV-transformatoren Eemshaven-Oost

14 Plaatsen extra 220/110 kV-transformator in Louwsmeer of Oude Haske

15 Bouwen 380/150 kV-station Breukelen en plaatsen één 380/150 kV-transformator

16 Bouwen 380/150 kV-station Simonshaven met plaatsen één en later mogelijk twee transformatoren

17 Plaatsen extra 380/150 kV-transformator Borssele

18 Plaatsen extra 380/150 kV-transformator in Geertruidenberg

19 Inzetten aanwezige reservetransformator in Maasbracht

TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 deel II / omslag binnenzijde / plano 748 x 297 mm (flap: 160, achterzijde: 210, rugdikte: 8, voorzijde: 210, flap: 160) / cmyk + pms 368 + Pantone Reflex Blue / 080205 / Loep ontwerp

Wesel (Duitsland)

Isle of Grain(Groot-Brittannië)

Feda (Noorwegen)

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht

Crayestein Geertruidenberg

2

9

10

11

12

14

15

17

18

19

Zandvliet

Meerhout

Gramme Rommerskirchen

Siersdorf

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht


13

3

16

4

5

6

7

8

1

Nederlands transportnetMogelijke uitbreidingen 2008 - 2014

Kwaliteits-enCapaciteitsplan

2008-2014

DeelII

Arnhem,december2007

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII �

Conformartikel21vandeElektriciteitswet1998(versie14juli2004)heeftTenneTditKwaliteits-

enCapaciteitsplanopgesteldvoorzowelhet380/220kV-netalshet150kV-hoogspanningsnet

inZuid-Holland.Inditdocumentwordtvoorbeidenetten:

• aangegevenwelkkwaliteitsniveauwordtnagestreefd;

• eenbeschrijvinggegevenvanhetkwaliteitsbeheersingssysteemvanonzetransportdienst;

• eenbeschrijvinggegevenvandetotalebehoefteaantransportcapaciteitvoor

deperiode2008-2014;

• beschrevenwelkeknelpuntenwordenvoorzienenwelkeoplossingennodigzijnomaan

debehoefteaantransportcapaciteittekunnenvoldoen.

AlsleidraadvoorhetopstellenvanhetKwaliteits-enCapaciteitsplanheeftTenneTdeMinisteriële

Regeling“Kwaliteitsaspectennetbeheerelektriciteitengas”endeDTe-beleidsregel“Beoordelings-

systematiekkwaliteits-encapaciteitsdocumentenenhetkwaliteitsbeheersingssysteemvan

netbeheerders”gehanteerd.DaarnaastheeftTenneTnotagenomenvanhetwerkdocument

“Beleidsregelkwaliteitsbeheersingnetbeheerderselektriciteitengas”enhieropzoveelals

mogelijkgeanticipeerd.

BijdeinrichtingvanhetKwaliteits-enCapaciteitsplanisgebruikgemaaktvaneentweedeling

vanuithetideeommeertoetespitsenopdebehoeftevandeverschillendedoelgroepenvan

hetplan.DeelIIspitstzichtoeopdeidentificatievanknelpuntenenbijbehorendemaatregelen

omindetoekomstigetransportbehoeftevandedoorTenneTbeheerdenettentevoorzien.

Indehoofdstukken1totenmet6vandeelIwordtaandachtbesteedaandekwaliteitsbeheersing

bijTenneT,deprognosevandetransportbehoefteendelangetermijnvisie.Hetvolledigeeindrapport

overdelangetermijnvisie2030isineenapartebijlagetoegevoegd.Tevensiserinnavolging

ophetvorigeplaneenthemahoofdstukopgenomen.Dithoofdstukbeschrijftdeeisendiein

eeninternationalemarktomgevingwordengesteldaanhetelektriciteitssysteemterborging

vandeleveringszekerheid.

DeelII

IndeelIIwordtuitgebreidingegaanopdemaatregelendieTenneTvoorzietomaandetoekomstige

transportbehoeftetekunnenvoldoenvoorzowelhet380/220kV-netalshet150kV-netvanTenneT

inZuid-Holland.Voorhetvaststellenvandeknelpuntenenbijbehorendemaatregelenvoorbeide

nettenisdoorTenneTdevolgendemethodiekgehanteerd:

• hetinsamenwerkingmetregionalenetbeheerdersvertalenvanderesultatenvanmarktverkenningen

(ziehiervoordehoofdstukkenvijfenzesuitdeelI)inregionalescenario’s,inclusiefinzetschema’s

vanproductie-eenheden;

7 Inleiding

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII4 TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII

•toetsingvandescenario’saandecriteriavandeNetcodedooruitvoeringvanloadflow-berekeningen;

• beschrijvingvandemaatregelendieTenneTnoodzakelijkachtomgeconstateerdeknelpunten

optelossen;

• bilateraleafstemmingvanvoorgenomenmaatregelenmetdebetrokkenregionaleen

internationalenetbeheerdersomeencoherenteaanpakvandeknelpuntenzekertestellen.

Inhoofdstukachtwordteentechnischoverzichtgepresenteerdvanhet380/220kV-net

envandeuitbreidingsmaatregelendieTenneTin2005en2006heeftuitgevoerd.

Hoofdstuknegenbeschrijftdeuitgevoerdeanalysesvanhetlandelijkhoogspanningsnet

envandekoppelingenmetderegionalenetten.Tevenskomendevoorzienemaatregelen

omdegeïdentificeerdeknelpuntenuitdeanalysesoptelossenaanbod.

Inhoofdstuktienwordteentechnischoverzichtgepresenteerdvanhet150kV-netvan

TenneTZuid-Hollandenvandeuitbreidingsmaatregelendiezijin2005en2006heeftuitgevoerd.

Hetplanwordtafgeslotenmethoofdstukelfwaarindeuitgevoerdeanalysesvanzowelhet150kV-net

vanTenneTZuid-Hollandalsvandekoppelingenmetanderenetbeheerdersophetbetreffendenet

wordengepresenteerd.Ookhierkomendevoorzienemaatregelenomdegeïdentificeerdeknelpunten

uitdeanalysesoptelossenaanbod.

Ineenbijlagediealleenoponzeinternetsitezalwordengepubliceerd(www.tennet.org)zijn

alleafschriftenverzameld,behalveeenvertrouwelijkafschriftoverinvesteringsbedragen,zoals

beschreveninartikel11vandeMinisteriëleRegeling.Ditgeldtvoorzowelhet380/220kV-netals

het150kV-netvanTenneTZuid-Holland.

Overzicht�80/220kV-net

envoorzieneuitbreidingen

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII �

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII� TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII 7

8.1 Overzicht�80/220kV-verbindingen

TenneTvoertinNederlandhetbeheeroverhet380/220kV-transportnet,deverbindingenmet

deregionalenetbeheerders(transformatoren)endebuitenlandverbindingentotaandegrens

metBelgiëenDuitsland.Degeografievanhetnetper1juli2007istevindenopdebinnenkant

vandeomslag.Tabel1geefteenoverzichtvandeomvangencapaciteitvanhet380kV-net.

8Overzicht�80/220kV-net

tabel 1 Verbindingen binnenland Lengte verbinding

Aantal circuits

Lengte kabel

Lengte lijn

Nominale transport-capaciteit

Maximale ontwerp-

transport-capaciteit 2)

Lengte circuits

km km km MVA MVA km

Beverwijk-Oostzaan 380 kV 15,8 1 15,8 1.900 1.975 15,8

Crayestein-Krimpen a/d IJssel 380 kV 14,6 2 14,6 2.635 3.080 29,2

Diemen-Ens 380 kV 71,7 2 71,7 1.645 1.975 143,4

Dodewaard-Doetinchem 380 kV 44,4 2 44,4 1.645 1.975 88,8

Doetinchem-Hengelo 380 kV 58,5 2 58,5 1.645 1.975 117,0

Eemshaven-Eemshaven Converterstation 380 kV

1,2 1 1,2 940 1,2

Eemshaven-Meeden 380 kV 37,2 2 37,2 2.750 3.140 74,4

Ens-Zwolle 380 kV 31,4 2 31,4 180 1.975 62,8

Geertruidenberg-Borssele 380 kV 1) 99,2 1 99,2 450 1.975 99,2

Geertruidenberg-Eindhoven 380 kV 63,6 3 63,6 1.645 1.975 190,8

Krimpen-Bleiswijk 380 kV 1) 17,8 1 17,8 500 3.080 17,8

Krimpen-Diemen 380 kV 57,3 1 57,3 1.645 1.975 57,3

Krimpen-Geertruidenberg 380 kV 33,7 2 33,7 1.645 1.975 67,4

Krimpen-Oostzaan 380 kV 72,7 1 72,7 1.645 1.975 72,7

Maasbracht-Dodewaard 380 kV 99,4 2 99,4 1.645 1.975 198,8

Maasbracht-Eindhoven 380 kV 48,5 2 48,5 1.645 1.975 97,0

Maasvlakte-Crayestein 380 kV 65,7 2 0,2 65,7 2.635 3.080 131,4

Oostzaan-Diemen 380 kV 15,3 1 15,3 1.900 1.975 15,3

Zwolle-Hengelo 380 kV 60,5 2 60,5 1.645 1.975 121,0

Zwolle-Meeden 380 kV 107,3 2 107,3 2.750 3.140 214,6

Totaal 1.015,8 34 1,4 1.014,6 1.815,9

1) Beperking door transformator2) Of deze capaciteit in de praktijk gerealiseerd kan worden, zal per lijn onderzocht moeten worden. Voor lijnen waar deze uitbreiding tot

de mogelijkheden behoort, zullen er minimaal in de bijbehorende stations veranderingen in meetapparatuur moeten worden aangebracht.


Tabel2geefteenoverzichtvandeomvangencapaciteitvanhet220kV-net

indeprovinciesGroningen,Friesland,DrentheenOverijssel.

tabel 2 Verbindingen binnenland Lengte verbinding

Aantal circuits

Lengte kabel

Lengte lijn

Nominale transportcapaciteit

Maximale ontwerp-

transportcapaciteit 1)

Lengte circuits

km km km MVA MVA km

Hessenweg-Ens 220 kV 31,2 2 31,2 953 1.145 62,4

Oudehaske-Ens 220 kV 43,2 2 43,2 953 1.145 86,4

Zeyerveen-Hoogeveen 220 kV 32,1 1 32,1 457 533 32,1

Hessenweg-Hoogeveen 220 kV 31,7 1 31,7 457 533 31,7

Louwsmeer-Bergum 220 kV 10,7 2 10,7 953 1.145 21,4

Louwsmeer-Oudehaske 220 kV 28,3 2 28,3 953 1.145 56,6

Robbenplaat-Schildmeer 220 kV 15,9 2 15,9 2.750 3.140 31,8

Eemshaven-Eemshaven Oost 220 kV 0,9 2 0,9 230 1,8

Bergum-Vierverlaten 220 kV 32,3 2 32,3 953 1.145 64,6

Vierverlaten-Robbenplaat 220 kV 39,8 2 39,8 884 960 79,6

Vierverlaten-Eemshaven 220 kV 39,8 2 39,8 884 960 79,6

Schildmeer-Weiwerd 220 kV 8,1 2 8,1 884 960 16,2

Schildmeer-Meeden 220 kV 20,8 2 20,8 2.750 3.140 41,6

Vierverlaten-Zeyerveen 220 kV 23,6 2 23,6 457 533 47,2

Eemshaven-Robbenplaat Rail-A 220 kV 0,04 2 0,04 953 1.145 0,1

Meeden 220 kV-Meeden 380 kV 0,2 1 0,2 750 750 0,2

Totaal 358,6 29 0,9 357,7 653,3

1) Of deze capaciteit in de praktijk gerealiseerd kan worden, zal per lijn onderzocht moeten worden. Voor lijnen waar deze uitbreiding tot de mogelijkheden behoort, zullen er minimaal in de bijbehorende stations veranderingen in meetapparatuur moeten worden aangebracht.

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII �

8.2 Overzicht�80/220kV-koppeltransformatoren

Het220kV-netindeviernoordelijkeprovinciesisgekoppeldmethet380kV-net

viadetransformatorenvermeldintabel3.

8.� Overzichtblindstroomcompensatiemiddelen

OmmomentenmetlagespanningtekunnenbeheersenheeftTenneTopdevolgendestations

condensatorbankengeïnstalleerd:

Station Aantal Primaire spanning

Secundaire spanning

Capaciteit

kV kV MVA

Eemshaven 1 380 220 750

Eemshaven 1 380 220 750

Ens 1 380 220 500

Ens 1 380 220 500

Meeden 1 380 220 750

Totaal 5 3.250

Station Aantal Vermogen Qnom

Mvar

Eemshaven Converterstation 380 kV 1 106

Eemshaven Converterstation 380 kV 1 106

Diemen 380 kV 1 150

Diemen 380 kV 1 150

Krimpen 380 kV 1 150

Krimpen 380 kV 1 150

Ens 220kV 1 150

Ens 220kV 1 150

Weiwerd 220 kV 1 150

Totaal 9

tabel 3

tabel 4


Voorhetbeheersenvandespanningopmomentendatdebelastinglaagis,heeftTenneT

opdevolgendestationslaadstroomcompensatiespoelengeïnstalleerd:

Station Aantal Spoel Unom Vermogen Qnom

kV Mvar

Diemen 380 kV 1 50 45

Diemen 380 kV 1 50 45

Diemen 380 kV 1 50 50

Diemen 380 kV 1 50 45

Dodewaard 380 kV 1 50 45

Dodewaard 380 kV 1 50 45

Doetinchem 380 kV 1 50 45

Doetinchem 380 kV 1 50 45

Geertruidenberg 380 kV 1 50 75

Geertruidenberg 380 kV 1 50 75

Krimpen 380 kV 1 50 100

Krimpen 380 kV 1 50 100

Krimpen 380 kV 1 50 45

Maasvlakte 380 kV 1 50 45

Maasvlakte 380 kV 1 50 75

Eemshaven 380/220 kV 1 50 75

Eemshaven 380/220 kV 1 50 75

Ens 380/220 kV 1 50 75

Ens 380/220 kV 1 50 75

Meeden 380/220 kV 1 50 75

Totaal 20

tabel 5


8.4 Overzichtgrensoverschrijdende�80kV-verbindingen

DeaansluitingmetdetransportnettenvanBelgiëenDuitslandvindtplaatsviavijfverbindingendiein

totaaltiencircuitsbevatten(zietabel6).Naastdezeverbindingeniserooknogeen164MVA-verbinding

op150kV-niveaumetBelgiëtussenMaldegemenOostburg.Dezefungeertalsnoodkoppeling.

IndezetabelwordtdecapaciteitvandecircuitsinzowelNederlandalshetbuitenlandvermeld.

Delaagstewaardebepaaltdecapaciteitvanhettotalecircuit.

Land Buitenlandse TSO Begin- en eindstation grensoverschrijdende verbindingen

Lengte verbinding

Aantal circuits


Nederland 4)

Maximale ontwerp-

transport-capaciteit

Nederland


buitenland 5)

Lengte circuits

380 kV km MVA MVA MVA km

België Elia Borssele-Zandvliet 380 kV 1)

45,5 1 450 1.645 1.645 45,5

Elia Geertruidenberg-Zandvliet 380 kV 1)

66,7 1 1.645 1.645 1.645 66,7

Elia Maasbracht-van Eyck 380 kV 2)

8,1 1 1.645 1.645 1.350 8,1

Elia Maasbracht-van Eyck 380 kV 3)

8,1 1 1.645 1.645 1.420 8,1

Duitsland E.ON Netz Meeden-Diele 380 kV 16,5 1 1.645 1.645 1.370 16,5

E.ON Netz Meeden-Diele 380 kV 16,5 1 1.645 1.645 1.370 16,5

RWE Tr.netz Strom Hengelo-Gronau 380 kV 16,4 1 1.645 1.645 710 16,4

RWE Tr.netz Strom Hengelo-Gronau 380 kV 16,4 1 1.645 1.645 710 16,4

RWE Tr.netz Strom Maasbracht-Rommers-kirchen 380 kV (Selfkant)

10,5 1 1.645 1.645 1.700 10,5

RWE Tr.netz Strom Maasbracht-Siersdorf 380 kV (Selfkant)

10,5 1 1.645 1.645 1.700 10,5

Totaal 215,1 10 215,1

1) via locatie Kreekrak 2) voorheen Gramme 3) voorheen Meerhout 4) beperkt door transformator in Borssele 5) beperkt door dwangregeltransformator in Gronau

tabel 6


8.� Aansluitingregionalenetbeheerders

Hetlandelijkhoogspanningsnetenderegionalenettenzijnopelkaaraangeslotenmetkoppel-

punten.Alleregionalenetbeheerderszijnaangeslotenviaéénofmeerderekoppelpunten,waarin

éénofmeerderetransformatorenzijnopgesteld.Tabel7geefteenoverzichtvandekoppelpunten

perregionaalnet,metvermeldingvandecapaciteitvandeopgesteldetransformatoren.

Netbeheerder Regio Koppelpunt Primaire spanning

Secundaire spanning

Capaciteit

kV kV MVA

Essent Netwerk Noord Overijssel, Groningen Hessenweg 220 110 370

en Drenthe 220 110 350

220 110 350

Hengelo 380 110 350

380 110 350

Vierverlaten 220 110 200

220 110 200

220 20 80

220 20 80

Meeden 220 110 370

220 20 80

220 20 80

Zeyerveen 220 110 200

220 110 200

Weiwerd 220 110 350

220 20 80

220 20 80

Eemshaven-oost 220 20 80

220 20 80

Totaal Regio 3.930

Essent Netwerk Zuid Noord-Brabant Eindhoven 380 150 500

380 150 450

380 150 450

380 150 450

Geertruidenberg 380 150 450

380 150 450

Totaal Regio 2.750

Limburg Maasbracht 380 150 450

380 150 450

380 150 450

reserve transformator 380 150 500

Boxmeer 380 150 500

Totaal Regio 2.350

tabel 7

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII 1�

Netbeheerder Regio Koppelpunt Primaire spanning

Secundaire spanning

Capaciteit

kV kV MVA

Continuon Netbeheer Gelderland en Dodewaard 380 150 500Flevoland

380 150 450

380 150 450

Lelystad 380 150 500

Doetinchem 380 150 450

380 150 500

Totaal Regio 2.850

Friesland Oudehaske 220 110 200

220 110 200

Louwsmeer 220 110 200

220 110 200

Bergum 220 110 200

220 110 200

Totaal Regio 1.200

Noord-Holland Diemen 380 150 450

380 150 450

380 150 500

380 150 450

Beverwijk 380 150 500

Oostzaan 380 150 500

380 150 500

380 150 500

Totaal Regio 3.850

Delta Netwerkbedrijf Zeeland Borssele 380 150 450

380 150 450

Totaal Regio 900

TenneT Zuid Holland Zuid-Holland Krimpen 380 150 450

380 150 500

380 150 450

Crayestein 380 150 500

380 150 500

380 150 500

Maasvlakte 380 150 450

380 150 450

380 150 500

Bleiswijk 380 150 500

Totaal Regio 4.800


8.� Netaanpassingenindeperiode200�-2007

In2006en2007zijnerwijzigingeninhet380/220kV-netaangebracht.Hierdoorisdetransport-

capaciteitvansommigeverbindingenenkoppelpuntenvergroot(zietabel8).

Object Locatie CapaciteitMVA

In bedrijf(kwartaal)

Uit bedrijf(kwartaal)

380 kV-station Oostzaan 380 kV - Q2 2006

380 kV-station Beverwijk 380 kV - Q2 2006

380 kV-station Eemshaven Converterstation 380 kV - Q4 2007

380 kV-circuit Krimpen-Diemen 380 kV zwart 1.645 Q2 2006

380 kV-circuit Krimpen-Oostzaan 380 kV zwart 1) 1.645 Q2 2006

380 kV-circuit Oostzaan-Diemen 380 kV grijs 1) 1.900 Q2 2006

380 kV-circuit Beverwijk-Oostzaan 380 kV zwart 1) 1.645 Q2 2007

380 kV-circuit Eemshaven Converterstation-Eemshaven 380 kV 940 Q4 2007

380/150 kV-transformator Beverwijk 380 kV 500 Q2 2006

380/150 kV-transformator Oostzaan 380 kV 1.500 Q2 2006

380/220 kV-transformator Eemshaven 380 kV 750 Q4 2007

450 kV-circuit Eemshaven Converterstation-Feda 450 kV DC (N) 800 Q4 2007

1) Deze circuits worden nu gebruikt in het 380 kV-net

tabel 8


�.1 Inleiding

Indithoofdstukwordendenetberekeningentoegelichtdiezijnuitgevoerdbijdetoetsingvan

delandelijkescenario’senderegionalevariantenaandenetontwerpcriteria.Voordegeconstateerde

knelpuntenwordendemogelijkemaatregelenomdezeopteheffenbeschreven.Tevenszijn

derelevanteverschillentenopzichtevanhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan2006-2012

aangegeventenaanzienvandeindescenariokeuzegeconstateerdeknelpuntenenmaatregelen.

Netberekeningen

Defunctievanhethoogspanningsnetishetfaciliterenvandoormarktpartijengewensteleveringen

enafnamenvanelektrischeenergie.Hetresultaatvandezeleveringenenafnamenzijnvermogens-

transporteninhethoogspanningsnet.Omtebepalenofdezevermogenstransportenmethethuidige

netzijnterealiseren,zijnloadflow-berekeningen(bepalenvanstations-spanningenenvermogens-

stromen),kortsluitberekeningen(bepalenvankortsluitstromen)enstabiliteitsberekeningen

(bepalenvandedynamischestabiliteitvanhetsysteem)noodzakelijk.

VoordetoetsingvanhethuidigenetaandedaarvoorindeNetcodegegevencriteriazijninditkader

vooralletransportscenario’sloadflow-berekeningenuitgevoerd,waarmeedeteverwachtenmaximale

vermogensstromenzijnbepaald.Vermogensstromeninhoogspanningsnettenwordenbepaalddoor

detopologieendeschakeltoestandvanhethoogspanningsnet,deinzetvanhetproductievermogen

endeverdelingvandebelastingoverdehoogspanningsstations.Elkewijzigingintopologie

(bijvoorbeeldonderhoudofuitvalvannetelementen),productie-inzetofbelastingresulteertinandere

vermogensstromen,diedoormiddelvaneennieuweloadflow-berekeningmoetenwordenbepaald.

Eenvermogensstroomovereencircuitoftransformatorwordtalstoelaatbaaraangemerktals

dezenietmeerbedraagtdan110%vandenominaletransportcapaciteitvanhetbetreffendecircuit

oftransformator.Uitzonderingopdezegrenswaardevormtuitvalvaneenrailsysteem,waarbijvoor

transformatorenaangeslotenophetparallellerailsysteemtijdelijkvermogensstromentot150%

vandenominaletransportcapaciteitalstoelaatbaarwordenaangemerkt.

Metdeloadflow-berekeningenwordenookdespanningenopdestationsonderdeverschillende

omstandighedenberekend.Wanneerdespanningenmeerdan10%afwijkenvandenominalewaarde,

danisdatontoelaatbaar.Problemeninhethuidigenettenaanzienvankortsluitvastheidenstabiliteit

zijnvermeldvoordiegevallenensituatieswaardatvantoepassingis.

Voorditplanishetaantaldoorterekenenmomentenbeperkttoteenaantalrelevantewintersituaties

voordejaren2008,2011en2014.Knelpuntenenprobleemsituatiesindetussenliggendejarenzijn

afgeleidvandeberekeningsresultatenvandedoorgerekendejaren.

�Knelpuntenenmaatregelen

�80/220kV-net

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII1� TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII

AanpassingenRekenmodel

BijhetdoorrekenenvandesituatiesisuitgegaanvanhetUCTE-rekenmodelvanhetjaar2007.

Aangezienerwordtgerekendvoordejaren2008,2011en2014zijndegeplandedwarsregel-

transformatorenindeinterconnectorentussenNederlandenBelgiëinbedrijfverondersteld.

Deinstellingenvandezetransformatorenzijnzodaniggekozendatdegrensoverschrijdende

transportenbinnendebandbreedteblijvenvandebinnenETSOafgestemdeNetTransferCapacity

waardes.DeinstellingvandedwarsregeltransformatoreninDuits–Nederlandseinterconnectoren

(teMeedenenGronau)zijnzodanigveronderstelddatdeverdelingvandetransportenover

deDuits–Nederlandseinterconnectorenzoveelmogelijkgelijkzijn.

VoorhetNederlandsedeelvanditmodeliseengedetailleerdmodel(110kVtotenmet380kV)

ingebrachtdatdesituatievanhethoogspanningsnetvan2008weergeeft.Tenopzichtevandesituatie

uithetKwaliteits-enCapaciteitsplan2006–2012zijninhetrekenmodeldevolgendeaanpassingen

doorgevoerdinhet380/220kV-net:

Verbindingenmethetbuitenland

Indezichtperiodewordtuitgegaanvandeuitbreidingvandeinterconnectiecapaciteit

metdevolgendeverbindingen:

Wijzigingen vanaf steekjaar 2008

•DeDC-verbindingmetNoorwegen,meteennominaalvermogenvan700MW,komtinbedrijf.


•DeDC-verbindingmetGroot-Brittannië,meteennominaalvermogenvan1.320MW,komtinbedrijf.

• Doetinchem–Wesel;tussenDoetinchemenWesel(Duitsland)wordteennieuwedubbelcircuit

380kV-verbindingverondersteld.Inderecentuitgevoerdefeasibility studydoorTenneTen

RWEisgeblekendatdezeverbindingzoweldeleveringszekerheidalsookdeinterconnectie-

capaciteitvergroot.

Transformatorstations

Indezichtperiodewordtuitgegaanvanderealisatievandevolgendewijzigingen

intransformatorstations:


•Lelystad;een380kV-railsysteemwaarinbeidecircuitsDiemen–EnszijningelustinstationLelystad;

• Borssele;een380kV-railsysteemmetkoppelveldvoordeaansluitingvannieuwproductievermogen;

• Eemshaven;hetplaatsenvaneentweede380/220kV-transformatorinhetkadervan

hetaansluitenvandeNorNedkabel;

• Hengelo;hetplaatsenvaneenderde380/110kV-transformator;

• Meeden;hetplaatsenvaneentweede220/110kV-transformator.



•Westerlee;eennieuwstation,bestaandeuittweerailsendrie380/150kV-transformatoren

inhetkadervanhetprojectRandstad380;

• Wateringen;eennieuwstation,bestaandeuittweerailsmeteenkoppelvelden

drie380/150kV-transformatoreninhetkadervanhetprojectRandstad380;

• Bleiswijk;uitbreidingtoteendubbelrailstationmeteenkoppelveldenplaatsingvan

tweeextra380/150kV-transformatoreninhetkadervanhetprojectRandstad380;

• Breukelen;eennieuwstationmetéén380/150kV-transformator;

• Simonshaven;eennieuwstationmetéén380/150kV-transformatorinhetkader

vanhetprojectRandstad380.


•Beverwijk:uitbreidingtoteendubbelrailstationmeteenkoppelveldenplaatsingvan

tweeextra380/150kV-transformatoreninhetkadervanhetprojectRandstad380;

• Ens;hetplaatsenvaneenderde380/220kV-transformator.

Wijzigingenindeverbindingeninhet�80/220kV-net

Indezichtperiodewordeninhet380/220kV-netdevolgendewijzigingenvoorzien:


•Zeyerveen–Hessenweg;de220kV-verbindingZeyerveen–Hessenwegisgeamoveerd;

• Krimpen–Bleiswijk;van150kVnaar380kVbrengenvanhettweedecircuitvan

deverbindingKrimpen–BleiswijkinhetkadervanhetprojectRandstad380:

• Bleiswijk–Wateringen-Westerlee–Maasvlakte;de380kV-verbindingBleiswijk–Wateringen

-Westerlee-Maasvlaktewordtalsdubbelcircuitinbedrijfverondersteldinhetkadervan

hetprojectRandstad380.


•Vierverlaten–Bergum-Louwsmeer–OudeHaske–Ens;demaximaletransportcapaciteitvan

de220kV-verbindingVierverlaten–Bergum-Louwsmeer–OudeHaske–Enswordtverhoogd

naartweemaal1.524MVA;

• Beverwijk–Oostzaan;van150kVnaar380kVbrengenvanhettweedecircuitvandeverbinding

Beverwijk–OostzaaninhetkadervanhetprojectRandstad380;

• Beverwijk–Bleiswijk;de380kV-verbindingBeverwijk–Bleiswijkwordtalsdubbelcircuit

inbedrijfverondersteldinhetkadervanhetprojectRandstad380.

Criteria

IndeNetcodezijndenetontwerpcriteriavoorhet380/220kV-netinclusiefdehiermeeverbonden

transformatorennaarde150kV-en110kV-nettenalsvolgtgedefinieerd:

Criteriuma

“Bijeenvollediginbedrijfzijndnetmoetendedoordeaangeslotenengewensteleveringen

respectievelijkafnamenkunnenwordengerealiseerdonderhandhavingvandeenkelvoudige

storingsreserve.”


Criteriumb

“Bijhetvooronderhoudnietbeschikbaarzijnvaneenwillekeurigcircuit,danweleenwillekeurige

transformator,danweleenwillekeurigeproductie-eenheid,danweleengroteverbruiker,moeten

dedoordeaangeslotenengewensteleveringenrespectievelijkafnamenkunnenwordengerealiseerd

onderhandhavingvandeenkelvoudigestoringsreserve.Hierbijhoeftalleenrekeningteworden

gehoudenmetdeoptredendebelastingentijdensdeonderhoudsperiode.”

Criteriumc

“Bijdehoogstebelastingenbijhetuitbedrijfzijnvaneenwillekeurigcircuit,danweleenwillekeurige

transformator,danweltweewillekeurigeproductie-eenheden,danweleengroteverbruiker,moet

dooreenaangepasteproductieverdelingofdoorandere(voorafovereengekomen)maatregelen

deenkelvoudigestoringsreservekunnenwordengewaarborgd.”

Omeennetdoormiddelvanloadflow-berekeningentekunnentoetsenaandenetontwerpcriteria

moeteenaantalaannamengedaanwordentenaanzienvandeuitwerkingvandecriteria.

Voorditplanishetaantaldoorterekenenmomentenbeperkttotdewintersituatievoor

dejaren2008,2011en2014.Hierbijgaathetomeensituatievanmaximalebelasting.

Tenbehoevevandepresentatievanderesultatenishetnetopgesplitstindevolgendedelen:

• decircuitsvanhet380/220kV-netinclusiefdekoppelingenmetdebuitenlandsenetbeheerders;

• deaansluitingenvande150kV-en110kV-nettenvandeNederlandseregionalenetbeheerders

methet380/220kV-net.

OpbasisvanbovenstaandeuitwerkingzijndeindeNetcodeopgenomencriteria

alsvolgtdoorgerekend:

Criteriuma

Bijtoetsingaancriteriumawordtdeenkelvoudigestoringsreserve(ookwelalsn-1aangeduid)

getoetstbijeenvollediginbedrijfzijndnet.Voorwintersituatieszijndevermogensstromenberekend

bijuitvalvanachtereenvolgensallevoordeberekeningenrelevantecircuits,transformatoren

enproductie-eenheden.

InhetlandelijkenetzijnditalleNederlandse380kV-en220kV-circuits(inclusiefdegrens-

overschrijdendecircuits),de380/220kV-transformatorenenalleinNederlandingezette

productie-eenhedengroterdan10MW(ookalsdezezichineenregionaalnetbevinden).

Bijdeberekeningentenaanzienvandeaansluitingvanderegionalenettenzijnditperregionaalnet:

de380kV-en220kV-circuitsaangeslotenopdekoppelpuntenwaarmeehetregionalenetmet

hetlandelijkenetverbondenis,deopgesteldetransformatoren(380/150kV,380/110kV,220/110kVen

220/20kV)bijdebetreffendekoppelpuntenendeingezetteproductie¬middeleninhetregionalenet.


Onderenkelvoudigestoringinhet380/220kV-networdtookdeuitvalvaneenrailsysteemin

eenstationbegrepen.Uitvalvaneenrailsysteemisalleendoorgerekendvoor380kV-en220kV-stations

waarmeerdanééntransformatoropuitsluitendéénrailgeschakeldis.Ditishetgevalindestations

Hessenweg,Diemen,Krimpen,EindhovenenHengelo.Inalleanderestationsleidtrailuitvaltotuitval

vanééntransformatorenisdaarmeevoordeaankoppelingennietonderscheidendtenopzichtevan

andereuitvalsituaties.Weliswaarvallenbijrailsluitingookenkelecircuitsinhet380kV-en/of

220kV-netuit,maarookdatisnietonderscheidendbijdenetanalyse.

Criteriumb

Bijtoetsingaancriteriumbwordtdeenkelvoudigestoringsreservegetoetsttijdensonderhoud

(ookwelals‘n-2’aangeduid).Voordewintersituatiesishetnietbeschikbaarzijnvanalle

mogelijkecombinatiesvanrelevanterailsystemen,circuits,transformatorenenproductie-

eenhedendoorgerekend.

UitvalvaneenrailsysteemtijdensonderhoudaaneenanderrailsysteemhoeftvolgensdeNetcode

nietbeschouwdtewordenenisdanooknietdoorgerekend.

Criteriumc

Toetsingaancriteriumcvoordeaansluitingvanderegionalenettenisuitgevoerddoorvoorelk

regionaalnetalleproductie-eenhedenalsingezetteveronderstellen,metuitzonderingvandetwee

grootste,envervolgenstetoetsenofdeenkelvoudigestoringsreservegehandhaafdkanworden.

Criteriumcisvoorhet380/220kV-netnietuitgevoerdomdaterdoordetoenamevanhetaangesloten

productievermogengeenknelpuntenteverwachtenzijn.

Essentieelbijdetoetsingaandecriteriaishetgekozenscenariovoordebelasting-enproductiesituatie.

Indecriteriaaenbisdateencombinatievangewensteleveringenafnameopeenbepaaldmoment;

incriteriumciseengewensteafnameeneendaarnaaangepasteleveringomnetproblemen

tevoorkomen.

Degekozenscenario’svoordeinzetvanproductievindenhunbasisindescenario’svoorhetopgestelde

vermogen.Indevolgendehoofdstukkenwordthieropteruggekomen.

Deuitkomstenvandeberekeningenzijnperscenarioenvooriederevariantopeenvandescenario’s

weergegevenvoordenetontwerpcriteriaa,b,encvoordejaren2008,2011en2014.


�.2 ReferentiescenarioGroeneRevolutie

1 Scenarioenexcursies:verhogentransportcapaciteitdeel220kV-net.Plaatsenderde380/220kV-transformatorEns,

gevolgddooraanleggennieuwe380kV-verbindingEemshaven-Zwollee.o.enbouwennieuw380kV-stationnabijZwolle.

Opwaarderen220kV-verbindingEemshaven-Meedennaar380kVenbouwennieuw380/220kV-koppelpuntnabijWeiwerd.

2 Scenarioenexcursies:verhogentransportcapaciteitRobbenplaat-Eemshaven

3 Scenarioenexcursies:bouw380/110kVkoppelingnabijZwolle(mogelijkheroverwegenvanwege220kV-oosttak)

4 Scenarioenexcursies:extra380/220kVtransformatoreninEemshaven,MeedenenEns

5 ExcursieEemshaven:verhogentransportcapaciteitEns-Lelystad-Diemen

6 ExcursieMaasvlakte:verhogentransportcapaciteitKrimpen-Geertruidenberg,gevolgddooraanleggenextraverbinding

7 Scenarioenexcursies:inlussencircuitDiemen-Oostzaanin380kV-stationDiemen

8 Scenarioenexcursies:aanleggennieuwe380kV-verbindingBorsselenaar380kV-ring

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht


Kaart is 60% verschaalt vanaf het brondocument0403-14 Netkaartjes.eps

2

3

4

5

6

7

8

1

kaart 1


HetreferentiescenarioGroeneRevolutiegaatuitvaneencontinueringvandehuidigesituatie

meteengemiddeldegroeivandebelastingvan2%eneenuitbreidingvanhetproductieparkmet

tweekleinerebiomassa-installatiesenalleprojectenmeteen(bijna)getekendaansluitcontract.

Uitgangspuntenberekening

Belastingvraag

In2008iseenlandelijkemaximalebelastingvraag,metverdisconteringvandeleveringvanvermogen

doorproductie-eenhedenkleinerdan10MW,verondersteldvan15.334MW.Deverondersteldegroei

tenopzichtevan2008bedraagt1.187MWen2.448MWinrespectievelijk2011en2014.

ImportviaverbindingenmetBelgiëenDuitsland

IndeberekeningenisuitgegaanvaneenimportuitBelgiëenDuitslandvan3.850MWin2008,

en2.000MWin2011en2014.Delagerewaardenvoordejaren2011en2014zijngebaseerdop

deverondersteldeinbedrijfnamevannieuwproductievermogeninNederland.

Conventioneelproductievermogen

Voorwatbetreftnieuwbouwvangrootschaligconventioneelproductievermogenzijnalleinitiatieven

meteen(bijna)getekendcontractvooraansluitingophethoogspanningsnetmeegenomenplus

éénbiomassaprojectinGroningenenééninZeeland.Tenopzichtevanhetsteekjaar2008isvoor

hetsteekjaar2011rekeninggehoudenmet4.261MWnieuwbouwvancentralesverdeeldover

de380kV-stationsEemshaven(1.150MW),Lelystad(450MW),Maasvlakte(1.259MW)enBorssele

(870MW)ende150kV-stationsLelystad(450MW)enSasvanGent(82MW).

Voorhetsteekjaar2014isrekeninggehoudenmeteenverderetoenamevanproductievermogen

met5.372MWverdeeldoverde380kV-stationsEemshaven(1.650MW),Maasvlakte(1.850MW),

Geertruidenberg(800MW)enMaasbracht(960MW)enhetparticulierenetvanAldel(112MW).

Tenaanzienvanuitbedrijfnamevanproductievermogenisrekeninggehoudenmetdeamovering

van555MWaanproductievermogenverdeeldoverEnecoNetbeheer-Utrecht(95MWin2011)

enContinuonNetbeheer-Noord-Holland(460MWin2014).

Windvermogen

Detoenamevanproductievermogendoorderealisatievankleinschaligewindprojectenisverrekend

metdebelastingvraaginde110kV-en150kV-netten.Daarnaastzijntweegrotewindparken

(nogzonderaansluitcontract)separaatbeschouwd.Dezewindparkenwordenaangesloten

verondersteldophet220kV-stationEemshavenmet150MWvanaf2008en300MWvanaf2014

enhet380kV-stationEnsmet250MWvanaf2011en500MWvanaf2014.

Debijdragevanwindvermogenopzeeisconformdedoelstellingvandeoverheiduitdestudie

ConnectII,verondersteldop3.000MWin2015(indeberekeningenisuitgegaanvan1.200MW

insteekjaar2011en3.000MWinsteekjaar2014)eninditscenariogelijkelijkverdeeldover

de380kV-stationsMaasvlakteenIJmuiden.Ookvoorditwindvermogenbestaannoggeen

aansluitcontracten.

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie


Berekeningen

HetreferentiescenarioGroeneRevolutieisdoorgerekendvooreenwintersituatievoordejaren2008,

2011en2014.Deberekeningisopgesplitstineenbasisberekeningeneentweetal1)excursies:

EemshavenenMaasvlakte.Ditmetalsdoelomdeproblematiekvandeafvoervangrotevermogens-

stromenvanafdezelocatiesinbeeldtekrijgen.

Startpuntvoordebasisberekeningvormtdeverondersteldebelastingvraagendeuitwisselingvia

BelgiëenDuitsland.Hetverschiltussenbelastingvraagenuitwisselingwordtopgevulddoorinzetvan

productievermogeninNederland.Hierbijisuitgegaanvanenerzijdseenverplichteinzet(must run)

vanproductiemiddelen,diegekoppeldzijnaanindustriëleprocessen,stadsverwarminge.d.

enanderzijdseenresterendeinzetvaneenhedenopbasisvanmarginalekosten.

IndebasisberekeningenisgeenvermogensuitwisselingverondersteldviadeHVDC-verbindingen

eneveneensgeenbijdragevannogterealiserenwindparkenopzeeengrotewindparkenopland.

IndeexcursieEemshavenzijndetransportenvanafdelocatieEemshavenhoogverondersteld.

DitisgedaandoorteveronderstellendateropEemshavenin2008,2011en2014respectievelijk2,6GW,

4,0GWen5,6GWenopBergumvoorallesteekjaren0,6GWproductievermogeninbedrijfis.

DaarnaastisookaangenomendatdewindparkenopEnsenEemshavenopmaximaalvermogen

hunenergieaanhetnetzullenleveren.TenaanzienvandeHVDC-verbindingenisuitgegaanvan

eenimportvan700MWviadeHVDC-verbindingmetNoorwegenincombinatiemeteenexportvan

1.000MWviadeHVDC-verbindingmetGroot-Brittannië.Voordegrensoverschrijdendeverbinding

Meeden-Dieleiseenimportvan1.000MWin2008en700MWin2011en2014aangenomen.

DeinzetvandeoverigeeenhedenisgecorrigeerdvoordeextraproductieopEemshavenvolgens

derangschikkingopbasisvanmust runennominalekosten.

IndeexcursieMaasvlaktezijndetransportenvanafdelocatieMaasvlaktehoogverondersteld.

DitisgedaandoorteveronderstellendateropennabijMaasvlaktein2008,2011en2014respectievelijk

1,0GW,2,3GWen4,1GWproductievermogeninbedrijfzalzijn.Verderisookaangenomendat

dewindparkenopEnsenEemshavenopmaximaalvermogenhunenergieaanhetnetzullenleveren

enisrekeninggehoudenmetinvoedingvanwindopzeevan1,2GWin2011en3,0GWin2014evenredig

verdeeldoverMaasvlakteenIJmuiden.TenaanzienvandeHVDC-verbindingenisuitgegaanvan

eenimportvan1.000MWviadeHVDC-verbindingmetGroot-Brittanniëincombinatiemeteenexport

van700MWviadeHVDC-verbindingmetNoorwegen.VoordeuitwisselingmetBelgiëenDuitsland

zijntenopzichtevandebasisberekeninggeenwijzigingenaangebracht.Deinzetvandeoverige

eenhedenisgecorrigeerdvoordeextraproductieopMaasvlaktevolgensrangschikkingopbasisvan

must runennominalekosten.

1)InhethoofdstukwaarindestudieVisie2030isgepresenteerd,zijnookdelocatiesIJmuidenenBorsselebeschouwd.Hierisdatnietgedaan,omdatmetdevastgesteldeuitgangspuntentenaanzienvanadditioneelproductievermogenvoorditKwaliteits-enCapaciteitsplanditgeenonderscheidendesituatiesvoorhetnetoplevert.

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie


DebasisgegevensvoordeberekeningenvoorhetreferentiescenarioGroeneRevolutieenexcursieszijn

intabel9gepresenteerd.Degrafieken1,2en3gevenderesultatenweervanalleloadflow-berekeningen

voorde380kV-circuits,de220kV-circuits(inclusief380/220kV-transformatoren)ende380kV-

(grensoverschrijdende)circuits.Indegrafiekenzijnderesultatenvanzowelhetreferentiescenario

GroeneRevolutiealsvandeexcursiesopgenomen.Resultatendiehorenbijdeexcursieszijnalleen

gegeveninhetgevalereenvergrotingofverkleiningvandebelastinggraadberekendis.

Intabel10wordenvoorhet380/220kV-netderesultatenvandetoetsingpercriteriumgegeven

voordedrieonderzochtejaren,inclusiefdeuitwisselingmethetbuitenlandvoordesituatie

zonderonderhoudofstoring.

160

140

120

100

80

60

40

20

0

Belastinggraad 380 kV-circuits in procenten van de nominale transportcapaciteit

%

Mee

den

- Eem

shav

en

Mee

den

- Zw

olle

Ens

- Zw

olle

Ens

- Lel

ysta

d

Zwol

le -

Hen

gelo

Hen

gelo

- D

oeti

nche

m

Dod

ewaa

rd -

Doe

tinc

hem

Dod

ewaa

rd -

Maa

sbra

cht

Dod

ewaa

rd -

Boxm

eer

Lely

stad

- D

iem

en

Breu

kele

n - D

iem

en

Breu

kele

n - K

rim

pen

Die

men

- O

ostz

aan

Oos

tzaa

n - K

rim

pen

Oos

tzaa

n - B

ever

wijk

Beve

rwijk

- Bl

eisw

ijk

Kri

mpe

n - C

raye

stei

n

Kri

mpe

n - G

eert

ruid

enbe

rg

Kri

mpe

n - B

leis

wijk

Cra

yest

ein

- Maa

svla

kte

Cra

yest

ein

- Sim

onsh

aven

Maa

svla

kte

- Sim

onsh

aven

Blei

swijk

- W

ater

inge

n

Wat

erin

gen

- Wes

terl

ee

Wes

terl

ee -

Maa

svla

kte

Bors

sele

- G

eert

ruid

enbe

rg

Eind

hove

n - G

eert

ruid

enbe

rg

Eind

hove

n - M

aasb

rach

t

Maa

sbra

cht -

Box

mee

r

Scenario

2008 2011 2014 Maximaal toegestane belastinggraad (110%)

Excursies

2008 2011 2014

grafiek 1

2008 2011 2014G

roen

e

Rev

olu

tie

Eem

shav

en

Excu

rsie

Maa

svla

kte

Ex

curs

ie

Gro

ene

R

evo

luti

e

Eem

shav

en

Excu

rsie

Maa

svla

kte

Ex

curs

ie

Gro

ene

R

evo

luti

e

Eem

shav

en

Excu

rsie

Maa

svla

kte

Ex

curs

ie

Totaal opgestelde productievermogen 1) 15.658 15.808 15.808 19.073 19.631 20.823 24.318 25.118 28.028

Ingezette productie (eenheden >2 MW) 150 kV- en 110 kV-net 7.777 6.816 8.269 8.293 6.832 8.104 6.197 5.609 4.510

Ingezette productie 380 kV- en 220 kV-net 4.675 4.936 4.883 7.196 8.958 7.086 10.553 11.440 11.940

Totaal ingezette productie 2) (eenheden > 2 MW) 12.452 11.752 13.152 15.490 15.790 15.190 16.750 17.050 16.450

Totaal belasting 3) (incl. productie door eenheden < 2 MW) 16.302 16.302 16.302 17.490 17.490 17.490 18.750 18.750 18.750

DC uitwisseling kabel Noorwegen (+ import / - export) 0 700 -700 0 700 -700 0 700 -700

DC uitwisseling kabel Engeland (+ import / - export) 0 0 0 0 -1.000 1.000 0 -1.000 1.000

AC Uitwisseling Nederland (+ import / - export) 3.850 3.850 3.850 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000

1) dit is inclusief bestaand en nieuw verondersteld windvermogen zowel op land als op zee2) dit is exclusief windvermogen op land (windvermogen op land is verdisconteerd in de belastingvraag) en compensatie netverliezen3) dit is exclusief 100 MW tot 300 MW aan netverliezen

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie

tabel 9


Belastinggraad 220 kV-circuits en 380/220 kV-transformatoren

in procenten van de nominale transportcapaciteit

Mee

den

- Wei

wer

d

Eem

shav

en -

Robb

enpl

aat

Eem

shav

en -

Vie

rver

late

n

Vie

rver

late

n - Z

eyer

veen

Vie

rver

late

n - R

obbe

npla

at

Vie

rver

late

n - B

ergu

m

Wei

wer

d - R

obbe

npla

at

Zeye

rvee

n - H

esse

nweg

Berg

um -

Louw

smee

r

Louw

smee

r - O

ude

Has

ke

Oud

e H

aske

- En

s

Ens

- Hes

senw

eg

Mee

den

380/

220

kV

Eem

shav

en 3

80/2

20 k

V

Ens

380/

220

kV

Scenario


Excursies

2008 2011 2014

160

140

120

100

80

60

40

20

0

%

grafiek 2

Belastinggraad 380 kV-grensoverschrijdende circuits


%

Mee

den

- Die

len

Hen

gelo

- G

rona

u

Doe

tinc

hem

- W

esel

Bors

sele

- Za

ndvl

iet

Gee

rtru

iden

berg

- Za

ndvl

iet

Maa

sbra

cht -

Lix

he

Maa

sbra

cht -

Sie

rsdo

rf

Maa

sbra

cht -

Mee

rhou

t

Maa

sbra

cht -

Rom

mer

skir

chen

Scenario


Excursies

2008 2011 2014

160

140

120

100

80

60

40

20

0

grafiek 3

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie


Knelpunteninhet�80/220kV-hoogspanningsnetindebasisberekening

Indeberekeningenisvanafhetsteekjaar2014uitgegaanvaneenverhoogdetransportcapaciteitvan

de220kV-westtakvanVierverlatenviaBergum,LouwsmeerenOudeHaskenaarEns,endeinbedrijf

namevaneenderde380/220kV-transformatorinhetstationEns.Knelpuntendienaarvorenkomen

ineerderejarenzonderdeeffectueringvandezeuitbreidingenzijnhiernietgerapporteerd.

AansluitingHessenweg220kV

Vanafhetmoment2)datde220kV-verbindingHessenweg-Hoogeveenwordtgeamoveerd,

voldoetdeaansluitingvanhet220kV-koppelpuntHessenwegmetnametijdensonderhoud

nietmeeraandenetontwerpcriteria.

220kV-verbindingRobbenplaatEemshaven

Vanafhetsteekjaar2011wordteenknelpuntgevondenopdeverbindingdiede220kV-stations

RobbenplaatenEemshavenmetelkaarverbindt.Deoverbelastingvandezekorteverbindingdie

hetouderestationkoppeltmethetnieuwerestationopdezelocatie,wordtveroorzaaktdoor

dehogeinzetvanproductiemiddeleninEemshaven.

�80/220kV-koppelingenEemshavenenMeeden

Vanafhetjaar2011wordenknelpuntengevondenopde380/220kV-transformatoreninEemshaven

envanaf2014inMeeden.Deknelpuntenvindenhunoorzaakindeverondersteldeinzetvanproductie-

middelenaangeslotenopennabijEemshaven.Hierdoorkunnenbijnietbeschikbaarzijnvanbeide

380kV-circuitsvandeverbindingEemshaven-Meedenproblemenontstaanbijhetafvoerenvan

vermogenvanuithetNoordenvanNederland.

Knelpunteninhet�80/220kV-hoogspanningsnetgerelateerdaandeexcursies

Algemeen

IndeexcursieEemshavenontstaatdoordeverondersteldeinzetvanproductievermogen

(inclusiefwindvermogen)inhetnoordenvanNederlandendevermogensuitwisselingenvia

deHVDC-verbindingeninEemshavenenMaasvlakte,eendominantetransportrichtingin

hetNederlandsenetvannoordoostnaarzuidwest.Ditleidttotknelpunteninde220kV-en

380kV-verbindingenvandelocatieEemshaventotde380kV-ringstructuurinZwolleenEns,

entotknelpunteninde380/220kV-koppelingen.Ookveroorzakendehogetransporten

knelpunteninenkeleverbindingenvande380kV-ring.

2) MomenteelisnogindiscussieoftotamoveringvandeverbindingHessenweg–Hoogeveenzalwordenovergegaan. InhetgevaldeverbindingblijftbestaanvoldoetdeaansluitinginHessenwegaandenetontwerpcriteria.

Resultaten loadflow-berekeningen

2008 2011 2014

Scenario criterium A B A B A B

Groene Revolutie winter 3.850 3.850 2.000 2.000 2.000 2.000

Excursie Eemshaven winter 4.550 4.550 1.700 1.700 1.700 1.700

Excursie Maasvlakte winter 4.550 4.550 -300 -300 -5.950 -5.950

Groen: voldoet wel aan criterium, blauw: voldoet niet aan criterium Uitwisseling (MW) buitenland (+ : import, - : export) in de situatie zonder onderhoud of storing (inclusief netverliezen)

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie

ExcursieEemshaven

tabel 10


Omdatinvergelijkingmethetsteekjaar2008indesteekjaren2011en2014steedsmeer

productievermogeninbedrijfwordtverondersteld,nemendeberekenendeoverbelastingen

opdeverbindingensteedsverdertoe.

Hetontstaanvanknelpuntendiegrotendeelsgerelateerdzijnaaneentoenamevanproductievermogen

lijktinstrijdmethetfeit,dateraansluitcontractenzijnafgeslotenvoornieuwproductievermogen.

Indeberekeningenisechtergeenrekeninggehoudenmetdeafgeslotenrun back3)contracten

voornieuwproductievermogen,daarnaastisookhetwindvermogenopEemshavenmeegenomen

waarvoorgeenaansluitcontract4)isafgesloten.

Degeconstateerdeoverbelastingeninde380kV-en220kV-verbindingenvandelocatieEemshaven

totde380kV-ringstructuurzullenbijiedereextraaansluitingvannieuwvermogenverder

toenemen.Ookeentoenamevanproductievermogeninonderliggendenetten,watresulteertin

eenverminderingvandevermogensafnamevanhetonderliggendenet,zalleidentoteentoename

vandeoverbelastingen.Hierbijhoeftergeenspraketezijnvaneenknelpuntopdeaankoppeling

vanhetonderliggendenetmethetbovenliggendenet.VanwegedezeproblematiekisTenneT

momenteelmetdenetbeheerdervanonderliggendenettenindiscussieoverdevoorziene

nieuweaansluitingenvanproductievermogeninde20kV-en110kV-netten.

Knelpunten�80/220kV-koppelingenEns,EemshavenenMeeden

Vanaf2008komendeknelpuntenopde380/220kV-koppelpunteninMeedenenEemshavenin

vergelijkingmetdebasisberekeningversterktnaarvorenenontstaatereenadditioneelknelpunt

ophet380/220kVkoppelpuntEns(in2014blijftditknelpuntbestaanondanksdeveronderstelde

uitbreidingvandetransformatorcapaciteitinEns).Alleknelpuntenwordenveroorzaaktdoor

dehogereinzetvandeproductieopennabijEemshaven;in2008metnamedooreenhogereinzet

vanproductievermogenaangeslotenop220kV.Voorhetknelpuntopde380/220kV-koppelingin

Eemshavengeldtditvanaf2011vanwegedeinbedrijfnamevannieuwproductievermogenop380kV.

Knelpunten220kV-net

Vanaf2008ontstaatereenknelpuntopdeverbindingBergum-Louwsmeer.Nadeveronderstelde

upgradevandezeverbindingverdwijnthetknelpuntin2014.

ErwordtopdeverbindingVierverlaten-Zeyerveen-Hessenwegeenknelpuntberekend.Ditknelpunt

verdwijntvanaf2011alsverondersteldwordtdatdande220kV-verbindingHessenweg-Zeyerveenis

geamoveerd5).Hierdoorwordtdetransportfunctievandeoosttakvanhet220kV-netopgeheven.

Vanaf2011komthetknelpuntopdeverbindingRobbenplaat-Eemshaveninvergelijkingmet

debasisberekeningversterktnaarvorenenverderontstaatereenknelpuntopdeverbinding

Eemshaven/Robbenplaat-Weiwerd-Meeden.

Vanaf2014ontstaatereenknelpuntopdeverbindingEemshaven/Robbenplaat-Vierverlaten.

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie


Knelpunten�80kV-net

OpdeverbindingenvanEemshavennaarde380kV-ringstructuurontstaanvanaf2011knelpunten

opdeverbindingMeeden–Zwolleenvanaf2014opdeverbindingEemshaven–Meeden.

Opde380kV-ringleidendehogetransportenvanoostnaarwestvanaf2008totknelpuntenop

deverbindingZwolle–Ens-Lelystad–Diemenenvanaf2014ooktotknelpuntenopdeverbinding

Zwolle-Hengelo–Doetinchem.

Algemeen

Indezeexcursieontstaatdoordeverondersteldeinzetvanproductievermogenenwindvermogenin

hetwestenvanNederland,endevermogensuitwisselingenviadeHVDC-verbindingeninEemshaven

enMaasvlakte,eendominantetransportrichtinginhetNederlandsenetvanwestnaaroost.Ditleidt

totknelpunteninde380kV-verbindingenvandelocatieMaasvlaktetotde380kV-ringstructuurin

KrimpenenBleiswijk.Ookwordendoordehogetransportenknelpuntenveroorzaaktinde380kV-ring.

Hetontstaanvanknelpuntendiegrotendeelsgerelateerdzijnaaneentoenamevanproductievermogen

lijktinstrijdmethetfeit,dateraansluitcontractenzijnafgeslotenvoornieuwproductievermogen.

EvenalsbijdeexcursieEemshavengeldtdatindeberekeningengeenrekeningisgehoudenmet

deafgeslotenrun back contractenvoorbepaaldnieuwproductievermogen,daarnaastisook

hetwindvermogenopzeemeegenomenwaarvoornoggeenaansluitcontractisafgesloten.

Knelpunten�80/220kV-koppelingenEemshaven

In2014isereenknelpuntophet380/220kV-koppelpuntinEemshaven.Ditknelpuntkomtlaternaar

voreninvergelijkingmetdebasisberekeningvanwegedeindeexcursielagerverondersteldeinzet

vanproductievermogeninhetnoordenvanhetNederland.


Alleknelpuntenwordengevondeninhetjaar20146)enwordenveroorzaaktdoordehogere

verondersteldeinzetvanproductievermogeninhetwesten.

OpdeverbindingenvanMaasvlaktenaarde380kV-ringstructuurontstaanknelpuntenop

deverbindingCrayestein–SimonshavenenopdeverbindingMaasvlakte–Westerlee–Wateringen-

Bleiswijk,medeveroorzaaktdoordeverondersteldegrootschaligeinvoedingvanoffshorewind

aangeslotenopMaasvlakte(1.500MW).

3) Eenrunbackcontracthoudtindateenproducentonderovereengekomenvoorwaardenopaangevenvandenetbeheerder hetproductievermogenmoetterugregelenteneindeeenveiligebedrijfsvoeringvanhetnetmogelijktemaken.Derunback contractenzijnvantoepassingtothetmomentdathethoogspanningsnetvoldoendeaangepastisomdegewenstetransporten tekunnenfaciliteren.4) Voorhetwindvermogenisgeenaansluitcontractafgesloten,omdatonvoldoendetransportcapaciteitbeschikbaaris. Overigensgeldthetzelfdevooreenaantalconventioneleproductiemiddelen,waarvoorvolgensdeaansluitprocedure omeenaansluitingopofnabijEemshavenverzochtwerd.5) IndeberekeningenvoorditKwaliteits-enCapaciteitsplanisveronderstelddatin2014de220kV-westtakintransportcapaciteit

isverhoogdendatdeverbindingZeyerveen-Hessenwegin2011isgeamoveerd.Eenalternatiefwatmomenteelindiscussieisbetrefthetnietamoverenvande220kV-verbindingZeyerveen-Hessenwegenjuistverzwarenvandezeoosttak.Indatgevalwordendeknelpunteninhet220kVanders.BeidemogelijkhedenzijnwelvergelijkbaarvoordetotalehoeveelheidaftevoerenproductiecapaciteitvanuithetNoorden.

6) In2011wordengeenknelpuntengesignaleerd.InditsteekjaarisdeRandstad380Zuidringinbedrijfverondersteld.

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie

ExcursieMaasvlakte


OmdatzowelopMaasvlaktealsopIJmuidenveelvermogen(waaronderde3.000MWoffshorewind)

wordtingevoed,ontstaatereenoverbelastingopdeverbindingDiemen–OostzaaninNoord-Holland.

Deoverbelastingvandezeverbindingwordtmedeveroorzaaktdoordathet380kV-circuitvanKrimpen

naarOostzaanwelvoorbijgaataanDiemenmaardaarnietaangeslotenis.Doordezenettopologie

raaktdeverbindingDiemen–Oostzaaneerderoverbelast.

Opde380kV-ringleidendehogetransportenvanwestnaaroosttotknelpunten

opdeverbindingKrimpen–Geertruidenberg.

Mogelijkemaatregeleninhet�80/220kV-hoogspanningsnet


HetknelpuntinHessenwegdatgekoppeldisaandeamovering7)vande220kV-verbindingHessenweg-

Hoogeveenwordtopgelostdoorderealiseringvaneen380/110kV-koppelingnabijZwolle.Ineennader

tebepalenfaseringzullende220/110kV-transformatorenopstationHessenwegwordenvervangen

door380/110kV-transformatorenineennieuwkoppelpuntbijZwolle.Totdeinbedrijfnamevan

deeerste380/110kV-transformatorkanhetknelpunttijdelijkopgelostwordendooronderhoud

aande220kV-verbindingEns-Hessenweguittestellen.

220kV-verbindingRobbenplaat-Eemshaven

Hetknelpuntopdezeverbindingtussenhetoudereennieuwerestationmoetwordenopgelost

doorverhogingvantransportcapaciteitvandeverbinding.

�80/220kV-koppelingenEns,EemshavenenMeeden

Hetknelpuntopde380/220kV-koppelingmoetwordenopgelostdoordeplaatsingvanextra

transformatorcapaciteit.Ineenaanvullendestudie(zievolgendeparagraafexcursieEemshaven)

moetdefaseringenlocatiewordenvastgesteld.

Algemeen

Momenteelisergeenaansluitcapaciteitbeschikbaaromvolgensdenetontwerpcriterianieuw

productievermogenopEemshavenaantesluiten.OmdezeredenisTenneTin2006begonnen

methetuitvoerenvanstudiesomtebezienwelkemaatregelengetroffenmoetenwordenom

aandeverhoogdetransportbehoeftevandeproductielocatieEemshaventekunnenvoldoen.

Dezestudieszijngesplitstineenonderzoeknaarsnellemaatregelentervergrotingvan

detransportcapaciteiteneenonderzoeknaareenstructureleoplossing.

Bijdesnelleoplossingwordtdehaalbaarheidendemogelijkheidonderzochtvandeverhogingvan

detransportcapaciteitvande220kV-westtak8)of220kV-oosttakdoormiddelvanhettoepassen

vanhogetemperatuurgeleiders(hierbijwordttenminsterekeninggehoudenmetdeinbedrijfname

vandederde380/220kV-transformatorinhetstationEns).

7) MomenteelisnogindiscussieoftotamoveringvandeverbindingHessenweg–Hoogeveenzalwordenovergegaan. InhetgevaldeverbindingblijftbestaanvoldoetdeaansluitinginHessenwegaandenetontwerpcriteriaenmoet dezeoplossingwordenheroverwogen.8) Deupgradevandewesttakmet1.200MW,dielooptvanVierverlatenviaBergum,LouwsmeerenOudeHaskenaarEns isindeberekeningeninbedrijfverondersteldvanafsteekjaar2014.Deupgradevandeoosttak,dielooptvanVierverlaten viaZeyerveennaarHessenwegisnietdoorgerekend.9) Hierbijwordtbedoeldhetmaximaaluitnuttenvandebestaandeverbinding,hettoepassenvanalternatievegeleiders

ofhetrealiserenvanadditioneleverbindingen.

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie

Basisvariant

ExcursieEemshaven


Toepassingvandesnelleoplossinggeeftdemogelijkheidom1.200MWtot1.800MWextra

vermogenonderrun backconditiesaantesluiten.Dezeoplossingkan,rekeninghoudendmet

engineeringenombouwopzijnvroegstinhetjaar2011wordengerealiseerdenisinsteekjaar2014

indeberekeningenmeegenomen.Daarnaastelimineertdetijdelijkeoplossingdeknelpuntenop

de220kV-verbindingenBergum-LouwsmeerenVierverlaten–Zeyerveen–Hessenweg.

Vooreenstructureleoplossingwordtgestudeerdopeennieuwe380kV-dubbelcircuitverbinding

vanEemshavennaarde380kV-ring(Ens)entevenshetopwaarderenvande220kV-verbinding

Eemshaven-Meedennaar380kV,waardoorvanEemshavennaarMeedeneenviercircuit380kV-

verbindingontstaat.Hierbijontstaatookdenoodzaakvaneennieuw380/220kV-koppelpunt

Schildmeervoordevoedingvanhet220kV-stationWeiwerd.Tevenszalvanwegederuimtelijke

beperkinginhet380kV-stationEemshavenindenabijheidvanditstationeennieuw380kV-station

Oudeschipgestichtwordenvoordeaansluitingvannieuwproductievermogen.

Dezestructureleoplossinggeefttenopzichtevandehuidigesituatiedemogelijkheidom3.000MW

extravermogenaantesluitenzonderrun back voorwaardenenkanrekeninghoudendmetengineering

envergunningtrajectenopzijnvroegstinhetjaar2017wordengerealiseerd.Daarnaastelimineert

dedefinitieveoplossingdeknelpuntenopde220kV-verbindingenEemshaven/Robbenplaat

–Weiwerd–Meedenende380kV-verbindingenEemshaven-Meeden-Zwolle.

Mochternarealisatievandezestructureleoplossingnogbehoeftezijnaanextratransportcapaciteit,

danmoetdeoplossinggezochtwordeninoperationelemaatregelen,verdereaanpassingenof

uitbreidingeninhetnet.Tijdelijkzoudanweerkunnenwordenovergegaannaarhetaansluiten

vanproductievermogenonderrun back ofaansluitingondern-1 condities.

Voorzoweldesnellealsdestructureleoplossingmoetdebenodigde380/220kV-transformator-

capaciteitnogwordenvastgesteld.Hiervoorwordenstudiesbegonnen.

HetknelpuntopdeverbindingRobbenplaat-Eemshaventussenhetoudereennieuwerestationop

dezelfdelocatiemoetwordenopgelostdoorverhogingvantransportcapaciteitvandeverbinding

(dezeoplossingiseerdergemeldbijhetreferentiescenarioGroeneRevolutie).

Maatregelen�80kV-ring

Deoplossingvoorhetknelpuntinde380kV-verbindingenEns–Lelystad–Diemenbestaatuit

hetverhogenvandetransportcapaciteitvandezeverbinding.Uiteenverkennendonderzoekis

geblekendatmetbeperktemaatregelendetransportcapaciteitvandezeverbindingmet20%kan

wordenverhoogd.Dezemaatregelkanspoedigwordengeëffectueerd.Tevensmoeteenstudie

gestartwordennaardemogelijkhedenvanvergroting9)vandetransportcapaciteitvandeoverige

verbindingenvande380kV-ring.Hierbijmoetprioriteitgegevenwordenaanverbindingen

dieinscenario’salsknelpuntnaarbovenzijngekomen.

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII�0 TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII

Algemeen

Belangrijkstemaatregeldiemomenteelgerealiseerdwordt,isdeaanlegvandeRandstad380Zuidring

vanMaasvlakteviaWesterleeenWateringennaarBleiswijk,inclusiefaanpassingenvande150kV-net-

structuur.DaarnaastisvoordezeregioookderealisatievandeRandstad380NoordringvanBleiswijk

naarBeverwijkcruciaal.

Hetindeexcursiemeegenomenproductievermogenzondercontractvooraansluitingophetnet

(indezeexcursiehetinbedrijfverondersteldeoffshorewindvermogen)resulteertnarealisatievan

deRandstad380Zuidringinknelpuntenopde380kV-verbindingenvanMaasvlaktenaarBleiswijk

ennaarKrimpen.Voordezeextrabenodigdetransportcapaciteitmoetdeoplossinggezochtworden

inoperationelemaatregelen,verdereaanpassingenofuitbreidingeninhetnet,zoalseennieuwe

verbindingvanMaasvlaktenaarde380kV-ring.Tijdelijkzouweeroverkunnenwordengegaan

naarhetaansluitenvanproductievermogenonderrun back ofaansluitingondern-1 condities.


Deoplossingvoorhetknelpuntinde380kV-verbindingenKrimpen-Geertruidenbergbestaatuit

hettijdelijkverhogenvandetransportcapaciteitvandezeverbinding,gevolgddoorhetrealiseren

vaneenextraverbinding.Beideoplossingsrichtingenzullenonderdeelzijnvandeeerdergenoemde

studienaardeverderevergrotingvandetransportcapaciteitvandeverbindingenvande380kV-ring.

Deoplossingvanhetknelpuntinde380kV-verbindingDiemen–Oostzaanbestaatuithetinlussen

vanhetcircuitKrimpen–Oostzaaninhet380kV-stationDiemen.


Voordeoplossingvandeknelpuntenopde380/220kV-koppelingenEns,EemshavenenMeeden

zievoorzienemaatregeleninhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,zoalsaangegevenbij

deexcursieEemshaven.

Knelpuntenindeaankoppelingvanregionalenetbeheerders

TenneTZuid-Holland

Uitdeloadflow-berekeningeniseenknelpuntnaarvorengekomenbijde380/150kV-koppeling

Maasvlakte/WesterleetothetmomentdatdeRandstad380Zuidringinbedrijfisgenomen.Ditknelpunt

isgerelateerdaanhetafvoerenvanproductievermogenvanafhet380kV-stationMaasvlakteophet

momentdatde380kV-verbindingCrayestein-MaasvlakteofCrayestein-Krimpennietbeschikbaaris.

Inditgevalmoethetop380kV-stationMaasvlakteingevoedevermogenviahet150kV-netvan

Zuid-Hollandwordenafgevoerd.HetgaathierbijomhetvermogenvandebestaandeMaasvlakte-

eenheden(1.040MW)evenalshetnieuwaantesluitenproductievermogen.Afvoervanditvermogen

viahet150kV-netleidtnietalleentotoverbelastingvande380/150kV-koppelingbijMaasvlaktemaar

ooktotoverbelastingeninhet150kV-netvanZuid-Holland.Verderzalonderdezeomstandigheden

ookdenetstabiliteitvandeMaasvlakte-eenhedennietzijngewaarborgd.

ContinuonNetbeheer-Noord-Holland

TotrealisatievandeRandstad380Noordringin2014kande150kV-netsituatieinNoord-Holland

instabielwordenvoorwatbetreftspanninginhetdeelnetophetmomentdatbeide380kV-circuits

vanafOostzaannietbeschikbaarzijn.Indezesituatiezijnde380kV-stationsOostzaanenBeverwijk

nietmeerrechtstreeksgekoppeldmethetoverigedeelvanhet380kV-netenwordthet150kV-net

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie ExcursieMaasvlakte

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII �1

vanNoord-Hollanduitsluitendgevoedvanuithet380kV-stationDiemen.Hierdoorzullenaanzienlijke

vermogenstransportenplaatsvindenviaderelatiefzwakkenoord-enzuidtakvanhet150kV-net

inNoord-Holland.Ditkangepaardgaanmetontoelaatbarespanningsdalingen.Dezeproblemen,

diegerelateerdzijnaandebelasting-enproductiesituatieinNoord-Holland,komeninhetjaar2011

naarvoren.

DeltaNetwerkbedrijf

Ditknelpuntisgerelateerdaanhetafvoerenvanvermogenvaneennieuweproductie-eenheid

(tweemaal435MW)aangeslotenophet380kV-stationBorssele.Ophetmomentdatde380kV-

verbindingenBorssele-ZandvlietenBorssele-Geertruidenbergnietbeschikbaarzijn,moethetingevoede

vermogenophet380kV-stationBorsseleviahet150kV-netvanZeelandwordenafgevoerd.Dezeafvoer

leidttotoverbelastingeninhetZeeuwse150kV-netende150kV-koppelingnaarNoord-Brabant.

ContinuonNetbeheer-Flevoland,GelderlandenUtrecht

Ditknelpuntisgerelateerdaandekomstvannieuwtebouwenproductievermogenaangeslotenop

hetstationLelystad,hogetransportenopde380kV-verbindingEns–Lelystad–Diemenenhetnieuwe

380/150kV-koppelpuntBreukelenin2009.Bijonderhoudinhet380kV-netnabijLelystadzalhet

vermogenvandenieuweeenhedengedeeltelijkviahet150kV-netvanFlevoland/Gelderlandworden

afgevoerd.Dezeafvoerleidttotoverbelastingvande380/150kV-koppelingenbijLelystadenBreukelen.

Mogelijkemaatregelenmetbetrekkingtotaankoppelingregionalenetbeheerders

TenneTZuid-Holland

TothetmomentdatdeRandstad380Zuidringinbedrijfisgenomenkanmetdehuidigenetsituatie

hetknelpuntnietanderswordenopgelostdandoorbeperkingenopteleggenaandehoeveelheid

intevoedenvermogenopMaasvlakte.Ditgebeurtmomenteelalbijonderhoudaanhetnet

tenaanzienvandeproductievandehuidigeMaasvlakte-eenheden.

ContinuonNetbeheer-Noord-Holland

TothetmomentdatdeRandstad380Noordringinbedrijfisgenomenmoethetknelpuntworden

opgelostdoorbeperkingenopteleggenaanhetonderhoudaande380kV-verbindingenvanaf

OostzaanrichtingDiemenenKrimpenofdoorverplichteinzetvanproductievermogenopdelocatie

Hemwegen/ofVelsenzolangdatproductievermogeninvoldoendematebeschikbaaris.

DeltaNetwerkbedrijf

DeoplossingvoorhetknelpuntophetstationBorsseledatgekoppeldisaaninbedrijfnamevannieuw

productievermogenaangeslotenopditstation,moetgezochtwordeninhetopleggenvaninzet-

beperkingenbijdezeproductiemiddelenbijonderhoudinhet380kV-netinZeeland.

Daarnaastmoetineenstudiedemogelijkheidvoorderealisatievaneenextraverbindingvan

Borsselenaarde380kV-ring(Geertruidenberg–Eindhoven)wordenonderzocht.Hierbijmoettevens

de380/150kV-aankoppelinginBorsseleende150kV-koppelingtussenZeelandenBrabantworden

betrokken.

ContinuonNetbeheer-Flevoland,GelderlandenUtrecht

DeoplossingvoorhetknelpuntinLelystad/Breukelen,watgekoppeldisaaninbedrijfnamevannieuw

productievermogenopdeFlevocentrale,moetgezochtwordenindeafstemmingmetnetbeheerder

Continuonoverdetehanterenoperationelemaatregelenbijonderhoudinhet380kV-netnabijLelystad.

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie


Ineennaderestudiemoetonderzochtwordenofervoldoendegeëigendeoperationelemaatregelen

zijnomeenveiligebedrijfsvoeringvandekoppelingvanhet150kV-netmethet380kV-nettekunnen

waarborgen,metnamedoorhetkiezenvandejuisteverschakelingeninhet150kV-net.

VergelijkingmetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan

UitwisselingBelgiëenDuitsland

InhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplaniseenmaximalebenuttingvanzowelvermogensimport

als-exportnaarBelgiëenDuitslandbeschouwd.Vanwegedeverondersteldeinbedrijfnamevan

veelnieuwproductievermogeninNederlandisinditplanna2008nietmeergefocustopmaximale

import.Maximaleexportiswelbeschouwd.Indeberekeningenistevenseenextraverbinding

vanDoetinchemnaarWesel(Duitsland)inbedrijfverondersteldvanafhetsteekjaar2014.

Scenarioopbouw

InhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanzijneendrietalscenario’sbeschouwdmetalsgevoelig-

heidsanalyseeenvariatievandeverondersteldeuitwisselingenviadeHVDCverbindingenmet

Noorwegenaangeslotenop380kV-stationEemshavenenmetGroot-Brittaniëaangeslotenop

het380kV-stationMaasvlakte.Inditplanisgekozenvoorvierscenario’s,waarbijintweescenario’s

specifiekegevoeligheidsanalyseszijnuitgevoerdomdegevolgenvanhogeinvoedingenvancentrales

enHVDC-verbindingenopennabijMaasvlakteenEemshaveninbeeldtebrengen.

Knelpunten

DeinhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplangeconstateerdeknelpunteninhet380/220kV-net

komenookinhetnieuweplannaarvoren.Uitzonderingvormthetgeconstateerdeknelpunt

inBeverwijk,ditverdwijntdoordatgrootschaligeoffshorewindinhetnieuweplanlaterinbedrijf

isverondersteld.

Inhetnieuweplanwordendoordeverondersteldeinbedrijfnamevanveelnieuwproductievermogen

ooknieuweknelpuntengesignaleerd.Dezeknelpuntenkomennaarvorenindeverbindingenvan

delocatiesEemshavenenMaasvlaktenaarde380kV-ringeninverschillendedeelverbindingen

vande380kV-ring.

Mogelijkemaatregelen

InhetvorigeplanisderealisatievandeRandstad380ZuidringendeRandstad380Noordringals

belangrijkstemaatregelvoorhetnetaangegeven.Inditplanblijftdithetgevalmaarwordenerook

nieuwebelangrijkemaatregelenvoorzienomdetoekomstigetransportenoverhet380/220kV-net

tekunnenblijvenfaciliteren:

• vergrotingvandeaansluitcapaciteitvandeproductielocatieEemshavenmetde380kV-ringdoor

eentijdelijkeoplossingbestaandeuiteenupgradevande220kV-westtakofoosttak,gevolgddoor

eendefinitieveoplossing(onderandereeennieuwe380kV-verbindingnaarde380kV-ringen

upgradevan220kVnaar380kVvanEemshaven-Meeden);

• vergrotingvandetransportcapaciteitvandeelverbindingenvande380kV-ring.Hiervoorwordt

begonnenmeteenstudienaardemogelijkhedenvanupgradeenuitbreidingvanverbindingen;

• vergrotingvandeaansluitcapaciteitvanMaasvlaktemetde380kV-ring.Hiervoorwordtbegonnen

meteenstudienaardemogelijkhedentotaanlegvaneenextraverbinding;

• aanlegvaneenextraverbindingvanstationBorsselenaarde380kV-ring.Ookhierwordtbegonnen

meteenstudienaardemogelijkhedentotaanlegvaneennieuweverbinding.

Ref

eren

ties

cen

ario

Gro

ene

Rev

olu

tie

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII ��

�.� ScenarioDuurzameTransitie

1 Bouwen380/110kV-koppelingnabijZwolle(mogelijkheroverwegenvanwege220kV-oosttak)

2 VerhogentransportcapaciteitRobbenplaat-Eemshaven

3 Verhogentransportcapaciteitdeel220kV-net.Plaatsenderde380/220kV-transformatorEns,gevolgddooraanleggen

nieuwe380kV-verbindingEemshaven-Zwollee.o.enbouwennieuw380kV-stationnabijZwolle.


4 InlussencircuitDiemen-Oostzaanin380kV-stationDiemen

5 Aanleggennieuwe380kV-verbindingBorsselenaar380kV-ring

Scen

ario

Du

urz

ame

Tran

siti

e

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



2

1

4

5

3

kaart 2


HetscenarioDuurzameTransitiegaatuitvanderealisatievanalleeenhedenmeteen(bijna)aansluit-

contracteneenadditioneleuitbreidingmethoogefficiëntgasvermogenvanruim3.000MWom

degroeivandekooldioxide-uitstootteverminderen.Daarnaastiseraandachtvoorbesparingen,

waardoordegroeivanhetelektriciteitsverbruikvanaf2010zichzalbeperkentot1%perjaar.


Belastingvraag

In2008isdezelfdelandelijkebelastingvraagverondersteldalsinhetreferentiescenario

GroeneRevolutie.Deverondersteldegroeivandevraagistenopzichtevanhetreferentie-

scenarioGroeneRevolutiein2011en2014respectievelijk401MWen1.051MWlager.



engeenimportin2011en2014.Delagerewaardenvoordejaren2011en2014zijngebaseerdop

deverondersteldeinbedrijfnamevannieuwproductievermogeninNederland.


Voorwatbetreftnieuwbouwvangrootschaligconventioneelproductievermogenzijnalleinitiatieven

meteen(bijna)getekendcontractvooraansluitingophethoogspanningsnetmeegenomen(conform

hetreferentiescenarioGroeneRevolutie).Daarnaastisrekeninggehoudenmet3.109MWadditioneel

nieuwbouwvangasvermogen.Deverondersteldeinbedrijfnamevannieuwproductievermogen

inhetsteekjaar2011is1.455MWgasvermogen,verdeeldoverde380kV-stationsEemshaven

(125MW),Maasvlakte(600MW)ende150kV-stationsVelsen(300MW)enMoerdijk(430MW).

Deverondersteldeinbedrijfnamevannieuwvermogeninhetsteekjaar2014is1.654MWgas-

vermogen,verdeeldoverhet380kV-stationEemshaven(1.200MW)enhet220kV-stationBergum

(454MW,uitbreiding).



enContinuonNetbeheer-Noord-Holland(460MWin2014).Ditisconformhetreferentiescenario

GroeneRevolutie.

Berekeningen

HetscenarioDuurzameTransitieisdoorgerekendvooreenwintersituatievoordejaren2008,2011en

2014.IndeberekeningenisgeenuitwisselingverondersteldviadeHVDC-verbindingeneneveneens

geenbijdragevannogterealiserenwindparkenopzeeengrotewindparkenopland,omdatdeze

uitwisselingenenbijdragevanuitdenetproblematieknietonderscheidendzijn.

DebasisgegevensvoordeberekeningenvoorhetscenarioDuurzameTransitiezijnintabel11

gepresenteerd.Degrafieken4,5en6gevenderesultatenvanalleloadflow-berekeningenvoor

de380kV-circuits,de220kV-circuits(inclusief380/220kV-transformatoren)ende380kV-

(grensoverschrijdende)circuits.Intabel12wordenvoorhet380/220kV-netderesultatenvan

detoetsingpercriteriumgegevenvoordedrieonderzochtejaren,inclusiefdeuitwisseling

methetbuitenlandvoordesituatiezonderonderhoudofstoring.

Scen

ario

Du

urz

ame

Tran

siti

e


Scen

ario

Du

urz

ame

Tran

siti

e

160

140

120

100

80

60

40

20

0


%

Mee

den

- Eem

shav

en

Mee

den

- Zw

olle

Ens

- Zw

olle

Ens

- Lel

ysta

d

Zwol

le -

Hen

gelo

Hen

gelo

- D

oeti

nche

m

Dod

ewaa

rd -

Doe

tinc

hem

Dod

ewaa

rd -

Maa

sbra

cht

Dod

ewaa

rd -

Boxm

eer

Lely

stad

- D

iem

en

Breu

kele

n - D

iem

en

Breu

kele

n - K

rim

pen

Die

men

- O

ostz

aan

Oos

tzaa

n - K

rim

pen

Oos

tzaa

n - B

ever

wijk

Beve

rwijk

- Bl

eisw

ijk

Kri

mpe

n - C

raye

stei

n

Kri

mpe

n - G

eert

ruid

enbe

rg

Kri

mpe

n - B

leis

wijk

Cra

yest

ein

- Maa

svla

kte

Cra

yest

ein

- Sim

onsh

aven

Maa

svla

kte

- Sim

onsh

aven

Blei

swijk

- W

ater

inge

n

Wat

erin

gen

- Wes

terl

ee

Wes

terl

ee -

Maa

svla

kte

Bors

sele

- G

eert

ruid

enbe

rg

Eind

hove

n - G

eert

ruid

enbe

rg

Eind

hove

n - M

aasb

rach

t

Maa

sbra

cht -

Box

mee

r

Scenario


grafiek 4

tabel 11 2008 2011 2014

Totaal opgestelde productievermogen 1) 15.658 20.542 27.347

Ingezette productie (eenheden > 2 MW) 150 kV en 110 kV net 7.777 9.059 5.900

Ingezette productie 380 kV en 220 kV net 4.675 8.320 12.090

Totaal ingezette productie 2) (eenheden > 2 MW) 12.452 17.379 17.991

Totaal belasting 3) (inclusief productie door eenheden < 2 MW) 16.302 17.379 17.991

DC uitwisseling kabel Noorwegen (+ import / - export) 0 0 0

DC uitwisseling kabel Engeland (+ import / - export) 0 0 0

AC Uitwisseling Nederland (+ import / - export) 3.850 0 0

1) Dit is inclusief bestaand en nieuw verondersteld windvermogen zowel op land als op zee2) Dit is exclusief windvermogen op land (windvermogen op land is verdisconteerd in de belastingvraag) en compensatie netverliezen3) Dit is exclusief 100 MW tot 300 MW aan netverliezen

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII�� TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII



Mee

den

- Wei

wer

d

Eem

shav

en -

Robb

enpl

aat

Eem

shav

en -

Vie

rver

late

n

Vie

rver

late

n - Z

eyer

veen

Vie

rver

late

n - R

obbe

npla

at

Vie

rver

late

n - B

ergu

m

Wei

wer

d - R

obbe

npla

at

Zeye

rvee

n - H

esse

nweg

Berg

um -

Louw

smee

r

Louw

smee

r - O

ude

Has

ke

Oud

e H

aske

- En

s

Ens

- Hes

senw

eg

Mee

den

380/

220

kV

Eem

shav

en 3

80/2

20 k

V

Ens

380/

220

kV

Scenario


160

140

120

100

80

60

40

20

0

%

grafiek 5



%

Mee

den

- Die

len

Hen

gelo

- G

rona

u

Doe

tinc

hem

- W

esel

Bors

sele

- Za

ndvl

iet

Gee

rtru

iden

berg

- Za

ndvl

iet

Maa

sbra

cht -

Lix

he

Maa

sbra

cht -

Sie

rsdo

rf

Maa

sbra

cht -

Mee

rhou

t

Maa

sbra

cht -

Rom

mer

skir

chen

Scenario


160

140

120

100

80

60

40

20

0

grafiek 6


2008 2011 2014


Duurzame Transitie winter 3.850 3.850 0 0 0 0


Scen

ario

Du

urz

ame

Tran

siti

e

tabel 12


Knelpunteninhet�80/220kV-hoogspanningsnet

OnderstaandeknelpuntenzijnookgevondenbijhetreferentiescenarioGroeneRevolutie.

Eenaantalknelpuntenkomtinhetnoordenmeernadrukkelijknaarvorendoordeextrainzet

vangasvermogenindezeregio.


Vanafhetmomentdatde220kV-verbindingHessenweg-Hoogeveenisgeamoveerd,voldoet

deaansluitingvanhet220kV-koppelpuntHessenwegtijdensonderhoudaande220kV-verbinding

Ens-Hessenwegnietmeeraandenetontwerpcriteria.



RobbenplaatenEemshavenmetelkaarverbindt.Deoverbelastingvandezekorteverbinding,

diehetouderestationkoppeltmethetnieuwerestationopdezelocatie,wordtveroorzaakt

doordehogeinzetvanproductiemiddeleninEemshaven.

220kV-verbindingRobbenplaat-Weiwerd-Meeden

Erontstaatvanaf2011eenknelpuntopdeverbindingRobbenplaat-Weiwerd-Meedendoor

deinditscenarioverondersteldeinzetvangasvermogeninEemshavenenBergum.



enMeeden.Deknelpuntenvindenhunoorzaakindehogeverondersteldeinzetvanproductie-

middelenaangeslotenopennabijEemshaven.HetknelpuntinMeedenkomtinditscenarioeerder

naarvorendaninhetreferentiescenarioGroeneRevolutiedoordeverondersteldeextrainzetvan

gasvermogeninEemshavenenBergum.



ZievoorzienemaatregeleninhetreferentiescenarioGroeneRevolutie


ZievoorzienemaatregeleninhetreferentiescenarioGroeneRevolutie


ZievoorzienemaatregeleninhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,

zoalsaangegevenbijdeexcursieEemshaven.




Knelpuntenenmogelijkemaatregelenindeaankoppelingvanregionalenetbeheerders

Degevondenknelpuntenenmogelijkemaatregelenindeaankoppelingenvanderegionalenet-

beheerderszijnidentiekaandeknelpuntenenmaatregelenuithetreferentiescenarioGroeneRevolutie.

Scen

ario

Du

urz

ame

Tran

siti

e


�.4 ScenarioNieuweBurchten

1 Scenarioenexcursies:bouwen380/110kV-koppelingnabijZwolle(mogelijkheroverwegenvanwege220kV-oosttak)

2 Scenarioenexcursies:verhogentransportcapaciteitRobbenplaat-Eemshaven

3 Scenarioenexcursies:verhogentransportcapaciteitdeel220kV-net.Plaatsenderde380/220kV-transformatorEns,

gevolgddooraanleggennieuwe380kV-verbindingEemshaven-Zwollee.o.enbouwennieuw380kV-stationnabijZwolle.


4 Scenarioenexcursies:verzwarentransportcapaciteitZwolle-Hengelo(-Doetinchem)

5 ExcursieEemshaven:verzwarentransportcapaciteitZwolle-Ens-Lelystad-Diemen

6 ExcursieMaasvlakte:verzwarentransportcapaciteitBreukelen-Krimpen-Geertruidenberg-Eindhoven-Maasbracht

7 ExcursieMaasvlakte:inlussencircuitDiemen-Oostzaanin380kV-stationDiemen

8 Scenarioenexcursies:aanleggennieuwe380kV-verbindingBorsselenaar380kV-ring

Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



2

15

4

6

7

8

3

kaart 3


HetscenarioNieuweBurchtengaatuitvandeontwikkelingvanNederlandnaareennetto-exporteur

vanelektriciteitnaarBelgiëenDuitslanddoorzowelderealisatievanallecentralesmeteenbijna

aansluitcontractalseenextrauitbreidingmeteenextrakoleneenheidincombinatiemeteennulgroei

vandebelastingvanaf2010.


Belastingvraag


GroeneRevolutie.Omdatervervolgensgeengroeiverondersteldisvandebelastingvraag,

istenopzichtevanhetreferentiescenarioGroeneRevolutiein2011en2014debelastingvraag

respectievelijk1.187MWen2.448MWlager.



geenuitwisselingin2011eneenexportvan5.650MWin2014.


Voorwatbetreftnieuwbouwvangrootschaligconventioneelproductievermogenzijn

alleinitiatievenmeteen(bijna)getekendcontractvooraansluitingophethoogspanningsnet

meegenomen(conformhetreferentiescenarioGroeneRevolutie).Daarnaastisrekening

gehoudenmet800MWadditioneelnieuwbouwvankolenvermogen(zondercontractvoor

aansluitingophethoogspanningsnet)ophet380kV-stationsEemshaven.



enContinuonNetbeheer-Noord-Holland(460MWin2014).Ditisconformhetreferentiescenario

GroeneRevolutie.

Windvermogen

Deuitgangspuntentenaanzienvanwindvermogenoplandzijnconformhetreferentiescenario

GroeneRevolutie.Debijdragevanwindvermogenopzeeisverondersteldop1.000MWin

steekjaar2011en2.000MWinsteekjaar2014,gelijkelijkverdeeldoverde380kV-stations

Eemshaven,MaasvlakteenIJmuiden.Debijdragevanwindvermogeninditscenarioishierdoor

1.000MWlagerdaninhetreferentie-scenarioGroeneRevolutie.

Berekeningen

HetscenarioNieuweBurchtenisdoorgerekendvooreenwintersituatievoordejaren2008,2011en2014.

DeberekeningisnetalsbijhetreferentiescenarioGroeneRevolutieopgesplitstineenbasisberekening

eneentweetal10)excursiesEemshavenenMaasvlakte.Ditalweermetalsdoelomdeproblematiek

vandeafvoervangrotevermogensstromenvanafdezelocatiesinbeeldtekrijgen.

10) InhethoofdstukwaarindestudieVisie2030isgepresenteerd,zijnookdelocatiesIJmuidenenBorsselebeschouwd.Hierisdatnietgedaan,omdatmetdevastgesteldeuitgangspuntentenaanzienvanadditioneelproductievermogenvoorditKwaliteits-enCapaciteitsplanditgeenonderscheidendesituatiesvoorhetnetopleverd.

Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n


StartpuntvoordebasisberekeningvanhetscenarioNieuweBurchtenvormtdeveronderstelde

belastingvraagendeuitwisselingviaBelgiëenDuitsland.Hetverschiltussenbelastingvraag

enuitwisselingwordtopgevulddoorinzetvanproductievermogeninNederland.Deselectie

vandeintezettenproductiemiddelenisanaloogaandebeschrevenmethodebijhetreferentie-

scenarioGroeneRevolutie.

IndebasisberekeningenisgeenuitwisselingverondersteldviadeHVDC-verbindingeneneveneens

geenbijdragevannogterealiserenwindparkenopzeeengrotewindparkenopland.

IndeexcursieEemshavenisuitgegaanin2008,2011en2014vaninvoedingvanrespectievelijk

2,6GW,4,0GWen6,4GWopEemshavenenvan0,6GWopBerguminallesteekjaren.Verderis

aangenomendatdewindparkenopEnsenEemshavenopmaximaalvermogenhunenergieaan

hetnetzullenleveren.TenaanzienvandeHVDC-verbindingenisuitgegaanvaneenimportvan

700MWviadeHVDC-verbindingmetNoorwegenincombinatiemeteenexportvan1.000MWvia

deHVDC-verbindingmetGroot-Brittannië.VoordegrensoverschrijdendeverbindingMeeden-Diele

isuitgegaanvaneenimportvan1.000MWin2008,geenimportofexportin2011MWeneenexport

van1.000MWin2014.Deinzetvandeoverigeeenhedenisgecorrigeerdvoordeextraproductie

opEemshavendevolgensrangschikkingopbasisvanmust run ennominalekosten.

IndeexcursieMaasvlaktezijndetransportenvanafdelocatieMaasvlaktehoogverondersteld.

DitisgedaandoorteveronderstellendateropennabijMaasvlakte1,0GWin2008,2,3GWin2011

en4,1GWin2014aanproductievermogeninbedrijfzalzijn.Ookisaangenomendatdewindparken

opEnsenEemshavenopmaximaalvermogenhunenergieaanhetnetzullenleverenenisrekening

gehoudenmetinvoedingvanwindvermogenopzeevan1,0GWin2011en2,0GWin2014,evenredig

verdeeldoverMaasvlakte,IJmuidenenEemshaven.TenaanzienvandeHVDC-verbindingenisnu

uitgegaanvaneenimportvan1.000MWviadeHVDC-verbindingmetGroot-Brittanniëin

eencombinatiemeteenexportvan700MWviadeHVDC-verbindingmetNoorwegen.Deinzetvan

deoverigeeenhedenisgecorrigeerdvoordeextraproductieopMaasvlaktevolgensrangschikking

opbasisvanmust run enmarginalekosten.

Dekeuzestenaanzienvanimportindebasisberekeningenindeexcursiesleidenin2014tot

eentotalehoogsteexport(desomvandeuitwisselingBelgië/Duitslandendeuitwisselingvia

deHVDC-verbindingennaarNoorwegenenGrootBrittannië)voorNederlandvan5.950MW

bijdeexcursieMaasvlakte.

DebasisgegevensvoordeberekeningenvoorhetscenarioNieuweBurchtenenexcursieszijnintabel13

gepresenteerd.Degrafieken7,8en9gevenderesultatenvanalleloadflow-berekeningenvoor

de380kV-circuits,de220kV-circuits(inclusief380/220kV-transformatoren)ende380kV-(grens-

overschrijdende)circuits.IndegrafiekenzijnzowelderesultatenvanhetscenarioNieuweBurchten

alsvandeexcursiesopgenomen.Resultatendiehorenbijdeexcursieszijnalleengegeveninhetgeval

ereenvergrotingofverkleiningvandebelastinggraadberekendis.

Intabel14wordenvoorhetlandelijk380/220kV-netderesultatenvandetoetsingpercriterium

gegevenvoordedrieonderzochtejaren,inclusiefdeuitwisselingmethetbuitenlandvoordesituatie


Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n


160

140

120

100

80

60

40

20

0


%

Mee

den

- Eem

shav

en

Mee

den

- Zw

olle

Ens

- Zw

olle

Ens

- Lel

ysta

d

Zwol

le -

Hen

gelo

Hen

gelo

- D

oeti

nche

m

Dod

ewaa

rd -

Doe

tinc

hem

Dod

ewaa

rd -

Maa

sbra

cht

Dod

ewaa

rd -

Boxm

eer

Lely

stad

- D

iem

en

Breu

kele

n - D

iem

en

Breu

kele

n - K

rim

pen

Die

men

- O

ostz

aan

Oos

tzaa

n - K

rim

pen

Oos

tzaa

n - B

ever

wijk

Beve

rwijk

- Bl

eisw

ijk

Kri

mpe

n - C

raye

stei

n

Kri

mpe

n - G

eert

ruid

enbe

rg

Kri

mpe

n - B

leis

wijk

Cra

yest

ein

- Maa

svla

kte

Cra

yest

ein

- Sim

onsh

aven

Maa

svla

kte

- Sim

onsh

aven

Blei

swijk

- W

ater

inge

n

Wat

erin

gen

- Wes

terl

ee

Wes

terl

ee -

Maa

svla

kte

Bors

sele

- G

eert

ruid

enbe

rg

Eind

hove

n - G

eert

ruid

enbe

rg

Eind

hove

n - M

aasb

rach

t

Maa

sbra

cht -

Box

mee

r

Scenario


Excursies

2008 2011 2014

grafiek 7

Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n2008 2011 2014

Nie

uw

e B

urc

hte

n

Eem

shav

en

Excu

rsie

Maa

svla

kte

Ex

curs

ie

Nie

uw

e

Bu

rch

ten

Eem

shav

en

Excu

rsie

Maa

svla

kte

Ex

curs

ie

Nie

uw

e

Bu

rch

ten

Eem

shav

en

Excu

rsie

Maa

svla

kte

Ex

curs

ie

Totaal opgestelde productievermogen 1) 15.658 15.808 15.808 19.051 19.609 20.546 24.903 25.703 27.593

Ingezette productie (eenheden >2 MW) 150 kV- en 110 kV-net 7.777 6.816 8.269 8.344 8.032 8.271 8.271 7.559 8.133

Ingezette productie 380 kV- en 220 kV-net 4.675 4.936 4.883 8.346 8.958 8.119 14.069 15.082 13.907

Totaal ingezette productie 2) (eenheden > 2 MW) 12.452 11.752 13.152 16.690 16.990 16.390 22.340 22.640 22.040

Totaal belasting 3) (incl. productie door eenheden < 2 MW) 16.302 16.302 16.302 16.690 16.690 16.690 16.690 16.690 16.690

DC uitwisseling kabel Noorwegen (+ import / - export) 0 700 -700 0 700 -700 0 700 -700

DC uitwisseling kabel Engeland (+ import / - export) 0 0 0 0 -1.000 1.000 0 -1.000 1.000

AC Uitwisseling Nederland (+ import / - export) 3.850 3.850 3.850 0 0 0 -5.650 -5.650 -5.650

1) dit is inclusief bestaand en nieuw verondersteld windvermogen zowel op land als op zee2) dit is exclusief windvermogen op land (windvermogen op land is verdisconteerd in de belastingvraag) en compensatie netverliezen3) dit is exclusief 100 MW tot 300 MW aan netverliezen

tabel 13




%

Mee

den

- Die

len

Hen

gelo

- G

rona

u

Doe

tinc

hem

- W

esel

Bors

sele

- Za

ndvl

iet

Gee

rtru

iden

berg

- Za

ndvl

iet

Maa

sbra

cht -

Lix

he

Maa

sbra

cht -

Sie

rsdo

rf

Maa

sbra

cht -

Mee

rhou

t

Maa

sbra

cht -

Rom

mer

skir

chen

Scenario


Excursies

2008 2011 2014

160

140

120

100

80

60

40

20

0

grafiek 9


2008 2011 2014


Nieuwe Burchten winter 3.850 3.850 0 0 -5.650 -5.650

Excursie Eemshaven winter 4.550 4.550 -300 -300 -5.950 -5.950

Excursie Maasvlakte winter 3.150 3.150 300 300 -5.350 -5.350


tabel 14



Mee

den

- Wei

wer

d

Eem

shav

en -

Robb

enpl

aat

Eem

shav

en -

Vie

rver

late

n

Vie

rver

late

n - Z

eyer

veen

Vie

rver

late

n - R

obbe

npla

at

Vie

rver

late

n - B

ergu

m

Wei

wer

d - R

obbe

npla

at

Zeye

rvee

n - H

esse

nweg

Berg

um -

Louw

smee

r

Louw

smee

r - O

ude

Has

ke

Oud

e H

aske

- En

s

Ens

- Hes

senw

eg

Mee

den

380/

220

kV

Eem

shav

en 3

80/2

20 k

V

Ens

380/

220

kV

160

140

120

100

80

60

40

20

0

%

Scenario


Excursies

2008 2011 2014

grafiek 8

Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n



Inditscenarioleidtdetransitievanimportnaarexport-viadeverbindingenmetBelgiëenDuitsland-

toteenverschuivingvantransportennaardeoostzijdevande380kV-ring.Hierdoorontstaan

knelpuntenindeverbindingenaandeoostzijdevandering.

Knelpunten220kV


Vanafhetmoment11)datde220kV-verbindingHessenweg-Hoogeveenwordtgeamoveerd

voldoetdeaansluitingvanhet220kV-koppelpuntHessenwegnietmeeraandenetontwerp-

criteriametnametijdensonderhoud.



RobbenplaatenEemshavenmetelkaarverbindt.Deoverbelastingvandezekorteverbindingdie

hetouderestationkoppeltmethetnieuwerestationopdezelocatie,wordtveroorzaaktdoor

dehogeinzetvanproductiemiddeleninEemshaven.

220kV-verbindingenEemshaven/Robbenplaat-Weiwerd-Meedenen

Eemshaven/Robbenplaat-Vierverlaten

Erontstaanvanaf2014knelpuntenopdeverbindingEemshaven/Robbenplaat-Weiwerd-Meeden

enEemshaven/Robbenplaat-Vierverlaten,mededoordeinditscenarioverondersteldeinzet

vannieuwkolenvermogenopdelokatieEemshaven.


Vanafhetjaar2011wordenknelpuntengevondenopde380/220kV-transformatorenin

EemshaveneninMeeden.Deknelpuntenkomeneerdernaarvorendanbijhetreferentiescenario

GroeneRevolutiedoordeinditscenarioverondersteldeinzetvanextrakolenvermogenop

delokatieEemshaven.

Knelpunten�80kV

Vanaf2014wordteenknelpuntgevondenopde380kV-verbindingEemshaven-Meedenmede

doordeinditscenarioverondersteldeinzetvanextrakolenvermogenopdelokatieEemshaven.

Vanaf2014komteenknelpuntopde380kV-verbindingZwolle-Hengelonaarvoren,veroorzaakt

doordatNederlandvermogenexporteertnaarDuitslandenBelgië.Indebasisberekeningwordt

veelvermogeninhetnoordenvanNederlandingevoed,watveelalviadeoostzijdevande380kV-

ringgetransporteerdwordtnaarHengelo,DoetinchemenMaasbrachtalwaardegrensverbindingen

metDuitslandlopen.

IndebasisberekeningvoorhetscenarioNieuweBurchtenzijnondankseenexportvan5.650MW

voordegrensoverschrijdendecircuitsgeenknelpuntengeconstateerd,doordatdeextraverbinding

vanDoetinchemnaarWesel(Duitsland)detransportenvanNederlandnaarDuitslandmeer

evenredigverdeelt.

11) MomenteelisnogindiscussieoftotamoveringvandeverbindingHessenweg-Hoogeveenzalwordenovergegaan.InhetgevaldeverbindingblijftbestaanvoldoetdeaansluitinginHessenwegaandenetontwerpcriteria.

Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n


Knelpunteninhet�80/220kV-hoogspanningsnetgerelateerdaanexcursies

IndeexcursieEemshavenontstaatdoordeverondersteldeinzetvanproductievermogen(inclusiefwind-

vermogen)inhetnoordenvanNederland,endevermogensuitwisselingenviadeHVDC-verbindingen

inEemshavenenMaasvlakte,eendominantetransportrichtinginhetNederlandsenetvannoordoost

naarzuidwest.Ditleidttotknelpuntenin380kV-en220kV-verbindingenvandelocatieEemshaven

totde380kV-ringstructuurinZwolleenEns,alsooktotknelpunteninde380/220kV-koppelingen.

Ookveroorzakendehogetransportenknelpunteninverbindingenvande380kV-ring.Vanaf2014,

alsgerekendismeteenexportvanNederlandnaarBelgiëenDuitsland,verschuiftdedominante

transportrichtingvandewestzijdenaardeoostzijdevande380kV-ringwaardoorookinverbindingen

aandeoostzijdeknelpuntenontstaan.

Knelpunten�80/220kV-koppelingenEns,EemshavenenMeeden

Vanaf2008komthetknelpuntophet380/220kV-koppelpuntinMeedenenvanaf2011inEemshaven

invergelijkingmetdebasisberekeningversterktnaarvorendooreenhogereinzetvanproductieopen

nabijEemshaven.Het380/220kV-koppelpuntinEnsvormtindezeexcursievanaf2008eenknelpunt.

Knelpunten220kV-net

Vanaf2008ontstaatereenknelpuntopdeverbindingBergum–Louwsmeer.Nadeveronderstelde

upgradevandezeverbindingverdwijnthetknelpuntin2014.

ErwordtopdeverbindingVierverlaten-Zeyerveen-Hessenwegeenknelpuntberekend.Ditknelpunt

verdwijntvanaf2011alsverondersteldwordtdatde220kV-verbindingHessenweg-Zeyerveendan

isgeamoveerd.Vanaf2011komthetknelpuntopdeverbindingRobbenplaat-Eemshaveninvergelijking

metdebasisberekeningversterktnaarvorenenontstaatereenknelpuntopdeverbinding

Eemshaven/Robbenplaat-Weiwerd-Meeden.Vanaf2014ontstaatereenknelpuntop

deverbindingEemshaven/Robbenplaat-Vierverlaten.


OpdeverbindingenvanEemshavennaarde380kV-ringstructuurontstaanvanaf2014knelpunten

opdeverbindingMeeden-ZwolleenopdeverbindingEemshaven-Meeden.Opde380kV-ring

leidendehogetransportenvannoordoostnaarzuidwestvanaf2008totknelpuntenopdeverbinding

Zwolle-Ens-Lelystad-Diemenenvanaf2014ooktotknelpuntenaandeoostzijdevande380kV-ring

opdeverbindingZwolle-Hengelo-Doetinchem.BijdeexportvanNederlandnaarBelgiëenDuitsland

incombinatiemeteenhogeopwekkinginhetnoordenvanNederland,kaneenknelpuntoptredenbij

dedwarsregeltransformatoreninMeeden,inhetgevaldatdebeidecircuitsvande380kV-verbinding

vanMeedennaarZwollenietbeschikbaarzijn.

IndeexcursieMaasvlakteontstaatdoordeverondersteldeinzetvanproductievermogenen

windvermogeninhetwestenvanNederlandendoordevermogensuitwisselingenviadeHVDC-

verbindingeninEemshavenenMaasvlakteeendominantetransportrichtinginhetNederlandsenet

vanwestnaaroost.Ditleidttotknelpunteninde380kV-verbindingenvandelocatieMaasvlaktetot

de380kV-ringinKrimpenenBleiswijk.Ookontstaaner,doordehogetransporten,knelpuntenin

de380kV-ring.Vanaf2014,alsgerekendismeteenexportvanNederlandnaarBelgiëenDuitsland,

versterktdedominantetransportrichtingvanwestnaarzuidoostinde380kV-ringwaardoorin

verbindingenaandezuidzijdevande380kV-ringookknelpuntenontstaan.

Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n

ExcursieMaasvlakte

ExcursieEemshaven


Knelpunten�80/220kV-koppelingenEemshaven

In2014,zijnerknelpuntenopde380/220kV-koppelpunteninEemshavenenMeeden.Dezeknelpunten

komenlaternaarvoreninvergelijkingmetdebasisberekeningvanwegedelagerverondersteldeinzet

vanproductievermogeninhetnoordenvanhetNederland.

Knelpunten220kV-net

Vanafhetsteekjaar2011wordteenknelpuntgevondenopdeverbindingRobbenplaatEemshaven

diede220kV-stationsRobbenplaatenEemshavenmetelkaarverbindt.


Alleknelpuntenwordengevondeninhetjaar201412)enwordensteedsveroorzaaktdoor

deverondersteldehogeinzetvanproductievermogeninhetwesten.

OmdatzowelopMaasvlaktealsopIJmuidenveelvermogen(waaronderde3.000MWoffshorewind)

wordtingevoed,ontstaateenoverbelastingopdeverbindingDiemen–OostzaaninNoord-Holland.

Deoverbelastingvandezeverbindingwordtmedeveroorzaaktdoordathet380kV-circuitvanKrimpen

naarOostzaanwelvoorbijgaataanDiemenmaardaarnietaangeslotenis.Doordezenettopologie

raaktdeverbindingDiemen–Oostzaaneerderoverbelast.

ErontstaateenknelpuntopdeverbindingMaasvlakte–Westerlee–WateringenBleiswijk,mede

veroorzaaktdoordegrootschalige(1.500MW)invoedingvanwindvermogenopzeeaangesloten

opMaasvlakte.

Opde380kV-ringleidendehogetransportenvanwestnaaroosttotknelpuntenopdeverbinding

Krimpen–BreukelenenKrimpen–GeertruidenbergenvanwegedeexportnaarBelgiëenDuitsland

ookopdeverbindingenGeertruidenberg–Eindhoven–Maasbracht.

DaarnaastwordtookopdeverbindingvanZwollenaarHengeloeenknelpuntberekend,omdat

bijdeverondersteldeexporteensubstantieelvanhetproductievermogeninhetNoordenvan

Nederlandinbedrijfzalzijn.



ZievoorzienemaatregeleninhetreferentiescenarioGroeneRevolutie.

220kV-verbindingRobbenplaat–Eemshaven


220kV-verbindingenEemshaven/Robbenplaat-Weiwerd–Meedenen

Eemshaven/Robbenplaat-Vierverlaten



12) In2011wordengeenknelpuntengesignaleerd.InditjaarisdeRandstad380Zuidringinbedrijfverondersteld.

Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

nBasisvariant



ZievoorzienemaatregeleninhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,zoalsaangegevenbij

deexcursieEemshaven.

�80kVverbindingenEemshaven–MeedenenZwolle-Hengelo.

DeoplossingvoorhetknelpuntopEemshaven–Meedenisbeschrevenindedefinitieveoplossing

voordetransportcapaciteitsuitbreidingvoordelokatieEemshaven(zievoorzienemaatregelen

zoalsaangegevenbijreferentiescenarioGroeneRevolutie,excursieEemshaven).

DeoplossingvoorhetknelpuntopdeverbindingZwolle-Hengelomoetkomenuitdeaangekondigde

studienaardemogelijkhedenvoorvergrotingvandetransportcapaciteitvande380kV-ring.

Algemeen

Deoplossingen,voordeindeexcursieEemshavengevondenknelpunten,zijneerderbeschreven

bijdemogelijkemaatregelenbijhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,excursieEemshaven.

Indieparagraafzijndetijdelijke(onderandereupgradevandeoosttakofwesttakvan

het220kV-net)enendefinitieveoplossing(onderanderenieuwe380kV-verbindingvan

EemshavennaarEns)voordetransportcapaciteitsuitbreidingvoordelocatieEemshavenbeschreven.

Detijdelijkeoplossingelimineertdeknelpuntenopde220kV-verbindingenBergum-Louwsmeer

enVierverlaten–Zeyerveen–Hessenweg(eerdervermeldbijdemogeljikemaatregelenin

hetreferentiescenarioGroeneRevolutie,bijexcursieEemshaven).

Dedefinitieveoplossingelimineertdeknelpuntenopde220kV-verbindingenEemshaven/

Robbenplaat–Weiwerd–MeedenenEemshaven-Robbenplaat/Vierverlatenenopde380kV-

verbindingenEemshaven–Meeden–Zwolle(eerdervermeldbijdemogelijkemaatregelen

inhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,bijexcursieEemshaven).

Voorzoweldetijdelijkealsdedefinitieveoplossingmoetdebenodigde380/220kV-transformator-

capaciteitnogwordenvastgesteld.Hiervoorwordenstudiesgestartdiegekoppeldzijnaan

deuitwerkingvandetijdelijkeendefinitieveoplossingen(dezeoplossingiseerdervermeld

bijdeexcursieEemshavenvanhetreferentiescenarioGroeneRevolutie).

HetknelpuntopdeverbindingRobbenplaat–Eemshaventussenhetoudereennieuwerestationop

dezelfdelocatiemoetwordenopgelostdoorverhogingvantransportcapaciteitvandeverbinding

(dezeoplossingiseerdergemeldbijdebasisvariantvanhetreferentiescenarioGroeneRevolutie).


Deoplossingvoordegevondenknelpuntenopde380kV-ringmoetkomenuitdeaangekondigde


Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n

ExcursieEemshaven


�80kV-dwarsregeltransformatorMeeden

DeoplossingvoorhetknelpuntopdedwarsregeltransformatoreninMeeden(bijexportvan5.650MW

naarBelgiëenDuitslandin2014)isdedefinitievetransportcapaciteituitbreidingvoordelokatie

EemshavenzoalsbeschrevenbijdemogelijkemaatregelenbijhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,

excursieEemshaven.Totdatdezeoplosssinggerealiseerdismoetdeoplossinggevondenworden

ineenjuisteoperationeleafstemmingvandeinzetvandedwarsregeltransformatoren.Mogelijke

consequentiehiervanisbeperkingvandeuitwisselingmetDuitslandofeenoperationeleherverdeling

vandeinzetvanproductieinNederland.

Algemeen

Deoplossing,voordeindeexcursieMaasvlaktegevondenknelpunten,zijneerderbeschreven

bijdemogelijkemaatregelenbijhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,excursieMaasvlakte.

Indezeparagraafisdedefinitieveoplossingvoordetransportcapaciteituitbreidingvoor

delocatieMaasvlaktebeschreven.

Hetindeexcursiemeegenomenproductievermogenzondercontractvooraansluitingophetnet

(indezeexcursiehetinbedrijfverondersteldeoffshorewindvermogen)resulteertnaderealisatie

vandeRandstad380Zuidringinknelpuntenopde380kV-verbindingenvanMaasvlaktenaarKrimpen

ennaarBleiswijk.Voordeextrabenodigdetransportcapaciteitmoetdeoplossinggezochtworden

inoperationelemaatregelen,verdereaanpassingenofuitbreidingeninhetnet,zoalseennieuwe

verbindingvanMaasvlaktenaarde380kV-ring.Tijdelijkzouweerkunnenwordenovergegaan

naarhetaansluitenvanproductievermogenonderrun back ofondern-1condities.

Voordeoplossingvandeknelpuntenopde380/220kV-koppelingenEns,Eemshavenen

Meeden(zievoorzienemaatregeleninhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,zoals

aangegevenbijdeexcursieEemshaven).

HetknelpuntopdeverbindingRobbenplaat–Eemshaventussenhetoudereennieuwerestationop

dezelfdelocatiemoetwordenopgelostdoorverhogingvantransportcapaciteitvandeverbinding.

(dezeoplossingiseerdervermeldbijhetreferentiescenarioGroeneRevolutie)


Deoplossingvoordegevondenknelpuntenopde380kV-ringopdeverbindingenBreukelen-Krimpen,

Geertruidenberg-Eindhoven–MaasbrachtenZwolle–Hengelomoetkomenuitdeaangekondigde


�80kV-verbindingDiemen-Oostzaan

Deoplossingvanhetknelpuntinde380kV-verbindingDiemen–Oostzaanbestaatuithetinlussen

vanhetcircuitKrimpen–Oostzaaninhet380kV-stationDiemen.(dezeoplossingiseerdervermeld

bijdeexcursieMaasvlaktevanhetreferentiescenarioGroeneRevolutie)


Degevondenknelpuntenenmogelijkemaatregelenindeaankoppelingenvanderegionale

netbeheerderszijnidentiekaandeknelpuntenenmaatregelenuithetreferentiescenario

GroeneRevolutie.

Scen

ario

Nie

uw

eB

urc

hte

n

ExcursieMaasvlakte


�.� ScenarioGeldRegeert


2 VerhogentransportcapaciteitRobbenplaat-Eemshaven

3 Verhogentransportcapaciteitdeel220kV-net.Plaatsenderde380/220kV-transformatorEns,gevolgddooraanleggen

nieuwe380kV-verbindingEemshaven-Zwollee.o.enbouwennieuw380kV-stationnabijZwolle.


4 InlussencircuitDiemen-Oostzaanin380kV-stationDiemen

5 Aanleggennieuwe380kV-verbindingBorsselenaar380kV-ring

Scen

ario

Gel

dR

egee

rt

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



2

1

4

5

3

kaart 4


HetscenarioGeldRegeertgaatuitvaneengeringeduurzameontwikkelingenrelatiefveelnieuwbouw

vanproductievermogendoorzowelderealisatievanallecentralesmeteenbijnageldigaansluit-

contractalseenextrauitbreidingvanhetproductieparkmettweeextrakoleneenheden.Daarnaastzal

doordegeringeaandachtvoorduurzaam,hetelektriciteitsverbruikvanaf2010meerdangemiddeld

(3%)groeien.Doordetoenamevanhetproductievermogenzalervanaf2011geenimportmeeruit

BelgiëenDuitslandplaatsvinden.


Belastingvraag


GroeneRevolutie.Deverondersteldegroeivandebelastingvraagistenopzichtevan

hetreferentiescenarioGroeneRevolutieisin2011en2014respectievelijk406MW

en1.092MWhoger.



engeenuitwisselingin2011en2014.


Voorwatbetreftnieuwbouwvangrootschaligconventioneelproductievermogenzijnalle

initiatievenmeteen(bijna)getekendcontractvooraansluitingophethoogspanningsnet

inditscenariomeegenomen(conformhetreferentiescenarioGroeneRevolutie).

Verderisrekeninggehoudenmet1.600MWadditioneelproductievermogeninhetsteekjaar2014,

verdeeldoverhet380kV-stationEemshaven(800MW)enhet220kV-stationBergum(800MW).

Tenaanzienvanhetuitbedrijfnemenvanproductievermogenisrekeninggehoudenmetdeamovering

van555MWverdeeldoverEnecoNetbeheer-Utrecht(95MWin2011)enContinuonNetbeheer-

Noord-Holland(460MWin2014).DitisconformhetreferentiescenarioGroeneRevolutie.

Berekeningen

HetscenarioGeldRegeertisdoorgerekendvooreenwintersituatievoordejaren2008,2011en2014.

IndeberekeningenisgeenuitwisselingverondersteldviadeHVDC-verbindingeneneveneensgeen

bijdragevannogterealiserenwindparkenopzeeengrotewindparkenopland.

DeberekeningenvoorhetscenarioGeldRegeertzijnintabel15gepresenteerd.Intabel16

wordenvoorhetlandelijk380/220kV-netderesultatenvandetoetsingpercriteriumgegeven

voordedrieonderzochtejaren,inclusiefdeuitwisselingmethetbuitenlandvoordesituatie


Degrafieken10,11en12gevenderesultatenvanalleloadflow-berekeningenvoorde380kV-circuits,

de220kV-circuits(inclusief380/220kV-transformatoren)ende380kV-(grens-overschrijdende)circuits.

Scen

ario

Gel

dR

egee

rt



2008 2011 2014


Geld Regeert winter 3.850 3.850 0 0 0 0


tabel 16

2008 2011 2014

Totaal opgestelde productievermogen 1) 15.658 19.172 25.478

Ingezette productie (eenheden > 2 MW) 150 kV en 110 kV net 7.777 8.753 7.849

Ingezette productie 380 kV en 220 kV net 4.675 9.142 11.993

Totaal ingezette productie 2) (eenheden > 2 MW) 12.452 17.895 19.842

Totaal belasting 3) (inclusief productie door eenheden < 2 MW) 16.302 17.895 19.842

DC uitwisseling kabel Noorwegen (+ import / - export) 0 0 0

DC uitwisseling kabel Engeland (+ import / - export) 0 0 0

AC Uitwisseling Nederland (+ import / - export) 3.850 0 0

1) Dit is inclusief bestaand en nieuw verondersteld windvermogen zowel op land als op zee2) Dit is exclusief windvermogen op land (windvermogen op land is verdisconteerd in de belastingvraag) en compensatie netverliezen3) Dit is exclusief 100 MW tot 300 MW aan netverliezen

160

140

120

100

80

60

40

20

0


%

Mee

den

- Eem

shav

en

Mee

den

- Zw

olle

Ens

- Zw

olle

Ens

- Lel

ysta

d

Zwol

le -

Hen

gelo

Hen

gelo

- D

oeti

nche

m

Dod

ewaa

rd -

Doe

tinc

hem

Dod

ewaa

rd -

Maa

sbra

cht

Dod

ewaa

rd -

Boxm

eer

Lely

stad

- D

iem

en

Breu

kele

n - D

iem

en

Breu

kele

n - K

rim

pen

Die

men

- O

ostz

aan

Oos

tzaa

n - K

rim

pen

Oos

tzaa

n - B

ever

wijk

Beve

rwijk

- Bl

eisw

ijk

Kri

mpe

n - C

raye

stei

n

Kri

mpe

n - G

eert

ruid

enbe

rg

Kri

mpe

n - B

leis

wijk

Cra

yest

ein

- Maa

svla

kte

Cra

yest

ein

- Sim

onsh

aven

Maa

svla

kte

- Sim

onsh

aven

Blei

swijk

- W

ater

inge

n

Wat

erin

gen

- Wes

terl

ee

Wes

terl

ee -

Maa

svla

kte

Bors

sele

- G

eert

ruid

enbe

rg

Eind

hove

n - G

eert

ruid

enbe

rg

Eind

hove

n - M

aasb

rach

t

Maa

sbra

cht -

Box

mee

r

Scenario


grafiek 10

Scen

ario

Gel

dR

egee

rt tabel 15




%

Mee

den

- Die

len

Hen

gelo

- G

rona

u

Doe

tinc

hem

- W

esel

Bors

sele

- Za

ndvl

iet

Gee

rtru

iden

berg

- Za

ndvl

iet

Maa

sbra

cht -

Lix

he

Maa

sbra

cht -

Sie

rsdo

rf

Maa

sbra

cht -

Mee

rhou

t

Maa

sbra

cht -

Rom

mer

skir

chen

Scenario


160

140

120

100

80

60

40

20

0

grafiek 12



Mee

den

- Wei

wer

d

Eem

shav

en -

Robb

enpl

aat

Eem

shav

en -

Vie

rver

late

n

Vie

rver

late

n - Z

eyer

veen

Vie

rver

late

n - R

obbe

npla

at

Vie

rver

late

n - B

ergu

m

Wei

wer

d - R

obbe

npla

at

Zeye

rvee

n - H

esse

nweg

Berg

um -

Louw

smee

r

Louw

smee

r - O

ude

Has

ke

Oud

e H

aske

- En

s

Ens

- Hes

senw

eg

Mee

den

380/

220

kV

Eem

shav

en 3

80/2

20 k

V

Ens

380/

220

kV

Scenario


160

140

120

100

80

60

40

20

0

%

grafiek 11

Scen

ario

Gel

dR

egee

rt



DeknelpunteninhetscenarioGeldRegeertzijngrotendeelsvergelijkbaarmetdievan

hetreferentiescenarioenhetscenarioDuurzameTransitie.Eenaantalknelpuntenkomt

meernadrukkelijknaarvorendoordeextrainzetvanvermogeninhetnoorden.


Vanafhetmomentdatde220kV-verbindingHessenweg-Hoogeveenisgeamoveerdvoldoet

deaansluitingvanhet220kV-koppelpuntHessenwegtijdensonderhoudaande220kV-verbinding

Ens-Hessenwegnietmeeraandenetontwerpcriteria.



RobbenplaatenEemshavenmetelkaarverbindt.Deoverbelastingvandezekorteverbinding

diehetouderestationkoppeltmethetnieuwerestationopdezelocatie,wordtveroorzaakt

doordehogeinzetvanproductiemiddeleninEemshaven.


Erontstaatvanaf2011eenknelpuntopdeverbindingRobbenplaat-Weiwerd-Meedendoor

deinditscenarioverondersteldeadditioneleinzetvanvermogeninEemshavenenBergum.



enMeeden.Deknelpuntenvindenhunoorzaakindehogeverondersteldeinzetvanproductiemiddelen

aangeslotenopennabijEemshaven.

Mogelijkemaatregeleninhet�80kV-en220kV-hoogspanningsnet



220kV-verbindingRobbenplaat–Eemshaven


220kV-verbindingRobbenplaat–Weiwerd–Meeden

ZievoorzienemaatregeleninhetreferentiescenarioGroeneRevolutie,metnamedemaatregelen





Degevondenknelpuntenenmogelijkemaatregelenindeaankoppelingenvanderegionale

netbeheerderszijnidentiekaandeknelpuntenenmaatregelenuithetreferentiescenario

GroeneRevolutie.

Scen

ario

Gel

dR

egee

rt


�.� EssentNetwerk-Noord

1 Extra220/110kV-transformatorinéénvandenoordelijkekoppelpunten

2 Extra380/110kV-transformatorinHessenwegofHengelo


4 Tweeextra220/20kV-transformatorenEemshaven-Oost

Uitgangspunten

Voorde110kV-en20kV-aansluitingvanEssentNetwerk-Noordmetrespectievelijk3.990MVAen

640MVAaantransformatorcapaciteitiséénvariantbeschouwdendoorgerekendvooreenwinter-

situatievoordejaren2008,2011en2014.Inhetsteekjaar2008zijnalle20kV-aansluitingenin

Vierverlaten,EemshavenOost,MeedenenWeiwerdopgebouwduittwee220/20kV-transformatoren.

Bestaandwindvermogenenanderedecentraleopwekeenhedenmeteenvermogenkleinerdan10MW

zijnverwerktindebelasting.

Vanafhetsteekjaar2008isrekeninggehoudenmetdeinbedrijfnamevandederde

380/110kV-transformatorinhet380kV-stationHengeloenmetdeinbedrijfname

vandetweede220/110kV-transformatorinhet220kV-stationMeeden.

Esse

nt

Net

wer

k-N

oo

rd

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



4

1

2

3

kaart 5


Vanafhetsteekjaar2011isrekeninggehoudenmetdeamoveringvande220kV-verbindingHoogeveen-

Hessenwegenmetdeinbedrijfnamevaneenderdeenvierde220/20kV-transformatorinhet220kV-

stationEemshavenOost.Deaannamebetreffendedeamoveringwordthiervermeldomdatditinvloed

heeftopdevermogensverdelingoverdekoppelpunten.Hierbijmoetwelopgemerktwordendat

dediscussieoftotamoveringwordtovergegaannogloopt.

Voordedoorgerekendevariantiseenkortebeschrijvingvandeuitgangspuntengegevendiebijtoetsing

aandecriteriaa,benczijngebruiktvoordegehanteerdebelastingeninzetvanproductievermogen.

Voordezevariantzijntevensdebasisgegevensvoordeberekeningenintabel17gepresenteerd.

Grafiek13geeftderesultatenvanalleloadflow-berekeningenpertransformatorvoordeverschillende

koppelpunten.Intabel18zijnderesultatenvandetoetsingpercriteriumgegevenvoordedrie

onderzochtejaren,inclusiefdeuitwisselingmethet380/220kV-netvoordesituatiezonder

onderhoudofstoring.

Variant

VariantEssentNetwerk-NoordI

Voorhet110kV-netgaatdevariantuitvaneenbelastinggroeitenopzichtevan2008met426MW

en553MWinrespectievelijk2011en2014.Hierbijisrekeninggehoudenmet:

• eenautonomegroeivan1½%,resulterendineengroeivandebelastingmet1.956MWin2008

naar2.256MWin2014;

• eensprongsgewijzebelastinggroeialsgevolgvanprojectenenandereontwikkelingen,waaronder

gascompressie,resulterendineenaddiotionelegroeivan198MWin2008naar442MWin2014;

Voorde20kV-stationsisrekeninggehoudenmeteenbelastinggroeitenopzichtevan2008

met27MWen33MWinrespectievelijk2011en2014.

Vandebeschikbareproductiemiddelenisvoordetoetsingaandecriteriaaenb,inhetjaar2008

666MWaanproductievermogeninbedrijfverondersteld.Hierbijisrekeninggehoudenmet

deinbedrijfnamevan100MWextraproductievermogenin2008verdeeldoverde110kV-stations

HengeloenCoevorden.Vanaf2011isdeextrainzetvan130MWnieuwproductievermogen

verondersteldnabijCoevorden.Voordetoetsingaanhetcriteriumczijnallebeschikbareeenheden

inbedrijfverondersteld.

Knelpunten110kV-aansluiting

Vanaf2011komthetkoppelpuntZeyerveenalsknelpuntnaarvorenbijdetoetsingaancriteriumb

(gewensteafnamenenleveringen).Ditknelpuntmanifesteertzichtbijdeverondersteldeamovering

vande220-kV-verbindingHessenweg-Hoogeveen.In2014isdegevondenoverbelastinginZeyerveen

lichtgestegentenopzichtevan2011.

Aanheteindevandezichtperiodevanaf2014komthetkoppelpuntMeedenalsknelpuntnaarvoren

bijdetoetsingaancriteriumb.Ditknelpuntishoofdzakelijkgerelateerdaanhetextraverbruikdoor

nieuwegascompressiestations.

BijhetkoppelpuntHengelowordt,doortoenamevandebelastingvraag,in2014eenknelpunt

geconstateerdbijtoetsingaancriteriumb.

Esse

nt

Net

wer

k-N

oo

rd


Verdergeldtvanaf2010,hetjaarvanamoveringvande220-kV-verbindingHessenweg-Hoogeveen,

datdeaansluitingvanhetkoppelpuntHessenwegtijdensonderhoudaande220kV-verbinding

Ens-Hessenwegnietmeervoldoetaandenetontwerpcriteria.

Knelpunten20kV-aansluiting

In2011ontstaatinEemshavenOosteenknelpuntindeaankoppeling.Ditknelpuntwordtzowel

veroorzaaktdooreentoenamevandeverwachtebelastingvraagdooreengroteafnemer,alsdoor

eentoenamevandegewensteterugleveringvan20kVnaar220kVvanwegehetverzoektot

aansluitingvannieuwewindmolensmeteengezamenlijkvermogenvan300MW.

Deterugleveringvan20kVnaar220kVreduceerttevensdehoeveelheidaftevoerenproductie-

vermogenvanhetbovenliggend380kV-netnabijEemshavennaarde380kV-ringstructuur,waardoor

knelpunteninhet380/220kV-netontstaan.VanwegedezeknelpuntenisTenneTmomenteelmet

deaangeslotenpartijindiscussieoverdeaansluitingvanproductievermogenachterdeaansluiting

opEemshavenOost.

Bovenstaandeproblematiekvanknelpuntenineennetdooraansluitingenvannieuwproductie-

vermogenineenonderliggendnetspeeltookinhet110kV-netvandeaangeslotennetbeheerder.

Ookhierontstaandoornieuweaansluitingenvanproductievermogeninhet110kV-netknelpunten

inhet380/220kV-net.Dezeproblematiekisspecifiekbijdelandelijkescenario’sbeschouwd,

omdatdemogelijkemaatregeleninhet380/220kV-netgevondenmoetenworden.

Basisgegevens berekeningen

2008 2011 2014

Totaal opgestelde productie (eenheden > 10 MW) 1.111 1.241 1.241

Totaal ingezette productie (eenheden > 10 MW) 666 796 796

Totaal belasting (inclusief productie door eenheden < 10 MW) 2.154 2.581 2.707

Uitwisseling 110 kV (exclusief netverliezen) 1.488 1.785 1.911

Belastinggraad transformatoren Essent Netwerk - Noord

Mee

den

Vie

rver

late

n

Wel

wer

d

Zeye

rvee

n

Hen

gelo

Hes

sew

eg

%

Scenario


160

140

120

100

80

60

40

20

0

grafiek 13

Esse

nt

Net

wer

k-N

oo

rd

tabel 17



Koppelpunten110kVMeedenenZeyerveen

DeknelpunteninZeyerveenenMeedenzijnineenrecentuitgevoerdegezamenlijkestudievan

TenneTTSOenEssentNetwerkNoordbeschouwdinsamenhangmetdeknelpunteninhetregionale

110kV-transportnetvanEssentNetwerkNoord.Relevanthierbijishetaldannietamoverenvan

de220-kV-verbindingHessenwegHoogeveen.Eendeelvandeoplossingisgevondeninhetversterken

vande110-kVinfrastructuur,watbeschrevenisinhetKwaliteits-enCapaciteitsplanvan

EssentNetwerkNoord.

EenoplossingvoorhetknelpuntinMeedenishetplaatsenvaneenextra220/110kV-transformator

inéénvandenoordelijkekoppelpunten.Hetmomentvandezeuitbreidingisafhankelijkvan

dedaadwerkelijkebelastinggroeimetnamedievandegascompressie.

Koppelpunt110kVHengeloenHessenweg

HetknelpuntinHengeloaanheteindvandezichtperiodekanwordenopgelostdooreenextra

transformatorinHessenwegofHengelo.Hetmomentvandezeuitbreidingisafhankelijkvan

debelastinggroeiende110kV-netontwikkelinginderegio.

HetknelpuntinHessenwegdatgekoppeldisaandeamoveringvande220kV-verbindingHessenweg-

Hoogeveenkanwordenopgelostdoordebouwvaneen380/110kV-koppelingnabijZwolle.Ineennader

tebepalenfaseringmoetendande220/110kV-transformatorenopstationHessenwegworden

vervangendoor380/110kV-transformatorenineennieuwkoppelpuntbijZwolle.Totdeinbedrijfname

vandeeerste380/110kV-transformatorkanhetknelpunttijdelijkopgelostwordendooronderhoud

aande220kV-verbindingEns-Hessenweguittestellen.Dezeoplossingisookopgenomenbij

debeschouwingvandehetlandelijktransportnet.

Koppelpunten20kVEemshavenOost

HetknelpuntophetkoppelpuntEemshavenOostkanopgelostwordendooreenuitbreiding

mettweetransformatorenopditpunt.


2008 2011 2014

Variant criterium A B C A B C A B C

Variant I 1.518 1.518 1.731 1.822 1.822 2.035 1.949 1.949 2.162

Groen: voldoet wel aan criterium, blauw: voldoet niet aan criterium Uitwisseling (MW) met TenneT (+ : richting regio, - : richting TenneT) in de situatie zonder onderhoud of storing (inclusief netverliezen)

Esse

nt

Net

wer

k-N

oo

rd tabel 18



TenopzichtevanhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanisdebelastingprognosedoordenetbeheerder

naarbenedenbijgesteld.Voordeautonomebelastinggroeiiseenpercentageaangenomenvan1,5%,

dat1%lagerisinvergelijkingmethetvorigeplan.Ookisuitgegaanvaneenlagerebelastingvraag

voorheteerstejaarvandeplanperiode.Bijvergelijkingmetdeprognoseuithetvorigeplanleidt

ditvoorhetjaar2008toteenafnamevandevraagmet424MW(18%).Hiervanwordtongeveer

dehelftveroorzaaktdooreenlagereprognosevandeextravraagvoorgascompressiein2008,

omdateenaantalprojecteneendrietaljarenlaterinbedrijfkomt.Hetoverigedeelisvoor108MW

terugtevindeninde110kV-belastingvraagenvoor98MWinde20kV-belastingvraag.

Bijvergelijkingvandeprognosesvoorhetjaar2011isdeafnamevandebelastingvraag237MW(9%).

Ditverschilisopgebouwduit52MWminderbelastingvraagdoorgascompressieenrespectievelijk

88MWen89MWdoorlagere110kV-en20kV-belastingvraag.Invergelijkingmethetvorige

Kwaliteits-enCapaciteitsplanishetenigeverschiltenaanzienvandeuitgangspuntenmetbetrekking

totproductiemiddelendathetproductiemiddelbijSchoonebeekdriejaarlaterinbedrijfkomt.

DeinhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanaangekondigdeuitbreidingenvantransportcapaciteit

opdekoppelpuntenHengelo(derde380/110kV-transformator)enMeeden(tweede220/110kV-

transformator)zijninbedrijfverondersteldvanaf2008.Delagerebelastingprognoseendeextra

transformatorcapaciteitleidttoteenafnamevanhetaantalknelpunten.Deknelpuntendieinhetvorige

Kwaliteits-enCapaciteitsplanwarengeconstateerdopde220/20kVkoppelpuntenzijnverdwenen

dooreenherverdelingvandebelastingvraag.DeinhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplangenoemde

oplossingenzijnofwordenmomenteelgeïmplementeerd.

Esse

nt

Net

wer

k-N

oo

rd


�.7 ContinuonNetbeheer-Friesland

1 Extra220/110kV-transformatorinLouwsmeerofOudeHaske

Uitgangspunten

IntotaalzijnvoordeaansluitingvanContinuonNetbeheer-Frieslandmeteentransformatorcapaciteit

van1.200MVAtweevariantendoorgerekend.Devariantenzijndoorgerekendvooreenwintersituatie

indejaren2008,2011en2014.

Voordeeerstevariantiseenkortebeschrijvinggegevenvandeuitgangspuntendiebijdetoetsing



Bijdebeschrijvingvandeanderevariantzijnalleendeverschilleninuitgangspuntenvoorbelasting

eningezetvermogenbijdetoetsingaandecriteriaaangegeven.Overigensisvoorditdeelnetgeen

productievermogengroterdan10MWinbedrijfverondersteld.

Grafiek14geeftderesultatenvanalleloadflow-berekeningenpertransformatorvoor

deverschillendekoppelpunten.Intabel20zijnderesultatenvandetoetsingpercriterium

gegevenvoordedrieonderzochtejaren,inclusiefdeuitwisselingmethet220kV-netvoor

desituatiezonderonderhoudofstoring.

Varianten

VariantContinuonNetbeheer-FrieslandIBasis

Dezevariantgaatuitvaneenbelastinggroeiin2011en2014tenopzichtevan2008,metrespectievelijk

39en80MW.Bestaandwindvermogenenanderedecentraleopwekeenhedenmeteenvermogen

kleinerdan10MW,zijnverdisconteerdindebelasting.

VariantContinuonNetbeheer-FrieslandIIHoog

DezevariantgaattenopzichtevanvariantIvoordeperiodevanaf2009uitvaneenhogere

belastinggroei.In2011en2014leidtditrespectievelijktoteenextrabelastingvraagvan30MW

en57MWtenopzichtevandebasisvariant.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-Fri

esla

nd

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



1

kaart 6


Knelpunten

KoppelpuntLouwsmeer

IndevariantBasiskomtaanheteindevandezichtperiodehetkoppelpuntLouwsmeerals

knelpuntnaarvorenbijtoetsingaancriteriumb(gewensteafnamesenleveringen).

IndevariantHoogmanifesteertditknelpuntzichbijhetzelfdecriteriumalin2011.

KoppelpuntOudeHaske

InhetkoppelpuntOudeHaskemanifesteertzicheenknelpuntvanaf2011indevariantHoogbij

hetcriteriumb.Indebasisvariantkomtditknelpuntin2014naarvorenbijhetzelfdecriterium.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-Fri

esla

ndBasisgegevens berekeningen

2008 2011 2014

Totaal opgestelde productie (eenheden > 10 MW) 0 0 0

Totaal ingezette productie (eenheden > 10 MW) 0 0 0

Totaal belasting (inclusief productie door eenheden < 10 MW) 560 599 640

Uitwisseling 150 kV (exclusief netverliezen) 560 599 640

Belastinggraad transformatoren Continuon Netbeheer - Friesland

Berg

um

Louw

ersm

eer

Oud

ehas

ke

Berg

um

Louw

ersm

eer

Oud

ehas

ke

variant I Basis variant II Hoog% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

2008 2011 2014 Maximale toegestane belastinggraad (110%)

grafiek 14

tabel 19

tabel 20 Resultaten loadflow-berekeningen

2008 2011 2014

Variant criterium A B A B A B

Variant I 563 563 602 602 643 643

Variant II 570 570 632 632 700 700




KoppelpuntLouwsmeerenOudeHaske

DeuiteindelijkeoplossingvoordeknelpunteninLouwsmeerenOudeHaskeisuitbreidingvan

deaansluitingmeteenextra220/110kV-transformatoraangeslotenophetnetvanContinuon

–Friesland.Vooralsnogkanvolstaanwordenmetoperationelemaatregelenzoalshetuitvoerenvan

onderhoudaantransformatorentijdenssituatiesmetlagebelastingvraagofdoorverschakelingenin

het110kV-net.


InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanisdeprognosevanderegionalebelasting-

groeionveranderd.IndevariantBasisisdeverondersteldebelastinggroei2,25%eninvariantHoog3,5%.

Vanwegeeenhogerverondersteldebelastingvraagaanhetbeginvandezichtperiodeisdebelasting-

vraagvoordesteekjaren2008en2011circa30MWhogerdaninhetvorigeplan.Invergelijkingmet

hetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanzijnergeenverschillentenaanzienvandeuitgangspunten

metbetrekkingtotproductievermogen.Dehogerebelastingprognoseleidttoteentoenamevan

detransportenoverdekoppelpunten.HetkoppelpuntLouwsmeerdatinhetvorigeKwaliteits-

enCapaciteitsplanin2012nognetgeenknelpuntwaskomtnucircaéénjaareerdernaarboven.

Deknelpuntenzoalshierbovenbeschrevenzijnnieuwenwarennognietinhetvorigeplangesignaleerd.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-Fri

esla

nd


�.8 ContinuonNetbeheer-Flevoland,GelderlandenUtrecht

1 Bouwen380/150kV-stationBreukelenmetéén380/150kV-transformator

Uitgangspunten

IntotaalzijnvoordeaansluitingvanContinuonNetbeheer-Flevoland,GelderlandenUtrecht(FGU)

meteentransformatorcapaciteitvan2.850MVAtweevariantendoorgerekend.Dezevariantenzijn

doorgerekendvooreenwintersituatieindejaren2008,2011en2014.

Deinzetvanhetbestaandewindvermogenenanderedecentraleopwekeenhedenmeteenvermogen

kleinerdan10MW,isverrekendindebelasting.

Vanaf2010(steekjaar2011)isrekeninggehoudenmetdeinbedrijfnamevanhetaftakstationin

Breukeleninde380kV-verbindingvanDiemennaarKrimpen.Inditaftakstationisgerekendmet

één380/150kV-transformatoraangeslotenophetUtrechtsedeelvanhetregionale150kV-net.

Voordeeerstevariantiseenkortebeschrijvingvandeuitgangspuntengegevendiebijdetoetsing

vandecriteriaa,benczijngebruiktvoordegehanteerdebelastingeninzetvanproductievermogen.


Bijdebeschrijvingvandeoverigevariantenzijnalleendeverschilleninuitgangspuntenvoorbelasting

eningezetvermogenbijdetoetsingaandecriteriaaangegeven.


koppelpunten.Intabel22zijnderesultatenvandetoetsingpercriteriumgegevenvoordedrieonder-

zochtejaren,inclusiefdeuitwisselingmethet380kV-netvoordesituatiezonderonderhoudofstoring.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-Fle

vola

nd

,Gel

der

lan

de

nU

trec

ht

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



1

kaart 7


Varianten

VariantContinuonNetbeheer(FGU)IBasis

Dezevariantgaatuitvaneenbelastinggroeitenopzichtevan2008met237MWen482MWvoor

respectievelijk2011en2014.Voordeproductieinderegioisbijtoetsingaancriteriaaenbvoor2008

uitgegaanvaneeninzetvan1.191MWenvan1.541MWvoor2011en2014.Vanaf2009(steekjaar2011)

isrekeninggehoudenmetdekomstvantweenieuweproductiemiddelenvan450MW,waarvan

éénaangeslotenwordtophet150kV-stationLelystadenéénophet380kV-stationLelystad13).

Voordetoetsingaanhetcriteriumczijnallebeschikbareeenhedeninbedrijfverondersteld.

Daarbijisrekeninggehoudenmetdeamoveringvaneeneenheidvan100MWinUtrechtvanaf2011.

VariantContinuonNetbeheer(FGU)IIHoog

DezevariantgaattenopzichtevanvariantIvoordeperiodevanaf2008uitvaneenhogerebelasting-

groei.In2011en2014leidtditrespectievelijktoteenextrabelastingvraagtergroottevan111MWen

229MWtenopzichtevanhetbasisscenario.

Knelpunten

Koppelpunten

IndevariantBasiskomentothetmomentdatde380/150kV-transformatorinBreukeleninbedrijfis,

knelpuntennaarvorenophetkoppelpuntLelystadbijtoetsingaanallecriteriaenbijdekoppelpunten

DodewaardenDoetinchemwordenknelpuntengevondenbijdecriteriab(gewensteleveringenen

afnamen)enc(specifiekesituaties).

MetdetransformatorinBreukeleninbedrijfresteertvoordebasisvariantalleenLelystadalsknelpunt

(criteriabenc).Vanaf2014wordenweerknelpuntengevondenbijdekoppelpuntenBreukelenen

Doetinchembijtoetsingaancriteriumc.

IndevariantHoogmanifesterendeknelpunteninBreukelenenDoetinchemzichenkelejareneerder

enin2014wordendezekoppelpuntenookeenknelpuntbijcriteriumb.

DegeconstateerdeknelpunteninLelystadeninminderemateinBreukelenwordenveroorzaakt

doordathet150kV-netvanFlevoland,GelderlandenUtrechtopmeerderekoppelpuntenmet

het380kV-netverbondenis.Desteedsgroterwordendetransporteninhet380kV-netveroorzaken

paralleltransporteninhet150kV-netdiekunnenleidentotoverbelastingvandekoppelpunten.

OokdeinbedrijfnamevannieuweproductiemiddeleninLelystadleidttoteenverhogingvan

transporteninzowelhet380kV-netals150kV-net.

13) Deinbedrijfnamevanhetproductiemiddelaangeslotenophet380kVnetwordthiervermeldomdatditinvloedheeftopdeverdelingvandetransportenoverdekoppelpuntenmetnamedievanLelystadenBreukelen.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-Fle

vola

nd

,Gel

der

lan

de

nU

trec

ht



2008 2011 2014


Totaal ingezette productie (eenheden > 10 MW) 1.191 1.641 1.641



Belastinggraad transformatoren Continuon Netbeheer-Flevoland, Gelderland en Utrecht

Dod

ewaa

rd

Doe

tinc

hem

Lely

stad

Brek

elen

Dod

ewaa

rd

Doe

tinc

hem

Lely

stad

Breu

kele

n


140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario


grafiek 15


2008 2011 2014


Variant Basis 1.812 1.812 2.342 1.601 1.601 2.430 1.648 1.648 2.477

Variant Hoog 1.840 1.840 2.370 1.742 1.742 2.571 1.932 1.932 2.761


Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-Fle

vola

nd

,Gel

der

lan

de

nU

trec

httabel 21

tabel 22



Deoplossingvoordeknelpuntenkanwaarschijnlijkgevondenwordeninoperationelemaatregelen

zoalshetuitvoerenvanonderhoudindestationstijdensperiodenvanlagebelastingvandeaan-

koppelingenofdoorverplichteinzetvanproductiemiddelenofdoorverschakelingeninhet150kV-net.

Ditisechternieteenvoudig,aangezienhet150kV-netinderegioFlevoland,GelderlandenUtrecht

metdrieenvanaf2010metvierpuntengekoppeldismethet380kV-net.Ineennaderestudiemoet

onderzochtwordenofervoldoendegeëigendeoperationelemaatregelenzijnomeenveiligebedrijfs-

voeringvandekoppelingvanhet150kV-netmethet380kV-nettekunnenwaarborgen.Ditgeldt

vooralvoorhetkiezenvandejuisteverschakelingeninhet150kV-net.


InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanisderegionaleprognosevandebelasting-


Vanwegeeenlagerverondersteldebelastingvraaginhetstartjaarvandezichtperiodeisdebelasting-

vraagvoordesteekjaren2008en2011circa80MWlagerdaninhetvorigeplan.

InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan,waargeennieuweproductiemiddelen

werdenvoorzien,wordtnurekeninggehoudenmetdeinbedrijfnamevantweenieuweproductie-

middelenvan450MWin2009waarvanéénaangeslotenophet150kV-stationLelystadenéén

ophet380kV-stationLelystad.Tevensisrekeninggehoudenmetdeamoveringvaneeneenheid

van100MWinUtrechtvanaf2011.

Inditplanisvanaf2010,zoalsinhetvorigeplanalsoplossinggemeld,rekeninggehoudenmet

deinbedrijfnamevaneenaftakstationinBreukeleninde380kV-verbindingvanDiemennaarKrimpen

metéén380/150kV-transformatoraangeslotenophetUtrechtsedeelvanhetregionale150kV-net.

Delagerebelastingprognose,toenamevanhetopgesteldevermogenentoenamevandeaansluit-

capaciteitvandekoppelpuntenleidttoteenafnamevanhetaantalknelpuntentenopzichtevan

hetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan.Aandachtspuntenzijndeknelpuntenveroorzaaktdoor

detoenamevanparalleltransporteninhet150kV-net,waarvooreenonderzoekwordtbegonnen

naardemogelijkhedenomdezemetbehulpvanoperationelemaatregelenoptelossen.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-Fle

vola

nd

,Gel

der

lan

de

nU

trec

ht


�.� ContinuonNetbeheer-Noord-Holland

Uitgangspunten

IntotaalzijnvoordeaansluitingvanContinuonNetbeheerNoord-Hollandmeteentransformator-

capaciteitvan3.850MVAtweevariantendoorgerekend.Dezevariantenzijndoorgerekendvoor

eenwintersituatieindejaren2008,2011en2014.

Vanaf2014isrekeninggehoudenmetnetaanpassingeninhetkadervanhetprojectRandstad.

Dezeuitbreidingenbestaanuit:

• hetopwaarderenvanderesterende150kV-verbindingHemweg-Velsen/Beverwijk

naar380kV-spanningsniveau;

•vergrotingvande380/150kV-transformatorcapaciteitmet1.000MVAophetstationinBeverwijk;

• Inbedrijfnemenvande380kV-verbindingBeverwijk-Bleiswijkwaardoordezogenaamde

Randstad380Noordringgerealiseerdwordt.

Deinzetvanhetbestaandewindvermogenenanderedecentraleopwekeenhedenmeteenvermogen

kleinerdan10MW,isverrekendindebelasting.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-No

ord

-Ho

llan

d


kaart 8







Grafiek16geeftderesultatenvanalleloadflow-berekeningenpertransformatorvoordediversekoppel-

punten.Intabel24zijnderesultatenvandetoetsingpercriteriumgegevenvoordedrieonderzochte

jaren,inclusiefdeuitwisselingmethet380kV-netvoordesituatiezonderonderhoudofstoring.

Varianten

VariantContinuonNetbeheer(Noord-Holland)Basis

Dezevariantgaatuitvaneenbelastinggroeitenopzichtevan2008metrespectievelijk194MW

en400MWvoor2011en2014.Vandebeschikbareproductiemiddelenbinnenderegioisvoor

allejaren1.698MWinbedrijfverondersteldbijdetoetsingaandecriteriaaenb.Voordetoetsing

aanhetcriteriumczijnallebeschikbareeenhedeninbedrijfverondersteldvooralleonderzochte

jaren.Hierbijisrekeninggehoudenmetdeuitbedrijfnamein2014vaneeneenheidvan634MW

aangeslotenophet150kV-stationHemweg.

VariantContinuonNetbeheer(Noord-Holland)Hoog

DezevariantgaattenopzichtevanvariantBasisuitvaneenhogerebelastinggroei.In2011en2014

leidtditrespectievelijktoteenextravraagvanrespectievelijk149MWen285MWtenopzichtevan

debasisvariant.Tevensisindezevariantrekeninggehoudenmetdeinbedrijfnamevaneenproductie-

middelvan300MWin2011aantesluitenophet150kV-stationVelsen.

Knelpunten

BijvariantBasisontstaatvanafomstreeks2011,dooreentoenamevandebelastingvraagwaarbij

opdelocatiesHemwegenVelsendeeenhedenHemweg8,Velsen24enIJmond1zijningezet,

eeninstabielespanningssituatieinhet150kV-deelnetophetmomentdatbeide380kV-circuits

vanafOostzaannietbeschikbaarzijn.Indezesituatiezijnde380kV-stationsOostzaanenBeverwijk

nietmeerrechtstreeksgekoppeldmethetoverigedeelvanhet380kV-netenwordthet150kV-net

vanNoord-Hollanduitsluitendgevoedvanuithet380kV-stationDiemen.Daarbijvindenaanzienlijke

vermogenstransportenplaatsviaderelatiefzwakkenoord-enzuidtakvanhet150kV-netin

Noord-Holland.Ditknelpuntverdwijntvanafhetmomentdatdoorhetinbedrijfnemenvan

de380kV-verbindingBeverwijk-BleiswijkdeRandstad380Noordringgerealiseerdis.

InvariantHoog,waarbijuitgegaanwordtvaneenhogeregroeivandebelastingvraag,treedt

dezeinstabielespanningssituatieinhetNoordhollandse150kV-netaleerderop.Ditknelpuntis

ookvermeldbijdebeschrijvingvandebeschouwingvanhet380/220kV-hoogspanningsnet.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-No

ord

-Ho

llan

d



2008 2011 2014





Belastinggraad transformatoren Continuon Netbeheer-Noord Holland

Die

men

Oos

tzaa

n

Beve

rwijk

Die

men

Oos

tzaa

n

Beve

rwijk


140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario


grafiek 16


2008 2011 2014


Variant Basis 1.126 1.126 1.297 1.322 1.322 1.493 1.534 1.534 2.164

Variant Hoog 1.161 1.161 1.332 1.171 1.171 1.342 1.519 1.519 2.149


Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-No

ord

-Ho

llan

dtabel 23

tabel 24



Destructureleoplossingvanhetstabiliteitsknelpuntisdeaanlegvaneen380kV-verbindingvan

BeverwijknaarBleiswijkwaarvaninbedrijfnameisverondersteldin2014.Tothetmomentdatdeze

verbindinggerealiseerdis,moethetknelpuntwordenopgelostdoorbeperkingenopteleggenaan

onderhoudaande380kV-verbindingenvanafOostzaanrichtingEnsenKrimpenofdoorverplichte

inzetvanproductievermogenopdelocatieHemwegen/ofVelsen,zolangdatproductievermogenin

voldoendematebeschikbaaris.Dezemaatregelisookvermeldbijdebeschrijvingvandebeschouwing

vanhet380/220kV-hoogspanningsnet.

Hetknelpuntendebijbehorendeoperationeleoplossingenzijnsterkgekoppeldaandegehanteerde

inzetvanproductiemiddelenindevarianten.Indiendeinzetindepraktijkafwijktvandeinzetvolgens

devarianten,kanhetknelpuntendedaaraangekoppeldeoperationelemaatregeleneerderoflater

aandeordezijn.


InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanisderegionaleprognosevandebelasting-


Vanwegeeenlagerverondersteldebelastingvraaginhetstartjaarvandezichtperiodeisdebelasting-

vraagvoordesteekjaren2008en2011circa40MWlagerdaninhetvorigeplan.

InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanismetbetrekkingtotproductievermogen

rekeninggehoudenmetdeamoveringvaneeneenheidvan634MWopdelocatieHemwegvanaf2014.

IndevariantHoogisvanaf2011deinbedrijfnamevaneeneenheidvan300MWophet150kV-station

Velsenverondersteld.DeverondersteldeinbedrijfnamevandeRandstad380Noordringvaltbinnen

dezichtperiodevanhetnieuweplan.Degeconstateerdeknelpuntenzijndezelfdealsinhetvorige

Kwaliteits-enCapaciteitsplan.Delichtgewijzigdebelastingprognoseisgeenaanleidingvoor

deverschuivingvanknelpunten.Degenoemdeoplossingenzijnidentiekaandiegenoemdin

hetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan.

Co

nti

nu

on

Net

beh

eer

-No

ord

-Ho

llan

d


�.10 TenneTZuid-Holland

1 Bouwen380/150kV-stationSimonshavenmetéénenlatermogelijktweetransformatoren

Uitgangspunten

IntotaalzijnvoordeaansluitingvanZuid-Hollandmeteentotaletransformatorcapaciteitvan

4.800MVA,drievariantendoorgerekend.IndebeschrijvingvandeaansluitingvanZuid-Holland

wordthetnetinhetbeginvandezichtperiodebeschouwdalstweedeelnetten.Heteerstedeelnet

bevindtzichachterdekoppelpuntenMaasvlakte,KrimpenenBleiswijk(3.300MVA)enstrektzich

uitoverRotterdam,DenHaag,Zoetermeer,Leiden,Delft.Hettweededeelnetbevindtzichachter

hetkoppelpuntCrayestein(1.500MVA)waarmeehetgebiedrondDordrechtisaangesloten.

Vanaf2011wordtdeaansluitingbeschouwdalsvijfdeelnetten.Erisdanrekeninggehouden

metdevolgendenetaanpassingeninhetkadervanhetprojectRandstad380:

• inbedrijfnamevande380kV-verbindingMaasvlakte-Westerlee-Wateringen-Bleiswijkwaardoor

dezogenaamdeRandstad380Zuidringgerealiseerdwordt;

• uitbreidingvande380/150kV-transformatorcapaciteitinWesterleenaar1.500MVA

(hetbetrefteenuitbreidingvan1.000MVAentevenswordtdetransformatordienuinMaasvlakte

staatopgesteldengekoppeldismetWesterleevanMaasvlaktenaarWesterleeverplaatst);

• realisatievaneen380/150kV-koppelinginWateringenmeteentransformatorcapaciteit

van1.500MVA;

•uitbreidingvande380/150kV-transformatorcapaciteitinBleiswijkmet1.000MVAtot1.500MVA;

• Tevensisrekeninggehoudenmetderealisatievaneen380/150kV-stationinSimonshaven

meteentransformatorcapaciteitvan500MVA.

NarealisatievandezewijzigingenzalhetdeelnetachterdekoppelpuntenMaasvlakte,Krimpenen

Bleiswijkalsvolgtopgedeeldworden:

• koppelpuntWesterlee(3transformatorentotalecapaciteit1.500MVA),tenbehoevevan

tuinbouwgebiedWestland;

• koppelpuntWateringen(3transformatorentotalecapaciteit1.500MVA),voordebelasting-

uitwisselingmetderegioDenHaag;

• koppelpuntenKrimpenenBleiswijk(6transformatorentotalecapaciteit2.900MVA)

diederegioRotterdam,Zoetermeerkoppelennethet380kV-net;

• koppelpuntenMaasvlakteenSimonshaven(3transformatorentotalecapaciteit1.400MVA)

tenbehoevevanhetindustriegebiedRotterdam.

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



1

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

kaart 9


Devariantenzijndoorgerekendvooreenzomer-enwintersituatievoordesteekjaren2008,2011en

2014.Deverschillentussendezomer-enwintersituatieinbeidedeelnettenzijn:

• Indezomerisbijdetoetsingaandecriteriaaenbrekeninggehoudenmeteenhogereinzet

vanproductiemiddelen,doordateenlagereinzetvanproductiemiddeleninderegio,vanwege

eenverminderdewarmtevraag,ruimgecompenseerdwordtdooreenhogereinzetvanproductie-

middelen(WKK’s)inhetWestland.Degekozeninzetvandeproductiemiddelenisgebaseerd

ophistorischeinzetpatroneneninformatievanproducentenoverdeinzetvannieuwe

productiemiddelen;

• Demaximalebelastingvraagindezomerbedraagt88%vandieindewinter;

• Eenverschillendeverdelingvandebelastingvraagoverdeaanwezige150kV-stations

voorzomerenwinter.

Windvermogenendecentraleopwekeenhedenmeteenvermogenkleinerdan10MWzijn

verdisconteerdindebelasting.Voorallevariantenisuitgegaanvanéénbelastingprognose




Bijdebeschrijvingvandeoverigevariantenzijnalleendeverschilleninuitgangspuntenvoor

belastingeningezetvermogenbijdetoetsingaandecriteriaaangegeven.



onderzochtejaren,inclusiefdeuitwisselingmethet380kV-netvoordesituatiezonderonderhoud

ofstoring.

Varianten

BijdebeschrijvingvandevariantenisgeenonderscheidgemaakttussendedeelnetteninZuid-Holland.

VariantITransportnetZuid-Holland:Basis

Indezevariantisvoordetoetsingaandecriteriaaenbaangenomendatinderegio2.575MWen

2.755MWaanproductievermogeninrespectievelijkdewinterenzomervan2008wordtingezet.

VoorlaterejarenisrekeninggehoudenmetdekomstvannieuwWKK-productievermogenin2009

(steekjaar2011),vanintotaal94MW,aangeslotenophetnieuwe150kV-stationTinte,waarvan

60MWwordtingezet.Ookisrekeninggehoudenmetdeinbedrijfnamevanrespectievelijk1.259MW

en1.050MWnieuwproductievermogenindesteekjaren2011en2014opennabijhet380kV-station

Maasvlakte,endeinbedrijfnamevandeBritNed-kabelophet380kV-stationMaasvlaktein

steekjaar2011,metindezevarianteenverondersteldeimportvan700MWvanuitGrootBrittannië.

DeinbedrijfnamevandeeenhedenenkabelopMaasvlaktewordthiervermeldomdatditinvloed

heeftopdetransportenoverhetkoppelpuntMaasvlakte.Dezeinvloedwordtechtergeringnadat

hetnetachterKrimpen,MaasvlakteenBleiswijkisopgedeeldineenviertaldeelnetten.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd


Voorhettotaleproductievermogeninderegiowordtindezevariantuitgegaanvan:

• eentoenamevandeinzetmet80MWvoordewintersituatiesvanaf2011bijtoetsingaan

criteriaaenb;

• eentoenamevandeinzetmet240MWvoordezomersituatiesvanaf2011bijtoetsingaan

criteriaaenb;

•hetvollediginbedrijfzijnvanalleeenhedenbijtoetsingaancriteriumc.

Voordebelastingvraagisgerekendmeteenmaximalebelastingvraagindewintervan4.211MWin

2008,groeiendnaar4.663MWen4.925MWinrespectievelijk2011en2014.Voordebelastingvraag

indezomerisgerekendmeteenmaximalebelastingvraagvan3.706MW,4.103MWen4.334MWin

dedrierespectievelijkesteekjaren.

VariantIITransportnetZuid-Holland:“Hogeinzetproductie”

DezevariantverschiltvanvariantBasisdooreenverhogingvandeinzetvanopgesteldproductie-

vermogenmet:

• 655MWin2008en825MWin2011en2014inwintersituaties;

• 555MWin2008en605MWin2011en2014inzomersituaties.

VariantIIITransportnetZuid-Holland:“Lageinzetproductie”

DezevariantverschiltvanvariantBasisdooreenverlagingvandeinzetvanopgesteldproductie-

vermogenmet:

•445MWin2008,570MWin2011en960MWin2014inwintersituatie;

•735MWin2008,1.410MWin2011en1.470MWin2014inzomersituaties.

Knelpunten

KnelpuntCrayestein

Vanaf2011komtbijhetkoppelpuntCrayestein,indewintereenknelpuntnaarvorenbijtoetsing

aancriteriumb(gewensteleveringenenafnamesaangeslotenentijdensonderhoudsituaties)

veroorzaaktdooreentoenamevandegewensteafname.Bijdevariantmethogeproductie-inzet

komtditknelpunteenaantaljarenlaternaarvoren.Bijdevariantmetlageproductie-inzetkomt

ditknelpunteenaantaljareneerdernaarvoren.

KnelpuntWesterlee

VoorhetkoppelpuntWesterleewordtvanaf2011indezomerinvariant‘Basis’eenknelpuntgevonden

bijtoetsingaancriteriumb(gewensteleveringenenafnamesaangeslotenen),veroorzaaktdoor

eentoenamevandooraangeslotenengewensteterugleveringvanWKK-productievermogenin

hetWestland.Dezeterugleveringreduceerttevensdehoeveelheidaftevoerenproductiecapaciteit

vande380kV-verbindingMaasvlakte–Bleiswijkwaardooreenknelpuntinditnetdeelontstaat.

Vanwegedit380kV-knelpuntisTenneTmomenteelmetdeaangesloteneindiscussieover

demaximalehoeveelheidterugteleverenWKK-productievermogen.Dezeproblematiekis

specifiekindelandelijkescenario’sbeschouwd.

Bijdevariantmethogeproductie-inzetmanifesteertditknelpuntzicheenaantaljareneerder,

envanaf2014ookinwintersituaties.Bijdevariantlageproductie-inzetwordtgeenknelpuntin

Westerleeaangetroffen.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd


KnelpuntMaasvlakte/Simonshaven

Vanaf2008komtbijdevariantlageinzetproductiehetkoppelpuntMaasvlakteindewinteralsknelpunt

naarvorenbijtoetsingaancriteriumb(gewensteleveringenenafnamesvanaangeslotenentijdens

onderhoudsituaties)veroorzaaktdooreenstijgingvandegewensteafname.Vanaf2011komtdit

knelpuntooknaarvorenindezomer.OokhetkoppelpuntSimonshavenisvanaf2011eenknelpunt

bijdezevariantbijtoetsingaancriteriumb,zowelindewintersituatiealsindezomersituatie.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd


2008 2011 2014

winter zomer winter zomer winter zomer

Totaal opgestelde productie (eenheden > 10 MW) 3.240 3.310 3.480 3.600 3.480 3.600

Totaal ingezette productie (eenheden > 10 MW) 2.575 2.755 2.655 2.995 2.655 2.995

Totaal belasting (inclusief productie door eenheden < 10 MW) 4.211 3.706 4.663 4.103 4.925 4.334

Uitwisseling 150 kV (exclusief netverliezen) 1.636 951 2.008 1.108 2.270 1.339

Belastinggraad transformatoren TenneT Zuid-Holland

Kri

mpe

n

Cra

yste

in

Ble

isw

ijk

Wes

terl

ee

Maa

svla

kte

Sim

onsh

aven

Wat

erin

gen

Kri

mpe

n

Cra

yste

in

Ble

isw

ijk

Wes

terl

ee

Maa

svla

kte

Sim

onsh

aven

Wat

erin

gen

Kri

mpe

n

Cra

yste

in

Ble

isw

ijk

Wes

terl

ee

Maa

svla

kte

Sim

onsh

aven

Wat

erin

gen

variant Basis variant Hoge productie variant Lage productie% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario


grafiek 17


2008 2011 2014

Variant criterium A B A B A B

Basis zomer 960 960 1.118 1.118 1.350 1.350

winter 1.651 1.651 2.027 2.027 2.292 2.292

Hoge productie zomer 405 405 513 513 745 745

winter 986 986 1.202 1.202 1.467 1.467

Lage productie winter 1.695 1.695 2.528 2.528 2.820 2.820

winter 2.096 2.096 2.597 2.597 3.252 3.252


tabel 25

tabel 26



KoppelpuntCrayestein

Deoplossingvoorditknelpuntmoetgezochtwordeninhetuitvoerenvanonderhoudinditstation

tijdensperiodenvanlagebelasting.Deberekeningenvandezomersituatietonenaandatindezomer

dezemogelijkheidaanwezigis.

KoppelpuntWesterlee

Deoplossingvoorditknelpuntmoetgezochtwordeninuitvoeringvanonderhoudinditstationtijdens

periodenvanlagebelasting.Deberekeningenvandewintersituatietonenaandatdezemogelijkheid

indewinteraanwezigis.Wanneervanaf2014dezemaatregelonvoldoenderobuustiskanworden

overgegaantotdeplaatsingvaneenextra380/150kV-transformatorinditkoppelpunt.

KoppelpuntenMaasvlakteenSimonshaven

Deoplossingvoorditknelpuntwatalleenindevariantmetlageproductie-inzetaangetroffenis,

moetin2008gezochtwordeninuitvoeringvanonderhoudinstationMaasvlaktetijdensperioden

vanlagebelasting.Deberekeningentonenaandatdezemogelijkheidindewinteraanwezigis.

Vanaf2011,nahetopsplitsenvanhet150kV-deelnetKrimpen,MaasvlakteBleiswijkinvierdeelnetten,

moetdeoplossinggevondenwordeninhettoepassenvan(tijdelijke)verschakelingeninhet150kV-net

vanZuid-Holland.Vanafhetmomentdatdezemaatregelonvoldoenderobuustismoetworden

overgegaantotdeplaatsingvaneenextra380/150kV-transformatorinditnet.


InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanisersprakevaneenlagerebelasting-

prognose-hoofdzakelijkveroorzaaktdoordetoenamevankleinschaligeWKKenwindvermogen-

diealsnegatievebelastingverrekendisindebelastingvraag.Voorhetsteekjaar2008isdemaximale

belastingvraagdaardoorcirca200MWlagerenvoor2011isditcirca40MW.

InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanwordtuitgegaanvaneentoenamevan

productiedoorWKKopde150kV-stationsBotlek,EuropoortTinteenWesterleevanintotaal1.000MW

en110MWwindvermogenaangeslotenophet150kV-stationDordrechtZuid.

Deknelpuntenvoor2008wijkenafvandieinhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan.VoorMaasvlakte

werdinhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplangeenknelpuntgesignaleerdennuwel,terwijlvoor

deoverigekoppelpuntenhetomgekeerdegeldt.DeoorzakenhiervanzijndetoenamevanWKKen

eenandereverdelingvandebelastingvraag,grotendeelsveroorzaaktdoorWKKdiealsnegatieve

belastingverwerktisindebelastingvraag.

Vanaf2011isgerekendmetRandstad380Zuidringendeopsplitsingvanhet150kV-deelnetKrimpen,

Maasvlakte,Bleiswijkinvierdeelnetten.Dezeaanpassingenleidentoteenaantalnieuweknelpunten

omdatvermogensuitwisselingmeerviahetbovenliggende380kV-netgaatlopen.

DebijhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanaangegevenoplossingsrichtingenzijnonveranderd

geblevenenvanaf2011geïmplementeerdverondersteld.Inditplanwordenvoordeknelpuntendie

wordengesignaleerdvanaf2011hoofdzakelijkoperationelemaatregelenvoorgesteld.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd


�.11 DeltaNetwerkbedrijf

1 Extra380/150kV-transformatorinBorssele

Uitgangspunten

VoordeaansluitingvanDeltaNetwerkbedrijfmeteentransformatorcapaciteitvan900MVA

zijntweevariantendoorgerekend.Devariantenzijndoorgerekendvooreenwintersituatie

voordejaren2008,2011en2014.

Windvermogenendecentraleopwekeenhedenmeteenvermogenkleinerdan10MWzijn

verrekendindebelasting.

Voorhet380kV-stationBorsseleisvoor2008gerekendmetdehuidigenetstituatie,waarbijde380/

150kV-transformatorenrechtstreeksaangeslotenzijnopde380kV-verbindingGeertruidenberg

enZandvliet(B).Voordesteekjaren2011en2014isvoorhet380kV-stationBorsselegerekendmet

eenconfiguratievolgenshetdubbelrailsysteem.Bijalleberekeningenisde150kV-koppelingtussen

ZeelandenBrabantinbedrijfverondersteld.






Grafiek18geeftderesultatenvanalleloadflow-berekeningenpertransformatorvoordediversekoppel-

punten.Intabel28zijnderesultatenvandetoetsingpercriteriumgegevenvoordedrieonderzochte

jaren,inclusiefdeuitwisselingmethet380kV-netvoordesituatiezonderonderhoudofstoring.

Varianten

VariantTransportnetDeltaNetwerkbedrijfdagsituatie

Dezevariantgaatuitvaneentoenamevandebelastingvraagtenopzichtevan2008metrespectievelijk

195MWen207MWin2011en2014.Desprongsgewijzetoenamevandebelastingvraagin2011wordt

hoofdzakelijkveroorzaaktdoorééngroteafnemerinhet150kV-net.

Del

taN

etw

erkb

edri

jf

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



1

kaart 10


Voordeproductieinderegioisbijtoetsingaancriteriaaenbvoor2008uitgegaanvaneeninzet

van1.421MWenvan1.503MWvoor2011en2014.Vanaf2009(steekjaar2011)isrekeninggehouden

metdekomstvantweenieuweproductiemiddelenvan435MWaantesluitenophet380kV-station

Borssele.Dezeinbedrijfnamewordthiervermeldomdatditinvloedheeftopdetransportenover

hetkoppelpuntBorssele.Verderisvanaf2010(steekjaar2011)rekeninggehoudenmetdeaansluiting

vaneennieuwproductiemiddelvan82MWophet150kV-stationSasvanGent.

Vanwegede150kV-koppelingmetBrabant(EssentNetwerk)isvoorbeidevariantenook

deverondersteldeinzetvanproductiemiddeleninBrabantbeschouwd.Voordetoetsingaan

hetcriteriumczijnvoorbeidevariantenallebeschikbareeenhedeninbedrijfverondersteld.

VariantTransportnetDeltaNetwerkbedrijfnachtsituatie

Dezevariantbeschouwteennachtsituatie.Aangezienhet150kV-netinZeelandinveelsituaties

eenproductieoverschotkent,zijndemeesternstigeknelpuntenvoordeaankoppelingmet380kV

teverwachtenbijsituatiesmeteenlagebelastingvraagzoalsbijvoorbeeldgedurendedenacht.

Debelastingvraagbedraagttenopzichtevandedagvariantcircadehelftterwijldeinzetvan

deproductiemiddelenonveranderdisverondersteld.

Knelpunten

KoppelpuntBorssele

BijdevariantDeltaNetwerkbedrijfdagsituatieontstaatbijdetoetsingaancriteriumc(specifieke

situaties),vanafhetjaar2009eenknelpuntinhetkoppelpuntBorssele.Overbelastingvan

deparallel-opgesteldetransformatortreedtopalsdetweegrootsteproductiemiddelenin

hetdeelnetnietbeschikbaarzijnenéénvandetwee380/150kV-transformatorenuitvalt.

BijdevariantDeltaNetwerkbedrijfnachtsituatieiserin2008eenknelpuntbijdetoetsingaan

criteriuma,bijhetafvoerenvanproductievermogenuithet150kV-net.Na2008verdwijntdit

knelpuntdooreentoenamevandebelastingvraaginhet150kV-netvanZeeland.

1�0kV-koppelingtussenZeelandenBrabant

Zowelbijdedagvariantalsdenachtvariantwordenvanaf2009overbelastingengevondenop

de150kV-koppelingtussenZeelandenBrabant.Alhoeweldezeverbindinggeendeeluitmaaktvan

deaankoppelingmetTenneTwordtdezehiertochvermeldomdatdeoplossingvanhetknelpunt

doorDeltaNetwerkmogelijkconsequentiesheeftvoorTenneT.

Del

taN

etw

erkb

edri

jf


2008 2011 2014




Uitwisseling 150 kV (exclusief netverliezen) -392 -599 -632

tabel 27



KoppelpuntBorssele

Hetgeconstateerdeknelpuntbijtoetsingaancriteriumcvanaf2009,datsamenhangtmet

deverondersteldebelastinggroeiinhetbeschouwdeverzorgingsgebiedendekomstvannieuw

productievermogenbijBorsseleop380kV-spanningsniveau,kanwordenopgelostdoordeplaatsing

vaneenderde380/150kV-transformator.Ineenstudiemoetdezeoplossingnaderwordenonderzocht,

waarbijookde150kV-koppelingtussenBrabantenZeelandende380kV-verbindingvanBorssele

naarGeertruidenbergbetrokkenmoetworden.

Hetgeconstateerdeknelpuntin2008bijgewensteleveringenafnamestijdensnachtsituatieskan

wordenopgelostdooroperationelemaatregelenzoalsherverdelingvaninzetvanproductiemiddelen.

1�0kV-koppelingtussenZeelandenbrabant

BijdeinbedrijfnamevannieuwproductievermogenbijBorsselemoetrekeningwordengehouden

methetopleggenvaninzetbeperkingenbijdezeproductiemiddelenbijonderhoudaande380kV-

verbindingtussenBorsseleenGeertruidenberginverbandmetmogelijkeoverbelastingvan

de150kV-koppelingtussenZeelandenBrabant.

Belastinggraad transformatoren Delta Netwerkbedrijf

Bors

sele

Bors

sele

variant I Dag variant II Nacht% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario


grafiek 18


2008 2011 2014


Variant Dag -384 -384 544 -588 -588 340 -620 -620 308

Variant Nacht -999 -999 -71 -1.302 -1.302 -374 -1.342 -1.342 -414


Del

taN

etw

erkb

edri

jf

tabel 28


BeschouwingmeerWKKenwind

OpverzoekvanDeltaNetwerkisookheteffectonderzochtvandeinbedrijfnamevaneenaantal

nieuweWKK-eenheden(200MW)enwindmolens(234MW).DezeopwekkingisweldoorDeltain

deuitwisselingformulierenopgegevenmaarnietindeinzetscenario’sendaaromineersteinstantie

bijdevariantennietbeschouwd.

In2008,2011en2014wordthierdoorrekeninggehoudenmetrespectievelijk69MW,320MW

en45MWaanadditioneleinzetvannieuwvermogentenopzichtevandeeerderevariantenin

het150kV-netvanDeltaNetwerk.

Wijzigingenbijvariantdagsituatie

DegeconstateerdeknelpuntenbijhetkoppelpuntBorsselevanafhetsteekjaar2011bijtoetsingaan

criteriumc(specifiekesituaties)verdwijnen.De150kV-knelpuntenkomenversterktnaarvorenbij

toetsingvancriteriumb(gewensteafnamenininvoedingen).

Wijzigingenvariantnachtsituatie

DegeconstateerdeknelpuntenbijhetkoppelpuntBorsseleende150kV-koppelingtussenBrabant

enZeelandnemenvanafhetsteekjaar2008bijcriteriuma(gewensteafnamenininvoedingen)

forstoe.

Resultaatvandeextrainzetvannieuwproductievermogenisdatdegeconstateerdeknelpunten

inde380/150kV-aankoppelinginBorsseletijdensnachtsituatiestoenemen.Ditgeldtookvoor

deknelpuntenopde150kV-koppelingtussenBrabantenZeelandvoorzoweldagalsnachtsituaties.

Dezebevindingenwordenmeegenomenindeaangekondigdestudie.


InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanisersprakevaneenhogerebelasting-

prognose.Eriseenlagereautonomebelastinggroeivan1,25%tegen2%inhetvorigeplan,veroorzaakt

doordeverdisconteringvanmeerkleinschaligWKK-enwindvermogen.Daarnaastisersprake

vanenkelelokalesprongsgewijzetoenamesvandebelastingvraagwelkenietvoorzienwarenin

hetvorigeplan.Voordesteekjaren2008en2011isdemaximalebelastingvraagpersaldodaardoor

respectievelijkcirca25MWen160MWhoger.

InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan,waargeennieuweproductiemiddelen

inhetdeelnetwerdenvoorzien,wordtnurekeninggehoudenmetdekomstvaneennieuw

productiemiddelvan82MWin2010aantesluitenophet150kV-stationSasvanGent.

Dehogerebelastingvraagendekomstvannieuwproductievermogenophet380kV-netleidentot

dezelfdeconstateerdeknelpuntenalsinhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan.Debeschouwing

vandenachtsituatieisnieuwtenopzichtevanhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan,evenals

hetindezevariantaangetroffenknelpunt.

Debijdeknelpuntenaangegevenoplossingsrichtingenzijntenopzichtevanhetvorigeplanniet

veranderd.Welisafgesprokenomindestudienaardeplaatsingvaneenderdetransformatorin

hetstationBorsseleookde150kV-koppelingtussenZeelandenBrabanttebetrekken.

Del

taN

etw

erkb

edri

jf


�.12 EssentNetwerk-Zuid(Brabant)

1 Extra380/150kV-transformatorinGeertruidenberg

Uitgangspunten

IntotaalzijnvoordeaansluitingvanEssentNetwerk-Zuid(Brabant)meteentransformatorcapaciteit

van2.750MVAtweevariantendoorgerekendvoorwintersituatiesvoordejaren2008,2011en2014.

Deopwekeenhedenmeteenvermogenkleinerdan10MWzijnverrekendindebelasting.

Bijdeberekeningenisde150kV-koppelingtussenBrabantenZeelandinbedrijfverondersteld.






Grafiek19geeftderesultatenvanalleloadflow-berekeningenpertransformatorvoordediverse



ofstoring.

Varianten

VariantEssentNetwerk-Zuid(Brabant)zondernieuwproductiemiddel

Dezevariantgaatuitvaneengroeivandebelastingvraagtenopzichtevan2008met118MWen241MW

inrespectievelijk2011en2014.Vandebeschikbareproductiemiddelenisvoordetoetsingaan

decriteriaaenb1.090MWinbedrijfverondersteld.Hierbijiseenkleineeenheidvan25MWniet

inbedrijfverondersteld,omrekeningtehoudenmethetnietmeerafstemmenvanrevisieperioden

tussenproducenten.Vanaf2014isrekeninggehoudenmetdeinbedrijfnamevaneenproductiemiddel

van800MWophet380kV-stationGeertruidenberg14).Vanwegede150kV-koppelingmetZeeland

(DeltaNetwerkbedrijf)isookdeverondersteldeinzetvanproductiemiddelenindezeprovinciebeschouwd.

14) Deinbedrijfnamevanhetproductiemiddelaangeslotenophet380kV-netinGeertruidenbergwordthiervermeldomdatditinvloedheeftopdeverdelingvandetransportenoverdekoppelpuntenGeertruidenbergenEindhoven.

Esse

nt

Net

wer

k-Z

uid

(B

rab

ant)

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



1

kaart 11


VariantEssentNetwerk-Zuid(Brabant)metnieuwproductiemiddel

Dezevariantgaattenopzichtevandevorigevariantuitvaneennieuwproductiemiddel

van430MWin2009(steekjaar2011)aantesluitenophet150kV-stationMoerdijk.

Knelpunten

KoppelpuntGeertruidenberg

BijdevariantzondernieuwproductiemiddelkomthetkoppelpuntGeertruidenbergin2011

alsknelpuntnaarvorenbijdetoetsingaancriteriumc(specifiekesituaties).

Knelpuntengerelateerdaantoetsingaancriteriumb(gewensteleveringenenafnames)

manifesterenzichinditkoppelpuntin2014voorbeidevarianten.

Esse

nt

Net

wer

k-Z

uid

(B

rab

ant)

Belastinggraad transformatoren Essent Netwerk Zuid (Brabant)

Eind

hove

n

Gee

rtru

iden

berg

Eind

hove

n

Gee

rtru

iden

berg

variant I Zonder Mdk variant II Met Mdk% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario


grafiek 19

tabel 29 Basisgegevens berekeningen

2008 2011 2014







KoppelpuntGeertruidenberg

DeoplossingvoorhetknelpuntinGeertruidenberg,gerelateerdaanspecifiekesituatiesvanaf2011

moetgezochtwordeninoperationelemaatregelenzoalshetkiezenvangeëigendeverschakelingen

inhet150kV-net.Vanafhetmomentdatoperationelemaatregelenonvoldoenderobuustzijn,moet

erwordenovergegaantotplaatsingvaneenderde380/150kV-transformatorinGeertruidenberg.

Vanafomstreeks2014iseenderde380/150kV-transformatorinGeertruidenbergooknoodzakelijk

alsoplossingvandeknelpuntengerelateerdaandethansvoorzieneafnamesenleveringendoor

aangeslotenen.Dittijdstipkanechternogwijzigendoordeinvloedvanvermogenstromenvia

de150kV-koppelingmetZeelandendemogelijkerealisatievannieuwproductievermogenin

MoerdijkenGeertruidenbergopdevermogensstromeninhetdeelnet.Bovenstaandeaspecten

wordenmeegenomenindestudiedieoppagina76isaangekondigd.


InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanisersprakevaneenlagerebelasting-

prognoseeneenlagerverondersteldebelastingvraaginhetbeginjaarvandezichtperiode.Tenopzichte

vanhetvorigeplanisvoorhetsteekjaar2008demaximalebelastingvraagcirca200MWlagerenvoor

2011isditcirca300MWlager.DitwordtvooralveroorzaaktdoordetoenamevankleinschaligeWKK

enwindvermogendatalsnegatievebelastingverrekendisindebelastingvraag.

InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanwaargeennieuweproductiemiddelen

werdenvoorzien,wordtinéénvandevariantenrekeninggehoudenmetdekomstvaneennieuw

productiemiddelvan430MWin2009aantesluitenophet150kV-stationMoerdijk.

Delagerebelastingprognoseendemogelijkekomstvannieuwproductievermogenleiden

toteenlagerevermogensuitwisselingmethet380kV-net.Hierdoorwordthetgeconstateerde

knelpuntuithetvorigeplannulatergesignaleerd.

Debijhetknelpuntaangegevenoplossingsrichtingisonveranderd.Hetmogelijketijdstip

vanrealisatievaneenderdetransformatorinGeertruidenbergiswelindetijdnaarachteren

geschoven.Indestudiebeschrevenindevorigeparagraafzalookdeinvloedvaneenderde

transformatorinstationGeertruidenberginsamenhangmetdeontwikkelingeninhetnet

vanDeltaNetwerkbedrijfwordenbeschouwd.


2008 2011 2014


Variant Zonder Pnieuw 1.512 1.512 2.107 1.635 1.635 2.410 1.760 1.760 2.355

Variant Met Pnieuw 1.512 1.512 1.967 1.205 1.205 2.090 1.330 1.330 2.215


Esse

nt

Net

wer

k-Z

uid

(B

rab

ant) tabel 30


�.1� EssentNetwerk-Zuid(Limburg)

1 InzettenaanwezigereservetransformatorinMaasbracht

Uitgangspunten

IntotaalisvoordeaansluitingvanEssentNetwerk-Zuid(Limburg)meteentransformatorcapaciteit

van1.850MVAéénvariantdoorgerekendvooreenwintersituatievoordejaren2008,2011en2014.

Voordedoorgerekendevariantiseenkortebeschrijvinggegevenvandeuitgangspuntendie

bijdetoetsingaandecriteriaa,benczijngebruiktvoordegehanteerdebelastingeninzetvan

productievermogen.Voordezevariantzijntevensdebasisgegevensvoordeberekeningen

intabel31gepresenteerd.

Grafiek20toontderesultatenvanalleloadflow-berekeningenpertransformatorvoordediverse



ofstoring.

Variant

VariantEssentNetwerk-Zuid(Limburg)I

Dezevariantgaatuitvaneengroeivandebelastingvraagtenopzichtevan2008met69MWen141MW

inrespectievelijk2011en2014.Voordeproductieinderegioisvoorallejarenuitgegaanvandeinzet

vanalleproductiemiddelen.Hierbijisrekeninggehoudenmetdeombouwvaneenbestaand

productiemiddelvan600MWnaar400MWaangeslotenophet150kV-stationMaasbrachtplus

deuitbreidingmetdrieeenhedenvanelk320MW,dieaangeslotenwordenophet380kV-station

Maasbracht.Dezelaatsteuitbreidingmetproductievermogenwordthiervermeld,omdatditinvloed

heeftopdetransportenoverhetkoppelpuntMaasbracht.

Tijdensdeombouwin2010en2011ishetproductiemiddelnietbeschikbaarverondersteldvoor

allecriteria.Voorcriteriumcishetproductiemiddeltijdensdeombouwaangemerktalséénvan

detweenietbeschikbareproductiemiddelenzoalsgenoemdbijditcriterium.

Esse

nt

Net

wer

k-Z

uid

(Li

mb

urg

)

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Zandvliet

Meerhout

GrammeRommers-kirchen

Siersdorf

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht



1

kaart 12


2008 2011 2014

Totaal opgestelde productie (eenheden > 10 MW) 1.060 1.060 860

Totaal ingezette productie (eenheden > 10 MW) 1.060 460 860


Uitwisseling 150 kV (exclusief netverliezen) 447 1.116 788


Knelpunten

KoppelpuntMaasbracht

Indeberekeningenkomttijdensdeombouwvanhetbestaandeproductiemiddelin2010en2011

hetkoppelpuntMaasbrachtalsknelpuntnaarvorenbijtoetsingaancriteriumb(gewensteleveringen

enafnamesaangeslotenentijdensonderhoudsituaties).Bijcriteriumc(specifiekesituaties)komt

na2011ditkoppelpuntalsknelpuntnaarvoren.

Esse

nt

Net

wer

k-Z

uid

(Li

mb

urg

)

Belastinggraad transformatoren Essent Netwerk Zuid (Limburg)

Maa

sbra

cht

Boxm

eer

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario


grafiek 20


2008 2011 2014


Variant I 459 459 1.259 1.126 1.126 1.326 800 800 1.400


tabel 31

tabel 32



KoppelpuntMaasbracht

DeoplossingvanhetknelpuntinMaasbrachttijdensdeombouwvanhetbestaandeproductiemiddel

in2010en2011(gewensteafnamesenleveringen)endeknelpuntenna2011gerelateerdaanspecifieke

situaties,bestaatuithetinzettenvandeinditstationaanwezige380/150kV-reservetransformator.

Mochtdezereservetransformatoronverhooptopeenanderstationnodigzijn,danmoetdeoplossing

wordengezochtinhetnemenvanandereoperationelemaatregelen.

Bijdezemaatregelmoetwelopgemerktwordendatbijgelijktijdiginbedrijfzijnvandevier

danaanwezigekoppeltransformatorenhettoegestanekortsluitvermogenvaneenaantal

150kV-componentenoverschredenkanworden.Totdatin2010hiervooreenstructureleoplossingis

geïmplementeerdzaldeinzetvandereservetransformatoroperationeelmoetenwordenafgestemd.


InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanisersprakevaneenhalveringvan

deregionaleprognosevandebelastinggroei.Voorhetsteekjaar2008isdemaximalebelastingvraag

circa60MWlagerenvoor2011isditcirca220MWlager.Ditwordtmetnameveroorzaaktdoor

detoenamevankleinschaligeWKKdatalsnegatievebelastingverrekendisindebelastingvraag.

InvergelijkingmethetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplanwordtrekeninggehoudenmetdeombouw

vaneenbestaandproductiemiddelvan600MWin2010en2011.Tijdensdeombouwishetproductie-

middelnietbeschikbaarvoorinzet.Nadeombouwishetaangeslotenvermogenvanditproductie-

middelop150kV-netafgenomenvan600MWnaar400MW.

Delagerebelastinggroeileidtondankseenafnamevanhetopgesteldeproductievermogentochnog

toteenlagerevermogensuitwisselingmethet380kV-net.Deconstateerdeknelpuntenzijndezelfde

alsinhetvorigeKwaliteits-enCapaciteitsplan,zewordenevenwelinlaterejarengeconstateerd.

Aandachtpuntzijndeknelpuntentijdensdeperiodevanombouwvanhetbestaandeproductiemiddel.

Debijdeknelpuntenaangegevenoplossingsrichtingenzijnonveranderd.Deaangegevennoodzaak

voorinzetvandereservetransformatorisinMaasbrachtisechtereenviertaljarennaarachteren

geschoven.Es

sen

tN

etw

erk

-Zu

id(

Lim

bu

rg)

TenneTKwaliteits-enCapaciteitsplan2008-2014/deelII84

TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 / deel II 85

Overzicht 150 kV-net TenneT Zuid-Holland

en voorziene uitbreidingen

TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 / deel II86 TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 / deel II

TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 / deel II TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 / deel II 87

10.1 Geografische ligging

De geografische ligging van het Zuid-Hollandse hoogspanningsnet per 1 januari 2008 is afgebeeld

in kaart 13.

Het Zuid-Hollandse hoogspanningsnet wordt in het begin van de zichtperiode beschouwd als twee

deelnetten. Het eerste deelnet bevindt zich achter de koppelpunten Maasvlakte, Krimpen en Bleiswijk

(Zoetermeer), dat zich uitstrekt over Rotterdam, het havengebied van deze stad, Den Haag, Leiden,

Delft en Zoetermeer. Het tweede deelnet bevindt zich achter koppelpunt Crayestein en omsluit

het gebied rond Dordrecht, Alblasserwaard, Hoekse Waard en Goeree-Overflakkee.

Vanaf 2010 wordt het hoogspanningsnet beschouwd als vier deelnetten. Er is dan rekening gehouden

met de volgende netaanpassingen in het kader van het project Randstad380:

• realisatie van een 380/150 kV-koppeling in Westerlee met een transformatorcapaciteit van 1.500 MVA;

• uitbreiding van de 380/150 kV-transformatorcapaciteit in Bleiswijk met 1.000 MVA naar een totaal

van 1.500 MVA;

• realisatie van een 380/150 kV-koppeling in Simonshaven met een transformatorcapaciteit

van 500 MVA;

• realisatie van een 150 kV-verbinding Wateringen-Ypenburg-Voorburg met een capaciteit

van 300 MVA ten behoeve van netsplitsing in kader van runback-scenario Zuid-Holland.

10 Overzicht 150 kV-net TenneT Zuid-Holland

Maasvlakte

Zoetermeer

Sassenheim

Alphen

Delft

Theemsweg Ommoord

Centrum

R’dam/Z

R’dam/WR’dam/M

Gouda

Leiden

Den Haag

Voorburg

Rijswijk

WesterleeEuropoort

Krimpen

AlblasserdamArkel

CrayesteinDordrecht/Z

NM

VondelingenwegOudeland

GeervlietBotlek

150 kV verbinding TZH150 kV verbinding Eneco380 kV verbinding TenneT150 kV station TZH150 kV station Eneco380 kV station TenneT

kaart 13


Vanaf 2011 wordt het hoogspanningsnet beschouwd als vijf deelnetten. Er is dan rekening gehouden

met de volgende netaanpassingen in het kader van het project Randstad380:

• geplande in bedrijfname van de 380 kV-verbinding Maasvlakte-Westerlee-Wateringen-Bleiswijk;

• realisatie van een 380/150 kV-koppeling in Wateringen met een transformatorcapaciteit van 1.500 MVA;

• realisatie van het 150 kV-station Ypenburg met een transformatorcapaciteit van 200 MVA.

Verbindingen Lengte verbinding

Aantal circuits

Lengte kabel

Lengte lijn


Maximale ontwerp-

transport-capaciteit 4)

Lengte circuits

km km km MVA MVA km

Alblasserdam - Arkel 150 kV 1) 3,5 2 3,5 260 450 7,0

Alphen-Gouda 150 kV 22,6 1 22,6 300 22,6

Crayestein-Dordrecht Merwedehaven 150 kV 2,8 3 2,8 500 8,4

Delft-Voorburg 150 kV 12,9 1 12,9 300 12,9

Delft-Wateringen 150 kV 6,6 2 0,4 6,2 180 270 13,2

Den Haag-Rijswijk 150 kV 5,4 1 5,4 300 5,4

Dordrecht Merwedehaven-Alblasserdam 150 kV 5,8 2 0,4 5,4 300 450 11,6

Dordrecht Noordendijk-Dordrecht Merwedehaven 150 kV 2,7 2 2,7 180 5,4

Krimpen a/d IJssel-Gouda 150 kV 13,3 2 0,5 12,8 220 396 26,6

Krimpen a/d IJssel-Ommoord 150 kV 12,0 1 12,0 300 12,0

Krimpen a/d IJssel-Rotterdam Zuidwijk 150 kV 6,5 1 6,5 300 6,5

Krimpen a/d IJssel-Zoetermeer 150 kV 2) 18,5 1 0,5 18,0 670 3.080 18,5

Leiden-Sassenheim 150 kV 9,7 2 9,7 200 210 19,4

Rotterdam Centrum-Rotterdam Marconistraat 150 kV 3,2 1 3,2 160 3,2

Rotterdam Marconistraat-Delft 150 kV 10,9 2 3,0 7,9 200 440 21,8

Rotterdam Marconistraat-Delft (kabel) 150 kV 13,1 1 13,1 120 13,1

Rotterdam Marconistraat-Ommoord 150 kV 11,9 1 11,9 300 11,9

Rotterdam Waalhaven - Rotterdam Zuidwijk 150 kV 6,8 1 6,8 300 6,8

Rotterdam Waalhaven-Krimpen a/d Ijssel 150 kV 18,7 3 2,3 16,4 220 350 56,1

Rotterdam Waalhaven-Rotterdam Centrum 150 kV 4,7 1 4,7 160 4,7

Rotterdam Waalhaven-Rotterdam Marconistraat 150 kV 5,3 3 5,3 160 15,9

Sassenheim-Haarlemmermeer 150 kV 3) 3,5 2 0,1 3,4 105 230 7,0

Voorburg-Den Haag 150 kV 6,1 1 6,1 300 6,1

Voorburg-Leiden 150 kV 16,4 2 5,5 10,9 300 660 32,8

Wateringen-Rijswijk 150 kV 3,3 2 2,2 1,1 300 450 6,6

Wateringen-Westerlee 150 kV 6,9 4 0,1 6,8 300 660 27,6

Westerlee-Maasvlakte 150 kV 2) 23,0 2 5,4 17,6 500 3.080 46,0

Zoetermeer - Bleiswijk 150 kV 0,4 1 0,4 560 0,4

Zoetermeer-Alphen 150 kV 16,70 2 16,7 300 33,4

Zoetermeer-Leiden 150 kV 23,1 3 5,2 17,9 300 69,3

Totaal 296,3 53 158,7 137,6 532,2

Opmerkingen1) In eigendom en beheer van mast 7a t/m 172) Circuit is voorbereid voor 380 kV3) Gezamenlijk eigendom met Nuon, beheer mast 28a t/m mast 384) Of deze capaciteit in de praktijk gerealiseerd kan worden, zal per lijn onderzocht moeten worden. Voor lijnen waar deze uitbreiding tot

de mogelijkheden behoort, zullen er minimaal in de bijbehorende stations veranderingen in meetapparatuur moeten worden aangebracht.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

tabel 33


Na realisatie van deze wijzigingen zal het deelnet achter de koppelpunten Maasvlakte, Krimpen

en Bleiswijk als volgt opgedeeld worden:

• koppelpunt Westerlee (3 transformatoren totale capaciteit 1.500 MVA), ten behoeve van

het Westland;

• koppelpunt Wateringen (3 transformatoren totale capaciteit 1.500 MVA), voor de belasting-

uitwisseling met de regio Den Haag;

• koppelpunten Krimpen en Bleiswijk (6 transformatoren totale capaciteit 2.900 MVA) die

de regio Rotterdam, Zoetermeer koppelen met het 380 kV-net;

• koppelpunten Maasvlakte en Simonshaven (3 transformatoren totale capaciteit 1.400 MVA)

ten behoeve van het industriegebied Rotterdam.

10.2 Overzicht 150 kV-verbindingen

Zoals eerder vermeld wordt het 150 kV-net in Zuid-Holland deels beheerd door Eneco Netbeheer

en deels door TenneT Zuid-Holland. De verbindingen die onder beheer van TZH vallen zijn in tabel 33

weergegeven.

10.3 Overzicht blindstroomcompensatiemiddelen

Voor de beheersing van de spanning tijdens situaties met lage belasting heeft TZH op

de volgende stations laadstroomcompensatiespoelen geïnstalleerd:

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

Station Aantal Spoel Unom

Vermogen Qnom

kV Mvar

Alphen 150 kV 1 10 30

Alphen 150 kV 1 10 30

Dordrecht Merwedehaven 150 kV 1 10 30

Dordrecht Merwedehaven 150 kV 1 10 30

Gouda 150 kV 1 10 30

Krimpen 150 kV 1 10 30

Rotterdam Waalhaven 150 kV 1 10 30

Rotterdam Waalhaven 150 kV 1 10 30

Westerlee 150 kV 1 10 30

Totaal 9

tabel 34


Daarnaast heeft TZH op de volgende stations condensatorbanken geïnstalleerd om situaties

met lage spanning te kunnen beheersen:

10.4 Overzicht koppelpunten met netten van lagere spanning

Het 150 kV-net van TZH is verder verbonden met drie netten van lagere spanning. Tabel 36 geeft

een overzicht van de koppelpunten per netbeheerder met vermelding van de capaciteit van

de opgestelde transformatoren.

Netbeheerder Koppelpunt Primaire spanning

Secundaire spanning

Capaciteit

kV kV MVA

ENECO Netbeheer Alblasserdam 150 50 100

150 50 100

Continuon Netbeheer Alphen 150 50 100

150 50 100

150 50 100

ENECO Netbeheer Dordrecht Merwedehaven 150 50 120

150 50 120

ENECO Netbeheer Dordrecht Noordendijk 150 50 60

150 50 70

ENECO Netbeheer Delft 150 25 84

150 25 84

150 25 84

150 25 75

ENECO Netbeheer Gouda 150 50 70

150 50 70

150 50 70

150 50 71

ENECO Netbeheer s-Gravenhage 150 20 105

150 20 105

ENECO Netbeheer Krimpen 150 50 71

150 50 75

150 50 75

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

Station Aantal Vermogen Qnom

Mvar

Botlek 150 kV 1 125

Rotterdam Waalhaven 150 kV 1 125

Rotterdam Waalhaven 150 kV 1 125

Westerlee 150 kV 1 125

Totaal 4

tabel 36

tabel 35


Netbeheerder Koppelpunt Primaire spanning

Secundaire spanning

Capaciteit

kV kV MVA

Continuon Netbeheer Leiden 150 50 71

150 50 70

150 50 95

150 50 71

ENECO Netbeheer Ommoord 150 25 115

150 20 105

150 25 115

ENECO Netbeheer Rotterdam Centrum 150 20 130

150 20 130

ENECO Netbeheer Rotterdam Marconistraat 150 20 105

150 20 105

150 20 105

150 20 105

ENECO Netbeheer Rotterdam Waalhaven 150 25 105

150 25 90

150 25 92

ENECO Netbeheer Rijswijk 150 25 84

150 25 80

150 25 84

150 25 84

Continuon Netbeheer Sassenheim 150 50 80

150 50 80

150 50 80

ENECO Netbeheer Voorburg 150 25 84

150 25 84

150 25 84

150 25 80

Westland Energie Infra

Westerlee 150 25 84

150 25 84

150 25 84

150 25 105

150 25 105

150 25 105

ENECO Netbeheer Zoetermeer 150 25 100

150 25 100

150 25 100

Totaal 5.289

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd


10.5 Netaanpassingen in de periode 2006 - 2007

In de afgelopen twee jaar hebben de volgende aanpassingen in het 150 kV-net van TZH plaatsgevonden:

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

Object Locatie Capaciteit In bedrijf Uit bedrijf

MVA kwartaal kwartaal

150 kV-circuit Rotterdam Waalhaven-Krimpen 150 kV 180 Q1 2006

150 kV-circuit Rotterdam Waalhaven-Krimpen 150 kV 220 Q4 2006

150 kV-circuit Crayestein-Dordrecht Merwedehaven 150 kV 500 Q1 2007

150/25 kV-transformator Delft 150 kV 84 Q4 2006

Smoorspoel Rotterdam Waalhaven 150 kV 300 Q2 2006

Condensatorbank Rotterdam Waalhaven 150 kV 125 Q1 2006

Condensatorbank Botlek 150 kV 125 Q3 2006

Condensatorbank Rotterdam Waalhaven 150 kV 125 Q1 2007

Condensatorbank Westerlee 150 kV 125 Q4 2007

tabel 37


11.1 Inleiding

In dit hoofdstuk worden de netberekeningen toegelicht die zijn uitgevoerd bij toetsing van de regionale

scenario’s aan de netontwerpcriteria en een toetsing van de distributietransformatoren aan het n-1

criterium. Voor geconstateerde knelpunten worden tevens de mogelijke maatregelen beschreven om

deze op te heffen.

11.2 Netberekeningen

Voor de bepaling van de knelpunten en het jaar waarin zij optreden zijn netmodellen opgesteld

voor het Zuid-Hollandse hoogspanningsnet. In deze modellen zijn verschillende belastingen

productiescenario’s opgenomen. Het netontwerp van hoogspanningsnetten met een spannings-

niveau van 110 kV en 150 kV wordt getoetst aan de hand van de volgende criteria:

Criterium a

“Bij een volledig inbedrijfzijnd net moeten de door de aangeslotenen gewenste leveringen dan

wel afnamen kunnen worden gerealiseerd onder handhaving van de enkelvoudige storingsreserve.

Bij een enkelvoudige storing is een onderbreking van maximaal 10 minuten met een maximale

belasting van 100 MW toegestaan.”

Criterium b

“Bij het voor onderhoud niet beschikbaar zijn van een willekeurig circuit, dan wel willekeurige

transformator, dan wel een willekeurige productie-eenheid kunnen de door de aangeslotenen

gewenste leveringen dan wel afnamen worden gerealiseerd onder handhaving van de enkelvoudige

storingsreserve. Hierbij hoeft alleen rekening te worden gehouden met de als gevolg van de leveringen

dan wel afnamen optredende belastingen tijdens de onderhoudsperiode. Afwijking hiervan is

toelaatbaar indien de onderbrekingsduur beperkt blijft tot 6 uur en 100 MW.”

Voor toetsing van de distributietransformatoren in beheer van TenneT Zuid-Holland is

een n-1 berekening bij maximale belasting uitgevoerd.

Indien een netelement in de zichtperiode hoger wordt belast dan 100% van zijn nominale

ontwerpwaarde, wordt dit bij de bespreking van de resultaten van de scenario’s weergegeven.

11 Knelpunten en maatregelen 150 kV-net

TenneT Zuid-Holland


11.3 TenneT Zuid-Holland scenario Basis

Belasting

De gegevens over de maximale belastingontwikkeling zijn vertaald naar een belasting per deelnet

aan de hand van metingen en ervaringen uit het verleden. Deze belasting (uitgedrukt in MVA) is

voor een zomer- en een wintersituatie bepaald (zie tabellen 38 en 39).

Productie

Op basis van historische gegevens over de inzet van productie-eenheden is voor een zomer- en

wintersituatie een basisinzet (uitgedrukt in MVA) van eenheden bepaald (zie tabellen 40 en 41).

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

Winter 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Crayestein 568 623 680 691 732 742 749

Krimpen/Maasvlakte/Bleiswijk 3.991 4.194

Krimpen/Bleiswijk 2.066 2.114 2.128 2.161 2.197

Industrie Rotterdam 1.392 1.370 1.391 1.420 1.433

Westerlee 849 307 314 320 326

Wateringen 564 599 609 621

Totalen 4.559 4.817 4.987 5.045 5.164 5.252 5.326

Zomer 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Crayestein 457 515 554 563 595 603 609




Westerlee 642 159 162 166 169

Wateringen 499 533 542 552

Totalen 4.007 4.251 4.389 4.431 4.535 4.612 4.676

Winter Basis productie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Crayestein 70 70 95 95 95 95 95




Westerlee 320 225 225 225 225

Wateringen 95 95 95 95

Totalen 2.574 2.714 2.654 2.654 2.654 2.654 2.654

tabel 38

tabel 39

tabel 40


Resultaten

Ten

neT

Zu

id-H

olla

ndZomer Basis productie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Crayestein 60 60 85 85 85 85 85




Westerlee 760 710 710 710 710


Totalen 2.754 3.024 2.994 2.994 2.994 2.994 2.994

Maximaal toegestane belastinggraad (100%)

Belastinggraad 150 kV-verbindingen in procenten van de nominale transportcapaciteit

bij toetsing aan criterium a in Basis scenario

Alb

asse

rdam

-Ark

el

Alp

hen-

Gou

da

Mer

wed

ehav

en-A

lbla

sser

dam

Mer

wed

ehav

en-C

raye

stei

jn

Mer

wed

ehav

en-N

oord

endi

jk

Del

ft-W

este

rlee

Del

ft-W

ater

inge

n

Dw

arsr

egel

aar D

elft

Dw

arsr

egel

aar L

eide

n

Den

Haa

g-Ri

jsw

ijk

Kri

mpe

n-G

ouda

Kri

mpe

n-W

aalh

aven

Kri

mpe

n-Zo

eter

mee

r

Leid

en-S

asse

nhei

m

Leid

en-V

oorb

urg

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee w

t

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee z

w

Om

moo

rd-K

rim

pen

Mar

coni

stra

at-D

elft

gs

Mar

coni

stra

at-D

elft

wt/

zw

Mar

coni

stra

at-O

mm

oord

Mar

coni

stra

at-R

dam

Cen

trum

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

gs/

ps

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

zw

Waa

lhav

en-R

dam

Cen

trum

Waa

lhav

en-R

dam

Zui

dwijk

Rdam

Zui

dwijk

-Kri

mpe

n

Rijs

wijk

-Wes

terl

ee

Rijs

wijk

-Wat

erin

gen

Voor

burg

-Den

Haa

g

Wes

terl

ee-V

oorb

urg

Ypen

burg

-Del

ft

Ypen

burg

-Voo

rbur

g

Zoet

erm

eer-

Alp

hen

Zoet

erm

eer-

Leid

en

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 21

tabel 41


De resultaten van de netanalyses zijn samengevat in tabel 42.



bij toetsing aan criterium b in Basis scenario

Alb

asse

rdam

-Ark

el

Alp

hen-

Gou

da

Mer

wed

ehav

en-A

lbla

sser

dam

Mer

wed

ehav

en-C

raye

stei

jn

Mer

wed

ehav

en-N

oord

endi

jk

Del

ft-W

este

rlee

Del

ft-W

ater

inge

n

Dw

arsr

egel

aar D

elft

Dw

arsr

egel

aar L

eide

n

Den

Haa

g-Ri

jsw

ijk

Kri

mpe

n-G

ouda

Kri

mpe

n-W

aalh

aven

Kri

mpe

n-Zo

eter

mee

r

Leid

en-S

asse

nhei

m

Leid

en-V

oorb

urg

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee w

t

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee z

w

Om

moo

rd-K

rim

pen

Mar

coni

stra

at-D

elft

gs

Mar

coni

stra

at-D

elft

wt/

zw

Mar

coni

stra

at-O

mm

oord

Mar

coni

stra

at-R

dam

Cen

trum

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

gs/

ps

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

zw

Waa

lhav

en-R

dam

Cen

trum

Waa

lhav

en-R

dam

Zui

dwijk

Rdam

Zui

dwijk

-Kri

mpe

n

Rijs

wijk

-Wes

terl

ee

Rijs

wijk

-Wat

erin

gen

Voor

burg

-Den

Haa

g

Wes

terl

ee-V

oorb

urg

Ypen

burg

-Del

ft

Ypen

burg

-Voo

rbur

g

Zoet

erm

eer-

Alp

hen

Zoet

erm

eer-

Leid

en

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 22


Criterium

Basis A B

2008 winter 1.985 1.985

zomer 1.253 1.253

2009 winter 2.102 2.102

zomer 1.227 1.227

2010 winter 2.333 2.333

zomer 1.395 1.395

2011 winter 2.391 2.391

zomer 1.437 1.437

2012 winter 2.510 2.510

zomer 1.541 1.541

2013 winter 2.598 2.598

zomer 1.618 1.618

2014 winter 2.672 2.672

zomer 1.682 1.682


Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

tabel 42


Knelpunten

Bij toetsing aan criterium a zijn overbelastingen te verwachten in de winter van 2013 en 2014

op de verbindingen Rotterdam Waalhaven - Rotterdam Centrum - Rotterdam Marconistraat.

Deze worden veroorzaakt door een hoge belasting op het station Rotterdam Centrum.

Bij toetsing aan criterium b zijn voor de gehele zichtperiode overbelastingen geconstateerd

op diverse verbindingen.

Maatregelen

De overbelastingen op de verbindingen Rotterdam Waalhaven - Rotterdam Centrum - Rotterdam

Marconistraat (criterium a) kunnen worden opgelost door belastingverschakeling van Rotterdam

Centrum naar Rotterdam Marconistraat.

De overbelastingen op de verbindingen (criterium b) tijdens onderhoud zijn enerzijds op te lossen

door het onderhoud uit te voeren in perioden van lage belasting en anderzijds door een combinatie

van operationele maatregelen.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd


11.4 TenneT Zuid-Holland scenario Plus

Belasting

Voor dit scenario zijn dezelfde waardes voor de belasting aangehouden als voor het basisscenario.

Productie

In dit scenario zal bijna het volledige productievermogen ingezet worden in Zuid-Holland,

waarbij rekening is gehouden met een sterke groei van het WKK-vermogen in de glastuinbouw

(zie tabellen 43 en 44 station Westerlee).

Dit scenario is met name gekozen om te onderzoeken of het transportnet geschikt is om de grote

vermogenstromen veilig te kunnen transporteren.

Productie in MW in de winter

Winter Plus productie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Crayestein 115 115 145 145 145 145 145




Westerlee 785 600 600 600 600

Wateringen 185 185 185 185

Totalen 3.283 3.543 3.523 3.523 3.523 3.523 3.523

Productie in MW in de zomer

Zomer Plus productie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Crayestein 95 95 125 125 125 125 125




Westerlee 935 750 750 750 750

Wateringen 185 185 185 185

Totalen 3.353 3.653 3.643 3.643 3.643 3.643 3.643



bij toetsing aan criterium a in Plus scenario

Alb

asse

rdam

-Ark

el

Alp

hen-

Gou

da

Mer

wed

ehav

en-A

lbla

sser

dam

Mer

wed

ehav

en-C

raye

stei

jn

Mer

wed

ehav

en-N

oord

endi

jk

Del

ft-W

este

rlee

Del

ft-W

ater

inge

n

Dw

arsr

egel

aar D

elft

Dw

arsr

egel

aar L

eide

n

Den

Haa

g-Ri

jsw

ijk

Kri

mpe

n-G

ouda

Kri

mpe

n-W

aalh

aven

Kri

mpe

n-Zo

eter

mee

r

Leid

en-S

asse

nhei

m

Leid

en-V

oorb

urg

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee w

t

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee z

w

Om

moo

rd-K

rim

pen

Mar

coni

stra

at-D

elft

gs

Mar

coni

stra

at-D

elft

wt/

zw

Mar

coni

stra

at-O

mm

oord

Mar

coni

stra

at-R

dam

Cen

trum

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

gs/

ps

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

zw

Waa

lhav

en-R

dam

Cen

trum

Waa

lhav

en-R

dam

Zui

dwijk

Rdam

Zui

dwijk

-Kri

mpe

n

Rijs

wijk

-Wes

terl

ee

Rijs

wijk

-Wat

erin

gen

Voor

burg

-Den

Haa

g

Wes

terl

ee-V

oorb

urg

Ypen

burg

-Del

ft

Ypen

burg

-Voo

rbur

g

Zoet

erm

eer-

Alp

hen

Zoet

erm

eer-

Leid

en

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 23



bij toetsing aan criterium b in Plus scenario

Alb

asse

rdam

-Ark

el

Alp

hen-

Gou

da

Mer

wed

ehav

en-A

lbla

sser

dam

Mer

wed

ehav

en-C

raye

stei

jn

Mer

wed

ehav

en-N

oord

endi

jk

Del

ft-W

este

rlee

Del

ft-W

ater

inge

n

Dw

arsr

egel

aar D

elft

Dw

arsr

egel

aar L

eide

n

Den

Haa

g-Ri

jsw

ijk

Kri

mpe

n-G

ouda

Kri

mpe

n-W

aalh

aven

Kri

mpe

n-Zo

eter

mee

r

Leid

en-S

asse

nhei

m

Leid

en-V

oorb

urg

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee w

t

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee z

w

Om

moo

rd-K

rim

pen

Mar

coni

stra

at-D

elft

gs

Mar

coni

stra

at-D

elft

wt/

zw

Mar

coni

stra

at-O

mm

oord

Mar

coni

stra

at-R

dam

Cen

trum

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

gs/

ps

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

zw

Waa

lhav

en-R

dam

Cen

trum

Waa

lhav

en-R

dam

Zui

dwijk

Rdam

Zui

dwijk

-Kri

mpe

n

Rijs

wijk

-Wes

terl

ee

Rijs

wijk

-Wat

erin

gen

Voor

burg

-Den

Haa

g

Wes

terl

ee-V

oorb

urg

Ypen

burg

-Del

ft

Ypen

burg

-Voo

rbur

g

Zoet

erm

eer-

Alp

hen

Zoet

erm

eer-

Leid

en

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 24

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

tabel 43

tabel 44


Resultaten



bij toetsing aan criterium a in Plus scenario

Alb

asse

rdam

-Ark

el

Alp

hen-

Gou

da

Mer

wed

ehav

en-A

lbla

sser

dam

Mer

wed

ehav

en-C

raye

stei

jn

Mer

wed

ehav

en-N

oord

endi

jk

Del

ft-W

este

rlee

Del

ft-W

ater

inge

n

Dw

arsr

egel

aar D

elft

Dw

arsr

egel

aar L

eide

n

Den

Haa

g-Ri

jsw

ijk

Kri

mpe

n-G

ouda

Kri

mpe

n-W

aalh

aven

Kri

mpe

n-Zo

eter

mee

r

Leid

en-S

asse

nhei

m

Leid

en-V

oorb

urg

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee w

t

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee z

w

Om

moo

rd-K

rim

pen

Mar

coni

stra

at-D

elft

gs

Mar

coni

stra

at-D

elft

wt/

zw

Mar

coni

stra

at-O

mm

oord

Mar

coni

stra

at-R

dam

Cen

trum

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

gs/

ps

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

zw

Waa

lhav

en-R

dam

Cen

trum

Waa

lhav

en-R

dam

Zui

dwijk

Rdam

Zui

dwijk

-Kri

mpe

n

Rijs

wijk

-Wes

terl

ee

Rijs

wijk

-Wat

erin

gen

Voor

burg

-Den

Haa

g

Wes

terl

ee-V

oorb

urg

Ypen

burg

-Del

ft

Ypen

burg

-Voo

rbur

g

Zoet

erm

eer-

Alp

hen

Zoet

erm

eer-

Leid

en

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 23



bij toetsing aan criterium b in Plus scenario

Alb

asse

rdam

-Ark

el

Alp

hen-

Gou

da

Mer

wed

ehav

en-A

lbla

sser

dam

Mer

wed

ehav

en-C

raye

stei

jn

Mer

wed

ehav

en-N

oord

endi

jk

Del

ft-W

este

rlee

Del

ft-W

ater

inge

n

Dw

arsr

egel

aar D

elft

Dw

arsr

egel

aar L

eide

n

Den

Haa

g-Ri

jsw

ijk

Kri

mpe

n-G

ouda

Kri

mpe

n-W

aalh

aven

Kri

mpe

n-Zo

eter

mee

r

Leid

en-S

asse

nhei

m

Leid

en-V

oorb

urg

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee w

t

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee z

w

Om

moo

rd-K

rim

pen

Mar

coni

stra

at-D

elft

gs

Mar

coni

stra

at-D

elft

wt/

zw

Mar

coni

stra

at-O

mm

oord

Mar

coni

stra

at-R

dam

Cen

trum

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

gs/

ps

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

zw

Waa

lhav

en-R

dam

Cen

trum

Waa

lhav

en-R

dam

Zui

dwijk

Rdam

Zui

dwijk

-Kri

mpe

n

Rijs

wijk

-Wes

terl

ee

Rijs

wijk

-Wat

erin

gen

Voor

burg

-Den

Haa

g

Wes

terl

ee-V

oorb

urg

Ypen

burg

-Del

ft

Ypen

burg

-Voo

rbur

g

Zoet

erm

eer-

Alp

hen

Zoet

erm

eer-

Leid

en

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 24

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd



Knelpunten

Bij toetsing aan criterium a zijn overbelastingen te verwachten in de winter van 2013 en 2014

op de verbinding Rotterdam Waalhaven - Rotterdam Centrum - Rotterdam Marconistraat.

Dit wordt veroorzaakt door een hoge belasting op Rotterdam Centrum.

Bij toetsing aan criterium b zijn voor de gehele zichtperiode overbelastingen geconstateerd

op diverse verbindingen.

Maatregelen


Marconistraat (criterium a) kunnen worden opgelost door belastingverschakeling van Rotterdam

Centrum naar Rotterdam Marconistraat.

De overbelastingen op de verbindingen tijdens onderhoud (criterium b) zijn op te lossen door

het onderhoud uit te voeren in perioden van lage belasting en door operationele maatregelen.


Criterium

Plus A B

2008 winter 1.276 1.276

zomer 654 654

2009 winter 1.273 1.273

zomer 598 598

2010 winter 1.464 1.464

zomer 746 746

2011 winter 1.522 1.522

zomer 788 788

2012 winter 1.641 1.641

zomer 892 892

2013 winter 1.729 1.729

zomer 969 969

2014 winter 1.803 1.803

zomer 1.033 1.033


Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

tabel 45


11.5 TenneT Zuid-Holland scenario Min

Belasting

Idem basisscenario.

Productie

In dit scenario wordt uitgegaan van een lage inzet van productievermogen in Zuid-Holland

(zie tabellen 46 en 47). Het veilig kunnen transporteren van de gevraagde vermogens bij

lage productie moet dan mogelijk zijn.

Productie in MW in de winter

Winter Min productie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Crayestein 10 10 30 30 30 30 30


Krimpen/Bleiswijk 1.200 1.200 810 810 810

Industrie Rotterdam 774 774 774 774 774

Westerlee 80 0 0 0 0


Totalen 2.109 2.169 2.084 2.084 1.694 1.694 1.694

Productie in MW in de zomer

Zomer Min productie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Crayestein 10 10 30 30 30 30 30


Krimpen/Bleiswijk 730 730 670 670 670

Industrie Rotterdam 774 774 774 774 774

Westerlee 50 0 0 0 0


Totalen 1.999 2.059 1.584 1.584 1.524 1.524 1.524

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

tabel 46

tabel 47


Resultaten



bij toetsing aan criterium a in Min scenario

Alb

asse

rdam

-Ark

el

Alp

hen-

Gou

da

Mer

wed

ehav

en-A

lbla

sser

dam

Mer

wed

ehav

en-C

raye

stei

jn

Mer

wed

ehav

en-N

oord

endi

jk

Del

ft-W

este

rlee

Del

ft-W

ater

inge

n

Dw

arsr

egel

aar D

elft

Dw

arsr

egel

aar L

eide

n

Den

Haa

g-Ri

jsw

ijk

Kri

mpe

n-G

ouda

Kri

mpe

n-W

aalh

aven

Kri

mpe

n-Zo

eter

mee

r

Leid

en-S

asse

nhei

m

Leid

en-V

oorb

urg

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee w

t

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee z

w

Om

moo

rd-K

rim

pen

Mar

coni

stra

at-D

elft

gs

Mar

coni

stra

at-D

elft

wt/

zw

Mar

coni

stra

at-O

mm

oord

Mar

coni

stra

at-R

dam

Cen

trum

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

gs/

ps

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

zw

Waa

lhav

en-R

dam

Cen

trum

Waa

lhav

en-R

dam

Zui

dwijk

Rdam

Zui

dwijk

-Kri

mpe

n

Rijs

wijk

-Wes

terl

ee

Rijs

wijk

-Wat

erin

gen

Voor

burg

-Den

Haa

g

Wes

terl

ee-V

oorb

urg

Ypen

burg

-Del

ft

Ypen

burg

-Voo

rbur

g

Zoet

erm

eer-

Alp

hen

Zoet

erm

eer-

Leid

en

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 25



bij toetsing aan criterium b in Min scenario

Alb

asse

rdam

-Ark

el

Alp

hen-

Gou

da

Mer

wed

ehav

en-A

lbla

sser

dam

Mer

wed

ehav

en-C

raye

stei

jn

Mer

wed

ehav

en-N

oord

endi

jk

Del

ft-W

este

rlee

Del

ft-W

ater

inge

n

Dw

arsr

egel

aar D

elft

Dw

arsr

egel

aar L

eide

n

Den

Haa

g-Ri

jsw

ijk

Kri

mpe

n-G

ouda

Kri

mpe

n-W

aalh

aven

Kri

mpe

n-Zo

eter

mee

r

Leid

en-S

asse

nhei

m

Leid

en-V

oorb

urg

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee w

t

Maa

svla

kte-

Wes

terl

ee z

w

Om

moo

rd-K

rim

pen

Mar

coni

stra

at-D

elft

gs

Mar

coni

stra

at-D

elft

wt/

zw

Mar

coni

stra

at-O

mm

oord

Mar

coni

stra

at-R

dam

Cen

trum

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

gs/

ps

Mar

coni

stra

at-W

aalh

aven

zw

Waa

lhav

en-R

dam

Cen

trum

Waa

lhav

en-R

dam

Zui

dwijk

Rdam

Zui

dwijk

-Kri

mpe

n

Rijs

wijk

-Wes

terl

ee

Rijs

wijk

-Wat

erin

gen

Voor

burg

-Den

Haa

g

Wes

terl

ee-V

oorb

urg

Ypen

burg

-Del

ft

Ypen

burg

-Voo

rbur

g

Zoet

erm

eer-

Alp

hen

Zoet

erm

eer-

Leid

en

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 26

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd



Knelpunten

Bij toetsing aan criterium a komt vanaf de zomer van 2010 de verbinding Rotterdam Marconistraat –

Ommoord naar voren. Vanaf zomer 2012 komt daar de verbinding Ommoord-Krimpen bij. Verder zijn

overbelastingen te verwachten in de winter van 2013 en 2014 op de verbinding Rotterdam Waalhaven

- Rotterdam Centrum - Rotterdam Marconistraat. Dit wordt veroorzaakt door een hoge belasting op

Rotterdam Centrum.

Bij toetsing aan criterium b zijn voor de gehele zichtperiode overbelastingen op verbindingen

geconstateerd.

Maatregelen

De overbelasting (criterium a) op de verbindingen Rotterdam Marconistraat – Ommoord - Krimpen

is op te lossen door het koppelveld in Waalhaven tussen de Noord- en Zuid- rail in te schakelen.


Marconistraat kunnen worden opgelost door belastingverschakeling van Rotterdam Centrum naar

Rotterdam Marconistraat.

De overbelastingen op de verbindingen tijdens onderhoud (criterium b) zijn op te lossen

door het onderhoud uit te voeren in perioden van lage belasting en door een combinatie

van operationele maatregelen.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

tabel 48 Resultaten loadflow-berekeningen

Criterium

Min A B

2008 winter 2.450 2.450

zomer 2.008 2.008

2009 winter 2.647 2.647

zomer 2.192 2.192

2010 winter 2.903 2.903

zomer 2.805 2.805

2011 winter 2.961 2.961

zomer 2.847 2.847

2012 winter 3.470 3.470

zomer 3.011 3.011

2013 winter 3.558 3.558

zomer 3.088 3.088

2014 winter 3.632 3.632

zomer 3.152 3.152



Maasvlakte

Zoetermeer

Sassenheim

Alphen

Delft

Theemsweg Ommoord

Centrum

R’dam/Z

R’dam/WR’dam/M

Gouda

Leiden

Den Haag

Voorburg

Rijswijk

WesterleeEuropoort

Krimpen

AlblasserdamArkel

CrayesteinDordrecht/Z

NM

VondelingenwegOudeland

GeervlietBotlek

4

2

13

kaart 14

11.6 Aankoppelingen met distributienetten

1 Plaatsen derde 150/50 kV-transformator in Alblasserdam

2 Plaatsen vierde 150/50 kV-transformator in Alphen

3 Bouwen nieuw 150/50 kV-station Dordrecht Walburg

4 Bouwen nieuw 150/50 kV-station De Lier met meerdere transformatoren

Voor toetsing van de distributietransformatoren in beheer van TenneT Zuid-Holland is

een n-1 berekening bij maximale belasting uitgevoerd.

Belasting

Hiervoor wordt uitgegaan van de belasting zoals opgegeven door de aangesloten netbeheerders.

Productie

Voor de transformatoren in Westerlee is de geprognotiseerde hoeveelheid WKK vermogen,

door Westland Energie Infrastructuur, groeiend naar 750 MW meegenomen.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd


Resultaten

Knelpunten

Bij toetsing aan het n-1 criterium komen de transformatoren in Alblasserdam (2010), Alphen (2009),

Dordrecht Noordendijk (2008), Den Haag (2010), Leiden (2009), Rotterdam Centrum (2010) en

Westerlee (2008) als knelpunt naar voren.

Maatregelen

Koppelpunt Alblasserdam

De oplossing voor dit knelpunt zal de plaatsing van een derde transformator door ENECO zijn in 2010

op het station Alblasserdam.

Koppelpunt Alphen

Een mogelijke oplossing voor het knelpunt op het station Alphen is het verschakelen van de belasting

van het 50 kV-station Zoeterwoude naar het 150 kV-station Leiden. Een andere oplossingsmogelijkheid

is het vergroten van het 150/50 kV-transformatorvermogen. In overleg met Continuon zal dit knelpunt

worden onderzocht in relatie met het capaciteitsknelpunt in Leiden.

Koppelpunt Dordrecht Noordendijk

Het knelpunt op het station Dordrecht Noordendijk zal worden opgelost door stichting van

een nieuw 150 kV-station Walburg door ENECO in 2008/2009. De 50 kV-koppeling met Alblasserdam

blijft noodzakelijk, omdat door tijdelijke belastingoverheveling van het knelpunt Dordrecht-Zuid

naar Noordendijk de belasting weer toeneemt.


Belastinggraad distributietransformatoren in procenten van de nominale transportcapaciteitA

lbla

ssse

rdam

Alp

hen

Dor

drec

ht M

erw

edeh

aven

Dor

drec

ht N

oord

Del

ft

Gou

da

Den

Haa

g

Kri

mpe

n a/

d IJs

sel

Leid

en

Om

moo

rd

R-da

m C

entr

um

R-da

m M

arco

nist

raat

R-da

m W

aalh

aven

R-da

m_Z

uid

Rijs

wijk

Sass

enhe

im

Voor

burg

Wes

terl

ee

Zoet

erm

eer

Ypen

burg

% 160

140

120

100

80

60

40

20

0

Scenario

grafiek 27

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd


Koppelpunt Den Haag

Het knelpunt op het station Den Haag kan worden opgelost door belastingverschakeling van

Den Haag naar Rijswijk en later naar station Ypenburg.

Koppelpunt Leiden

Een mogelijke oplossing voor het knelpunt op station Leiden is het vergroten van het 150/50 kV

transformatorvermogen. In overleg met Continuon en in relatie met het capaciteitsknelpunt in

Alphen zal dit knelpunt worden onderzocht.

Koppelpunt Rotterdam Centrum

Het knelpunt op station Rotterdam Centrum dat vanaf 2010 zal optreden, zal operationeel worden

opgelost door verschakelen via 25 kV naar station Rotterdam Marconistraat.

Koppelpunt Westerlee

Het knelpunt op station Westerlee als gevolg van teruglevering door WKK, zal moeten worden

opgelost door de bouw van een nieuw station met meerdere transformatoren in De Lier.

De teruglevering van 150 kV naar 380 kV reduceert tevens de hoeveelheid af te voeren productie-

capaciteit van Maasvlakte 380 kV naar de 380 kV-ringstructuur en veroorzaakt hierdoor een knelpunt

in het 380 kV-net. Vanwege dit 380 kV-knelpunt is TenneT momenteel met WEI in discussie over

de maximale hoeveelheid terug te leveren WKK-productievermogen. Deze problematiek is tevens

bij de landelijke scenario’s van dit plan beschouwd.

Vergelijking met vorige Kwaliteits- en Capaciteitsplan

De bij het vorige Kwaliteits- en Capaciteitsplan aangegeven oplossingen en tijdstippen van

implementatie zijn gelijk gebleven. De nieuwe knelpunten die in dit plan zijn gesignaleerd,

behalve station Westerlee, kunnen door operationele maatregelen worden opgelost.

In het vorige Kwaliteits- en Capaciteitsplan had Westland Energie Infrastructuur in haar prognose

alleen rekening gehouden met een toenemende vraag naar elektriciteit in het verzorgingsgebied.

Samen met Westland Energie Infrastructuur zijn toen plannen gemaakt voor een langetermijn-

oplossing bestaande uit de bouw van het nieuwe station De Lier. Inmiddels is echter een duidelijke

trendbreuk ontstaan. Teruglevering door WKK’s is zo sterk gegroeid, dat voor teruglevering

meer transportcapaciteit nodig is dan voor levering. De voorziene uitbreiding in De Lier wordt

nu noodzakelijk voor teruglevering door WKK’s.

Ten

neT

Zu

id-H

olla

nd

TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 / deel II108

Colofon

Samenstelling

TenneT TSO B.V.

Ontwerp

Loep ontwerp, Arnhem

Drukwerk

OBT/TDS PRINTMAILDATA, Schiedam

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014

Deel II

7 Inleiding 3

Overzicht 380/220 kV-net en voorziene uitbreidingen 5

8 Overzicht 380/220 kV-net 7

8.1 Overzicht 380/220 kV-verbindingen 7

8.2 Overzicht 380/220 kV-koppeltransformatoren 9


8.4 Overzicht grensoverschrijdende 380 kV-verbindingen 11

8.5 Aansluiting regionale netbeheerders 12


9 Knelpunten en maatregelen 380/220 kV-net 15

9.1 Inleiding 15

9.2 Referentiescenario Groene Revolutie 20

9.3 Scenario Duurzame Transitie 33

9.4 Scenario Nieuwe Burchten 38

9.5 Scenario Geld Regeert 48

9.6 Essent Netwerk - Noord 53

9.7 Continuon Netbeheer - Friesland 58

9.8 Continuon Netbeheer - Flevoland, Gelderland en Utrecht 61

9.9 Continuon Netbeheer - Noord-Holland 65

9.10 TenneT Zuid-Holland 69

9.11 Delta Netwerkbedrijf 74

9.12 Essent Netwerk-Zuid (Brabant) 78

9.13 Essent Netwerk-Zuid (Limburg) 81

Overzicht 150 kV-net TenneT Zuid-Holland en voorziene uitbreidingen 85

10 Overzicht 150 kV-net TenneT Zuid-Holland 87

10.1 Geografische ligging 87

10.2 Overzicht 150 kV-verbindingen 89


10.4 Overzicht koppelpunten met netten van lagere spanning 90


11 Knelpunten en maatregelen 150 kV-net TenneT Zuid-Holland 93

11.1 Inleiding 93

11.2 Netberekeningen 93

11.3 TenneT Zuid-Holland scenario Basis 94

11.4 TenneT Zuid-Holland scenario Plus 98

11.5 TenneT Zuid-Holland scenario Min 101

11.6 Aankoppelingen met distributienetten 104

Deel I

1 Inleiding

2 Kwaliteitsbeheersing TenneT

3 Marktwerking en de fysische werking van elektriciteit

4 Langetermijnvisie op de ontwikkeling van het Nederlandse transportnet

5 Prognose landelijke transportbehoefte in de periode 2008 - 2014

6 Prognose transportbehoefte in Zuid-Holland in de periode 2008 - 2014

1 Verzwaren transportcapaciteit deel 220 kV-net. Plaatsen derde 380/220 kV-transformator Ens, gevolgd door aanleggen nieuwe 380 kV-verbinding Eemshaven - Zwolle e.o. en bouwen nieuw 380 kV-station nabij Zwolle. Opwaarderen 220 kV-verbinding Eemshaven - Meeden naar 380 kV en bouwen nieuw 380/220 kV-koppelpunt nabij Weiwerd.

2 Verzwaren transportcapaciteit Robbenplaat - Eemshaven

3 Bouwen 380/110 kV koppeling nabij Zwolle (mogelijk heroverwegen vanwege 220 kV-oosttak)

4 Plaatsen extra 380/220 kV transformatoren in Eemshaven, Meeden en Ens

5 Verzwaren transportcapaciteit Zwolle - Ens - Lelystad - Diemen

6 Verzwaren transportcapaciteit Krimpen - Geertruidenberg, gevolgd door aanleggen extra verbinding

7 Inlussen circuit Diemen-Oostzaan in 380 kV-station Diemen

8 Aanleggen nieuwe 380 kV-verbinding Borssele naar 380 kV-ring

9 Verzwaren transportcapaciteit Zwolle - Hengelo (- Doetinchem)

10 Verzwaren transportcapaciteit Breukelen - Krimpen - Geertruidenberg - Eindhoven - Maasbracht

11 Plaatsen extra 220/110 kV-transformator in één van de noordelijke koppelpunten

12 Plaatsen extra 380/110 kV-transformator in Hessenweg of Hengelo

13 Plaatsen twee extra 220/20 kV-transformatoren Eemshaven-Oost

14 Plaatsen extra 220/110 kV-transformator in Louwsmeer of Oude Haske

15 Bouwen 380/150 kV-station Breukelen en plaatsen één 380/150 kV-transformator

16 Bouwen 380/150 kV-station Simonshaven met plaatsen één en later mogelijk twee transformatoren

17 Plaatsen extra 380/150 kV-transformator Borssele

18 Plaatsen extra 380/150 kV-transformator in Geertruidenberg

19 Inzetten aanwezige reservetransformator in Maasbracht

TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 deel II / omslag binnenzijde / plano 748 x 297 mm (flap: 160, achterzijde: 210, rugdikte: 8, voorzijde: 210, flap: 160) / cmyk + pms 368 + Pantone Reflex Blue / 080205 / Loep ontwerp

Wesel (Duitsland)


Feda (Noorwegen)

Diele

Gronau

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht


2

9

10

11

12

14

15

17

18

19

Zandvliet

Meerhout


Siersdorf

Borssele

Maasvlakte

Bleiswijk

Krimpen

Diemen

OostzaanBeverwijk

Dodewaard

Lelystad

Hessenweg

Oudehaske

Louws-meer

Bergum

Vierverlaten

Zeyerveen

Meeden

Weiwerd

Eemshaven

Ens

Zwolle

Hengelo

Doetinchem

Boxmeer

Eindhoven

Maasbracht


13

3

16

4

5

6

7

8

1

Nederlands transportnetMogelijke uitbreidingen 2008 - 2014

2008 - 2014200

8 - 20

14

Kwaliteits- en Capaciteitsplan

Kwaliteits- en

Cap

aciteitsplan

Deel II

Deel II

inhoudsopgave

TenneT TSO B.V.

Utrechtseweg 310

6812 AR Arnhem

Postbus 718

6800 AS Arnhem

Telefoon 026 373 11 11

Fax 026 373 11 12

E-mail [email protected]

Internet www.tennet.org

TenneT Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2008 - 2014 deel II / omslag buitenzijde / plano 748 x 297 mm (flap: 160, achterzijde: 210, rugdikte: 8, voorzijde: 210, flap: 160) / cmyk + pms 368 + Pantone Reflex Blue / 080205 / Loep ontwerp

Kwaliteits- en Capaciteitsplan - HoogspanningsNet · 18 Plaatsen extra 380/150 kV-transformator in...

Documents

Transcript of Kwaliteits- en Capaciteitsplan - HoogspanningsNet · 18 Plaatsen extra 380/150 kV-transformator in...