Kwaliteit van toetsing

Tamara van Schilt-Mol

tamara.vanschiltmol@han.nl

toetsinggetoetst@han.nl

waarom aandacht voor toetsen?

3 kernboodschappen

Waarom zoveel aandacht voor toetsing?

“Een belangrijke vraag is waarom

kwaliteit van toetsing zo belangrijk is.

Het antwoord is eenvoudig: toetsen

worden gebruikt om verantwoorde

beslissingen te nemen over

studenten.” (Sluijsmans, van Schilt-Mol, Peeters en Joosten-ten Brinke, 2015)

Waarom toetsen we?

beoordelen van leerlingen

– certificeren

– selecteren

beoordelen van onderwijs(leer)proces

– zicht krijgen op ontwikkeling van leerlingen

beoordelen van de kwaliteit van onderwijs

– zicht krijgen op wat de docent

onderwezen heeft/zou moeten

hebben

– zicht krijgen op wat de docent

nog moet onderwijzen

Kritische vraag

Wat bepaalt hoe jij leert?

Je gaat een training volgen die afgesloten wordt met een

toets. Wat ga jij leren?

Wat er in het boek staat?

Wat de docent vertelt?

Wat je zelf belangrijk vindt?

Hoe je dat wat je leert, kunt toepassen in je eigen klas

Of anders.............

Grote kans dat je leert wat er uiteindelijk in de toets van je

verwacht wordt.

Dat betekent ...

…dat toetsen altijd het startpunt zijn van leren en

daarmee automatisch integraal onderdeel van onderwijs!

oT …o

ToT

oT

oT

O O O O OT

van…

naar…

Biggs, J. (1996). Enhancing teaching through constructive

alignment. Higher Education, 32, 347-364.

Vanuit belang van kwalitatief goede toetsing:

onderzoek naar toetsing:

– wat is eigenlijk toetsing

– wanneer is er sprake van ‘goede’ toetsing

ontwikkeling van handvatten:

– praktische kaders bij ontwikkeling van

bijvoorbeeld toetsbeleidsplan

– tool om kwaliteit van toetsing te analyseren en

verbeteren

– spel om gesprek over kwaliteit van toetsing

binnen opleidingsteam te voeren

3 kernboodschappen

1.

toetsen ≠ toetsing

Toetsen is onderdeel van toetsing

Toetsentiteit Toelichting

Toets(tak)en Een toets is een meetinstrument dat in het onderwijs wordt

ingezet om na te gaan of de doelen van onderwijs door

studenten worden en zijn bereikt.

Een toetstaak is een item of opdracht binnen een toets waarmee

studenten worden uitgedaagd hun kennis en vaardigheden te

tonen.

Toetsprogramma Een toetsprogramma is een bewuste en beargumenteerde

combinatie van toetsvormen, passend bij de doelen en opbouw

van een opleiding.

Toetsbeleid Met toetsbeleid wordt het geheel aan vastgestelde afspraken,

zowel inhoudelijk als procedureel, over toetsen en beoordelen

bedoeld.

Toetsorganisatie Toetsorganisatie verwijst naar de wijze waarop docenten,

examencommissie, toetscommissie, management en

ondersteunende medewerkers doelgericht met elkaar

samenwerken om de gewenste toetskwaliteit te realiseren.

Toetsbekwaamheid Toetsbekwaamheid is de deskundigheid die bij opleidingen

aanwezig moet zijn om te zorgen voor kwaliteit van toetsing op

alle lagen van de kwaliteitspiramide.

Ontwikkelingsfasen*

• Activiteiten-georiënteerd: individuele actor in de

opleiding, ad-hoc, losse activiteiten

• Proces-georiënteerd: relevante actoren in de opleiding,

incidenteel, procesmatig, activiteiten in samenhang

• Systeem-georiënteerd: alle relevante actoren in de

opleiding, middellange termijn beleid, systematisch,

structureel, activiteiten in samenhang

• Keten-georiënteerd: alle relevante actoren in de keten,

middellange termijn beleid, systematisch, structureel,

activiteiten in samenhang

De ontwikkelingsfase waarin een opleiding zich bevindt geeft aan in

welke mate de opleiding duurzaam werkt aan de kwaliteit van toetsing

‘Voldoende’ kwaliteit: keten-georiënteerde fase

gedeelde visie op toetsen

– waarom toetsen we?

– wat toetsen we?

– hoe toetsen we?

– wat doen we met de opbrengsten van toetsen?

gedeelde visie op kwaliteit van toetsing

– wanneer zijn we tevreden?

bewustzijn van maatschappelijke verantwoordelijkheid

– samen met werkveld en partners in gesprek over

beroepsbeeld

– samen met werkveld en partners invulling geven aan

onderwijs én toetsing

Toetsweb

2.

toetsen is integraal

onderdeel van het

onderwijs

http://curriculumontwerp.slo.nl/spinnenweb

Toetsing is integraal onderdeel van onderwijs

BKE gaat dus over (beter) onderwijs

Toetsen stuurt het leren: constructive alignment

Toetsen zijn altijd het startpunt van leren en daarmee

automatisch integraal onderdeel van onderwijs!

oT …o

ToT

oT

oT

O O O O OT

van…

naar…

Biggs, J. (1996). Enhancing teaching through constructive

alignment. Higher Education, 32, 347-364.

Essentieel: feedback

bron: https://oabdekkers.nl/2017/08/15/bouwsteen-4-feedback/

Overweging

Schrap het formeel onderscheid tussen

formatieve en summatieve toetsen

aanduiding formatief/summatief gaat over de functie, niet over het

type toets

toetsen geven altijd informatie, ongeacht hun functie

formatief toetsen is een werkwoord, geen zelfstandig naamwoord

(liever: formatief evalueren)

beslissingen worden niet alleen genomen op basis van informatie

uit toetsen met een summatieve functie

benut alle toetsen/(in)formele evaluaties om informatie

te verzamelen/delen over de ontwikkeling van de

student én om beslissingen te nemen met/over de student

Citaat

“De zwaarte van een beslissing en het aantal benodigde

datapunten zijn proportioneel aan elkaar gerelateerd. Het

onderscheid tussen formatief en summatief toetsen wordt

vervangen door de mate waarin iets op het spel staat. In één

datapunt staat er weinig op het spel en is het doel van

toetsing vooral gericht op het geven van feedback. Maar er

staat niet niets op het spel, omdat de informatie later wel kan

worden gebruikt bij de interpretatie van het geheel.”

Van der Vleuten, C., Schut, S. & Heeneman, S. (2018). Programmatisch toetsen als motor voor professioneel leren in het hoger onderwijs.

In: Sluijsmans, D. & Segers, m. (red.) Toetsrevolutie. Naar een feedbackcultuur in het hoger onderwijs. p. 126

er staat

niks op

het spel

er staat

veel op

het spel

één

datapunt

gericht op

informatie

en feedback

meerdere

datapunten gericht

op diagnose,

bijsturing en

voorspelling

veel datapunten

gericht op zware

beslissing

Gebruik van veel datapunten

Geen argument om meer toetsen af te

gaan nemen!

Wel een argument om meer in

samenhang en programmatisch naar

toetsen te kijken!

beslissing t.a.v. diploma, bnsa, aanpassing onderwijs, …

…..

…..

…..

Bewust inzetten datapunten: Welke informatie wordt gebruikt voor welke beslissing?

3.

neem regie

vanuit een collectief

kwaliteitsbewustzijn

elementen Uitwerking

Kwaliteits-

criteria

Welke criteria worden gebruikt om de kwaliteit vast te stellen?

Wanneer zijn wij tevreden?

Ontwerp Hoe realiseren wij een goede kwaliteit van toetsing?

Inhoudelijke kaders: hoe geven wij invulling aan de

kwaliteitscriteria van de afzonderlijke toetsentiteiten?

Organisatorische kaders: welke processen zijn ingericht, welke

afspraken zijn gemaakt en welke in- en externe actoren worden

betrokken bij de inrichting en uitvoering van deze processen?

Personele kaders: welke bekwaamheden moeten onze

medewerkers hebben om de gewenste kwaliteit van de

afzonderlijke toetsentiteiten te bereiken?

Borging Hoe is de borging van de afzonderlijke toetsentiteiten ingericht?

Bijvoorbeeld; welke evaluatieprocessen zijn ingericht, aan de hand

van welke kwaliteitscriteria wordt de evaluatie uitgevoerd, welke

in- en externe actoren spelen welke rol in deze processen?

Meer weten of samen aan de slag?

www.han.nl/toetsinggetoetst

– HANdreiking toetsbeleidsplan

– Werkdocumenten en game Toetsing Getoetst

– powerpoints van workshops van vandaag

– toetsweb

tamara.vanschiltmol@han.nl

toetsinggetoetst@han.nl

Samenvattend

neem als opleidingsteam

gezamenlijk de

verantwoordelijkheid voor het

realiseren van kwaliteit op álle

toetsentiteiten

ontwikkel onderwijsaanbod en

toetsing niet apart, maar

ontwikkel onderwijs als

geheel

zet ‘toetsen’ zinvol en

waardevol in en zet de

student centraal

bepaal je doel en neem de

regie