- Grote behoefte aan opbouwwerk - Workshops - Keynote speakers - Uitwisselen - Inspiratie - Koppen bij elkaar -

Gezellig samenzijn - Verandering vereist verandering - Proef de kracht - Geitenwollensokkenpraat? - Veerkracht -

Opbouwwerkers op het eerste landelijk opbouwwerkfestival. “Wat leuk om het vak te vieren!”

Eerste editie Krachtproef 3, 4 en 5 oktober 2013

Eigenheid Aan een tafeltje midden in de grote ruimte zit een markante man tekeningen te maken op een tablet. De tekeningen worden eenvoudig, doeltreffend geprojecteerd op de muur. Ik blijf geboeid kijken en dan gaat plotseling het orakel los. “Ik ben een nul dames en heren. Ik kan dus nog een boel van u leren. En die gedachte maakt me zo blij. Als ik steeds weer een 10 moest halen was ik druk om niet te falen. Dan had ik mijn aandacht er niet bij, maar als nul sla ik de plank nooit mis omdat dit cijfer oneindig is”. De spelende filosoof: Frank Los

Onze krachten worden op de proef gesteld Krachtproef 2013. Een groep van 100 opbouwwerkers verzamelt zich in buurthuis: “ de Zwerfkei” in Havelte. Wij gaan met elkaar een 3-daags opbouwwerk festival vorm geven en beleven. Het initiatief is genomen door een kerngroep van 12 opbouwwerkers: “de ontstekingsgroep”. De kerngroep fungeert als gespreksgroep, ideeëngenerator en denktank. De groep is ontstaan vanuit onvrede en onrust over de huidige beroepsontwikkeling. De wereld is ingrijpend aan het veranderen en wij kunnen mensen ondersteunen nieuwe perspectieven te ontwikkelen. Maar hoe gaan we het aanpakken als de instituties om ons heen verdwijnen en onze eigen banen op het spel staan? Of zijn we echt overbodig? Er is geen kant en klare oplossing. Wij gaan in deze dagen met elkaar een proces aan waarin we ideeën uitwisselen en kennis en ervaring delen. Er zijn keynote sprekers die op basis van onderzoek richting aan de veranderingen kunnen geven. Dat geldt eveneens voor workshop leiders en deelnemers die putten uit een schat aan ervaringen. Iedereen draagt bij aan de nieuwe ontwikkeling van ons beroep. Samen eten, drinken, troep maken en weer opruimen zorgt voor een onderlinge band zodat ideeën en netwerken geborgd kunnen worden. De uitgangspunten van het festival:

van en door werkers

gedreven door energie en

vastberadenheid

puur vrijwilligerswerk

Geven kracht, energie en richting aan de toekomst. Naast de synergie is er ook een onderstroom voelbaar van collega‟s voor wie de veranderingen lastig zijn. De uitdrukkingen: “positief miepen” en “het blijft voorlopig aanmodderen” zijn daar getuige van. Een tweetal richtingen worden zichtbaar, de ontwikkeling van sociale teams en de opbouwwerker als vrije ondernemer. Daarnaast zal het voorlopig maar misschien ook wel altijd een beroep in ontwikkeling zijn. De redactie

Colofon Uitgever: #Krachtproefcollectief Redactie: Studenten en docenten Hanzehogeschool: Pauline, Johanna, Vivian, Henk, Ria en Popko. Daarvan de thuisschrijvers: Jody, Loes, Priscilla, Felicia en Lazar.

Abonnement: Het betreft een eenmalige unieke uitgave van de eerste landelijke opbouwwerkfestivalkrant.

In gesprek met de hoogleraar

Justus Uitermark heeft zijn studie afgerond aan de Universiteit van Amsterdam, namelijk: Stadsgeografie. Daarnaast heeft hij een sociologisch en politicologisch proefschrift geschreven. Hij is cum laude afgestudeerd.

Hij is nu bijzonder hoogleraar samenlevingsopbouw aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en stedelijke onderzoeker en politieke socioloog aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn werkzaamheden als hoogleraar concentreren zich rond drie thema‟s: zelforganisatie, segregatie en effectiviteit- onderzoek. Met zijn scherpe blik durft hij werkers en wijken zijn waarheid te vertellen. Bijvoorbeeld de kritische kanttekeningen bij zelfsturing, maar ook de mooie uitdaging die er ligt voor het werk om het „onmogelijke mogelijk te maken‟. De lezing op het festival: Hij begint met de vergelijking tussen het programma van het festival en de pecha kuchas. Hij vindt de pecha kuchas het tegenovergestelde in beeld brengen van wat het programma eigenlijk te bieden heeft. Het valt hem bij het programma op dat de toon zo optimistisch is, bijna overmoedig. Bij de pecha kuchas en vooral in de discussie erna kwam juist sterk naar voren dat opbouwwerkers zich nogal onzeker voelen over hun identiteit en bijdrage. Hij heeft tijdens zijn lezing vanuit een kritisch oogpunt hierop teruggeblikt. Door de participatiestaat ontwikkelingen staan de opbouwwerkers in de frontlinie in plaats van ze ten dode zouden zijn opgeschreven. Dit brengt nieuw moeten en vertrouwen met zich mee, maar daarbij ook gevaren. In de pecha kuchas komen veel mooie interventies naar voren, maar dit stelt niets voor op macro niveau. Daar is niets van terug te zien, aldus Justus Uitermark. Opbouwwerkers vervullen de komende jaren een belangrijke rol volgens hem. Belangrijke kenmerken hierin zijn: ambachtelijkheid en kunde.

Als opbouwwerker moet je jezelf niet de vraag stellen: “Hoe kan ik mensen verbinden”? maar juist: “Hoe kan ik mensen tot verbinders maken”? Ook zijn opbouwwerkers geneigd alles terug leggen bij de bewoners, ze denken dat dat moet, maar daarin cijfert een opbouwwerker zijn eigen rol te veel weg. Opbouwwerkers doen/zijn meer dan ze zichzelf toekennen. Ondanks zijn kritische houding in zijn lezing was er wel interactie met de opbouwwerkers. De rokers stonden buiten nog na te praten. Bewondering voor Justus Uitermark, hij is nog zo jong en heeft al zoveel kennis.

.. maar af en toe moet je een risico durven nemen en niet bang zijn. Interview op het festival: Algemene indruk: Zijn algemene indruk is heel positief. Volgens hem is het festival een reactie op de onvrede bij de organisatie van opbouwwerkers. De passie spat er vanaf door de vrijwilligers die dit georganiseerd hebben. Hij is optimistisch over het festival en minder optimistisch over of dit wordt doorgezet, maar hij hoopt van wel. Zijn lezing: Hij is te hard geweest over bepaalde punten, maar af en toe moet je een risico durven nemen en niet bang zijn. Volgens hem maakt kritiek je sterker als je er voor open staat en geeft het je stof tot nadenken. Begrip zelforganisatie als inspirerend ideaal: Een voorbeeld: In Rotterdam gaan 18 van de 24 bibliotheken sluiten, met de bedoeling dat bewoners in wijken dit zelf gaan oppakken. In sommige wijken lukt dit, maar voor de meeste is dit niet haalbaar. Dit zorgt voor ongelijkheid. Justus koppelt dit aan segregatie. Volgens Justus Uitermark zijn zelforganisaties voor de burger onmogelijk, zeldzaam en kwetsbaar, maar de professional kan het voor de burger mogelijk maken.

Vergroot je bereik, ontdek online je wijk

Door: Mieke de Lange en Mariska Kappert Er wordt door professionals veel gebruik gemaakt van Twitter en Facebook. De professional die vanuit een instelling sociale media gebruikt heeft een negatieve lading voor bewoners. De bewoners hebben liever een persoonlijke pagina met een eigen foto van de professional. Op deze manier bereikt de professional de bewoners veel sneller en krijgt deze meer respons via de sociale media. Via Twitter kunnen wijkbewoners veel informatie kwijt en ook kracht zetten bij hun klachten/ vragen. Facebook geeft de informatie digitaal achter de deur. Het kost veel tijd om Twitter en Facebook bij te houden. Daar moet balans in worden gevonden.Aan de andere kant bereik je hier ook doelgroepen mee die de voordeur niet open doen. Social media zou nog meer ingezet moeten worden als opbouwwerkinstrument. Wist je dat met crowdfunding 50% van de financiën uit je eigen kring komt, 30% van de financiën van kennissen en 20% van personen die je helemaal niet kent?

Veerkracht in wijken Door: Esmeralda van Tuinen

Het werk van de stichting Groenkracht in Delft wordt geïnspireerd door een ecologische visie op de samenleving. “Tuinieren” in de samenleving stimuleren op basis van permacultuur. Een permacultuur is beter dan een monocultuur bestand tegen ziektes en plagen. Met dit beeld kijkt de stichting naar wijken. Er is steeds minder geld voor zorg, leefbaarheid, veiligheid en beheer van de buitenruimte. Je wilt dat een wijk beter bestand is tegen criminaliteit, werkloosheid, discriminatie en achterstanden. De wijkprofessional bewerkt de wijk als een tuin. Het gaat om bodem verbetering. Niet alle grond heeft dezelfde behandeling nodig. De samenstelling van de wijk/de grond bepaalt de werkbare aanpak. De samenleving moet in duurzaam evenwicht worden gebracht. In de praktijk werkt de stichting haar visie ook uit door samen met bewoners tuinprojecten aan te pakken. Tuinieren leidt tot ontmoeten, leren van elkaar en opknappen van de leefomgeving. Op

die manier wordt duurzaamheid vorm gegeven.

“Geitenwollensokken” Dit is wel even wat anders. Ik lig hier maar te liggen in de donkere la. Vervangen. Dat is het. Oké, ik begrijp dat ik af en toe nogal kan jeuken. Maar warm ben ik ook, vooral in de winter. Helaas doen mijn collega‟s het beter. Dun en donker is in de mode. Gelukkig word ik door sommige nog uit de la gehaald voor bijvoorbeeld Krachtproef 2013. Hopelijk komt er een vervolg anders kom ik die la nooit meer uit denk ik…

Sociaal doe-het-zelven Jos van der Lans heeft meerdere boeken geschreven, waaronder zijn nieuwe: sociaal-doe-het-zelven. Hij heeft samen met Pieter Hilhorst dit boek geschreven.

Politieke en maatschappelijke visie: Dhr. van der Lans houdt zich in het bijzonder bezig met de sociale sector: waaronder het welzijnswerk en de woningbouwcorporaties. Als de sociale sector zich meer "bemoeit" met het leven van cliënten zal dit, volgens Dhr. van der Lans, veel effectiever zijn. Professionals, moeten in zijn ogen worden bevrijd van de toegenomen bureaucratie in de sociale sector. Als professionals zich bevrijden uit de bureaucratie kunnen zij zich richten op hun werk aan "de frontlinie van de samenleving". Zij moeten zich bemoeien met het leven van hun cliënten met een "er op af"-mentaliteit.

Voor een opbouwwerker is het glas altijd halfvol, aldus Jos. Het nieuwe boek “Sociaal-doe-het-zelven” Jos en Pieter besloten dit boek te schrijven, na het oprichten van een broodfonds: een arbeidsgeschiktheidsverzekering voor zzp‟ers. Het is inmiddels uitgegroeid tot een heuse beweging. In feite is er een nieuwe civil society in de maak, omdat de oude gestold is in bureaucratische instituties. Ze zagen overal mensen het heft in eigen handen nemen, in de media al snel samengevat als “do it ourselves”. In dit boek laten ze niet alleen de kant zien van de energieke do it ourselves- beweging, maar ook de kant van de bestuurder. Alleen als er in de omslag een nieuwe samenwerking ontstaat kan de belofte van deze beweging worden ingelost. Interview op het festival: Jos heeft liefde voor het vak van de opbouwwerkers en vindt het mooi en belangrijk werk. Voor een opbouwwerker is het glas altijd halfvol, aldus Jos. Over de rol van de opbouwwerker in een sociaal team vindt hij dat er minstens een opbouwwerker in een sociaal team thuis hoort. Dit om te voorkomen dat het alleen een zorgteam wordt. Een gezin laten meedoen in de wijk, dat voegt een opbouwwerker als waarde toe. Vaak zien de mensen vanuit de zorg alleen problemen. Eigenlijk moet de samenleving meer verantwoordelijk worden is zijn mening.

Eigenkracht: Eigenkracht werkt volgens Jos in 8 van de 10 gevallen. Een probleem wordt vaak een probleem die je met meerdere mensen deelt. Het vergt van bijvoorbeeld een maatschappelijk werker een andere aanpak. We moeten uit de individuele aanpak. Een oplossing is: “maak je sociale netwerk groot, praten helpt”

Samenwerking tussen burger en beleid: De samenwerking tussen burger en beleid gaat ontstaan, dit is onvermijdelijk, aldus Jos. Of het een succes wordt kan hij niet zeggen. Het denkbeeld dat nu heerst is populair omdat er een belofte in zit. Waarom zijn nieuwe boek lezen: Dit boek is niet zijn meest leesbare boek, wel is het leerzaam en interessant en versterkt het je professionaliteit.

In Memoriam Er werd donderdag even aandacht gevraagd voor het verhaal achter de deelfinanciering van Krachtproef 2013. Willy Brok van de stichting Consulentschap Samenlevingsopbouw, die deze dagen mede mogelijk heeft gemaakt, legt ons het

in een notendop uit. De stichting is een voortzetting van het vroegere LCO, het landelijk centrum voor opbouwwerk. Zo komen wij al snel bij de oprichter van de stichting, Wil van der Leur. Mevrouw Brok

vertelt dat Dhr. van der Leur een meester was in het wegzetten van spaarpotjes, bedoeld voor het stimuleren van de beroepsontwikkeling. Deze nalatenschap was bedoeld als “laatste strohalm voor het opbouwwerk” en staat daarmee direct in verband met de dit unieke evenement. Wil was jarenlang het gezicht van opbouwwerk en samenlevingsopbouw in Nederland. Hij is heden ten dage nog altijd een icoon in ons vak. Hij werkte bijvoorbeeld mee aan de totstandkoming van MOVISIE, het kenniscentrum voor maatschappelijke ontwikkeling. Het ging LCO ging begin 2007 in deze organisatie op. Zijn loopbaan in het uitvoerende werk begon in de jaren „70 te Leeuwarden. Dhr. van der Leur werd al snel actief in de Werkplaats Opbouwwerk Noord Nederland (WONN), die de theorie en praktijk van het opbouwwerk en de samenlevingsopbouw nieuwe impulsen gaf. Eind jaren „80 gaf Dhr. van der Leur aanzet tot de oprichting van Dr. Gradus Hendriks-stichting, genoemd naar de oud-directeur generaal die bij het ministerie van CRM het opbouwwerk op de kaart zette. Deze stichting ontwikkelde kwaliteitsstandaarden en beroepsprofielen. Ook ontstond er mede dankzij zijn inspanningen een leerstoel voor de wetenschappelijke grondslagen van de werksoort aan de Erasmus Universiteit. In de jaren „90 verzette Dhr. van der Leur zich met succes tegen de druk van politiek Den Haag, om het Landelijk Platform Opbouwwerk samen te voegen met andere organisaties. Een motie in de Tweede Kamer leidde ertoe dat in 1993 het LCO werd opgericht onder leiding van Dhr. van der Leur. Wil van der Leur overleed op 28 juni 2007.

Oasis game, learning by doing Door: Edo van der Kuur en Mara Verduin

Bij de oasis games gaat het hoofdzakelijk om bewoners met elkaar te verbinden. Als kernteam start je met waarderend kijken naar de wijk, elkaar en elkaars talenten. Wat valt op in de wijk en wie is hier verantwoordelijk voor? Het doel van de workshop is het anders denken dan dat je gewend bent. “Je gaat goed je voeten voelen” en “Ik moet een boot neerleggen” zijn uitspraken die geroepen werden tijdens de geblinddoekte spelletjes. Er zijn verbindingen gelegd door middel van een touw, een storm in de zaal waar twee eilanden naar veiligheid moesten worden gebracht. Kortom een interactieve workshop dat stof tot nadenken geeft.

“Een opbouwwerker is

natuurlijk geen

normaal mens”

“Een beetje schuine

moppen tappen met de

buurtagent, dat mag ik

wel”

“Hij gebruikte moeilijke woorden en ik maar pennen op de achterbank”

Is het tijd voor sociocratie in de wijken? Door: Jayne Slot De workshop leidster Jayne Slot geeft op voorhand aan van wel. Met de grotere rol van bewoners in het vooruitzicht………. Sociocratisch werken in de wijk, is een manier van werken waarin consent regeert. Consent betekent dat de stem van iedere deelnemer aan het beleidsproces telt. Het gaat erom doelen te formuleren. Geen minderheid wordt ontkend en de deelnemers hoeven het niet met elkaar eens te zijn. Er worden besluiten genomen met consent. Dat betekent dat besluiten worden genomen op basis van geen bezwaar” je kan er mee leven” is dan de minimale norm. Bij bezwaar krijgt het proces van besluitvorming een vervolg. In principe zijn er bij deze vorm van werken geen winnaars of verliezers i.t.t democratische vormen van besluitvorming. Werken met consent gaat alleen over beleidsvorming. De uitvoering van het uitgezette beleid wordt gedelegeerd. Dat kan aan professionele organisaties zijn, maar ook aan bewonersorganisaties. Mede workshopleider Bien Hofman heeft ervaring met deze vorm van werken. Zij is enthousiast. De bewonersuniversiteit te Pendrecht krijgt op die manier vorm en inhoud. Het gesprek in de workshop spitst zich toe op het werken met deze methode bij complexe processen. Processen waarbij meerdere partijen zoals bewoners, overheid, corporaties en onderwijs betrokken zijn. Duidelijk is dat werken met consent grote veranderingen vraagt bij overheid en andere organisaties. Het past bij de participatiesamenleving. Dat betekent meer verantwoordelijkheid voor en een meer gelijkwaardige positie voor bewoners. Advies; Verdiep je in sociocratisch werken (www.sociocratie.nl) en school je er in. Oefen het in situaties waar randvoorwaarden aanwezig zijn om werkelijk tot besluitvorming als voorwaarde voor uitvoering te komen. Dat het de moeite van het proberen waard is, daar was iedereen het op basis van een goed sociocratisch gesprek over eens.

Wij(k)team: waar staan wij?

Door: Jaap Ikink en Annytsje Pruim Een creatieve workshop over de vragen over ons in een sociaal wijkteam. Een workshop met beweging. Opbouwwerkers vragen uiteraard naar het doel van wijkteams maar die vraag wordt geparkeerd. Waar plaatsen we ons zelf op de driehoek van welzijn nieuwe stijl? Zijn we er voor de 5% kwetsbaren, de 20% bewoners die een beetje steun nodig hebben of de anderen? Met „ren je rot‟ en „petje op/af verkenden we de vraag of wij er (alleen) voor het collectief zijn of dat ook de maatschappelijk werker daar aan mag werken? En zijn wij generalisten of juist niet? Kortom, pittige discussie met veel verschillen in situaties en rolbeleving. Gebruik de experimenteerruimte!

#Krachtproef Als jongerenwerker èn deeltijdstudent naar #Krachtproef Wordt hard werken aan de #Krachtproefkrant maar vooral leerzaam en inspirerend!! #krachtproef inspiratie opdoen voor vernieuwing in participatie en samenlevingsopbouw. Hanze team is aanwezig! Al leuke gesprekken gevoerd! Wat een open en ontspannen sfeertje, fijn! #krachtproef #Krachtproef 2013 gestart. >100 opbouwwerkers bijeen voor uitwisseling projecten. Gestart: workshop vergroot je bereik online in je wijk Workshop social media met @Mieke_de_Lange zit er op #krachtproef Goede opkomst en veel uitwisselingen Nalezen kan op https://www.facebook.com/opbouwwerkfestival … #krachtproef wat ik zo her en der hoor, er wordt niet zozeer gesneden in welzijn, er wordt hier en daar gecaterpillard #krachtproef spreekt aan op passie voor opbouwwerk. Het zenuwcentrum van de #Krachtproefkrant Work in progress# Gereed voor #krachtproef dag 2. Inspirerende bijeenkomst van opbouwwerkers uit heel Nederland 'Wat is een opbouwwerker? Niet meer vragen wat het is maar juist focus op hoe pak je het aan met je kunde en ambachtelijkheid?'#krachtproef Gister op #krachtproef oa interessante en inspirende bijdragen van #justusuitermark en @jaapikink #NHL over werken in de wijk #ribw Het is inspirerend! Zowel sprekers, deelnemers als de bosrijke omgeving! #krachtproef 2013 Hoe hou je geld zo lang mogelijk in de wijk? Economische processen koppelen. Zelfvoorzienend wijken? #krachtproef #krachtproef kees fortuyn geeft info over de jutter buurthuis in beheer v bewoners begin vanuit de actie en kom niet aanzetten met een plan. 40% van je netwerk zijn je buren. 50% heeft wekelijks contact met buren. @KeesFortuin bij #krachtproef Wat kan opbouwwerk leren van de maffia? #krachtproef

“Zonder regels gaat het beter” “Gangmakers met volgers combineren, azijnzeikers elimineren”

#Krachtproef Als jongerenwerker èn deeltijdstudent naar #Krachtproef Wordt hard werken aan de #Krachtproefkrant maar vooral leerzaam en inspirerend!! #krachtproef inspiratie opdoen voor vernieuwing in participatie en samenlevingsopbouw. Hanze team is aanwezig! Al leuke gesprekken gevoerd! Wat een open en ontspannen sfeertje, fijn! #krachtproef #Krachtproef 2013 gestart. >100 opbouwwerkers bijeen voor uitwisseling projecten. Gestart: workshop vergroot je bereik online in je wijk Workshop social media met @Mieke_de_Lange zit er op #krachtproef Goede opkomst en veel uitwisselingen Nalezen kan op https://www.facebook.com/opbouwwerkfestival … #krachtproef wat ik zo her en der hoor, er wordt niet zozeer gesneden in welzijn, er wordt hier en daar gecaterpillard #krachtproef spreekt aan op passie voor opbouwwerk. Het zenuwcentrum van de #Krachtproefkrant Work in progress# Gereed voor #krachtproef dag 2. Inspirerende bijeenkomst van opbouwwerkers uit heel Nederland 'Wat is een opbouwwerker? Niet meer vragen wat het is maar juist focus op hoe pak je het aan met je kunde en ambachtelijkheid?'#krachtproef Gister op #krachtproef oa interessante en inspirende bijdragen van #justusuitermark en @jaapikink #NHL over werken in de wijk #ribw Het is inspirerend! Zowel sprekers, deelnemers als de bosrijke omgeving! #krachtproef 2013 Hoe hou je geld zo lang mogelijk in de wijk? Economische processen koppelen. Zelfvoorzienend wijken? #krachtproef #krachtproef kees fortuyn geeft info over de jutter buurthuis in beheer v bewoners begin vanuit de actie en kom niet aanzetten met een plan. 40% van je netwerk zijn je buren. 50% heeft wekelijks contact met buren. @KeesFortuin bij #krachtproef Wat kan opbouwwerk leren van de maffia? #krachtproef

Op sjouw met de opbouwwerker Ik ben soms materialistisch wat betreft mijn vorm en inhoud. Dan ben ik slechts een praktisch voorwerp, een draagbare opslag van een verzameling tastbare items.

Dan ben ik het mobiele kantoor. Pen, papier en agenda zijn en blijven mijn trouwe vrienden. Tegenwoordig ga ik met de tijd mee en ben ik voorzien van de nieuwste gadgets, zodat jij in staat bent om overal en altijd direct informatie te verzamelen, verwerken en te delen. Dat biedt voor jouw een uitkomst als het gaat om het maken van verbindingen; digitaal, virtueel of gewoonweg ouderwets analoog; van mens tot mens. Pragmatisch van karakter verzorg ik mijn „baasje‟ in zijn basisbehoeften zoals voedsel en drinken, Ik zorg er voor dat hij over de middelen beschikt om van A naar B te komen. Wat deodorant om de wind die hij laat waaien fris te houden, post its, stiften en markers, wasknijpers, touw, paperclips of duct tape. Daarmee valt immers alles provisorisch te repareren. Soms ben ik meer beeldspraak, mijn bagage is dan een metafoor voor de kennis, vaardigheden en competenties van mijn drager. Ik ben gevuld met kennis over het gebied, over de gehele context van de wijk waar ik veel vertoef. Ik zit vol met vriendelijkheid, openheid en een gevoel voor vrijheid. Ik heb altijd wel een luisterend oor over voor diegene waar het hart van overstroomt. Dat is mijn visitekaartje. In veel gevallen ben ik onmisbaar, altijd op reis met mijn drager. Sommigen van hen zeggen mij niet nodig te hebben en laten mij links liggen. Dan ben ik er vaak in een vervangende vorm; kleiner, minder opvallend, weggewerkt, of ik ben er

simpelweg niet. Ik ken vele verschijningsvormen, variaties en ben er in alle kleuren en maten. Ik pas mij aan op de tijdsgeest of de persoonlijke voorkeuren van mijn eigenaar. Soms pas ik me zelfs aan op zijn of haar outfit.

Ik evolueerde van Pukkel, naar die stereotype leren tas a la Sjaakie tot de welbekende Samsonite koffer. In welke vorm dan ook. Men draagt mij bij zich, als de ziel onder de arm. Ik kijk mee over hun brede schouders of laat me meevoeren op gerechte ruggen zodat zij beide handen vrij hebben om de zaken beet te pakken of juist los te laten. Ik ben geordend en gestructureerd of een rommelige chaos en weerspiegel daarmee de geest van mijn bezitter. Maar hoe dan ook; ik blijf trouw en ben, als je het wil, altijd bij je om jouw werk gemakkelijker te maken.

Dorpsrondleiding Havelte: “Ken je omgeving, ken de geschiedenis”

De nieuwe organisatievormen in het werk Door: Gerrit van Arragon & Natasja Vaasen

Een motiverende en praktische workshop over de ZZP opbouwwerker, met zoals vooraf beloofd een kapstok vol wijsheden, praktijkvoorbeelden en adviezen. In de praktijk lopen steeds meer opbouwwerkers tegen belemmeringen van de organisatie aan en zouden ze stiekem wel als ZZP-er verder willen. Maar wat houdt hen nu tegen? En zijn die beelden wel realistisch? Administratie, wat een werk! Dat valt reuze mee. Natasja en Gerrit hebben uitgerekend dat het misschien 2 uur per maand kost. Zorg voor een goede accountant en maak duidelijke afspraken met de belastingdienst. Geld vragen voor je passie, dat lijkt ook best lastig te zijn. Niet nodig! Als je geloofd in het werk dat je doet, mag je daar best geld voor vragen. Een architect vraagt immers ook geld voor zijn passie, kwaliteiten en ambacht, waarom wij dan niet? Er komt een opdracht binnen en dan? Zet vooraf de eisen van beide partijen op papier zodat je het ontstaan van geschillen kunt voorkomen. Blijf tijdens projecten contacten onderhouden zodat je ook in aanmerking komt voor nieuwe projectopdrachten. En tot slot: Durf jezelf overbodig te maken. Je moet jezelf zuiver houden, anders krijgen mensen een negatief beeld van jou. Je wilt niet dat mensen gaan denken: “Piet moet je niet inhuren, dan zit je er zo een eeuwigheid aan vast.”. Durf! Heb moed! Je bent niet alleen, wanneer je jezelf verbindt met andere ZZP-ers.

„Loslaten‟ Door: Lieke Herpers

In een sfeervolle ruimte heeft een groep collega’s

gewerkt aan het loslaten van belemmerende

gedachten en gevoelens. Vol overgave zijn de

gedachten getekend en zijn er mooie

betekenisvolle gesprekjes ontstaan. De

tekeningen zijn op gepaste wijze vernietigd. Niet

langer angstig, woedend en droevig over deze

situatie. Volgens Lieke zijn de resultaten

verbluffend.. Opbouwwerkers durven zich open

en kwetsbaar op te stellen. Is dit krachtige

professionaliteit of is dit het resultaat van de sfeer

op de krachtproef?

‘LOSLATEN’ Loslaten betekent niet dat het me niet meer uitmaakt, het betekent dat ik het niet voor

iemand anders kan doen. Loslaten betekent niet mijzelf afsluiten,

het is het besef dat ik een ander niet kan beheersen.

Loslaten betekent machteloosheid toegeven, wat betekent dat ik het resultaat niet in handen

heb.

Loslaten betekent niet in het middelpunt staan en alles beheersen,

maar anderen toestaan hun eigen weg te gaan. Loslaten betekent niet treiteren, schelden of

ruzie maken, maar zoeken naar eigen tekortkomingen en die

verbeteren. Loslaten betekent niet alles naar eigen hand

zetten, maar elke dag nemen zoals hij komt.

Loslaten is niet spijt hebben van het verleden, maar erdoor groeien en leven in het hier en nu. Loslaten betekent niet oordelen, maar de ander

toestaan mens te zijn. Loslaten betekent niet ontkennen, maar

accepteren. Loslaten betekent niet zorgen voor, maar geven

om. Loslaten betekent minder vrezen en meer

beminnen.

Nelson Mandela

Jo Boer Deel 1. Een interessante workshop met een stukje geschiedenis over Jo(hanna) Boer, grondlegger van naoorlogse opbouwwerk en persoonlijke werkervaring van Albertje Nienhuis. Is het opbouwwerk nu wel heel anders dan vroeger? Problemen van vroeger zijn er nu ook weer. Het begint allemaal met vroege strubbelingen, naar plezier, wild water, voorspelbaar succes, tredmolen en als we niet uitkijken; de grote sleur met als gevolg overlijdensrisico. Boodschappen die zijn meegegeven aan ons zijn: blijf creatief, leg jouw eigen ideeën niet op maar stimuleer, ken je vak, benut kwaliteiten en durf ook externe kwaliteiten toe te voegen, leer naast de omgeving ook de gemeente kennen en blijf letten op het zwakste belang en grootste verlangen. En misschien voor alle opbouwers een geruststelling en dringende oproep: “Gedonder om geld is er altijd al geweest” en “Opbouwwerk blijft altijd bestaan, mits er nieuwe opbouwwerkers worden opgeleid.” Subsidies blijven stijgen en dalen, dit was vroeger ook al zo. Het komt allemaal goed!

Deel 2. Twee grote vragen stonden centraal tijdens deze bijeenkomst. De deelnemers hebben hun antwoord gegeven en hieronder een kleine impressie. Denk zelf ook mee, laat je hersenen kraken. Wat kunnen we samen voor het beroep opbouwwerk betekenen? Geloven in het vak en samen uitdragen - “Vernieuwen”, in beweging blijven - Trots zijn - Niet gelijk van slag raken wanneer er minder beroep wordt gedaan op ons - Tegen geluid opzetten – Twitterbommen #opbouwwerk – Elkaar blijven ondersteunen – Samen werken aan de beroepsontwikkeling – “Good Practice” uitwisselen – Kritisch blijven kijken – Laat chagrijn thuis – Beter positioneren – Elkaar blijven ondersteunen. Waar ligt voor jou de uitdaging in het opbouwwerk? Uitdagen van de doelgroep - Verbinden en zelf laten verbinden – Extra aandacht houden voor het zwakste belang – Vertrouwen – Gezien worden – Tijd evenredig verdelen – Delen van kennis, kunde en liefde – Duidelijke afbakening van werk – Blijven verhouden tot de ontwikkeling. Versterk elkaar, help elkaar, kom samen en opbouwwerk komt niet in een gat. Heb vertrouwen en zoals eerder gezegd, het blijven pieken en dalen. “Het komt goed schatje” Roosvice.

“Ik loop al wat langer mee, maar ik krijg hier weer nieuwe energie van”

“Als je het doet, gaat het je heel veel brengen” Door: VIP@Work Een knusse, krappe caravan is het decor waarin de deelnemers worden uitgenodigd om hun dromen zodanig vorm te geven dat ze kunnen leiden tot een doorbraak. Dennis Nolte en Marleen Laverman dagen de deelnemers uit om hun hartewens te uiten, deze concreet te maken en de grote, eerste stap te zetten om deze werkelijkheid te laten worden. Normaal doen ze dit met wijkbewoners, vandaag met de deelnemers van Krachtproef. Binnen anderhalf uur gaan ze van opbouwdromen naar dromen opbouwen. De workshop wordt geopend met “het voedsel van de toekomst”. Duurzaam en gezond, maar is nog niet volledig geaccepteerd als voedsel; gevriesdroogde sprinkhanen. Spannend, onbekend en misschien een beetje raar. Maar wel een mogelijke oplossing om een hoop issues in de wereld op te lossen. Een mooie metafoor voor wat VIP doet, want het traditionele denken kan zorgen voor belemmeringen in de algehele vooruitgang. De sessie start, dromen worden verkend en bondig geformuleerd als zijnde doelen. Binnen no time ontstaat er een enorme synergie in de groep, waarbij de deelnemers met elkaar meedenken en elkaar inspireren om tot de eerste stap te komen. De groep gaat al snel van denken, naar een creatieve brainstorm en komt vlot tot een prototype van de droom. De dromen en de te ondernemen stap worden ingeblikt en voorzien van een houdbaarheidsdatum. Na afloop zijn de dromers „energized‟ en gemotiveerd om hun wensen om te zetten in actie. Is het de context die het hem doet? Samen in de caravan en „out of the box‟? Is het je droom delen met anderen, daarop doorgevraagd en gecoached worden de succesfactor? Is het de co-creatie wat hier in klein comité gebeurt? Wat het ook is, een ding is zeker, hier ontstaan hele mooie dingen in zowel proces als product. Om de gehele inhoud van de workshop samen te vatten in een zin; droom je leven en leef je dromen!

De bierproeverij

Woordzoeker:

Woorden: Creatief, samenwerking, samen, participatie, opbouwwerk, krachtproef, ontstekingsgroep, gedrevenheid, energie, vrijwilligerswerk, wijk, burgerkracht, netwerk, Drenthe, festival, praktisch, WMO, positiviteit.

“Werken vanuit je eigen Passie en dromen, is niets meer dan logisch”

Joop Hofman - Actions speak louder than words Al jaren bezig met allerlei vraagstukken rond wijkgericht werken en participatie. Hij is een van de initiatiefnemers van de ontstekingsgroep en daarmee van de Krachtproef.

Een beroepsgroep bijeenkomst door de opbouwwerkers zelf georganiseerd is iets wat Joop erg belangrijk vind. “Wij opbouwwerkers moeten zelf investeren in ons vak en vorm geven aan de ontwikkeling hiervan. Dit festival is hierin een heel mooi voorbeeld. Wij kunnen onze ervaringen, ideeën en tips aan elkaar uitwisselen en op deze manier veel van elkaar leren.” We zitten tijdens het interview aan het eind van de 2e dag en het grootste deel van de Krachtproef zit er op. Ik vraag naar zijn reactie op de uitkomst tot dusver. “Zeer geslaagd! Ik zie dat er een nieuw plan ontspruit. Ook worden er overal bondjes gesloten, en zo ontstaan er samenwerkingen die dwars door de geografische grenzen breken”.

…vertrouwen op je eigen gevoel, je drive en wil. Verder bespeurt hij een soort „lichtheid‟, Dit ten opzichte van een zwarte kijk, gericht op alle narigheden die de werkers te verduren krijgen. “Dat is er ook nog wel, het mag er ook zijn, maar ik ben blij dat die lichtheid nu meer te zien is”.

Joop geeft als tip voor beginnende opbouwwerkers om te vertrouwen op je eigen gevoel, je drive en wil. Je zal struikelblokken tegen komen en fouten maken, daar leer je van. Zoek andere beginnende opbouwwerkers op en praat met elkaar. Gebruik je spirit, je energie en je verfrissende blik op het werk en geniet er van!

Ik vraag door op dit standpunt. Is het niet belangrijk om juist te leren van de ervaringen van de doorgewinterde opbouwwerkers? “Ervaring is bruikbare kennis, maar kan ook ballast zijn in de vorm van negatieve ervaringen of frustraties. Dat werkt alleen maar als een blokkade. Laat je dus niet te veel verleiden door die ervaring. Blijf kritisch en onderzoekend.

Een goede opbouwwerker handelt autonoom, luister goed naar mensen, laat mensen zoveel mogelijk zelf doen en heeft fun in het werk! Mooi verhaal Joop, maar hoe zit het met kennis van de theorie? “Kijk, je moet de theorie van het doen wel hebben, nadenken moet je kunnen, maar zonder doen is het een zinloze bezigheid.” Kern van de zaak: Opbouwwerkers moeten meer doen. We moeten laten zien wat wij kunnen bereiken, hoe belangrijk ons werk is door te laten zien wat voor verschil wij kunnen maken. DOEN! Want zoals iedereen weet.. Actions speak louder than words! Okay Joop, je weet het weer mooi te brengen. Daar sta je dan ook bekend om. Voor mijn collega‟s en vele anderen ben je een inspirerend figuur. Wie is voor jou nu een grote inspiratie? “Dat is zonder twijfel Toon Huiskes. Zijn verhaal was zo boeiend, van hem heb ik geleerd hoe je de boel kan omdraaien. Hij wist van etnische spanningen in zijn wijkcentrum het meest multiculturele initiatief te maken en behaalde daarmee de Guiness book of Records. Huiskes koos voor sociale beweging in plaats van het vastomlijnde kader, revolutionair in die tijd”. En? Volgend jaar het vervolg op Krachtproef 2013?? “We hebben er voor gekozen om niet verder te denken dan zaterdagmiddag 5 oktober, 14.00”.

Kennisinstituten ten dienste stellen van kennisontwikkeling in wijken Door: Robert Duiveman, Jeroen Visser, Lineke Berkhout en Sabine van Meeteren. Aan de hand van een boeiende casus uit de Molenwijk in Den Haag is in deze zeer interactieve workshop het bovenstaande principe in praktijk gebracht. In de wijk werd voor de twintigste keer het wijkfeest georganiseerd. De wijkfeest organisatie wordt professioneel ondersteund door het bureau C.C. In het proces van voorbereiding, terwijl het uiteindelijk een mooi feest werd, ging van alles mis. Een duidelijk beeld van de procesgang wordt gepresenteerd. De deelname van een Marokkaanse rapper en een schietincident als katalysatoren van een aantal problemen voor de organisatie is daarbij essentieel. De vraag aan de aanwezige professionals is wat we van dit traject kunnen leren. Vooral wat dit voor studenten van de hogeschool aan leermateriaal kan opleveren. Aangaande kennis wordt onderscheid gemaakt tussen taciete kennis, reflectieve kennis en cognitieve kennis. De workshopdeelnemers dienen de casus op deze onderdelen te ontleden. Er wordt gewerkt in drie subgroepen. Deze groepen komen met zeer verschillende resultaten. Op zich al een boeiend resultaat. Deelnemers stellen dat van uit deze casus gesteld kan worden dat: De eerste stap in een opbouwwerk proces van enorm belang is. Het bewust zijn van het feit, dat aanwezigheid van werkers hoe dan ook iets voor mensen betekent. Er kunnen allerlei neveneffecten, ook onteigeningsprocessen vanuit gaan. Achteroverleunen van bewoners kan bijvoorbeeld een effect zijn.

- Duidelijk moet zijn wat de legitimatie van de werker is of waar deze vandaan komt of kan komen;

- Kennis van de wijk is onontbeerlijk. Wat

zijn stromen en onderstromen in de wijk.

Het gaat om contextgevoeligheid en

gekend en gekend worden.

- In het begin van ondersteuning van

bewonersgroepen moet goed gewogen

worden wat de aard van de inzet gaat

worden. Intervenieert de werker of voegt

deze zich in het gaande proces.

- Evalueren maakt hoe dan ook deel uit van

werken met bewonersgroepen.

Mooi was dat er niet in oplossingen ”ik weet wel hoe het moet” maar in principes werd gedacht. Velen geven aan dat alle zorgvuldigheid in de aanpak ook geen garantie is voor het voorkomen van spanning en of escalaties. Met dank aan de werker die een echte inkijk in zijn werk gaf en zich daarmee kwetsbaar opstelde.

Bonte avond

“Ik ga ook nog wat positieve dingen zeggen”

“Kucha Pecha, Pietsja

Koetsja, Pikachu, Pokoe

Pachie, Petsjie Poethoe”

“Had ik al gezegd dat ik van

Buurtwerk was”

“positief miepen”

Kees Fortuin een ander verhaal Tijdens de lunchpauze op dag twee van het festival trekken wij ons terug voor een interview met Kees Fortuin. Gezien zijn bekendheid vroegen wij als eerste naar wie Kees Fortuin is buiten zijn brede scala aan maatschappelijke werkzaamheden om. Binnen enkele zinnen ging dat toch alweer over de talloze projecten, bezigheden, betrekkingen en functies rondom zijn professie. Stroomt het opbouwwerk dan dusdanig door zijn aderen dat het lastig is om wat te vertellen over zichzelf, buiten het hele aspect van samenlevingsopbouw? Ergens klopt dat, maar nee... Inmiddels is Kees een 60 jarige, in Rotterdam opgegroeide babyboomer. Hij studeerde psychologie en is uiteindelijk “vrij toevallig” bij het Nederlands Instituut voor Maatschappelijke Opbouw (NIMO) terecht gekomen. Kees is getrouwd en heeft twee zoons van 24 en 26, erg getalenteerde jongens die hun weg in deze tijd zoeken. Kees vertelt vervolgens openhartig over zijn vrouw Mariska. Met een verliefde glinstering in zijn ogen vertelt hij… Ze is sociaal en maatschappelijk betrokken en dan heeft Kees het niet alleen over haar werk. Ze heeft kennis van zowel het uitvoerende werk als de managementfuncties. Momenteel werken ze samen in hun buurt om te kijken of ze hun wijk in de lift kunnen krijgen, dat is wat ze heel graag willen.

Straks reizen ze weer hun eigen kant op en gaan ze aan de slag in hun omgeving. Wellicht met iets wat ze hier hebben ervaren. Wat is nou eigenlijk jouw boodschap aan de deelnemers van Krachtproef? Kees reageert; “We leven in een hele verwarrende tijd. Wat ik het opbouwwerk toe wens is om daar open minded in te staan. Dus niet blijven hangen in hoe het was en hoe het wordt met de komende veranderingen. En helemaal niet blijven praten over de rol van de opbouwwerker. Laten we gewoon kijken wat we kunnen doen, wat kunnen we betekenen?! “. Wat is je indruk van Krachtproef? Dit initiatief is enorm belangrijk voor het vak en de werkers. Ik zie hier het oude en het nieuwe samenkomen en evolueren. Ik zie hier continuïteit van het vak en mensen die elkaar op een leuke

manier inspireren. Deze mensen zijn hier drie dagen intensief bezig met hun gemene deler: de liefde voor het vak. Straks reizen ze weer hun eigen kant op en gaan ze aan de slag in hun omgeving. Wellicht met iets wat ze hier hebben ervaren. Wat was voor jou een hoogtepunt en een dieptepunt tijdens het festival? Die lagen vlak bij elkaar. Kees werd gegrepen door een prachtige Pecha Kucha van een jonge, bevlogen opbouwwerker. Fantastisch om te zien hoe de nieuwe generatie in het werk staat. Tegelijkertijd vond hij het jammer dat dit samengevat moest worden in steekwoorden. Inmiddels weten we wel dat wij opbouwwerkers worden ingekapseld door beleidskaders. Maar we moeten volgens mij zoeken naar een nieuwe vorm om die ingewikkeldheden van ons werk in te gieten. Iets wat meer op de oplossing gericht is. En trouwens, wat zou er erg aan zijn om toe te geven dat we het gewoon even niet weten?”.

Wat heb je zelf geleerd deze dagen? “Ik woon in Utrecht en dan blijkt in het noorden van het land een kwaliteitsclub van opbouwwerkers te zijn, die bestaat al jaren en dat wist ik helemaal niet. Zij zijn ermee doorgegaan om als opbouwwerkers elkaar op te zoeken en te praten over het werk.”

Wat is de boodschap van jouw lezing en workshops? WijkDNA (Darp): De mensen de straat op sturen met de opdracht: kom maar terug met een verhaal. Vervolgens gaan zij het erover hebben met bewoners. Daarnaast geeft Kees de deelnemers de “barometer” mee. Dit is een vragenlijst van zes vragen. De antwoorden zet je vervolgens in een app die het in grafieken verwerkt. Deze resultaten gaan we dan bekijken. Kees traint met de deelnemers het kijken naar een wijk/ dorp.

Detroit Destroyed: Stel dat Detroit in Nederland zou zijn, wat zou je dan doen als opbouwwerker met die stad? Kees en Tjerk vragen aan de deelnemers om ideeën te bedenken om Detroit te helpen.

Burgerkracht en zorg, werkt wel: Buren willen zeker elkaar wel helpen en doen ook echt heel veel voor elkaar. Daarnaast verteld Kees over een buurthuis is Utrecht. Er zijn veel valkuilen waarin je als opbouwwerker kan lopen. Kees vindt het belangrijk om te weten wat je daarin allemaal fout kan doen.

Met medewerking van:

Jan Dijkgraaf - Karin Koks - Liesbeth Langen -

Janneke van der Meulen - Johanna van der Veen -

Wessel Zwartsenberg - Peter Logtenberg - Paula van

Oeveren - Nick Nijman - Vivian Evertz - Henk Zeven

- Marinda van Hierden - Rieks Westrik - Lieke Herpers

- Maja Dijkstra - Sabine Wensink - Tjerk Hoving -

Gönül Güler - Deanna Gozzi - Lia Prins - Mart Willems

- Frank Werter - Harold van den Berg - Dirk Jasper

Keegstra - Egwin Heins - Bien Hofman - Werner Hoff -

Cecila Altink - Walter van Vliet -Klaas Bouwman - Inez

van der Wal - Theo van der Veen - Henk Reijnen -

Mariska Kappert - Henk van der Meer - Folkert Bouma

- Jan Bomers - Luit Hummel - Ria Barenkamp - Guido

Roelofs - Albert Schenk - Danny van den Beld -

Pauline Bos - Lizet Klein Nagelvoort - Joop Hofman -

Hans Hoogvorst - Popko Hooiveld - Natalie Dupon -

Marien van Schijndel - Frank Mulkens - Peter Boers -

Paul van Os - Gé Schellingerhout - Gerrit van Arragon

- Jan Weijenborg - Bernard Kloostra - Daniel Pit - Wil

van der Coelen - Ineke van Galen - Ingrid Dudink -

Hans Zeegers - Franka Trouwen - Jan Custers -

Mardjantie Kneefel - René van Rijn - Theo de Groot -

Gea Smith - Geert van der Tuuk - Frederike

Lunenberg - Monica Blom - Bertus de Nekker - Ben

Koenen - Laurie Hermanns - Anton Niese - Jan

Donkelaar - Petra Mens - Arthur Doornebosch - Cor

Rondhout - Josephine Hoeksema - Ed de Meyer -

Petra van den Berg - Andree Ruting - Esmeralda van

Tuinen - Cis van Deurzen - Hieke van der Hoogte -

Jeane van Spaandonk - Dineke Smit - Lisette Stuut -

Gerhard Hup - Bram Kragtwijk - Natasja Vaasen -

Janine Luijk - Mieke de Lange - Justus Uitermark - Jos

van der Lans - Cormac Russel - Kees Fortuin - de

vrijwilligers van „de Veldkei‟ -

Dankwoord namens de ontstekingsgroep - WMW, Welzijn MensenWerk (welzijnsorganisatie uit Meppel en Westerveld), gebruik van accommodaties en randapparatuur zoals laptops, beamers ed., de tijdelijke aanleg van een Wifi-netwerk i.s.m. BSS-ict-groep.

- SWW (stichting WelzijnsWerk Hoogeveen), voor gebruik van schuttlebus om vervoer mogelijk te maken

- Vakantiepark Hesselte, leent fietsen uit voor workshop rondleiding Havelte

- Judith Otte (inwoner van Havelte), die zich ingespannen heeft om de workshop Rondleiding Havelte en de Workshop WijkDNA Darp ontdekken voor duurzame gebiedsaanpak, te faciliteren

- Workshopleiders

- Keynote speakers

- Bewoners Havelte, Darp en Zweelo

- Hanzehogeschool

- Aukje Gouwstra

- Gerrit van Arragon

- Theo Oppewal

Dankwoord namens de redactie Middels de redactie, namens alle deelnemers, willen wij de Ontstekingsgroep hartelijk danken voor deze inspirerende festival dagen.

Tevens willen wij de Hanze Hogeschool te Groningen bedanken, die het mogelijk heeft gemaakt dat wij hier aanwezig konden zijn. Ook niet onbelangrijk, de sponsor Buurtwerk die de festivalkrant heeft mogelijk gemaakt. Allen bedankt!

“meneer de leider trekte aan mijn touwtje”

“Gangmakers met volgers

combineren en

azijnzeikers elimineren

“Werken vanuit je eigen passies en dromen is niets meer dan logisch”

Pecha Kucha