Koplopers in de zorg80

saltro

Koplopers in de zorg 81

“Bestuurders spreken een andere taal dan huisartsen. Daarom is het bij

ons van belang dat een bestuurder een achtergrond als huisarts heeft.”

Esther Talboom, bestuurder van Saltro

In de nieuwe zorgmarkt heeft Saltro een ijzersterke troef in handen: een efficiënte organisatie die scherpe prijsstelling voert richting zorgverzekeraars. Door een sterke verwevenheid met en een goede kennis van de primaire doelgroep ‘huisartsen en verloskundigen’ kan het lab ook een toegankelijk dienstenportfolio aanbieden aan de patiënt.

‘Operational excellence’ hand in hand met ‘customer intimacy’Saltro is 30 jaar geleden ontstaan uit onvrede onder huisartsen in Utrecht over de in die tijd beschikbare diagnostische laboratoriummo-gelijkheden bij de ziekenhuizen. Om meer aan hun eigen wensen tegemoet te komen, richt-ten zij een organisatie op, de Stichting Artsen Laboratoria (SAL). Deze stichting begon met een klein laboratorium in het midden van Utrecht dat zich toelegde op zwangerschaps-testen. De organisatie werd na de fusie met de Trombosedienst in 2000 omgedoopt in Stich-ting Artsenlaboratoria en Trombosedienst; Saltro is in de loop der jaren uitgegroeid tot een diagnostisch centrum met meer dan 500 medewerkers en 145 onderzoekslocaties in Midden-Nederland.

DienstverleningAls diagnostisch centrum ondersteunt Saltro eerstelijns zorgverleners zoals (huis)artsen en verloskundigen bij hun diagnostiek. De orga-nisatie doet laboratoriumonderzoek en voert biometrische onderzoeken (functieonderzoe-ken) uit, zoals ECG’s, echo’s en longfunctieme-tingen. Ook trombosedienstpatiënten kunnen bij het gebruik van antistollingsmiddelen op de dienstverlening van Saltro rekenen, van de controle en de dosering tot de begeleiding. Dertig jaar ervaring gaat hand in hand met een erkend kwaliteitssysteem.

Het laboratoriumonderzoek richt zich voor-namelijk op bloedonderzoek, maar ook op dat van urine en ontlasting. Daarnaast onderzoekt Saltro infecties en beoordeelt cervixuitstrijk-jes. De bloedafnames en het inleveren van andere lichaamsmaterialen vinden op één van de onderzoekslocaties plaats. Een patiënt kan zelf de locatie uitkiezen. Indien de patiënt niet zelf kan langskomen, dan vraagt de huisarts een huisbezoek aan.

Op een aantal locaties wordt op verzoek van artsen ook biometrische onderzoeken uitge-voerd. Dit zijn medische onderzoeken waar-mee het functioneren van het lichaam wordt bestudeerd. Hierbij kan gedacht worden aan een hartfilmpje, gehoortest, echo-onderzoek of een bloeddrukmeting.

De Trombosedienst van Saltro verzorgt de controles, dosering en begeleiding van trombosedienstpatiënten bij het gebruik van antistollingsmiddelen. De dienst geeft ook cursussen aan patiënten op het terrein van zelf meten en zelf doseren van antistollingsmid-delen.

Bij de beoordeling van de onderzoeken wordt nauw samengewerkt met specialisten in ziekenhuizen. Om de kwaliteit van de onder-zoeken te garanderen heeft Saltro bovendien

Gehandicaptenzorg GGZ Jeugdzorg Maatschappeli jke Ondersteuning Ouderenzorg Z iekenhuizen en kl inieken Ondersteunende organisaties

Koplopers in de zorg82

“Tussen laboratoria bestaan geen verschillen in kwaliteit. Er is wel verschil in efficiency, service en dienstverlening en een op de

doelgroep afgestemd portfolio. Daar onderscheiden we ons in.”

saltro

eigen vakspecialisten in dienst die samen met de huisarts de kwaliteit van de onderzoeken garanderen. Tenslotte voert Saltro diagnostisch onderzoek uit voor diverse wetenschappelijke studies. Veel onderzoekers maken dankbaar gebruik van anoniem patiëntenmateriaal dat al is afge-nomen voor een regulier diagnostisch onder-zoek. Het is echter ook mogelijk diagnostisch onderzoek uit te laten voeren in patiëntmate-riaal dat speciaal – en dus met toestemming van de patiënt – voor de studie is verzameld.

Groei door cocreatieDe groei van de organisatie in de afgelopen ja-ren is in eerste instantie gebaseerd op de groei van eerstelijnsdiagnostiek. Daarnaast hebben nieuwe producten, die op initiatief van en in nauwe samenspraak met de huisartsen en verloskundigen zijn ontwikkeld, ook gezorgd voor autonome groei. Innovaties komen veelal tot stand door cocreatie met de huisarts en verloskundige, vaak samenhangend met de zich steeds verder ontwikkelende huisartsen-standaarden en verloskundigenprotocollen. Er zijn twee huisartsen in dienst die voortdurend de ontwikkelingen op deze terreinen volgen. De portfolio wordt niet primair bepaald door technologische ontwikkelingen maar door de behoeftes van de klant en altijd ingebed in de beroepsgroep.Esther Talboom, bestuurder van Saltro, geeft aan dat het essentieel is een balans te vinden tussen artsen en bestuurders: “Bestuurders

spreken een andere taal dan huisartsen, daarom is het van belang dat een bestuurder een huisartsenachtergrond heeft. Aan de an-dere kant heeft een bestuur met alleen artsen ook de nodige beperkingen’”

De laatste jaren positioneert Saltro zich in toenemende mate tussen de eerste en tweede lijn in de zorgketen. Zo zoekt de organisatie bijvoorbeeld actief de samenwerking op met ziekenhuizen; met name op het terrein van de informatieoverdracht is hier grote winst te behalen. Saltro is hierdoor meer en meer een netwerkorganisatie geworden met als speerpunt partnership met de huisartsen en verloskundi-gen, en gastvrijheid richting patiënten.

Voor huisartsen en verloskundigen is de her-kenbaarheid van de organisatie erg belangrijk. Dit heeft duidelijk zijn weerslag op de struc-tuur: in alle geledingen van de organisatie, zo-als bijvoorbeeld de samenstelling van de raad van bestuur en de raad van toezicht, zijn huis-artsen en verloskundigen vertegenwoordigd. Ook de adviesraad bestaat vooral uit vertegen-woordigers uit het werkgebied. Deze adviseert de raad van bestuur en doet suggesties voor verbeteringen van de dienstverlening. Op deze wijze zorgt Saltro voor een nauwe aansluiting op de wensen van de zorgverleners.

De marktDe markt waarin Saltro actief is, kent al jarenlang dezelfde spelers. Een huisarts heeft

Koplopers in de zorg 83

Gehandicaptenzorg GGZ Jeugdzorg Maatschappeli jke Ondersteuning Ouderenzorg Z iekenhuizen en kl inieken Ondersteunende organisaties

de keuze om samen te werken met diagnosti-sche centra die aan ziekenhuizen zijn gelieerd, ziekenhuislaboratoria en ‘exoten’ als com-merciële laboratoria van soms buitenlandse spelers die op de Nederlandse markt actief zijn. Opvallend is dat de financieringsstruc-tuur per aanbieder kan verschillen waardoor er feitelijk een ongelijk speelveld is ontstaan: de uiteindelijke prijsstelling van de dienstver-lening komt niet per definitie overeen met de daadwerkelijke kostprijs. Esther Talboom over de verschillen tussen de laboratoria: ‘Tussen laboratoria bestaan geen verschillen in kwa-liteit. Er is wel verschil in efficiency, service en dienstverlening en een op de doelgroep afgestemd portfolio. Daar onderscheiden we ons in.’

Operational excellenceDe afgelopen jaren is veel tijd en energie gestoken in het verfijnen van de ‘operational excellence’: het optimaliseren van de bedrijfs-processen zodat de prijs per eenheid zo laag mogelijk is. Dit maakt dat Saltro goedkoper is dan de concurrenten. Vanaf 2013 is het de bedoeling dat inkoop tegen een scherpe prijs bij de zorgverzekeraars plaatsvindt. Naar verwachting zullen de inspanningen in de afgelopen jaren hun vruchten afwerpen en kan de organisatie de concurrentie met de ziekenhuislaboratoria aangaan.

De focus op ‘operational excellence’ heeft nog een ander effect: door de efficiencyslag

Koplopers in de zorg84

“Onze klanten – zorgverleners en patiënten – eisen ook customer

intimacy en innovatie. Dan ontstaat er partnership in plaats van de

klassieke klant- leverancierrelatie.”

saltro

ontstaat tijd en ruimte om allerlei nieuwe, innovatieve zaken op te pakken. Voorbeelden hiervan zijn het begeleiden van zorggroepen die zich verder willen professionaliseren en het ondersteunen van de implementatie van zorgprogramma’s. Veel van de initiatieven borduren voort op ideeën en verzoeken van huisartsen die Saltro zien als ‘hun’ organisatie om op terug te vallen. Op deze wijze gaat co-creatie over in co-productie dat voor alle par-tijen voordelen heeft. Saltro blijft de komende jaren nieuwe producten ontwikkelen en nieuw doelgroepen aan te spreken en daardoor de groei te bestendigen.

Customer intimacyAan de ‘huisartsen’-kant spelen relationele dimensies een belangrijke rol. De aangesloten huisartsen en verloskundigen kunnen geheel eigen ambities, voorkeuren en belangen heb-ben. De relationele component en het kunnen omgaan met tegenstellingen is hier van groot belang. Esther Talboom geeft aan dat opera-tional excellence niet voldoende is om in de vrije markt succesvol te zijn: “Onze klanten – zorgverleners en patiënten – eisen ook customer intimacy en innovatie. Dan ontstaat er een partnership in plaats van een klassieke klant – leverancierrelatie.”Met de leveranciers die zich onderscheiden door ‘product leadership’, het aanbieden van de nieuwste en beste producten, wordt part-nership uitgewerkt en versterkt.

Klaar voor de toekomstDe ambities voor de toekomst zijn sterk ge-relateerd aan de veranderingen in de tarief-structuur die waarschijnlijk in 2013 plaats-vinden waardoor er mogelijk een vrije markt ontstaat. De verandering houdt in dat aparte vaste tarieven voor de diagnosemiddelen – het analysetarief – en een apart tarief voor activiteiten als logistiek netwerk en ICT – het ordersluittarief – geheel vrij worden gegeven. Er zal onderhandeld moeten worden met de zorgverzekeraar of – als mogelijke variant – met de huisarts. Het is vooralsnog onduidelijk welke van de twee het wordt.

De strategie van Saltro is gericht op het versterken van de positie zodat in 2013, en de jaren daarna, optimaal kan worden ingespeeld op de mogelijkheden die de veranderingen in de financiering bieden. Belangrijke elementen in deze strategie voor de langere termijn zijn:• een blijvende focus op ‘operational excel-

lence’: voortdurende verbeteringen in de bedrijfsprocessen;

• een blijvende focus op ‘customer intimacy’. Het ontstaan van partnership met klanten is een speerpunt;

• een brug gaan slaan tussen de eerste en de tweede lijn;

• de verdere ontwikkeling tot kenniscen-trum voor de diagnostiek in de eerste lijn. Bijvoorbeeld door te investeren in ‘point of care testing’-innovaties: dit zijn testen die

bij de huisarts of bij de patiënt thuis kun-nen worden uitgevoerd;

• het stimuleren van en inspelen op de mo-gelijkheden van ‘near patient’s diagnostics’: de patiënt zal steeds meer zelf de regie op het terrein van diagnostiek in eigen hand te nemen, inspelend ook op de wildgroei aan via internet of anderszins beschikbare zelfhulptesten. Saltro wil hier een keur-merk voor ontwikkelen;

• ontwikkelen van een portaal voor patiënten waarbij alle geproduceerde onderzoeksresultaten digitaal beschikbaar worden gesteld. Door zorg met behulp van communicatiemiddelen op afstand aan te bieden, houden patiënten meer eigen regie.

De ambitieuze doelstellingen van Saltro worden aangewakkerd door de gedreven-heid van een getalenteerd bestuurder. Esther Talboom won in 2010 de prijs voor meest talentvolle jonge zorgmanager. De jury prees onder andere haar vermogen om haar ervaring als huisarts in te zetten voor haar managementfunctie. In 2011 werd de jonge bestuurder derde bij de verkiezing van meest invloedrijke zorgbestuurder; het lijkt erop dat Saltro uitstekende kaarten in handen heeft om haar positie in de nabije toekomst verder uit te bouwen.

Koplopers in de zorg 85

Saltro’S SucceS

een kansrijke positie in een vrije zorgmarkt hangt samen met enkele strategische keuzes en een goed doordachte aansturing van de organisa­tie. De voornaamste succesfactoren op een rij: • huisartsen en verloskundigen zijn door Saltro

altijd nauw betrokken bij de organisatie;• met gezamenlijk ontwikkelde nieuwe

producten realiseert Saltro autonome groei;• cocreatie en coproductie met huisartsen en

verloskundigen zorgen ervoor dat innovaties direct stevig zijn verankerd in de keten;

• er bestaat een duidelijke focus op datgene waar de organisatie goed in is: diagnostiek en onderzoek;

• Saltro heeft goed uitgelijnde en gestan­daardiseerde bedrijfsprocessen waardoor de organisatie een hoge graad van efficiëntie heeft weten te bereiken.

Gehandicaptenzorg GGZ Jeugdzorg Maatschappeli jke Ondersteuning Ouderenzorg Z iekenhuizen en kl inieken Ondersteunende organisaties