Jaargang 12, nummer 1, januari 2014

HET K AT TENGEDR AGSADVIESBURE AU: ONAFHANKELIJK EN 100% K AT VRIENDELIJK

‘Hoe stimuleer je eten en drinken bij nierpatiënten?’

© Elles Nijssen

Hoog fosforgehalte belastend voor nieren

Oudjes: dierenarts extra belangrijkLezerstip: maak zelf een kattenkraag

2

Katten met chronisch nierfalen krijgen soms nauwelijks voldoende eten en vocht binnen. Gelukkig bestaan er katvriendelijke manieren om de vocht- en voedselin-name te stimuleren.

Chronisch nierfalen leidt ertoe dat de nieren minder goed vocht vast kunnen houden. Daardoor raken katten met deze ziekte eerder uitgedroogd. Voldoende vocht binnen-krijgen is dus extra belangrijk. En tegelijk kan dat juist lastig zijn.(Gezonde) katten hebben best veel vocht nodig: zo’n 44 à 66 ml per kilo kat per dag, inclusief voeding. Natvoer (nierdieet) geven is bij een nierpatiënt dan ook aan te bevelen. Als hij dat accepteert, kun je er zelfs nog een beetje water aan toevoegen. Helaas eten niet alle katten natvoer, en het minder smakelijke nierdieet al helemaal niet. Dan blijft er niet veel anders over dan nierdieetbrokjes. Dat maakt voldoende drinken nóg belangijker. Water tegenkomenKatten gaan uit zichzelf niet snel op zoek naar water. Gelukkig beschikken ze wel over een handige eigenschap: water zien doet ze drinken. Zorg er daarom voor dat je kat regelmatig een drinkgelegenheid tegenkomt, en extra vaak als hij nierpatiënt is. Hoe meer waterbakken je neerzet, hoe beter. Haal vooral geen waterbakken weg van vertrouwde drinkplekken, maar voeg extra bakken toe. Houd er rekening mee dat huistijgers niet graag drinken bij eten en/of bij de kattenbak in de buurt.

KroegentochtDrinkgelegenheden kunnen het beste bij lig-, slaap- en uitkijkplekken worden neergezet, en langs veelgebruikte looproutes. Tover je huis gerust om in een kattencafé waar het water rijkelijk vloeit. Je kroegtijger zal er wel bij varen. Voor een kat is drinken een hande-ling waarbij hij kwetsbaar is. Daarom zijn rustige, veilige drinkplekken erg belangrijk. Ook het soort drinkvoorziening doet ertoe. Favoriet zijn grote bakken waarbij de snor niet tegen de rand komt tijdens het drinken. Voor senioren zijn hoge drinkbakken aan te bevelen, zodat de nek niet te veel gebogen hoeft te worden. Veel katten vinden gefilterd water uit een drinkfontein erg lekker. Een voorbeeld van een merk dat is aan te bevelen is, is Cat Mate. Deze heeft meerdere drinkcompartimenten, waarvan één waar de kat zonder bukken uit kan drinken. Het motortje is bovendien geluidsarm, wel zo fijn voor het ‘personeel’.

Water met een smaakjeMaak ook gebruik van het feit dat katten van verschillende soorten water houden: oud water, vers water, regenwater, water met wat kattenmelk erin, of een beetje kookvocht

Chronisch nierfalen: eten en vochtinname stimuleren

Een bak water bij de kat zetten kan het drinken stimuleren. Push de kat niet. Foto © Elles Nijssen.

Foto © Elles Nijssen.

In dit nummer o.a.Chronisch nierfalen: 2 eten en vochtinname stimuleren Lezerstip: 4katvriendelijke beschermkol

Win een gratis katten-GPS! 4 Wetenschappelijk onderzoek naar 5 eetgedrag kat Laat je kat je koud? 5

Gratis chippen en castreren 6 in Amsterdam

Winterlezingen op IJburg 6

Oudjes: de dierenarts is 7extra belangrijk Dierenartspraktijk introduceert 8Huisdier Preventieplan

Hoog fosforgehalte in voer 9 belastend voor de nieren

Chronisch nierfalen: Consequent 11 nierdieet geven is de belangrijkste pijler van de therapie

Smaakmaker voor nierdieet? 12

Kattenziekte bij katten van 12 particulieren in Utrecht Wordt je kat blij als hij je stem hoort? 12

Wintervilt bij kortharige katten 13

50,000 years of genetic uniformity 14

3

van vlees of vis (zonder zout of kruiden). Bied water met een smaakje aan als extraatje, niet als vervanging van een bestaande drinkbak.Wat ook kan helpen is af en toe een flinke waterbak bij de kat neerzetten. Niet om hem te pushen maar om hem te stimuleren..

Hè bah, nierdieetNierdieet bevat minder proteïnes om de nieren minder te belasten. Helaas gaat dit ten koste van de smakelijkheid. Om de kans op acceptatie te vergroten kun je geleidelijk op nierdieet overgaan. Stem met je dierenarts af hoeveel tijd daarvoor is, gezien het stadium van de ziekte. Bij natvoer kun je eerst een snippertje nierdieet door het vertrouwde eten mengen. Meng het vooral heel goed, zodat de kat er niet omheen kan eten. Accep-teert hij dat, dan kun je een volgende maaltijd wat meer nierdieet toevoegen. Zo kun je de overstap in één à twee weken maken (in overleg met de dierenarts). Wat ook kan helpen is tijdens de omschakeling verpulverde vertrouwde brokjes over of door het natte nierdieet doen. Geef vele malen op een dag kleine porties. Dat is hoe katten van nature eten, en zo zorg je ervoor dat de voeding niet te lang staat en minder smakelijk wordt.

Warm makenAls je natvoer aanbiedt op ongeveer 30 graden komt er meer geur en dus meer smaak vrij. De voeding opwarmen kan in de magne-tron of au bain Marie. Zorg dat het niet té warm wordt.De smakelijkheid kan ook verhoogd worden met wat ongezouten en ongekruid kookvocht van vlees of vis. Overleg dit eerst met je dierenarts. Soms helpt het als je het vocht en natvoer door elkaar prakt, zodat de kat het vocht niet kan wegslobberen zonder te eten. Je kunt het kookvocht overigens invriezen en in kleine porties bewaren in een ijsklontjesvorm.

Rauw nierdieetIn overleg met je dierenarts kun je als bijvoeding Bandit Nierdieet geven. Dit is kant-en- klaar versvoer (KVV). Accepteert de kat dit, dan kun je er wat water doorheen mengen. Je kunt je dierenarts vragen of het zinvol is er Ipakitine (een fosforbinder) bij te geven. Kijk eerst of de kat het nierdieet lust, voeg daarna pas Ipakitine toe. Als je beide direct geeft en de kat het niet eet, weet je niet waar hij problemen mee heeft: het nierdieet of de Ipakitine.

Brokjes wrijvenHet eten van nierdieetbrokjes kun je stimuleren door de brokjes actief aan te bieden (niet pushen!) en /of door ze tussen je handen te wrijven voordat je ze aanbiedt. Zo geven ze wat extra geur af, wat net een stimulans tot eten kan zijn.

AandachtAfhankelijk van de persoonlijkheid van de kat kan persoonlijke aandacht er ook voor zorgen dat hij gaat eten. Zachtjes tegen hem praten, een beetje aaien. Kijk goed hoe hij erop reageert, want het kan juist ook demotiverend werken.

Ander merkOf je nu brokjes of natvoer geeft, het kan soms werken om af en toe eens een ander merk nierdieet te gebruiken. Ieder merk heeft zijn eigen smaak. Een ander merk nierdieet kun je zonder mengen aanbieden. Juist de verandering van smaak kan dan doen eten. Koop alléén echt nierdieet, en geen voeding die alleen maar claimt ‘goed voor de nieren’ te zijn. Tip: bij sommige dierenartsenpraktijken kun je proefpakketjes kopen met brokjes en natvoer van diverse merken nierdieet.

DierenartsAccepteert je kat het nierdieet helemaal niet, neem dan contact op met je dierenarts. Er zijn manieren om reguliere voeding minder schadelijk te maken voor de nieren.Houd steeds contact met de dierenarts over de stand van zaken en volg zijn adviezen goed op. Weeg je kat wekelijks. Zo zie je het direct als hij blijft afvallen, en kun je contact opnemen met de dierenarts.Als de ziekte zich verder ontwikkelt kan de patiënt last krijgen van misselijkheid en gebrek aan eetlust. Hier is iets aan te doen met behulp van antimisselijkheidsmedicatie en eetlustopwek-kers. Het kan verstandig zijn deze in overleg met je dierenarts preventief in huis te halen, zodat je deze direct kunt geven als je kat zich beroerd gaat voelen.

Elles Nijssen

Zet een waterbak op je nachtkastje. Water zien doet drinken. Foto © Elles Nijssen.

Brokjes wrijven en bij de kat leggen kan hem doen eten. Foto © Elles Nijssen.

4

Lezeres Henrieke Groenewold had dringend behoefte aan een oplossing voor haar Brits Korthaar Poes Zoë, die een wondje in haar nek openkrabde.

Een plastic kap is geen pretje, daarom ging Henrieke op zoek naar een diervriendelijker alternatief. Henrieke: ‘In de Nieuwsbrief van het Kattengedragsadviesbureau zagen we verschillende alternatieven. We voelden wel wat voor het jasje van Medpets. Helaas sloot dit niet hoog genoeg, het wondje zou er bovenuit steken. Ook zagen we een opblaasbare kraag, maar deze zou te veel op de - toen nog open - plekjes drukken. Uiteindelijk namen we een Comfy Cone mee van de dierenspeciaalzaak: een zachtere kap, ondoorzichtig en dubbel te slaan voor meer comfort.’

Drie kappen geprobeerd‘Helaas bleek de kop van een Brits korthaar hier te breed voor. In de nek zat hij prima maar dan was er geen ruimte meer om de kap dubbel te slaan. En dat was juist nodig want Zoë werd er helemaal gek van dat de Comfy Cone ondoorzichtig is. Ze bleef maar schudden met haar kop. Het leek wel of ze wilde zien wat er om haar heen gebeurde. Bij de plastic kap deed ze dit niet.Kap nummer drie deed zijn intrede, eveneens van plastic en doorzichtig, maar ditmaal met klittenband zodat ie snel om en af kon. Deze accepteerde ze prima. Als eigenaar speel je daar natuurlijk ook een rol in: het favoriete speelgoed uit de kast trekken en flink spelen. Binnen een uur was ze dan ook net zo druk met rennen en draven als voorheen.

Lezerstip: katvriendelijke beschermkol

Heb je de documentaire Het geheime leven van de kat gezien? Zou jij ook willen weten wat je kat buiten allemaal uitspookt? Tot 7 januari kun je via de Facebook-pagina van het Kattengedragsadviesbureau een G-Paws tracker winnen ter waarde van € 59,50. Daarmee kun je traceren waar je kat uithangt, tot op drie meter nauwkeurig!

Wat moet je daarvoor doen? 1. like de facebook-pagina2. like het bericht hierover bovenaan die pagina

Op 7 januari wordt de winnaar door loting bepaald en bekendgemaakt op Facebook. Als de winnaar zich niet binnen zeven dagen meldt vindt er een tweede loting plaats.

Win een katten-GPS!Alle actuele nieuwtjes over katten, gedrag en wetenschap vind je op onze Facebookpagina. Ook te bekijken als je niet zelf op Facebook actief bent.

DE GARANTIES VAN HET KATTENGEDRAGSADVIESBUREAU

• 100% katvriendelijk advies• behandeling op basis van de

nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen

• behandeling door de meest ervaren en meest succesvolle kattengedrags- therapeut van Nederland en België

• zorgvuldige anamnese met uitgebreide vragenlijst en drie uur durende gedragsobservatie

• versuffende middelen als valium en Clomicalm worden niet geadviseerd

• alle katten en problemen worden behandeld voor één duidelijke prijs.

Op ons Youtube-kanaal vind je veel filmpjes over kattengedrag.Ingedeeld op thema en voorzien van uitleg. Kijken dus!

Het Kattengedragsadviesbureau is van 25 december tot en met 2 januari gesloten.

Het kolletje aantrekken. Foto’s © Henrieke Groenewold

5

Kolletje teruggeslagen. Foto © Henrieke Groenewold

Voedselopname speelt een belangrijke rol bij de gezondheid van katten. Te weinig eten kan leiden tot tekorten, te veel tot overgewicht en zelfs obesitas. Katten verschillen ook in hun eetgedrag.

Studenten Dierwetenschappen van Wageningen Universiteit onderzoeken de relatie tussen de persoonlijkheid, voermotiva-tie, eetpatronen en de activiteit van katten via een online vragenlijst. Doe je mee?

Het grote voordeel: deze kap konden we in één beweging om en af doen als ze, zoals vaak, bij ons op schoot lag en zich even lekker wilde wassen.’

Makkelijk zelf te makenToen de kap eraf ging, haalde Zoë niet het oude wondje open, maar de huid op de plek waar de rand van de kap had gezeten. Dus was er weer een nieuw probleem. Zoë bleef daar maar krabben, tot bloedens toe. Henriette besloot toen zelf een beschermkolletje te fabriceren, wat heel goed werkte. Henriette: ‘Het kolletje is supereenvoudig zelf te maken. Ik heb een T-shirt verknipt van zachte, rekbare, maar wel stevige stof. Daar heb ik een wat langer kolletje van gemaakt van twee lagen stof. Een dikkere stof gebruiken kan natuurlijk ook, het gaat erom dat de kat er niet met zijn nageltjes doorheen kan gaan. Ik heb met dubbele draad gestikt; het krabben stopt niet direct en dus komt de kat ook aan de draad. Het kolletje zit bij onze Zoë ruim genoeg want het draait gewoon rond om haar nekje. Doordat het breed genoeg is kan ze nergens bij waar ze niet aan mag komen. Ik heb er een riempje om gedaan om het op zijn plek te houden, en dat werkt goed. Zoë’s kolletje is trouwens al een keer gerestaureerd. Ik heb ook reserve-exem-plaren zodat ik ze wassen kan!’

Hartelijk bedankt voor de goede tip en de mooie foto’s, Henrieke Groenewold!

Heb jij ook een handige tip op het gebied van kattengedrag, gezondheid of welzijn? Mail je verhaal en foto’s naar de redactie!

Wetenschappelijk onderzoek naar eetgedrag kat

Laat je kat je koud? Nogal wat kattenbaasjes doen in de winter als ze zelf niet thuis zijn de kachel uit. Sommigen laten zelfs het raam openstaan. Misschien fijn als je thuiskomt, die frisse lucht, maar voor katten wordt het op deze manier te koud.

Voor geen enkele kat is koude prettig, maar voor bepaalde katten is het extra vervelend. Zoals bejaarde katten (ouder dan acht). Zij hebben een slechtere doorbloeding, en hebben het daardoor, net als oude mensen, sneller koud. Ook voor naaktkatten, zwangere en zieke katten en katten met een dunnere vacht zoals Oosterse katten, komt de kou nog harder aan.

Wat voor kat je ook hebt, zet de thermostaat minimaal op 15 graden. Behoort je kat tot een van de bovengenoemde kwetsbare groepen, maak dan ook verwarmde plekjes voor hem. Gebruik bijvoorbeeld een Snuggle Safe, warmtematje, maak een isolerend holletje, of leg een kruik neer met fleece eromheen.

Katten mogen dan wel een bontjas dragen, ze kunnen het wel degelijk koud krijgen en daar ziek van worden!

6

Stichting Zwerfkatten Amsterdam (SAZ) wil zwerfkatten helpen de koude winter-maanden door te komen. Amsterdam-mers die een zwerfkat verzorgen, kunnen bij de SAZ een gratis ijsbox verkrijgen waarmee ze hun zwerver een beschut plekje kunnen estherieden. Meer weten? Bel de SAZ: 020 619 03 57. De ijsboxen zijn weerbestendig en bieden zelfs bij extreem lage temperaturen warmte.

Tip van lezeres Patty Jacobs: ‘Zet de box onder een afdak om hem droog te houden. Het is handig om er ook aan de voorkant nog een afdakje boven te maken. Het is lichtgewicht materiaal en gevoelig voor wind, leg de box daarom ter preven-tie van het wegwaaien vast.’Er zijn allerlei andere mogelijkheden om met eenvoudige, voordelige materialen schuilplekken te maken voor zwerfkatten.

SAZ biedt ijsboxen voor Amsterdamse zwervers

Winterlezingen op IJburgEen speciale lezingencyclus van het Kattengedragsadviesbureau, voor koude winteravonden.

Lezing 1: Probleemgedrag voorkomen en verhelpen. Datum: 20 december 2013Lezing 2: Eetproblemen aanpakken en voorkomen. Datum: 3 januari 2014Lezing 3: Kattenconflicten voorkomen en verhelpen. Datum: 10 januari 2014Lezing 4: Plasproblemen verhelpen en voorkomen. Datum: 24 januari 2014

Tijd: 20.00-21.45 uur.- Kosten: € 22,50 Adres: Joris Ivensplein 108, 1087 BP AmsterdamAanmelden? Vraag een inschrijfformulier aan bij info@kattengedragstherapie.nl

foto © Stichting Amsterdamse Zwerfkatten

Chippen en castreren in AmsterdamVoor mensen met een minimuminko-men kunnen de kosten van het castreren van een poes of kater en de kosten van het chippen van hun kat een onoverko-melijk probleem zijn. Stichting Amster-damse Zwerfkatten (SAZ) biedt hulp; Amsterdamse minima kunnen hier terecht voor gratis castreren en chippen. Bel voor meer informatie en het maken van een afspraak de SAZ: 020 6190357.

Reactie van een cursistDe cursus ‘Katten verzorgen in de praktijk’ was uitstekend! Gisteren een en ander in de praktijk kunnen oefenen. Casten (mijn oudste kat) stond zowaar toe dat ik probeerde zijn tandjes te poetsen. En het spelen op de uitgelegde wijze werkte ook uitstekend!Groetjes, Katja

7

Er komen veel vragen van lezers met oudere katten die ‘ineens’ probleem-gedrag vertonen. Vaak realiseren mensen zich niet dat bij probleem- gedrag de kans op ziekte groot is, en dat dit bij senioren nog sterker geldt.

Voor katten geldt net als voor mensen: hoe ouder hoe meer kans op ziekte. Met

het klimmen der jaren wordt de dieren-arts nóg belangrijker. Vanaf acht à tien jaar is een jaarlijkse seniorencheck aan te bevelen: het gewone jaarlijkse onderzoek, aangevuld met bloed- drukmeting, urineonderzoek en bloedonderzoek. Inderdaad, dat kost wat. Maar dat hoort bij verantwoord huisdierenbezit.

Door ziektes in een vroeg stadium op te sporen, kan de schade zo veel moge- lijk worden beperkt. Niet alleen de fysieke schade, maar ook die aan het welzijn. Vaak kan een dieet of dagelijkse pijnstilling de kwaliteit van leven al enorm verhogen.

Je moest eens weten hoeveel oude katten ziek zijn, pijn lijden en niet worden behandeld. Vaak komt dat door onwe-tendheid van hun mens(en). Vaak ook omdat mensen zo eigenwijs zijn te denken dat ze het zelf wel kunnen zien als hun oudje wat mankeert. Wat ze niet weten is dat katten pijn en ziekte zo veel mogelijk verbergen, en vaak lijden in stilte.

Wanneer senioren zich anders beginnen te gedragen, is het zaak om snel naar de dierenarts te gaan. Voorbeelden van gedragsveranderingen die je bij oudjes vaak ziet en die zeer vaak samenhangen met ziekte: minder of juist veel meer (willen) eten, meer of minder drinken, aanhankelijker worden of juist afstande- lijker, agressie bij aanraking of optillen, de voerbak aanvallen, oorverdovend miauwen, agressie en abnormaal veel slapen.

Goede (preventieve) medische zorg is een kwestie van eerbied hebben voor de grijze, rode, zwarte of witte haren van je kat!

ELLES NIJSSENElles Nijssen is verbonden aan het Kattengedragsadviesbureau. Zij schrijft over kattengedrag voor De Telegraaf en kattenblad Majesteit en zet zich in voor de FWF.

facebook.com>EllesNijssen Kattengedragsdeskundige

Oudjes: de dierenarts is extra belangrijk

Foto © Elles Nijssen.

8

Dierenarts Herman Aa uit Deventer wil goedkope dierenverzekeringen aanbieden voor mensen met een minimuminkomen. Steeds meer minima kunnen de rekening van de dierenarts namelijk niet betalen. Een verzekering is voor hen vaak te begrotelijk.

Dierenartspraktijk introduceert Huisdier Preventieplan

Verantwoord huisdierenbezit betekent onder meer dat kattenbaasjes jaarlijks met hun kat naar de dierenarts gaan voor medische controle en inentingen. Oók als het dier gezond oogt.

Helaas vormen de kosten van zo’n jaarlijkse APK (Algemene Poezen Keuring) voor nogal wat eigenaren een struikelblok. Dierenartsenpraktijk Naarden introduceerde daarom het Huisdier Preventieplan, waarmee de vaste kosten van controle en inentingen worden verdeeld in een vast maandbedrag, met een aantrekkelijke korting.

Dit slimme concept biedt voordelen voor beide partijen: de klant is voordeliger uit en de dierenarts heeft een vaste klant. Twee vliegen in één klap dus. Eigenlijk zelfs drie, want iedere kat is gebaat bij een jaarlijkse APK. In Amerika en Engeland wordt dit concept al veel toegepast.

Huisdierenverzekeringen voor minima?

Voor alle katten van Nederland en België zijn er nog speciale nieuwjaars-wensen:• Marcellina Stolting: ‘Ik wens dat we

als samenleving in 2014 met elkaar in gesprek gaan om kattenhaat op te lossen door overlast te beperken.’

• Esther Plantinga: ‘Voor iedere kat, maar speciaal voor de asielkatten, wens ik voor het nieuwe jaar een baasje dat hem begrijpt, vertroetelt, en liefheeft zonder daar iets voor terug te hoeven.’

• Marieke Knies: ‘Mijn nieuwjaarswens voor 2014 is dat alle katten een oplettende eigenaar hebben of krijgen, die op tijd aan de bel trekt bij typische kattenklachten als “hij doet het niet” zodat we tijdig goede diergeneeskundige zorg kunnen bieden, en niet al vanaf het begin tien stappen achterlopen.’

• Elles Nijssen: ‘Ik wens dat er in 2014 een beginnetje wordt gemaakt voor een castratieverplichting van katten in Nederland. En dat alle kattenbaas-jes die zich nog niet echt verdiept hebben in wat voor dieren katten eigenlijk zijn en wat ze nodig hebben, dat gaan doen.’

KGA Magazine Katten, Gedrag & Welzijn wenst jou en je kat een gelukkig 2014!

9

Vorige maand is bij mijn kat een blaasont-steking geconstateerd. De pH was toen 7,5. De dierenarts schreef pijnstilling voor en herhaling van het urineonderzoek. Ik heb een plasje ingeleverd en had verwacht dat het nu allemaal goed zou zijn. Maar de pH was gestegen naar 9. Gelukkig werd er nauwelijks struviet in de urine aangetroffen.

De dierenarts raadde me aan om RC Urinary of Hill’s C/D te geven. Maar ik wil mijn katten per se geen graan in hun voer geven. Wat zit er precies in dat speciale voer dat zorgt dat de struviet oplost en de pH daalt? Wat kan ik het beste geven? Is Arden Grange Sensitive een goede keuze? Dit heeft een fosforgehalte van 1,25%.

Kathinka

Arden Grange Sensitive bevat een behoorlijk hoog fosforgehalte. Normaliter is een fosforgehalte van 0,8-1% gewenst, zeker als je een voeder langere tijd geeft. Dit vanwege het feit dat de nieren fosfor uitscheiden en dus behoorlijk belast worden met deze gehalten aan fosfor.Een urine-pH van 9 is erg hoog. Het is wel belangrijk om te weten wanneer op de

dag deze gemeten is. Als hij enkele uren na het eten wordt gemeten, dan kan hij wat hoger zijn door het zogenaamde alkali-ne-tide-effect. De achtergrond hiervan is complex, maar komt erop neer dat er door de productie van maagzuur tijdens de maaltijd een tijdelijk zuurtekort in het lichaam ontstaat. Hierdoor worden de nieren aangezet om bicarbonaat uit te scheiden om de bloed-pH te herstellen. Dit heeft een verhoging van de urine-pH tot gevolg. Dus vandaar dat het uitmaakt wanneer op de dag je de pH meet.

Je schrijft dat je liever geen Urinary wilt geven vanwege de granen. Ik snap de ‘granenhetze’ eigenlijk niet zo goed, dus ik kan je daar slecht over adviseren.

Wat de urineverzurende stoffen in RC Urinary betreft: deze zijn DL-methionine en calciumsulfaat. Methionine is een aminozuur afkomstig van eiwitten. Dit aminozuur bevat sulfaten die een verzu-rende werking hebben op de urine. De sulfaatgroepen van calciumsulfaat hebben dezelfde werking.

Ik denk dat het met name ook van belang is dat je het drinkgedrag van je kat gaat

stimuleren. Water is zeer belangrijk en helaas zijn veel katten slechte drinkers. Door de wateropname te verhogen kun je een heleboel kristallen in de urine voorkomen.

Succes met je kat. Hopelijk zijn de problemen snel onder controle.

Heb jij ook een vraag aan Esther over kattenvoeding? Stel hem hier.

ELLES NIJSSEN

ESTHER HAGEN - PLANTINGAEsther Hagen - Plantinga is dierenarts, universitair docent en onderzoeker diervoeding aan de Faculteit diergeneeskunde te Utrecht. Zij is gespecialiseerd in voeding van honden en katten en heeft haar eigen diervoedings- adviesbureau, Nutrissues.

Hoog fosforgehalte in voer belastend voor de nieren

Dieren kunnen ziekteverwekkers als bacteriën, virussen en parasieten bij zich dragen waardoor mensen ziek kunnen worden. Toxoplasma is zo’n parasiet. Hij kan de ziekte toxoplasmose veroorzaken. Door katten ertegen in te enten zou het aantal mensen met toxoplasmose beperkt kunnen worden. Op dit moment is er echter nog geen werkende inenting beschikbaar.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voert momenteel een onderzoek uit naar Toxoplasma in samenwerking met de Faculteit Dierge-neeskunde, Universiteit Utrecht. Via een online vragenlijst hopen de onderzoekers inzicht te krijgen in hoeverre je met Toxoplasma en de risico’s voor de mens bekend bent en of je bereid bent om je kat in te enten om toxoplasmose bij mensen

te voorkomen. Deze informatie is van belang om te kunnen beslissen over de verdere ontwikkeling van een vaccin.

Het invullen van de vragenlijst kost ongeveer vijftien minuten. Deelname is anoniem.

Online vragenlijst over toxoplasma-vaccinatie

10

Vanaf 2007 verzamelt het Meldpunt Schietincidenten van het Kattengedragsadviesbureau gegevens uit de media over beschoten katten in Nederland. Het aantal illegaal neer- geschoten katten levert een triest beeld op. En dan is dit zelfs nog maar het topje van de ijsberg, want niet alle schiet- incidenten komen in de openbaarheid.

Om de schietincidenten beter te kunnen monitoren verzoekt het Meldpunt Schietincidenten dierenartsen die een beschoten kat binnenkrijgen dit te melden via info@kattengedragstherapie.nl. Het is voldoende om te vermelden dat er een schietincident is geweest, wat de verwonding van de kat is, of hij het wel/niet heeft overleefd, indien dit bekend is in welke omgeving hij beschoten is (veld, wijk of bos) en indien bekend met wat voor wapen. Gegevens van de eigenaren zijn niet nodig, dierenartsen kunnen dus ook zonder overleg met de eigenaren melden.

2007 82008 152009 122010 162011 412012 152013 22

Geweer 4Luchtbuks 29Bolletjespistool 1

veld 5wijk 15bos 1

Dat het beschieten van katten geen Ver-van-mijn-bed-show is blijkt niet alleen uit de cijfers, maar ook uit de boze e-mails die het Meldpunt Schietincidenten ontvangt. Zo mailde een katten-hater die zichzelf ook nog dierenvriend durft te noemen:

‘Ik heb overlast van andermans kutkatten, waardoor de vogels uit mijn tuin blijven. Voordat ik ergere dingen ga doen vraag ik me af of er een methode is zodat ik de katten niet hoef af te schieten maar gewoon kan weren of verjagen? Ik ben namelijk een grote dierenvriend en heb respect voor alles wat leeft, maar ik wil geen overlast van andermans katten hebben!Ik heb al in een straal van honderden meters rondom mijn huis pamfletten opgehangen met het verzoek om je kat geen overlast te laten bezorgen, maar er komt maar geen verandering! Ik wil die katten niet dood maken, maar als het niet anders kan doe ik dat wel!’

Heb jij tips hoe we het aantal schietincidenten kunnen beperken? Mail de redactie.

Is je kat beschoten? Meld het!

Bij het Meldpunt Schietincidenten kun je schietincidenten op drie manieren melden:

Je kunt mailen naar: schietincidentkat@gmail.comJe kunt iedere maandag tussen 19.00 uur en 20.00 uur bellen naar 06-31789182, vanuit België +31- 6-31789182. Je kunt ook online melden.

Van de 129 slachtoffers zijn er 46 bezweken aan hun verwondingen.

Vanaf 2011 houdt het Meldpunt ook bij met welk wapen er geschoten wordt

Eveneens vanaf 2011 wordt geregistreerd in welke omgeving er wordt geschoten. Dit gebeurt gewoonlijk zelfs in een woonwijk!

Opnieuw meer schietincidenten op katten

11

Voor me op tafel zit Fee, een rasloze kat van dertien jaar. De klacht is dat ze al wat langere tijd niet zo goed eet maar wel veel drinkt. Fee is inderdaad vermagerd en haar vacht ziet er wat plukkerig uit. Ook is ze wat uitge-droogd. Na verder onderzoek blijkt dat haar nierwaarden (ureum en creatinine) gestegen zijn in het bloed en dat ze erg waterige urine heeft. De conclusie is dat ze hoogstwaar-schijnlijk chronisch nierfalen heeft.

Chronisch nierfalen is een van de meest voorkomende aandoeningen bij oudere katten. De ziekte ontstaat langzaam, in maanden tot jaren. Pas in een laat stadium treden er klachten op, als circa 70% van de nierfunctie verloren is gegaan. Dit komt omdat de nieren een grote reservecapaciteit hebben. Vaak is de precieze oorzaak van het nierfalen niet meer te achterhalen.

Functies van de nierenDe nieren hebben een aantal belangrijke functies. Ze zorgen voor het filteren en afvoeren van afvalstoffen die ontstaan bij de stofwisseling. Daarnaast regelen ze de waterhuishouding en de bloeddruk. En hoe veel vocht er dagelijks wordt uitge-scheiden in de vorm van urine. Ze spelen ook een belangrijke rol bij de mineralen-balans (kalium, calcium, fosfaat etc.) en de zuur/bas balans in het bloed. Ten slotte produceren de nieren een aantal hormo-nen. Onder meer EPO, een stofje dat zorgt voor de aanmaak van nieuwe rode bloedcellen door het beenmerg. Fees klachten van minder eten en meer drinken/plassen zijn vrij typisch. Het valt echter niet altijd op als een kat meer plast. Andere verschijnselen die kunnen optreden zijn braken, een slechte adem en lusteloosheid.

BloedonderzoekBij bloedonderzoek zijn de nierwaarden

(ureum en creatinine) verhoogd. Daar-naast kan er bloedarmoede optreden en kunnen er afwijkingen in de gehaltes aan kalium, fosfaat en/of calcium optreden. De urine is slecht geconcentreerd (te waterig) en kan te veel eiwit bevatten. Soms hebben katten met nierproblemen een te hoge bloeddruk. Zowel te veel eiwitverlies via de nieren als een hoge bloeddruk kan het nierprobleem verger-geren. Bij Fee was alleen haar kalium wat verlaagd. Na overleg met de eigenaar is besloten om Fee enkele dagen op te nemen. Tijdens de opname is haar vochtbalans hersteld door middel van een infuus. Omdat haar kalium ook wat aan de lage kant was, is dit aangevuld. Met allerlei lekkere hapjes en medicijnen tegen de misselijkheid kreeg Fee haar eetlust weer een beetje terug. Na drie dagen infuus voelde ze zich stukken beter. Haar nierwaarden waren wat gezakt en de kalium was genormaliseerd. Ze mocht dus naar huis.

Kwaliteit van leven verbeterenKatten met chronisch nierfalen zijn voor de rest van hun leven nierpatiënt. De aandoening is vaak te vertragen en lange tijd (maanden tot jaren) onder controle te houden met behulp van een goede behandeling en regelmatige monitoring, waardoor de kwaliteit van leven verbeterd wordt. De belangrijkste pijler van de therapie bij nierproblemen is het consequent geven van nierdieet. Goede nierdiëten zijn verkrijgbaar bij de dierenarts. Super-marktvoeding waarop staat ‘goed voor de nieren’ is dus echt niet hetzelfde! Een nierdieet bevat onder andere minder fosfaat, zout en eiwit. Het eiwit dat erin zit is erg goed verteerbaar. Zo worden de nieren zo min mogelijk belast en wordt de nierfunctie die nog over is zo lang mogelijk behouden. Daarnaast raad ik aan om regelmatig ureum, creatinine, fosfaat, kalium en calcium te laten bepalen, de

bloeddruk te meten en het eiwitgehalte in de urine te meten. Mochten er afwijkingen zijn, dan kunnen die aangepakt worden met medicijnen (zoals fosfaatbinders, kaliumsupplementen, bloeddrukverlagers en/of medicijnen die de eiwituitscheiding van de nieren beperken).

Goed drinkenDaarnaast is het van belang de vocht- balans van de kat op peil te houden. Als eigenaar kun je hierbij helpen door bijvoorbeeld het aanbieden van natvoer (natuurlijk wel nierdieet, anders zit er weer te veel fosfaat in en minder goed verteer-bare eiwitten), het plaatsen van meerdere waterbakken met vers water, een water-fonteintje of het aanbieden van water met een smaakje, zoals wat tonijnwater door het drinkwater. Mocht een kat wat verminderde eetlust hebben, probeer dan eens kleine beetjes voer per keer aan te bieden of warm het natvoer eventjes op in de magnetron. Ook zijn er medicijnen om de misselijk-heid te bestrijden en/of de eetlust op te wekken.

Fee doet het voorlopig gelukkig goed en eet haar nierdieet met smaak.

Chronisch nierfalen: Consequent nierdieet geven is de belangrijkste pijler van de therapie

MARIEKE KNIES Marieke Knies is dierenarts bij Cat Friendly Clinic Rijnoever in Alphen aan den Rijn. Zij studeert bij de European School for Advanced Veterinary Studies om European Master of Small Animal Veterinary Medicine te worden. Al haar keuzevakken gaan over kattengenees-kunde. Zelf heeft Marieke drie katten.

12

Heb jij een leuke, scherpe foto van jouw kat met prooi? En vind je het leuk om je huistijger terug te zien in dit magazine? Mail je foto dan naar info@kattengedragstherapie.nl, met in de berichtregel ‘Prooi kat’. Zet je eigen naam, die van je kat, en de prooisoort erbij. Aanvullende informatie is uiteraard welkom!

Jouw kat in dit magazine?

Onderzoekers lieten twintig katten luisteren naar vier stemmen. Drie onbekenden en hun baasje riepen de kat zijn naam. De katten reageerden heviger op de stem van de eigenaar door te bewegen met de oren, staart of kop dan bij de onbekenden. Maar ze maakten geen aanstalten om hun baasje te zoeken. Diverse media concludeerden daaruit dat katten niet luisteren naar wat hun mensen zeggen en zelfs dat ze niks om hun mensen geven. Uit het onderzoek bleek echter wel degelijk dat de testkatten anders reageerden op de stem van hun eigenaar, alleen niet zo uitbundig.

Wordt je kat blij als hij je stem hoort?

Kattenziekte bij katten van particulieren in UtrechtIn Groenekan (provincie Utrecht) is rond 20 december 2013 kattenziekte geconstateerd bij katten van particulieren in een straat met veel andere niet-ingeënte huiskatten. De incubatietijd van deze ziekte is vier à zes dagen. De uitbraak wordt dan ook vlak voor de kerst verwacht. Na uitbraken van kattenziekte in Spijkenisse en Den Helder, lijkt Utrecht nu aan de beurt te zijn. Helaas bestaat er geen wettelijke mel-dingsplicht. Daardoor vindt er geen dataopbouw plaats van waar uitbraken plaatsvinden en hoe groot die zijn. Kattenziekte is meestal dodelijk en is eenvoudig te voorkomen met een inenting. Ook katten die nooit buiten komen kunnen het virus krijgen en moeten dus worden ingeënt.

Nierdieet is helaas minder smakelijk. Nogal wat katten eten het met lange tanden, of helemaal niet. Zou het niet fijn zijn als er iets bestond wat je over het (natte) nierdieet kunt doen, dat de smakelijkheid ten goede komt én niet schadelijk is voor de nieren, een soort jus dus? Of als er een smaakmaker voor water zou zijn om het drinken van nierpatiënten te stimuleren, en dan een die ook de nieren niet belast? Weet iemand of iets dergelijks bestaat? Mail de redactie, ook als het iets is wat alleen in het buitenland verkrijgbaar is!

Smaakmakervoor nierdieet?

Denise van Lent doet onder begeleiding van prof. Van Straalen (VU) en Marcellina Stolting (Kattengedragsadviesbureau) onderzoek naar obesitas bij katten. Hiertoe weegt ze o.a. katten in dieren- klinieken. Deze foto is gemaakt bij Dierendokters Schiedam.

13

JET BIJEN Jet Bijen is docent vakopleiding honden en katten trimmen en auteur van (vak)literatuur. Daarnaast heeft ze een trimsalon en is ze paraveterinair.

In de winterse atmosfeer kan de kattenvacht spectaculair veranderen. Van een prettig aaibare pels kan deze al na één nachtvorstje veranderen in een statische, knetterende vacht.

Zowel voor ons als voor de kat is dit een onprettige omstandigheid. Wij krijgen een voelbaar schokje bij de geringste aanra-king. Het aaien leidt bovendien tot enerzijds een klevende vacht en anderzijds een waaiertje opstaand haar. Door het dagelijkse onderhoud dat de poezentong pleegt komt het doorgaans wel goed.In de winter is de vacht volledig in rust. De tong hoeft niets anders te doen dan talg en vocht over de vacht te verspreiden, een enkel vuiltje, stofje of schilfertje op te likken en alles wat scheef staat weer te ordenen. Met wat extra vocht in onze verwarmde huiskamers helpen wij ook een handje.

HarenharnasVoor katten die zichzelf niet (helemaal) kunnen verzorgen kan de winter heftiger uitpakken. Dit betreft lang- en halflang- harige katten maar ook kortharen bij wie pijn, een handicap of overgewicht de poetsbeurten belemmeren.Juist in deze periode hebben uitgedroogde haarschubben baat bij een kattentong die het vettige goedje uit de talgklieren over de haren uitsmeert. Blijft deze verzorging uit dan haken de schubben van de dicht tegen elkaar liggende wolhaartjes zich in elkaar. Het gevolg is een beginnende klit. Wordt zo’n klittend vlokje niet opgemerkt, dan kunnen elkaar belendende groepjes haren aansluiten in een korte tijd een viltplakkaat vormen.In zo’n dichte haarmassa komt geen haarschub nog aan de broodnodige talg toe waardoor de viltplakken nog verder krimpen en verharden. De zeer soepele kattenhuid wordt hierdoor in kleine plooitjes als het ware opgenomen in de klit. Dit is het moment waarop de kat werkelijk lijdt. Er zijn katten die uit pure wanhoop hun tanden in een viltplaat zetten en deze van hun getergde katten-velletje afrukken. Niet zelden scheurt daarbij de huid. Andere dieren worden apathisch door hun harenharnas. Zo ver

wil niemand het laten komen en dit artikel is er dan ook op gericht om wintervilt te voorkomen.

Wat staat je te doen?Allereerst draag je zorg voor een gezonde luchtconditie in je huis, zowel voor je eigen welzijn als dat van je kat. Het maakt overigens niet uit of je dier al of niet buiten komt, winterse atmosfeer betreft beide groepen. Natuurlijk eet je kat kwaliteits-voeding en neem je dagelijks de tijd om het dier te controleren en observeren. Alleen dan merk je (lichte) veranderingen in kattenlijf en –leden op. Daarbij is het plezierig als je kat betasting toestaat want het is de bedoeling dat je beginnende klitten met de vingers opspoort. Als poes zichzelf niet (goed) meer kan poetsen is daar een oorzaak voor! Een bezoek aan de dierenarts is noodzakelijk als je de oorzaak niet kent. Pijnklachten van bek of gewrichten zijn te verhelpen. Grote kans dat een bejaarde kat zichzelf weer verzorgt als die afgebroken kies of stijve rug weer behandeld is. Verhaart je kat op dit moment, eind december, dan is de haargroeicyclus ontspoord. Dit is soms een aanleiding voor de kat om het poetsen te staken.

Helpen als het moetZodra de vacht niet glad meer aanligt, in ‘ribbels’ openstaat of er groepjes haren bij de haartoppen aaneenkleven, moet er iets gebeuren. De beste optie is een wasbeurt met de poezentong. Blijkt dit niet (meer) mogelijk dan nemen wij dit over. Door simpelweg met een licht vochtig was-handje of microvezeldoekje te aaien in de haargroeirichting doe je al goed werk. Dit mag desnoods dagelijks herhaald worden. Voorkom wrijving en druk.Voelt de vacht oneffen aan dan is mogelijk de ondervacht aan het klitten. Met een klein slickerborsteltje (Lawrence, 5,5 bij 4 cm borstelblad) mogen eens per week de oneffen vachtdelen geaaid worden. Maak korte slagen, niet langer dan de poes zelf zou doen. Doe eerst het laagste deel met de groeirichting mee, dan twee centimeter hoger, etc.Bij veel dieren betreft het slechts een baantje van de schouders tot de staart

aanzet. Beperk de zorg tot de probleem-gebieden en laat de kat zelf doen wat ie zelf kan!

AlarmBij ernstiger gevallen is losjes aaien met een doekje en miniborstel niet meer toereikend. De klitjes voelen dan hard aan. Reeds losgelaten haartjes blijven in het viltplaatje vastzitten waardoor de plukken een ‘drakenrugeffect’ krijgen. Hiervoor heb je een metalen ‘hondenkam’ nodig, de tanden minstens drie millimeter van elkaar. Je gebruikt er slechts de drie eerste tanden van. Richt de kam verticaal op de klit en ‘til’ met de tandjes de top van het klitje op. Je zult zien dat het bovenste plukje loskomt. Meer is ook niet nodig, de haren laten in een keer los. Uiteraard lukt dit niet meer bij een volledig vervilte vacht. Maar met bovenstaande tips voorkom je dit rampscenario.Is het gelukt de klitjes met de kam uit de vacht te tillen, dan zal de huid wellicht dunbehaard zijn. Dit groeit in de winter niet zo snel in maar over twee maanden is er een nieuw vachtje zichtbaar. Is de vacht eenmaal in deze fase beland, blijf hem dan (mede) verzorgen op de minst invasieve manier. Met doekje, miniborstel en, alleen bij viltklitjes drie punten van de kam.Probeer echter af en toe of de atmos- feer al verbeterd is en of poes het weer zelf kan.

Waarom niet gewoon regelmatig flink borstelen en kammen? Daarover de volgende keer meer!

Wintervilt bij kortharige katten

14

50,000 years of genetic uniformityThe low genetic diversity of the Iberian lynx may not decre-ase the species’ chance of survival looking at DNA from Ibe-rian lynx fossils shows that they have had very little genetic variation over the last 50,000 years, suggesting that a small long-term population size is the ‘norm’ in the species and has not hampered their survival.

Conservationists previously thought that having low genetic diversity would doom a species to extinction, through inbree-ding and reduced ability to adapt to changing environments. Such a lack of genetic diversity, also seen in other cat species such as African cheetahs, lions of the Ngorongoro crater and the Florida panther, is usually thought to be the result of population bottlenecks. The effect of human activity or the dramatic ecosystem changes at the end of the last ice age caused by the Holocene warming around 10,000 years ago are common explanations for the phenomenon. However, when researchers in Spain, Denmark and Sweden extracted DNA from the fossil bones and teeth of Iberian lynx, covering a period of at least the last 50,000 years, they found no genetic variation over that period. They were looking at mitochondrial DNA – a part of the genome that is usually very variable.

Iberian lynx: the most threatened cat species“At first this result was very surprising,” said Ricardo Rodríguez from the Instituto de Salud Carlos III in Madrid. “It is not unusual to see low genetic diversity in living members of a species, but when people have looked at fossil DNA – especially from fossils older than 10,000 years – much more diversity is usually seen.” In collaboration with researchers at UCL (University College London), they were able to show that such patterns are best explained by relatively small long-term population sizes over that period. “To

see so little genetic diversity over such a long period of time indicates that population’s sizes were moderate” said Professor Mark Thomas from the Department of Genetics, Evolution and Environment at UCL. “But if small populations can exist for so long and with so little genetic diversity then this must say something about the survivability of similar endangered species today.” The Iberian lynx is currently considered the most threatened cat species in the world and is the most endangered carnivore in Europe. The International Union for Conservation of Nature has classified it as critically endangered. Despite being distributed throughout the Iberian peninsula in the past, lynx are now only found in two small isolated populations in southern Spain which together harbour no more than 279 individuals. This recent reduction in population size has been caused by habitat destruc-tion, the decline of its main prey species – the European rabbit – and excessive hunting, even in the recent past.

Not doomed by genetics“Most importantly, these results show that low genetic diversity in the Iberian lynx is not in itself an indication of a population in crisis” said Dr. Love Dalén from the Swedish Museum of Natural History, senior author on the study. “What’s more, our results may help conservation biologists to assess how large a populati-on needs to be to ensure its long-term survival, something which is a topic of an ongoing debate in many countries, especially for large carnivores.” “One clear message of our study is that a lack of genetic diversity in an endangered species should not hamper conservation efforts” added Dr. Cristina Valdiosera from Copen-hagen University. “It’s a myth that certain species are doomed by their genetics. If a species is doomed, it is only doomed by a lack of will to conserve it”. More information: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21864323

Survey on human-animal relationships

The project titled ‘A sociological analysis of human- animal relations’ shall investigate various factors associated with human-animal relationships. There will be a focus on the different experiences and circumstances which affect the quality of these relationships and how these can be associated with companion animals/pets being relinquished to animal shelters. Beyond better understanding human-animal relations, it is also hoped that the findings of this research will allow for improvements in support services and information availability and quality. There are two versions of the survey: one for continuing owners/guardians; and one for people who have had to give up their animal to a shelter

Thank-you very much for your time, it is greatly appreciated!

English part

15

Zit jij met vragen over je kat? Wil je bijvoorbeeld weten waarom hij bepaald gedrag vertoont, of er iets aan hinderlijk gedrag te doen is, en of je zijn leven kunt veraangenamen? En wil je om wat voor reden dan ook geen gedragstherapie? Dan kan het zinvol zijn de Budgetservice in te schakelen. De adviseur in jouw regio komt dan op afspraak op huisbezoek. Zo’n bezoek duurt een uur. Je krijgt praktische informatie, 100% katvriendelijke tips waarmee je direct aan de slag kunt en je kunt uiteraard vragen stellen.

De Budgetservice is al beschikbaar in Groningen en Leiden. Vanaf nu ook in Amsterdam. Jolien Wolvers is daar de adviseur Budget-service. Jolien is zich een aantal jaren geleden gaan verdiepen in katten. Ze werd toen zelf voor het eerst eigenaar van een kat. Daar is het allemaal mee begonnen de niet’-aflatende drang naar kennis over katten. Ze heeft opgedaan door veel te lezen en cursussen te volgen. Onder andere een cursus ‘Katten verzorgen’ bij het KGA, die ze ook goed kon gebruiken bij het oppassen voor de Kattenoppasservice Nederland waar ze sinds 2011 werkt. Ook volgde ze een cursus EHBO voor dieren bij de Dieren- ambulance in Amsterdam in juni 2013. Haar laatste cursus was de cursus ‘Poespas: alles over kattig gedrag’ bij Edupet in oktober 2013. Sinds 2012 geeft ze ook advies op het Forum kattengedrag [link http://kattengedrag.forumup.nl]. Verder is ze project- coördinator bij de Feline Welfare Foundation en is ze aan het afstuderen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.Jolien geeft graag adviezen aan eigenaren om het leven van hun katten zo leuk mogelijk te maken.

BUDGETSERVICE: nu ook in Amsterdam

Jolien Wolvers met Mik

16

19 januariJe kat begrijpen: katse communicatie

Voor wie?: Iedereen die meer wil leren over het gedrag van katten en de interpretatie van de subtiele vormen van commu-nicatie van de kat.

Programma09:30-11:30 Communicatie en lichaamstaal11:30-11:45 pauze11:45-12:45 Communicatie en probleemgedrag12:45-13:30 lunch13:30-14:20 De invloed van de neus en geuren14:20-14:30 pauze14:30-15:15 Communiceren met markeren15:15-15:30 pauze15:30-17:00 Hoe communiceren katten onderling?Tijd: 10.00-17.00

LocatieDen Egger, Scherpenheuvel-Zichem BE.

26 januari Asiel Special- 2

Voor wie?: Asielmedewerkers en vrijwilligers.

Programma - Populatiemanagement- Stress en hygiëne- De kat in het asiel- Huisvesting van de kat- Een nieuw baasje- Ingestie kat- Nieuwe en katvriendelijke methode om angstige katten

sociaal te makenTijd: 10.00-17.00

KGA Kattendagen in januari

DocentMarcellina Stolting, kattengedragstherapeut

Prijs€ 85,- inclusief lunch en lesmap. Aanmelden via info@kattengedragstherapie.nl.Er zijn folders, boeken en welzijnsproducten voor katten aanwezig.

LocatieKatten Cursus Centrum Amsterdam, Joris Ivensplein 108, Amsterdam IJburgOp zondag is het gratis parkeren.

© Karena van Dijk Brits Korthaar Suki met prooi

17

Cursusoverzicht KGA Kattendagen Het Kattengedragsadviesbureau organiseert regelmatig KGA-Kattendagen. Dit zijn cursusdagen in Nederland en België, met steeds verschillende verdiepingsthema’s op het gebied van kattengedrag. Hieronder ons cursusprogramma voor het komende jaar. Voor deze Kattendagen is inschrijven nog mogelijk tot 2 dagen voor aanvang. Ons cursusaanbod voor 2014

Datum Plaats Thema19 januari 2014 KGA Kattendag Scherpenheuvel BE Begrijp je kat: alles over communicatie

26 januari 2014 KGA Kattendag Amsterdam Asiel special 2: nieuwste ontwikkelingen

9 februari 2014 KGA Kattendag Amsterdam Gastgezin special

15 februari 2014 KGA Kattendag Groningen Emoties van katten en affectie

9 maart 2014 KGA Kattendag Amsterdam Asiel special 1

16 maart 2014 KGA Kattendag Amsterdam Fokker special 1

5 & 6 april KGA Weekend Academie Amsterdam Katten verzorging in de praktijk (2 lesdagen)

12 april KGA Kattendag St.Job BE Stress en de rol van huisvesting

11 mei KGA Kattendag Amsterdam Fokkers special 2

18 mei KGA Kattendag Amsterdam Begrijp je kat: alles over communicatie

31/5 en1/6 KGA Weekend Academie Oegstgeest Special gedragsproblemen (heel weekend)

Voor meer informatie kijk hier

Gratis Katten Advies LijnHeb jij een vraag over je kat?Blijf er niet mee rondlopen! Bel de gratis Katten Advies Lijn 020-4160883. Elke dinsdag van 17.00-18.00 uur professioneel en katvriendelijk advies.

Lukt het je niet om op dit tijdstip te bellen?Dan kun je ook gratis je vraag stellen• op het Forum kattengedrag http://kattengedrag.forumup.nl• aan dierenvriend@telegraaf.nl (mogelijk wordt je vraag dan in de krant beantwoord)• bij de Sophia Kattenbond

Wil je liever bellen met de Katten Advies Lijn? Dan kun je tegen vergoeding een bel- of Skype-afspraak maken op een geschikter moment. Dat kan via info@kattengedragstherapie.nl.

18

MAGAZINE

Dit magazine wordt maandelijks kosteloos verspreid vanaf 2002 en heeft inmiddels 15.000 abonnees, zowel professionals als niet-professionals. Onder de professionals zijn (medewerkers van) dierenspeciaalzaken, asiels, kattentrimsalons, dierenartsenpraktijken, kattenfokkers, en producenten en toeleveranciers van kattenbenodigdheden. Je vindt het Kattengedragsadviesbureau ook op Facebook, Twitter, Youtube en www.kattengedragstherapie.nl.

CONTACTGEGEVENS

Websites:http://www.kattengedragstherapie.nlhttp://www.kattengedragcentrum.nl

Forum:http://kattengedrag.forumup.nl

E-mailadressen:info@kattengedragstherapie.nl kattengedragstherapie@gmail.com (voor grote bestanden: foto’s en filmpjes)

Cursusinformatie en inschrijvingen:info@kattengedragstherapie.nl

Skype:kattengedragstherapie.nl (op afspraak)

Katten Advies Lijn telefonisch spreekuur:020 - 4160883 (dinsdag van 17.00-18.00 uur)

Kattengedragsadviesbureau: 020 - 3308780

Katten Cursus Centrum: 020 - 4160547

Spoed: 06 - 43477941

Website Kattenoppasservice:http://www.kattenoppasservice.nl

Telefoonnummer Kattenoppasservice: 020 - 4230947

Het Kattengedragsadviesbureauis een Aequor-erkend leerbedrijf

COLOFON

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Kattengedragsadviesbureau.

Redactie: Elles Nijssen en Marcellina StoltingOpmaak:Karin Jansen

M.m.v.: Marieke KniesEsther Hagen-PlantingaHenrieke GroenewoldPatti JacobsWytske van de VlasakkerJet Bijen ©Kattengedragsadviesbureau. Overname van artikelen is niettoegestaan zonder onze schriftelijketoestemming.Wil je het magazine niet meerontvangen? Stuur ons dan een e-mailmet in de berichtregel ‘Uit adresbestand verwijderen’. Indien je juistabonnee wilt worden, is het sturen vaneen e-mail eveneens voldoende.

AdverterenWil je meer weten over de mogelijkheden en tarieven? Stuur dan een mail naar info@kattengedragstherapie.nl of bel: 020-3308780.