Kerken Kijken Utrecht programma

25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007 �

Programma zomer 2007kerkenkijken.nl

2

rr

Aan deze krant werkten mee:Hans Baars

Desiree BerendsenMarja BranderhorstTes ClaerhoudtArjen de GrootMevrouw den HelderGerrit-Jan van IngenGuda IrrgangHenk JansenMarie-Louise van KleefKatrijn KuypersBiem LapArie NoordermeerJan NuchelmansFrank SiddiquiSteven SlappendelJan TaatYvon TolleArja van VeldhuizenHans VisserHarry WasserMarin Zegers

Samenstelling Caroline Spierings

Vormgeving Caroline Hogervorst | www.chontwerp.nl

Tekstbewerking Renée Rempe

Foto omslag www.chontwerp.nl

FotografieJoris-Jan Bos Maarten BuremaHenk Jansen Gjalt JellesmaKees HummelKayooDinand KleineWillem MesJonathan StrandersCaroline Spierings

Met dank aan: Centraal MuseumFestival Oude MuziekGemeente UtrechtGilde UtrechtGVU Het Utrechts Archief

Initiatief Domplein 2013Museum CatharijneconventMuziekhuis UtrechtKayooKerk in de CityKosmopolisOxfam NovibRonDomTumultUTRVrede van UtrechtZimihc

UitgeverKerken Kijken Utrecht p/a Boomstede 283 3608 AN Maarssen E-mail:[email protected]

DrukRoto Smeets Utrecht

Deze uitgave verschijnt ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van Kerken Kijken Utrecht

Deze programmakrant is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Wijzigingen blijven echter voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd of vermenigvuldigd zonder toestemming van de uitgever.

© Kerken Kijken Utrecht 2007

Colofon

25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007 �

Vierentwintig zomers liggen in het verleden, waarin de schatten, geheimen en geschiedenissen van de Utrechtse

middeleeuwse binnenstadskerken aan het publiek werden getoond en verteld. In die jaren hebben honderden, deskundige gidsen zich vrijwillig ingezet om dat publiek interessante rondleidingen te geven en de verhalen van de kerken door te vertellen. En het publiek stelde dat op prijs en groeide gestaag in aantallen. In 2006 kwamen maar liefst 45.000 bezoekers uit binnen- en buitenland de Utrechtse kerken bekijken. Dit jubileumjaar wordt een nieuw recordaantal gasten verwacht.

Jubileumzomer in de Utrechtse Kerken

Marie-Louise van Kleef

voorwoord

Er is dan ook veel te zien in de Utrechtse kerken. Niet alleen hebben de kerkgebouwen- en interieurs een grote cultuurhistorische waarde, maar ook wordt de geschiedenis van het noordwestelijk deel van Europa, van Nederland en van Utrecht voor een belangrijk deel verteld in de verhalen van de Utrechtse kerken. Utrecht is eeuwenlang het religieuze centrum van ons land geweest, vóór de reformatie maar ook daarna. De dertien mooie kerken die in het historisch centrum van Utrecht zijn overgebleven vormen de getuigen daarvan, naast de verdwenen kerken waar we gelukkig ook nog heel veel van weten.

En daarom vieren we deze zomer dit mooie jubileum. Met een uitbundig programma rond het thema 'VIEREN' waarmee het bezoek aan de kerken nog aantrekkelijker wordt dan het al is. Oude prenten van de kerken uit Het Utrechts Archief worden deze zomer in de kerken tentoongesteld. Naast de rondleidingen wordt er dit jaar een uitgebreid muziekprogramma in de kerken uitgevoerd. Buiten het bekende Festival Oude Muziek zijn ook tal van andere concerten in de kerken geprogrammeerd. De topdag van 2007 is 7-7-2007. Die mooie zaterdag start met een muziekestafette in de kerken. Ook zal op het Domplein het Straattekenfestival in volle gang zijn. Aan het einde van de dag wordt het massale 'Poverty Requiem' uitgevoerd op de Mariaplaats en daarna start de Utrechtse Museumnacht.

Vele vrijwilligers zetten zich ook deze zomer in om van Kerken Kijken Utrecht een succes te maken. Zij heten u van harte welkom in Utrecht en bieden u een onvergetelijk bezoek aan de Utrechtse binnenstadskerken.

Marie-Louise van KleefVoorzitter KerKen KijKen Utrecht

foto: Kees H

umm

el

rr

�

De Gidsen

Uit de gastenboeKen..‘Fantastische rondleiding door deze kerk vol symboliek. Om dat te onthouden, zal ik jaarlijks enige malen langs moeten

komen. Bedankt!’

‘Een indrukwekkende kerk vol

grappige details, prima uitgelegd

door een van de rondleidsters.

Het was voor het eerst dat ik als

geboren Utrechter (�9�2) hier

kwam en ik heb er geen spijt

van.’

‘Indrukwekkend, met veel plezier gekeken, geluisterd, verwonderd, gegriezeld (kluizenaarscel). Heel veel dank voor de rondleiding en dat

allemaal op mijn verjaardag.’

‘Gisteren 65 jaar geworden. In deze stad geboren en getogen en vandaag voor het eerst in deze

kerk. Een wonderlijke ervaring. ’

‘In deze kerk te zijn… Een stukje

hemel op aarde’

‘Kerk is doods, zonder inhoud, zonder ziel: door de Reformatie vernietigd.’

‘Ik ben Teuntje, ik kom uit Gortel en ben in Austerlitz op vakantie.

Ik vind dit een hele mooie kerk.’‘Vandaag na 50 jaar weer terug. Veel veranderd. Mooier? ’‘Mijn moeder uit �925, ik uit �9�9, beiden Utrechter zijn vandaag, �� september �997, voor het eerst in deze kerk geweest. Op zich dus een

belevenis!’

‘Wat een allervriendelijkste ontvangst, erg kundige uitleg van bijzonderheden. Een mooie kerk,

moet blijven.’

‘Wij hebben genoten van al het moois en de interessante dingen, die hier te zien zijn en wij werden zeer sympathiek en persoonlijk rondgeleid.’

foto: Caroline Spierings

6

In de ban van de kerk is de titel van het jubileumboek dat ter gelegenheid van 25 jaar Kerken Kijken Utrecht wordt uitgebracht. Elke

(oud-)gids en iedereen die op enigerlei wijze aan het succes van Kerken Kijken heeft meegewerkt, kan het prachtig uitgegeven boek bij de opening van het jubileumjaar op 29 juni in de Jacobikerk - of tijdens het seizoen in de kerk waar men gegidst heeft - in ontvangst nemen.

In de ban van de kerk is grotendeels geschreven door gidsen die vaak al jarenlang met veel plezier bezoekers welkom heten en rondleiden in de monumentale kerken van de binnenstad van Utrecht. De titel drukt de fascinatie uit die gidsen voor de kerken hebben en verwijst naar een oud kerkelijk gebruik waar weinig plezier aan te beleven was. Een grote groep gidsen heeft met veel plezier aan de totstandkoming van het boek gewerkt.

In het eerste hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van wat zich in de 25 jaar van het bestaan van Kerken Kijken heeft afgespeeld. In het tweede hoofdstuk komen de ervaringen van gidsen aan bod. Gidsen vertellen hoe ze bij Kerken Kijken betrokken zijn geraakt en hoe ze er bijna allemaal jarenlang bij betrokken blijven. Ze vertellen hun ervaringen en anekdotes en geven aan waarom het gidsen hen zo boeit. In het derde hoofdstuk komen de kerken aan bod. Gidsen vertellen de geschiedenis van de kerk of lichten er iets uit dat hen bijzonder tot de verbeelding spreekt en dat beoogt de lezer te prikkelen om meer van de kerk te willen weten.

Biem LapVoorzitter redactie jUbileUmboeK

(mede)teamleider gidsen jacobiKerK

In de ban van de kerkJUBILEUMBOEK VOOR EN DOOR GIDSEN

6

foto achtergrond HUA: Gezicht op de westelijke arm vande kruisgang van de Mariakerk te Utrecht, uit het noord-oosten, 1898


25 Kerken Kijken Utrecht: een uniek project

Deze zomer gaan voor de 25ste keer de deuren open van de monumentale binnenstadskerken. De gidsen van

Kerken Kijken Utrecht zorgen ervoor dat de bezoekers binnen kunnen stromen. Er is veel gebeurd in de vijfentwintig jaar van het bestaan van KKU. De groei was buitengewoon groot. Zo gingen steeds meer kerken meedoen: van vijf in 1983 naar twaalf in 2006; het aantal gidsen steeg van 23 naar 181 en het aantal bezoekers van ruim 9.000 naar ruim 44.000. Het topjaar was 2005 met 46.500 bezoekers.

Het project begon in 1983 als werk-ervaringsproject voor jonge werklozen. Al gauw werd het een vrijwilligersproject. De leiding van KKU was lang in handen van een werkgroep, die in de eerste jaren onder de

VVV of de Gemeentelijke Sociale Dienst fungeerde en later onder de Stichting Archeologie en Bouwhistorie van de Stad Utrecht (STABU). Daarna kwam het project een paar jaar bij RonDom en het Utrechts Bureau voor Toerisme. Sinds 2004 valt het weer onder de STABU.

KKU is uitgegroeid tot een evenement dat niet meer weg te denken is uit het zomer-aanbod van culturele en toeristische activi- teiten van de stad Utrecht.

Dankzij de enthousiaste inzet van de initiatiefnemers, de werkgroepleden, coördinatoren, kerkbeheerders, teamleiders en gidsen is Kerken Kijken Utrecht geworden wat het nu is.

25 JAAR KERKEN KIJKEN

Het huidige bestuur is aangetreden in januari 2007 en bestaat uit: Marie-Louise van Kleef, voorzitter;Gerrit-Jan van Ingen, penningmeester; Guda Irrgang, secretaris; Hans Baars, Desirée Berendsen, Marja Branderhorst en Henk Jansen.

nieuw logo ter ere van het 25-jarig Jubileum

�

column

Er is geen stad in Nederland met zo’n enorme rijkdom aan prachtige kerkgebouwen als Utrecht. Meer dan 50 kerkelijke bouw-

werken hebben de status van rijksmonument of gemeentelijk monument. Bijna de helft van de alle kerkgebouwen in de gemeente Utrecht is beschermd als monument. Dat geldt niet alleen voor de oude, vaak middeleeuwse, gebouwen in de binnenstad, maar ook voor bijvoorbeeld 19e en 20e eeuwse kerken in latere uitbreidingswijken. Ook in Vleuten en De Meern staan markante monumentale kerken. De gemeente Utrecht stopt veel energie en geld in de instandhouding van het kerkelijk erf-goed. Kerkeigenaren doen vaak een beroep op de technische en de financiële kennis van de gemeentelijke afdeling voor monumentenzorg. Naast het benutten van rijksregelingen voor sub- sidiëring en financiering van onderhoud en res-tauratie, worden ook gemeentelijke gelden ingezet. Zo kent de gemeente Utrecht de meest uitgebreide onderhoudsregeling in Nederland voor kerken die de status hebben van gemeentelijk monument. Daarnaast heeft de gemeente de afgelopen decennia flink geïnvesteerd in de instandhouding van diverse binnenstadskerken. Het behoud van de kerkelijke functie is belangrijk.

Maar als voor de instandhouding van het gebouw andere functies nodig zijn, dan is een combinatie met gebruik op bijvoorbeeld cultureel gebied wen-selijk. In het uiterste geval kunnen voor het behoud van het gebouw flinke bouwkundige ingrepen worden toegelaten. Zo zijn in de jaren ’80 twee kerken verbouwd tot appartementencomplexen.

De gemeente wijst zelf monumenten aan op basis van inventarisaties, waarbij de architectuurhisto-rische en bouwhistorische waarden de belangrijkste criteria vormen. Zo zijn eerder dit jaar verschil-lende, vooral naoorlogse kerken, toegevoegd aan de terecht flinke lijst van beschermde kerkgebouwen. Inventarisaties en onderzoek leiden vaak tot publi-caties als boeken, brochures en andere vormen van voorlichting aan geïnteresseerden. De informatie op de internetsite van de gemeente wordt voortdurend uitgebreid. Ook voor het toegankelijk maken van de bijzondere Utrechtse monumenten werkt de gemeente mee: de Open Monumentendag en het project Kerken Kijken, worden door de gemeente met menskracht en geld al vele jaren ondersteund!

Henk JansenadViseUr monUmenten, gemeente Utrecht en bestUUrslid KerKen KijKen

Gemeentelijke zorg voor monumentale kerkgebouwen

foto: Henk Jansen


Kerken Kijken Utrecht vestigt de aandacht op het rijke interieur van de oude binnen-

stadskerken. In deze kerken zijn er ook cultuur-schatten die maar weinig mensen te zien krijgen: de kerkklokken. Hoorbaar zijn ze des te meer. In belangrijke mate is dat te danken aan het Utrechts

Klokkenluiders Gilde. De belangstelling voor het Utrechts Klokkenluiders Gilde is groot. Met ruim 60 vrijwilligers verzorgt het UKG jaarlijks meer dan 600 luidingen met de hand. Vrijwel altijd is het aanbod van vrijwilligers groter dan het aantal luidersplaatsen. Beginnende klokkenluiders starten

als aspirant-luider. In dat jaar worden in een monsterboekje de vorde-ringen bijgehouden en geven de luidmeesters extra begeleiding. Na dit proefjaar adviseert het College van Luidmeester het be-stuur over de officiële certificering als klokkenluider.

Daarnaast kent het gilde nog een aantal nevenactiviteiten: er wordt geoefend in de techniek van het beieren; er wordt een cd uitgebracht ter gelegenheid van het 500-jarig bestaan van de Van Wouklokken in de Domtoren; er wordt gewerkt aan een klokkenatlas; er worden studie-reizen ondernomen naar interessante bestemmingen in binnen- en buitenland en het UKG adviseert regelmatig bij restauraties van klokken.Meer informatie over het UKG is te vinden op www.klokkenluiders.nl.

Arie Noordermeer

Utrecht is een echte klokkenstad

Utr

ech

tsK

lokken

luiders Gilde

De opening van de 25e editie van Kerken Kijken Utrecht start op vrijdag 29 juni met een estafetteluiding van de klokken in de binnenstad onder leiding van het Utrechts Klokkenluiders Gilde. De estafetteluiding kan men volgen door deelname aan de luisterwandeling die aanvangt bij de Jacobikerk om 18.45 uur.

29 juni: 25 jaar KKu opent met KloKKenluiders estafette

ESTAFETTELUIDING EN LUISTERWANDELING

Salvator en Andreas: De kleinste en grootste klok (281 en 8227 kg) in de Domtoren in één beeld gevangen.

�0�0

KerKen KijKen Utrecht en initiatief Domplein 2013 presenteren

InternationaalHet weekend van de zevende van de zevende in het zevende jaar wordt een speciaal weekend. Kerken Kijken utrecht en initiatief domplein 2013 presenteren in samenwerking met het museum Catharijneconvent en het Centraal museum een internationaal straattekenfestival. Van 6 t/m 8 juli zijn op het domplein 12 streetpainters uit o.a. de Verenigde staten, duitsland, italië en nederland aan het werk, waarbij de bezoekers langzaam maar zeker een prachtig tafereel zien ontstaan. op 12 panelen van 3 bij 3 meter wordt de skyline van het oude utrecht gecombineerd met 12 afbeeldingen van kunstwerken van oude utrechtse meesters (Caravaggisten) uit de collecties van het museum Catharijneconvent en het Centraal museum.

een groep schilders uit utrecht maakte aan het begin van de 17e eeuw een reis naar italië waar ze zeer onder de indruk waren van het werk van Caravaggio. Zijn realistische behandeling van sacrale on- derwerpen, zijn monumen-tale composities en zijn gebruik van clair-obscur (het contrast van licht en donker) om de dramatische kracht van een tafereel te verhogen, sprak hen aan.Karakteristiek voor de utrechtse Caravaggisten zijn het kleurengamma, de vrij donkere figuren tegen vrij lichte achtergronden, een voorkeur voor figuren ten halven lijve en voor bepaalde bijbelse en pastorale ont-werpen.

de utreCHtse CaraVaggisten

museum CatHarijneConVent

Het Catharijne Convent wordt in de 15e eeuw als klooster (convent) gebouwd voor de Karmelieten, maar in de 16e eeuw nemen de johannieters er hun intrek. Het hospitaal in het klooster groeit uit tot het eerste academische ziekenhuis van utrecht. daarna biedt het nog huisvesting aan militairen, een scherm en turnvereniging en diverse musea. na een ingrijpende restauratie opent koningin juliana op 9 juli 1979 het huidige Catharijne Convent.Het heeft een uitgebreide collectie kunsthistorische ob-jecten vanaf de vroege middeleeuwen tot in de 21e eeuw. de collectie bevat zowel protestantse als katholieke kunstvoorwerpen. die combinatie maakt het museum uniek in de wereld. Begin september 2006 is de laatste restauratie en hergroepering afgerond en is het museum weer helemaal 'bij de tijd'.www.catharijneconvent.nl

tezamen vormen zij een omvangrijk tafereel van 36 bij 3 meter. na dit weekend krijgt ieder paneel zijn plek in één van de twaalf kerken om vervolgens aan het einde van het seizoen op 8 en 9 september nog éénmaal samengevoegd te worden op het domplein. tevens worden er gedurende beide weekenden schilderworkshops gegeven op het domplein.

‘skyline’vanDroochsloot(1586-1666)

Jako

b zi

et h

et b

eblo

ede

klee

d va

n zi

jn z

oon

Joze

f

Lam

bert Jac

obsz

De

glor

ifica

tie v

an

de H

Cat

heri

naC

orne

lis

van

Poe

lenb

urg

De

aanb

iddi

ng v

an d

e dr

ie

koni

ngen

Abr

aham

Blo

emae

rt

De

twaa

lfjar

ige

Jezu

s in

de te

mpe

lPau

lus

Bor

Kro

ning

met

de

door

nenk

roon

Dirck

van

Bab

uren

Har

pspe

lend

e ko

ning

Dav

idG

erar

d va

n H

onth

orst

25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007 ��

KijK Voor sCHilderworKsHops op KerKenKijKen.nl

��

Straattekenfestivalin samenwerKing met Het museum CatHarijneConVent en Het Centraal museum

vrijdag 6 juli tot en met zondag 8 juli 2007

Centraal museum

Het Centraal museum in utrecht bestaat sinds 1838 en bezit een rijke en gevarieerde verzameling oude, moderne en toegepaste kunst en heeft bovendien collecties mode en stadsgeschiedenis. Het Centraal museum bezit verder de grootste verzameling rietveldontwerpen ter wereld. Het wereldberoemde werk van dick Bruna is te bezichtigen in het tegenovergelegen dick bruna huis. jaarlijks organiseert het Centraal museum twee a drie grote publiekstentoonstellingen. Hoewel de eeuwenoude collectie het uitgangspunt is, wordt altijd gezocht naar raakvlakken met de actualiteit. fotografie en nieuwe media staan regelmatig op het programma. www.centraalmuseum.nl

‘skyline’vanDroochsloot(1586-1666)

Centraal museum

de originele sCHilderijen Zijn te Bewonderen in Het museum CatHarijneConVent en Het Centraal museum

De

rijk

e m

an e

n de

arm

e La

zaru

sH

endr

ick

ter Bru

gghe

n

Mad

onna

met

w

ilde

roz

enJa

n va

n Sco

rel

De

grafl

eggi

ng v

an

Chri

stus

Dirck

van

Bab

uren

De

evan

gelis

t Joh

anne

s

Jan

van

Bijle

rt

De

roep

ing

van

Mat

teüs

Hen

drick

ter Bru

gghe

n

Doo

p va

n de

kam

erlin

g

Abr

aham

Blo

emae

rt

foto's: Kayoo.nl

programma

vrijdag 6 juli

zaterdag 7 juli [museumnacht]

zondag 8 juli

maandag 9 juli

zaterdag en zondag8 en 9 september

aanvang 10 uur

van 11.00 - 24.00 zijn de streetpainters aan het werk

panelen te zien op domplein

panelen naar de kerken

alles nog 1 maal bij elkaar

�2

De muziekestafette is, samen met een nieuwe reeks ansichtkaarten voor bezoekers, het cadeau van de kerkgenootschappen aan het jarige Kerken Kijken Utrecht. Cantorijen,

organisten, musici, dirigenten en koren laten horen wat er normaal gesproken op zondag te horen is. Op één dag krijgt u een palet van kerkmuziek te horen. Van Gregoriaans tot modern van orgel tot zang. Om zeven uur begint het Gregoriaans koor Utrecht met de lauden van St Maartens translatie in de St. Catharinakathedraal. De estafette eindigt met delen uit een evensong door de Schola Davidica in de Janskerk. Aansluitend is er op de Mariaplaats het Poverty Requiem.Het uitgebreide programma van de muziekestafette kunt u vinden op www.protestant-utrecht.nl, www kerkenkijken.nl, in het magazine Kerk in de Stad en in de deelnemende kerken

Op zeven juli 2007 van zeven tot zeven

klinkt er muziek in de binnenstadskerken van Utrecht

muziekestafettemuziekestafette

programma 07.07.07 Van 07:00 - 19:00 uur

07.00 – 07.45 St. Catharinakathedraal - Gregoriaans koor Utrecht

08.00 – 08.45 Geertekerk – Arti Vocaal

09.00 – 09.45 Pieterskerk - orgel Dick Duijst

10.15 – 11.00 Klaaskerk – K. Basting, fluit; A. van Zon, hobo; K. Zwanenburg, orgel

11.15 – 11. 45 Lutherse kerk – orgel door Sebastiaan ’t Hart

12.00 – 12.30 Doopsgezinde Gemeente – cantorij o.l.v. AnneJet Bennink

12.45 – 13.15 Jacobikerk – orgel door Gerrit Christiaan de Gier

13.30 – 14.30 Augustinus - Concert door Capella Augustini o.l.v. Rutger Mauritz

14.45 – 15.15 Oud-katholieke kerk St. Gertrudis – koor Holy Trinity Anglican Church

15.30 – 16.30 Domkerk zaterdagmiddagmuziek – orgel door David Jansen

16.45 – 17.30 Willibrordus - Sint Willibrordkoor o.l.v. Bernard Rikkert de Koe

17.30 – 18.15 Janskerk – Schola Davidica o.l.v. Lisette Bernt met Teuni Trouwborst

18.30 Mariaplaats - Poverty Requiem

muziekestafette


KerKen KijKen utreCHt, KerK in tHe City, ZimiHC en Kosmopolis presenteren i.s.m. oxfam noViB op 7 juli a.s.

Ter afsluiting van de muziekestafette zal een groot koor van ongeveer �00 zangers het Poverty Requiem om ��.�0 uur op de Mariaplaats ten gehore brengen.

zimihchuis voor amateurkunst voor stad en provincie Utrecht staat klaar voor iedereen die plezier heeft in het maken van kunst, van beginner tot ervaren kunstenaars. Voor elke kunstdiscipline is er een consulent die de uit-voerende kunstenaars met raad en daad kan bijstaan. www.zimihc.nl

Het Poverty Requiem

In het jaar 2000 beloofden de 189 lidstaten van de Verenigde Naties om binnen vijftien jaar de armoede in de wereld flink

terug te dringen. Die belofte is verwoord in acht millenniumdoelen. GCAP, Oxfam Novib en de campagne EEN voeren samen nationaal en internationaal actie om de wereldleiders in 2007 te attenderen op het feit dat de termijn voor de millenniumdoelen op dat moment half verstreken is. Het Poverty Requiem wordt daarbij nationaal en internationaal op verschillende locaties ingezet. Het Poverty Requiem is een wereldmuziek-

stuk geschreven voor koor, percussie en twee solisten. Het Requiem bestaat uit vijf delen waarin de verschillende manieren waarop armoede zijn uitwerking heeft op de mens worden verklankt. Het lijden, de woede, de rouw, de humor en de hoop. Het Poverty Requiem is geschikt voor een uitvoering met meer dan 400 zangers maar kan ook worden uitgevoerd met een klein koor van 20 mensen. Het Poverty Requiem wordt de komende maanden in verschillende uitvoeringen en bezettingen in Nederland door verschillende organisaties en koren uitgevoerd.

oxfam novibWereldwijd strijden mensen voor hun rechten en voor een fatsoenlijk bestaan.Oxfam Novib steunt hen daar-bij. We steunen projecten, ver-sterken lokale organisaties en voeren campagnes voor een rechtvaardig beleid www.oxfamnovib.nl

www.povertyrequiem.org Verhef je stem en zing mee! Meld je aan via deze site, download de geluidsvoor- beelden, het tekstboek inclu- sief de oefenhandleiding, oefen thuis zoals aange-geven en kom naar de gezamenlijke repetitie!

www.povertyrequiem.org

tUmUlt is hét onafhankelijke debatcentrum in Utrecht.Wekelijks, doorgaans op dinsdagavond, organiseert TUMULT debatten over politieke, culturele en maatschappelijke hangijzers.Op 7 juli organiseert Tumult op de Mariaplaats de Millenium Doelen dag. Het festival zal eindigen met Het Poverty Requiem.

Kosmopolis is een landelijk, intercul-tureel platform voor ont- moeting, dialoog en verbin-ding tussen burgers via kunst, cultuur en debat.Kosmopolis is actief in Am- sterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag en is in novem-ber 2006 van start gegaan als een gezamenlijk initiatief van het Rijk en de vier grote steden. www.kosmopolis.nl

��

De kerk viert feest!

Al ongeveer acht jaar levert de werkgroep ‘Kerk in de City’ vanuit de kerkelijke

gemeenschappen een inhoudelijke bijdrage aan Kerken Kijken Utrecht. De bedoeling is om de bezoekers van de kerken te laten weten welke geloofsgemeenschappen er in de twaalf kerkgebouwen die elke zomer hun deuren openstellen actief zijn.

Dit jaar is het thema vanwege het jubileum ‘vieren’. Door middel van een serie ansichtkaarten laten de kerkelijke gemeenschappen zien wat en hoe er zoal in de kerken gevierd wordt. Op elke ansichtkaart is steeds één viermoment op fraaie wijze in beeld gebracht. In elke kerk ligt daarom één kaart op bezoekers van Kerken Kijken te wachten. Wie alle12 kerken van de deelnemende kerkgenootschappen heeft bezocht, heeft de mooie én gratis serie compleet.

Desiree Berendsen en Arjen de Groot,werKgroep ‘KerK in de city’

Meer informatie over dit initiatief bij de werkgroep

Kerk in de City; [email protected]

EEN SERIE VAN 12 BIJZONDERE ANSICHTKAARTENKerken zijn plekken waar van

oudsher feest wordt gevierd.

Bijvoorbeeld in de kerkdienst,

de viering. Veel kerken zijn

gebouwd in de vorm van een

kruis. ‘Viering’ verwijst naar de

naam van het vierkante deel

van de kerk, op de kruising van

koor en langschip.

foto: Jonathan Stranders

Kerk in de City

25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007 �5

In elk van de twaalf kerken hangt een afbeelding afkomstig uit het Utrechts Archief. Elke kerk heeft gekozen voor een afbeelding die een moment vertegenwoordigt uit haar rijke verleden. De twaalf afbeeldingen tezamen vormen zo een kleine tentoonstelling over momenten uit de geschiedenis van de twaalf kerken.

Beeldmateriaal uit het Utrechts Archief siert de binnenstadskerken

Met ruim 18 kilometer aan archieven en collecties, honderdduizenden beeld-

documenten (foto’s, films, prenten, kaarten) en 70.000 publicaties en tijdschriften beheert Het Utrechts Archief de grootste en rijkste collectie van de stad en de provincie Utrecht. Naarmate de tijd – en daarmee de geschiedenis – voortschrijdt, groeit deze collectie voortdurend. Zo ook de

belangstelling ervoor. Steeds meer mensen – jong en oud - raken gefascineerd door het ver-leden, en door de verhalen die ze hierin kunnen ontdekken: over hun voorouders, het huis waarin ze wonen, de buurt, het landschap, de vereniging, het dorp, de stad, het bestuur...of bijvoorbeeld de kerk. www.hetutrechtsarchief.nl

Ingekleurde prent van Herman Saftleven uit 1669, bijgewerkt in 1684, bestaande uit vier aaneengeplakte bladen. Profiel van de stad Utrecht uit het westen gezien: het gedeelte met de Jacobikerk en de Catharijnepoort.

�6

Gidsen vertellenTes Claerhoudt is gids sinds �992. Eerst in de Lutherse kerk en vanaf �99� in de Janskerk en zij doet het met veel plezier. Het contact met bezoekers vindt ze stimulerend en interessant, maar het was haar interesse in geschiedenis, die haar deed besluiten gids te worden.

Tes geeft aan dat ze zich er zeer van bewust is dat veel bezoekers even een kerk binnenkomen om de sfeer te proeven en er niet op uit zijn om informatie van gidsen te krijgen. Ze vertelt dat ze zich doorgaans bescheiden opstelt. ‘Je moet mensen niet overvallen, maar ik houd ze wel in het oog om te zien of er mogelijk belangstelling is voor meer informatie. Natuurlijk wil ik graag mijn kennis overdragen, maar ik probeer niet te uitgebreid te zijn. Wel is het leuk, als je merkt dat mensen geïnteresseerd zijn. Dan kun je hen attent maken op details waar zij anders aan voorbijgaan. Het zijn vaak die details die het werk als gids zo leuk en interessant maken. Helaas zijn er geen bloemenmarktconcerten meer, want dan dwaalden de mensen nog wel door de Janskerk en het is hoe dan ook leuk als er veel mensen de kerk binnenkomen’.

de jansKerK: Het Zijn de details die Het doenHet verhaal van Tes Claerhoudt

Harry wasser is sinds 2004 gids in de Willibrorduskerk.

In 200� meldde ik me aan als gids bij het project Kerken Kijken Utrecht. De coördinator liet me weten: ‘Er is vooral behoefte aan gidsen in de Willibrorduskerk’. Daar had ik aanvankelijk toch wel wat bezwaren tegen. De herinnering aan mijn katholieke kostschoolopvoeding en het feit dat in deze kerk nog de vóórconciliaire riten en gebruiken werden

gehuldigd, deed de wierookstank mijn neusgaten al binnendringen. Daar zou ik niet tegen kunnen. Ik mocht er nog even over nadenken. ’s Avonds thuis werd ik opgebeld door de teamleider van de Willibrorduskerk en we spraken af voor een kennismakingsbezoek aan de kerk.Het was een koude, winderige, bijna herfstachtige morgen in juni, toen we samen de kerk betraden. Door een lange, donkere, tochtige konijnengang gingen we naar binnen. Het geluid van

de williBrordus in, tegen wil en danKHet verhaal van Harry Wasser

�6


Gidsen vertellen

nooit geweten dat Hier een KerK wasHet verhaal van mevrouw Den Herder

Mevrouw Den Herder is lid van de Doopsgezinde kerk en gidst in dezelfde kerk.

Temidden van al die andere kerken neemt de Doopsgezinde kerk een aparte plaats in.

Je loopt er zomaar aan voorbij. Behalve het bord op de gevel wijst eigenlijk niets erop dat achter de sobere, wat herenhuisachtige gevel een mooie kerk schuilgaat. Het komt regelmatig voor dat mensen verwonderd roepen: ‘Nooit geweten dat hier een kerk was.’ Altijd dat verrassende, dat is leuk.

Nog leuker vindt mevrouw Den Herder het om dan te vertellen dat vóór �77� in dit gebouw bierbrouwerij De Witte Leeuw gevestigd was. Het onopvallende gebouw, dat niet op een kerk lijkt, roept vragen op en mevrouw Den Herder kan vertellen dat de Doopsgezinde gemeente lang slechts gedoogd werd door het stadsbestuur, dat de status van meest begunstigde religie aan de gereformeerden had gegeven. Dat betekende dat de doopsgezinden eerst in schuilkerken hadden gekerkt en later wel een kerk mochten inrichten op voorwaarde dat hij er onopvallend uitzag. Zo ziet de voorgevel van de Doopsgezinde kerk eruit als een statig huis aan de Oudegracht, terwijl het een omgebouwde bierbrouwerij is die als kerk dienstdoet.

timmeren, zagen en boren kwam me al tegemoet. Overal steigers, tot hoog in de gewelven. En vooral stof, heel veel stof, dikke lagen stof. Tussen de steigers door zag ik decoratief schilderwerk op sommige pilaren en helemaal vooraan, een altaar met veelkleurig beeldhouwwerk, vooral veel goud. Er werd gemetseld en ge-schilderd, tegels werden gezaagd en gelegd. Een biechtstoel diende als voorraadkast, een kapel als schaft-

lokaal. De teamleider ging me voor naar het tweede koorbalkon en vandaar kreeg ik een prachtig overzicht op de rijkdom van deze kerk. Geen geur van wierook, eerder van specie en verf. Ik moest het maar doen.

�7

��

Overzicht muziek in de kerkenVrijdag 29 juni Opening Kerken Kijken Jacobikerk

Zaterdag 30 juni 15.30 uur Zaterdagmiddagconcert J.S. Bach, Missa h-moll (hohe Messe) door Koor en orkest van de Domcantorij

Domkerk

Zondag 1 juli Koopzondagconcert St. Willibrordus

Maandag 2 juli 20.00 uur UKV Zomeravondconcert Arie Abbenes/OBK

Domtoren/ Kloostergang

Zaterdag 7 juli 07.00 - 19.00 uur Muziekestafette zie blz. 10

15.30 uur Zaterdagmiddagconcert Domkerk

18.30 uur Poverty Requiem Mariaplaats

Maandag 9 juli 20.00 uur UKV Zomeravondconcert Giedrius Kuprevicius


Zaterdag 14 juli Lunchconcert Kurt Thomas Cursus Jacobikerk


Maandag 16 juli 20.00 uur UKV Zomeravondconcert Jasper Stam


Vrijdag 20 juli 20.00 uur ‘Bach in de Jacobi’ Gerrit Christiaan de Gier Jacobikerk

Zaterdag 21 juli 15.30 uur Zaterdagmiddagconcert Domkerk

Zondag 22 juli 15.00 uur Nederlands Strijkersgilde Geertekerk

Maandag 23 juli 20.00 uur UKV Zomeravondconcert Janno den Engelsman


Vrijdag 27 juli 20.00 uur Gert Oost ‘Buxtehude’ Jacobikerk

Zondag 29 juli 15.00 uur Concert Psalms and songs, Pauline van der Werff, Stephen Taylor & violist

Nicolaïkerk

Maandag 30 juli 20.00 uur UKV Zomeravondconcert Bas de Vroome


Vrijdag 3 augustus 20.00 uur Jos van der Kooy Jacobikerk

Zaterdag 4 augustus 14.00 uur Orgelbespelingen Marijn Slappendel Nicolaïkerk


Zondag 5 augustus 14.00 uur Koopzondagconcert Rob Holleman, orgel St. Willibrordus

Maandag 6 augustus 20.00 uur UKV Zomeravondconcert Koen van Assche en Anne Maria Reverté


Vrijdag 10 augustus 20.00 uur Bas de Vroome Jacobikerk

Zaterdag 11 augustus 14.00 uur Orgelbespelingen Stephen Taylor Nicolaïkerk


Maandag 13 augustus 20.00 uur UKV Zomeravondconcert Koen Cosaert


Vrijdag 17 augustus 20.00 uur Margreeth Chr. de Jong Jacobikerk

Zaterdag 18 augustus 14.00 uur Orgelbespelingen Marcel Verheggen Nicolaïkerk


Zondag 19 augustus 15.00 uur Il Quartetto Barocco Nicolaïkerk

Concerten binnenstadskerken �0 juni - � september 2007

De gemarkeerde velden horen bij het Festival Oude Muziek. Naast deze concerten zullen er ook weer de bekende Fringeconcerten worden gegeven, ga voor informatie naar www.oudemuziek.nl of www.kerkenkijken.nl

��


Overzicht muziek in de kerkenBij het ter perse gaan van deze programmakrant was het programma van Kerken Luisteren nog niet compleet. Ga voor informatie naar www.kerkenkijken.nl.

Maandag 20 augustus 20.00 uur UKV Zomeravondconcert Arie Abbenes/Lodewijk Wagenaar


Vrijdag 24 augustus 19.30 uur Avond van het luisteren & Soirées privées Domkerk

20.00 uur Sietze de Vries Jacobikerk

Zaterdag 25 augustus 14.00 uur Orgelbespelingen Ko Zwanenburg Nicolaïkerk

6.00/9.00/12.00/ 17.00/ 21.30/ 24.00 uur Psallentes St. Willibrordus

14.00 uur Egidius Kwartet & Claron McFadden Geertekerk

15.30 uur The Royal Wind Music Der Gooden Fluyt-hemel Jacobikerk

15.30 uur Amarcord 'Incessament mon povre cueur lamente'

Pieterskerk

20.00 uur De Nederlandse Bachvereniging 'Meine Freundin, du bist schön'

Domkerk

22.30 uur Orpheon Consort & Christine Esser, sopraan Abendmusik

Pieterskerk

24.00 uur Erik Bosgraaf A solo / Jacob van Eyck

Michaelskapel/ Domtoren

Zondag 26 augustus 16.00 uur Fringeconcert Nicolaïkerk

14.00 uur Léon Berben, orgel Buxtehude, Cabanilles, Kerll, Weckmann

Nicolaïkerk

15.30 uur Orpheon Consort Gambavirtuozen: Buxtehude, Kühnel, Schenck

Geertekerk

17.00 uur Ensemble Sette Voci & L'Armonia Sonora Meder: geestelijke cantates

Pieterskerk

20.00 uur- 23.00u Holland Baroque Society & Cappella A'dam Händel: Jephta

Domkerk

Maandag 27 augustus 14.00 uur Het Caecilia-Concert Buxtehude, Theile, Weckmann, Becker

Domkerk

15.30 uur Jan Katzschke, klavecimbel Weckmann, Buxtehude, Ritter, Froberger

Lutherse kerk

17.00 uur Les Muffatti Ristori: I lamenti d'Orfeo

Nicolaikerk

20.00 uur Huelgas Ensemble Polyfonie voor François I

Jacobikerk

22.30 uur L'Armonia Sonora & Peter Kooij, bas Abendmusik / De profundis clamavi

Augustinus

24.00 uur Sigiswald Kuijken, viola da spalla Bach: Suites BWV 1010-1012

Doopsgezinde kerk

Dinsdag 28 augustus 14.00uur Ensemble Clematis Tunder en Buxtehude in Lübeck

Domkerk

15.30 uur / 24.00 uur Sou Si-tai, guqin Muziek voor guqin uit China

Doopsgezinde kerk

17.00 uur Capilla Flamenca Wandelconcert Bellum & Pax

Nicolaïkerk

De gemarkeerde velden horen bij het Festival Oude Muziek. Naast deze concerten zullen er ook weer de bekende Fringeconcerten worden gegeven, ga voor informatie naar www.oudemuziek.nl of www.kerkenkijken.nl

�9

20

18.30 uur Arie Abbenes, beiaard Buxtehude en tijdgenoten

Domtoren

20.00 uur La Capella Ducale & Musica Fiata Buxtehude: kerkelijke hoogfeesten

Domkerk

22.30 uur Harmonie Universelle Buxtehude en de stylus phantasticus

Geertekerk

Woensdag 29 augustus 14.00 uur Begoña Olavide & Ensemble Omar Metioui Muziek uit Andalusië

Domkerk

15.30 uur Gustav Leonhardt, klavecimbel Froberger: 'Méditation sur ma mort future'

Lutherse kerk

20.00 uur Amsterdam Baroque Orchestra & Choir Buxtehude: Membra Jesu nostri

Jacobikerk

22.30 uur Kölner Akademie / Abendmusik Noord-Duitse componisten rond Buxtehude

Augustinus

24.00 uur Bruno Cocset, cello A solo / Bach: Suites BWV 1007-1009

Jacobikerk

Donderdag 30 augustus 11.00 uur Ton Koopman, orgel Orgelwerken van Buxtehude

Nicolaïkerk

14.00 uur La Suave Melodia De Lübecker tabulatuur van Buxtehude

St. Willibrordus

15.30 uur New Dutch Academy Stamitz, Schmitt

Augustinus

15.30 uur Geneviève Soly, klavecimbel, orgel Bach, Buxtehude, Böhm

Lutherse kerk

17.00 uur Cantar Lontano Ortiz: Ad vesperas

Domkerk

22.30 uur Schönbrunn Ensemble Debussy: Chansons de Bilitis

Geertekerk

22.30 uur Les Basses Réunis Abendmusik / Buxtehud

Pieterskerk

24.00 uur Jed Wentz, traverso A solo / Telemann: 12 Fantasieën

Pieterskerk

Vrijdag 31 augustus 14.00 uur Clarino Dowland, Schütz, Weckmann Domkerk

15.30 uur Lars Ulrik Mortensen, klavecimbel Buxtehude

Lutherse kerk

15.30 uur Musica ad Rhenum Locatelli, Pasquali, Couperin, Telemann

Pieterskerk

17.00 uur Delitiae Musicae Il pastor fido - Monteverdi

Augustinus

18.30 uur Bernard Winsemius, beiaard Klaviermuziek rond Buxtehude

Domkerk

20.00 uur Gerrit Christiaan de Gier

Jacobikerk

22.30 uur Schönbrunn Ensemble Debussy: Chansons de Bilitis

Geertekerk

22.30 uur Les Idées Heureuses Abendmusik / De virtuoze Graupner

Pieterskerk

24.00 uur Hélène Schmitt, viool A solo / Matteis en Bach

Pieterskerk

20

25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007 2�

Zaterdag 1 september 11.00 uur Arie Abbenes, beiaard Scarlatti: Klaviersonates

Domtoren

14.00 uur Orgelbespelingen Jetty Podt Nicolaïkerk

14.00 uur Lautten Compagney & Capella Angelica Buxtehude: 'Dein edles Herz, der liebe Thron'

Geertekerk

14.00 uur Aline Zylberajch, fortepiano Scarlatti: Klaviersonates

Doopsgezinde kerk

15.30 uur Diego Ares, klavecimbel Scarlatti: Klaviersonates

Lutherse kerk

17.00 uur Holland Baroque Society Muffat, Corelli, Lully

Jacobikerk

22.30 uur Pierre Hantaï, klavecimbel Scarlatti: Klaviersonates

Geertekerk

Zondag 2 september 11.45 uur Concert Bach revisited Nicolaïkerk

14.00 uur Koopzondagconcert St. Willibrordus

14.00 uur Huelgas Ensemble M. Rossi: Madrigalen

Geertekerk

15.30 uur Bertrand Cuiller, klavecimbel D. Scarlatti: Klaviersonates VII

Lutherse kerk

20.00 uur Amsterdam Baroque Orchestra & Choir Geestelijke cantates van Buxtehude en Bach

Domkerk

Zaterdag 8 september 12.00-13.00-14.00-15.00 uur Orgelbespelingen Ko Zwanenburg

Nicolaikerk

13.00 uur Orgelconcert Gonny van der Maten 16.00 uur Orgelconcert Gonny van der Maten

Geertekerk

14.00 uur Concert St. Willibrordus


20.00 uur Slotmanifestatie Shai'rana

Domkerk

Vrijdag 29 juni 18.45 uur Klokkenluidersestafette, luisterwandeling Jacobikerk

Vrijdag 6 juli t/m zondag 8 juli

10.00 uur Internationaal straattekenfestival Domplein

Zaterdag 7 juli Muziekestafette 07.00 tot 19.00 uur18.30 uur Poverty Requiem Mariaplaats

Donderdag 12 juli 20.00 uur Lezing Prof. B. Kaplan over Hubert Duifhuis Jacobikerk

30 juni t/m 8 september Viermomenten in de kerken alle kerken

30 juni t/m 8 september Het Utrechts Archief: Prenten in de kerken alle kerken

8 en 9 september Panelen terug op het Domplein, Uitmarkt, Open Monumentendag

o.a. Domplein

Zaterdag 29 september 20.00 uur De toren spreekt Nicolaïkerk

Extra programma 2007

2�

22

muziek in de kerken

la suaVe melodia14 augustus 2007 20.00 uur

gonny Van der maten

In Amsterdam studeerde Gonny van der Maten orgel aan het Sweelinck Conservatorium bij Albert de Klerk. Gonny van der Maten is cantrix/organiste van de Geertekerk te Utrecht. Zij geeft veelvuldig concerten, zowel solo als in samenwerking met ensembles, en zal deze zomer regelmatig te horen zijn. Zij combineert orgelmuziek met andere kunstvormen, zo-als poëzie, toneel en dans.Naast haar traditionele solo-optredens heeft zij zich tot taak gesteld het instrument orgel uit zijn geïsoleerde plaats in de muziekwereld te halen.

Dit jaar vindt het Festival Oude Muziek Utrecht 2007 plaats van vrijdag 24 augustus - zondag 2 september. Thema voor dit jaar is Ars audiendi: de kunst van het luisteren.Door de verbouwing van Muziekcentrum Vreden-burg zullen er dit jaar extra veel concerten plaatsvinden in de binnenstadskerken. Ga voor meer informatie en kaartverkoop naar www.oudemuziek.nl

Gonny van der Maten

Naast het hoofdprogramma biedt het Festival Oude Muziek Utrecht sinds jaar en dag een gratis alternatief: de Fringeconcerten. In 2007 zullen dat 45 concerten zijn, gegeven door jonge talenten uit binnen- en buitenland. De selectie is inmiddels achter de rug, maar het precieze programma moet nog worden vastgesteld. Ga voor meer informatie naar www.kerkenkijken.nl of www.oudemuziek.nl

fringeConCerten in de KerKen toegang gratis

La Suave Melodia verenigt een aantal toonaangevende specialisten op het gebied van de Oude Muziek in Nederland: Rachael Beesley (barokviool), Cassandra Luckhardt (viola da gamba en barokcello), Regina Albanez (theorbe en barokgitaar) en Pieter Dirksen (clavecimbel en orgel).Het omvangrijke repertoire van La Suave Melodia ontgint de verschillende mogelijkheden van instrumentatie, zoals virtuose vioolmuziek uit de Duitse Barok, flamboyante Spaanse dansen met gitaar, gracieuze Franse gambasuites en ook de bekende werken van Bach en Telemann. Ieder concert wordt rond een bepaald thema opgebouwd, waarbij diverse periodes en stijlen uit het Barokrepertoire worden belicht.

La Suave Melodia

festiVal oude muZieK utreCHt 2007

foto: Joris-Jan Bos

25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007 2�

muziek in de kerken

ineke van Doorn en Marc van Vugt werken sinds ‘94 samen binnen de groep ‘Vandoorn’. Van Doorn en Van Vugt zijn niet alleen singer/songwri-ters in jazz, maar vooral ook in Dutch Jazz. Hun werk wordt gekenmerkt door lyriek en harmonie en een enorme liefde voor de vrijheid van improvisatie. Hiermee zetten zij een typisch Nederlandse jazz- en geïmproviseerde mu- ziektraditie voort die zijn

Vandoorn 22 augustus 2007 20.00 uur

Het jubileum van Kerken Kijken Utrecht wordt extra luister bij-gezet door een nieuw initiatief. Gedurende de maanden juli en augustus zal er elke dag muziek klinken in één van de Utrechtse binnenstadskerken. Naast de bestaande initiatieven worden er deze zomer ook op dinsdag-, woensdag- en donderdagavond van 3 juli t/m 23 augustus con-certen georganiseerd. Een deel van de concerten wordt

Kerken Luisteren EEN NIEUW INITIATIEF VAN KERKEN KIJKEN UTRECHT

Muziekhuis Utrecht is een samen-werkingsverband van Utrechtse muziek-ensembles met diverse muzikale ach-tergronden. De meer dan vijfenvijftig Utrechtse ensembles, die in het bestand

van Muziekhuis Utrecht zijn verenigd, representeren het hele spectrum van de muziekpraktijk, van jazz en wereldmuziek tot klassieke en oude muziek, moderne geïmproviseerde en nieuw gecomponeerde muziek, muziektheater en allerlei tussenvormen. Met bijzondere muziekmanifestaties in het décor van de Utrechtse grachten, tuinen, pleinen, bruggen, musea, kerken en andere prachtige en voor publiek toegankelijke plaatsen. www.muziekhuisutrecht.nl

Città della Musica is een sa-menwerkingsverband van mu- ziekorganisaties in de Utrecht-se binnenstadskerken, waar- onder: Catharijne Concerten, Stichting Culturele Evenemen- ten Nicolaïkerk, Schola Davi-dica, Stichting Pieterskerk Concerten, Commissie Jacobi Concerten, Utrechtse Klokken- spel Vereniging, Utrechts Klokkenluidersgilde, Geerte-centrum, Orgelconcerten Ger- trudiskerk, Kathedrale koor- school Utrecht en Zaterdag-middag Muziek Domkerk. Gezamenlijk wordt een con-certagenda uitgegeven in de Binnenstadskrant en op www.utrecht-muziekstad.net met een zo compleet mogelijke lijst van alle concerten in de Utrechtse kerken.

Città della musiCa

nestors kent in de lyriek en passie van de Tilburgse jazz scene en de enorme vrijheid van de 'Amsterdamse' geïm-proviseerde muziek van Misha Mengelberg, Michiel Braam en Willem Breuker.

Vandoorn

verzorgd door muzikanten die nauwe banden hebben met het Utrechtse muziekleven, het overige deel komt voor re-kening van zangers en spelers uit de rest van Nederland en zelfs daarbuiten. Het programma is zeer divers samengesteld, van middeleeuws tot heden-daags, met hoofdzakelijk klas- siek repertoire, maar ook wereldmuziek. Van Dufay tot Van- doorn, van Buxtehude tot Beethoven en van Mozart tot Messiaen, met omwegen naar Bolivia en Peru, Catalonië en India en een programma rond de brieven van Constantijn Huy-

gens door Henk van Ulsen en luitist Fred Jacobs.De programmering is gemaakt door Jan Taat, Jan Nuchelmans en Yvon Tolle. De concerten be-ginnen om 20.00 uur en duren een uur, de toegangsprijzen zijn bescheiden gehouden. Kerken Luisteren 2007 is een proef-tuin die bij voldoende be-lang-stelling in de komende jaren een vervolg zal krijgen. Voor de programmering kijk op www.kerkenkijken.nl of www.muziekhuisutrecht.nl

2�

2�

Spiritualiteit, muziek en dichtkunst zijn innig verbonden. Dat dit dwars door de culturen heen het geval is, zal het Utrechtse ensemble Shai’rana laten horen tijdens het slotconcert van Kerken Kijken in de Domkerk. De bekende Utrechtse jazz-zangeres Denise Jannah zal optreden als gastsolist (onder voorbehoud) als voorproefje van het concertprogramma ‘Shai’rana speelt voor diverse parochies’ waarmee zij najaar 2007 langs diverse podia en kerken gaan touren.

sHai’ranaZaterdag 8 septemBer 20.00 uur in de domKerK

De literaire muziekformatie Shai’rana is in 2003 opgericht door de hindoestaanse zan- ger / dichter / componist Raj Mohan.Het repertoire bestaat uit gedichten van westerse en niet-westerse dichters die in het Hindi worden vertaald en vervolgens op muziek worden gezet. Mohan, geschoold in de klassieke Indiase muziek, past Indiase raga’s toe bij het componeren. Tijdens de im-provisaties en begeleiding wordt een crossover met jazzmuziek gemaakt.Westerse klassieke composities (zoals van Federico Mom-

pou, Barcelona 1893-1987) worden bewerkt en gecom-bineerd met Indiase raga’s die in de kleur en harmonie van de originele composities passen. Op het repertoire staan ge-dichten van onder meer Rutger Kopland, Gerrit Komrij, Vasalis, Hans Andreus, Jan Hanlo, Nazim Hikmet, Rabin-dranath Tagore, H. Johannes van het Kruis en minnezangen uit het Hooglied.SHAI’RANA bestaat uit Raj Mohan • zang, composities, teksten Mark Alban Lotz • bansuri en dwarsfluiten | Suresh Sardjoe • tabla | Tammo Heikens • gitaar Melanie Tangkau • contrabas

HuBert duifHuis: laatste pastoor en eerste prediKant in de jaCoBiKerK

leZing Van prof. B. Kaplan,in de jaCoBiKerK,

donderdag 12 juli 2007, 20.00 uur

Dr. Benjamin Kaplan, hoog-leraar geschiedenis in Lon- den en in Amsterdam, spreekt over de bijzondere prediker Duifhuis, die rond 1580 in Utrecht werkte. Duifhuis had grote problemen met de Rooms Katholieke geestelijk-heid vóór de Reformatie van

MEER TE ZIEN & TE HOREN

Raj Mohan

KKU en Kosmopolis presenteren het Slotconcert op zaterdag � september

Foto: Dhinand K

leine

Denise Jannah


MEER TE ZIEN & TE HOREN

Op zaterdagavond 29 septem-ber gaan de deuren van de Nicolaïkerk open voor iedereen en kan men doorlopen naar de gezamenlijke tuin van de kerk en het Centraal Museum voor de laatste activiteit van het jubileumseizoen van Kerken Kij- ken Utrecht: het klank- en licht- spel ‘De Toren Spreekt’.De geschiedenis van de eeuwenoude toren van de Klaaskerk wordt verteld door Saskia Kruysse. Het verhaal wordt geïllustreerd met beiaardmu-ziek vanuit verschillende eeuwen door Arie Abbenes, de stad- beiaardier, en ondersteund met lichtbeelden. De overgang naar een volgende geschiedenis-periode wordt steeds gemar-keerd door het Limburgs Trompetkwartet, die met hun thebaanse trompetten op de omloop van de toren staan. Het begint om 20.00 uur en de toegang is gratis.

1580 en grote problemen met de Calvinistische leidslieden ná de Reformatie. Hij bood een inspirerend en gemeen-schapstichtend alternatief dat leidde tot de stroming van de Duifhuisianen die in de Jacobi-kerk bijeenkwam.

Prof. Kaplan heeft een diep-gaande studie gemaakt van de Reformatie in Utrecht en van Duifhuis getiteld Calvinists and Libertines. Confession and

Community in Utrecht 1578 -1620. Het is zeer bijzonder dat Kaplan in de kerk waar Duifhuis zijn inspirerende en gemeenschapstichtende pre-diking hield, komt spreken over de betekenis van Duifhuis. Een betekenis die verder reikt dan de periode van het leven van Duifhuis en waar nu nog veel van te leren valt.De lezing is in het Engels, de discussie kan in het Ne-derlands gevoerd worden.

prent HUA: Hubert Duifhuis (�5��-�5��) Pastoor en later predikant in de Jacobikerk te Utrecht

BeeldHouwKunst Voor de Beeldenstorm in de niColaiKerK 12 mei t/m 9 sep 2007

Utrechts meester, ca. 1460-70, coll. CMU, te zien in de Nicolaikerk

Het Centraal Museum Utrecht presenteert vanaf 12 mei 2007 een selectie uit de collectie middeleeuwse sculptuur in de Nicolaïkerk. Tot 1550 was Utrecht de grootste stad van de Noordelijke Nederlanden en kende een bloeiende beeldhouwkunst. Door beeldenstormen, natuurrampen en stadsvernieuwing ging veel van de Utrechtse middeleeuwse beeldhouwkunst verloren, maar er is ook veel behouden gebleven. Later teruggevonden beeldhouwwerk behoort nu tot de collectie van het Centraal Museum. Een deel hiervan wordt vanaf 12 mei gepresenteerd in de Nicolaïkerk naast het Centraal Museum.

‘de toren spreeKt’ Zaterdag 29 septemBer 20.00 uur

afsluiting Van Het juBileumjaar

KijK voor De laatste UpDates op WWW.KerKenKijKen.nl

26

Het Domplein in het centrum van Utrecht: Romeinse legionairs, bisschoppen, monni-

ken, keizers, beeldenbestormers, handelaren, we-tenschappers, kunstenaars en kroeglopers hebben door de eeuwen heen deze plek bevolkt en er hun sporen achtergelaten. Het plein is brandpunt van 2000 jaar nationale geschiedenis. Hier liggen de archeologische schatten uit de Utrechtse ontstaans-geschiedenis hoog opgetast; het Romeinse castellum Traiectum, waar later middeleeuws Utrecht verrees rond de stenen St. Maartenskerk van Willibrord - in 695 middenin het castellum gebouwd. In de schaduw van de Dom resideerden vele machtige bisschoppen, zelfs keizers vertoefden er bij tijd en wijle in paleis Lofen. Onder het plaveisel liggen nog de pijlers van het vergane mid-denschip van de Domkerk verscholen. Utrecht groeide er uit tot het religieuze en bestuurlijke centrum van de middeleeuwse Nederlanden, de Hollandse republiek werd hier gesticht. Samen met de omvangrijke schat in Utrechtse musea vormt het plein nu een belangrijke schatkamer van de Nederlandse geschiedenis.

Domplein 2013 is een particulier initiatief, dat deze bijzondere plek weer voluit tot bloei wil brengen. In samenwerking met Utrechtse over-

heden, bedrijven en bewoners wordt gewerkt aan de transformatie van het plein tot een ontmoe-tingsplek met nationale allure. Een gastvrij plein, waar de rijke historie aan de oppervlakte komt en zowel bezoekers als bewoners graag verblijven en elkaar ontmoeten. Een ‘forum’ dat steeds meer een nationaal podium wordt voor kunst, cultuur en debat, een thuisbasis voor de nationale culturele dialoog.

Tot 2013 worden de zeven tijdslagen van het plein in 21 deelpro-jecten ontsloten voor een breed publiek en zo ontstaat een veel fraaier plein. Naast vele fysieke ingrepen op en om het plein, worden tot en met 2013 samen met vele partners tal van culturele eve-nementen georganiseerd. Het vizier is gericht op 2013, het jubileumjaar van de Vrede van Utrecht (1713), dan zal Utrecht zich kandidaat stellen als Culturele Hoofdstad van Europa in 2018.

Meer informatie: www.domplein2013.nl

Initiatief Domplein 2013 TRANSFORMATIE TOT ONTMOETINGSPLEK MET ALLURE

26


Wie op een drukke zaterdagmiddag door het oude centrum

van Utrecht wandelt ziet een bruisende stad waarin jonge mensen de boventoon voeren. 60.000 studenten studeren in Utrecht en de helft daarvan woont ook in de stad. In de bevolkingsstatistieken is Utrecht één van de jongste steden van Nederland. Daarnaast komt ongeveer heel Nederland naar Utrecht om te winkelen. Die zaterdagse heftigheid is, voor wie dat zoekt, ook te ontlopen. Maar dan moet je de stad wel goed kennen. Op heel veel plekken in het drukke, historische centrum van Utrecht heerst de stilte, de verborgenheid en komt de geschiedenis uit de waterputten omhoog zetten. Dan vind je kunst uit vele eeuwen, bijzondere huizen uit een ver verleden, kerken met woeste geschiedenissen, straten met vreemde namen, bomen waarvan in de takken nog eeuwenoude verhalen ruisen . Niet alleen zichtbaar bovengronds, maar zeker ook ondergronds is de historie van het oude Utrecht terug te vinden.

column

Het Romeinse Castellum en het vroeg middeleeuwse Paleis Lofen onder het Domplein, schuilkerken in de stad die je alleen maar ziet als je het weet, onopvallende gevelstenen die hun eigen verhaal vertellen, muren waarachter zich een andere wereld ophoudt, het is er allemaal. De stad heeft vele illustere gasten gekend. Willibrord die kwam kerstenen, oude kardinalen, bisschoppen en priesters, beeldenstormers en reformanten, humanisten, hugenoten, joden van diverse gestrengheid, allen vonden onderdak in hun eigen kerken in Utrecht. Tot op de dag van vandaag. Gereformeerde studenten verenigen zich, moslims maken moskeeën van verlaten kerken, kerken die niemand

meer wil worden gesloopt of omgebouwd tot appartementen, museum of café, synagogen worden vernieuwd, oude boerderijen in Leidsche Rijn worden even kerk en nieuwe kerken worden

gebouwd. Vandaag zijn veel Utrechtse binnenstadskerken nog steeds de godshuizen voor gelovigen. Maar zij worden ook voor vele andere doeleinden gebruikt. Als concertzaal voor een uitvoerig muziekprogramma, deze zomer ook als vervanging voor het Muziekcentrum Vredenburg dat verbouwd wordt, voor lezingen en politieke debatbijeenkomsten, voor

orgellessen, voor ontvangsten, bruiloften en partijen.Loop dus eens binnen in één van onze mooie kerken in de historische binnenstad van Utrecht. Ga even zitten op een kerkbank en laat de stilte van de kerk u wegvoeren van de drukke stad. En als u meer wilt weten, vraag dan een gids om u rond te leiden. Want dan leert u de kerken pas echt kennen.Ik wens u een prettig bezoek aan de kerken van Utrecht.Marie-Louise van Kleef Voorzitter KerKen KijKen Utrecht

foto: Kees H

umm

el

‘Op heel veel plekken in het drukke

centrum van Utrecht heerst de stilte, de verborgenheid en

komt de geschiedenis uit de waterputten omhoog zetten’.

2�

Kinderen Kijken Kerken

Gilde UtrechtGilde Utrecht bestaat uit ongeveer tweehonderd 50-plus-sers, die kennis en ervaring uit werk, studie of hobby koste-loos beschikbaar stellen aan iedereen, jong of oud. Zij doen dat op zelfgekozen tijdstippen, via individuele contacten of aan groepen.www.gildeutrecht.nl

Op 27 oktober 1904 besloot de gemeenteraad van Utrecht om een gemeentelijk vervoerbedrijf op te richten. Het voorstel was

afkomstig van burgemeester Reiger. Nog geen 2 jaar later op 20 juni 1906 gingen de eerste elektrische trams rijden. Lijn 3 ging in november 1908 van start en had voor een groot deel dezelfde route als de huidige lijn 2. Met dit verschil dat lijn 2 nu nog maar in één richting rijdt. In 1908 reden er trams in 2 richtingen.Eind 1922 waren er vijf tramlijnen in bedrijf. Helaas vielen de opbreng-sten van de Elektrische Tram tegen en daarom zag men geen heil in de dure uitbreidingen van het netwerk die moesten plaatsvinden. Er werd toen besloten een proef te doen met een autobuslijn. De eerste autobus reed op 15 augustus 1925. Sinds 2004 rijdt GVU met midibussen door het Museumkwartier in één richting. Hiermee kwam GVU tegemoet aan de wens van de bewoners van het Museumkwartier om minder en kleinere bussen in te zetten. GVU biedt al meer dan 100 jaar mobiliteit in de stad Utrecht. In het jaar 2006 werd het GVU uitgeroepen tot het beste stadsvervoerbedrijf van Nederland.

Het jubileum programma van Kerken Kijken Utrecht is er ook voor de kinderen. Aan de hand van een boekje, dat in de kerk gratis wordt aangeboden, kan er in elk van de kerken een kleine speurtocht worden gedaan. Ga op ontdekkingsreis in de kerk en als je iets niet weet, kunnen wellicht je (groot)ouders je hel- pen. Als alle opdrachten zijn ge-maakt, wacht er nog een kleine verrassing.

GVU rijdt al bijna 100 jaar door het Museumkwartier

De paardentram reed vanaf juli ��9 door het museumkwartier. Deze foto is

gedateerd ca. ��9�-�900foto: HUA


Gilde wandelingen

In het kader van het programma van de 25ste editie van Kerken Kijken Utrecht zijn dit jaar wandelingen uitgezet, die u langs de bekende

en ook minder bekende kerken voeren. U zult tijdens deze wandelingen verrassende feiten te horen krijgen, die zelfs Utrechters niet weten! Dus wandel mee met de deskundige gidsen van het Gilde. De wandelingen worden gehouden in de periode van 30 juni t/m 1 september De wandelingen op donderdag gaan langs de bekende grote kerken die het beeld van Utrecht bepalen. Om de twee weken op donderdag 5 en 19 juli en op 2, 16 en 30 augustus van 14.00 tot 16.00 uur en uitmondend in een mogelijk bezoek aan één van de kerken.

Elke zaterdag begint er een wandeling om 11.30 uur. Deze brengt u op plaatsen van

de vroegere schuilkerken en de minder bekende kerken, zoals de Grieks Orthodoxe Kerk en Het Broodhuis, die zeker een bezoek waard zijn. Ook in deze kerken zijn gidsen aanwezig die u graag iets over de geschiedenis van hun kerk vertellen. En op

zaterdag kunt u na de wandeling in diverse kerken terecht om het orgel te horen of andere fraaie muziek te beluisteren!

Vertrekpunt voor alle wandelingen is Domplein, ingang Domkerk

Voor opgave voor deze wandelingen dient u contact op te nemen met Gilde Utrecht, Lange Smeestraat 7 (ma t/m/ vr. van 14.00 – 16.00 uur.). Tel. 030-2343252 of e-mail:[email protected]

VOOR U VAN KKU

Midibus anno 2007

Domplein, ca. �920 foto: HUA

�0

De Catharinakerk behoorde tot het Karmelietenklooster, dat

in 1465 gesticht werd. De kerk werd pas in het midden van de 16e eeuw door de Johanniters voltooid, die hier sinds 1529 hun klooster en hospitaal hadden. De voorgevel is een kopie van zijn 16e-eeuwse voorganger die moest wijken voor de uitbreiding - met toren - van de kerk in 1900.In 1580 kwam de Catharinakerk in protestantse handen. Dat duur- de tot 1840, toen hij - als enige middeleeuwse kerk - aan de ka-tholieken teruggegeven werd. In 1853 werd de kerk de ka-thedraal van het aartsbisdom Utrecht. Het interieur van de kerk werd toen in neo-gotische stijl ingericht. Bij de restauratie uit 1955-1970 werd het inwendige van de kerk ‘teruggebracht’ in de toestand zoals die te zien is op de tekeningen van Pieter Saenredam uit 1636.

Sinds de 7de eeuw hebben op deze plek Sint Maartenskerken

gestaan. De laatste is, als enige in de noordelijke Nederlanden, gebouwd in de Noordfrans-gotische stijl. Aan de huidige Domkerk is gebouwd van 1254 tot 1520, toen is de bouw van het schip gestopt. Bij de tornado van 1674 is dat schip ingestort. De plattegrond is aangeduid in het plaveisel van het Domplein; toren en kerk zijn

voorgoed gescheiden. Vanuit het theehuis is duidelijk te zien hoe ook kerk, pandhof en kapittelzaal een geheel hebben gevormd. Sinds de Reformatie van 1580 is de kerk, met een kleine onderbreking van 1672-1673, gebruikt voor de protestante eredienst. Er zijn schokkende sporen van de beel-denstorm (1580) aan het ‘heilig graf’ en het altaar retabel ‘Anna te drieën’. Opvallend zijn verder het grote Bätzorgel (1831), op de plaats van het voormalig hoogaltaar het praalgraf van admiraal van Gendt (1676, Rombout Verhulst), preekstoel en banken van Penaat (1926) en de ramen van R.N. Roland Holst in de transepten (1926, 1936).

st augustinusKerK

De St Augustinuskerk werd in 1840 gewijd. Het was de

eerste roomskatholieke kerk die na de Reformatie in Utrecht gebouwd werd. De kerk is ont-worpen door K.G. Zocher in de zogenaamde Waterstaatstijl. Die heet zo omdat het ontwerpen van kerken in die tijd onder het gezag van het Ministerie van Waterstaat viel. Kenmerkend voor die stijl is het gebruik van elementen uit de Grieks-Romeinse bouwkunst.

Bij de St Augustinuskerk zijn dat vooral de kolossale zuilen met fries aan de voorkant en het driehoekige tympaan daarboven. Op de gevel achter de zuilen is een meanderversiering aangebracht. De galmgaten in het torentje hebben echter een eenvoudige ‘gotische’ invulling. Van binnen valt de kerk op door zijn rustige, ongedeelde neobarokke ruimte, zijn rijkversierde gestucte ton-gewelf en de klassieke kapitelen op de zuilen en pilasters.

st CatHarinaKerK domKerK

De12kerken


Al in de jaren dertig van de 16e eeuw kwamen er weder-

dopers of doopsgezinden in Utrecht voor. Omdat zij er radicale ideeën op na hielden werden zij streng vervolgd. Later werden zij gematigder. In de18e eeuw was de openbare uitoefening van hun godsdienst nog steeds verboden, evenals die van de andere niet-calvinistische, protestantse groeperingen en de katholieken, maar dat werd wel getolereerd. Daarom werden de schuilkerken geleidelijk aan iets minder onopvallend. In 1772/73 werd de huidige Doopsgezinde Kerk aan de Oude Gracht 270 gebouwd.Hier stond brouwerij De Witte Leeuw, waarvan vooral de zij-en achtergevels in het gebouw opge-nomen werden. De voorgevel werd nieuw, in Lodewijk XVI-stijl, opge- trokken. Het interieur is - geheel in overeenstemming met de religieuze opvattingen van de Doops- gezinden - zeer sober.De preekstoel van de schrijnwer- ker Wajon is een knap stuk werk. De opstelling van een `vrouwen-blok’ in het midden en mannen-banken rondom is een overblijfsel uit de tijd van de vervolgingen, zegt men.

De Geertekerk werd om-streeks 1255 gebouwd. Het

oorspronkelijke gebouw was een rechthoekige romaanse hal zonder toren. De kerk was zeer sober van uiterlijk en was even groot en hoog als het middenschip van de huidige kerk. De buitenmuren waren aan de bovenzijde voorzien van een rondboogfries, waarvan de resten nu nog zichtbaar zijn in de noorder- en zuiderbeukkamer. Al vrij kort na de bouw werd de kerk uitgebreid met de huidige toren. De versieringen in het met- selwerk dateren deze in de 13e eeuw. In het begin van de 14e

eeuw werd de kerk uitgebreid met het koor en het dwarsschip. Iets later werden de zijbeuken gebouwd. De oorspronkelijke buitenmuren werden omgevormd tot de huidige pilaren en bogen. In de 15de eeuw kreeg de kerk zijn huidige uiterlijk door de bouw van de portalen aan de zijbeuken, een sacristie en ka-pellen ter weerszijde van de toren (nu predikantenkamer/kerkelijk bureau en garderobe). De sa-cristie werd voorzien van een stenen kruisgewelf.

Het is niet algemeen bekend dat Utrecht meer dan één

kathedraal heeft. De Ste Gertrudis kathedraal is de kerk van de Oud-Katholieke aartsbisschop. De Oud-Katholieke Kerk is in de 18e eeuw voortgekomen uit een afsplitsing na een verschil van mening met de kerk van Rome. Tegenwoordig onderhoudt de kerk sterke banden met onder andere de Anglicaanse Kerk. Het huidige gebouw kwam tussen 1912 en 1914 tot stand. Dat de kerk in de neoromaanse stijl werd gebouwd, werd mede bepaald door het feit dat de voormalige Mariakerk, die schuin achter de huidige kerk stond, een zeer beroemd voorbeeld van de romaanse stijl was. De voorganger van de kathedraal is de Gertrudis-kapel. Dit is de mooiste, onlangs gerestaureerde, 17e-eeuwse schuilkerk van Ne-derland. De restauratie is beloond met de Europa Nostra Award voor restauratie en conservatie 1993.

doopsgeZinde KerK geerteKerK ste gertrudis KatH.

De12kerken

�2

jaCoBiKerK jansKerK lutHerse KerK

De Lutherse kerk was van oorsprong de kapel die bij het

klooster van St Ursula hoorde. Dat nonnenklooster was in 1412 door Abraham Dole, een vermogend Utrechts burger, gesticht. Met de Reformatie in 1580 werden de kloosters in Utrecht opgeheven; de gebouwen van het Abraham Doleklooster kwamen in het bezit van de stad, die ze gedeeltelijk afbrak, gedeeltelijk hergebruikte. In de 18e eeuw werd aan het verbod op het houden van kerkdiensten, anders dan die van de Hervormden, niet erg meer de hand gehouden. In 1743 kreeg de Lutherse ge-meenschap de beschikking over de voormalige kapel van het klooster. Zij maakten toen de hui-dige voorgevel vóór twee huizen, waarmee de kapel naar de straat toe uitgebreid werd. Toen ver-dween ook de tussenverdieping van waaraf de nonnen ongezien de mis konden bijwonen. In het interieur werd in 1745 de galerij aangelegd, een nieuw en lager houten tongewelf gemaakt en de prachtige schildering achter het orgel aangebracht. De buiten-kant van de kerk is goed te zien vanaf het terrein dat men via een poort aan de Lange Nieuwstraat kan bereiken.

De Jacobikerk is een middel-eeuwse parochiekerk, die in de

12e eeuw gesticht is in een wijkje langs de rivier de Vecht. Van die oorspronkelijke kerk is niets meer over. De huidige gotische kerk is in de 14e en 15e eeuw herhaalde malen veranderd en uitgebreid. Toen hij naar het westen vergroot werd, kwam de toren in de kerk te staan. Tijdens het beleg van Vredenburg in 1576/1577 werd het zuidwestelijke deel van de kerk zwaar beschadigd. De plaats waar dat gebeurde, is her- kenbaar aan de zwart/wit geschil-derde balken die in de plaats van het vernielde gewelf kwamen in de zuidwest hoek van de kerk. Bezienswaardigheden zijn onder meer het prachtige koperen koorhek uit de 16e eeuw, de kleurrijke gewelfschotels en het kamertje of kluis aan het oosteinde van het zuidelijke zijschip, waarin tot 1492 een vrome kluizenares leefde. Aan de zuidelijke buitenmuur zijn twee eeuwenoude zonnewijzers te zien.

De Janskerk vormde het noordelijke deel van het ker-

kenkruis van bisschop Bernold. Het tufstenen romaanse schip en de zijschepen van de kerk dateren nog uit diens tijd, namelijk uit het midden van de 11e eeuw.

Het laat-gotische koor stamt uit het midden van de 16e eeuw.

Oorspronkelijk had het schip ronde zuilen uit één stuk van rode zandsteen. Al in de Middeleeuwen werden zij ommetseld. Eén van de zuilen is er bij de restauratie uit gehaald en tegen de noordmuur van de kerk opgesteld. De vorm van het romaanse koor is op de vloer van het gotische koor aangegeven. Buiten is de omtrek van een verdwenen westelijk deel van de kerk te zien. Verdere bezienswaardigheden zijn: de graftombe van proost Dirk van Wassenaer (1465) van het Sint - Janskapittel, het beschilderde houten plafond uit de late 13e eeuw en een beschilderd graf van een kanunnik uit 1564.


niColaïKerK pietersKerK st williBrordus KerK

De St Willibrorduskerk is een van de gaafst bewaarde

voorbeelden van de Utrechtse school van de neo-gotiek. Het gebouw werd tussen 1875 en 1879 onder architectuur van de uit Amsterdam afkomstige Alfred Tepe gebouwd. De kerk ligt vrijwel geheel verscholen in de omringende bebouwing. Het bijzondere, volledig bewaard gebleven en ruime interieur, komt voor de bezoeker dan ook als een volslagen verrassing.De meubilering van de kerk werd grotendeels verzorgd in het atelier van de Duitse beeldhouwer W.F. Mengelberg, die - net als Tepe - ervaring had opgedaan bij de restauratie van de Dom in Keulen. De oudere glas-in-loodramen zijn van Heinrich Geuer en veel smeedwerk komt uit de ateliers van Gerard en Jan Brom en ijzersmid Kniep. Op de preekstoel en in de gebrandschilderde ramen van de zuidelijke wand zijn vele afbeeldingen uit het leven van Willibrord te vinden.

De Pieterskerk, het oostelijk deel van het kerkenkruis, is

de best bewaard gebleven kerk van bisschop Bernold. Hij werd gebouwd tussen 1040 en 1048. Zijn prachtige torens zijn bij een storm in 1674 verloren gegaan. Heel bijzonder is de crypt of onderkerk, waarin de stenen grafkist van bisschop Bernold staat. De noordelijke zijkapel heeft ook nog zijn romaanse vorm. In de gotische, zuidelijke kapel, uit omstreeks 1310, is een deel van de tegelvloer uit die tijd te zien. Aan weerszijden van de treden naar het hoogkoor zijn vier

reliëfs aangebracht, die tijdens de restauratie onder de grond teruggevonden zijn. Het schip valt natuurlijk meteen op door zijn zuilen van rode zandsteen die uit één stuk vervaardigd zijn. In de tentoonstellingsruimte aan de westzijde van de kerk hangen foto’s over de geschiedenis van de kerk; in de vitrines liggen voorwerpen die tijdens opgravingen in de kerk gevonden zijn. De Romeinse vondsten komen uit een kleine nederzetting, die zich daar tussen 47 en circa 250 na Chr. bevonden heeft.

De Nicolaaskerk, Nicolaïkerk of Klaaskerk is één van de

vier middeleeuwse Utrechtse parochiekerken. Hij is in het begin van de 12e eeuw ontstaan. De Nicolaaskerk is de enige die nog delen uit zijn eerste bouwtijd heeft, zoals het westelijke deel met zijn twee torens. Ook de pijlers in het schip van de kerk zijn romaans. Op het oude romaanse koor-gewelf zit een prachtige 14e-eeuwse schildering. Tussen 1465 -1479 werd de kerk verbouwd tot hallenkerk o.l.v. Dombouw-meester Jacob van der Borch. Met de reformatie in 1580 werd de Nicolaaskerk protestants en werden alle katholieke elementen verwijderd. De zuidelijke toren werd in 1586 in baksteen ver-hoogd. De grijze strepen zijn erop geschilderd als imitatie-tufsteen. In het koepeltje hangt een bij-zonder mooi klinkende beiaard van de gebroeders Hemony uit 1649.

��

1 st augustinusKerK Oudegracht 69 di-Vr 13-17 Za 13-16

2 st CatHarinaKerK Lange Nieuwstraat 38 di - Za 11-16.30

3 domKerK Domplein ma-Vr 10-17 Za 10-15.30 Zo 14-16

4 doopsgeZinde KerK Oudegracht 270 di-Za 12-16.30

5 geerteKerK Geertekerkhof 22 Vr & Za 12-17 BeH. 13/7 25/8 31/8 1/9

6 ste gertrudis KatHedraal Willemsplantsoen 2 di-Za 12-17 Kathedraal is open, kapel deze zomer gesloten

7 jaCoBiKerK St Jacobsstraat 171 di-Za 11-17

8 jansKerK Janskerkhof di-Za 12-17

9 lutHerse KerK Hamburgerstraat 9 di-Za 11-17

10 niColaïKerK Nicolaaskerkhof di-Za 12-17

11 pietersKerK Pieterskerkhof di-Za 11-17

12 st williBrordusKerK Minnebroederstraat 21 di-Za 11-17

13 BuurKerK Steenweg 6 di-Za 10-17 Zo 12-17 [museum]

14 Kapel agnietenKlooster Agnietenstraat Via Centraal museum

15 martinusKerK Oudegracht 401 niet toeganKelijK

16 leeuwenBergHKerK Servaasbolwerk 1 wegens VerBouwing deZe Zomer gesloten

17 paulusaBdij Hofpoort, Nieuwegracht restanten 11e eeuwse KerK

18 mariaKerK Mariaplaats restanten KerK en pandHof late 11e eeuw

19 st salVator en Heilig Domplein plattegronden in Het plaVeisel

KruisKapel

Buslijn 2

13 t/m 19 Zijn niet opgenomen in Het programma Van KerKen KijKen utreCHt

��

�6

Ookgids

worden

bij

kerken

kijken

Utrecht?

Meld u aan op onze site!

kerkenkijken.nl

De DomkerkDe Domkerk is een bijzonder geval binnen Kerken Kijken Utrecht: de Dom doet niet mee en doet wèl mee. Omdat de kerk het hele jaar open is, heeft hij een vaste rondleidersploeg. Daardoor is het overbodig om hier in de zomer Kerken Kijken-gidsen te plaatsen. Gelukkig doet de Dom wel op andere manieren mee met Kerken Kijken. De Dom verzorgt al jaren de gidsvaardigheidstraining voor nieuwe Kerken Kijken-gidsen. www.domkerk.nl

De Domtoren – RonDomAan het oudste plein van Utrecht, het Domplein, is het karakteristieke pand van RonDom gelegen. In het historische gebouw bevindt zich het informatiecentrum voor de rijke cultuurhistorie van de stad Utrecht en de VVV-Utrecht. Een enthousiast en deskundig team van medewerkers staat u graag te woord. Zij kunnen u van alles vertellen over wan-delingen en speurtochten door de historische binnenstad, openingstijden van musea en andere cultuurhistorische we-tenswaardigheden. Vanuit RonDom worden dagelijks torenbeklimmingen ge-organiseerd. www.domtoren.nl

RonDom is onderdeel van Utrecht Toerisme & Recreatie. UTR is gericht op het bevorderen van toerisme en recreatie in de provincie Utrecht. utrecht.utrechtyourway.nl

Kerken Kijken Utrecht programma

Documents

Transcript of Kerken Kijken Utrecht programma