KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 2 EEN FILOSOFISCHE BENADERING VAN DE KUNSTEN DE NABOOTSINGSTHEORIE Maarten...

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 2

EEN FILOSOFISCHE BENADERING VAN DE KUNSTEN DE NABOOTSINGSTHEORIE

Maarten [email protected]


QuickTime™ en eenTIFF (ongecomprimeerd)-decompressor

zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.




• Wat is kunst?

‘Kunst is het bereiken van een goede nabootsing van de werkelijkheid’

Deze opvatting kennen we allemaal: “Dat kunst?! Dat lijkt helemaal nergens op!”


Maar:

wat is een goede gelijkenis?

wat wordt er nagebootst?

•Wanneer we deze vragen bekijken komen we al snel op een ‘volks’-versie en een genuanceerde versie van de afbeeldingstheorie.

–Volksversie:

‘Kunst moet lijken’ = In feite: Ze moet een foto nadoen• Neemt aan dat kunst een afbeelding van de zichtbare wereld is, zoals we die op foto’s zien.

– Interessante versie:

Kunst geeft een getrouwe weergave van een onderdeel van onze werkelijkheid• Neemt aan dat kunst weliswaar een weergave is, maar dat dit nog niet direct bepaalt wat en hoe kunst weergeeft.


• De volksversie lijkt over kunst te denken als een trompe-l’oeil, een bepaalde illusie. – Dit maakt dat er steeds eigenlijk maar één goede afbeelding mogelijk is, namelijk precies dat beeld dat we zouden zien als we voor het echte object zouden staan.


•De genuanceerde versie maakt meer mogelijk, en is a) interessanter en b) realistischer als we over kunst nadenken.

–Het maakt dat er verschillende goede afbeeldingen mogelijk zijn, elke ‘versie’ toont ons dat op een bepaalde manier een andere werkelijkheid, of een andere blik op deze werkelijkheid.


• Het begin van het denken over kunst als afbeelding.

• Plato (ca. 428-348 vC.)

– Op zoek naar grondprincipe van kennis: zekerheid. ...maar zag een veranderende leefwereld.

- Alles is ‘wordend’ (groei, jaargetijden, erosie enz.)

- Maar waar is die eenheid dan te vinden?

Oplossing (Plato’s idealistische metafysica):

Ondanks verschijningsvorm van onze wereld toch constanten: de Ideeën (soms: ‘Vormen’)

– Grotmythe

– vb. paard, mens, maar ook driehoek



• De metafysica van Plato: een illustratie


• Plato’s kunstheorie – vooral: Politeia (Staat), boek X

•De ambachtsman en de kunstenaar– Ambachtsman heeft het Idee als principe

– Kunstenaar heeft de fenomenale wereld als principe

– ‘Kunst’ is hier imiterende (mimetische) kunst (technè)

– ‘Kunst is een kopie van een kopie van de werkelijkheid• Daardoor moreel verwerpelijk:

– Leidt ons niet naar de waarheid (eenheid Ware, Schone, Goede)– Speelt in op emoties


• Wat voor een afbeeldingstheorie heeft Plato?

• Denkt over de imitatie die kunst is als ‘trompe l’oeil’

• Maakt imiterende kunst verwerpelijk


•Aristoteles (384-322 vC)– Poetica

• Over het maken van een goede tragedie.

– Wat is een tragedie?

•Aristoteles: een uitbeelding (mimesis) van handelingen

• Mimesis is van nature leuk– Vb. Afbeeldingen van lijken en vieze beesten, en échte lijken en vieze beesten.


• De tragedie als uitbeelding van handelingen:

• Handeling niet ‘hoe ze eruit ziet’, maar hoe ze hoort, of zou gaan.

• Volgens Aristoteles zijn de afbeeldingen die kunst zo maakt wel degelijk waardevol.

– Ze laten algemeenheden zien, en zijn zo werkelijker• De dichter staat hoger dan de geschiedschrijver

– Ze bieden emotionele loutering (katharsis)• Door gecontroleerd (want volgens plot) mee te voelen met de personages


• Wat voor een afbeeldingstheorie heeft Aristoteles?

• Gaat niet om ‘fenomenale’ afbeelding, maar om ‘morele’ afbeelding.• Mimesis in tragedie stelt zo in staat de mens de verbeteren.


• Kritiek op de afbeeldingstheorie

• Ernst Gombrich

•Nelson Goodman


• Volgende keer (na de vakantie): • Expressietheorie

• Voorbereiden: Hoofdstuk 3 (pp. 57-87)


• De houdbaarheid van de afbeeldingstheorie.

• Verschillende kunstvormen als afbeelding:• Schilderkunst• Fotografie• Beeldhouwkunst• Theater• Muziek• Architectuur

KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 2 EEN FILOSOFISCHE BENADERING VAN DE KUNSTEN DE NABOOTSINGSTHEORIE Maarten...

Documents

Transcript of KUNSTFILOSOFIE COLLEGE 2 EEN FILOSOFISCHE BENADERING VAN DE KUNSTEN DE NABOOTSINGSTHEORIE Maarten...