Het vriendelijke

gezicht van de

Basis

m a g a z i n e v o o r B N M O - l e d e n

Van Indiëmilitair tot diamantair

‘Atta’ Demirtas nam drie keer deel

aan Invictus Games

Kerstpuzzel

8nummer

2 0 1 8

Weer een jaar voorbij

Het jaar 2018 loopt ten einde. Een goed moment om stil te staan bij wat er dit jaar bij de BNMO is ge-beurd en vooruit te kijken naar 2019. Voor het Hoofdbestuur waren er in algemene zin weinig problemen. De relatie met het vfonds is en blijft uitstekend. Contacten met de lei-ding van Defensie en de Politie zijn verder geïntensiveerd. Bestuurlijk zijn er geen grote problemen en de fi nanciën zijn op orde. De verbreding krijgt verder vorm door een toenemend aantal leden vanuit de Politie. Met de Basis is gewerkt aan een verdere verbetering van de inhoud van de Begeleidingsprogramma’s. Op het gebied van communicatie zijn acties gestart om meer bekendheid te geven aan het werk van de BNMO. Een punt van zorg blijft het grote aantal (te) late afmeldingen voor de programma’s in Doorn.Ook bij de afdelingen is in 2018 veel gebeurd. In het algemeen werden de vele bekende en nieuwe activiteiten door de leden goed bezocht en erg gewaardeerd. Echter, niet altijd leidden nieuwe initiatieven tot succes. Enkele activiteiten moesten worden geannuleerd of in omvang teruggebracht. Een aan-dachtpunt is dat enkele afdelingen nog steeds nieuwe be-stuursleden zoeken. Verder zien we dat helaas veel leden niet bij de activiteiten van de BNMO zijn betrokken. De afdeling Noordoost Nederland heeft een onderzoek verricht naar de zogenoemde Niet Actieve Leden. In één van de eerstvolgende Kareolers zal worden aangegeven wat we doen met de aanbe-velingen van het onderzoek.Ook in 2019 is er nog veel te doen. Enkele voorbeelden: Hoe blijft de BNMO aantrekkelijk voor zijn leden en hoe kunnen we het aantal leden vergroten? Hoe kunnen we de serviceverle-ning in Doorn verbeteren? In overleg met de Basis willen we bezien of we meer programma’s kunnen ontwikkelen voor jongeren en gezinnen. Is er behoefte om programma’s regio-naal aan te bieden? Wat kunnen we verbeteren op het gebied van collectieve belangenbehartiging en voorlichting? Het for-meel installeren van de Afdeling Politie. En zo zijn er nog wel wat zaken te benoemen, aan werk geen gebrek.

Graag wil ik namens het bestuur van de BNMO allen bedanken die zich het afgelopen jaar hebben ingezet om het werk van onze mooie Bond mogelijk te maken. Tevens wens ik u allen heel prettige feestdagen en een fi jne jaarwisseling!

Bert Dedden, algemeen voorzitter

In dit nummer

Zesvoudig veteraan doet mee aan Invictus Games

Indiëveteraan Piet Schagen ontsnapte aan dood

In oktober van dit jaar deed sergeant 1 Atta Demirtas (37) voor de derde keer mee aan de Invictus Games, het sportevenement voor zichtbaar en onzichtbaar gewon-de (oud-) militairen. Kort na terugkeer in Nederland werd hij, lichamelijk en geestelijk, dienstongeschikt verklaard. In de afgelopen jaren vond hij in het trainen voor de Invictus Games een uitlaatklep. De volgende editie is in Den Haag in 2020. “Dan ben ik er ook bij, als sporter of vrijwilliger.”

Hoewel hij in Nederlands-Indië ternauwernood een aanslag op zijn leven overleefde, heeft Indiëveteraan Piet Schagen (90) ogenschijnlijk weinig last van zijn oorlogsverleden. “Maar”, waarschuwt hij, “Indië, daar kom je nooit meer vanaf.” Na terugkeer in Nederland maakte hij al snel carrière als horlogeverkoper en dia-mantair. Ook na zijn pensioen is hij nog volop actief. “Ik doe nog van alles. Volgend jaar wil ik weer paragliden.”

6

16

Fot

o: p

riv

écol

lect

ie P

iet

Sch

agen

Fot

o: p

riv

écol

lect

ie C

elal

etti

n

Dem

irta

s

Foto: Wendy Vossers

2 de Kareoler

En verder

In dit nummer

Doe mee met de Kerstpuzzel!

Kort en bondig 4Nieuwsberichten

Interview met Dick Gelder, 8de cateraar van de Basis

Interview met Uyên Lu, 10voorzitter van de Programmacommissie

Wegwijzer 15Over vergoedingen medische kosten

Lotgenotencontact 16Verslagen van o.a. duikclinic en ‘Samen PTSS’

Van de Bestuurstafel 20

Van de afdelingen 22Nieuws, nieuwe leden en overlijdensberichten

Columns 27Johan Schuurman en Daniël Knegt

Colofon

Ook dit jaar hebben we weer een kerstpuzzel met fraaie prijzen. Onder meer een VVV-waardebon ter waarde van € 100,- en 3 x twee vrijkaartjes voor de spannende oorlogsfi lm Werk ohne Autor – Never Look Away (foto) van dezelfde regisseur die eerder de bekroonde fi lm Das Leben der Anderen maakte. Een dvd van deze fi lm is een van de andere prijzen.

19

Jaargang 78, 2018, nummer 8

De Kareoler is een uitgave van de Bond van Nederlandse Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoff ers (BNMO) en verschijnt acht keer per jaar. Het blad wordt gratis toegezonden aan leden van de BNMO.

BeschermvrouwePrinses Beatrix

Hoofdbestuur BNMOAlgemeen voorzitter: Bert DeddenAlgemeen secretaris: Wim van den BurgPenningmeester: Anne-Lies TooriansVicevoorzitter: Hermy HeymannTweede secretaris: Frans DoppegieterLid: Jef Dorpmans, Iloy Goossen en Uyên Lu

AdresBNMO, Postbus 125, 3940 AC Doorntel: 0343-474110; fax: 0343-474114e-mail secretariaat: as@bnmo.nl

RedactieWim van den Burg, Bert Dedden, Jef Dorpmans, Math Goossen, Fred Lardenoye, Sebastiaan van Nieuwenhuizen en Jori Schimmel

Aan dit nummer werkten meeHenk Hokke (kerstpuzzel), Daniël Knegt, Willem Knook, Erik Kottier, Nancy Laarveld, Ministerie van Defensie, Johan Schuurman, Thuan Tu, Wendy Vossers en Marleen Wegman

OmslagfotoErik Kottier

RedactieadresRedactie Kareoler, Postbus 1027, 6501 BA, Nijmegentel: 024-3481069e-mail: redactie@kareoler.nl

Ontwerp en vormgevingAnima communicatie & vormgeving, Nijmegen

Lithografi e/drukSenefelder Misset Doetinchem

© LJP Nijmegen/BNMONiets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur

Ingeschreven in het verenigingsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Utrecht onder nummer V.477894

Verschijnt ook op geluidsbandwww.bnmo.nl

De totstandkoming van de Kareolerwordt mede mogelijk gemaakt door het vfonds met middelen uit de Nationale Postcode Loterij en Bank Giro Loterij. Uw deelname hieraan wordt daarom van harte aanbevolen.

Fot

o: C

inem

ien

38 | 2018

Kort en bondig | Bijdragen: Nancy Laarveld en Fred Lardenoye

Onderzoek onder Afghanistanveteranen

Traditioneel Kerstconcert op de Basis

Op zondag 16 december vindt het inmiddels traditionele kerstconcert van de Band of Liberation plaats op de Basis in Doorn. Het concert wordt elk jaar georganiseerd door het Veteraneninstituut, de BNMO en de Basis. De Band of Liberation zal bekende militaire muziekstukken spelen en wordt aangevuld met zang van mezzosopraan Emma Brown. (FL)

Het kerstconcert op de Basis in 2013. Foto: Erik Kottier

Het ministerie van Defensie gaat nieuw onderzoek doen onder de ruim 25.000 Nederlandse militairen die in het ka-der van de International Security Assistance Force (ISAF) in Afghanistan dienden. Daarbij gaat het om vragen als: Wat vinden zij van de nazorg van Defensie? Welke invloed had de uitzending op het leven van veteranen en hoe voelen zij zich nu?

Defensie: Meer aandacht voor thuisfrontDefensie gaat de komende tijd in gesprek met de vertegenwoordigers van het thuisfront op lokaal niveau. Doel is om de activiteiten voor het thuisfront te verbeteren op het niveau van kazernes en vliegbases. Dat zei minister van Defen-sie Ank Bijleveld tijdens de Veteranenlezing die op 15 november werd gehouden in Ede. Defensie wil komen tot een doelgroepgericht aanbod voor het thuisfront. Bijleveld erkende dat er op het gebied van informatievoorziening nog verbetering mogelijk is. “Uit onderzoek blijkt dat de tevredenheid over de informatievoor-ziening gedurende de missie minder wordt. Dan heeft het thuisfront de behoefte om meer inhoudelijk én frequenter te horen hoe het nou gaat in het missiegebied”, aldus de minister. (FL)

Het ministerie wil met het onderzoek een beter beeld krijgen van de gevolgen van de uitzending. Met de resultaten van dit onderzoek kan beter rekening worden gehouden met de wensen van militairen op het gebied van nazorg. Het onder-zoek moet volgend voorjaar worden afgerond en de resulta-ten worden onder meer vermeld in de Veteranennota die in juni 2019 verschijnt. (FL)

4 de Kareoler

Kort en bondig | Bijdragen: Nancy Laarveld en Fred Lardenoye

De door de BNMO-afdeling Politie georganiseerde Bumper-middag in Doorn op zaterdag 20 oktober was een groot succes. De middag was bedoeld voor politie-gezinnen met kinderen en een hond. De naam Bumper komt van de gelijknamige hond die als puppy in dienst gekomen is van de politie Rotterdam. De fi lmpjes van onder meer zijn opleiding tot surveillancehond zijn on-der politiegezinnen uitgegroeid tot een ware hype. De politie-eenheid Rotterdam heeft een jaarkalender gemaakt met daarop foto’s van Bumper. De opbrengst van de kalender gaat naar de stichting Hulphond (het stageadres van Bumper) en de BNMO-afdeling Politie. De kalenderverkoop op 20 oktober leverde ruim €500,- op. Kinderen van politiemensen konden op de Bum-per-middag onder meer samen met hun eigen hond een clinic volgen, die werd beloond met een Bum-per-certifi caat. Uiteraard was ook Bumper zelf aanwe-zig. (NL)

Bumper-middag groot succes!

61e Internationale Militaire Lourdes Bedevaart

Van 17 tot 19 mei 2019 vindt de 61e Internationale Militaire Lourdes Bedevaart plaats. Met als thema ‘Zoek de vrede en streef die na’ (Psalm 34, vers 15) ontmoeten militairen uit

Veteranen met de motor naar Lourdes in 2012. Foto: archief LJP

tientallen landen elkaar in een ambiance van bezinning en gebed, afgewisseld met lichtere momenten van gezelligheid en kameraadschap. Alle (post)actieve militairen en burger-ambtenaren van Defensie tot en met 75 jaar zijn welkom om deel te nemen. Zij mogen ieder één introducé(e) of be-geleid(st)er meenemen. Voor degenen die niet met een bus kunnen reizen of ouder zijn dan 75 jaar, worden de mogelijk-heden bekeken na advies van een arts. De reis kan ook per motor gemaakt worden met een speciaal reisprogramma waaronder een battlefi eld tour. Deze tour begint op 14 mei battlefi eld tour. Deze tour begint op 14 mei battlefi elden eindigt op 23 mei. De reis naar Lourdes wordt georgani-seerd door de Rooms-katholieke Geestelijke Verzorging van het ministerie van Defensie in samenwerking met de Stich-ting Militaire Lourdes Bedevaart. (FL)

Info over de reis, kosten en aanmelding (vóór 1 maart 2019 via digitaal inschrijff ormulier): www.militairebedevaart.nl. Actief dienende militairen kunnen voor informatie ook terecht bij hun aalmoezenier. Info motorreis: www.militairemotorbedevaart.nl.

58 | 2018

BNMO-lid ‘Atta’ Demirtas neemt drie keer deel aan Invictus Games

Na twintig dienstjaren en zes uitzendingen viel het sergeant 1 Celalettin Demirtas rauw op zijn dak: hij werd dienstongeschikt verklaard, geestelijk en lichamelijk. Vanaf 2012 zit hij ziek thuis met lichamelijke en PTSS-klachten. In het trainen voor de Invic-tus Games, het sportevenement voor gewonde militairen, vond hij een uitlaatklep. In oktober 2018 maakte hij voor de derde keer deel uit van de Nederlandse selectie. “De volgende keer, in 2020, ben ik er ook bij, als sporter of vrijwilliger.”

‘Laten zien dat je nogergens toe in staat bent’

Door: Marleen Wegman

Celalettin ‘Atta’ Demirtas (37) had als zeventienjarige net zijn lts-diploma op zak, toen zijn dienstplichtige broer hem aan-raadde zich aan te melden voor een functie bij de Luchtmo-biele Brigade. Dat lukte: in 1998 begon hij aan de opleiding in Schaarsbergen. Vrijwel direct daarna volgde de eerste van in totaal zes uitzendingen. Hij somt ze op: Bosnië, Macedonië, Irak en drie keer Afghanistan. Vanaf 2012 zit hij, met een korte on-derbreking, ziek thuis met fysieke en PTSS-klachten.

RavijnZelf spreekt hij van een opeenstapeling van incidenten die be-gon tijdens een oefening in Duitsland in 1999. “Toen ben ik met een Patria pantservoertuig een ravijn ingerold. Ik brak mijn rug, meerdere ribben, mijn rechterhand was vrijwel doormidden, ik had hoofdwonden en een klaplong.”Na een revalidatieperiode in MRC Aardenburg in Doorn ging hij weer aan het werk en al snel ook weer op uitzending. “En daar-na kwam de volgende uitzending en zo ging het maar door.” Tijdens alle uitzendingen zijn er incidenten geweest, waarbij naaste collega’s gewond raakten of sneuvelden. “In Helmand werden we toegevoegd aan Amerikaanse troepen. Tijdens ge-vechtsacties kwam Cor Strik om, daarna zijn berger, de Ame-rikaanse militair Alexander van Aalten. Dat zijn dingen die je meeneemt.”

Een jaar later, in 2008, in Uruzgan reed een Nederlandse Fen-nek op een bermbom. “Toen we gingen helpen, reden we zelf met een Fennek op een IED”, vertelt Demirtas. Hij liep daarbij blaasletsel op. “Uiteindelijk ben ik teruggekomen, een medi-sche repat. Weer naar Doorn om te revalideren en daarna weer aan het werk.”

GeboorteOp de opmerkingen van zijn vrouw dat hij niet meer degene was van voor de uitzending, reageerde hij niet. Dat er iets echt niet in orde was, werd duidelijk na de geboorte van hun eerste kind in 2010. “Psychisch gezien ging het helemaal mis. Ik kon niets meer, sloot mezelf op in huis. Ik was bang dat onze zoon iets zou overkomen. Ik durfde ook niet met hem weg in de auto. Het ging van kwaad tot erger.”Demirtas ontkende dat hij problemen had. “Ik ben twee jaar doorgegaan, maar ik kon thuis en op het werk niets hebben. Na de geboorte van onze tweede zoon ging het nog slechter. Ik zorgde dat ik zo veel mogelijk van huis weg was. Ik zocht pas hulp op het moment dat mijn vrouw me voor de keuze stelde: je zoekt hulp of ik vertrek.”Vanaf 2012 heeft hij deelgenomen aan diverse behandelingen. “EMDR, cognitieve therapie, van alles en nog wat. Het heeft al-lemaal wel enig eff ect gehad, maar ik had verwacht dat ik vol-

Celalettin Demirtas tijdens de Invictus Games in Sydney 2018. Foto: ministerie van Defensie.

6 de Kareoler

ledig zou opknappen. Weer dezelfde persoon zou worden als voor die tijd, maar dat is niet zo.” Hij probeerde het nog kort als militair-instructeur op de mbo-opleiding Veiligheid & Vakman-schap (VeVa). “Dat was te veel, ik kon het niet aan. Ik kon niet slapen, zat slecht in mijn vel, was continu vermoeid. Ik bereidde mijn lessen voor, maar wist vervolgens niet meer wat ik deed. Uiteindelijk ben ik weer ziek thuis komen te zitten.” Kort gele-den heeft hij gehoord dat hij dienstongeschikt is: psychisch en lichamelijk. “Na 20 dienstjaren was dat wel een heftig moment.”

Nederlands teamGedurende zijn ziekteperiode heeft hij wel de mogelijkheid ge-had om te trainen voor de Invictus Games. Vorige maand was hij voor de derde keer lid van het Nederlandse team tijdens de Games in Sydney. “Gelukkig, want ik had zo’n slecht gevoel overgehouden aan de Games van 2016 in Orlando. Ik wilde echt

‘Laten zien dat je nogergens toe in staat bent’

nog een keer.” Zijn persoonlijke doel was om met vrouw en kin-deren samen te zijn en wat te kunnen ondernemen. In Sydney kwam Demirtas uit op de onderdelen Jaguar Driving Challenge en powerliften (bankdrukken). “De driving challenge Challenge en powerliften (bankdrukken). “De driving challenge Challengging best goed, maar uiteindelijk vielen we niet in de prijzen. De lat lag ook hoog; de vorige keer won het Nederlandse team goud.” Zijn doel bij het powerliften was minimaal 140 kilo als openingsbeurt. “De tweede beurt, naar 150 kilo, ging mis, om-dat ik te snel drukte. De derde beurt lukte het ook niet meer.” Zijn belangrijkste doelstelling heeft hij wel gehaald. “Het was heel mooi dat mijn vrouw en kinderen mee konden gaan naar Sydney om het ook eens te zien. Ik heb mijn kinderen (6 en 8 jaar) verteld waarom ik thuis zit en hoe dat is gekomen.” Wat hij ze in Sydney vooral wilde laten zien, is dat ze mensen met beperkingen, psychisch of lichamelijk, niet anders hoeven te behandelen. “In het begin keken ze hun ogen uit. ‘Oh, die mist een arm, die heeft geen been.’ Dat was twee dagen en daarna heb ik ze er niet meer over gehoord.”

Den Haag 2020De volgende editie van de Invictus Games is in 2020 in Den Haag. Demirtas is er dan zeker weer bij. “In de aanloop naar Sydney hebben we training gehad van Ilja Strik, meervoudig wereldkampioen powerliften. Richting de volgende editie van 2020 blijf ik dat ook doen. Het maakt me niet uit of ik meedoe als sporter of vrijwilliger, de Invictus Games zijn iets waaraan je wilt meehelpen.” Hij vindt het al heel wat om er bij te zijn. “Iedereen maakt het op een andere manier mee, maar daar kun je elkaar echt vinden, het over problemen hebben op een ma-nier zoals het alleen kan met degenen die in eenzelfde positie zitten. Het sporten daar is een middel om te laten zien dat je nog ergens toe in staat bent.”Via de stichting De Gewonde Soldaat kwam Demirtas in aan-raking met de BNMO. “Ik wist niet eens dat er een organisatie voor gewonde militairen bestond.” Hij maakt geen gebruik van de hulp en de programma’s van de BNMO, maar leest graag de verhalen van collega’s in de Kareoler. “Om te zien dat ik niet de enige ben. Als PTSS’er heb ik wel eens gedacht: ‘doe mij maar een prothese’. Dan is zichtbaar wat er aan de hand is. Ik heb wel eens het gevoel dat mensen denken: ‘stel je niet aan, het komt wel goed’. Wat ze niet zien, is dat het je hele leven beïnvloedt; van mij, mijn vrouw en mijn kinderen. Het ene moment kan ik wel met ze naar de stad, het andere moment niet. Daar moet ik mee leren omgaan, maar dat is heel lastig.”

‘Als PTSS’er heb ik wel eens gedacht: ‘doe mij maar een

prothese’. Dan is zichtbaar wat er aan de hand is.’

78 | 2018

Dick Gelder bijna veertig jaar het sympathieke gezicht van de BNMO en de Basis

Door: Fred Lardenoye

“Vroeger ging om 12.00 uur de bar al open, dan was het al hartstikke druk. Dat waren ze gewend van de kazerne, een aperitief nemen voor de lunch.” Anek-dotes heeft Dick Gelder (58) genoeg. Bij-voorbeeld van die keer dat een medewer-ker van prins Bernhard hem geïrriteerd op de schouder tikte, omdat de prins aan hem zijn tas met favoriete wijn had toe-vertrouwd, terwijl dat zíjn werk was. Van Gelder heeft in de bijna veertig jaar dat hij in Doorn werkzaam is van alles meegemaakt. “Vroeger was het minder zakelijk. Je werd met koffi e en gebak of een welkomstborrel ontvangen. Er was altijd genoeg geld en daar werden veel leuke dingen van gedaan, ook voor het personeel. Daar was de BNMO altijd goed in. Vaak werd je partner ook uit-genodigd. Zo was er een gezamenlijke kaartavond met de leden van het Korps Landelijke Politiediensten. Toen kwam hier dus ook al politie.”

HofmeesterZijn ervaring met militairen begon in 1980, toen hij zich voor zijn nummer moest melden op de Isabellakazerne in Den Bosch. Hij werd opgeleid voor

de intendance. “Daarna werd je als hof-meester vaak weer in de richting van je woonplaats geplaatst, dus zo kwam ik bij het Militair Revalidatie Centrum in Doorn terecht. Vervolgens kreeg ik de vraag of ik niet naar ‘de overkant’ wilde gaan: het BNMO-Woonoord.”

Daar werkte hij als dienstplichtige nog onder de eerste directeur van het woon-oord, Jan Lith. Gelder hield zich bezig met het serveren van maaltijden en stond ook vaak achter de bar. “Dat was nog in de oude barakken. Ze begonnen in die tijd met de nazorgdagen, maar

‘Je bent een soort spil in het bedrijf’Elk BNMO-lid dat wel eens in Doorn is geweest, of het nu was in het voormalige BNMO-centrum of in de huidige Basis, kent Dick Gelder. Hij is al bijna veertig jaar actief als cateraar voor bezoekers, bestuursleden en medewerkers van de BNMO en de Basis. Begonnen als dienstplichtig hofmeester bij het MRC heeft hij van gastvrijheid zijn handelsmerk gemaakt. “Ik ga elke dag nog steeds met plezier naar mijn werk.”

Dick Gelder: ‘Je bent toch een soort spil in het bedrijf.’ Foto: Erik Kottier

8 de Kareoler

meer is. De cliënten zijn nu allemaal ver-spreid over het gebouw.” Positieve ont-wikkelingen ziet hij ook. “De uitbreiding naar de politie vind ik heel goed, dat le-vert ook weer meer werk op.” Het wer-ken met mensen uit geüniformeerde be-roepen vindt hij nog altijd top. “Je bent hier toch een soort spil in het bedrijf en de eerste die ze tegenkomen. Dat doet me wel wat, zeker als ze zeggen: ‘We ko-men ook een beetje voor jou, Dick!’” Toch vindt hij dat er wel wat veranderd is in vergelijking met vroeger. “Aan die oude veteranen merkte je minder dat ze een probleem hadden. Ze gingen even helemaal los. De eerste week, als de mannen alleen waren, werd er ook stevig gedronken.” Zacht pratend voegt hij eraan toe: “Dan kwamen de vrouwen en dan vroeg ik: Piet, een borreltje, een pilsje erbij? Dan zeiden die vrouwen: ’Neeeee, mijn man drinkt al twintig jaar niet meer!’ Dat was een mooie tijd.”Voor de toekomst heeft hij nog wel een tip. “Een verdere uitbreiding met andere geüniformeerde beroepen lijkt me goed; mensen komen hier graag. Je merkt bij veteranen dat ze het fi jn vinden dat het hier los staat van Defensie. Een aantal moet niks meer hebben van hun voorma-lige werkgever, omdat ze in dienst schade hebben opgelopen. Die komen schoor-voetend binnen om te kijken hoe het zit. Maar als ze weggaan, geven ze een hand en zeggen ze: Bedankt voor alles!”.

toen was het nog zo dat de mannen eerst vijf dagen apart kwamen. Pas in de tweede week kwamen de vrouwen.” In september 1981 zwaaide hij af als kor-poraal. “Met het rode erekoord”, voegt hij er glimlachend aan toe. “Ze vonden mij kennelijk toch interessant genoeg daarvoor.” Hij vond het werk zo leuk dat hij meteen solliciteerde naar de functie die hij als militair bekleed had. “Ze kon-den me goed gebruiken. Er waren name-lijk ook al bouwplannen voor wat later het BNMO-centrum zou worden.”

ZorgtaakDe clientèle bestond destijds voorna-melijk uit Indië-, Korea- en Nieuw-Gui-neaveteranen. De sfeer in die jaren be-schrijft Gelder als ‘huiselijk. “Het was ongedwongen. Als het rustig was, zei de leiding: ‘Dick, ga maar wandelen.’ Dan ging ik met een bewoner in een rolstoel het terrein op. Dus dan had je ook een zorgtaak voor veteranen. Dat kan nu niet meer, maar het was wel mooi, want daardoor had je een nog betere band met de mensen hier.” De introductie van het nieuwgebouw-de BNMO-centrum (‘de koepel’) zorgde eind 1983 voor grote veranderingen. “Voorheen was je de weekenden altijd vrij, maar nu bleven de cliënten sla-pen. Later kwam ook de tiendaagse, omdat mensen het vervelend vonden om tussendoor naar huis te gaan. Dus de weekenden zaten ook gelijk vol.” Het werd ook een stuk professioneler volgens Gelder. In dezelfde tijd werd de BNMO ook uitgebreid met de groep dienstslachtoff ers. “Die waren vaak jon-ger en dat leverde wel een kloof op. Dan werd gezegd: ‘Wat hebben jullie

nou meegemaakt?’. Dat is nu gelukkig veel minder.”

ThuisVoor Gelder zelf was de belangrijkste ver-andering dat hij in 1993 overstapte naar ‘de regelmaat’, zoals hij het zelf noemt. “Ik had inmiddels een gezin met twee opgroeiende kinderen en ik vond het ook wel eens lekker om de avonden en de feestdagen gewoon thuis te zijn. Toen er een vacature bij het BNMO-Bondsbureau was, heb ik daar gelijk op gereageerd. Het cateren van de vergaderingen deden we toen al vanuit het centrum.” Zo verzorg-de hij de catering voortaan van negen tot vijf. “Dat waren dus vooral vergaderin-gen, ook van de SFMO, de voorloper van het vfonds.”Tijdens de reorganisatie in 2005-2006 waar de overgang van het BNMO-centrumnaar de Basis uit voortgekomen is, dreig-de hij terug te moeten naar zijn oude werksituatie, maar daar had hij geen zin meer in. Met de toenmalige directeur van de Basis, Hugo van de Kamp, kwam hij er gelukkig toch uit. “Ik deed mijn werk met plezier, maar ik heb mijn poot stijf gehou-den. Van Hugo mocht ik het op papier zetten, er werd getekend en toen was het goed. Ik ga elke dag nog steeds met ple-zier naar mijn werk.” PolitieWat Gelder betreft had de huidige nieuwbouw van de Basis niet gehoeven. Het oude gebouw bood volgens hem genoeg mogelijkheden voor de nood-zakelijke aanpassingen. “Maar goed, het is toch gebeurd en het is een mooi gebouw, heel ruimtelijk. Nadeel vind ik wel dat de huiskamer van vroeger er niet

‘Je merkt bij veteranen dat ze

het ook fi jn vinden dat het hier los

staat van Defensie.’

‘Je bent een soort spil in het bedrijf’

98 | 2018

Door: Jori Schimmel

Verborgen veerkracht

Muisstil is het in de zaal als het eerste fi lmpje wordt gestart. Een fi lmpje over het Vietnam, zoals dat eruit zag tijdens de eerste jaren van Uyêns leven. De fi lm is gemaakt door een veteraan. Geen toe-val. In haar latere levensjaren, die zich na haar vlucht uit Vietnam afspelen in Ne-derland, zullen veteranen een grote rol gaan spelen in haar leven. Via Stichting de Veerkracht én als lid van het hoofdbe-stuur van de BNMO. Maar voor het zover

is heeft ze, als jong meisje, nog een lange, hobbelige weg te gaan.

VietnamoorlogAan de hand van haar boek neemt ze ons mee naar haar jeugd. Uyên groeit op in Vietnam, tijdens de Vietnamoorlog. Haar jongste jaren brengt ze, samen met haar ouders en zusjes, door op een kazerne in het zuiden van Vietnam. Onder bescher-ming van haar vader, die militair is, haar

ooms en vele vrienden waant zij zich veilig. Het zijn gelukkige jaren tót het Tet-off ensief op 30 januari 1968. Op deze dag maken verrassingsaanvallen van de Vietcong en de communisten een einde aan de relatieve rust in het land. Uyên moet samen met haar moeder en zusjes onderduiken in de schuilkelder totdat zij geëvacueerd worden naar een veiliger plek. Naarmate de tijd verstrijkt wordt de oorlog steeds duidelijker voelbaar en zichtbaar in het dagelijkse leven.Op 30 april 1975 hebben de communis-ten uit Noord-Vietnam de Republiek Viet-nam in het zuiden veroverd. Het prille democratische systeem van het zuiden moet wijken voor het totalitaire systeem, kinderen kunnen vanaf 16 jaar worden opgeroepen en ingezet worden in het leger. Na het grensconfl ict tussen Viet-nam en China in 1978 wordt de situatie steeds gevaarlijker en moeten de ouders van Uyên een drastisch besluit nemen: zij geven hun oudste vier dochters de weg naar vrijheid.

De missie van Uyên Lu

Ik tref haar in een zaaltje in een karakteristiek pand in Ik tref haar in een zaaltje in een karakteristiek pand in Den Haag, waar zij haar zoveelste lezing houdt over Den Haag, waar zij haar zoveelste lezing houdt over haar dit jaar verschenen boek haar dit jaar verschenen boek Verborgen veerkracht. Het zaaltje zit vol, haastig worden er stoelen aange-Het zaaltje zit vol, haastig worden er stoelen aange-schoven voor enkele laatkomers. Na een korte intro-schoven voor enkele laatkomers. Na een korte intro-ductie begint Uyên Lu aan het verhaal van haar jeugd. ductie begint Uyên Lu aan het verhaal van haar jeugd. Een meer dan indrukwekkend verhaal, gelardeerd met Een meer dan indrukwekkend verhaal, gelardeerd met foto’s, illustraties en… slaapliedjes.foto’s, illustraties en… slaapliedjes.

Uyên Lu: ‘BNMO-activiteiten ook lokaal organiseren.’ Foto: Thuan Tu

10 de Kareoler

ZeepiratenUyên is vijftien als zij de eerste poging doet om het communistische schrikbe-wind per boot te ontvluchten. Deze eer-ste poging mislukt en zij komt oog in oog te staan met zeepiraten. Uiteindelijk keert de boot terug naar Vietnam, waar zij zich weer bij haar familie voegt. Op haar zes-tiende onderneemt zij een tweede po-ging. Ook deze mislukt en zij belandt in de gevangenis. Pas bij de derde poging lukt het Uyên het vrije land te bereiken. Zij komt uiteindelijk terecht in Nederland en wordt opgenomen in een pleeggezin.In Nederland werkt Uyên 28 jaar in het bedrijfsleven en zet zij zich in haar vrije tijd in voor diverse maatschappelijke or-ganisaties. In deze periode werd zij zowel privé als zakelijk geconfronteerd met een aantal ingrijpende gebeurtenissen die haar emotioneel raakten. Ze vertelt: “In 2009 kwam ik in contact met iemand die heel enthousiast was over de opleiding ‘ervaringsgerichte psychosociale thera-pie’. Alleen al de term ‘ervaringsgericht’ sprak mij zo aan dat ik mij al snel voor deze opleiding aanmeldde.”

VeteranenNa afronding van haar studie wilde zij haar eigen oorlogservaring inzetten om anderen te helpen met traumaverwer-king. “Ik kende helemaal niemand met een dergelijke ervaring. Toen bracht mijn bedrijfscoach mij in contact met een ve-teraan met PTSS. Ik heb met deze vete-raan een afspraak gemaakt. Het gesprek stond eigenlijk gepland voor een uurtje, maar duurde uiteindelijk drie uur. Toen de man eenmaal zijn verhaal begon te vertellen hield hij niet meer op. Het was voor het eerst dat hij zo vrij zijn verhaal durfde te doen.”Hierna ging Uyên op zoek naar nog meer veteranen. En vond ze! Stuk voor stuk met een schrijnend verhaal. “Ik was geschokt in welke erbarmelijke omstan-

digheden sommigen leven. Nederland is toch een verzorgingsstaat? Hoe kan het dan dat deze mensen het stempel ‘uit-behandeld’ krijgen en op zichzelf aan-gewezen zijn?” In 2014 richt Uyên samen met Willem Veldkamp en Harriët Prins Stichting de Veerkracht op. “Vanuit deze stichting komen wij steeds met experi-menten voor nieuwe programma’s voor veteranen. In het begin moesten we veel bijsturen, maar inmiddels is een aantal programma’s - zoals paardencoaching - al ingebed in het activiteitenaanbod van de BNMO.” Een project dat inmiddels al enkele jaren loopt is een bosproject in Odoorn, waarvoor Uyên zich met hart en ziel inzet. In dit project komt een groep veteranen wekelijks bij elkaar om een stuk bos en heideveld te onderhouden. “Dit is zó waardevol. Zij helpen er de boswachter mee, maken weer onder-deel uit van de maatschappij en kunnen er thuis over praten. Ook delen ze met elkaar hun verhalen. Dat is belangrijk, het verhaal móet verteld worden!”

BNMOToen Uyên in 2016 werd uitgenodigd om te reageren op een vacature in het hoofdbestuur van de BNMO was zij ver-baasd. “Als dochter van een militair met een oorlogservaring werd ik uitgeno-digd lid te worden van de BNMO. Ik gaf op het aanmeldingsformulier aan dat ik ook wel vrijwilligerswerk wilde doen. Een stand bemannen, of zo. Maar toen werd ik getipt dat er een vacature in het Hoofdbestuur was. Of dat niets voor mij was?” Ze lacht als ze eraan terugdenkt: “Ik kon het niet geloven. Ik dacht: het Hoofdbestuur? Maar daar zitten allemaal gewichtige mensen in. Kan ik dat wel? Ik heb er een paar weken over nagedacht, en besloot toen dat ik op mijn eigen manier, vanuit mijn eigen ervaringen en expertise een bijdrage zou kunnen leve-ren.”

De portefeuille Trainings- en begelei-dingsdagen is haar op het lijf geschre-ven, zegt ze zelf. Er zijn in de afgelopen jaren al een hoop dingen verbeterd, maar het kan nog beter. Zo vindt ze dat de programma’s minder aanbodgericht en meer vraaggestuurd zouden moeten zijn. “We moeten meer luisteren naar de behoefte van de leden, met name de jongeren, en niet maar blijven hangen in het oude. Er zijn in het verleden prachtige programma’s gemaakt voor onze leden, maar de nieuwe generatie heeft andere behoeften. Wat die zijn, daar kom je ach-ter door met elkaar te sparren.”

Samen sterkZe ziet ook beweging binnen de BNMO. “Wat wij doen, doet ertoe. Belangrijk is het om de dingen niet gewoon maar te laten gebeuren, maar de regie te blijven houden. Dat geldt ook voor de bestuurs-leden. Ik herinner me nog een van mijn eerste vergaderingen van de Bondsraad. Iedereen was er en iedereen kreeg de ruimte om mee te discussiëren. Dat ‘sa-men’, dat is mooi.” In de komende jaren is er, als het aan Uyên ligt, nog een berg werk te verzet-ten. “In de komende tijd gaan we van alle begeleidingsprogramma’s de inhoud eens goed onder de loep nemen.”Wat zij verder nog als verbeterpunt ziet, vraag ik haar. “Activiteiten ook lokaal gaan organiseren. Als mensen niet naar Doorn kunnen komen, dan moet Doorn naar de mensen komen. Voor sommi-gen is de afstand te groot en de drempel om een week daar te blijven ook. Door bepaalde activiteiten ook lokaal aan te bieden, bied je mensen een ontsnap-pingsmogelijkheid. Een mogelijkheid om ‘s avonds terug naar huis te gaan, naar het vertrouwde, en de volgende dag met her-nieuwde energie terug te komen. Daar ga ik het komende jaar voor pleiten!”

118 | 2018

Indiëveteraan en BNMO-lid Piet Schagen (90) maakte vlucht met paraglider

Door: Fred Lardenoye

‘Dan gaat de hemel voor

je open’Hoewel hij In Nederlands-Indië ternauwernood een aanslag

op zijn leven overleefde, heeft Indiëveteraan Piet Schagen ogenschijnlijk weinig last van zijn oorlogsverleden. “Maar”,

waarschuwt hij, “Indië, daar kom je nooit meer vanaf.” Na terugkeer in Nederland maakte hij al snel carrière als

horlogeverkoper. Ook na zijn pensioen is hij nog volop actief. “Ik doe nog van alles. Volgend jaar wil ik weer paragliden.”

“Ik heb mij gewoon binnen gepraat”, zegt Indiëveteraan Piet Schagen (90) laconiek over hoe hij na zijn diensttijd in 1950 begon als chef bij de Hema. Op een goede dag trok hij de stoute schoenen aan, liep het hoofdkantoor in Amsterdam binnen en vroeg een onderhoud aan met de hoofddirec-teur. Toen deze hem vroeg hoe hij

Piet Schagen maakte deze zomer een duosprong met een paraglider in het Franse Annecy. Foto: privécollectie Piet Schagen

was binnengekomen, antwoordde hij: ‘Gewoon door de deur’. De direc-teur kon deze bluf wel waarderen en stelde hem aan als jongste chef van 22 fi lialen. “Dankzij hun goede interne opleiding heb ik daar de basis van het verkopen geleerd.” Na twee jaar sollici-teerde hij bij een Joodse fi rma die een vertegenwoordiger voor de verkoop

van horloges zocht. Hij werd prompt aangenomen. “Na twee jaar ben ik voor mezelf begonnen. Nadat ik bij de dia-mantbeurs, bij Asscher zelf, een oplei-ding had gevolgd, kon ik mijn assorti-ment met diamant uitbreiden. Zo heb ik mijn brood kunnen verdienen.” Maar, zo benadrukt hij, zonder gebruik te ma-ken van de diensten van een bank. “Die

12 de Kareoler

draaien je namelijk meteen de nek om als het wat minder gaat. Ik wilde daar nooit wat mee te maken hebben. Ik liet mij, overigens maar zeer gedeeltelijk, fi nancieren door de fabrikanten. Die hadden er namelijk alle belang bij om mij te ondersteunen als het een keer wat moeilijk ging.”

Hout Schagen komt uit een goed katholiek gezin van elf kinderen. In de oorlog werd hij met de handkar op pad ge-stuurd om in de duinen van Bergen hout te zoeken. Maar het gaf hem nog meer bevrediging om het door de Duitsers net gekapte en ‘op zijn Duits’ keurig bij elkaar gebonden hout te ste-len. “Ook het hout van het hondenhok van de Ortskommandant leek wel meer Ortskommandant leek wel meer Ortskommandantwarmte af te geven dan normaal hout”, voegt hij er droog aan toe. “Ik heb ook melk, boter en kaas gehaald. De boeren hadden op een gegeven moment niks meer, maar ik was handig en wist altijd wel wat te vinden. We hebben geen honger gehad, want ook mijn broers en zussen werden ingezet.”Kort na de oorlog werd hij als dienst-plichtige opgeroepen en na de goed-keuring voor inzet binnen en buiten Europa, kwam al snel een uitzending naar Nederlands-Indië in beeld. “Eigenlijk wilde ik dat niet en simuleer-de ik hartproblemen, maar dat hadden ze snel door. Voor straf werd ik overge-plaatst van de eerste naar de derde ka-nonnier batterij 3-41 Regiment Veld Ar-tillerie. Dat werd naar de gevaarlijkste gebieden gestuurd. Met 1400 man gin-gen we in 1948 met de Zuiderkruis op weg, in ruimen van 400 man. Dat was geen pretje.” Na aankomst hoorden ze de eerste nacht al schoten. “Daarop zei

iemand: ‘Oefenen ze hier ook ’s nachts?’ Het antwoord luidde: ‘Nee, hier oe-fenen ze niet…’ Dus we wisten gelijk waar we aan toe waren.”Omdat hij bij ‘het voetvolk’ hoor-de, kwam hij als negentienjarige op West-Java terecht, in een van de meest onrustige gebieden rondom Tasikma-laya. “Daar zaten allerlei strijdgroepen onder wie de gevreesde Darul Islam.

Het was meteen patrouilles lopen.” Zo-als ook in het gedenkboek van het regi-ment te lezen valt, volgde na een korte infanterietraining incident op incident. In dit gebied waren aanvallen op Ne-derlandse militairen schering en inslag.

GewondSchagen kwam door zijn houding nog-al eens in de problemen. Zo kreeg hij veertien dagen streng arrest wegens zijn ‘grote mond’. Als gevolg daarvan werd hij met drie anderen overge-plaatst naar de verafgelegen thee-plantage Soemadra in het behoorlijk onrustige gebied rond Garut. “Om mijn familie gerust te stellen, schreef ik dat alles wel mee viel. Mijn vader stuurde per ommegaande een krantenknipsel met de kop: ‘Theeplantage Soemadra voor de derde keer aangevallen.’ Hij schreef: ‘Bedoel je dat met veilig, Piet-je?’”

In 1990 ontmoette de veteraan tijdens een terugkeerreis zijn vroegere vijan-den die deel uitmaakten van de Sili-wangidivisie. “Toen ik vertelde over de aanvallen op de theeplantage zeiden zij: ‘Dat waren wij!’”. Hij beschrijft hoe hij tijdens de aanvallen hachelijke situ-aties meemaakte met zijn kameraden. “Mijn hart klopte zo hard, dat ik bang was dat de vijand het hoorde.”

Het was niets vergeleken bij een eerde-re ervaring met de bewaking van ge-vangenen die behoorden tot de Darul Islam. Schagen kreeg de opdracht een aantal gevangenen mee te nemen, maar werd door een van hen aan-gevallen en viel daarbij in een ravijn. “Dat was mijn redding, want daarmee kwam ik weg.” Achteraf bleek dat hij bij de val een gebroken staartbeen en een dubbele hernia opgelopen had. “Ik lag daar beneden, kwam met moei-te overeind en zag kans om hem met mijn stengun in zijn been te schieten. Mijn belager vluchtte in de sawa en werd later door een dienstmaat dood-geschoten.” In het gedenkboek staat: ‘Een van de leiders deed nog een ont-snappingspoging, daarbij en passant proberend zijn bewaker Schagen te wurgen, doch moest dit pogen met de dood bekopen.’ Schagen: “Daarna zijn de andere gevangenen zonder pardon,

“Mijn vader stuurde per ommegaande een krantenknipsel met de kop: ‘Theeplantage

Soemadra voor de derde keer aangevallen.’ Hij schreef: ‘Bedoel je dat met veilig, Pietje?’”

138 | 2018

door de Rekkies (Huzaren van Boreel; red.) doodgeschoten. Het was een hef-tige ervaring. Het scheelde slechts een fractie van een seconde of ik was dood geweest.”

RepatSchagen kwam in het veldhospitaal in Garut terecht. “Daar hebben ze, terwijl ik bij kennis was, mijn staartbeentje eraf geknipt.” Hij gebaart met zijn handen. “De dokter kwam met zo’n tang aan!” Zijn verwondingen leidden ertoe dat hij voor 50% werd afgekeurd en vroeg-tijdig gerepatrieerd werd. “Eerst ging ik per vliegtuig naar Batavia waar in het hospitaal geprobeerd is om met naal-den het vocht uit mijn rug te halen. Het was een zware behandeling.” Omdat hij eerder ook al apenpokken en amoe-bedysenterie had gehad, was hij zoda-nig verzwakt dat hij een maand eerder dan zijn kameraden met de Johan van Oldenbarnevelt terugging naar Neder-land. “Aan boord is het afkeuringsper-centage verlaagd naar 10%. Daar ben ik nog boos over, want daardoor hoefde er niet uitgekeerd te worden.” Tot op de dag van vandaag heeft hij last van zijn rug. “Nu is er weer een bot-je verschoven, daar moet wat aan ge-

daan worden.” Pas op zijn 72ste kwam hij een kameraad tegen die hem erop wees dat hij al die jaren recht had ge-had op een pensioenuitkering. Scha-gens echtgenote stuurde daarop een brief naar Defensie. “Ik ben daarna als-nog voor 50% procent afgekeurd en krijg tot op de dag vandaag een militai-re pensioenuitkering.” Uiteindelijk werd bij Schagen ook een vorm van PTSS geconstateerd. ”In Oog en Al barstte ik in tranen uit: ik had ken-nelijk toch niet alles verwerkt.” Een van de terugkerende symptomen is dat hij ’s nachts, maar soms ook midden in een gesprek, uit het niets harde kreten slaakt. “Het komt ook, omdat ik het er nu over heb,” zegt hij verontschuldi-gend.

Actief Schagen laat een foto zien van 3-41 RVA met zo’n 300 militairen. “Dit ben ik”, wijst hij, “en behalve mij zijn er nog maar drie op deze foto die in staat zijn naar een reünie te komen.” Ondanks de naweeën van Nederlands-Indië is hij zelf altijd erg actief gebleven. Zo ging hij maar liefst zeven keer terug naar Indonesië. “Dan zie je het land op een heel andere manier. Ik spreek de taal en

ik kwam er al heel snel achter dat deze mensen een innerlijke beschaving heb-ben waar wij een puntje aan kunnen zuigen.” Op zijn hoge leeftijd is hij ook nog op andere terreinen actief. Zo richtte hij, samen met zijn inmiddels overleden echtgenote, het veteranencomité Alk-maar op en zeilt hij, vaak zelfs alleen, op zijn jacht op het IJsselmeer. Zijn leven lang al zoekt hij het avontuur op. “Jaren geleden ben ik met mijn zoon Arthur van de Mont Blanc geskied.”Ook nu gaat hij uitdagingen nog niet uit de weg. Trots wijst hij op zijn mobiel en toont een foto waarop hij aan een paraglider hangt. Afgelopen zomer deed hij, tegelijk met zijn kleindochter, in Frankrijk voor het eerst een duo-sprong met een paraglider. “Ik moest de, overigens zeer ervaren, instructeur Egbert IJzerman eerst laten zien dat ik nog een aanloop kon maken. Dat lukte me nog wel. Het was een geweldige er-varing. Je moet je wel helemaal overge-ven. Dan gaat de hemel voor je open. Je hoort geen geluid, je ziet alleen maar dat prachtige panorama. Ik heb alles gefi lmd met een GoPro-camera. Ik vond het zo mooi dat ik volgend jaar weer ga!”

Piet Schagen in 1948 als dienstplichtig militair met stengun dienstplichtig militair met stengun

op de Papandayan in Nederlands-op de Papandayan in Nederlands-Indië. Foto: privécollectie Indië. Foto: privécollectie

Piet Schagen

Het scheelde slechts een fractie van een seconde of ik was dood

geweest.

14 de Kareoler

Uitspraak moral injury De in de vorige Wegwijzer aangekondigde uitspraak van de Centrale Raad van Beroep is inmiddels binnen, maar is jammer genoeg negatief voor ons BNMO-lid. De Raad heeft de uitspraak van de rechtbank Den Haag bevestigd en het hoger beroep ongegrond verklaard. Er was bepleit dat ‘moral injury’ ten onrechte niet als dienstverbandaandoening was aangemerkt. De Raad stelt dat er onvoldoende aanknopingspunten zijn om het samenstel van klachten buiten de thans gelden-de medische systematiek op een lijn te stellen met de daarin wel vermelde me-dische of psychische diagnoses. Met ‘de thans geldende medische systematiek’ bedoelt de Raad DSM-V, een classifi catiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis op basis van (nieuwe) wetenschappelijke inzichten. ‘Moral injury’ is (nog) niet in DSM-V opgenomen en zolang dat nog niet het geval is, zal de Raad niet snel ‘omgaan’.

Hierbij kunt u denken aan de kosten van medicijnen, verbandmiddelen, hulpmid-delen, fysiotherapie en tandheelkundige hulp. Verder kan het gaan om reiskosten of onkosten bij medische behandelingen en het eigen risico van de zorgverzeke-ring. De hoogte van de vergoeding van deze kosten hangt af van verschillende factoren, zoals de tegemoetkoming van het door u betaalde bedrag voor het verplichte eigen risico van de zorgverze-kering. In 2018 is dat maximaal € 385,-. Uiteraard moet het eigen risico dat door u aan de zorgverzekeraar is betaald, ver-band houden met uw dienstverbandaan-doening.

OntslagdatumAls u vóór 1 januari 1995 ontslagen bent uit militaire dienst of een gewezen dienst-plichtig militair bent, dan kunt u uw aan-vraag direct naar het ABP sturen. Ligt uw ontslagdatum na 31 december 1994, dan moet u de aanvraag eerst indienen bij uw eigen zorgverzekeraar. Als uw aanvraag door de zorgverzekeraar geheel of ge-deeltelijk wordt afgewezen, dan stuurt u de aanvraag naar het ABP. Hierbij voegt u de reactie van uw zorgverzekering en een toelichting van uw arts of behande-laar. Een aanvraag voor kosten op het gebied van tandheelkundige zorg kunt u altijd direct naar het ABP sturen. Het maakt hierbij niet uit wanneer u uit mili-taire dienst ontslagen bent.

ReiskostenVoor een vergoeding van uw medische reiskosten of een onkostenvergoeding komt u in aanmerking als u vanwege uw invaliditeit of arbeidsongeschiktheid met

dienstverband een zorg verlenende in-stelling bezoekt. Dit geldt ook als u een oproep krijgt voor een geneeskundig on-derzoek in verband met een verzoek om een (hogere) uitkering, pensioen of voor-ziening. Ook als u, voorafgaand aan een levering van een voorziening of hulpmid-del, bij een leverancier moet passen, kunt u een vergoeding aanvragen.De reiskosten worden vergoed als u reist met het openbaar vervoer op basis van tweede klasse, eigen vervoer of een (rol-stoel-)taxi, mits er voor taxivervoer een medische indicatie is. Als u daarnaast nog noodzakelijke verblijfskosten heeft, bij-voorbeeld maaltijden of overnachtingen, dan kunnen deze ook worden vergoed. Voor het mislopen van inkomen op de dag van behandeling of medisch onder-zoek, kunt u een vergoeding ontvangen tot het maximum dagloon. Als u niet al-leen kunt reizen, worden voor uw part-ner of begeleider dezelfde kostenposten als voor u vergoed. Daarvoor is het wel nodig dat de zorgverlenende instelling

aangeeft dat de aanwezigheid van een begeleider noodzakelijk is.

IndienenIn uw aanvraag geeft u aan welke ge-neeskundige verzorging u nodig heeft en waarom. Stuurt u bij de aanvraag een prijsopgave en een toelichting van uw arts of behandelaar mee. Vermeldt ook altijd uw naam, adres, woonplaats en ge-boortedatum. Wacht altijd de beslissing af, voordat u een geneeskundige verzor-ging start of een verstrekking aanschaft. Het kan zijn dat u eerst een medisch of arbeidskundig onderzoek moet onder-gaan.U kunt uw aanvraag schriftelijk indienen bij het onderstaande adres of een e-mail sturen naar brdvz@abp.nl.

ABP, Bijzondere Regelingen Defensie Serviceteam Voorzieningen Postbus 4490 6401 CZ Heerlen

Wegwijzer, informatie over juridische zaken | Door: Willem Knook

Vergoedingen medische kostenEen ongeval tijdens uw militaire dienst kan heel wat gevolgen hebben, zo-als fl ink oplopende kosten voor geneeskundige verzorging. Onder bepaalde voorwaarden worden deze kosten deels of geheel door het ABP vergoed. F

oto:

Jos

Mor

ren

158 | 2018

Lotgenotencontact | Door: Jef Dorpmans en Jori Schimmel

Het gezin centraal

Zo ook op zaterdag 22 september: het is gezinsweekend ‘Even ertussenuit’. De eerste jonge gasten zijn al vroeg op de Basis en opgetogen, want ze gaan een weekendje ‘op vakantie’. Sommige gezinnen doen voor het eerst mee, anderen zijn al vaker geweest en hebben hier vrienden gemaakt. De kinderen vinden hun leeftijdsgenootjes snel. Gezamenlijk wordt er gespeeld, geknutseld en gelachen. “De kinderen vinden het hier zó fi jn!”, vertelt een van de ouders. “Ze vragen altijd wanneer ze weer naar dat ‘veteranenhotel’ mogen”.Enkele stoere kinderen durven het aan om, ondanks dreigende wolken, met de volwassenen mee te gaan op de mountainbike in het bos. Nauwelijks vertrokken breekt er een bui los. De kinderen laten zich niet kennen

en rijden de rit uit. Ze keren terug ‘onder de modder’, zoals het stoere mountainbikers betaamt. De warme douche op de hotelkamer is welkom en daarna sluiten zij zich weer aan bij de rest. “Het weekend ging weer véél te snel voorbij. Eén nachtje is best wel kort”, meldt een van de jonge deelnemers.

TheaterOp woensdagmiddag 24 november vult het Atrium zich met kinderstemmetjes. Die middag is er een voorstelling van De Dappere Ridder, vertolkt door theatergroep Piranha. De voorstelling is specifi ek gericht op militaire gezinnen met kinderen van 6 tot 12 jaar, van wie ten minste een van de ouders kampt met PTSS-klachten.

Gezinsprogramma’s zijn in trek. En terecht, want het gezin speelt een heel belangrijke rol in het leven van BNMO-leden. Steeds vaker rennen in Doorn kleine kinderen door de gangen, terwijl de iets oudere kinderen gamen, in de fi tnesszaal aan de slag gaan of een fi lm kijken. Onderwijl vinden de ouders rust en (h)erkenning bij elkaar.

Vooral de ouders gaan wat onwennig de zaal in. Wat zou er vanmiddag gebeuren? Maar al snel ontspant men zich. Het verloop van De Dappere Ridder ligt niet vast, maar wordt bepaald door de kinderen zelf. Onbevangen roepen ze wat een ridder allemaal doet. Een aantal van hen durft zelfs mee te spelen: als ridder, als jonkvrouw of als ridderkinderen. Na afl oop kleuren de kinderen de kleurplaten in die voor hen klaarliggen, terwijl de ouders met elkaar in gesprek gaan. In de tussentijd wordt het buff et gereed gemaakt. “Al ons lievelingseten is er” vertelt een van de bezoekertjes enthousiast. “Patat, pizza en pannenkoeken. Dat eten mijn zusjes en ik het liefst.”

Samen PTSSPTSS heb je niet alleen, dat heb je samen! Dát is de insteek van het programma ‘Samen PTSS’. Bij dit programma gaat het om gezinnen met kinderen in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. Aan de hand van metaforen (drie vogels met elk hun eigen specifi eke eigenschappen) gingen op zaterdag 3 november vier gezinnen aan de slag om uit te vogelen hoe zij als gezin de toekomst kunnen ingaan. Dit aan de hand van muziek, opdrachten, gesprekken en samenwerking onder leiding van theatergroep Piranha. Het programma vraagt veel van de deelnemers, maar levert ook veel op. “Ik weet niet hoe de andere vets het hebben beleefd, maar ik voel mij vandaag alsof ik drie EMDR-sessies heb gedaan”, verzucht een deelnemer na afl oop. “Maar het was het waard, iedere minuut!” (JS)

Mountainbiken tijdens de gezinsdag. Foto: Jori Schimmel

16 de Kareoler

Lotgenotencontact | Door: Jef Dorpmans en Jori Schimmel

Ont-MOETEN (Niets móet, het mág!)

Succesvolle ontmoetingsdag BNMO-politieAl vroeg in de ochtend van 23 november heers-te er bedrijvigheid in de Basis. De BNMO maakte zich op voor de Ontmoetingsdag BNMO Politie. De organisatoren van deze dag waren Baukje van der Zwaag en Nancy Laarveld. Zij zorgden ervoor dat de informatiepakketten van de BNMO klaar lagen en tal van ambassadeurs voorbereid waren op hun taken gedurende de dag.

Het doel van de ontmoetingsdag was om mensen uit de politiewereld kennis te laten maken met de BNMO. Uit de enorme opkomst blijkt dat die dag in die opzet geslaagd is. Niet alleen leden, maar ook niet-leden, van wie velen met partner en/of buddyhond, kwamen in groten getale naar Doorn om een kijkje te nemen in het programma-aanbod. Daarnaast waren managers vanuit de politieorganisatie en vertegenwoordi-gers van verschillende politievakbon-den aanwezig.

LastigNa een welkomstwoord van voorzitter van de afdeling Politie Minze Beuving werd de dag geopend met een luch-tige muzikale voorstelling van thea-tergroep Piranha. Hun intro ging over ‘ontmoeten’, iets dat soms best lastig is. Al snel kregen de theatermakers de lachers op hun hand en haalden bij de aanwezigen de eerste spanning weg.Hierna was er de mogelijkheid zich in te schrijven voor een van de vele workshops. Het aanbod was gevari-eerd: paardencoaching, yoga, hartco-

herentie, muziek maken, een mindful boswandeling of algemene informatie over de BNMO. Dit alles onder het mot-to ‘Niets moet, het mag!’. Ont-MOETEN dus. De aanwezigen verspreidden zich door het pand voor de workshops. Een aantal bezoekers bleef achter in de rust van het bijna lege Atrium. Ook dat mocht!

PaardenInmiddels is bij velen bekend dat het werken met paarden helend kan wer-ken. Sylvia Bosveld van Caprilli Coa-ching vertelde er tijdens de workshop over. “Paarden spiegelen jouw gedrag en nemen spanning over. Het werken met paarden kan veel zelfi nzicht ge-ven.”In het naastgelegen lokaaltje sloot een groep bezoekers zich aan bij de Piran-ha’s om samen een lied te maken. Een van de deelnemers vertelt: “Het is voor het eerst sinds tijden dat ik weer gela-

chen heb.” Bijzonder druk was het bij de workshop hartcoherentie. In twee-tallen kregen de deelnemers een lap-top met een programma waarmee zij hun eigen hartslag konden meten, zo-wel voor als na een ademhalingsoefe-ning. De resultaten waren verbluff end.

WaardevolNa de lunch herhaalde zich het pro-gramma; bezoekers konden in een tweede ronde meedoen aan een an-dere workshop. De dag eindigde met een vrolijke, interactieve muzikale act van de Piranha’s. Deze vrolijke sfeer bleef tijdens het napraten, waarbij er-varingen en contactgegevens werden uitwisseld. Een lid vertelt: “Ik kende de programma’s al een beetje. Enkelen heb ik gevolgd. Wat mooi dat dit er is.” Voor ze naar huis gaan, schrijven som-mige deelnemers nog een wens op de fl ipover. Met die wensen gaan de pro-grammamakers beslist aan de slag. (JS)

Vrolijke sfeer tijdens de ontmoetingsdag. Foto: Jori SchimmelVrolijke sfeer tijdens de ontmoetingsdag. Foto: Jori Schimmel

178 | 2018

Duikclinic smaakt naar meerIn oktober 2017 maakte het Veterans Dive Team Holland(VDTH) van Libanonveteraan Bert Kruis ons enthousiast. Op 24 november vond een intro-ductiedag duiksport voor le-den van de BNMO plaats. Het werd een succes!

Om 09.00 uur stond hoofd (instructeur) afdeling Sport MRC André Wijnberger klaar om ons te ontvangen bij het door het MRC beschikbaar gestelde zwem-bad. Na het uitladen van de grote hoe-veelheid materiaal, het controleren van de ingevulde medische verklaringen en het betalen van de eigen bijdrage konden de deelnemers naar de kleed-kamers.Op de badrand werd het eerste half uur aandacht besteed aan de do’s en de don’ts. Als praten onder water niet meer mogelijk is, moet je met geba-rentaal duidelijk kunnen maken wat er aan de hand is. De deelnemers leerden dat snel. Het werd gevolgd door de in-structies over ademen, stijgen en dalen in het water en aandacht houden op je temperatuur.

UitdagingBNMO-lid Willie van Bon kwam samen met zijn dochter Tanja naar Doorn. “Na

mijn eerste ervaring met duiken jaren geleden wilde ik het nog een keer pro-beren. Het is een uitdaging voor mij en ik vind het geweldig om overwinnin-gen op mijzelf te behalen,” aldus Van Bon.Na het aantrekken van de fl ippers, zink-gewichten, de duikbril en het duikvest met zuurstoffl es gingen de deelnemers te water. Voor iedere twee deelnemers was één instructeur beschikbaar. “Eerst even voorzichtig laten wennen”, vertelt instructeur Bart den Ouden. Hij is be-roepsmatig actief in het duiken, maar af en toe als vrijwilliger aan de slag bij het VDTH. “Dat geeft mij zo’n voldoening. Dan is werk weer hobby”.Zakia Jaafari was er met haar zoon Sha-quille. “Ik voetbal ook, maar dit is wel spannender”, zegt de veertienjarige Shaquille. Zijn moeder, lid van BNMO Politie, wilde graag samen met haar zoon een sportieve activiteit doen. “Ik ga ook om wat vaker in gesprek te ko-

men met lotgenoten. De politiemen-sen hebben dat zo nodig en jullie bie-den die mogelijkheden”.

Dieper Na de lunch gingen de deelnemers weer te water, maar nu zochten ze het diepere gedeelte op. Het geleerde van de ochtend werd echt in de praktijk gebracht. Marco Fromberg en Eline ge-noten. “Ik was best een beetje nerveus voor aanvang, maar de manier waarop jullie dit aanpakken en wat ik hier leer, doet mij besluiten met deze sport door te gaan. Ik ga met Bert en zijn VDTH in gesprek om een vervolgduik te maken”, aldus Marco. Ook Hans Nusselder en Rik zijn er. Nus-selder zoekt zijn BNMO-momenten zorgvuldig uit. Hij maakt graag gebruik van de mogelijkheden die de BNMO biedt. “Jullie hebben zulke mooie pro-gramma’s die inhoudelijk nuttig zijn, maar ons ook de gelegenheid geven om met lotgenoten in contact te ko-men. Dat doe ik een keer of drie per jaar en dat doet mij goed”.Toen Ruud zijn fotorolletje onder water had volgeschoten, kwamen de deelne-mers een voor een weer met een tevre-den gevoel uit de diepte tevoorschijn. Na afl oop van de clinic was er gelegen-heid om na te praten. Tijdens een hele korte evaluatie was de meest gehoorde uitspraak “Geweldig!” Voor André, Bert en de Commissie Sport van de BNMO is dat reden genoeg om deze clinic vol-gend jaar te herhalen. (JD)

De deelnemers waren enthousiast over de duikclinic. Foto: Ruud Verhees

Lotgenotencontact

18 de Kareoler

Win een prijs met de kerstpuzzel!

Hoe dingt u mee naar deze prijzen?Als u de kruiswoordpuzzel hebt op-gelost, kunt u aan de hand van de cijfers ook de onderste balk invullen. Zo ontstaat een spreuk. Dat is tevens de oplossing van de puzzel.

Stuur uw oplossing vóór 5 januari per e-mail naar redactie@kareoler.nl onder vermelding van ‘Kerstpuzzel’ (vergeet dan niet uw adres te ver-melden). Een (brief)kaartje mag ook, dat stuurt u naar de Kareoler, Postbus 1027, 6501 BA Nijmegen. Over de uit-slag van de prijsvraag kan niet wor-den gecorrespondeerd.

1e prijs: Een VVV-bon ter waarde van € 100,-.

2e prijs: : 3 x twee vrijkaartjes voor de fi lm Werk ohne Autor – Never Look Away plus een dvd van de fi lm Das Leben der Anderen, beide geregisseerd door Florian Henckel von Donnersmarck. Zijn nieuwe fi lm, die op 21 januari 2019 in première gaat, speelt zich kort na de oorlog af in Oost-Duitsland. Op de kunstacademie wordt Kurt smoor-verliefd op Elisabeth. Haar vader, professor Seeband, is Kurt echter liever kwijt dan rijk. De twee mannen blijken verbonden te zijn door gebeurtenissen tijdens de Tweede

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11

12 13 14 15 16

17 18 19 20

21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

32 33

34 35 36 37 38

39 40 41 42 43 44 45 46

47 48 49 50 51

52 53 54 55

56 57

58 59

www.puzzelpro.nl©

58 1 35 14 33 42 28 4

59 30 17 6 48 50 47 45 16 39 38 19 5 57

Horizontaal: 1 he� ige regenbui 5 wervelstorm 10 aan zee 11 en andere 12 net zo min 15 smaldeel 17 gard 18 hooghar� ge houding 20 wees gegroet 21 kortaf 23 vuurspuwend monster 25 grote plaats 26 slee 27 vooruit! 29 vrouwtjesschaap 31 Frans lidwoord 32 Arabische � tel 33 bazige vrouw 34 a priori 35 100 vierkante meter 36 afl oop 37 algemene vergadering 39 vuurverschijnsel 41 dameskous 45 vleesstokje 47 deel v.e. auto 49 doping 51 Engelse � tel 52 ridder 54 klatergoud 56 reeds 57 errore excepto 58 oefenmeester 59 afme� ng.Ver� caal: 1 bijwoord 2 schande 3 Chinees voedsel 4 pistoolmitrailleur 6 Engelse beves� ging 7 soort gebak 8 voegwoord 9 epiloog 13 geluk 14 grappenmaker 15 � jdperk 16 nabeschouwing 19 dierengeluid 22 biefstuk 23 dekkleed 24 eten bereiden 25 sedert 28 nakomeling 30 stommeling 34 hechtenis 38 vermolmd 40 Griekse le� er 42 Japanse munt 43 langspeelplaat 44 kijkorgaan 46 longziekte 48 Azia� sch oliestaatje 50 deel v.e. koe 53 Engels bier 55 pausennaam. Breng le� ers uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

Wereldoorlog waarbij de rol van Seeband uiterst dubieus was. Deze prijs wordt u aan-geboden door Cinemien.

3e prijs: 3 x de roman Trijp over de 24-jari-ge militair Simon, die na thuiskomst van een vredesmissie wordt geconfronteerd met onbegrip en minachting en gaandeweg alle grond onder zijn voeten verliest. Om te ont-snappen aan zijn ondraaglijke bestaan ver-trekt Simon naar de Schotse Hooglanden. Op zoek naar een eveneens gevluchte ka-meraad en de waarheid over hun gemeen-schappelijke verleden in Bosnië. Deze prijs wordt u aangeboden door QV Uitgeverij.

Lotgenotencontact

198 | 2018

Van de bestuurstafel | Door: Wim van den Burg

Uitvoering evaluatie veteranenbeleid 2017

Na de uitvoerige evaluatie van het veteranenbeleid in 2017 zijn een aantal werkgroepen aan de slag gegaan om de aanbevelingen vorm te geven. Alge-meen secretaris Wim van den Burg van het Hoofd-bestuur zet de stand van zaken op een rij.

Het veteranenbeleid heeft de afgelopen tijd grotendeels in het teken gestaan van de uitvoering van de evaluatie ervan. Zo is onder andere gewerkt aan een duurzame fi nanciering van het veteranenbeleid, de verbetering van de keten van het vetera-nenloket, de nazorgvragenlijst en de informatievoorziening aan het thuisfront. Voor de BNMO is het belangrijk dat dit beleid zich niet beperkt tot de veteranen, maar zich ook voor een belangrijk deel uitstrekt tot de dienstslachtoff ers. De volgende stap in het veteranenbeleid betreft het inrichten van een nieuwe bestuurlij-ke situatie (governance), het ontwikkelen van preventieve medi-sche programma’s en het vaststellen van de reikwijdte van het veteranenbeleid.

VragenDe BNMO heeft gemerkt dat vooral de plannen voor de inrichting van een nieuwe governance vragen oproepen. Op de werkvloer is inmiddels ‘doorgesijpeld’ dat Defensie af wil van de versplin-tering en de daaraan verbonden geldstromen in veteranenland. Zo zijn het Veteraneninstituut (Vi), het Veteranen Platform (VP), Stichting de Basis en de Stichting Nederlandse Veteranendag (NLVD) allemaal zelfstandige organisaties waarmee Defensie een (fi nanciële) relatie onderhoudt.Daarnaast bestaan ook nog de Raad voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek (RZO) en het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV). Het programmabureau van het LZV is als bijzondere or-ganisatie-eenheid binnen het ministerie van Defensie gepositi-oneerd. Kortom, een complexe structuur en daarmee een com-plexe governance. De kern van de verandering is de vorming van een nieuwe orga-nisatie waarin verschillende organisaties worden ondergebracht op afstand van het ministerie. In verband met de al opgebouwde naamsbekendheid is het de bedoeling dat de nieuwe organisatie wel Veteraneninstituut gaat heten. Het Vi, de NLVD en de pro-jectorganisatie, het LZV-programmabureau en de zorgcoördina-toren van het Veteranenloket gaan op in de nieuwe organisatie.

GevolgenDat geldt uiteraard niet voor het VP en de BNMO. Dit zijn ver-enigingen die hun eigen toekomst bepalen, maar wel te maken krijgen met de gevolgen van de nieuwe governance. Verschillen-de leden hebben al vragen aan het BNMO-Hoofdbestuur gesteld over de gevolgen voor de relatie tussen de BNMO en de Basis en de programma’s die in Doorn worden verzorgd. De Basis ver-zorgt immers meer dan 90% van de programma’s die de BNMO zijn leden aanbiedt.De planning is ambitieus; over een paar jaar moet de nieuwe or-ganisatie er staan. Toch is het goed om te benadrukken dat het project nog in de beginfase verkeert. Ook de Basis heeft nog geen besluit heeft genomen of en op welke wijze zij eventueel zou willen deelnemen. De Basis heeft immers meer opdrachtge-vers dan Defensie. Denk daarbij aan de BNMO, maar ook aan Po-litie, Brandweer en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (slachtoff ers Tweede Wereldoorlog). Een belangrijke vraag is hoe de dienstverlening aan andere organisaties dan De-fensie in de toekomst kan worden verzekerd.

Goed overlegHet Hoofdbestuur is van mening dat er geen enkele reden is tot zorg. Defensie heeft alle betrokken organisaties geïnformeerd en de verzekering gegeven dat alles in goed overleg met deze organisaties zal plaatsvinden. De geplande programma’s zoals vermeld in de Activiteitengids 2019 gaan gewoon door op de vertrouwde locatie in Doorn. Mochten er nieuwe ontwikkelingen zijn op dit gebied, dan hoort u dat zo snel mogelijk.

Ook de Stichting Nederlandse Veteranendag en de project-organisatie van dit jaarlijkse eerbetoon in Den Haag gaan volgens de plannen op in een nieuwe organisatie. Foto: William Moore

Inrichting nieuwe ‘governance’ veteranenorganisatie

20 de Kareoler

Hoe u de BNMO in uw testament kunt opnemen

Een schenking of legaat doen toekomen aan de BNMO?

Deze vraag komt zo af en toe op het bordje van de commissie fondsenwerving. Daarom hebben we wat tips voor u op een rij gezet.

U kunt op een bijzondere manier bijdragen aan het werk van de BNMO; door de BNMO op te nemen in uw testament. U bepaalt met een testament zélf wat er later met uw bezit ge-beurt. Een testament maakt u bij de notaris van uw keuze. Tijdens een eerste gesprek vraagt hij of zij wat uw wensen zijn, en wat uw persoonlijke situatie is (bijvoorbeeld: heeft u kinde-ren, bent u gehuwd, heeft u een eigen huis). Vervolgens maakt de notaris een ontwerptestament voor u. Als u tevreden bent over de inhoud, ondertekent u samen met de notaris het testament. Pas dan is het geldig. U kunt een testament overigens altijd weer veranderen of herroe-pen. De notaris zorgt voor de juiste bewoordingen en de for-maliteiten. Zie ook www.notaris.nl

Geen erfbelastingDe BNMO betaalt geen erfbelasting over uw erfenis. Het be-drag komt geheel ten goede aan onze organisatie. Via het Fonds op Naam is de BNMO namelijk vrijgesteld van erfbe-lasting. Dit fonds – in beheer bij het Fonds voor Vrede, Vrij-heid en Veteranenzorg (vfonds) – is ook erkend door het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) dat toezicht houdt op de manier waarop goede doelen hun geld besteden en verantwoorden.

Wat is een legaat?Een legaat is een duidelijk omschreven erfstuk of geldbedrag waaraan u een bijzondere bestemming mee wilt geven. De BNMO bijvoorbeeld. Formeel is een legaat een vorderings-recht dat u in uw testament aan iemand toewijst. U geeft hem/haar (of een rechtspersoon) het recht iets op te eisen bij de erfgenamen.

SchenkingenNatuurlijk zijn er ook andere manieren om de BNMO te on-dersteunen. Zo kunt u donateur worden of een gift (schen-king) doen. Schenken aan de BNMO kan op twee manieren, via een éénmalige schenking of een periodieke schenking. Beide schenkingen zijn voor u aftrekbaar voor de Inkomsten-belasting (IB), met dien verstande dat er wel drempels en maximale bedragen gelden.

Gegevens BNMOWilt u meer informatie over de wijze waarop u de BNMO kunt steunen? Neemt u dan contact met ons op: hb@bnmo.nl.

Wilt u de BNMO benoemen in uw testament, dan vindt u hieronder de gegevens die u nodig hebt: Statutair gevestigd te Doorn. Kantoorhoudende aan Willem van Lanschotlaan 1, 3941 XV Doorn, Postbus 125, 3940 AC Doorn, ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nummer 40477894.

Laat het ons wetenHeeft u de BNMO al opgenomen in uw testament? Laat het ons weten. U kunt een kopie van het gedeelte van uw testa-ment opsturen waarin u de BNMO benoemt. Zo kunnen wij uw eventuele specifi eke wensen met u bespreken en u op de hoogte houden van de ontwikkelingen.

218 | 2018

22 de Kareoler

Van de afdelingen

Aanleveren kopijIn deze rubriek kunnen alle BNMO-afdelingen kort en bondig hun nieuws melden. Per afdeling geldt een maximum van in totaal 300 woorden zonder foto’s en 250 woorden met maximaal twee foto’s (in hoge reso-lutie, minimaal 1 MB). Heeft uw afdeling meer nieuws te melden? Verwijs dan naar uw eigen website. De re-dactie behoudt zich het recht voor kopij te redigeren en in te korten.

Deadlines Kareoler 2019Kareoler 1 8 januariKareoler 2 19 februariKareoler 3 2 aprilKareoler 4 14 meiKareoler 5 2 juliKareoler 6 20 augustusKareoler 7 1 oktoberKareoler 8 12 november

FrieslandContactdag JoureOp donderdag 18 oktober hadden we weer een contactdag in Joure. We hadden een mooie opkomst qua leden. Nadat iedereen weer een beetje had bij gekletst, ging de ene groep bowlen en de andere groep creatief aan de slag. Er werden prachtige creaties gemaakt onder de bezielende leiding van Boelien Lap en ‘assistente’ Catrien Visser. Om 12.30 uur werd het eten klaargezet: een stamppotbuff et met toebehoren. Aan de vrijwel lege pannen te zien, vooral de vleespannen, mogen we aannemen dat het smaakte en toen volgde nog het toetjesbuff et. ‘s Middags werd door ‘hoofd muzikale bingo’ Dirk Lap aardig wat Hollandse liedjes (oud en nieuw) afgespeeld. Menig lied-je werd dan ook uit volle borst mee gezongen. We kunnen door de positieve reacties van onze aanwezige leden weer terugzien op een geslaagde dag.

Het bestuur van afdeling Friesland wenst haar leden fi jne kerstdagen en een gezond 2019!

Hartelijke groet,Margreet Moorlag Voorzitter BNMO Friesland

Noordoost-NederlandContactdag Zuidhorn

In de afgelopen periode heeft onze afdeling niet stil gezeten. Zo vond op 20 oktober de contactdag in Zuidhorn plaats met medewerking van het Shantykoor Tolbert. Traditiegetrouw kwamen de contactpersonen in het najaar bijeen om diverse zaken te bespreken. Zaterdag 17 november was een drukke dag. De afdeling werd afgevaardigd naar de Bondsraad en Sinterklaas bracht een bezoek aan onze leden. Op diezelfde dag was er eveneens een contactdag in Indonesische sferen bij Taman Indonesia in Kallenkote. Daarnaast passeren er op bestuurlijk niveau veel zaken de revue, gericht op onze leden en de toekomst.

Agenda: 15 december: Kerstbijeenkomst Assen1 maart 2019: Reünie/algemene ledenvergadering Havelte

Meer informatie over de activiteiten in 2018 vindt u op www.vanbrummelen.org

Zuid-HollandTerugblik Reüniedag

Op donderdag 25 oktober was de jaarlijkse Reü niedag in de Johan de Wittzaal van de Van Ghentkazerne. We startten de dag met koffi e of thee met gebak en hadden volop gelegen-heid om met alle leden een praatje te maken. Alle aanwezige leden stemden bij de ledenvergadering opnieuw in met het bestuur. Daarna genoten we van een Indisch buff et als lunch. Een leuk zangduo bracht ons ten slotte muzikaal terug naar de tijd van Glenn Miller. We werden uitgenodigd om mee te zingen en een dansje te wagen. Als klap op de vuurpijl was er gelegenheid om in stijl, met diverse attributen, op de foto te gaan. Dat was een succes en de foto’s kregen we meteen mee. Al met al een zeer geslaagde dag.

238 | 2018

GelderlandGezins- en contactdag Burgers ZooHet was mooi zonnig weer op zaterdag 20 oktober, met een aangename temperatuur. Zeker voor de tijd van het jaar en dat bleek ook uit de gezellige drukte in Arnhem. Bij het bin-nendruppelen van de BNMO-gasten, onder wie veel gezin-nen met hun kinderen, bleek al snel dat de secretaris niet op zijn post was. Een telefoontje leerde dat hij boodschappen aan het doen was (een ‘bedrijfsongeval’), maar hij begaf zich alsnog met gezwinde spoed naar Burgers Zoo om zijn post te betrekken. Hij miste in ieder geval de ontvangst van de gasten en het gebruikelijke woord van welkom. Het enthou-siasme van de aanwezige BNMO’ers met partners en kinde-ren was er niet minder om. Zij waren inmiddels opgegaan in de bezoekersstroom om te genieten van het prachtig op-gezette park met veel natuur in en op het water, het land en in de lucht. De kinderen vermaakten zich extra, want er waren tientallen dinosaurussen neergestreken in het park. Aan het einde van de middag kon eenieder aansluiten aan het Indisch buff et, waarbij we de buikriem al snel een gaatje meer moesten geven. Voor de kinderen was er patat met een snack. Tevreden en voldaan verliet iedereen bij sluitingstijd het park om huiswaarts te keren.

Agenda21 t/m 25 januari 2019: Midweek Vierhouten (Hotel de

Foreesten)24 januari 2019: Contactdag Vierhouten (Hotel de

Foreesten)

Eindejaarsdiner 15 december 2018Op zaterdag 15 december 2018 is het gezellige en sfeervolle eindejaarsdiner in het Apollo Hotel Papendrecht, voorafge-gaan door een bingomiddag in kerstsfeer met leuke prijzen.

Nieuwjaarsreceptie 10 januari 2019U bent welkom op de nieuwjaarsreceptie in het Echos Home op de Van Ghentkazerne om ongedwongen en feestelijk het nieuwe jaar met elkaar in te luiden. (Denkt u voor het parkeren op het terrein van de kazerne aan het meenemen van uw dienst-slachtoff erpas of veteranenpas!)

Contactmiddag 8 februari 2019In het Echos Home op de Van Ghentkazerne zal op 8 februari 2019 een contactmiddag worden gehouden. Een informele middag om gezellig met elkaar samen te kunnen zijn onder het genot van een hapje en een drankje. (Denkt u voor het parkeren op het terrein van de kazerne aan het meenemen van uw dienstslachtoff erpas of veteranenpas!)

ZeelandBezoek bunkercomplex Park Tooren-vliedt MiddelburgDe contactmiddag op 18 oktober begon in buurthuis Het Ge-tij, waar iedereen werd ontvangen met koffi e en gebak. Hier-na heette onze voorzitter Theo Ketting iedereen welkom, in het bijzonder Jef Dorpmans van het Hoofdbestuur. Deze middag stond in het teken van de Atlantikwall. Op Walche-ren zijn de sporen van deze linie nog zichtbaar; op duinen, dijken en in de polder werden zo’n 200 bunkers gebouwd en tankversperringen gemaakt. Van de bunkers zijn er circa 100 overgebleven. De stichting Bunkerbehoud Zeeland heeft zich tot doel ge-steld de bunkers op Walcheren en Zuid-Beveland te behou-den, onder meer door ze te restaureren en toegankelijk te maken voor publiek. Voorzitter Cor Heijkoop vertelde over de geschiedenis van de Atlantikwall en liet een fi lm zien over het ontstaan en de sloop van de Atlantikwall en de bunkers in Zeeland.

Foto: Hans den Hollander

24 de Kareoler

Daarna volgde een rondleiding in het park waar de stich-ting 11 bunkers van verschillende types in beheer heeft. De grote commandobunker is gerestaureerd en toegankelijk voor bezoek. Zo rond 16.00 uur ging iedereen een ervaring rijker naar huis.

Kerst Inn 15 decemberOp 15 december is de jaarlijkse Kerst Inn met een groot kerstbuff et. De bijeenkomst wordt gehouden in partycen-trum Landlust in Nieuwdorp. Inloop vanaf 10.30 tot 11.00 uur. Het bestuur ontvangt u met koffi e of thee. Klokslag twaalf uur wordt het koud buff et geopend, gevolgd door een warm buff et. Het geheel wordt afgesloten met een dessertbuff et. Daarna is er koffi e of thee en een loterij met mooie prijzen. De uitnodigingen zijn inmiddels verstuurd. Wij rekenen weer op een grote opkomst: tot de 15e decem-ber!

Agenda11 januari: Nieuwjaarsreceptie Nieuwdorp (partycentrum

Landlust) Uitnodiging volgt.

LimburgKerstvieringenOp zondag 16 december is in het Van der Valk Hotel in Heer-len de jaarlijkse Kerstviering voor regio Zuid. Voor de regio’s Noord en Midden is de Kerstviering op zaterdag 22 decem-ber in zaal Niëns in Maasbree.

Meerdaagse reis 2019Voor de zesdaagse reis van 2019 steken wij het Kanaal over naar Engeland. We hebben kamers gereserveerd in The Mayfair Hotel in Bournemouth. De reis staat gepland van zondag 16 t/m vrijdag 21 juni. Meer informatie over deze mooie reis leest u in de eer-ste nieuwsbrief van 2019. Noteer deze datum alvast in uw agenda!

Contactdag HeerlenOp zondag 21 oktober was de jaarlijkse contactdag van re-gio Zuid. Dit jaar werd die gehouden in de mooie carréboer-derij Auberge de Rousch in Heerlen. Na de ontvangst met koffi e en vlaai stond er een quiz op het programma. Rond 15.00 uur werd het drie-landenbuff et geopend. De gezelli-ge middag werd afgesloten met een tombola. Foto’s van deze dag vindt u op de website van de BNMO.

Kartmiddag Power Arena KerkradeOp zaterdag 3 november was het dan zo ver: met 22 per-sonen begonnen we aan de kartmiddag. Na een drankje gingen we naar de briefi ng voor de kartsessies. De karts zijn elektrisch en uniek in Limburg. Na twee spannende sessies werden we vervolgens verwacht op een andere kartbaan, waar we gingen driften (vergelijkbaar met rijden op ijs), een bijzonder leuke ervaring. Hierna wachtte ons een heerlijke barbecue die werd verzorgd door een bekende regionale cateraar uit de regio. Mede door de mooie opkomst en de reacties zal dit een terugkerend evenement worden.

SpellendagOp zaterdag 10 november was bij zaal Niëns in Maasbree de jaarlijkse spellendag. Na de koffi e met vlaai werd er een begin gemaakt met de spellen: bowlen, sjoelen, kaarten en rummikub. Het was een gezellige strijd. De middag werd besloten met een warm buff et.Een uitgebreid verslag met foto’s staat op de BNMO-web-site.

258 | 2018

26 de Kareoler

Secretariaten van de afdelingen

Noordoost-Nederland R. van Brummelen, Hunenveldlaan 170, 7576 ZP Oldenzaal, tel: 06- 43935643, e-mail: r.vanbrummelen@bnmo.nlFriesland (tijdelijk) Margreet Moorlag, Off emar 26, 8939 CM Leeuwarden06-46195426, e-mail: margreetmoorlag@yahoo.comGelderland G.J. (Dies) Meurs, Klaverhof 28, 4041 BE Kesteren,tel: 0488-428040 of 06-28853871, e-mail: d.meurs@bnmo.nlUtrecht/’t Gooi C.S. Hellinga, Kastanjelaan 17, 1231 XZ Loosdrecht, tel: 06-53481297, e-mail: cchellinga@kpnmail.nlNoord-Holland P. Glas, Kennemerstraatweg 298, 1851 BH Heiloo, tel: 06-51758710, e-mail: p.glas@bnmo.nlZuid-Holland C. Passchier, Mgr. W.M. Bekkerslaan 111, 3141 SJ Maassluis, tel. 010-5920238, e-mail: c.passchier@bnmo.nlZeeland J.M. den Hollander, Van Teijlingenstraat 12, 4388 CZ Oost-Souburg, tel: 0118-461113, e-mail: h.den.hollander@bnmo.nlNoord-Brabant J.M. Vavier van Vugt, tel: 06-21147464, e-mail: joke@vavier.comLimburgmw. B.H.M. Deneer-Maassen, Hofstraat 45, 6019 CC Wessem, tel: 0475-562436, e-mail: b.deneer-maassen@bnmo.nl

Welkom bij de BNMOBerg A.A.M. van den OosterhoutBes-de Jong B.G.M. DirkshornBhagwandin D.H. PurmerendBroekhoven R. van NoordwijkerhoutBunyadi H. NuenenDam H.J. HooghalenDeuster A.N. GemondeDoff er G. AlmereDijksterhuis-Zuidema G.A. UithuizenHomma A. RoosendaalImpelen C. van IJsselsteinJaspers W.M. Almere

In dankbare herinnering

Bovenmars-Wichink F G. [91] RaalteCrajé-de Heide H. [97] BruinisseDapper-Heres G. [92] GroningenDouma-Sintniklaas H. [94] GroningenDruten C.A.P.H. van [94] RotterdamHartman G. [92] ApeldoornSieben-Nijhuis J. [91] LochemMw Siersema-Vossen Maastricht Westeinde-v.d.Slot A.M.van`t [95] ’s Heer ArendskerkeWezenbeek J.M.L. van [90] TilburgWijnen W. van [99] Alblasserdam

Kersten N.L.S. HelmondKraats D. van der Etten-LeurLee E.N.A. Den HaagOechies G.J. SchiedamOff ermans J. BrunssumOosterveen D. Oude WeteringSlager J.F. PaterswoldeVan der Vliet T.P.C.J. GraveWiechmann F. PurmerendWill P. Veenendaal

Column ColumnColumnJohan Schuurman

Verbinding

Tijdens een dienstverband van veertig jaar bij de politie werd Johan Schuurman zo vaak geconfronteerd met leed en geweld dat hij ziek werd en de diagnose PTSS volgde.Toen de Identiteitsgroep Politie ontstond binnen de BMNO kon het niet anders dan dat hij zijn steentje zou bijdragen als secretaris. Voor de Kareoler vult hij vanuit de politiehoek de Kareoler vult hij vanuit de politiehoek de Kareolerzijn columns waarbij je zou kunnen stellen dat ze gemaakt zijn met ‘peper en zout’.

BNMO-lid en Irakveteraan Daniël Knegt kreeg een zwaar ongeval tijdens een oefening met de luchtmobiele brigade. Het voertuig waarin hij zat raakte van de weg en belandde bovenop hem, met levensbedreigende verwondingen en blindheid tot gevolg. Hij knokte zich een weg terug en besloot de beste te worden in sport. In 2020 wil hij meedoen aan de Paralympische Spelen in Tokio. In de Kareoler vertelt de Kareoler vertelt de Kareolerhij over zijn sportieve ambities.

De jongens en meiden hebben tijdens de In-victus Games 2018 in Sydney een geweldig visitekaartje afgegeven. Vanuit Nederland vond ik het erg lastig om de sfeer Down Under te proeven, maar Down Under te proeven, maar Down Undermet veertien medailles is er redelijk gepresteerd. Bij Invictus gaat het over meer dan de medailles, maar desondanks wordt het toch altijd even benoemd door het ministerie van Defensie.Terwijl mijn gewonde en beschadigde collega’s Down Under de sportieve strijd aangaan, loop ik samen met mijn team mee tijdens de singelloop van Utrecht. Dit jaarlijkse hardloopfestijn is een druk-bezocht event met het huidige wereldrecord op de 10 km.De drukte is voor sommigen een sensatie, maar voor mij vooral erg desoriënterend. Om het zo veilig mogelijk te houden en ook om een goede race te kunnen lopen, starten we vlak achter de wereld-toppers. Het aftellen is begonnen en nadat het startschot heeft ge-klonken, vallen de eerste atleten direct. We kunnen ze net op tijd ontwijken en de wedstrijd is begonnen.Door de druk en adrenaline ga ik toch weer te hard van start, maar ik vind het ritme en we lopen goed. Tijdens de wedstrijd is Koen mijn guide. Mijn vriend en teammanager Shane loopt met ons mee en voorkomt dat we worden afgesneden door andere lopers.Na een paar kilometer heeft de wedstrijd zijn ritme gevonden en is het publiek langs de route ontzettend enthousiast. Als we het ziekenhuis passeren, dwalen mijn gedachten toch een beetje af en denk ik terug aan een decennium geleden. In hetzelfde UMC Utrecht vocht ik letterlijk voor mijn leven en heb ik vele uren op de operatietafel gelegen. Een dubbel gevoel, maar ik ben vooral trots dat we samen zover gekomen zijn.Het ongeluk kostte mij mijn zicht, maar niet het inzicht in onvoor-waardelijke liefde en steun van mijn familie en vrienden. Zonder hen was ik nooit zover gekomen! Jaren later zetten we samen een geweldige prestatie neer in Utrecht!

Speciale dank aan Aardoom en de Jong en Partners in Chemicals. Deze ondernemers maken het mede mogelijk dat we onze top-sport kunnen doen.

Sportieve groeten, Daniël Knegt

Dubbel gevoel

Fot

o: B

irg

it d

e R

oij

ColumnDaniël Knegt

Toen ik gevraagd werd om een column te schrijven voor de Ka-reoler heb ik me afgevraagd of ik daar wel de meest geschikte fi guur voor zou zijn. Ik ken mijzelf een beetje en weet dat ik niet kan schrijven als het braafste jongetje van de klas. Ik kan nogal pinnig zijn en meer dan kritisch in mijn verhaaltrend. Of zoals mijn vrouw wel eens vraagt: “De pen weer gedoopt in vitriool?” Toch denk ik dat het goed is om eens een kritisch stukje te schrijven en dus …De Nationale Politie haalt vrijwel elke dag de krant vanwege peri-kelen in de organisatie. Misschien is er wel sprake van enige chaos, zonder structuur en overlegvorm. Kennelijk is dit ook een beetje hoe het dna van de politie is aangemaakt. Ik kom daarop, omdat we het ook zien in alle vormen van hulp en ondersteuning voor de langdurig zieken, chronisch zieken, collega’s met PTSS en collega’s die een dienstongeval hebben gehad. Allemaal goedbedoelde on-dersteuning, maar er is geen enkele vorm van overleg. Intern is het (nog) niet goed geregeld, maar extern zie je nagenoeg hetzelfde. Groepjes die zich organiseren, maar dusdanig dat er on-derling wrijving ontstaat. Collega’s die zich verbonden voelen op sociale media en daar een platform vinden, maar geen enkele ver-binding met het korps hebben of sociale media zien als een uitlaat-klep. Allemaal begrijpelijk, maar in mijn visie volkomen zinloos. Als we wat willen bereiken, zal dit alleen kunnen door samen te wer-ken en in ieder geval te weten wat de huidige stand van zaken is.De voorzitter van de afdeling Politie van de BNMO heeft er bij de Nationale Politie vaak op aangedrongen om te komen tot een overleg van de belangenbehartigers in de breedste zin van het woord. Gezamenlijk overleg en leren wie waar mee bezig is en hoe de belangen beter kunnen worden behartigd. Geen concurrentie, maar samenwerking in het belang van politiemensen die in vaak vervelende situaties zitten. Eigenbelang speelt mijns inziens daarin geen rol. Gelukkig is de BNMO-afdeling Politie fl ink groeiende en kunnen we met trots zeggen dat we heel veel collega’s vertegenwoordigen. Daarbij noemen wij ook de collega’s die geen lid zijn. Ook voor hen voelen we ons verantwoordelijk en misschien is dat wel de enig juiste instelling.

278 | 2018

Geef jij Vrede als geschenk?

Vrede is nooit af, daar moet je aan blijven werken.moet je aan blijven werken.moet je aan blijven werken.

Daarom investeert het vfonds in Daarom investeert het vfonds in vrede. Met vrijheidslezingen, vrede. Met vrijheidslezingen, theatervoorstellingen, musea en theatervoorstellingen, musea en theatervoorstellingen, musea en de Nationale dodenherdenking op 4 mei en de bevrijdingsfestivals op 5 mei. We investeren in onderwijsprogramma’s en leren jongeren debatteren met respect voor elkaar en voor elkaars verschillen. Voor een toekomst met elkaar in vrede en vrijheid.

Geef jezelf een bijzonder cadeau: word vriend van het vfonds!

Het is gratis en je ontvangt bijzondere aanbiedingen van musea of andere projecten die het vfonds onder-steunt. Deel onze vriendschap met je (klein)kinderen of vrienden en werk zo mee aan vrede. Want vrede is niet vanzelfsprekend.

Vraag vandaag nog je gratis vriendenpasaan op www.vfonds.nl

Alsjeblieft

Mede mogelijk gemaakt door Nationale Postcode Loterij, BankGiro Loterij en Nederlandse Loterij