Komt een patiënt bij de dokter in de spreekkamer…en wat dan?€¦ · Komt een patiënt bij de...

Komt een patiënt bij de dokter in de spreekkamer…en wat dan?

Prof. dr. Ellen Smets

Medische Psychologie

Academisch Medisch Centrum/Universiteit van Amsterdam

Geneeskunde is delicaatevenwicht tussen kunst, kunde en communicatie

Gezondheidsraad Medisch handelen op een tweesprong, 1991

6 Functies van

medische communicatie

1. Contact leggen en relatieonderhouden

2. Informatie vragen

3. Informatie geven

4. Besluitvorming

5. Bevorderen van aan ziekte enbehandeling gerelateerd gedrag

6. Emoties hanteren

Haes & Bensing, PEC, 2009

6 Functies van




3. Informatie geven4. Besluitvorming

5. Bevorderen van aan ziekte enbehandeling gerelateerd gedrag

6. Emoties hanteren


6 Functies van




3. Informatie geven

4. Besluitvorming5. Bevorderen van aan ziekte en

behandeling gerelateerd gedrag

6. Emoties hanteren


INFORMATIE

Behoefte van patiënt

Participatie van patiënt

Behulpzaam voor besluitvorming

Implicaties voor relatie met arts

Informatie behoefte

N=176, slokdarm kanker

Meest voorkomendebijwerkingen

91%

Behandelmogelijkheden 97%

Ontstaan en verloop van slokdarm kanker

86%

Gemiddelde tijd van overleven 93%

Lagarde et al., Ann Surg Onc, 2008

Patiënten willen veel weten

N=176, slokdarm kanker

Gemiddelde tijd van overleven 93%

De kans dat de ziekte terugkeert binnen 5 jaar

82%

De kans dat de ziekte terugkeert binnen 1 jaar

73%

De kans dat de ziekte terugkeert binnen 1/2 jaar

71%

Lagarde et al., Ann Surg Onc, 2008

Willen allepatiënten allesweten?

Information

preference

Mean at baseline Mean at follow-up p-value

IPRP total score 4.22 (0.76) 4.06 (0.80) <0.01*

Information domain

Disease 4.08 (0.99) 3.96 (0.96) 0.09

Treatment 4.14 (0.79) 3.98 (0.85) 0.03*

Procedure 4.38 (0.76) 4.14 (0.93) <0.01*

Side-effects 4.44 (0.75) 4.28 (0.80) 0.03*

Prognosis 4.37 (0.88) 4.18 (1.04) 0.02*

Psychosocial 3.50 (1.08) 3.42 (1.14) 0.40

Informatie preferentie over de tijdN=159, radiotherapie

Douma et al., Pat Educ Counsel, 2012

Staafdiagram uit artikel Maaike

Zeguers et al., Int J Rad Oncol, 2010

Willen allepatiënten allesweten?

N=159, Radiotherapie patienten

Willen alle altijd patiënten allesweten?

minder behoefte aan volledige informatie als

angstigerZeguers et al., Int J Rad Onc, 2010

behoefte om optimistisch te blijven

Considerations ConcerningCancer Information (CCCI)Ter Hoeven et al., Psycho-Oncology, 2011

Participatie

Barrières patiënt participatie

Agenda barrières: weerhouden patiënten hun informatiebehoefte op agenda van consult te zetten (e.g., onderwerp behoort niet tot taak van de arts, arts kan daar toch geen antwoord op geven)

Henselmans et al Pat Educ Couns 2012


Agenda barrières: weerhouden patiënten hun informatiebehoefte op agenda van consult te zetten (e.g., onderwerp behoort niet tot taak van de arts, arts kan daar toch geen antwoord op geven)

Communicatie barrières: weerhouden patiënten ervan om hun informatie behoefte tijdens consult naar voren te brengen (e.g., niet weten hoe te interrumperen, vragen vergeten)

Henselmans et al Pat Educ Couns 2012

Smets et al., Diseases of Esophagus, 2012

Smets et al., Diseases of Esophagus, 2012

Total (N = 28)

Prompt sheet (n = 17)

Care as usual (n = 11)

Median (Range) Median (Range)

Median (Range)

Total number of questions

10.5 (0-25) 12 (0-25) 8 (3-13) *

Phase 0 Development prototype

Phase 1 Usability testing

Develop 2nd version

Phase 2 Patient appraisal

Develop 3rd version

Phase 3 Clinical feasibility & surgeon appraisal

Develop final version

METHODS

Jacobs et al.; submitted

Ervaren Nut

Gebruikersvriendelijkheid

Aangekruiste vragen

Besproken vragen

Duur consult (m= )

Duur consult


Invloed van stress op communicatie in medische settingHulsman et al., PEC, 2011

Attentional narrowing hypothese

Emotional distress

Psychophysiological arousal

Hyperattention to

central information

Well remembered Limited recall

Inattention to

peripheral information

Significant main effect of Period

Significant main effect of Period

Visser et al. , in preparation

Besluitvormingafweging met kennis van zaken

Pieterse et al. Patient Education and Counseling 2011

Door patiënten (levensverwachting < 1 jaar) geuite waarden, waardering en voorkeuren

Henselmans et al., under review

n(%) Leading to new VAP n(%)

Showing empathy 2 (1%) 100%

Checking 14 (6%) 93%

Probe questioning 38 (17%) 92%

Reflecting 18 (8%) 72%

Advising or proposing option 10 (4%) 70%

Puts into perspective /correcting 38 (17%) 34%

Offering time to consider 4 (2%) 25%

Providing information 39 (17%) 23%

Agreeing 30 (13%) 20%

Neutral 33 (15%) 0 (0%)

Reacties van oncologen (n=13) op uiting van waarde, waardering, voorkeur


In 2/3 van consulten komen waarden van patienten aan bod, maar vaak vaag/nonspecifiek

Oncoloog draagt bij aan uiting van waarden, waardering, voorkeur: twee derde door arts gefaciliteerd of geinitieerd.

Directe (door)vragen, checken en reflecties meest effectief

Meeste (door)vragen gericht op voorkeur, niet waarden en/of waardering.

Conclusie


Relatie

Dimensies van vertrouwen

Vertrouwen heeft verschillende dimensies

Medische competentie

Eerlijkheid

Belang van de patiënt voorop stellen

Zorgzaamheid

Hillen et al Psycho-Oncol 2012

- Experimenteel

- Onderscheid tussen oorzaak en gevolg

- Opnames van nagespeelde arts-patiëntgesprekken

Hillen et al. Pat Educ Couns 2013

Ik vind het belangrijk

dat u op de hoogte

bent van alle risico’s

standaard uitgebreid

Hillen et al Ann Oncol, 2014

Percamentus

“Words are, in my not-so-humble opinion, our most inexhaustible source of magic,

capable of both inflicting injury and remedying it”

[email protected]

Marij Hillen, Kirsten Douma, Inge Henselmans, Arwen Pieterse, Leonie Visser, Marc Jacobs, Robbert Hulsman, Linda Zandbelt, Sanne Fransen, Maaike Zeguers, Claartje ter Hoeven, Hanneke de Haes

Komt een patiënt bij de dokter in de spreekkamer…en wat dan?€¦ · Komt een patiënt bij de...

Documents

Transcript of Komt een patiënt bij de dokter in de spreekkamer…en wat dan?€¦ · Komt een patiënt bij de...