achaykharouhani.files.wordpress.com · achaykharouhani.files.wordpress.com ... ;jij ;jij
Klas: Tumult Nu jij Tumult Nu jij! Sociaal-emotionele ...€¦ · Wie heeft als eerste de goede...
64
In dit dossier: • Voel je goed in je nieuwe klas • Vrienden en teamwork • Zo krijg je meer zelfvertrouwen • Pesten, zo los je het op • Hoe blijf je gezond? 1 vmbo Dit dossier is van: Klas: Tumult Nu jij! Sociaal-emotionele vaardigheden
Transcript of Klas: Tumult Nu jij Tumult Nu jij! Sociaal-emotionele ...€¦ · Wie heeft als eerste de goede...
Tumult Nu jij
Sociaal-emotionelevaardigheden
In dit dossier:•Voeljegoedinjenieuweklas•Vriendenenteamwork
•Zokrijgjemeerzelfvertrouwen•Pesten,zolosjehetop•Hoeblijfjegezond?
1vmboDit dossier is van:
Klas:
Tumult Nu jij!Sociaal-emotionele vaardigheden
1. Jouw nieuwe klas 1 Wanneer voel je je thuis in je nieuwe klas?2. Afgesproken! 7 Welke afspraken kun je met je klas maken?3. Pesten is geen lolletje 13 Pesten, wat doe je eraan?4. Veilige school 21 Hoe maak je je school veiliger?5. Je kunt het! 27 Wat is faalangst en wat kun je er tegen doen?6. Vriendschap 33 Hoe maak je goede vrienden?7. Gezond 39 8. Kom voor jezelf op 47 Opkomen voor jezelf, hoe doe je dat?
Dossier www.tumult.nl
In dit dossier maak je individueel, in groepjes of klassikaal opdrachten die je in de les kunt doen.
Op www.tumult.nl vind je na inloggen opdrachten, les-brieven, digilessen, testen en handige studiekaarten.
= Tip
= Weetje
= Opdracht
= Keuzeopdracht
= Groepsopdracht
= Verwijzing naar www.tumult.nl
= Bruikbaar bij andere vakken
= Samenvatting
Nu jij!
In dit dossier vindjedeze hoofdstukken:
In dit dossier ziejedeze pictogrammen:
ZowerktTumult:
Tumult
Antwoordnummer 47563
1070 WE Amsterdam
Tel. 020 – 421 51 29
www.tumult.nl
ISBN 978-94-6114-296-2
© Tumult, 2016
Alle rechten voorbehouden
1 Tumult ’16-’17
1 • Jouw nieuwe klasEen nieuwe school en een nieuwe klas. Best spannend. Hoe voel je je zo snel mogelijk thuis in deze klas? Door je nieuwe klasgenoten zo snel mogelijk te leren kennen!
Na deze les kun je:• de namen van al je
klasgenoten noemen;• een plattegrond van
de klas maken;• iets meer vertellen over
één klasgenoot;• een naam verzinnen voor
jullie klas.
1 • Wie is wie? Benodigdheden: een opgerolde krant of een tijdschrift
Speel het spel Krantjetik.
• Schuif de tafels en stoelen aan de kant en ga in een kring zitten.• Eén van jullie gaat in het midden van de kring staan.• Dan roept de mentor een naam van iemand uit de klas. Bijvoorbeeld: Wouter!• Degene die in het midden staat, probeert Wouter met de opge
rolde krant een schouderklopje te geven.• Wouter probeert dan snel een naam te noemen van iemand
anders in de klas.• Dan krijgt die een schouderklopje enzovoort.• Kreeg je een schouderklopje voor je een andere naam kon
noemen?• Dan moet jij in het midden!
Het is natuurlijk prettig als
je weet hoe iedereen heet. Probeer elke naam die je hoort te onthouden.
2 Tumult ’16-’17
In je nieuwe klas zitten nieuwe mensen. Je gaat ze dit jaar leren kennen. En zij jou!
2 • KlassenkaartBenodigdheden: liniaal en pen
Teken een plattegrond van de klas.
Teken de tafel van de mentor en alle tafels van je klasgenoten.Schrijf in elke tafel de naam van de klasgenoot die er zit.Weet je een naam niet, vraag die dan.
Gem
id
-d
eld
e
3 Tumult ’16-’17
Nu ken je de namen van je klasgenoten.Maar wie zijn ze eigenlijk?Waar wonen ze?Wat zijn hun hobby’s?Daar kom je achter door vragen te stellen!
3 • Stel je voorSamen met je buurman of buurvrouw
Bedenk vijf vragen voor je buurman of buurvrouw. Schrijf de vragen hieronder op. Voorbeeld:– Wat doe je het liefst in je vrije tijd?– Wat is je favoriete tv-programma? Nu jij!
1.
2.
3.
4.
5. Interview elkaar.
Stel elkaar om de beurt een vraag.De ander geeft antwoord.Schrijf het antwoord op.
1.
2.
3.
4.
5. Stel jouw buurman/vrouw voor aan de klas.
Vertel de klas wat je over je klasgenoot weet.Luister ook goed naar de anderen.Zo leer je iedereen in de klas beter kennen.
Als je mensen voor het
eerst ont moet, wees dan nieuws gierig. Stel vragen en luister aandachtig naar het antwoord dat diegene geeft.
4 Tumult ’16-’17
Jullie klas is een groep. En elke groep is anders. Wat voor groep is jouw klas? Dat kun je laten zien door je klas een naam te geven.
4 • Jullie naam
Bedenk drie leuke namen.
Jullie gaan zo in groepjes een leuke naam voor de klas bedenken. Bedenk er eerst zelf drie. Het moeten leuke, vrolijke of grappige namen zijn.
Voorbeeld: De toppers van 1B.
1.
2.
3.
Vorm groepjes van vier en kies de beste naam. Jullie gaan met je groepje een leuke naam voor de klas bedenken.
Kies met je groepje de beste naam.
1. Vertel om de beurt welke namen je hebt verzonnen. De anderen luisteren alleen. Je vertelt dus nog niet wat je ervan vindt.
2. Praat met elkaar over de verschillende namen. Luister goed naar elkaar. Kies samen de leukste naam.
Onze naam:
Presenteer jullie naam aan de klas.
Stem met de klas op de naam die jullie het allerleukste vinden.
De leukste klassennaam:
Maak met de klas jullie naam in mooie letters.
Dat doe je zo:• De mentor verdeelt alle letters over de groepjes.• Ieder groepje krijgt een vel papier.• Schrijf daarop zo groot mogelijk jullie letter.• Kleur de letter mooi in en knip ‘m uit.• Plak alle letters in de goede volgorde op een groot vel.• Hang jullie klassennaam op in het lokaal.
5 Tumult ’16-’17
Jouw handafdruk
Maak jouw handafdruk.
• Teken hieronder je hand. • Zet in elke vinger een eigenschap of kenmerk van jezelf. • Bijvoorbeeld: vrolijk, grappig, sportief.• Maak er wat moois van met kleuren en tekeningen.• Laat jouw handafdruk zien aan de klas.
6 Tumult ’16-’17
De middelbare school
Vul de uitspraak aan.
De middelbare school is leuker dan de basisschool, want:
Vertel jouw mening aan de klas.
Om de beurt gaat iedereen staan om zijn mening te zeggen.De rest van de klas luistert alleen.
Lesbrief Ken je klas
Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Ken je klas.
Deze les ging over ...
… kennismaken met je nieuwe klas.Een nieuwe klas is best spannend. Je voelt je sneller thuis als je alle namen kent.
… plattegrond van de klas.In je nieuwe klas zitten nieuwe mensen. Handig als je weet waar iedereen zit.
… iemand beter leren kennen. Hoe leer je iemand beter kennen?De beste manier is: vragen stellen!
… klassennaam.Bij een groep mensen, zoals een klas, hoort een naam. Daarmee laat je zien dat je bij elkaar hoort.
Nieuwe dingen zijn vaak span-
nend. Maar het is ook leuk om aan iets nieuws te beginnen!
7 Tumult ’16-’17
1 • SchoolregelsSamen met je buurman of buurvrouw
Overleg in tweetallen: hoe goed kennen jullie de schoolregels?
Lees de situaties hieronder.Wat is volgens jullie de regel die hierbij hoort?
Voorbeeld:Situatie: Je hebt je verslapen.Regel: Je moet je melden bij de conciërge.
Situatie: Je staat ‘s morgens op en voelt je niet goed. o
Regel: Situatie: Je bent te laat op school. o
Regel: Situatie: Je telefoon gaat af in de les. o
Regel: Situatie: Je rent in de gang. o
Regel:
Na deze les kun je:• vertellen wat de school
regels zijn;• de weg vinden op school;• afspraken maken met de
klas;• antwoord vinden op je
vragen.
2 • Afgesproken!Je wilt natuurlijk dat jouw klas een topklas is. In een topklas voelt iedereen zich prettig. Dat lukt alleen als je afspraken maakt.Bijvoorbeeld over hoe je met elkaar omgaat. En wat wel en niet mag.
Vraag aan je docent waar je de
schoolregels kunt vinden. Als je een regel niet snapt, vraag dan om uitleg.
8 Tumult ’16-’17
Situatie: Je bent je boeken vergeten. o
Regel: Situatie: Je bent eruit gestuurd. o
Regel: Bespreek deze opdracht met de klas.
Zet achter elk goed antwoord een krulletje in het hokje. Elk krulletje is een punt.Het tweetal met de meeste punten heeft gewonnen!
De mentor zet alle belangrijke schoolregels op het bord.Noteer ze hieronder.
De belangrijkste schoolregels zijn:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
9 Tumult ’16-’17
Op je nieuwe school is het anders dan op de basisschool. Je krijgt bijvoorbeeld les van verschillende docenten. En je zit steeds in een ander lokaal. Handig als je weet waar je alles kunt vinden.
2 • SpoorzoekenSamen met je buurman of buurvrouw
Vorm tweetallen en vind de weg op school.
Hieronder staan zeven belangrijke plekken in de school.Zoek ze op en beantwoord bij elke plek de vraag.Je docent vertelt je hoeveel tijd je hebt.Wie heeft als eerste de goede antwoorden op alle vragen?Let op: je mag niet rennen in de gang!
1. De kluisjes Vraag: Hoeveel kluisjes zijn er?
2. Mediatheek/bibliotheekVraag: Wie is daar de baas?
3. ConciërgeVraag: Wat zijn zijn/haar taken?
4. Informatiebord of mededelingenbordVraag: Staat er informatie op die jij moet weten? Zo ja, welke?
5. Het kantoor van de directeurVraag: Wat is zijn/haar naam?
6. KantineVraag: Wat is het goedkoopste dat je daar kunt krijgen?
7. Waar kan ik terecht als ik een probleem heb?
Bespreek met de hele klas de antwoorden.
10 Tumult ’16-’17
Het belangrijkste is natuurlijk een goede sfeer in de klas. Daarover kun je ook afspraken maken.
3 • Onze afsprakenSamen met je buurman of buurvrouw
Bedenk in tweetallen welke afspraken jullie willen in de klas.
Bedenk drie dingen die jullie absoluut niet vinden kunnen.En drie dingen waarvan je juist wel wilt dat ze gebeuren.
Absoluut niet:
Voorbeeld: Bij ons in de klas roddelen we niet over elkaar.
1.
2.
3.
Absoluut wel:
Voorbeeld: Bij ons in de klas helpen we elkaar.
1.
2.
3.
Noem per tweetal van beide lijstjes de beste afspraak.
Je mentor noteert ze op het bord. Daarna gaan jullie stemmen.Welke vijf afspraken krijgen de meeste stemmen?
Schrijf die afspraken op de volgende pagina.
Als je klaar bent, zet je je handtekening eronder.Dat betekent dat je echt van plan bent je eraan te houden.
Bij een goede sfeer in de
klas hoort:1. naar elkaar luisteren;2. vragen durven stellen (als je iets niet begrijpt).
11 Tumult ’16-’17
In een prettige klas help je elkaar.Als iemand iets niet begrijpt, leg je het uit.En je wijst anderen de weg.
4 • Persconferentie
Schrijf alle vragen die je na deze les nog hebt op.
Voorbeeld:Kan iemand mij vertellen hoe ik het snelst in de kantine kom?
Mijn vragen:
1.
2.
3.
Daarna komen vijf vrijwilligers voor de klas.
Dat is het panel. Zij geven antwoord op de vragen.Om de beurt stelt iemand een vraag.
Met de hele klas hebben we de volgende afspraken gemaakt:
1.
2.
3.
4.
5.
Handtekening
12 Tumult ’16-’17
Wat als ...
Vorm groepjes van vier en lees de tekst hieronder.
Stel je voor: er zijn helemaal geen regels op school. Je hoeft niet op tijd te komen. Je hoeft niet naar je docent te luisteren. Je mobieltje mag altijd aan staan.
Bedenk met elkaar wat er dan zou gebeuren.
Hoe zou een ochtend op school eruit zien? Verzin een toneelstukje van één minuut waarin je dat laat zien.
Ieder groepje speelt zijn toneelstukje voor de klas.
Lesbrief Dit zijn mijn regels
Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Dit zijn mijn regels.
Deze les ging over …
… schoolregels.Regels zijn er om het gezellig te houden op school.Handig als je weet wat die regels zijn.
… de weg in school.Zorg dat je weet waar je alles kunt vinden.En waar je terecht kunt met je vragen.
… afspraken maken.Jouw klas heeft zijn eigen afspraken gemaakt.Als iedereen zich daaraan houdt, voelt iedereen zich prettiger.
... vragen stellen.Als je iets niet weet of begrijpt, vraag het dan.Samen weet je meer dan alleen!
13 Tumult ’16-’17
1 • Geintje!
Je hebt pesten en plagen. Plagen is meestal grappig, pesten is absoluut niet grappig. Maar wanneer is een geintje niet grappig meer?
Geef jouw mening: is het plagen of pesten?
Je mentor leest steeds één van de voorbeelden hieronder voor.Vind je dit plagen, dan blijf je zitten.Vind je dit pesten, dan ga je staan.
Voorbeeld 1:Martijn komt bij zijn vrienden thuis en zijn haar zit een beetje in de war. Een vriend maakt stiekem een foto en zet deze op de klassenwhatsapp met de tekst: “Martijn had tegenwind”.
Voorbeeld 2:Er moeten teams gekozen worden met gym. Eva blijft altijd als allerlaatste over.
Voorbeeld 3:Tim krijgt na schooltijd een mailtje van een onbekend emailadres waarin staat: “Als je morgen weer langs mijn kluisje loopt, doe dan eerst even deo op. Je stinkt.”
Voorbeeld 4:Tasja loopt door de gang. Sommigen beginnen te giechelen als ze voorbij loopt. Ze heeft een briefje op haar rug heeft zitten met: ‘Ik ben gek!’ erop.
Na deze les kun je:• hetverschiltussenpla
gen en pesten noemen;• jouwervaringenmet
pesten vertellen;• uitleggenhoejepesten
kunt stoppen;• afsprakenmakenom
pesten te voorkomen.
3 • Pesten is geen lolletjePesten is geen lolletje, dat weet iedereen. Toch gebeurt het veel.Op de sportclub, via internet en op school.Hoe komt dat? Wat kun jij ertegen doen? Daarover gaat deze les.
14 Tumult ’16-’17
Kruis aan: wanneer vind jij het plagen of pesten?
Je mag bij beide vragen maar één uitspraak aankruisen. Welke zou je dan kiezen? Je kunt ook zelf een antwoord bedenken als jouw antwoord er niet bij staat.
Wanneer vind jij het plagen?o Als iedereen erom kan lachen.o Als de persoon zelf het niet erg vindt.o Als het een goede grap is.o Als je het niet gemeen bedoelt.
o
Wanneer vind jij het pesten?o Als je de ander pijn doet.o Als je het gemeen bedoelt.o Als het steeds bij dezelfde persoon is.o Als de persoon zelf vindt dat het pesten is.
o
Bespreek deze opdracht met de klas.
Wanneer vinden jullie het plagen en wanneer vinden jullie het pesten?
Plagen …• is af en toe iemand voor de gek houden.• is grappig, iedereen kan erom lachen.• gebeurt niet steeds bij dezelfde persoon.• doet geen ‘pijn’.
Je pest door iemand vaak …• te duwen.• te slaan of schoppen.• te laten struikelen.• te bespugen.• aan de haren te trekken.
Je pest ook door vaak …• iemand uit te schelden.• gemene dingen over iemand te zeggen.• iemand te laten voelen dat hij/zij er niet bij hoort.• iemand belachelijk te maken of uit te lachen.• iemands spullen af te pakken of kapot te maken.
Hoe zou jij het vinden als het bij
jou gebeurt? Niet leuk? Doe het dan ook niet bij iemand anders.
15 Tumult ’16-’17
Bijna iedereen heeft wel eens met pesten te maken. Niet alleen als je zelf gepest wordt, ook als je ziet dat een ander wordt gepest.Hoeveel heb jij met pesten te maken?
2 • LeugendetectorSamen met je buurman of buurvrouw
Stel elkaar de onderstaande vragen.
Schrijf de antwoorden van je buurman op. Geloof je het antwoord? Zet erbij of jij denkt dat het waar is of niet.
1. Heb jij zelf wel eens iemand gepest?
o Ja
Wie heb je gepest?
Wat deed je precies?
Waarom heb je gepest?
o Nee
Dit antwoord is volgens mij o WAAR o NIET WAAR
2. Ben jij wel eens gepest?
o Ja
Door wie?
Weet je waarom?
Hoe voelde je je toen?
o Nee
Dit antwoord is volgens mij o WAAR o NIET WAAR
Let op je houding. Sta rechtop,
met je voeten op stevig op de grond. Durf je pester aan te kijken. Dan voel je je van-zelf sterker.
16 Tumult ’16-’17
3. Heb je wel eens gezien dat iemand werd gepest?
o Ja
Wie werd er gepest?
Door wie?
Wat deed je toen?
Wat vind je daar achteraf van?
o Nee
Dit antwoord is volgens mij o WAAR o NIET WAAR
Bespreek deze opdracht klassikaal.
Waarom kun je maar beter eerlijk zijn over pesten?
Pesten kan iemands leven kapot maken.Bovendien verziekt het de sfeer in de klas.Niemand heeft er iets aan.Jij kunt helpen het pesten te stoppen!
3 • RollenspelSamen met je buurman of buurvrouw
Lees de tekst.
Als ze de kleedkamer inkomen, zijn Remco en Justin al bijna klaar. Dat belooft wat. David vraagt zich af wat ze van plan zijn, maar als Jochem onder de douche staat, wordt het duidelijk. Grinnikend halen de twee Jochems kleren van de haak en lopen ermee naar buiten. ‘Moet je nou zien.’ Niels wijst naar het raam. Jochems kleren wor-den zorgvuldig in een boom gehangen. Een paar jongens moeten lachen, maar de meeste kleden zich snel aan, alsof ze er niks mee te maken willen hebben. Als Jochem onder de douche uitkomt en de lege haak ziet, krijgt hij iets door. Met een rood hoofd kijkt hij onder de bank en in de kast. Paniekerig loopt hij door de kleedkamer heen en weer, maar hij vraagt niks. Waarom zou hij ook? Hij weet inmiddels ook wel dat iedereen hem negeert.
Als je gepest wordt:
1. Praat erover met je leraar, mentor, ouders of vriend(in).2. Vraag (samen met iemand) aan de dader waarom hij jou pest.Vertel hoe jij je daardoor voelt. Vraag hem/haar te stoppen. Oefen thuis met je ouders, broer of zus.3. Ga op een vechtsport voor meer zelfvertrouwen.4. Onthoud: HET IS NOOIT JOUW SCHULD!
Uit: Spijt van
Carry Slee
17 Tumult ’16-’17
Bedenk in tweetallen een situatie waarin iemand gepest wordt.
In deze situatie moeten drie personen voorkomen: iemand die pest, iemand die gepest wordt en iemand die toekijkt.
Bespreek een paar situaties met de klas.
Speel voor de klas een aantal van deze situaties na in een rollenspel.
De docent wijst steeds drie personen aan. Die gaan de rollen spelen.Bespreek per rollenspel de vragen hieronder.
Hoe was het om de persoon te zijn die gepest wordt?
Hoe was het om zelf te pesten?
Hoe was het om toe te kijken?
Wat kun je doen om het pesten te stoppen?
Speel de situatie nog een keer.
Speel nu hoe je het pesten kunt stoppen.
Wordt er om jou heen
gepest? Zeg het tegen je mentor, leraar of ouder.
18 Tumult ’16-’17
Een klas waarin gepest
wordt, is voor niemand leuk. Iedereen heeft dus wat aan het anti-pest-contract.
Het goede nieuws is: samen sta je sterk.Merk je dat er iemand uit jouw klas gepest wordt? Doe er dan iets aan.Samen!
4 • Anti-pestcontract
Vorm groepjes van vier personen.
Wat kunnen jullie met de klas tegen pesten doen? Bedenk samen drie regels om pesten te voorkomen.
Voorbeeld:Als we ruzie hebben, praten we erover.
1.
2.
3.
Maak met de klas een anti-pestcontract.
Ieder groepje vertelt zijn regels aan de klas. De mentor schrijft alle regels op het bord.Bepaal samen welke regels er in het antipestcontract komen.
Anti-pestcontract van klas
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Naam: Handtekening:
19 Tumult ’16-’17
Durf op te komen voor iemand die
wordt gepest. Lach niet mee als er flauwe grappen over hem of haar worden gemaakt. Klets gewoon tegen hem of haar. En loop of fiets eens samen naar school.
Discussie
Je mentor schrijft op het bord:
Niets doen als iemand wordt gepest ... dat is net zo erg als pesten!
Schrijf op of jij het eens bent met deze uitspraak.
Bedenk er redenen en voorbeelden bij.
Ik ben het ermee o eens o oneens
Redenen en voorbeelden:
Ben je het ermee eens, dan ga je rechts in het lokaal zitten.Ben je het er niet mee eens, dan ga je links zitten.Weet je het niet, dan ga je in het midden zitten.
Nu ga je met elkaar in discussie over de stelling.
Wie iets wil zeggen, steekt zijn vinger op.De mentor bepaalt wie iets mag zeggen.Als je het woord krijgt, ga je staan.
Verander je tijdens de discussie van mening?Dan mag je overstappen naar één van de twee andere groepen.
In welke groep zitten uiteindelijk de meeste mensen?
Ik ben wel/niet van mening veranderd omdat:
Tips van kinderen die zelf gepest zijn:‘Als ze iets vervelends tegen me zeggen, bijvoorbeeld “stomme oorbellen”, dan zeg ik meteen: “Ik vind ze wel mooi en wat jij vindt, maakt mij niet uit!”. ’
‘Op school werd ik altijd uitgescholden voor droppie of houtskoolkop. Ik durfde niets terug te zeggen. Vorig jaar ben ik hierover met mijn mentor gaan praten en toen ben ik op jiujitsu gegaan. Nu ben ik niet bang meer: ik voel me veel zekerder!’‘Ik probeer het pesten te negeren. Eerst werd ik vaak boos, maar dan gingen ze alleen maar harder lachen. Maar als ik niet reageer en wegloop, houden ze meestal vanzelf op.’
20 Tumult ’16-’17
Beste pestkoppen ...
Stel je voor: jij wordt gepest.
• Ze plakken rotbriefjes op je rug. • Ze schudden buiten in de regen je tas leeg.• Ze spugen voor je op de grond als ze langs lopen.• Ze lachen je uit.
Als je durft, wat ga jij zeggen tegen die pestkoppen?
Beste pestkoppen,
Studiekaart Omgaan met pesten
Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Omgaan met pesten.
Deze les ging over …
… plagen of pesten?Plagen is meestal grappig bedoeld. Pesten is absoluut niet grappig.Je doet iemand dan bewust ‘pijn’.Bijvoorbeeld door iemand uit te schelden of buiten te sluiten.
… jouw ervaringen met pesten.Bijna iedereen heeft wel eens te maken met pesten. Kijk eerlijk naar jezelf en jouw rol.
… rollenspel.Verplaats je eens in een ander.En bedenk wat jij kunt doen om het pesten te stoppen.
… anti-pestcontract.Merk je dat iemand uit de klas gepest wordt?Maak samen een anti-pestcontract en houd je daaraan.
heel onveilig
gemiddeld
heel veilig
21 Tumult ’16-’17
1 • Veilig of onveilig?Samen met je buurman of buurvrouw
Check in tweetallen hoe veilig jullie school is.
Bedenk drie dingen die jullie een veilig gevoel geven op school. En bedenk drie dingen waardoor je je juist onveilig voelt.
Voorbeeld:
VEILIG ONVEILIGOveral hangen brandblussers. Er zijn geen kluisjes.
VEILIG ONVEILIG
Vul samen de thermometer hiernaast in.
Hoe veilig vinden jullie de school?
heel onveilig
gemiddeld
heel veilig
Na deze les kun je:• uitleggenhoeveiligje
jouw school vindt;• onveiligeplekkenop
school herkennen;• eenoplossingbedenken
voor onveilige situaties;• jouwmeninggevenover
geweld op school.
4 • Veilige schoolOp school moet je je veilig kunnen voelen.Bijvoorbeeld doordat er niet gepest wordt, maar ook door-dat er een nooduitgang en een veilig schoolplein is.Hoe veilig is jouw school eigenlijk?
22 Tumult ’16-’17
Je hebt op school veilige en onveilige plekken. Een donker hoekje voelt misschien onveilig.Maar ook een wankele trap of een opstapje kan gevaarlijk zijn.
2 • Gevarenzone
Maak groepjes van drie personen.
Wat heb je nodig?• Telefoon met camera of een digitale fotocamera.• Computer met printer en cardreader.
Wat ga je doen?• Zoek een plek op school die jullie onveilig vinden.• Maak een foto van die plek.• Print de foto uit.• Plak de foto hieronder.• Beantwoord daarna de vragen.
Als je geen foto kunt maken, teken de plek dan.
Waar is deze onveilige plek?
Waarom is deze plek volgens jullie onveilig? Wat kan er gebeuren?
23 Tumult ’16-’17
Jij hebt invloed op de veiligheid op school. Zeg het als je iets ziet wat niet klopt!Zo zorg je met elkaar dat iedereen op school veilig is.
3 • Experts
Werk met hetzelfde groepje als in opdracht 2.
Kijk nog eens naar de onveilige plek van opdracht 2.
De directeur vraagt jullie een plan te maken om de school veiliger te maken. Bedenk minimaal drie oplossingen voor dit probleem.
1.
2.
3.
Kies de beste oplossing.
Ons advies aan de directeur:
Dat werkt volgens ons het beste, omdat:
Presenteer jullie advies aan de klas.
Laat jullie foto zien en leg uit waarom deze plek onveilig is.Vertel daarna hoe jullie het op willen lossen.
Voel je je onveilig op school?
Praat er dan over met je ouders of je mentor.
24 Tumult ’16-’17
Je ziet het wel eens op het nieuws: schietpartij op school.Of: jongen steekt klasgenoot neer met mes.Het zal maar gebeuren bij jou op school!
4 • Geweld op school
Lees het nieuwsbericht.
Steekpartij op ROC10 juni 2016
Bij een steekpartij op een ROC is een 15-jarige scholier gewond geraakt. Een ruzie tijdens de les eindigde in een vechtpartij. Een klasgenoot stak de jongen daarbij met een schroevendraaier in zijn nek.
Lees de uitspraak hieronder.
Geweld komt op elke school voor
Bedenk drie redenen waarom je het hiermee eens kunt zijn:
1.
2.
3.
Bedenk drie redenen waarom je het hiermee oneens kunt zijn:
1.
2.
3.
Discussieer met de klas over de stelling.
De docent verdeelt de klas in twee teams.Het ene team is voor de stelling, het andere is tegen de stelling.
Kijk terug op de discussie.
Wat is na de discussie jouw mening?
Ik vind , omdat:
Ben je boos op iemand? Tel dan
eerst tot tien en probeer erover te praten. Geweld is geen oplossing.
25 Tumult ’16-’17
Veiligheidsspel
Speel het veiligheidsspel in groepjes van vier.
Wat heb je nodig?• Schaar• Dobbelsteen• Vier gekleurde pionnetjes
Voorbereiding• Middenin dit dossier zit een spelbord: haal dat er voorzichtig uit.• Achterin vind je vragen en opdrachtenkaartjes: knip deze uit.• Lees de spelregels en speel het spel.
Spelregels• Speel met de klok mee.• De jongste mag beginnen en gooit met de dobbelsteen.• Ga het aantal vakjes vooruit dat je gegooid hebt.• Kom je op een vraagteken, dan pak je een vragenkaartje.
Beantwoord de vraag. Vinden de anderen dat je jouw mening goed hebt gegeven? Dan mag je vijf plaatsen vooruit.
• Kom je op een uitroepteken, dan pak je een opdrachtenkaartje. Lees de opdracht voor en doe wat er op het kaartje staat.
• Als je 6 gooit, mag je nog een keer gooien.• Wie als eerste op of voorbij vakje 65 komt, is de winnaar!
De docent bepaalt hoelang het spel duurt. Is de tijd om? En is er nog niemand op of voorbij vakje 65 gekomen? Dan heeft de persoon die het verst is gekomen gewonnen.
26 Tumult ’16-’17
PostercampagneSamen met je buurman of buurvrouw
Wat heb je nodig?• A3papier• Tijdschriften• Scharen• Lijm• Stiften• Potloden
Bedenk een slogan voor een veilige school.
Voorbeeld:Een veilige school begint bij jezelf.
Onze slogan:
Maak een poster van jullie slogan.
• Neem het A3vel en schrijf de slogan er in mooie letters op.• Zoek in tijdschriften naar plaatjes die erbij passen.• Je kunt er ook zelf iets bij tekenen.• Maak er wat moois van!• Hang de posters op in de klas, in de kantine of in de gang.
Deze les ging over …
… hoe veilig is jouw school?Op school moet je je veilig kunnen voelen. Daar is iedereen het over eens.
… onveilige plekken.Plekken kunnen om verschillende redenen onveilig zijn. Bijvoorbeeld een donker hoekje of een wankele trap.
… wat kun jij eraan doen?Je kunt zelf iets doen aan de veiligheid op jouw school. Zeg het als je ziet dat iets niet klopt.
… geweld op school.Ruzie komt op elke school voor.Dit kan uit de hand lopen en heel soms zelfs leiden tot geweld.
27 Tumult ’16-’17
1 • Applaus!
Geef drie leerlingen uit de klas een daverend applaus.
Dat gaat zo:• Drie leerlingen gaan even de gang op.• Bedenk met elkaar waar deze klasgenoten goed in zijn.• Wijs één persoon aan die dat straks gaat vertellen.• De docent roept de eerste leerling weer naar binnen.• Als de deur opengaat, klinkt een gigantisch applaus.• Dan vertelt de woordvoerder waarom dat applaus verdiend is.• Daarna is de tweede leerling aan de beurt etc.
Voorbeeld:Jaap kan geweldig naar anderen luisteren. Daarom krijgt hij applaus.
Bespreek de opdracht met de klas.
Hoe was het om voor je klasgenoten te applaudisseren?
Hoe voelden je klasgenoten die binnenkwamen zich denk je?
Waarvoor zou je zelf graag applaus krijgen?
Na deze les kun je:• applausgevenen
ontvangen;• beteromgaanmet
faalangst;• niet-helpendegedachten
omdraaien;• eenzelfverzekerde
houding aannemen.
5 • Je kunt het!Erbij horen, toetsen maken, verliefd zijn …Genoeg dingen om je onzeker over te voelen. Je kunt leren om meer zelfvertrouwen te hebben.Dan ga je een stuk makkelijker met die dingen om.
Een applaus is goed voor
je zelfvertrouwen. Sta dus open voor de complimen-ten die anderen je geven.
28 Tumult ’16-’17
Soms ben je bang dat iets niet lukt.Een beetje angst is niet erg.Het kan je juist helpen om het extra goed te doen.Maar soms wordt de angst zo erg dat je niets meer kunt.Dan heb je misschien faalangst.
2 • Faalangst?Samen met je buurman of buurvrouw
Test jezelf.
Heb jij last van faalangst?Kruis aan hoe zenuwachtig jij bent voor deze dingen.
Ik ben daar heel Ik ben een beetje Ik maak me bang voor zenuwachtig geen zorgen
Een onverwachte overhoring. o o o
Woordjes leren voor Engels. o o o
Een wiskundeproefwerk maken. o o o
Iemand opbellen om iets te vragen. o o o
Een gesprek met mijn mentor. o o o
Een belangrijke sportwedstrijd. o o o
Vergelijk je antwoorden met die van je buurman/vrouw.
Vertel je buurman waar jij wel en niet zenuwachtig voor bent.Geef elkaar een tip hoe je met die zenuwen om kunt gaan.
Voorbeeld: Praat erover met je mentor.
Tip van mijn buurman/vrouw:
Wat kun je tegen faal-angst doen?
1. Praat er met anderen over. Bijvoorbeeld met je mentor.2. Doe iets wat je eigenlijk niet zo goed durft. Als je het wel doet, krijg je meer zelfvertrouwen. 3. Kijk naar dingen die goed gaan. Dat geeft je een goed gevoel over jezelf.
28 Tumult ’15-’16
spelVeiligheids
11
29
1 2
? 13 12
16 17 18 20
33 30
34 36 37 38
51 50 48
52 54 55
65
?
?
?
?
3 4 6
11 9 8
21 23
29 26 25
41 42
46 45 43
57 58 60
64 62 61
2
20
38
65
?
?
?
?
?
?
?
spel Veiligheids
29 Tumult ’16-’17
Soms denk je al van tevoren: ik kan het niet.Doordat je dat denkt, mislukt het vaak.Maar je kunt het ook omdraaien en denken: ik kan dit!De kans is dan groter dat het je lukt.
3 • Draai het om
Draai de onderstaande gedachten om.
Voorbeeld:Het lukt toch niet.Ik kan het!
1. Ik kan niets.
Ik kan
2. Ik haal vast een onvoldoende.
Ik haal vast een
3. Ze vragen vast wat ik net niet heb geleerd.
Ze vragen vast
4. De leraar moet altijd mij hebben.
De leraar
5. Anderen zijn veel slimmer dan ik.
Anderen
Probeer het nu zelf.
Welke vervelende gedachte heb jij wel eens?
Draai deze gedachte om.
Door vaak te oefenen, gaat het echt werken. Probeer maar!
Van je fouten kun je veel
leren. Het is dus helemaal niet erg om fouten te maken.
29 Tumult ’15-’16
30 Tumult ’16-’17
Rechtop, hoofd omhoog, schouders ontspannen …Met een zelfverzekerde houding voel je je beter.Zo krijg je vanzelf meer zelfvertrouwen!
4 • Kin omhoog, borst vooruit!
Doe oefening 1.
Oefening 1:• Ga onderuit gezakt op je stoel zitten. • Laat je schouders en je hoofd naar voren hangen. • Frons je wenkbrauwen alsof je boos bent. • Probeer je nu eens blij te voelen terwijl je zo zit.
Lukt het om je in deze houding blij te voelen? Leg uit waarom dat volgens jou zo is.
o Ja, want:
o Nee, want:
Doe nu oefening 2.
Oefening 2:• Ga rechtop op het puntje van je stoel zitten. • Trek je schouders naar achter en duw je borst naar voren. • Adem diep in en uit en zet een enorme glimlach op. • Probeer je nu eens verdrietig te voelen.
Lukt het om je in deze houding verdrietig te voelen? Leg uit waarom dat volgens jou zo is.
o Ja, want:
o Nee, want:
31 Tumult ’16-’17
Complimenten
Maak groepjes van vier.
Bedenk voor iedereen in je groepje een compliment. Dat betekent dat je zegt wat je goed of mooi vindt aan die ander.
Voorbeeld:— Wat heb je een mooie glimlach! — Jij kunt zo goed vertellen.
Schrijf jouw compliment voor de ander in zijn/haar dossier.
Schuif de dossiers steeds één plaats door. Net zo lang tot je je eigen dossier weer hebt.
De complimenten die anderen mij geven:
1.
2.
3.
Leg je compliment uit aan de ander.
Wat vind je goed of mooi aan hem of haar? Geef een voorbeeld.
Beantwoord de vragen.
Hoe vond je het om een compliment te krijgen?
Hoe vond je het om complimenten te geven?
Je kunt anderen helpen om
zich sterker te voelen. Geef iemand eens een compli-ment!
32 Tumult ’16-’17
Lesbrief Applaus!
Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Applaus!.
Studiekaarten
Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Zelfvertrouwen en Faalangst.
Deze les ging over ...
… zelfvertrouwen.Iedereen is wel eens onzeker. Maar je kunt leren om meer zelfvertrouwen te hebben.
… faalangst.Soms houdt angst je tegen om dingen te doen.Dan heb je misschien last van faalangst.Zoek iemand die je daarbij kan helpen.
… draai het om.Soms heb je vervelende gedachten, zoals: ‘ik kan het niet’.Draai die gedachte om (‘ik kan het wel’) en je voelt je meteen beter.
… zelfverzekerde houding.Met een zelfverzekerde houding voel je je beter. Zo krijg je vanzelf meer zelfvertrouwen!
33 Tumult ’16-’17
1 • Vriendschap is ...
Schrijf op wat vriendschap voor jou betekent.
Wat vind jij echt belangrijk? Schrijf alles op wat je kunt bedenken.
Voorbeeld:Vriendschap betekent voor mij dat je …— alles tegen elkaar kunt zeggen.— samen leuke dingen doet.
Vriendschap betekent voor mij dat je …
Laat zien wat vriendschap voor jou betekent.
Maak een tekening, stripverhaal of spreuk over vriendschap.Gebruik daarvoor het tekenvlak op de volgende pagina.
Ik kies voor:o Tekening o Stripverhaal o Spreuk
o Anders, namelijk
6 • VriendschapWat moet je zonder vrienden?Met wie kun je dan praten en lachen?Of whatsappen, twitteren, gamen of bellen?Je vrienden staan altijd voor je klaar. In deze les denk je na over wat vriendschap voor jou betekent.
Na deze les kun je:• uitleggen wat vriendschap
voor jou is;• uitleggen wat jij zoekt in
een vriend;• vertellen wat jij zou
missen zonder vrienden;• jouw mening over de in
vloed van vrienden geven.
Als je graag nieuwe vrienden
wilt maken, kun je op een (sport)club gaan. Daar ont-moet je nieuwe mensen.
34 Tumult ’16-’17
Vrienden zoek je zelf uit. Maar waarom kies je juist voor die vriend of vriendin?
2 • Contactadvertentie
Schrijf een advertentie waarin je een goede vriend(in) zoekt.
Zet daarin wat jij belangrijk vindt in een vriend of vriendin.
Voorbeeld:Meisje, 13 jaar, zoekt vriend(in) om samen te computeren.Ik moet met je kunnen lachen.Het zou leuk zijn als je in de buurt woont, maar dat hoeft niet.
Mijn advertentie:
Wie wil, mag zijn advertentie presenteren.
35 Tumult ’16-’17
Je spreekt je vrienden elke dag.Je doet samen leuke dingen.Zonder vrienden is er niets aan!
3 • Onbewoond eiland
Stel, je spoelt aan op een onbewoond eiland.Je bent helemaal alleen.Niemand om iets mee te doen.Er is geen internet of telefoon.
Geef aan wat jij het meeste zou missen.
Voor wat je het meeste mist, zet je een 1 op de lijn.Voor wat je het minste mist, zet je een 10 op de lijn.Zou je iets missen wat er nu niet bij staat?Schrijf dat onderaan het rijtje op.
Met elkaar kletsen.
Bellen en whatsappen.
Samen sporten.
Samen leuke dingen doen.
Geheimen met elkaar bespreken.
Samen televisiekijken.
Samen plannen bedenken.
Samen gamen en computeren.
Het gevoel dat je ergens bij hoort.
Niemand kan zonder vrienden.
Zorg dus dat je genoeg tijd voor ze vrij maakt.
36 Tumult ’16-’17
Soms hebben vrienden geen goede invloed op je. Ze laten je dingen doen die je eigenlijk niet wilt. Het is de vraag of het dan wel echte vrienden zijn.
4 • ChillenSamen met je buurman of buurvrouw
Lees de tekst.
Het is een stukje uit een rapnummer van Brace.
Kun jij bij je vrienden zijn wie je
wilt zijn? Zo ja, prima. Zo nee, vraag je dan af of dit de juiste vriend(in) is.
Chillen
Chillen met vrienden, maar op school komen we niet. Ik zat liever met chicks en dan rookten we wiet. Ik heb gestolen en gezondigd, alles was maar een spel. Nu heb ik mezelf ja, een vraag gesteld.
Vraag jezelf eens afben je blij met het leven dat je leeft elke dag?En waar vind je de krachtom te doen wat je voelt terwijl niemand je snapt.
Denk je dat Brace zichzelf was bij zijn vrienden?
o Ja, want:
o Nee, want:
Bedenk in tweetallen een rap of songtekst over vriendschap.
Laat daarin zien dat vriendschap soms ook best moeilijk kan zijn.
Iedereen presenteert de rap.
37 Tumult ’16-’17
Interview
Maak groepjes van drie personen.
Jullie gaan elkaar vragen stellen over vriendschap.Om de beurt zijn jullie:1. De vragensteller (stelt de vragen)2. De geïnterviewde (beantwoordt de vragen)3. De kijker (luistert en maakt aantekeningen)
Je krijgt twee vragen om te stellen. Bedenk er zelf ook twee!
Stel geen vragen waarop je alleen ja of nee kunt zeggen.Dat is nogal saai!
1. Wat doe je het liefst met een goede vriend(in) en waarom?
2. Wat vind je leuk aan een vriend(in) en waarom?
3. ?
4. ?
Bespreek met elkaar hoe elk interview ging.
Heb je goede vragen gesteld?Kreeg je leuke antwoorden?Heb je goed geluisterd naar de ander?De kijker geeft tips hoe het beter kan.
Deze tips heb ik gekregen:
Begin je vragen met wat, hoe
of waarom. Dan krijg je de beste antwoorden.
38 Tumult ’16-’17
In het zonnetje
Bedenk iets leuks voor je beste vriend(in).
Schrijf op voor wie je iets bijzonders wilt doen. Zet er ook bij waarom je deze persoon in het zonnetje wilt zetten. En vertel ten slotte hoe je dat gaat doen.
Wie?
Waarom?
Hoe?
Deze les ging over ...
… vriendschap.Vrienden heb je om mee te praten en lachen.Of om mee te whatsappen, twitteren, gamen, bellen etc.Je vrienden staan altijd voor je klaar.
... wat zoek je in een vriendschap?Vrienden zoek je zelf uit.Wat voor vrienden je kiest, is voor iedereen anders.
… wat moet je zonder vrienden?Je spreekt je vrienden elke dag.Je doet samen leuke dingen.Zonder vrienden is er niets aan!
… de invloed van vrienden.Soms hebben vrienden een slechte invloed op je. Het is de vraag of het dan wel echte vrienden zijn.
39 Tumult ’16-’17
1 • Petje op, petje af
Doe met de klas het spel ‘Petje op, petje af’.
Dat gaat zo:• Pak een petje of vouw een hoedje van papier.• Iedereen gaat staan.• De mentor leest een vraag voor en geeft twee antwoorden.• Het ene antwoord hoort bij ‘petje op’, het andere bij ‘petje af’. • Kies het antwoord dat het meest bij jou past door je petje op
of af te doen.• Wees eerlijk in je antwoorden!• Geef jij het meest gezonde antwoord, dan mag je blijven staan.• Anders ga je zitten. Houd bij welke antwoorden je zou geven op
de volgende vragen.Wie het langst blijft staan, is de gezondste leerling van jullie klas!
1. Hoe vaak lach jij?Petje op: Heel vaak. Ik heb zeker één keer per dag de slappe lach.Petje af: Bijna nooit. Wat valt er te lachen?
2. Rook jij?Petje op: Ja, lekker af en toe een sigaretje.Petje af: Nee, gatver!
3. Wat doe je na school?Petje op: Ik speel, loop, fiets of voetbal graag buiten.Petje af: Ik zit het liefst achter de computer of voor de tv.
7 • GezondAls je gezond bent, dan voel je je lekker. Maar hoe zorg je dat je gezond bent en blijft?Daar kun je zelf veel aan doen. Bijvoorbeeld door gezond te eten en te sporten. Maar ook door genoeg te slapen en vaak te lachen.
Na deze les kun je:• uitleggenhoegezondjij
leeft;• benoemenwatgezond
eten is;• aangevenofjijvoldoende
beweegt;• beteromgaanmet
on gezonde gewoontes.
40 Tumult ’16-’17
4. Hoe ga je naar school?Petje op: Met auto, brommer, bus of trein.Petje af: Lopend of met de fiets.
5. Hoeveel fruit eet (of drink) jij per dag?Petje op: Twee stukken fruit of meer.Petje af: Ik houd niet zo van fruit, hooguit één stuk.
6. Hoe vaak ben jij ziek?Petje op: Zelden, maximaal 2x per jaar.Petje af: Best vaak, minstens 3x per jaar.
7. Hoe vaak eet je fastfood (patat, pizza, shoarma etc.)?Petje op: Twee keer per week of meer.Petje af: Niet vaker dan één keer per week.
8. Hoe vaak sport je?Petje op: Ik sport twee of drie keer per week.Petje af: Ik sport niet, ik sleep mezelf alleen twee keer per week naar de gymles.
Bespreek na afloop onderstaande vragen met de klas.
Wat is gezondheid eigenlijk?
Hoe belangrijk vind jij je gezondheid en waar blijkt dat uit?
Wat kun je allemaal doen om gezond te zijn en te blijven?
Je lichaam en geest zijn met
elkaar verbonden. Als je vrolijk bent, voel je je ook gezonder!
41 Tumult ’16-’17
Je lichaam kan niet zonder eten en drinken. Het belangrijkste is om gevarieerd te eten. Zo krijg je alle voedingsstoffen binnen die je nodig hebt.
2 • Jouw lunchpakketSamen met je buurman of buurvrouw
Pak je lunchpakket erbij: wat eet en drink jij tussen de middag?
Schrijf op wat je mee hebt in je lunchpakket. En ook wat je er eventueel op school bij koopt. Heb je geen lunchpakket bij je? Schrijf dan op wat je tussen de middag eet.
Voorbeeld:Twee boterhammen met worst, een krentenbol, een appel en een blikje cola.
Beantwoord de vragen.
Wie maakt jouw lunchpakket klaar?
Eet je elke dag (ongeveer) hetzelfde als lunch?
o Ja, want: o Nee, want:
Vergelijk jouw lunch met die van je buurman/vrouw.
Zou je willen ruilen van lunch?
o Ja, want: o Nee, want:
Welke lunch is gezonder denk je?
o Die van mij. o Die van mij buurman/vrouw.
Waarom denk je dat?
42 Tumult ’16-’17
Bespreek deze opdracht met de klas.
Welk ongezond eten vinden jullie lekker? En welk gezond eten vinden jullie lekker? Maak voor allebei een top 5.
Lekker en ongezond
1.
2.
3.
4.
5.
Lekker en gezond
1.
2.
3.
4.
5.
Ruil met je klasgenoten van lunch, als je dat wilt!
Je mag jezelf best af en toe
verwennen. Bijvoorbeeld met een lekker gebakje of een ijsje als het heel warm weer is. Let wel op dat je het niet te vaak doet.
43 Tumult ’16-’17
Alleen gezond eten is niet voldoende. Je moet ook zorgen dat je genoeg beweegt. Zoals sporten, buiten spelen of op de fiets naar school. Zo blijf je fit en gezond.
3 • Bewegen
Kruis aan welke uitspraken bij jou passen.
o Als ik naar school ga, pak ik de tram of de bus.o Als ik na school thuiskom, plof ik op de bank.o Als ik kan kiezen tussen de trap en de lift, neem ik de trap.o Ik sport minimaal twee keer per week.o Ik ben snel moe.o Als ik naar de stad ga, neem ik de fiets of ik ga lopen.o Ik speel veel buiten na school.o Ik haat sporten.o Tijdens de gymles doe ik niet zo actief mee.
Schrijf op hoeveel je gisteren hebt bewogen.
Voorbeeld:Bewogen TijdOp de fiets naar school 10 minutenGymles 50 minuten
Bewogen Tijd
Totaal:
Geef aan: ben je tevreden over hoeveel je beweegt?
o Ja. Leg uit waarom:
o Nee. Wat zou je willen veranderen?
Vind je dan-sen leuk? Houd je van
balsporten? Of ga je liever rennen? Zoek een manier van bewegen die bij jou past.
44 Tumult ’16-’17
Te veel snoepen of urenlang achter je computer zitten.Roken of veel te laat naar bed gaan.Iedereen heeft wel ongezonde gewoontes.Het is nog niet zo makkelijk om ermee te stoppen.
4 • Ongezonde gewoontesSamen met je buurman of buurvrouw
Denk na over jouw gezondheid.
Welke ongezonde gewoonte(s) heb jij?
Hoe merk je dat dit ongezond is?
Wissel van dossier met je buurman/vrouw.
Geef je buurman/vrouw advies over hoe hij/zij van die ongezonde gewoontes af kan komen.
Lachen!
Doe deze oefening met de klas.
• Tover een glimlach op je gezicht.• Probeer die glimlach echt te voelen.• Begin daarna met hardop lachen.• Laat je lach steeds harder klinken.• Net zolang tot jullie echt helemaal dubbel liggen met elkaar!
En? Hoe voel je je na deze oefening?
Lachen is gezond. Als je lacht,
maak je stofjes aan die je weerstand en energie verhogen. En een goede lachbui zorgt ervoor dat je helemaal ontspant.
45 Tumult ’16-’17
Ontbijt
Avondeten
Wat eet jij op een dag?Benodigdheden: tijdschriften, folders, schaar en lijm
Knip plaatjes uit van alles wat jij gisteren hebt gegeten.
Denk aan ontbijt, lunch, avondeten en tussendoortjes.
Maak met de plaatjes een collage.
• Plak de plaatjes in het goede vak.• Zet plussen (+) bij de gezonde dingen.• Zet minnen (–) bij de ongezonde dingen.
Tel de plussen en minnen op: at je meer gezonde of ongezonde dingen?
Tussendoortjes
Lunch
46 Tumult ’16-’17
Digiles Eetdagboek
Log in op www.tumult.nl. Doe de digiles Eetdagboek.
Lesbrief Guilty pleasure
Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Guilty pleasure.
Deze les ging over …
… gezondheid.Als je gezond bent, dan voel je je lekker. Je kunt zelf veel doen om gezond te blijven.
… gezond eten.Je lichaam kan niet zonder eten en drinken. Zorg dat je gevarieerd eet. Dan krijg je alle voedingsstoffen binnen die je nodig hebt.
… bewegen.Het is ook belangrijk om genoeg te bewegen.Zo blijf je fit en gezond.
… ongezonde gewoontes.Iedereen heeft wel ongezonde gewoontes. Maar het is nog niet zo makkelijk om daarmee te stoppen.
47 Tumult ’16-’17
8 • Kom voor jezelf opIedereen kijkt naar je. Je moet het NU zeggen: doe je mee, of doe je niet mee? Als je nee zegt, lig je uit de groep. Maar als je ja zegt, doe je iets tegen je zin. Hoe kom je voor jezelf op?
Na deze les kun je:• letterlijksteviginje
schoenen staan;• vertellenofjijjemakkelijk
laat beïnvloeden;• duidelijkneezeggen;• opkomenvoorjezelf.
1 • Stevig staan Samen met je buurman of buurvrouw
Doe de volgende oefening in tweetallen.
Hoe stevig sta jij (letterlijk) in je schoenen?
• Ga tegenover elkaar staan.• De ene persoon probeert de andere persoon omver te duwen.• De persoon die duwt, mag maar één hand gebruiken.• Je mag alleen maar tegen de schouder van de ander duwen.• De andere persoon moet proberen te blijven staan.• Zodra je een voet verzet, heb je verloren.• Daarna draai je de rollen om.
Wie kon er langer blijven staan?
Hoe kwam dat?
Bespreek de oefening met de klas.
Wat kun je doen om stevig te blijven staan?
48 Tumult ’16-’17
Laat jij je makkelijk door anderen beïnvloeden? Of ga jij gewoon je eigen gang? Doe de test en je weet het.
2 • Test
Doe de test: beantwoord de vragen en tel daarna je punten op.
1. Een populaire klasgenoot daagt je uit om een zak snoep te stelen. Wat doe je? a. Dat ga ik natuurlijk niet doen, ik ben niet gek! (4) b. Ik verzin een goede smoes om het niet te hoeven doen. (2) c. Ik doe het en ik hoop maar dat ik niet gesnapt wordt. (0)
2. Er is iets nieuws in de mode. Iedereen draagt het, maar jij vindt het vreselijk. Ga je het toch dragen? a. Ik kijk in de winkel hoe het me staat. Als het meevalt, koop ik het toch. (2)
b. Als zij dat willen dragen prima, maar ik kijk wel uit! (4) c. Tuurlijk, als iedereen het draagt. Het went waarschijnlijk vanzelf. (0)
3. Een televisieploeg spreekt je aan op straat. Als je meteen je haren groen verft, krijg je 250 euro. Doe je mee?
a. Echt niet, ze zouden me dagenlang uitlachen op school! (0) b. Haha, ja hoor! Die verf groeit er wel uit en het geld kan ik goed gebruiken. (4) c. Alleen als m’n vriend(in) die erbij is, het ook doet. (2)
4. Op een feestje biedt die leuke jongen/meid je een biertje aan. Eigenlijk wil je geen alcohol drinken. Wat doe je?
a. Ik neem het aan, anders vindt hij/zij me misschien maar saai. (0) b. Ik lieg en zeg: ‘Nee dank je, ik heb al te veel op.’ (2) c. Ik bedank hem of haar vriendelijk en zeg dat ik geen alcohol drink. (4)
5. Jullie willen met vrienden iets leuks gaan doen en jij hebt zin in midgetgolf. Net als je dat wilt voorstellen, zegt iemand dat hij midgetgolf echt suf vindt. Wat zeg je?
a. Nee joh, midgetgolf is juist lachen. Ik heb daar wel zin in, wie gaat er mee? (4) b. Niks. Ik zwijg en wacht af wat de anderen voorstellen. (0) c. Ik wilde net midgetgolf voorstellen, maar we kunnen ook iets anders doen. (2)
0 tot 6 puntenJij bent erg bezig met wat anderen van je denken.Weten mensen wel echt wie jij bent?Laat eens wat vaker horen wat jij ergens van vindt, dat lucht op!
7 tot 13 puntenJe vindt het best belangrijk wat anderen van je denken.Maar je overdrijft het niet.Je doet ook gewoon lekker waar je zelf zin in hebt.
14 tot 20 puntenJij gaat gewoon je eigen gang. Wat anderen van je vinden, kan je niet zoveel schelen.Mensen weten in ieder geval wat ze aan je hebben.
49 Tumult ’16-’17
Een vriendin vraagt of ze jouw huiswerk mag overschrijven. Of een klasgenoot vraagt of je mee wilt naar de film.Vind jij het lastig om dan nee te zeggen? Dan is het belangrijk om dit te oefenen. Want iets tegen je zin doen is niet goed.
3 • Nee zeggenSamen met je buurman of buurvrouw
Bedenk een situatie waarin jij het lastig vond om nee te zeggen.
Situatie:
Waarom vond je nee zeggen lastig?
Oefen in tweetallen hoe je nee zegt.
Speel de situatie na met je buurman/vrouw. Oefen hoe je op een goede manier nee zegt.
Dat doe je zo:• Luister goed naar wat de ander vraagt.• Weet je direct dat je het niet wilt, zeg dan ook meteen nee.• Vertel kort maar duidelijk waarom je nee zegt. Bijvoorbeeld: ‘Ik heb er geen tijd voor’.• Houd vol als de ander je probeert over te halen (‘Nee, ik kan echt niet’).• Laat in je houding zien dat het antwoord nee is.• Sta rechtop en ontspannen, kijk de ander aan.
Bespreek deze oefening in tweetallen.
Vertel wat je goed vond bij de ander. Geef elkaar een tip hoe het nog beter kan.
Wat deed je goed volgens je buurman/vrouw?
Welke tip kreeg jij van je buurman/vrouw?
Vaak ben je bang voor de reactie
van de ander. Maar je zult zien dat die best meevalt als je rustig en duidelijk nee zegt.
50 Tumult ’15-’16
Wat doe jij als iemand iets doet wat je niet leuk vindt? Het is goed als je opkomt voor jezelf.Maar houd daarbij ook rekening met de ander.
4 • Niet eerlijk!
Stel je de volgende situatie voor.
Je moet samen met een klasgenoot een werkstuk maken. Jullie hebben de taken netjes verdeeld. Maar je klasgenoot houdt zich er niet aan. Sterker nog, je moet eigenlijk alles in je eentje doen.
Schrijf eerlijk op hoe jij met deze situatie om zou gaan.
Word je boos op je klasgenoot? Vertel je het aan je docent? Doe je niets?
Oefen hoe je goed op deze situatie kunt reageren.
Lees de situatie hierboven nog eens door en vul hieronder in wat je zou zeggen.
1. Zeg wat van het gedrag van je klasgenoot zonder oordeel.
Dus niet: Jemig, jij bent ook altijd te laat!Maar: Je bent te laat voor onze afspraak.
2. Zeg hoe jij je voelt door dat gedrag in de ikvorm.
Dus niet: Jij houdt helemaal geen rekening met mij!Maar: Ik baal ervan dat jij je niet aan onze afspraak houdt.
Ik
3. Zeg wat je van de ander wilt.
Dus: Ik zou graag willen dat je me van tevoren belt, als je niet kunt.
Ik zou graag willen dat:
Als je niet meteen weet wat je
wilt, zeg dan dat je er nog even over na wilt denken.
51 Tumult ’16-’17
Jouw mening telt!
Opkomen voor jezelf betekent ook dat je jouw mening durft te geven.
Geef jouw mening.
Wat vind jij echt heel belangrijk? Of waar ben jij het echt niet mee eens?Schrijf op wat jouw mening daarover is.
Voorbeeld:Ik vind het belangrijk dat iedereen respect heeft voor elkaar.Ik vind het stom dat we geen petje op mogen in de klas.
Ik vind:
Leg uit waarom je dat vindt.
Vertel jouw mening aan de klas.
Om de beurt gaat iedereen staan om zijn mening te geven.De anderen luisteren alleen.Heb je je mening gezegd, dan krijg je een groot applaus!
Durf voor je mening op te
komen, ook als die anders is dan die van de rest.
Lesbrief Jouw vakantie, mijn vakantie
Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Jouw vakantie, mijn vakantie.
Studiekaart Opkomen voor jezelf
Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Opkomen voor jezelf.
Deze les ging over …
… stevig in je schoenen staan.Om op te komen voor jezelf moet je stevig in je schoenen staan. Zowel letterlijk als figuurlijk.
… invloed.De één laat zich snel door anderen beïnvloeden. De ander gaat gewoon zijn eigen gang.
… nee zeggen.Veel mensen vinden het moeilijk om nee te zeggen. Toch is het niet goed om dingen tegen je zin te doen.Leer dus nee zeggen!
... opkomen voor jezelf.Het is goed als je opkomt voor jezelf.Maar houd daarbij ook rekening met de ander.
52 Tumult ’15-’16
?
?
?
?
?
?
??
?
Vragen en opdrachten bij het Veiligheidsspel
?
Vragen
? Je ziet bij een medeleerling de portemonnee
uit zijn/haar broekzak steken. Wat doe je?
A Niets.
B Ik waarschuw hem/haar.
C Ik pik de portemonnee.
? Je ziet dat je vriend iets op een wc-deur wil schrijven. Wat doe je?A Niets.B Ik zeg dat hij dat niet moet doen.C Ik schrijf er iets bij.
? Een vriend wordt op school zo gepest, dat hij een mes mee wil nemen. Welk advies geef je hem?A Groot gelijk, dat zal die pestkoppen leren!B Niet doen, geweld lost niets op. Vraag liever hulp aan een volwassene.C Laat je mes maar thuis. We spreken die gas-ten aan op hun gedrag.
? Je zit in de klas en het brandalarm gaat af.
Wat doe je?
A Ik blijf gewoon zitten. Het zal wel vals alarm
zijn.
B Ik spring op en ren de klas uit naar buiten.
C Ik sta op en verlaat rustig het
schoolgebouw.
? Je ziet dat twee medeleerlingen vechten. Wat doe je?A Ik blijf staan kijken.B Ik probeer ze uit elkaar te halen.C Ik roep een docent.
? Je hebt via de e-mail een bedreiging ontvangen. Wat doe je?A Ik laat die persoon in elkaar slaan door mijn neef.B Ik print de mail uit en ga ermee naar een volwassene die ik vertrouw.C Ik negeer de mail.
? Tijdens de gymles valt iemand op zijn
hoofd. Het bloedt behoorlijk. Wat doe je?
A Ik roep geschrokken om hulp.
B Niks, ik kan slecht tegen bloed.
C Ik probeer het bloeden te stoppen en
vraag iemand 112 te bellen.
? Iemand stoot je in het voorbijgaan aan. Hierdoor mors je chocolademelk over je jas. Wat doe je?A Ik vraag hem/haar, op een rustige manier, de volgende keer voorzichtiger te doen.B Ik scheld hem/haar uit.C Ik giet de rest van de chocolademelk over hem/haar heen.
? Je vangt een gesprek op tussen twee
medeleerlingen. Je denkt dat ze onaardige
dingen zeggen over een vriend(in). Wat doe je?
A Ik ga het meteen vertellen aan die
vriend(in).
B Ik word boos op de twee medeleerlingen.
C Ik laat het, want er wordt zoveel geroddeld.
? Je hebt samen met wat vrienden gegeten
in de kantine. Als de bel gaat, loopt iedereen
weg zonder op te ruimen. Wat doe jij?
A Ik loop ook weg.
B Ik ga het zelf opruimen.
C Ik roep mijn vrienden terug en we ruimen
het samen op.
✁
Opdrachten
Je hebt niets gedaan toen een
klasgenoot werd uitgescholden.
Ga drie plaatsen terug.
Je hebt iemand bedreigd via WhatsApp.
Ga vijf plaatsen terug.
Je hebt een stukje in de school-krant geschreven om de veilig-heid op school te verbeteren.
Ga vijf plaatsen vooruit.
Je hebt na het eten je troep
netjes weggegooid.
Ga drie plaatsen vooruit.
Je hebt een jongen uit de klas geholpen toen hij gepest werd.
Ga vijf plaatsen vooruit.
Je hebt een mobiele telefoon
gevonden. Die geef je af bij de
gevonden voorwerpen.
Ga vier plaatsen vooruit.
Je weet waar de nooduitgang is op school.
Ga drie plaatsen vooruit.
Je hebt een bankje op het
schoolplein vernield.
Ga vier plaatsen terug.
Je hebt gevochten.
Ga vier plaatsen terug.
Je hebt een mes mee naar school
genomen.
Ga vijf plaatsen terug.
✁
56 Tumult ’16-’17
JouwTipkaartSchrijf hier de tips op die jij echt handig vindt! Zet erbij op welke pagina de tip staat. Zo heb je altijd handige tips bij de hand.
Pagina: 6Tip: Nieuwe dingen zijn vaak spannend. Maar het is ook leuk om aan iets nieuws te beginnen!
Pagina:
Tip:
Pagina:
Tip:
Pagina:
Tip:
Pagina:
Tip:
Pagina:
Tip:
Pagina:
Tip:
Pagina:
Tip:
Pagina:
Tip:
Pagina:
Tip:
te weinig tumult
te veel tumult
geen tumult
veel tumult
9 789461 142962
ISBN 978-94-6114-296-2
