KORTE SYNTHESE SARAH MESTDAGH

Probleemgedrag en opvoedingsomgeving van

dove kinderenDr. T. Th. van Eldik , Prof. dr. J. W. Veerman , Prof. dr. Ph. D. A.

Treffers en Frank C. Verhulst

Inhoudstafel Prevalentie van psychische problemen bij dove kinderen Kenmerken van dove kinderen met psychische problemen Opvoedingssituatie van dove kinderen Methode Resultaten Conclusie en discussie Literatuur (bronnen)

Prevalentie van psychische problemen bij dove kinderen Toename van belangstelling systematish onderzoek Nog weinig

resultaten

De bekendste pionier-onderzoeken op dit gebied zijn*het Isle-of-Whight-onderzoek (Graham & Rutter, 1968; Rutter, Tizard, & Whitemore, 1970)*het onderzoek van Schlesinger en Mea dow (1972)*het Vancouver-onderzoek (Freeman, Malkin, & Hastings, 1975)

*de onderzoeken van Chess en Fernandez (1980a;1980b;0980c) Uit deze onderzoeken bleek onder meer dat 15% tot 31% van

de dove kinderen psychische problemen had

Kenmerken van dove kinderen met psychische problemen De bevindingen over het verband tussen enerzijds een aantal

demografische/diagnostische kenmerken en anderzijds het voorkomen van psychische problemen bij dove kinderen zijn eveneens verre van eenduidig wat betreft kenmerken alsgeslacht;leeftijd;onderwijsachtergrond.

Laag communicatief competente kinderen hebben meer problemen dan kinderen die in staat zijn goed te communiceren.

Verder werden er geen verbanden gevonden tussen psychische problemen en de etnische afkomst van kinderen en tussen psychische problemen en de sociaal-economische achtergrond van gezinnen vond wel meer problemen bij allochtone dove jongens uit gezinnen met een lage sociaal-economische status (SES). meldden dat kinderen met een lagere intelligentie meer problemen hadden. Van Eldik (1994) vond dit niet, mogelijk vanwege de geringere spreiding van de intelligentie in zijn onderzoeksgroep.

Opvoedingssituaties van dove kinderen

Recent onderzoek is nog schaars Ouders van gehandicapte kinderen ervaren de opvoedingssituatie

dikwijls als problematisch Verbanden tussen psychische problemen van dove kinderen en

anderzijds acceptatieproblematiek bij ouders, problemen met de communicatie tussen ouder en kind, psychische problematiek van ouders zelf en gezinsstress

De opvoedingssituatie krijgt maar een geringe aandacht

Methode

Onderzoeksgroep

dove kinderen met een enkelvoudige handicap, deze kinderen hebben behalve hun doofheid geen andere ernstige handicaps238 dove kinderen in de leeftijd van vier tot achttien jaar

Meetinstrument

-Gedragsproblemen- Gezinsbelasting - Gezinsfunctioneren- Meegemaakte gebeurtenissen- Overige metingen

ResultatenPrevalentie van gedragsproblemen

PROBLEEMSCHALEN DOVENGROEP % PROBLEMEN Totale Problemen 41% Internaliseren 38% Externaliseren 38% Teruggetrokken 11% Lichamelijke Klachten 6% Angstig/Depressief 13% Sociale Problemen 21% Denkproblemen 13% Aandachtsproblemen 13% Delinquent Gedrag 11% Agressief Gedrag 19%

Gezinsbelasting

CATEGORIEN DOVENGROEP % GROTER OF GELIJK AAN GRENSSCORE

Acceptatie 37% Aankunnen 16% Problemen 30% Situatie anders willen 14% Kind is belasting 32% Alleen staan 18% Plezier 17% Goede omgang 16%

Gezinsfunctioneren

CATEGORIEN DOVENGROEP %

Adaptati   Rigide 16%   Gestructureerd 36.9%   Flexibel 35.1%   Chaotisch 12% Cohesie   Los zand 1O.2%   Individueel 22.7%   Gezamenlijk 52.9%   Kluwen 14.2% Gezinstypen   Functioneel 56.4   Onevenwichtig 34.7

Levensgebeurtenissen32.6% van de dove kinderen hadden uitzonderlijk veel stress meegemaakt, positief

ervaren levensgebeurtenissen22% uitzonderlijk veel stress wat betreft negatief ervaren levensgebeurtenissen

Gedragsproblemen en opvoedingssituatie

- internaliseren- externaliseren- totale problemen

Conclusie en discussie 238 dove kinderen 41% gedragsproblemen.

Dit percentage is beduidend hoger dan dat bij horende leeftijdgenoten. Uit gegevens van ouders bleek dat in de opvoedingssituatie van dove kinderen diverse verstoringen optreden. Veel ouders meldden een hoge gezinsbelasting en/of een inadequaat gezinsfunctioneren. Bovendien hadden veel dove kinderen meer stress meegemaakt in hun leven dan horende kinderen. Overigens bleek in gezinnen waar sprake was van een slechte communicatie tussen ouder en kind een hoge gezinsbelasting. Gedragsproblematiek ging samen met een hoge gezinsbelasting, een inadequaat gezinsfunctioneren en veel meegemaakte stress.

Literatuur Handboek kind & adolescent