KORTE TERUGBLIK OP SCHOOLJAAR 2013-2014

www.aanvalopschooluitval-regio36.nl

Vooraf Het afgelopen schooljaar was mijn eerste schooljaar als Programmamanager VSV in regio Noordoost-Brabant. Voorop staat dat ik het afgelopen jaar met veel plezier heb samengewerkt met diverse collega’s in de gehele regio. Graag wil ik mijn collega’s van het stratego-overleg Han Viguurs (ROC de Leijgraaf), Liesbeth Endendijk (gemeente ’s-Hertogenbosch), Ronald Nijhuis (RBL BNO) en Monaïm Benrida (ministerie van OC&W) hartelijk bedanken. In dit document vindt u kort een terugblik op het afgelopen jaar. Daarbij neem ik de 5 maatregelen als basis. Met vriendelijke groet, Reinoud van Uffelen Programmamanager VSV Regio Noordoost-Brabant

Maatregel 1: Toezicht en handhaving Door: Liesbeth Endendijk en Ronald Nijhuis Kinderen en jongeren hebben recht op onderwijs. Onderwijswetten, de leerplichtwet en RMC-wet en regelgeving bieden instrumenten om te zorgen dat zij het onderwijs geregeld bezoeken en zich kunnen ontwikkelen en ontplooien. Het voorkomen van voortijdig schoolverlaten (VSV) is een gezamenlijk doel van de bureaus leerplicht/RMC en de ROC’s in regio 36. Naast een gezamenlijk doel is er bij de bureaus en de ROC`s de overtuiging dat er door intensieve samenwerking op uitvoeringsniveau een verdere daling van het aantal VSV-ers bereikt wordt. Het afgelopen schooljaar hebben we ingezet op de volgende punten. Aanpak verzuim 18+ en outreachend RMC Om uitval van leerlingen van 18 jaar en ouder te voorkomen is een vroegtijdige interventie door het ROC en indien noodzakelijk leerplicht/RMC essentieel. Om deze reden is de norm voor het melden van verzuim bij de bureaus leerplicht door het ROC de Leijgraaf en het KW1C gelijkgetrokken met de norm die voor leerplichtigen geldt. In het vorige schooljaar bleek het oppakken van verzuim 18+ in meer dan de helft van de zaken lonend. Ongeveer 52% van de gesproken jongeren werd namelijk geen voortijdig schoolverlater; ze volgen nog onderwijs of hebben het onderwijs met een startkwalificatie verlaten. De aanpak is preventief en de afstand met het onderwijs na verzuim of uitval zo klein mogelijk. Bijkomend voordeel van vroegtijdig betrokken zijn is dat een leerling niet voor langere tijd uit het zicht verdwijnt waardoor outreachende benadering minder vaak noodzakelijk is om een jongere in beeld te krijgen. Wanneer jongeren toch uit beeld verdwijnen zet elk bureau leerplicht/RMC binnen de eigen werkprocessen outreachend RMC in. Jongeren die in het lopende schooljaar zijn uitgevallen worden actief benaderd middels telefoon, mail of een huisbezoek. Wanneer jongeren ondersteuning nodig hebben om de weg terug te vinden naar het onderwijs krijgen zij deze aangeboden door het RMC. Het RMC monitort of de jongeren daadwerkelijk in het nieuwe schooljaar aan een opleiding beginnen.

Door efficiënt en effectief samen te werken aan het terugdringen en voorkomen van schoolverzuim en schooluitval is het aantal voortijdig schoolverlaters in regio 36 verder gedaald. Onze regio blijft één van de koplopers. Dit is belangrijk want jongeren met een startkwalificatie hebben meer kansen op een (vaste) baan en doorgroeimogelijkheden. Landelijke ontwikkeling Deze maatregel wordt betaald vanuit convenant middelen, deze middelen zijn dus niet structureel. Vanwege de bijdrage van de aanpak verzuim 18+ aan het terugdringen van VSV is er vanuit het ministerie van OCW en de branchevereniging Ingrado van Leerplicht een landelijke ontwikkeling op touw gezet om de aanpak uit te spreiden. Hiervoor is 2 miljoen vrijgemaakt. Binnen die ontwikkeling wordt ook gesproken over een mogelijke herijking van het RMC. De vraag is: wordt de aanpak verzuim 18+ een reguliere taak met structurele middelen voor het RMC? In de loop van het convenant krijgen we hier meer duidelijkheid over.

Maatregel 2A: Loopbaanoriëntatie Hier ging in het verleden de discussie vaak over het geld en de exacte verdeling daarvan. Daar lijkt nu een einde aan gemaakt. Zowel in regio 36A als in regio 36B is er namelijk instemming bereikt. In regio 36B hebben alle VO-scholen een concreet plan ingediend bij Programmamanager 36B Han Viguurs. Han heeft alle scholen bezocht en de voortgang besproken. Voor 1 november 2014 wordt een tussenrapportage aangeleverd. In regio 36A is in het DOVO+ overleg gekozen voor drie concrete projecten. Niet alle scholen nemen deel, maar er is wel sprake van overeenstemming. De meeste scholen die niet meedoen participeren wel in andere (Europese) LOB-projecten via de gemeente ’s-Hertogenbosch. Op ROC de Leijgraaf, MBO Helicon, Sint Lucas en het Koning Willem I College is de LOB-visie vastgesteld en op grond hiervan vindt op schoolniveau de concrete implementatie plaats. Op ROC de Leijgraaf krijgt ook dit jaar het “Loopbaanleren project” subsidie van de MBO-raad en van VSV-middelen. Deze 2 subsidies worden aan elkaar gekoppeld en ingezet voor de implementatie van het Loopbaanleren binnen de Leijgraaf. Vooral op het gebied van het opleiden/coachen van docenten wordt ingezet. Op het Koning Willem I College is er een interne stuurgroep geformeerd en is er voor gekozen de gelden van maatregel 2A samen te voegen met de gelden van maatregel 4. Hier is bij Maatregel 4 iets over te lezen.

Maatregel 2B: Loopbaanleren voor BBL en Entree Op ROC de Leijgraaf wordt de inzet van het vorige jaar doorgezet in het nieuwe jaar. Echter, voor de uitstroom van niveau-1 leerlingen (en de toekomstige entree-leerlingen) moet er ook inzet komen. Elke leerling die uitstroomt van Niveau 1 moet voldoen aan de eis “12 uur werk op 1 oktober”. Indien er niet aan deze eis is voldaan hebben we te maken met een VSV-er. De jobhunting en ook de monitoring hiervan (uitstroom dit schooljaar) zullen hiervoor ingezet worden. Op het Koning Willem I College is binnen deze maatregel concreet ingezet op twee nieuwe projecten. Deze projecten zaten vorig schooljaar al in de pen, maar zijn dit schooljaar pas echt op gang gekomen. Met het project “de techniekmakelaar” is er extra begeleiding voor uitvallers in de techniek en voor jongeren die weten dat ze in de techniek verder willen. Met het project “de coachklas” is er extra begeleiding gekomen voor leerlingen op Niveau 1. Door het aanbieden van een individueel lesprogramma krijgen deze leerlingen een beter loopbaanperspectief. Beide projecten zullen volgend schooljaar geeffectueerd worden. De gelden voor ROC Nijmegen worden door hen samengevoegd met de gelden uit RMC-regio 14 voor een specifieke Nijmeegse aanpak. ROC Nijmegen heeft de bestedingen voor 2013 verantwoord en verantwoord die van 2014 aan het eind van het lopende kalenderjaar.

Maatregel 3: Bevorderen van een positieve doorstroom Binnen deze maatregel zijn er echt slagen gemaakt. De gelden worden ingezet voor de ontwikkeling van een digitaal doorstroomdossier. O.l.v. projectleider Desiree Vonk wordt er nauw samengewerkt tussen ROC de Leijgraaf en het Koning Willem I College. De VO-scholen in de gehele regio zijn gekend in de beslissing. We streven het digitaal doorstroomdossier operationeel te hebben op 1 november 2014. Dat betekent dat alle leerlingen die zich aanmelden voor schooljaar 2015-2016 een digitaal doorstroomdossier invullen. Sint Lucas heeft aangegeven binnen deze maatregel de gelden niet te besteden omdat wordt aangesloten bij RMC-regio 37 (Eindhoven e.o) MBO Helicon zou ook nog steeds aan kunnen sluiten. ROC Nijmegen doet niet mee aan het digitaal doorstroomdossier. De gelden worden door hen samengevoegd met de gelden uit RMC-regio 14 voor een specifieke Nijmeegse aanpak. ROC Nijmegen heeft de bestedingen voor 2013 verantwoord en verantwoord die van 2014 aan het eind van het lopende kalenderjaar.

Maatregel 4: Voorkomen uitval MBO Niveau 3 en 4 Zowel bij ROC de Leijgraaf als bij het Koning Willem I College zien we hier een beweging naar de afdelingen. OP ROC de Leijgraaf wordt voor deze maatregel de methodiek van Lean Six Sigma ingezet. De zogenaamde Greenbelts zijn inmiddels geschoold. Inmiddels zijn de AMT’s bezocht, en zijn de afdelingen teamplannen aan het maken waarbij LSS-trajecten worden opgenomen. Er zijn inmiddels enkele concrete aanvragen van de afdelingen en wordt er nu geïntensiveerd welke processen er het volgende schooljaar worden verbeterd. Op het Koning Willem I College heb ik geconstateerd dat de besteding van de gelden hier nog ten dele ging naar het bestaande project “de Succesklas”. Deze heeft inmiddels zijn dienst bewezen en zou in mijn ogen niet meer betaald moeten worden vanuit de aanjaagmiddelen. Daar heb ik einde aan gemaakt. Er is een interne stuurgroep geformeerd en er is voor gekozen de gelden van maatregel 2A samen te voegen met de gelden in maatregel 4. Hierdoor ontstaat een innovatiepotje waardoor er op afdelingsniveau initiatieven kunnen worden ontplooid. Een interne stuurgroep heeft 7 thema’s benoemd. Alle thema’s doen er toe, maar per afdeling kunnen er accentverschillen zijn. In overleg bepalen we welke afdeling het komend schooljaar waar vooral op in gaat zetten. In de jaarplannen voor het volgend jaar worden alle thema’s meegenomen. Alle thema’s hebben te maken met extra begeleiding aan leerlingen. De thema’s zijn

1. Een goede start 2. Een goede doorstart 3. (Het intern beter organiseren) van de afstroom 4. (Het intern beter organiseren) van stap 1 van het e

verzuimprotocol 5. Ouderbetrokkenheid 6. Verbetering begeleidingsstructuur op afdelingsniveau 7. Peercoaching

Inmiddels zijn er 15 initiatieven voor volgend schooljaar. Op 1 juli is eer inspiratiebijeenkomst voor de betrokken collega’s

Maatregel 5: Plusvoorziening Binnen maatregel 5 loopt de aanpak in regio 36A en 36B echt uiteen. Dit heb ik geconstateerd en besproken in diverse gremia. Inmiddels is in januari bestuurlijk vastgesteld dat de geldenverdeling in 36A en 36B anders wezenlijk anders is. In regio 36B zijn de gelden voor VO en MBO samengevoegd. Bij ROC de Leijgraaf krijgen alle AKA en VAVO-leerlingen extra coaching door inzet van VSV-middelen. De gemeenschappelijk Plusvoorziening voldoet aan een behoefte voor extra zorg en financiën bij VO-scholen en ROC de Leijgraaf. De meeste VO-scholen weten de Plusvoorziening inmiddels te vinden. Scholen die hier nog geen gebruik gemaakt hebben, hebben hier nogmaals uitleg over gekregen. Ook bij de verschillende afdelingen van ROC de Leijgraaf is Plusvoorziening bekend, en wordt er gebruik van gemaakt. De gelden voor ROC Nijmegen worden door hen samengevoegd met de gelden uit RMC-regio 14 voor een specifieke Nijmeegse aanpak. ROC Nijmegen heeft de bestedingen voor 2013 verantwoord en verantwoord die van 2014 aan het eind van het lopende kalenderjaar. In regio 36A gaan de gelden voor het VO in overleg met het DOVO naar samenwerkingsverband de Meijerij. Er is dus geen financiële samenvoeging tussen VO en MBO. Het Koning Willem I heeft het afgelopen jaar ingezet op Jongerenwerk in de afdelingen. Hier vindt in overleg met de interne stuurgroep een verschuiving in afdelingen plaats. Daarnaast wordt ingezet op het Project “Focus”, extra begeleiding voor studenten op Niveau 2. Ook is vastgesteld dat de Startklas (sinds 2012) primair bedoeld is voor de groep kwetsbare kinderen. Het is in feite een soort plusvoorziening met diploma-mogelijkheid. Sint Lucas heeft nog steeds geen bestedingen in deze maatregel. OOK MBO Helicon heeft voor dit jaar nog geen bestedingen binnen deze maatregel. Met beide instellingen ben ik hierover in gesprek.

Sturen op cijfers Woorden zijn leuk, maar uiteindelijk willen bestuurders natuurlijk harde cijfers zien. De cijfers over het vorige jaar 2012-2013 gaven het volgende beeld. Regionale aandacht voor de uitval in de bovenbouw van HAVO/VWO is belangrijk!

De tussentijdse cijfers gedurende het lopende schooljaar worden maandelijks gemonitord. Hieruit blijkt dat met name de uitval op MBO niveau 3 en 4 een punt van zorg is. Hier lijkt de grens in zicht. Investeren in jongeren betekent in mijn ogen dat we niet moeten investeren in bureaucratie en in continu rapporteren. Zowel op instellingsniveau als op gemeenteniveau zijn de maandelijkse DUO-rapportages zeer bruikbaar. Hier kan nog meer gebruik van genaakt worden. Sturen op cijfers is in mijn ogen namelijk niet het naar elkaar mailen van lijstjes. Het is veel meer een activiteit die individuele scholen en gemeentes aan de basis moeten oppakken. A.h.v. de DUO-rapportages is heel makkelijk inzichtelijk te maken wie nu de jongeren zijn achter die cijfers. Op het Koning Willem I College maak ik dat inzichtelijk op afdelingsniveau. Voor het VO hebben we de workshop “Sturen op cijfers” ontwikkeld. Samen met Ronald Nijhuis (RBLBNO) maken we met deze workshop een rondje langs de velden.

Kennisdeling en verbindingsbijeenkomsten Als programmanager zie ik het als mijn taak mensen in de regio te inspireren en te motiveren. Ook is het belangrijk verbindingen tot stand te brengen en/of te verbeteren. Daarbij blijken regio 36A en regio 36B wel twee verschillende regio’s. In die zin is het fijn dat Han Viguurs de verantwoordelijkheid neemt voor regio 36B. Beslissingen nemen we in goed overleg. Op 14 november 2013 organiseerden we in Veghel een gezamenlijke werkbijeenkomst “LOB in de regio”. Wethouder René Peters deed de aftrap en er waren ruim 60 vertegenwoordigers uit de gehele regio. Op 16 oktober 2014 organiseren we een regionaal congres onder de werktitel “Verstandig samen verbeteren”. Daarnaast organiseerden we ook onafhankelijk van elkaar een aantal bijeenkomsten. Op 26 maart 2014 organiseerde het Koning Willem I College de bijeenkomst “Goede Prestaties door goede relaties” voor gemeentes en maatschappelijke organisaties. De bijeenkomst onleende zijn titel aan de gelijknamige beleidsnotitie die ik mocht schrijven voor het Koning Willem I College. ROC de Leijgraaf organiseerde op 1 april 2014 ook een bijeenkomst voor de omliggende gemeentes om de diverse mensen te bedanken voor de samenwerking. Op mijn weblog www.reinoudvanuffelen.nl probeer ik mijn persoonlijke kijk op het onderwijs te geven. Daarnaast heb ik in december 2013 een regionale website opgezet. Op www.aanvalopschooluitval-regio36 zijn inmiddels meer dan 30 artikelen verschenen uit de gehele regio. De homepage werd inmiddels al bijna 3000 keer bezocht. Reinoud van Uffelen, 30 juni 2014