HET KIND & ZIJN VRIJE TIJDEEN ZOEKTOCHT NAAR KWALITEITSVOLLE VRIJE TIJDSBELEVING BIJ KINDEREN.

HET OPLEIDINGSONDERDEEL

3 Contactmomenten:

- 28/01 Kind en Vrije Tijd

- 18/02 Vraag gestuurd

- 11/03 Vraag gestuurd

De donderdag voor elk contactmoment stuur je een mailtje

naar ben.vanmeenen@kdg.be met specifieke vragen of

zaken die je wil bespreken op volgend contactmoment.

HET OPLEIDINGSONDERDEEL

Assesment :

• praktijkopdracht

• casustoets (mondeling of schriftelijk)

Studiemateriaal :

• Reader Kind en Vrije Tijd

• Wat Kan …? Wat mag … ?

• Aanvullende info op BB

WAT DOE JIJ IN JE VRIJE TIJD?

EEN DEFINITIE VAN VRIJE TIJD

Overleg even met je collega’s.

Hoe zouden jullie vrije tijd proberen te omschrijven?

Maak je definitie zo kort mogelijk (max twee zinnen).

DE BRIL VAN EEN VOLWASSENE

Vrije tijd is de tijd buiten de schooltijd.

Dit is een vaak gehanteerde omschrijving.

Volwassenen maken de vergelijking met hun persoonlijke beleving

Zij beleven vrije tijd vaak als de tijd buiten de werktijd.

Want :

1. in principe zijn er dan geen verplichtingen

2. uitstel van taken is mogelijk

• Is ‘huiswerk maken’ vrije tijd?

• Is ‘de afwas doen’ vrije tijd?

• Is ‘je kamer opruimen’ vrije tijd?

• Is ‘wachten bij de tandarts’ vrije tijd?

• Is ‘bedtijd’ ook vrije tijd?

• …

KLOPT DAT?

deze omschrijving vraagt om nuancering

HOE BELEVEN KINDEREN VRIJE TIJD ?

kinderen ervaren tijd als ‘vrije’ tijd als ze :

1. de EIGEN tijd zelf vorm kunnen geven

2. kunnen genieten van het sociale karakter van GEDEELDE tijd

3. een combinatie van beiden

kinderen ervaren frustratie als ze hierin worden gedwars-boomd

Als iedereen thuis is, dan eten we vaak samen. Dat is leuk, dan kan je over school praten, dan kom je van alles te weten.

De leukste momenten thuis, dat vind ik als we met de hele familie een groot spel spelen: twister of een gezelschapsspelletje.

Ja, naar de bioscoop gaan. Ik heb dat een keer gedaan met mijn papa, naar Asterix. Dat was leuk, ik heb nacho’s gegeten, zo vierkante chips… En ik zeg tegen mijn moeder: ‘dat was de leukste dag van mijn leven’. Ik vond dat heel leuk! En de wereld mag dat weten!

Dat is eigenlijk niet zo vaak omdat mijn papa altijd werkt. Ik zie hem bijna nooit, alleen ’s morgens als hij mij naar school brengt en soms ’s avonds. Dus familietijd heb ik niet vaak, de zondag het meest, dan is er meer tijd.

Als ik te lang bezig ben aan mijn huiswerk,

dan lukt dat toch niet meer en dan ga ik even fietsen

of naar mijn konijn, en dan ben ik weer rustig

ENKELE VORMEN VAN TIJD :1. THUISTIJD

ENKELE VORMEN VAN TIJD :1. THUISTIJD

- dagelijkse vertrouwde tijd met het gezin (vb aan tafel)

- speciale evenementen (vb feest, uitstap)

= een combinatie van EIGEN tijd en GEDEELDE tijd

-> samen met gezinsleden

-> geborgenheid (oa door het vertrouwde)

-> ruimte voor zichzelf (eigen plekje, specifieke activiteit, contact met huisdieren,…)

“boekentas maken, spijtig genoeg naar school ‘”

“einde van de school, dat was het leukste moment van de dag”

“als ik op school ben aangekomen, ben ik beginnen voetballen. na de schooldag terug naar huis.”

“naar school vertrokken met de fiets. het was maar een halve dag. gelukkig!”

ENKELE VORMEN VAN TIJD :2. SCHOOLTIJD

ENKELE VORMEN VAN TIJD :2. SCHOOLTIJD

- veel kinderen praten minimaal over school

- sommigen doen weinig enthousiaste uitspraken

= weinig tot geen EIGEN tijd

een minimum aan GEDEELDE tijd

-> kinderen vinden school belangrijk

-> botsing onvrije tijd op school met eigen vrije tijd

-> huiswerk breekt rechtstreeks in op eigen vrije tijd

“buiten spelen of in de tuin op de schommel”

“we hebben in het park gespeeld”

“met de fiets rijden”

“springtouwen”

“rolschaatsen en jumpen”

“tikkertje, de kieteldood en muurke shot”

“met de lego spelen en tv kijken”

“met de I-pad spelen”

“sportvoetbalmagazine lezen”

“aan mijn stuwmeer werken”

“Toen vond ik een ballon. Die blies ik op en ik speelde ermee in de gang”

“Als de school uit is ga ik dansen, en Lena en Marie zijn er ook en dat vind ik leuk”;

ENKELE VORMEN VAN TIJD :3. TIJD OM TE SPELEN

ENKELE VORMEN VAN TIJD :3. TIJD OM TE SPELEN

- kinderen hebben het ‘druk’ met spelen

- leukste activiteiten gebeuren in informele context

- TV en PC populairste zelfgekozen activiteiten

= veel EIGEN tijd

veel GEDEELDE tijd

-> grote variatie (buiten, binnen, op school, wild, rustig,…)

-> gewone dingen (tv kijken, voetballen, fietsen,…)

-> aparte dingen (een eigen stuwmeer, archeologie,…)

-> alleen (experiment met ballon, tafereel met lego,…)

-> vaak en graag met anderen (met broer, met nichtje,…)

“Mijn beste tijd ooit dat is als er vrienden mogen komen en mijn mama en papa zijn weg, dan kan je spelen”.

“Als mijn vriend bij mij komt, dan ziet mijn vader ons niet meer beneden! Dan zitten wij boven, te spelen en zo, dan maken wij lawaai, en doen de deur op slot… Dat vind ik pas tof.”

“Bijvoorbeeld met Halloween. Toen ben ik met mijn beste vriendin en nog een vriendin ‘snoep of ik schiet’ gaan doen, zonder ouders. Dus ja, dat was wel leuk, want dan had je zo zelf je verantwoordelijkheid en dat vond ik wel leuk.”

ENKELE VORMEN VAN TIJD :4. TIJD MET VRIENDEN

ENKELE VORMEN VAN TIJD :4. TIJD MET VRIENDEN

- kinderen vinden het heel leuk als er vrienden komen spelen

= veel EIGEN tijd

groot deel GEDEELDE tijd

-> doen wat je wil

-> (gezellig) samen zijn

-> zelf verantwoordelijkheid mogen nemen

“In het weekend of na school, als het huiswerk af is en er mag niemand komen spelen. Als ik dan thuis ben en mijn mama is thuis en ik was vergeten om te vragen of er iemand mocht komen spelen, dan mag dat soms niet; dan ga ik kijken of er iemand online is en als er dan niemand online is, dan moet ik soms mijn kamer opruimen. Als dat dan klaar is, dan verveel ik me. Vooral als Kaat er niet is.”

“Soms als ik op de speelplaats ben, dan voel ik me ook alleen. Als we tikkertje spelen en ik vind dat niet zo leuk, dan verveel ik me ook. Dan zeg ik: ach, laat ze maar spelen.”

“Op zaterdag heb ik saxofoon en zingen. Daartussen weet ik niet wat doen, want dan kan ik niemand uitnodigen: dat is maar een uurtje. Dan ga ik wel buiten, naar de buren… maar dan kan ik niets doen.”

ENKELE VORMEN VAN TIJD :5. VERVEELTIJD

ENKELE VORMEN VAN TIJD :5. VERVEELTIJD

- kinderen hebben de mogelijkheid om hun tijd zelf in te vullen

maat hebben geen inspiratie

= genoeg EIGEN tijd

meestal geen GEDEELDE tijd

-> vaak op zondag (niets leuks te doen, gn vrienden in buurt)

-> soms op school (als anderen iets anders willen spelen)

-> tussen twee activiteiten door

Hoe lossen kinderen dit op ?

-> lijstje maken met leuke dingen

-> hulp van ouders inroepen

-> zelf iets verzinnen om te doen

ENKELE VORMEN VAN TIJD :6. AMBGUÏTIJD

1. Alleen thuis zijn

+ een grote autonomie

- gebrek aan gebrogenheid

(vertrouwde aanwezigheid van de ouders is er niet)

2. Bedtijd

+ bedrituelen zorgen voor geborgenheid

- regels rond bedtijd botsen met het verlangen om de eigen tijd vorm te geven

BELEVING IS BEPALEND

1. kinderen beleven tijd op hun manier (verschilt vaak van wat volwassenen denken)

2. ‘vrije tijd’ is context afhankelijk en hangt af van hoe de kinderen die tijd beleven

EEN SCHEMA ROND VRIJE TIJD

VERSCHILLENDE SOORTEN VRIJE TIJDZingeving : de manier waarop het kind de tijd beleeft

Gestructureerde tijd : doel, tijd en ruimte is bepaald

• VERPLICHTE TIJD gestructureerd, zin komt van buitenaf

• vb op bezoek bij een tante

• WACHTTIJD ongestructureerd, zin komt van buitenaf

• vb wachten bij de dokter

• GROEITIJD deelname aan gestructureerd aanbod, uit vrije wil

• vb muziekschool

• VIERTIJD ongestructureerd, zin van binnenuit (vaak : plezier)

• vb vriendje komt spelen : fietsen -> knikkeren -> tv kijken,…

• OVERBRUGGINGSTIJD

• vb spel is gedaan, nog niet direct een nieuw spel

DE BRIL VAN EEN KINDDe beleving van het kind is bepalend : het kind moet de tijd als zinnig ervaren (plezier, leerrijk, bevredigend,…).

Idealiter : het kind krijgt autonomie

de zin komt van binnen uit

dit impliceert dat slechts de helft van het schema over

vrije tijd gaat

verplichte tijd kan naar vrije tijd evolueren vrije tijd is niet noodzakelijk plezier niet vrije tijd is niet noodzakelijk saai

IS EEN IBO DAN VRIJE TIJD ?

IS EEN IBO DAN VRIJE TIJD ?Vrije tijd hangt af van de beleving van het kind.

er is geen éénduidig antwoord op deze vraag

dit is contextafhankelijk

vb vriendjes, begeleider, lievelingsspel, keuze mogelijk, …

DUS :

een positieve beleving nastreven en vrijheid bieden

(autonomie verlenen, eigen tijd bieden)

aansluiten bij zingeving die kinderen zoeken

ruimte laten voor ongestructureerde tijd (eigen tijd)

ruimte laten voor eigen keuze (autonomie)

OPGEPAST

In onze maatschappij heersen enkele tendensen die een kwaliteitsvolle vrij tijdsbeleving in de weg kunnen staan !

• Overprogrammering

• Pedagogisering

• Overdreven protectie

• Spelen ervaren als overlast

DAN GAAT EEN IBO VAAK DE MIST IN?

DAN GAAT EEN IBO VAAK DE MIST IN?

• kinderen MOETEN vaak komen (<-> eigen zin)

• tijd is GEORGANISEERD (<-> autonomie, eigen tijd)

• regelmatige een GESLOTEN aanbod (<-> autonomie)

DAN GAAT EEN IBO VAAK DE MIST IN?• kinderen MOETEN vaak komen (<-> eigen zin)

• tijd is GEORGANISEERD (<-> autonomie, eigen tijd)

• regelmatige een GESLOTEN aanbod (<-> autonomie)

verplichte tijd ombuigen naar vrije tijd

afwisselen tussen open en gesloten aanbod

vrijspel en geleid spel vervullen andere noden

vrijspel : meer ruimte voor persoonlijke invulling

geleid spel : neemt onzekerheden weg

levert unieke ervaringen op

keuze voorzien (met keuze voor vrijspel)

…

CONCLUSIE

Binnen een verplichte gestructureerde context kan je een vrije tijdbeleving nastreven door :

• vrijheid te bieden

-> keuze voor eigen tijd of sociale tijd

-> zelf zin geven aan een activiteit

• een geborgen sfeer te garanderen

• infrastructuur en materiaal afstemmen op noden en insteresses (om grote keuze mogelijk te maken)

EEN OPDRACHT• Maak een top drie van de activiteiten die je meest doen in

je vrije tijd.

• Maak een top drie van de activiteiten die kinderen meest doen in hun vrije tijd.

WAT DOEN KINDEREN EN JONGEREN IN HUN VRIJE TIJD ?

VIER SECTORENTAL VAN MOGELIJKHEDEN

Sport en Spel buurtsport sportclubsportkampspeelmaatje…

 

Kunst –en Cultuur KindertheaterDansConcertenKinderfestivalsMuseaToneelverenigingDeeltijds kunstonderwijsFanfareKoorMajorettenCrea-atelierCreatieve workshops…

 Jeugdwerk

GrabbelpasVakantiekampenSpeelpleinwerkingJeugdbeweging(Buitenschoolse Opvang)…

 Recreatieve sector

PretparkenVakantieparkenKinderhotelBinnenspeeltuinenKermis…

HET VLAAMSE JEUGDWERK

HET VLAAMSE JEUGDWERK

CULTUUR FOR KIDS

CULTUUR FOR KIDS