Korte inleiding, expertmeeting woonwerkmilieu’s Korte inleiding, expertmeeting woonwerkmilieu’s Atelier Zuidvleuigel, 11 juli 2007Atelier Zuidvleuigel, 11 juli 2007

Pieter TordoirPieter Tordoir

Stedelijke samenhang en synergie

komen niet vanzelf

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR

OutlineOutline

Stedelijke samenhang of segregatie? Twee krachten:

- agglomeratie & het Daily Urban System

- externe effecten, positief of negatiefDe fundamentele rol van ruimtelijke

ordeningIssues voor de Zuidvleugel

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR

Kracht 1: agglomeratieKracht 1: agglomeratiehet Daily Urban Systemhet Daily Urban System

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR

Zoekgebied voor alle (min of meer) dagelijkse interacties, economisch, sociaal en cultureel, dus ook voor huisvesting activiteiten en mensen

DUS-uitbreiding geeft verdieping van alle markten en ruimte voor diversiteit en veelvormige specialisaties: primaire motor voor welvaartsgroei en innovatie

Hoe meer hoogwaardig activiteiten & voorzieningen, hoe groter het verlangde DUS

DUS leidt onder voorwaarde van goed vervoerssysteem tot optimalisatie benutting lokale milieus en verbindingen: functiespreiding en lokale menging komen dan vanzelf tot stand

Welvaartsbonus: magneetwerkingWelvaartsbonus: magneetwerking

Nationale magneetwerking: groot DUS vormt tophiërarchisch centrum in Non-Daily Urban System (NDUS: Randstad/Bandstad/Eurodelta)

Internationale magneetwerking: NDUS-centrum geeft weer draagvlak voor internationale topvoorzieningen

DUS-werking geeft een spiraal naar metropolitane welvaart. De welvaartsbonus kan oplopen tot 40%

Nota bene: Agglomeratie-effecten / DUS zorgen weliswaar voor een grotere welvaartskoek, maar niet voor een meer gelijke verdeling van de partjes!

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR

Stringente voorwaarden voor Stringente voorwaarden voor welvaartswinst DUS-werkingwelvaartswinst DUS-werking

Voorkom schaarste en prijsinflatie arbeid, huisvesting, etc.: uitbreiding capaciteit in gelijke tred met groei economie en welvaart

Marktdrempels verlangen publieke en private voorinvesteringen. Essentieel daarbij: goede timing en zekerheid t.a.v. context op lange(re) termijn

Ontwikkel lokale milieus met oog op regionale DUS-markt. Dus niet met oog op lokale markt!

Structuur vervoerssysteem is essentieel: goede hiërarchie, bundeling en scheiding (hubs & spokes, ringvorming), in nauwe relatie met gebiedsontwikkeling

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR

Kracht 2: externe effecten Kracht 2: externe effecten

Onbedoelde interacties tussen aangrenzende activiteiten (technisch: buiten de markt om)

Positieve effecten: partijen hebben baat van elkaar (vb: kenniscirculatie). Belangrijkste oorzaak voor ruimtelijke clustervorming & synergie

Negatieve effecten: partijen hebben last van elkaar. Belangrijkste oorzaak voor ruimtelijke segregatie

Externe effecten spelen sterk in stedelijk gebied, maar worden meestal onderschat, omdat economen (met hun KBA’s) er geen raad mee weten

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR

Inwerking van 2 krachten: Inwerking van 2 krachten: verstedelijkingstypologieverstedelijkingstypologie

Positieve ext. Effecten

districten urbanisaties

agglomeratie

enclaves netwerk- (DUS-uitbreiding)

mozaïekenNegatieve externe effecten

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR

Goede urbanisatie komt bepaald Goede urbanisatie komt bepaald niet vanzelf…..niet vanzelf…..

Stimuleren agglomeratievoordelen en tegengaan negatieve externe effecten kan alleen door publieke actie: fundamenteel bestaansrecht ruimtelijke ordening

Die ordening zal moeten plaatsvinden op DUS-niveau (regio, stedelijk netwerk). Ordening op lager schaalniveau werkt averechts

De Nederlandse praktijk is helaas i.h.a. anders: ruimtelijke ordening en ontwikkeling bestendigt veelal de status quo (met welvaartsverlies en segregatie tot gevolg)

De Zuidvleugel biedt schrijnende voorbeelden daarvan

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR

Issues voor de ZuidvleugelIssues voor de Zuidvleugel

ZV: een tamelijk chaotische conurbatie, historisch bepaald, met weinig samenhang. Geen DUS! Potentiële welvaart daardoor (veel) hoger dan actuele welvaart

Typische netwerkmozaïek-structuur:- enerzijds sterke clusters (o.a. tuinbouw) die opereren in internationale netwerkverbanden- anderzijds sterke segregatie en pockets of poverty- tekortschietende voorzieningenhiërarchie

Noordelijk deel profiteert van inbedding in Randstad Zuidelijk deel verlangt krachtige herstructurering

RUIMTELIJK ECONOMISCH ATELIER TORDOIR