KENNISCENTRUM VOOR GEZONDHEIDSBEVORDERING BIJ HET

OUDER WORDEN

AVANS HOGESCHOOL, LECTORAAT GERONTOLOGIEDRS. LOWIE VAN DONINCK

PROJECTLEIDER

GROEN!PLUSBRUGGE, 20 FEBRUARI 2010

EGO Expertisecentrum

Gezondheid Ouderen

Verloop presentatie

1.Het ouder worden in cijfers2.Beelden bij het ouder worden3.Gezonder ouder worden4.Consultatiebureaus voor ouderen5.Enkele Tips bij het gezonder ouder worden

From One Cell to 100 Million From One Cell to 100 Million MillionMillion

Progress Through the Stages of Life

Then

Now

20 80 40 60 Age

Evolutie levensverwachting

In 2008 was de levensverwachting bij geboorte

78,0 jaar voor mannen 82,3 jaar voor vrouwen Verschil = 4,3 jaar

De resterende levensverwachting op 65 -jarige leeftijd is

16,5 jaar voor mannen19,9 jaar voor vrouwen

50/50/50

Tegen 2050 zal

50 % van de bevolking

50 jaar of ouder zijn

Genetische leeftijd

Bosmuis3 jaar

120 jaar59 jaar

Canadese den ~5000 years

Dahlia anemoon eeuwig

QuickTime™ and aTIFF (Uncompressed) decompressor

are needed to see this picture.

WalvisWalvis200 jaar200 jaar

QuickTime™ and aTIFF (Uncompressed) decompressor

are needed to see this picture.

Vleermuis39 jaar

Insulin/Insulin Growth Factor Signalling

and Lifespan in Mice

2004

QuickTime™ and aTIFF (LZW) decompressor

are needed to see this picture.

2006

Long-lived mutant mice stay healthy and disease-free for longer

Preservation of •Glucose homeostasis •Immunity (T cells) •Motor function

Delayed onset of •Osteoporosis •Cataracts •Ulcerative dermatitis

Survival of Mutant and Control Mice

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 250 500 750 1000 1250

Time (days)

Mic

e a

liv

e (

%)

Irs1 null

ControlMutant

Professor Abrey de Grey

De onderzoeksprogramma’s veranderen:

Ons genetisch materiaal voorspelt slechts 20-25% van onze levensverwachting. De andere 75-80% kunnen worden verklaard met behulp van leefstijlfactoren. De verbanden tussen de twee vragen nog veel onderzoek.

Beelden bij het ouder worden…

Beelden bij het ouder worden…

HEALTHY AGEING

Aanbevelingen

De demografische evolutie behoeft dwingende beleidsmaatregelen, gezondheidszorg is hierbij een essentieel element

Er dient dringend meer geïnvesteerd te worden in gezondheidspromotie en ziektepreventie

Er is behoefte aan een inclusief beleid waarbij het gezondheidsthema in alle beleidsdomeinen geïntegreerd wordt.

Een Europees beleid omtrent Gezond ouder worden is de hoeksteen van een gezondheidsbeleid, waarbij het toevoegen van gezonde levensjaren belangrijker is dan een stijgende levensverwachting.

Wereldgezondheidsorganisatie

Gezond zijn is meer dan de afwezigheid van ziekte

Gezondheid is een lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden (+spiritueel)

Gezondheid gaat om een dynamisch evenwicht tussen Een individu en de anderen Verleden en toekomst Teleurstellingen en verlangens

Kwetsbaar evenwicht

Belangrijkste topics :

1. Pensioen en pre-pensioenfase2. Sociaal kapitaal3. Geestelijke gezondheid4. Omgeving5. Voeding6. Fysische activiteit7. Valpreventie8. Middelenmisbruik : alcohol en nicotine9. Middelenmisbruik : medicatie10. Preventieve gezondheidszorgsystemen

Geriatric GiantsHypertensieHart-& vaatziektenOvergewichtDiabetes MellitusHypercholesterolae

mieKankerDementieDepressie

Sneaky dwarfs

overgewichtalcohol/roken/

medicijnenosteoporoseinactiviteitvallen zintuiglijke

stoornissen sociaal isolementangstincontinentie zingevinghuisvestingveiligheid vervoerzieke mantelzorg

Engelbewaarders GenetischGehuwd /

samenwonendHoge opleidingHoog inkomenReligie /spiritualiteitVoldoende bewegenActief sociaal netwerkWerk

/maatschappelijke participatie

Beschikbaarheid mantelzorg

Huisdier

SALUTOGENESE

Duizenden en duizenden hebben ziekten bestudeerd, bijna niemand heeft gezondheid bestudeerd. (A.Davis)

Bijna elke ziekte heeft zijn eigen TV-show.(H.Martron)

Sense of coherence De samenhang in je

leven

Voorspelbaarheid, structuur

De moeite waard De vaardigheden om de

situatie te beïnvloeden

(Anthonovsky, Unraveling the

mystery of health)

Gezonder ouder worden = alle beleidsdomeinen

Healthy Ageing Policies

Economic Policy(Lisbon Agenda)

SustainableDevelopment

Employment Policies

PensionsResearch

Innovation and E-health

RegionalDevelopment

Education

Twee voorbeelden

Kangoeroewonen

Consultatiebureau voor ouderen

‘VAN ZORGVISIE NAAR BOUWONTWERP’

Kangoeroewoningen in Malle

Kangoeroewoningen Malle

Kangoeroewonen

Twee winnaars

Ouderen kunnen langer zelfstandig blijven Jongeren kunnen over een betaalbare woning

beschikken

CONSULTATIE BUREAU VOOR OUDEREN

CBO

Definitie van een CBO

Een globale en periodieke screening van ouderen met als doel : Beeld krijgen van gezondheidsrisico’s Adviezen geven i.v.m. met behoud en verbeteren van

gezondheid Wegwijs maken in de vele voorzieningen die er voor

ouderen zijn

Aantal CBO’s

Van een 15-tal in 2006 tot meer dan 100 eind 2009 !! Wet publieke gezondheid (WPG) artikel 5a :

gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de ouderengezondheidszorg

Behoefte ? Hype ? Wetenschappelijk onderbouwd ? Kritiek Tweede kamer ?

Bereiken van de kwetsbare ouderen Ondermaatse adviezen

Quickscan Vilans Ouderengezondheidszorg op lokaal niveau

(11/2009)

De preventieve zorg is erg versnipperd, er is geen globale aanpak

Er is behoefte aan meer interventies gericht op : Voorkomen van eenzaamheid Vroegsignalering van dementie Beweegprogramma’s Valpreventie Overmatig gebruik van slaap- en kalmeermiddelen Alcoholmisbruik Vroegsignalering van angst en depressie

Quickscan Vilans Ouderengezondheidszorg op lokaal niveau

(11/2009)

De preventieve zorg is erg versnipperd, er is geen globale aanpak

Er is behoefte aan meer interventies gericht op : Voorkomen van eenzaamheid Vroegsignalering van dementie Beweegprogramma’s Valpreventie Overmatig gebruik van slaap- en kalmeermiddelen Alcoholmisbruik Vroegsignalering van angst en depressie

Quickscan Vilans Ouderengezondheidszorg op lokaal niveau

(11/2009)

Er is behoefte aan :

Detectie en bereiken van risicogroepen Wijkgerichte aanpak, laagdrempelig Betere samenwerking tussen verschillende

organisaties Sturing van de gemeenten Structurele financiering

Quickscan Vilans over ouderengezondheidszorg op lokaal niveau

(11/2009)

Cijfers :

Rapportcijfer ouderen over CBO : 8.3 25 % van de ouderen die naar het CBO komen zijn

kwetsbare ouderen 75 % van de adviezen worden opgevolgd

CBO

Focus ligt niet op wat de ouderen niet meer kunnen, maar op wat zij nog wel kunnen

Aandacht voor de aanbodzijde : kennis van de lokale sociale kaart

Plaats van de technologieInsteek :

Hoe kan ik zo lang mogelijk zelfstandig en onafhankelijk blijven leven

Prettig ouder worden kan ook mét ziekte (sense of coherence) SALUTOGENESE

GEZONDER OUDER WORDEN

Leefregels

1.Zorg dat u steeds één of meer doelen heeft om u op te richten.

2.Bewaar uw gevoel voor humor, relativeer en probeer niet lang boos te zijn.

3.Beweeg tenminste 5 x per week een half uur.

4.Zorg voor voldoende slaap. Regelmaat is hierbij belangrijk.

Leefregels

5.Probeer te leren van verliezen, teleurstellingen en tegenslagen

6.Koester echte vriendschappen en onderhoud deze contacten.

7.Denk regelmatig aan alles waar u dankbaar voor of trots op bent.

8.Streef er naar om te zorgen voor mensen of dieren.

Leefregels

9.Wees matig met alcohol en eten. Kies voor gevarieerde voeding met veel groenten en fruit en rijk aan vezels. Vis!

10.Rook NIET !11.Leer genieten van de kleine, mooie

dingen van het leven.12.Aanraken en aangeraakt worden, plaats

voor intimiteit en seksualiteit.13.Wees eerlijk met jezelf en tegenover

anderen.14.Plaats je leven in een ruimere context

"Ageing is like climbing a mountain. You get out of breath but you have a magnificent view"

(Ingmar Bergman)

Kenniscentrum EGO

AGZ

Lectoraat GERONTOLOGIE