Kan adaptief onderwijs worden toegepast binnen de ...ontwerpstudiovisign.nl/ncoi/Beroepsopdracht...

Is het mogelijk adaptief onderwijs toe te passen binnen de vaardighedenleerlijn?

(...)Stu dentnummer: (...)(...)

NCOI Opleidingsgroep Lerarenopleiding gezondheidszorg en welzijn (...)

1

Voorwoord.

Mijn naam is (...). Ik volg de opleiding: docent in gezondheidszorg en welzijn. Naast mijn studie werk ik als docent binnen het (...) College bij de opleiding verzorgende IG. De periode voordat ik bij het (...) College ben gaan werken, heb ik met veel plezier als persoonlijk begeleider gewerkt in de gehandicaptenzorg.

Deze beroepsopdracht staat in het teken van onderzoeken of adaptief onderwijs kan worden toegepast binnen de vaardighedenleerlijn. Dit onderwerp heb ik gekozen omdat ik afgelopen schooljaar heb ervaren dat het moeilijk is om differentiatie toe te passen tijdens de oefenuren van de vaardighedenleerlijn. Studenten die zich relatief zelfstandig redden krijgen een stuk minder tijd en aandacht. Dit probleem wordt zowel door mij als de studenten uit de klas ervaren. Dit hebben zij aangegeven tijdens een panelgesprek met de opleidingsmanager.

Tijdens de uitvoering van het onderzoek heb ik gebruik gemaakt van verschillende respondenten. De studenten uit VZ1A en mijn collega's van de opleiding Verzorgende IG en Verpleegkunde in (...) wil ik via deze weg bedanken voor hun medewerking.

Toby Klaassen, 8 april 2016

2

Inhoud

Voorwoord. ................................................................................................................. 1

Samenvatting. ............................................................................................................. 3

Inleiding. ..................................................................................................................... 4

1. Probleemdefinitie. .................................................................................................. 6

2. Literatuur en theoretisch kader. ............................................................................. 7

3 Onderzoeksontwerp............................................................................................... 10

3.1 De context. ...................................................................................................... 10

3.2 Procedure en respondenten. ........................................................................... 11

3.3 (Meet)instrumenten. ........................................................................................ 12

3.4 Analyses. ......................................................................................................... 13

4. Resultaten ............................................................................................................ 13

5. Analyses. .............................................................................................................. 16

6. Conclusies. ........................................................................................................... 18

7. Aanbevelingen. ..................................................................................................... 20

8. Reflectie. ............................................................................................................... 21

9. Literatuur. ............................................................................................................. 22

Bijlage 2. Vragenoverzicht. ....................................................................................... 24

Bijlage 3 Schijfdiagrammen van de enquête onder de studenten. ............................ 27

Bijlage 4. Schijfdiagrammen van de enquête onder de collega's. ............................. 30

3

Samenvatting.

Het afgelopen schooljaar heeft de docent gemerkt dat zijn studenten tijdens de oefenuren van de vaardighedenleerlijn binnen de reguliere onderwijstijd, hun vaardigheden onvoldoende kunnen oefenen en toetsen. Dit probleem wordt ook door de studenten en practicumassistent ervaren. De studenten hebben dit aangegeven tijdens een panelgesprek met de opleidingsmanager in december 2015. De docent en practicumassistent merken op dat zij beiden vooral bezig zijn met aansturen van studenten met bijvoorbeeld autisme of ADHD. De studenten die zich relatief zelfstandig kunnen redden, krijgen daardoor niet de ondersteuning die zij behoren te krijgen. Vanuit de probleemdefinitie heeft de docent de volgende centrale onderzoeksvraag en deelvragen opgesteld:

Centrale onderzoeksvraag: Is het mogelijk adaptief onderwijs toe te passen binnen de

vaardighedenleerlijn?

Deelvragen: 1. Wat is adaptief onderwijs?2. Aan welke randvoorwaarden moet adaptief onderwijs voldoen?3. Wat is de onderwijsbehoefte van de studenten?4. Wat is de rol van de docent binnen adaptief onderwijs?5. Wat is de kennis en scholingsbehoefte van de docent over adaptief

onderwijs?

De docent wil een advies uitbrengen over adaptief onderwijs richting zijn team. Hiervoor heeft hij de keuze gemaakt om kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden te gebruiken. De docent heeft literatuuronderzoek gedaan en heeft onder de studenten en collega's enquêtes afgenomen.

De literatuur van Teitler (2014) Geerts en Van Kralingen (2013) heeft de docent veel informatie opgeleverd. Deelvraag 1,2 en 4 heeft de docent onder andere door deze literatuur en wetenschappelijke onderzoeken kunnen beantwoorden. Deelvraag 3 en 5 heeft de docent beantwoordt door middel van het analyseren van de enquêtes. Uit de enquêtes is naar voren gekomen dat collega's het wenselijk vinden, meer scholing op het gebied van adaptief onderwijs te krijgen. Daarnaast vinden de collega's dat zij onvoldoende tijd hebben om differentiatie toe te passen binnen de oefenuren van de vaardighedenleerlijn. Het thema adaptief onderwijs wordt niet of nauwelijks besproken in het team. De studenten geven in de enquête aan dat zij onvoldoende tijd hebben om te oefenen en vaardigheden te toetsen binnen de reguliere onderwijstijd. Volgens de studenten is de personele bezetting wel voldoende. Zij zouden het wenselijk vinden als er meer tijd wordt ingeroosterd.

Naar aanleiding van het onderzoek heeft de docent de volgende aanbevelingen geschreven. Ontwikkel een hulpmiddel/tool waarin een docent geholpen wordt adaptief onderwijs toe te passen. Onderzoek binnen het team welke scholingsbehoefte er is. Bekijk of er extra oefenuren ingeroosterd kunnen worden of dat de oefenuren alleen in de stamklas (14 studenten) gepland kunnen worden.

4

Inleiding.

"Passend onderwijs niet van de grond gekomen" "Passend onderwijs is niet van de grond gekomen, concludeert kinderombudsman Marc Dullaert een jaar na de invoering van de wet daarvoor. Duizenden kinderen zitten nog steeds thuis." (Juliette Vasterman, NRC, 8 september 2015)

Deze beroepsopdracht schrijf ik voor het (...) College voor de opleiding verzorgende IG. Het (...) College kent de sectoren: Zorg, Welzijn en Sport, Economie en Dienstverlening, Techniek en Informatica en Educatie en Participatie. Het (...) College is een grote MBO-school met diverse locaties verspreid in (...). Binnen de school studeren ongeveer 9000 studenten en de school heeft ongeveer 800 medewerkers.(schooljaar 2015/2016). De school werkt vanuit de volgende visie: "Het (...) College biedt onderwijs voor vrijwel iedereen. Het is ván de regio en staat vóór de regio. Studenten worden opgeleid tot excellente vakmensen en volwaardige burgers met een ondernemende houding. Het college staat bekend om persoonlijke begeleiding. De examens zijn op niveau en de opleidingen bieden studenten een heldere structuur en houvast. De lessen zij gevarieerd en worden gegeven in een moderne, optimale leeromgeving. Het (...) College is kleinschalig, vertrouwd en blijvend innovatief." (...)

Dit onderzoek is geschreven vanuit beroepsopdracht 2 van de opleiding 'leraar in gezondheidszorg en welzijn'. Het kent een opzet waarin onderzoek wordt verricht naar hoe je adaptief onderwijs kunt bieden tijdens de oefenuren van de vaardighedenleerlijn.

Gedurende het werk, merk ik dat het moeilijk is om aan de begeleidingsvragen van de studenten te voldoen. Een bijkomend probleem is dat studenten te weinig tijd hebben om hun vaardigheden te toetsen. Wanneer de vaardigheid op school is getoetst, mogen zij deze vaardigheid in de praktijk (stage) gaan toetsen. De studenten hebben tijdens een panelgesprek met de opleidingsmanager aangegeven dat zij dit probleem ervaren.

Zoals het artikel van de Kinderombudsman al aangeeft is het adaptief onderwijs niet van de grond gekomen. Differentiatie toepassen en aansluiten op de leerbehoefte van iedere student is niet mogelijk in een groep van 27 studenten. In deze klas zitten diverse studenten met aan autisme verwante stoornissen en ADHD. De docent merkt dat het veel tijd vergt om studenten met een begeleidingsvraag te ondersteunen. Daardoor komen de contactmomenten met de studenten die relatief zelfstandig kunnen werken in gevaar. Bovenstaande informatie heeft de docent gebracht tot de volgende doelstelling:

. Doelstelling

Na het afronden van het onderzoek, ligt er een advies voor de docenten van de opleiding verzorgende IG of adaptief onderwijs binnen de vaardighedenleerlijn

toegepast kan worden.

https://werkenbij.graafschapcollege.nl/over-graafschap-college/missie-visie-en-kernwaarden/


5

Om deze doelstelling te halen heeft dit onderzoek de volgende centrale onderzoeksvraag.

Onderstaande deelvragen helpen de docent bij het beantwoorden van de centrale onderzoeksvraag.

De tweede fase van de opleiding bestaat uit de volgende modules: Klassenmanagement; Leefstijl en bevorderen van gezond gedrag/GVO; Leerpsychologie bij jongeren; Begeleiden van jongeren en groepsprocessen; Voeding; Zorg voor jezelf en anderen.

In dit onderzoek wordt onder adaptief onderwijs verstaan: passend onderwijs bieden. Een groep studenten, is de groep studenten die ik les geef. Dit zijn 27 studenten, van gemiddeld 16 jaar. Onder collega's wordt verstaan: practicumassistenten en docenten van de opleiding verzorgende IG.

In hoofdstuk 1 leest u de probleemdefinitie zoals deze ervaren wordt door de docent en zijn de klas. Vanuit de probleemdefinitie heeft de docent de doelstelling, centrale onderzoeksvraag en deelvragen opgesteld. Gevolgd door hoofdstuk 2 waar u het literatuuronderzoek terugvindt. Hiervoor heeft de docent onder andere de literatuur gebruikt uit de modules van fase 2. In hoofdstuk 3 heeft de docent het onderzoeksontwerp geschreven. In dit hoofdstuk verantwoordt de docent onder andere zijn gemaakte keuzes tijdens het onderzoek. De resultaten van het onderzoek worden in hoofdstuk 4 beschreven In hoofdstuk 5 heeft de docent de resultaten geanalyseerd, geïnterpreteerd en gekoppeld aan zijn literatuuronderzoek. Vervolgens vindt u in hoofdstuk 6 de conclusies die de docent heeft getrokken vanuit zijn literatuuronderzoek en de enquêtes onder studenten en collega's. In hoofdstuk 7 leest u de aanbevelingen die de docent doet na aanleiding van zijn onderzoek. Hoofdstuk 8 bestaat uit het reflectieverslag dat de docent heeft geschreven.

Centrale onderzoeksvraag: Is het mogelijk adaptief onderwijs toe te passen binnen de vaardighedenleerlijn?

Deelvragen: 1. Wat is adaptief onderwijs?2. Aan welke randvoorwaarde moet adaptief onderwijs voldoen?3. Wat is de onderwijsbehoefte van de studenten?4. Wat is de rol van de docent binnen adaptief onderwijs?5. Wat is de kennis en scholingsbehoefte van de docent over adaptief

onderwijs?

6

1. Probleemdefinitie.

Tijdens de oefenuren van de vaardighedenleerlijn lopen leerlingen een achterstand op met het oefenen en toetsen van de vaardigheden. Na het aftekenen op school mogen zij deze vaardigheden in de praktijk uitvoeren. De lessen worden verzorgd voor 27 studenten tegelijkertijd. Tijdens deze lessen zijn er één docent en één practicumassistent aanwezig. De docent, practicumassistent en studenten merken op dat er (te) weinig tijd is om de vaardigheden te toetsen op school. Tijdens deze lessen moeten de docent en practicumassistent de studenten coachen als zij de vaardigheid oefenen. Van de docent wordt verwacht dat hij kan differentiëren en kan aansluiten op de onderwijsbehoefte van de studenten. Wanneer de docent zich richt op de studenten met een begeleidingsvraag, heeft de docent geen tijd om bij de overige studenten de vaardigheden te toetsen. Het kabinet heeft besloten dat op elke school passend onderwijs moet worden aangeboden. Het hoofddoel van het passend onderwijs is om extra ondersteuning zo veel mogelijk in de klas plaats te laten vinden. Met de invoering van het onderwijs wil de overheid bereiken dat:

"Alle kinderen een passende plek in het onderwijs krijgen.

Als het kan gaat het kind naar een reguliere school. Als dat niet kan, in hetspeciaal onderwijs.

Scholen meer mogelijkheden krijgen voor ondersteuning op maat.

De mogelijkheden en de onderwijsbehoefte van kind bepalend zijn, niet debeperkingen.

Kinderen niet meer langdurig thuis komen te zitten."1

De studenten uit klas VZ1A hebben tijdens een panelgesprek (januari 2016) aangegeven dat zij vinden dat ze te weinig tijd hebben om tijdens onderwijsuren de vaardigheden te toetsen. "Verzoek om meer docenten tijdens het aftekenen bij het oefenen van vaardigheden. Soms is er tijdens de les geen meer tijd voor. Dan ben je wel klaar maar is er geen tijd om af te tekenen. Dit is erg frustrerend want zo loop je achter." (panelgesprek, 2016) De vraag van de studenten is duidelijk, plan meer docenten in zodat wij binnen de onderwijsuren de vaardigheden kunnen oefenen en vervolgens toetsen.

"Scholen hebben vanaf nu zorgplicht. Dat betekent dat ze ervoor verantwoordelijk zijn om alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben een passende plek te bieden. Het gaat daarbij om leerlingen die worden aangemeld en leerlingen die al op

school zitten. De school zoekt in overleg met de ouders een passende plek".2 Het citaat beschrijft dat de scholen een zorgplicht hebben en dus verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning aan haar studenten. Scholen hebben niet meer de mogelijkheid om een student te weigeren door zijn/haar zorgvraag. Van de docent wordt verwacht dat hij/zij zich kan aanpassen aan de extra ondersteuning die gevraagd wordt door de student.

Vanuit de probleemdefinitie kent dit onderzoek de volgende doelstelling:

1 http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs/passend-onderwijs-vanaf-schooljaar-2014-

2015 2 https://www.passendonderwijs.nl/over-passend-onderwijs/zorgplicht/

Doelstelling: Na het afronden van het onderzoek, ligt er een advies voor de docenten van de opleiding verzorgende IG of adaptief onderwijs binnen de vaardighedenleerlijn toegepast kan worden.

7

Aan de hand van de doelstelling heeft de docent de volgende centrale onderzoeksvraag gesteld:

Om de centrale onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden heeft de docent de volgende deelvragen opgesteld:

2. Literatuur en theoretisch kader.

Deelvraag 1: Wat is adaptief onderwijs? Het passend onderwijs is ingevoerd vanaf het schooljaar 2014/2015. De overheid heeft daarmee het volgende voor ogen: "Alle kinderen moeten een plek krijgen op een school die past bij hun kwaliteiten en mogelijkheden. Ook als zij extra ondersteuning nodig hebben. Dit is het uitgangspunt van passend onderwijs. Die plek kan op de school zijn waar u uw kind aanmeldt. Is dit niet mogelijk? Dan moet er een andere reguliere- of speciale school worden gevonden, die de begeleiding wel kan bieden." (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs) De overheid heeft onder andere met deze wet het doel om bezuinigingen binnen het onderwijs door te voeren. Iedere school heeft een zorgplicht. "Scholen moeten ervoor zorgen dat een kind dat extra begeleiding en ondersteuning nodig heeft, altijd een plek krijgt op:

de eigen school van keuze;

een andere gewone school als de school van keuze de benodigde hulp nietkan bieden, dit gaat in overleg met de ouders;

of op een school voor (voorgezet) speciaal onderwijs.Met de zorgplicht wil de overheid voorkomen dat kinderen thuis komen te zitten. Bijvoorbeeld omdat er geen passend onderwijs voor ze is." (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs/inhoud/zorgplicht-en-samenwerken-scholen-passend-onderwijsverantwoordelijkheid-van-de-scholen)

In het onderzoek "Werkt passend onderwijs?" Stand van zaken een jaar na dato, van de Kinderombudsman Marc Dullaert (2015) blijkt dat er veel zaken goed verlopen na de invoering van het passend onderwijs, maar dat er nog veel tekortkomingen zijn. De knelpunten die uit het onderzoek naar voren zijn gekomen op het niveau van praktische uitvoering en invulling van de zorgplicht zijn:

1. "het kind staat niet centraal;2. haperende communicatie ouders/kind school/samenwerkingsverband;3. gebrekkige verantwoordelijkheid bij scholen/samenwerkingsverbanden;4. onduidelijke rol leerplichtambtenaar;

Centrale onderzoeksvraag. Is het mogelijk adaptief onderwijs toe te passen binnen de vaardighedenleerlijn?

Deelvragen: 1. Wat is adaptief onderwijs?2. Aan welke randvoorwaarde moet adaptief onderwijs voldoen?3. Wat is de onderwijsbehoefte van de studenten?4. Wat is de rol van de docent binnen adaptief onderwijs?5. Wat is de kennis en scholingsbehoefte van de docent over adaptief

onderwijs?

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs/inhoud/zorgplicht-en-samenwerken-scholen-passend-onderwijsverantwoordelijkheid-van-de-scholen


8

5. nadelige gevolgen financieringsstromen;6. oplossing staat of valt met lef bij betrokken professionals."

"De leiding van de school is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken op school, dus ook voor de zorg. Scholen hebben een zorgplicht, d.w.z. de plicht om te zorgen dat alle leerlingen passend onderwijs krijgen. Passend is onderwijs dat aansluit op de ontwikkeling van de leerling, de mogelijkheden van het personeel en de wensen van de ouders. Daartoe stelt de leiding (directie en bestuur) een onderwijszorgprofiel op. Een onderwijszorgprofiel beschrijft de onderwijszorg die een individuele school biedt. Iedere school heeft binnen aangegeven wettelijk kaders de ruimte om zelf een visie te ontwikkelen. Ouders krijgen een belangrijke stem in het vaststellen van het profiel." (van der Wal & de Wilde, 2015, p. 303) De schoolleiding heeft volgens van der Wal en de Wilde (2015) een belangrijke taak en zij zijn eindverantwoordelijk voor de gang van zaken. In het strategisch plan 2015 - 2020 van het (...) college schrijft het bestuur het volgende: "Het (...) College wil nog meer zijn dan een goede school voor de regio. Krachtig onderwijs, een excellente school, is ook een motor voor innovatie, de verbindende schakel, een kracht tegen de krimp in een innovatieve regio." "Vanuit de overtuiging dat iedereen talent en ambitie heeft, wil het (...) College aan studenten en medewerkers maximaal de gelegenheid bieden die talenten te ontwikkelen en hiermee aantoonbaar bijdragen aan een zo goed mogelijke voorbereiding op beroep en werk, in iedere levensfase en op elk individueel niveau."

" Adaptief onderwijs is het zoeken van manieren om tegemoet te komen aan verschillen in onderwijsbehoeften bij kinderen. Omgaan met verschillen tussen leerlingen dus. Maatregelen die bijdragen aan de realisering van dit voornemen maken het onderwijs adaptiever. Een voorbeeld hiervan is het verlengen van de instructie bij begrijpend lezen voor een klein groepje leerlingen. Concreet kan dit inhouden dat je als leerkracht met deze kinderen nog een aantal extra teksten doorneemt, met als doel om kinderen meer vaardig te maken in het kunnen onderscheiden van een verhalende van een informatieve tekst." (http://wij-leren.nl/adaptief-onderwijs-integratie.php)

Deelvraag 2: Aan welke randvoorwaarde moet adaptief onderwijs voldoen? Geerts & Van Kralingen (2013) en Teitler (2014) zeggen dat wanneer leerlingen in een leeromgeving zijn waar zij zich prettig voelen en kunnen gedijen, dan moet er worden voorzien aan basisbehoeften. De basisbehoeften zijn:

Competentie;

Relatie;

Autonomie.

Jos Cöp beschrijft dat naast de basisbehoeften zoals Geerst & Van Kralingen (2013) en Teitler (2014) ze beschrijven nog drie anderen behoeften die zijn op het pedagogisch klimaat van de klas. " Naast het feit dat de leerkracht gericht kinderen zal moeten observeren en regelmatig een inschatting zal moeten maken ten aanzien van (blokkades in) hun leerhouding, vraagt het aanpassen van het onderwijs aan de behoeften van kinderen ook om een toegesneden pedagogisch klimaat. Ondersteuning, uitdaging en vertrouwen zijn hierbij de basisbegrippen." (http://wij-leren.nl/adaptief-onderwijs-leerhouding.php)

http://wij-leren.nl/adaptief-onderwijs-integratie.php


http://wij-leren.nl/adaptief-onderwijs-leerhouding.php


9

Deelvraag 4: Wat is de rol van de docent binnen adaptief onderwijs? De visie van het (...) college is de volgende: "Het (...) College biedt onderwijs voor vrijwel iedereen. Het is ván de regio en staat vóór de regio. Studenten worden opgeleid tot excellente vakmensen en volwaardige burgers met een ondernemende houding. Het college staat bekend om persoonlijke begeleiding. De examens zijn op niveau en de opleidingen bieden studenten een heldere structuur en houvast. De lessen zij gevarieerd en worden gegeven in een moderne, optimale leeromgeving. Het (...) College is kleinschalig, vertrouwd en blijvend innovatief." (...)

Sinds 1 augustus 2006 is de Wet op de Beroepen in het Onderwijs (Wet BIO) van kracht. In deze Wet is het volgende beschreven: "De kwaliteit van docenten staat in de wet centraal. Met leraren valt of staat de kwaliteit van het onderwijs. Als doel heeft de wet om een kwaliteit te garanderen. Een bepaald minimumniveau dat is uitgedrukt in bekwaamheidseisen. Er moet dus de hele loopbaan gekeken worden of een leraar of lerares wel geschikt is voor het werk. De verantwoordelijkheden hiervoor liggen bij de werkgevers. Om bekwaam personeel te hebben dat bekwaam blijft. De Wet BIO zorgt dat deze eigen gelden voor leraren, maar ook ondersteuners (onderwijsassistenten, praktijkbegeleiders en instructeurs) in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs, het speciaal onderwijs, het voortgezet speciaal onderwijs, het beroepsonderwijs en de volwasseneneducatie (BVE) en voor schoolleiders in het primair onderwijs." (http://www.wet-bio.nl/de-wet-bio/) Vanuit deze Wet zijn er bekwaamheidseisen opgesteld. Deze worden ook wel de SLB-competenties genoemd. Deze competenties helpen bij het bewaken van de kwaliteit van de onderwijsgevenden. De zeven SBL-competenties zijn:

1. "Interpersoonlijk competent, goed en professioneel in de omgang metleerlingen.

2. Pedagogisch competent, in staat de leerlingen in een veilige omgevingwerkomgeving houvast en structuur te bieden om zich sociaalemotioneel enmoreel te ontwikkelen.

3. Vakinhoudelijk en didactisch competent, de leerlingen helpen zich de culturelebagage eigen te maken die iedereen nodig heeft in de hedendaagsesamenleving.

4. Organisatorisch competent, zorgen voor een overzichtelijke, ordelijke entaakgerichte sfeer in de groep of klas.

5. Competent in het samenwerken met collega's, professionele bijdrage kunnenleveren aan een goed pedagogisch en didactisch klimaat op school, aan eengoede onderlinge samenwerking en aan een goede schoolorganisatie.

6. Competent in het samenwerken met de omgeving, op een professionelemanier kunnen communiceren met ouders en andere betrokkenen bij devorming en opleiding van zijn leerlingen

7. Competent in reflectie en ontwikkeling van zichzelf, in staat zijn op eenprofessionele manier over de eigen bekwaamheid en beroepsopvattingen nate denken, professionaliteit te ontwikkelen en zich bij te tijd te houden" (Geerts& van Kralingen, 2013, p.355)



http://www.wet-bio.nl/de-wet-bio/

10

Vanuit de centrale onderzoeksvraag vraagt de pedagogische competentie nader onderzoek. De opleidingsinformatie van de NCOI schrijft het volgende over de pedagogische competentie: "

"hij vormt zich een goed beeld van het sociale klimaat in een groep, van hetindividuele welbevinden van de leerlingen/deelnemers en van de vorderingendie zij maken op het gebied van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid.

hij ontwerpt op basis daarvan een plan van aanpak of een benadering om deleerlingen/deelnemers te begeleiden naar een veilig en harmonisch leef- enwerkklimaat en om hun sociaal-emotionele en morele ontwikkeling tebevorderen in de richting van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid.

hij voert dat plan van aanpak of die benadering uit.

hij evalueert dat plan van aanpak of die benadering en stelt het zonodig bij,voor de hele groep en ook voor individuele leerlingen/deelnemers.

hij signaleert problemen en belemmeringen in de sociaal-emotionele enmorele ontwikkeling van leerlingen/deelnemers en stelt, eventueel samen metcollega’s, een passend plan van aanpak of benadering op."

3 Onderzoeksontwerp.

3.1 De context.

Buiten de centrale onderzoeksvraag is het voor de docent van belang om een valide en betrouwbaar onderzoek uit te voeren. "Validiteit is de mate waarin resultaten van een onderzoek geldig zijn en er daadwerkelijk gemeten wordt wat het onderzoek wilde meten." (Van der Velde, Jansen & Dikkers, 2015, p.12) Daarnaast zijn de betrouwbaarheid en de replicibaarheid van het onderzoek voor de docent van belang. Van der Velde, Jansen & Dikkers (2015) schrijven daarover dat alles in het onderzoek zo helder beschreven moet zijn dat andere onderzoekers bij dezelfde resultaten uitkomen.

De docent heeft gekozen voor een adviserend onderzoek, hij maakt daarbij gebruik van zowel kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeksmethoden. De docent heeft aan de hand van de volgende onderzoeksmethoden en onderzoeksdata zijn onderzoek verricht:

Deelvraag 1 Kwalitatieve onderzoeksmethode.

Doormiddel van literatuuronderzoek.

Deelvraag 2 Kwalitatieve onderzoeksmethode


Deelvraag 3 Kwantitatieve onderzoeksmethode

Doormiddel van een enquête onder de studenten.

Deelvraag 4 Kwalitatieve onderzoeksmethode


Deelvraag 5 Kwantitatieve onderzoeksmethode

Doormiddel van een enquête onder de collega's.

Beide enquêtes bestaan uit zowel open als gesloten vragen. Hiervoor is gekozen om de wensen van de studenten en collega's duidelijker te krijgen. Alleen gesloten vragen was niet voldoende voor de docent om het gewenste resultaat te krijgen.

11

Door open vragen te verwerken in de enquête kunnen de collega's en studenten hun mening of visie geven. Voor enkele vragen is dit van belang zodat er een conclusie uitgetrokken kan worden. Deelvraag 1: Wat is adaptief onderwijs? De docent heeft aan de hand van de literatuur die hij heeft gebruikt in zijn opleiding deze deelvraag onderzocht. Daarnaast heeft de docent gebruik gemaakt van sites van de overheid waardoor hij deze deelvraag heeft kunnen beantwoorden.

Deelvraag 2: Aan welke randvoorwaarde moet adaptief onderwijs voldoen? De literatuur vanuit de opleiding vormt voor de docent de basis om deze deelvraag te kunnen beantwoorden. Daarnaast heeft de docent de visie van de school van de school onderzocht

Deelvraag 3: Wat is de onderwijsbehoefte van de studenten? Aan de hand van een enquête onder de studenten onderzoekt de docent welke onderwijsbehoefte de studenten hebben. Dit doet de docent door kwalitatieve en kwantitatieve vragen op te nemen in zijn enquête.

Deelvraag 4: Wat is de rol van de docent binnen het adaptief onderwijs? Dit heeft de docent onderzocht aan de hand van de literatuur van zijn opleiding. Tevens heeft de docent onderzocht aan welke eisen een docent moet voldoen. Met deze kennis kan de docent deelvraag 5 gedeeltelijk beantwoorden.

Deelvraag 5: Wat is de kennis en scholingsbehoefte van de docent over adaptief onderwijs? Om deze deelvraag te kunnen beantwoorden heeft de docent onder zijn collega's een enquête gehouden. Door middel van een enquête weet hij of zijn collega's een scholing nodig vinden en welke kennis er is onder zijn collega's. Vanuit deelvraag 4 weet de docent wat hij van de collega's mag verwachten vanuit de literatuur en de wetenschappelijke onderzoeken.

3.2 Procedure en respondenten.

De docent maakt gebruik van 2 enquêtes, één voor de studenten. Daarnaast nog één voor de collega's die de lessen binnen de vaardighedenleerlijn verzorgen. De docent heeft gebruik gemaakt van thesistools.com voor het maken, afnemen en het verwerken van de resultaten. Kallenberg, Koster, Onstdenk & Scheepsma (2011) hebben een stappenplan opgesteld voor een vragenlijst. Stap 1: Wel of geen vragenlijst. Aan de hand van de vragenlijst die in kader 6.3 (pag. 124) staat afgebeeld, heeft de docent geconcludeerd dat een enquête in zijn onderzoek mogelijk een ondersteunende functie kan hebben. Stap 2: Hoofdonderwerp en deelonderwerpen. Studenten: Hoofdonderwerp: onderwijsbehoefte van de studenten? Deelonderwerpen: in welke mate zijn de studenten het eens met de visie van school? Hoe ervaren de studenten de lessen? Wat zouden de studenten willen veranderen? Collega's Hoofdonderwerp wat de docent wil meten bij de collega's: mate van scholing.

12

Deelonderwerpen: hoe denken de collega's over de visie van de school? Is er een behoefte aan een scholing op het gebied van adaptief onderwijs? Vinden dat de collega's dat er ruimte is om differentiatie toe te passen?

Stap 3: Vragen formuleren. De vragen gebruikt in dit onderzoek zijn opgenomen in bijlage 2.

Stap 4: Controleer de vragen. Aan de hand van een review door een medestudent heb ik de vragen aangepast. Daarbij heeft de docent de volgende punten gecontroleerd:

"Is het wel echt een vraag?

Is de vraag goed te beantwoorden?

Wordt er naar een specifiek iets gevraagd?

Is de vraag voor iedere respondent begrijpelijk?

Is het taalgebruik niet te moeilijk?

Mag je aannemen dat alle respondenten de gebruikte termen correct zullengebruiken?" (Kallenberg, Koster, Onstenk & Scheepsma, 2011, p. 126)

Stap 5: Probeer de lijst uit in de praktijk.

Stap 6: Definitieve vragenlijst afnemen.

Stap 7: Verwerken en interpreteren.

De respondenten tijdens dit onderzoek zijn de studenten uit de klas VZ1A en collega's. De docent heeft gekozen voor de klas VZ1A omdat hij met de klas een probleem ervaart. Voor een andere eerstejaars klas geldt dit probleem ook, maar zij hebben in hun rooster 1 lesuur meer ingepland. Wanneer de docent deze klas betrekt in het onderzoek is het onderzoek minder betrouwbaar. Naast de studenten maakt de docent gebruik van zijn collega's als respondenten. Zij kunnen hun scholingsbehoefte aangeven en de docent kan daar een advies over geven aan zijn team, wat er uit het onderzoek is gekomen.

3.3 (Meet)instrumenten.

Om deelvraag 3 te beantwoorden maakt de docent gebruik van een enquête. De docent heeft verschillende afwegingen gemaakt. De docent heeft gekozen voor een enquête vanwege zijn dubbelrol. Hij is zowel de lesgevende docent van de klas als de onderzoeker. De docent heeft overwogen om een andere klas te onderzoeken, hiervoor heeft hij niet gekozen omdat deze klas meer oefenuren ingeroosterd heeft. Het tijdsbestek waarin het onderzoek moest worden uitgevoerd en zijn dubbelrol maken, dat er voor een anonieme en digitale enquête is gekozen. Het houden van interviews met de studenten heeft de docent overwogen, maar de studenten zouden vanwege zijn dubbelrol wellicht niet de antwoorden geven die zij willen geven. De docent heeft ervoor gezorgd dat hij tijdens de enquête aanwezig was in het lokaal waar de enquête werd afgenomen. Het was voor de docent van belang om aanwezig te zijn bij het afnemen van de enquête zodat hij op eventuele vragen van de studenten antwoord zou kunnen geven. De enquête vindt plaats aan het begin van de les. Hiervoor heeft de docent gekozen omdat de concentratie van de studenten beter is en zij zich niet gehaast voelen.

13

Voor de beantwoording van deelvraag 5 heeft de docent gebruik gemaakt van een enquête. De docent heeft ervoor gekozen om de enquête af te nemen bij de collega's van de vaardighedenleerlijn en de practicumassistenten. Hiervoor is gekozen omdat de sommige collega's in het team Verzorgende IG vaardighedenlessen hebben gegeven of geven op dit moment. De collega's die in het leerjaar 2014/2015 de oefenuren van de vaardighedenleerlijn hebben gegeven zijn ook uitgenodigd om te enquête in te vullen.

Dit is gedaan om de deelvraag vanuit een breder perspectief te bekijken. Zij kunnen vanuit hun ervaring de enquête invullen. Gezien het tijdbestek waarin het onderzoek is uigevoerd, heeft hij gekozen voor een enquête en niet voor interviews. In de enquête stelt de docent zowel kwantitatieve als kwalitatieve vragen. Bij een aantal vragen wordt een onderbouwing gevraagd van de collega's. Deze onderbouwing kunnen zij niet geven bij een gesloten vraag.

3.4 Analyses.

De docent heeft gekozen om twee deelvragen te beantwoorden door middel van enquêtes. Deze enquêtes worden digitaal afgenomen bij de respondentengroepen. Hiervoor heeft de docent gekozen omdat de resultaten van de enquêtes gemakkelijk te analyseren zijn. Echter heeft het afnemen van een digitale enquête mogelijke nadelen. De computers werken niet, internet werkt niet. De studenten kunnen vragen niet begrijpen. Om deze problemen zoveel mogelijk te voorkomen, is de docent aanwezig bij het afnemen van de enquête. De docent kan op het moment dat iets niet werkt direct actie ondernemen. Daarnaast zou de motivatie van de studenten te weinig kunnen zijn, waardoor ze wellicht de enquête niet serieus nemen.

Onder de collega's zou het tijdsaspect parten kunnen spelen. De docent vraagt van hen tijd om een enquête in te vullen. Daarnaast kunnen vragen onduidelijk zijn.

Voor beide enquêtes geldt dat de beantwoording op de open vragen door zowel de collega's als de studenten voor de onderzoekende docent niet duidelijk is.

4. Resultaten

Het resultaat dat uit de enquête onder de student is gehouden is het volgende. In bijlage 3 staan de resultaten verwerkt in schijfdiagrammen.

Vraag Antwoorden

Visie school.

1In de visie van de school staat het volgende: "Studenten worden opgeleid tot excellente vakmensen." Zie je dit terug in de opleiding?

Eens 87 Oneens 13%

2 In de visie van de school staat: "Het college staat bekend om persoonlijke begeleiding." Vind jij dat er voldoende persoonlijke begeleiding is?

Ja 23% Nee 9% Soms 68%

Verloop lessen.

3 Heeft de docent tijdens de Ja 23%

14

vaardigheden lessen voldoende tijd voor jou?

Nee 9% Soms 68%

4 Heeft de docent genoeg tijd om jouw vragen te beantwoorden?

Ja 82% Nee 18%

5 Ben je het met deze stelling eens of oneens: De oefenuren van vaardigheden wil ik alleen met mijn stamklas.

Eens 72% Oneens 28%

Rooster wensen

6 Zijn 3 lesuren (2.15 klokuur) genoeg om te oefenen op school?

Ja 36% Nee 64%

7 Hoeveel uur in de week zou jij de oefenuren van vaardigheden ingepland willen hebben in het rooster?

2 Lesuren 0% 3 Lesuren 12% 4 Lesuren 34% 5 Lesuren 54%

Inzet docenten.

8 Vind je de personele bezetting tijdens de oefenuren voldoende? Er is één docent en één practicumassistent.

Ja 55% Nee 45%

9 Aan welke kwaliteit(en) moet een vaardighedendocent voldoen?

Kennis hebben 80% Goede uitleg geven 8% Veel instructie 12%

Wensen studenten

10 Als je wat zou mogen veranderen aan de oefenuren van de vaardighedenlessen wat zou dat zijn?

Meer lesuren 80% Meer docenten 11% Niet 9%

11 Heb je nog suggesties over het verbeteren van de oefenuren vaardigheden?

Nee 60% Meer docenten 8% Uren en praktijk omdraaien in het rooster 10% (maandag en donderdag omdraaien) Opdracht meer uitleggen op het bord (22%)

Enquêteresultaten van de collega's. De resultaten zijn verwerkt in schijfdiagrammen, opgenomen in bijlage 4.

Vraag Antwoordmogelijkheden

Kennis adaptief onderwijs.

1 Ben je bekend met de basisvoorwaarden van adaptief onderwijs?

Ja 77.77% Nee 22.23%

2 Weet jij voldoende over jouw studenten om differentiatie toe te passen in de oefenuren?

Ja 33.33% Nee 22.22% Net name in de stamklas 22.22% Kan beter 22.23%

3 Ik ben voldoende geschoold om adaptief onderwijs te toe passen binnen mijn lessen.

Eens 55.55% Oneens 44.45%

Visie (...) College.

15

4 In de visie van het (...) College staat het volgende: "Studenten worden opgeleid tot excellente vakmensen." Vind jij dat je voldoende tijd hebt om mensen op te leiden tot excellente vakmensen?

Voldoende: 33.33% Onvoldoende: 66.67%

5 In de visie van het (...) College staat: "Het college staat bekend om persoonlijke begeleiding." Vind jij dat je de student voldoende persoonlijk kunt begeleiden binnen de oefenuren?

Ja 55.55% Nee 44.45%

Hulpmiddelen binnen het (...) College.

6 Zijn er binnen het (...) College hulpmiddelen/tools beschikbaar voor ondersteuning op het gebied van adaptief onderwijs?

Ja 22,22% Volgens mij wel 33.33% Kan beter 44.45%

7 Merk je een verschil in studentpopulatie na de invoering van het adaptief (passend) onderwijs?

Ja 33.33% Nee 66.67%

Differentiatie en kwaliteiten.

8 Heb jij tijdens de oefenuren van de vaardighedenleerlijn voldoende de kans om differentiatie toe te passen?

Ja 11.11% Nee 88.89%


Vakinhoudelijk deskundig: 55.55% Duidelijkheid bieden: 33.33% Humor: 11.12%

Scholing

10 Heb je een op dit moment een scholingsbehoefte om adaptief onderwijs toe te passen? Zo ja, aan wat voor scholing denk je? (bijvoorbeeld: diverse cursussen. Maar kan ook een master zijn)

Masten SEN 22.22% Scholing over diverse werkvormen: 33.33% Cursussen over diverse onderwerpen: 44.45%

Kennis: (schaalverdeling Oneens (1) Eens (5))

11Van klassieke Autisme weet ik genoeg om adaptief onderwijs aan te bieden.

1: 11.11% 4: 22.22% 2: 11.11% 5: 22.23% 3: 33.33%

12 Van PDD-nos weet ik genoeg om adaptief onderwijs aan te bieden.

1: 22.22% 3: 22.22% 2: 1.11% 4: 44.45%

13 Van ADHD weet ik genoeg om adaptief onderwijs aan te bieden.

1: 22.22% 5: 11.12% 4: 66.66%

14 Van ADD weet ik genoeg om adaptief onderwijs aan te bieden.

3: 44.44% 4: 55.56%

15 Van ODD weet ik genoeg om adaptief onderwijs aan te bieden.

2: 11.11% 4: 44.44% 3: 33.33% 5: 11.12%

16 Studenten met een gehoorbeperking kan ik begeleiden tijdens de oefenuren.

1: 11.11% 4: 44.44% 2: 33.33% 5: 11.12%

17 Studenten met een zichtproblemen kan ik begeleiden tijdens de oefenuren.

2: 44.44% 4: 33.33% 3: 11.11% 5: 11.12%

16

18 Vind je dat je vanuit het (...) College voldoende wordt gestimuleerd/gemotiveerd? Waarom wel? Waarom niet?

Persoonlijke benadering is wenselijk: 11.12% Voldoende: 33.33% Meer cursussen aanbieden op dit gebied maar wel voldoende gestimuleerd: 55.56%

Thema in het team.

19 Wordt er binnen een overleg aandacht besteedt aan het onderwerp: adaptief onderwijs?

Nee: 33.33% Soms: 66.67%

20 Wordt er binnen het team gesproken over adaptief onderwijs?

Ja: 22.23% Nee: 77.77%

21 Wordt er in het team gesproken over een scholing op het gebied van adaptief onderwijs? Zo ja, wat voor een scholing wordt er besproken?

Soms: 33.33% Nee: 66.66% Ja, ik ben hiervoor een reflectiemiddel aan het ontwikkelen: 11.12%

5. Analyses.

Aan de hand van de enquêtes onder de respondenten en het literatuuronderzoek wordt deze analyse geschreven.

Deelvraag 1, kan de docent beantwoorden door middel van zijn literatuurstudie. De docent heeft over het algemeen gebruik gemaakt van de literatuur die vanuit zijn opleidingsinstituut zijn voorgeschreven. Deelvraag 2, de docent heeft de randvoorwaarde voor adaptief onderwijs onderzocht aan de hand van een literatuuronderzoek. Voor de docent is dit een betrouwbare wijze om deze deelvraag te beantwoorden. Deelvraag 4, vanuit de kwalitatieve onderzoeksmethode. De literatuurstudie heeft de docent uitgevoerd vanuit zijn literatuur en de wetenschappelijke onderzoeken op internet en diverse internetsites van de overheid

Door de ingevulde enquêtes kan de docent een conclusie schrijven over deelvraag 3 en 5. De enquête voor de studenten is verspreid onder 27 studenten en 24 studenten hebben de enquête ingevuld. 9 Collega's hebben gereageerd op de enquête. De enquête is verspreid onder 14 collega's. Dit is voor de docent voldoende valide en betrouwbaar om aan de hand van deze gegevens een conclusie te schrijven. In de enquête onder de collega's en studenten heeft de docent de vragen ingedeeld aan de hand van deelonderwerpen. Hiervoor heeft de docent gekozen zodat hij gericht op een onderdeel een conclusie kan schrijven. In de onderstaande tabel staan de verschillende onderdelen en de analyse vanuit de enquête Onder de studenten zijn de volgende deelonderwerpen toegepast.

Visie school. De studenten zijn het over het algemeen eens met de visie van het (...) College dat zij mensen opleiden tot excellente vakmensen.

17

De visie over de persoonlijke begeleiding zijn het studenten het minder eens. Een klein gedeelte geeft aan dat zij het hiermee eens zijn. Een ander deel van studenten geeft aan dat zij het soms met deze visie eens zijn.

Verloop lessen. Een groot deel van de studenten vindt dat de docent niet voldoende tijd heeft tijdens de oefenuren. 72% van de studenten geeft aan de oefenuren alleen met de stamklas (14 studenten) te willen.

Rooster wensen. Qua lesuren geven de studenten aan dat 3 lesuren te weinig is voor de oefenuren. Meer dan de helft van de studenten heeft aan dat zij 5 lesuren (3.45 klokuur) prettig zou vinden.

Inzet docenten. Een kleine meerderheid vindt de personele bezetting voldoende. De studenten vinden dat de docenten kennis moeten hebben, goede uitleg en veel instructie moeten geven.

Wensen studenten Het grootste gedeelte van de studenten geeft aan dat zij meer lesuren ingeroosterd willen hebben.

Deelonderwerpen en de analyse van de enquête onder de collega's.

Kennis adaptief onderwijs Merendeel van de collega's vinden dat zij voldoende kennis hebben om adaptief onderwijs toe te passen. Een groot deel van de collega's is bekend met de basisvoorwaarde voor adaptief onderwijs.

Visie (...) College De collega's zijn het niet eens met de visie dat zij mensen opleiden tot excellente vakmensen. Met de visie over persoonlijke begeleiding zijn de collega's te verdeeld om een doordeel daaruit te trekken.

Hulpmiddelen binnen het (...) College Binnen het (...) College is weinig bekend over hulpmiddelen en tools op het gebied van adaptief onderwijs.

Differentiatie en kwaliteiten Bijna alle collega's hebben in de enquête aangegeven dat zij onvoldoende tijd hebben om differentiatie toe te passen. De kwaliteiten die een vaardighedendocent moet bezitten zijn: vakinhoudelijk deskundig, duidelijkheid geven en humor.

18

Kennis Het merendeel van de collega's geeft aan voldoende te weten over: ADHD, ADD, PDD-NOS. Over gehoor en zichtproblemen, ODD is de kennis minder.

Scholing Enkele collega's geven aan dat cursussen gewenst zijn over diverse onderwerpen. Twee collega's geven aan dat zij een master willen volgen. Vanuit het (...) College worden de collega's voldoende gestimuleerd.

Thema in het team. Binnen het team wordt het onderwerp adaptief onderwijs niet of nauwelijks besproken. Eén docent heeft aangegeven dat zij bezig is met het ontwikkelen van een reflectiemethodiek voor studenten met een meervoudige intelligentie.

6. Conclusies."Het bepalen van de mate van onderlap in resultaten verkregen via verschillende methoden wordt triangulatie genoemd." (Van der Velde, Jansen & Dikkers, 2015, p.101) De docent heeft door gebruik te maken van diverse onderzoeksmethoden demate van overlap tussen theorie en praktijk onderzocht.

De docent beantwoordt de deelvragen en vervolgens centrale onderzoekvraag. Deelvraag 1: Wat is adaptief onderwijs? Adaptief onderwijs is onderwijs is ingevoerd vanaf het schooljaar 2014/2015. De overheid verplicht hiermee scholen om leerlingen toe te laten, ook al hebben deze leerlingen extra ondersteuning nodig. De school waar de student is ingeschreven heeft vanaf dat moment een zorgplicht. De zorgplicht wil zeggen dat de school de plicht heeft om te zorgen dat alle leerlingen passend onderwijs kunnen krijgen. Met passend (adaptief) is onderwijs dat aansluit op de ontwikkeling van de student. Daarnaast wegen de mogelijkheden van het personeel en de wensen van de ouders mee. Het (...) college schrijft in het strategische plan 2015 - 2020 dat ze de studenten en medewerkers maximaal de gelegenheid bieden om talenten te ontwikkelen en hiermee aantoonbaar bijdraagt aan een zo goed mogelijke voorbereiding op beroep en werk, in iedere levensfase en op welk niveau.

Deelvraag 2: Aan welke randvoorwaarde moet adaptief onderwijs voldoen? Geerts & Van Kralingen (2013 en Teitler (2014) stellen dat er drie basisbehoeften zijn voor een omgeving waar studenten zich prettig voelen en kunnen gedijen. De drie basisbehoeften zijn: competentie, relatie en autonomie. Jos Cöp vult aan dat ondersteuning, uitdagingen en vertrouwen vanuit zijn onderzoek basisbegrippen zijn. Deze basisbegrippen samen vormen een basis voor adaptief onderwijs. Naast het literatuuronderzoek is gebruik gemaakt van de enquête onder de collega's. De

19

collega's geven aan dat zij voldoende kennis hebben over de randvoorwaarde voor adaptief onderwijs.

Deelvraag 3: Wat is de onderwijsbehoefte van de studenten? De studenten geven aan het over algemeen zich te herkennen in de visie van de school. De studenten kunnen zich minder vinden in de persoonlijke begeleiding. De studenten zijn niet tevreden over het verloop van de lessen. Een groot gedeelte van de studenten geeft aan dat zij onvoldoende tijd hebben tijdens de oefenuren van de vaardighedenleerlijn. Ongeveer 70% van de studenten geeft aan dat zij verwachten dat hun productiviteit hoger ligt wanneer zij deze oefenuren aangeboden krijgen in de hun stamklas (14 studenten). De studenten geven over het aantal lesuren dat ingeroosterd staat in hun huidige rooster dat 3 (2.15 klokuur) lesuren te weinig is. Zij zouden liever 5 (3.45 klokuur) lesuren ingepland willen hebben. Een kleine meerderheid van de studenten geeft aan dat de huidige personele bezetting voldoende is.

Deelvraag 4: Wat is de rol van de docent binnen adaptief onderwijs? Het (...) College schrijft hierover dat het college bekend staat om hun persoonlijke begeleiding. De lessen worden gevarieerd en worden gegeven in een moderne, optimale leeromgeving. Sinds augustus 2006 is de Wet op de Beroepen in het Onderwijs (Wet BIO) van kracht. Deze wet regelt dat de kwaliteit van de docent centraal staat. Met leraren valt of staat de kwaliteit van het onderwijs. In deze wet is een bepaald minimumniveau uitgedrukt in bekwaamheidseisen. Deze wet geldt ook voor ondersteuners in het onderwijs. Vanuit deze wet zijn er een zevental bekwaamheidseisen opgesteld. Vooral de pedagogische competentie is van belang. Bij deze competentie wordt beschreven dat de docent leerlingen kan begeleiden naar een veilig en harmonisch leef- en werkklimaat en hun sociaal-emotionele en morele ontwikkeling kan bevorderen. De docent signaleert problemen en belemmeringen in de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van de leerlingen en stelt, eventueel samen met collega's, een passend plan op of een benaderingswijze.

Deelvraag 5: Wat is de kennis en scholingsbehoefte van de docent over adaptief onderwijs? Over het algemeen genomen zijn de collega's van mening dat zij voldoende kennis hebben om adaptief onderwijs toe te passen. Een groot gedeelte is bekend met de basisvoorwaarde van adaptief onderwijs. De collega's zijn het niet eens met de visie dat zij mensen kunnen opleiden tot excellente vakmensen. Het gebruik van hulpmiddelen/tools is onder de collega's weinig over bekend. De collega's geven aan dat zij weinig tijd hebben om differentiatie toe te passen. Kwaliteiten die een vaardighedendocent moet bezitten zijn: vakinhoudelijk deskundig, duidelijkheid geven en humor hebben. ADHD, ADD en PDD-NOS zijn bekende stoornissen voor de collega's. Over ODD, gehoor- en zichtproblemen zijn wat onbekender en daar willen de collega's wel een scholing/cursus over volgen. Het thema adaptief onderwijs wordt binnen het team van de collega's weinig of nauwelijks besproken.

20

Centrale onderzoeksvraag: Is het mogelijk adaptief onderwijs toe te passen binnen de vaardighedenleerlijn? Op basis van de enquête onder de collega's blijkt dat er op dit moment onvoldoende tijd en kennis is om adaptief onderwijs toe te passen. De studenten geven tevens aan dat er te weinig tijd is om goede begeleiding te krijgen. Vanuit de pedagogische competentie zou de docent in staat moeten zijn om adaptief onderwijs toe te passen. Echter de randvoorwaarden dienen aanwezig te zijn om daadwerkelijk adaptief onderwijs te passen.

7. Aanbevelingen.

Aanbevelingen aan het (...) College zijn: 1. Ontwikkel een hulpmiddel/tool dat gemakkelijk te vinden is over het toepassen

van adaptief onderwijs. Waarbij stapsgewijs staat welke actie(s) demedewerkers kunnen uitvoeren.

2. Onderzoek welke scholingsbehoefte er is onder de medewerkers. Zorg dat zijvoldoende geschoold zijn om adaptief onderwijs toe te passen.

3. Plan ieder schooljaar bijscholing voor de collega's vooral gericht op depedagogische competentie.

4. Bekijk of er extra tijd vrijgemaakt kan worden voor de oefenuren of dat deoefenuren in alleen in de stamklas wordt ingeroosterd.

5. Onderzoek bij de medewerkers of de randvoorwaarde van adaptief onderwijsbekend is.

6. Zorg ervoor dat het onderwerp adaptief onderwijs gaat leven binnen het (...) College. De Wet Passend onderwijs verplicht de school om onderwijs op maat aan te bieden.

Advies aan het team: 1. Deel met elkaar positieve en negatieve ervaringen op het gebied van adaptief

onderwijs. Door inhoudelijk over dit onderwerp te spreken kunnen er ideeënbedacht en uitgevoerd worden.

2. Reserveer tijdens iedere teambespreking tijd om het onderwerp adaptiefonderwijs te bespreken. Het onderwerp gaat leven in een team naar mate hetvaker wordt besproken.

In een volgend onderzoek zou het wenselijk zijn om interviews te houden met de collega's. In de enquête zijn antwoorden gegeven die tijdens een interview tot een beter resultaat zouden leiden, omdat de interviewer doorvragen kan stellen.

21

8. Reflectie.

Ieder begin van een opdracht is moeilijk, zo ook het begin van de beroepsopdracht. Voor mij was het een ontzettend drukke periode waarin er veel deadlines gehaald moesten worden. De organisatie van het onderzoek was om deze reden tot 29 maart ver te zoeken. De bijeenkomsten heb ik gevolgd en daar is mij veel duidelijk geworden over het doen van onderzoek en de continue verantwoording die afgelegd moet worden in een onderzoek. Onderzoek doen is ontzettend interessant, maar dan een van de randvoorwaarde is dat je er voldoende tijd voor kan nemen. Voor mijn gevoel was het in het begin vooral een onderzoek met veel losse eindjes. Nog steeds zijn niet alle touwtjes aan elkaar geknoopt. Dit is niet haalbaar in het tijdsbestek waarin het onderzoek plaats moet vinden. Door met regelmaat met collega's en familieleden het onderzoek de bespreken, feedback te ontvangen op de enquêtevragen ben ik op dit moment tevreden. De ideale situatie zou zijn dat er een duidelijk advies zou liggen. Maar zoals in de conclusie beschreven, zijn nog niet alle randvoorwaarde voldoende aanwezig om te kunnen zeggen dat er adaptief onderwijs toegepast kan worden.

Het leerproces was pittig, het vorige onderzoek was alweer één jaar geleden. Voor mij was merkbaar dat de wijze van onderzoek doen, de onderzoeksmethoden en het verantwoorden van waarom ik voor iets had gekozen was weggezakt. Vooral het verantwoorden en de juiste onderzoeksmethoden inzetten. De juiste enquêtevragen opstellen zodat deze valide en betrouwbaar zijn, heeft mij moeite gekost maar ik heb er veel van geleerd.

Het resultaat van het onderzoek is voor mij niet verassend. Het onderzoek bevestigd wat ik zelf al dacht en heb ervaren in de lessen. Differentiatie toepassen, kan ik dat wel? Weet ik daar genoeg over? De oefenuren liepen vooral aan het begin van het schooljaar niet goed, ligt dat aan mij? Door samen met mijn collega's daarover te praten en met de practicumassistent die aan mijn lessen is gekoppeld kwam ik tot de conclusie dat het niet aan mij ligt. Toch bleef het mij bezighouden, want wij moeten adaptief onderwijs kunnen aanbieden, maar waar gaat het niet goed? Een deel van het antwoord heb ik gevonden in het onderzoek. De randvoorwaarden is niet goed genoeg om adaptief onderwijs toe te kunnen passen.

Over het algemeen kijk ik met een positief gevoel terug op deze beroepsopdracht. Het was veel werk, maar het heeft mij zeker wat opgeleverd. Voor mij persoonlijk was het prettig om weer onderzoek te doen en de hele onderzoekscyclus te doorlopen als voorbereiding op mijn eindscriptie. Voor de school is het probleem gedeeltelijk inzichtelijk is geworden. Ook kan de conclusie worden getrokken dat de visie en de denkwijze goed zijn maar het in praktijk niet altijd uitgevoerd kan worden.

22

9. Literatuur.

Literatuur: Abrahamse, C.A. Gloudemans, M.H.A.J. Steenbakker L.J.M. (2013), Preventie en GVO voor verpleegkundigen. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.

Geerst, W. & Kralingen, R. van (2013), Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho

Kallenberg, T. Koster, B. Onstenk, J. Scheepsma, W. (2011) Ontwikkeling door onderzoek, een handreiking voor leraren. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff

Kohnstamm, R. (2009), Kleine ontwikkelingspsychologie, Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

NCOI opleidingsgroep, Opleidingsinformatie Bachelor Lerarenopleiding gezondheidszorg en welzijn.

Teitler, P. (2014), Lessen in orde. Bussum: Coutinho

Velde, M. van der, Jansen, P. Dikkers, J. (2015), Praktijkgericht onderzoek. Hilversum: Concept uitgeefgroep.

Artikel: Juliette Vasterman, NRC, 8 september 2015

Internet:

https://www.passendonderwijs.nl/over-passend-onderwijs/zorgplicht/



(...)




https://www.passendonderwijs.nl/over-passend-onderwijs/zorgplicht/









24

Bijlage 2. Vragenoverzicht.

Vraag studenten:


Visie school.

1In de visie van de school staat het volgende: "Studenten worden opgeleid tot excellente vakmensen." Zie je dit terug in de opleiding?

Ja Nee


Ja Nee

Verloop lessen.

3 Heeft de docent tijdens de vaardigheden lessen voldoende tijd voor jou?

Ja Nee


Ja Nee


Eens Oneens

Rooster wensen.


Genoeg Niet genoeg


2 lesuren (1.30 klokuur) 3 lesuren (2.15 klokuur) 4 lesuren (3 klokuren) 5 lesuren (3.45 klokuur)

Inzet docenten.


Ja Nee


Open vraag, geen antwoordindicaties.

Wensen studenten.





De docent heeft de volgende enquêtevragen opgesteld om te onderzoeken wat de scholingsbehoefte is van zijn collega's.



1 Ben je bekend met de Ja

25

basisvoorwaarden van adaptief onderwijs?

Nee




Eens Oneens





Ja Nee





Ja Nee



Ja Nee



Scholing



Kennis





26






Thema in het team.


Ja Nee Soms


Ja Nee



27

Bijlage 3 Schijfdiagrammen van de enquête onder de studenten.

Vraag

1 In de visie van de school staat het volgende: "Studenten worden opgeleid tot excellente vakmensen." Zie je dit terug in de opleiding?


3 Heeft de docent tijdens de vaardigheden lessen voldoende tijd voor jou?



Vraag 1

Eens 87%

Oneens 13%

Vraag 2

Ja 23%

Nee 9%

Soms 68%

Vraag 3

Ja 23%

Nee 9%

Soms 68%

Vraag 4

Ja 82%

Nee 18%

Vraag 5

Eens 72%

Oneens 28%

28






Vraag 6

Ja 36%

Nee 64%

Vraag 7

2 lesuren 0%

3 lesuren 12%

4 lesuren 34%

5 lesuren 54%

Vraag 8

Ja 55%

Nee 45%

Vraag 9

Kennis hebben 80%

Goede uitleg geven 8%

Veel instructie 12%

Vraag 10 Meer lesuren 80%

Meer docenten 11%

Niets 9%

29


Vraag 11

Nee 60%

Meer docenten 8%

Uren theorie en praktijk omdraaien 10% Opdrachten meer uitleggen op het bord 22%

30

Bijlage 4. Schijfdiagrammen van de enquête onder de collega's.

Vraag


1 Ben je bekend met de basisvoorwaarden van adaptief onderwijs?







Vraag 1

Ja

Nee

Vraag 2 Ja

Nee

Kan beter

Stamklas

Vraag 3

Eens

Oneens

Vraag 4

Voldoende

Onvoldoende

Vraag 5

Ja

Nee

31






Scholing


Kennis

Vraag 6 Ja

Volgens mij wel

Kan beter

Vraag 7

Ja

Nee

Vraag 8

Ja

Nee

Vraag 9 Vakinhoudelijk deskundig

Duidelijkheid bieden

Humor

Vraag 10 Masten SEN

Meer diversiteit in werkvormen

32







Vraag 11

5 4

3 2

1

Vraag 12

4

3

2

1

Vraag 13

5

4

1

Vraag 14

5

4

Vraag 15 5

4

3

2

Vraag 16

5

4

2

1

33



Thema in het team.




Vraag 17

5

4

3

2

Vraag 18 Persoonlijk benaderen

Voldoende

(...) College moet hier meer aan doen

Vraag 19

Nee

Soms

Vraag 20

Ja

Nee

Vraag 21 Nee

Soms

Reflectiemiddel ontwikkelen

Kan adaptief onderwijs worden toegepast binnen de ...ontwerpstudiovisign.nl/ncoi/Beroepsopdracht...

Documents

Transcript of Kan adaptief onderwijs worden toegepast binnen de ...ontwerpstudiovisign.nl/ncoi/Beroepsopdracht...