1

België - BelgiquePB - PP

3500 Hasselt 112/1605

DriemaanDelijks: sePtemBer / oktoBer / novemBer 2007 - jaargang 4 - nummer 3afgiftekantoor 3500 Hasselt 1 - P409862

afzender: natuurpunt limburg, kiewitdreef 5, 3500 Hasselt

Herfst kleuren

2 3

14 Jan Gabriëls, een man met panache

17 De boom in!

19 Herfsttoppers in de Blauwe winkel

Beste natuurliefhebber,

Wat de verkiezingsuitslag in juni ook was, in augustus was paars nog (even) aan de macht. Want de heide bloeide dit jaar uitbundig. ik hoop dat velen onder jullie er tijdens een wandeling van hebben kunnen genieten. intussen laten we de zomer los en glijden snel af naar het najaar. Deze Week van het Bos is een uitstekende gelegenheid om een boswandeling te maken. of een bezoek te brengen aan de bos-boom-hout dag in domein kiewit.

Hoge bomen vangen veel wind. maar ze bieden wel bescherming aan alles wat onder hun kruin groeit en bloeit. in onze plantenactie van dit najaar be-steden we bijzondere aandacht aan zo’n hoge boom : de eik. Hij is de koning van het bos en onze voorouders kenden er een diepe verering voor. Deze “superboom” kan meer dan duizend jaar oud worden! geen wonder dat er in de loop van de geschiedenis heel wat gebruiken ontstonden om kracht aan de eik te onttrekken. een interessante vraag is: kunnen wij net als de ger-maan en de middeleeuwer iets ervaren van de unieke sfeer die om een oude eik hangt?

De duizendjarige eik van lummen bezorgde ons duizend zonen en een prachtige adoptievader. acteur koen De Bouw zet zich helemaal achter het werk van onze vereniging. Wij hopen dat in zijn voetsporen ook heel wat lim-burgers zich dit najaar aansluiten bij natuurpunt. Want er is nog heel wat werk aan de winkel om de natuur écht de bescherming te geven waar ze recht op heeft.

Peter vanlommelDirecteur natuurpunt limburg

Wat de leeuw is onder de dieren, of de arend onder de vogels, is de eik onder de bomen. Hij is zonder twijfel de meest bekende boom. Zijn vaak honderden jaren oude “houten lichaam” - een eik kan wel duizend jaar worden! - wordt tot op heden voor al-lerlei doeleinden gebruikt. Bijna alle stevige zaken worden van het bijna onverwoestbare eikenhout gemaakt.

één uit de duizend© Marcel Bex

Inhoud

De eikPlanten van Bij ons

3 De eik, één uit de duizend

5 Wie een put graaft voor een ander...

9 Hereniging bos- & natuurwachters

12 Plantenverkoop ‘07

4 55

Woudcultusover het geloof en de gebruiken on-der een eik is heel wat te vertellen. Zo kenden de germanen een sterke woudcultus. Zij hadden geen tempels: hun heiligdommen waren de wouden. in diepe verering voor de eik en de germaanse druïden luisterden ze aan-dachtig naar het ruisen van de eiken-bladeren. op die manier konden ze de stem van de goden opvangen. Druïde betekent trouwens “iemand met ken-nis van de eik”. in de frankische peri-ode werd onder deze boom “recht” gesproken. en veel later, zo rond de 17de eeuw, werden de brandstapels waar de heksen op werden verbrand, vlak bij een oude eik gemaakt.

Leven rond de eikmaar ook in de natuur is onze inheem-se eik een onmisbare schakel in het

leven van veel dieren. Dankzij de win-tervoorraden die de gaai met eikels aanlegt, is de eik na de laatste ijstijd - rond 7000 v. Chr. – geleidelijk op-nieuw vanuit Zuid-europa tot in onze contreien geraakt. De zomereik, maar ook de veel zeldzamere wintereik, zijn bomen die hier in limburg écht op hun plaats zijn! getuige hiervan zijn de vele honderden organismen die op en rond een eik leven. Denken we maar aan de galwespen die eitjes leggen op de bladeren van de zomereik waar-door de kenmerkende gallen ontstaan met klinkende namen als ananasgal, galappel of aardappelgal. Dit in te-genstelling tot de in de 18de eeuw in-gevoerde amerikaanse eik waarrond even weinig planten of dieren leven als rond een houten telefoonpaal.

Genieten‘oude bomen sterven staande’, blok-letterde ooit een zinnetje dat een on-bekende op een omheining rond de dikke eik van spiekelspade in Hechtel had geschilderd. Dat merk je ook bij de duizendjarige eik in lummen die reeds eeuwen een bezienswaardig-heid is in de streek. en in de buurt van opglabbeek (op de klaverberg) kan je spectaculaire ‘stoven’ van wintereiken-hakhout bewonderen met omtrekken van meer dan 20 meter. maar ook in jouw eigen buurt moet je maar eens de moeite doen om even stil te staan bij een mooi exemplaar. kijk eens hoe-veel planten en dieren van deze uit-zonderlijke boom genieten. met jou erbij is dat alvast eentje meer! •

© Marcel Bex

Dossier oP tafel

wordt daar zelf nog steeds beter vanHoeveel wil u verdienen? “Zoveel mogelijk”, zal allicht uw antwoord zijn. Maar helaas: barema’s, loonschalen en budgetbewuste klanten zullen voor een meer bescheiden invulling van uw wensen zorgen. Tenzij u iets unieks te bieden hebt. Een talent, een idee, een product dat zo boven alles en iedereen uitsteekt, dat u zélf de voorwaarden kan bepalen. Of tenzij uw bezigheid erin bestaat iets alledaags als leem, zand of grind met ton-nen tegelijk uit de Limburgse bodem te scheppen.

Wie een put graaft voor een ander

De eik G

76

Want het selecte clubje leem-, zand- en grindwinners mag nog steeds zelf bepalen hoeveel kraters ze willen ach-terlaten in ons landschap, zo blijkt uit het voorontwerp van algemeen op-pervlaktedelfstoffenplan (aoD).over dit plan, dat de vlaamse rege-ring op 19 juli ll. heeft goedgekeurd, loopt nog tot 8 oktober een open-baar onderzoek (http://www.lne.be/themas/natuurlijke-rijkdommen). Het aoD levert het inhoudelijke en beleidsmatige kader aan waarbinnen de komende decennia delfstoffen mogen gewonnen worden. met als belangrijkste vraag: hoeveel hectaren moeten gereserveerd worden om in vlaanderen zelf leem, klei en zand bo-ven te halen?

SinterklaasHet antwoord op deze vraag heeft de sector zelf mogen leveren, op basis van eigen sinterklaas-wensenlijstjes, zonder objectieve controle of verifica-tie van de aangeleverde cijfers. alleen:

dit staat uiteraard niet met zoveel woorden in het aoD.Want het aoD baseert de toekomstige behoeften aan oppervlaktedelfstoffen, zoals deze sinterklaaslijstjes officieel heten, op “eminent” studiewerk van commerciële studiebureaus. studie-werk dat er in hoofdzaak in bestond de sector beleefd te vragen hoeveel ze de komende jaren wilden bovenhalen, om daarna al deze wensen te voorzien van een propere lay-out en een duur betaalde kaft.Want in een overheidsdocument staat het nu eenmaal chiquer om te verwij-zen naar een officiële studie van con-sultingbureau X dan naar de achter-kant van een bierviltje volgekribbeld door zandwinner Y of baksteenprodu-cent Z.Zo is het moeilijk om niet een béétje cynisch te worden wanneer het aoD breed uitpakt met termen als duur-zaamheid, zuinig ruimtegebruik en promotie van alternatieve materialen. terwijl in de alinea’s die écht belang-

rijk zijn te lezen staat hoe baksteenfa-brikanten een leemvoorraad krijgen toegekend die genereus gebaseerd is op hun maximale productiecapaciteit. onbegrijpelijk, zeker wanneer bvb. uit het grinddecreet blijkt dat zelfs maar het vooruitzicht van krapte voldoende is om met creatieve en evenwaardige oplossingen te komen.

Snode plannennu, het voorliggende aoD heeft een lange voorgeschiedenis. De admini-stratie natuurlijke rijkdommen plaats-te drie jaar geleden al een versie op het internet waaruit bleek hoe bvb. voor het bouw- en vulzand de limburgse zanddelvers zouden bediend worden. Zo stonden in meeuwen-gruitrode de Donderslagheide en de solterheide rood gemarkeerd. en volgens hetzelf-de piepkleine kaartje mocht het idyl-lische kempenbroek zich opmaken voor een heuse kustlijn ter hoogte van de sint-maartensheide in Bree en de voormalige PrB-terreinen in kaulille.

in de huidige aoD-versie is de admi-nistratie voorzichtiger geweest met dit soort aanstootgevende informatie. maar achter de schermen, zonder las-tige groene pottenkijkers, wordt naar-stig verder gewerkt. Deze snode plan-nen zullen het komende jaar zichtbaar worden als het Bijzonder oppervlak-tedelfstoffenplan ‘Zand in limburg’. Want zo’n 1000 ha limburgs land-schap moet bijkomend op de schop, zo vinden de opstellers van het aoD.

Baggerboten op de grindplas van Boterakker

© Marcel Bex

Grindbanken Maas

G

8

Eerst was er “Waters en Bossen”. Daaruit ontstonden later de “Afdeling Bos & Groen” en de “Afdeling Natuur”. En in het kader van een grote herstruc-turering van de diensten van de Vlaamse Gemeenschap zijn deze nu op-nieuw samengevoegd tot het Agentschap voor Natuur en Bos, afgekort ANB. Boswachters en natuurwachters zijn voortaan georganiseerd bin-nen één dienst. Dat maakt het alleszins makkelijker te begrijpen voor de mensen. In elke provincie is er een ANB en in Limburg is Bert Vanholen de nieuwe baas. Wij gingen eens langs voor een interview.

Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft al een hele geschiede-nis achter zich. Kun je dat eens uitleggen?Vanholen: “Het agentschap voor natuur en Bos van de vlaamse overheid is de fusie van de voormalige afdelingen Bos & groen en natuur van het ministerie van de vlaamse gemeenschap. Zonder onze geschiedenis te verloochenen, kijkt het agentschap echter naar de toekomst. We willen de hand reiken naar elke maatschappelijke geleding die met een open visie wil meewerken aan meer en betere natuur, bos en groen in vlaanderen. Doel is een bijdrage te leveren aan een mooi vlaanderen, waarin een gezond evenwicht kan gevonden worden tus-sen mens, economie en milieu.””

Soms moeten bomen gekapt worden om nieuwe natuur te laten ontwikkelen. Begrijpen de mensen dat?Vanholen: “Het is waar dat wij in de vele duizenden hectaren natuurgebied die ons agentschap beheert, bomen kappen. We maken bijvoorbeeld een open plek in het bos of we kappen de boomopslag weg op een heideterrein. Wij grijpen ook op vele andere manieren in de natuur in: maaien, plaggen, beken hermean-deren en waterplanten ruimen. Zo ‘onderhouden’ we de natuur, zoals onze voor-ouders dat al eeuwen lang min of meer ook deden.”

Hereniging bos- & natuurwachters

Dreigementen het grinddossier dan? is grind dan geen delfstof? technisch gezien wel. maar beleidsmatig wordt de ein-dige grindwinning geregeld door het grinddecreet. De ontginning van leem, klei en zand daarentegen valt onder het meer ondernemersvriende-lijke oppervlaktedelfstoffendecreet, dat geen einddata vooropstelt. en, om de zaak nog wat ingewikkelder te ma-ken, bij de grindwinning komen ook andere delfstoffen – zoals zand – aan de oppervlakte. voor de verenigde zand- en grind-baronnen een mooie aanleiding om beide te koppelen. enerzijds bevat het aoD een onverholen pleidooi voor nog meer zandputten als de limburgse grindwinning, zoals eerder afgespro-ken, zou stoppen. anderzijds zijn de grindbaggeraars uiteraard vragende partij om de grindwinning gewoon te laten doorlopen, en dan bij voorkeur volgens de soepelere regeling van het oppervlaktedelfstoffendecreet.

Nieuwe minister bijna op bezoekDe bal ligt dus nog steeds in het kamp van de politiek. en daar viel afgelo-pen zomer eigenlijk het belangrijkste

nieuws te rapen. Want minister kris Peeters, als voormalig uniZo-voor-man thuis in ondernemerskringen, is geroepen tot het ambt van vlaams minister-president. Zodat het domein natuurlijke rijkdommen nu valt onder de bevoegdheid van zijn opvolgster, Hilde Crevits. De nieuwe minister en ex-schepen van leefmilieu in torhout, volgde als vlaams parlementslid al-leen zijdelings de grinddiscussie. Daarom nam ze alvast het initiatief om zich op het terrein vertrouwd te maken met het dossier. ook kon ze zo kennismaken met de deelnemers aan het limburgse grindoverleg, dat be-gin juli zonder consensus te bereiken uit elkaar ging.maar helaas: een dringende zieken-huisopname hield de minister op 28 augustus in West-vlaanderen. We wensen haar een duurzaam herstel, en hopen dat haar agenda de komende tijd alsnog ruimte biedt voor een grin-dexcursie te velde. een mooie gelegenheid om haar ook de gebieden te tonen waar het écht om draait in het grindoverleg: de hec-taren limburgs groen die opnieuw bedreigd worden door de mannen achter de graafmachines. •

Grindwinning Dilsen-Stokkem

9

© Marcel Bex

G

1110

Waarom wordt er bij het planten van bomen zo’n nadruk gelegd op het gebruik van inheems plantmateriaal?Vanholen: “Herstel of behoud van het vroegere landschap houdt in dat je op bepaalde plaatsen zal overgaan tot aanplant van bomen en struiken. Denk maar aan de houtwallen en heggen rond akkers, weiden en hoeven. vroeger waren die alomtegenwoordig, maar door allerlei landschapsveranderingen zijn ze op veel plaatsen bijna geheel verdwenen….en met hen de typische broedvogels, kruiden, insecten enz. die ervan afhankelijk zijn. traditioneel, dit is tot voor en-kele honderden jaren, nam de boer voor dit soort aanplantingen materiaal dat hij dichtbij vond. Planten of zaden van bomen en struiken werden niet vaak over grote afstanden vervoerd. Dat is vandaag heel anders. veel boomzaden worden geoogst in lage loonlanden. Het is bijvoorbeeld heel gewoon dat hier zomerei-kels afkomstig uit de Balkan landen gezaaid, opgekweekt en aangeplant wor-den.”

Wat is dan het verschil tussen inheems en streekeigen plant- materiaal?Vanholen: “iedereen weet dat de zomereik een inheemse boomsoort is. toch zijn opgekweekte zomereiken uit de Balkan anders dan deze die na de ijstijden via natuurlijke migratie tot in onze streken raakten. Die laatste noemt men au-tochtoon of streekeigen. Het feit dat deze bomen na een migratie van vele hon-derden jaren tot hier raakten, betekent dat ze bijzonder goed aangepast zijn aan de leefomstandigheden in onze streken. voor een boom van elders is dit veel minder het geval. Het aangehaalde voorbeeld geldt uiteraard ook voor andere boom- en struikensoorten. Daarom vinden we het belangrijk om bij onze aan-plantingen alléén streekeigen soorten te gebruiken. Dat is ook de reden waarom we zelf streekeigen zaad oogsten en opkweken.”

Is dat allemaal voor eigen gebruik? Vanholen: “momenteel gebeurt de oogst in limburg nog volledig in eigen

beheer. ook voor de opkweek hebben we eigen kwekerijen. een deel van de kweek, hoofdzakelijk dat van het eikenplantsoen, gebeurt in onderaanneming door particuliere boomkwekers. Het opgekweekte plantsoen wordt momenteel uitsluitend binnen de terreinen van het agentschap gebruikt.”

Hoe zie je dat in de toekomst evolueren? Worden kwekerijen ge-stimuleerd om streekeigen plantgoed te kweken?Vanholen: “Het ligt in de lijn van de verwachting dat in de nabije toekomst meer en meer zal samengewerkt worden met partners van het agentschap. Dit gebeurt al langer in oost- en West-vlaanderen. in limburg loopt er momenteel een pro-ject van het regionaal landschap Haspengouw en voeren. op deze wijze kan er sneller streekeigen plantgoed ter beschikking komen voor de particuliere markt. Dat is hard nodig want het aantal zaadbronnen in onze provincie is voor heel wat soorten vrij beperkt. Het agentschap plant daarom zaadtuinen met streekeigen struiken en bomen aan. Dit werk, dat begeleid wordt door het instituut voor na-tuur- en Bosonderzoek, is in volle uitvoering. al zal het natuurlijk nog wel enkele jaren duren voor we volop zaden kunnen oogsten in deze zaadtuinen.”

Natuurpunt organiseert al jaren een bomen- en struikenverkoop. Daarnaast kunnen we misschien ook een vernieuwend gezamen-lijk initiatief nemen om planten van hier te promoten? Vanholen: “een opkweekprogramma heeft tijd nodig. Dat geeft ons de mo-gelijkheid om op organisatorisch en juridisch vlak de prille aanzet tot samen-werking met meerdere partners te laten groeien. voorstellen in dit verband zijn zeker welkom! We verwijzen bovendien graag naar de brainstorms die hierover in het vlaams administratief Centrum georganiseerd worden. Hopelijk kan zo over enkele jaren ook de plantenactie van natuurpunt voorzien worden van het broodnodige streekeigen plantgoed.” •

Bert Vanholen - ANB Limburg

© AN

B

13

vorige maandag kregen 350.000 limburgse gezinnen de bestelbon van onze jaarlijkse plantenactie in de bus. Blikvanger dit jaar is de verkoop van 1000 zonen van de duizendjarige eik van lummen. Drie jaar geleden verzamelden vrijwilligers van onze vereniging en leerlingen van de tuin-bouwschool st ferdinand in lummen eikels onder zijn kruin. Die werden in alle stilte maar met veel liefde op-gekweekt tot stevige zonen van een uitzonderlijke boom. geen twijfel over het plantgoed: dat is 100% gegaran-deerd streekeigen ! (zie artikel agent-schap natuur en Bos) met de opbrengst kunnen we een perceel grond langs de duizendjarige vader aankopen. Dat geeft hem meer ruimte en zo krijgt de oude knar de bescherming die hij op zijn leeftijd verdient.

Met Koenacteur koen De Bouw schaarde zich achter dit initiatief. Hij adopteerde de eerste zoon omdat hij overtuigd is dat onze vereniging heel erg nodig is. ook de volgende jaren wil hij zich helemaal inzetten om meer mensen achter het werk van natuurpunt te zetten. Want de natuur gaat nog elke dag achteruit en heeft onze steun meer dan ooit no-dig.

Buren en vriendenook jij kan helpen. vraag je buren en vrienden om een zoon van de dui-zendjarige eik te adopteren. en tege-lijk een lidmaatschap te nemen van onze vereniging. meer dan een sim-pele vraag hoeft dat niet te zijn. Dat is wel het minste wat je voor de natuur kan doen.

Plantenverkoop ’07

Meer info: natuurpuntlimburg.be

Duizend zonen en Koen De Bouw

12

© Marcel Bex

15

laat dit de samenvatting zijn van ons interview met jan gabriëls. De jonge jan groeit op in ’t Hasselt, een ge-huchtje van Bree aan de rand van het uitgestrekte stamprooierbroek. Zijn ouders hadden een boerderij, maar va-der had nog een job in de zinkfabriek van rotem. Het kleinschalige boeren-leven van toen was het natuurbeheer van nu. op de landwegen naar de hooilanden stonden klokjesgentianen en in de kruidenrijke graslanden ston-den margrieten en koekoeksbloemen die geplukt werden als strooibloemen voor de jaarlijkse processie. Het minste wat je van de 8 kinderen kan zeggen, is dat ze allemaal erg actief en sociaal geëngageerd zijn.

Hoelang ben jij al met de natuur bezig ?Gabriëls: “ik ben al op heel jonge leef-tijd vertrouwd geraakt met de natuur. een eieren verzamelende nonkel leer-de mij de knepen om nesten van vo-gels te ontdekken. eieren verzamelen was niet aan mij besteed, maar daar-mee was wel de liefde voor alles wat

vliegt begonnen. elke vrije tijd liep ik rond in de natuur met het boekje “Wat vliegt daar?” in de hand. Zo raakte ik bezeten van vogels. en in het stam-prooierbroek was op dat vlak heel wat te beleven. Watersnippen waren daar vrij algemene broedvogels en “thuis achter” zaten zowel de Bruine, de grauwe als de Blauwe kiekendief !”

Dus ook je studiekeuze ging in die richting ?Gabriëls: “op het einde van mijn col-lege-tijd moest ik een beslissing ne-men over mijn verdere studies. Pms of ClB bestonden nog niet, maar voor mij was het een onvermijdelijke keuze om biologie te gaan studeren. velen waren verbaasd dat ik na de kandida-turen voor de opleiding plantkunde koos. maar dissecties waren onvermij-delijk bij de opleiding dierkunde en daar wilde ik toen niets mee te maken hebben.”

En daarna ?Gabriëls: “Daarna begon ik een leraar-carrière aan het st.- romboutscollege

in mechelen. alhoewel ik er tussen 30 celibataire leraar-pastoors leefde, ben ik na 2 jaar toch getrouwd met mijn leen. We gingen wonen in een appar-tementje maar … limburg allein, daar geht niks boven, zo is er maar ein. na enkele jaren trok ik terug naar limburg en werd leraar bij het st.-lambertus-college in Bilzen. Daar kon ik me uit-leven. jonge mensen enthousiast ma-ken over de natuur. niettegenstaande ik een volle uurrooster had op het college, werd in 1973 lisec (limburgs Centrum voor toegepaste ecologie) opgericht en kreeg ik een aanbod om bij dit onderzoekscentrum deeltijds te komen werken als natuurspecialist. Het was in de volle periode van de strijd om de a24 autosnelweg en de grote ruilverkavelingen. men wilde toen la-ten onderzoeken of die projecten wel zo nadelig waren voor de natuur. ik wilde mijn verantwoordelijkheid niet uit de weg gaan. De volgende 25 jaren had ik dus 2 jobs. Dat maakte dat ik heel wat voor het limburgse natuur-behoud heb kunnen doen. Zo heb ik keihard gevochten tegen de aanleg van de a24 omdat ik met enkele col-lega’s van lisec kon aantonen welke negatieve impact deze snelweg voor de natuur zou hebben. ook heb ik veel werk besteed aan de opmaak van lim-burgse atlassen die op een heel objec-tieve manier aanduidden hoe sterk de natuur achteruit gaat. ondanks mijn drukke bezigheden heeft mijn vrouw leen me hierbij voor duizend procent gesteund. Behalve als je er zelf niet meer achter staat. Dan moet je er mee stoppen, zei ze me steeds.”

Dus vrije tijd had je eigenlijk niet ?Gabriëls: “tja, ‘voor de rest’ zette ik me in voor de natuurvereniging. eerst voor de Wielewaal, later voor natuurre-servaten. vooral het strijdbare van na-tuurreservaten trok me aan. Hoe kan je in hemelsnaam genieten van het observeren van vogels terwijl tegelijk hun biotoop verwoest wordt. mannen als eckhart kuijken en Hugo abts ga-ven toen “volle gas” en dat inspireerde me. je moet durven opkomen voor natuur, anders heeft het weinig zin. Daarom ben ik altijd zo’n fan geweest van het vogelopvangcentrum van sil janssen. Hij is zo’n geweldige strijder tegen nutteloze aantasting van de na-tuur en tegen de zinloze jacht in dit land. ook mijn broer jaak draagt dat in zich. Hij was een medestander in de periode van de a24 en heeft zijn bijdrage geleverd aan het vrijwaren van “De luysen-mariahof” (nu van na-tuurpunt) in het stamprooierbroek. al heeft hij minder feeling voor de na-tuur, als politieker toont hij zich even strijdbaar en laat hij zich evenmin af-schrikken.”

Wat betekent Natuurpunt voor jou ?Gabriëls: “Daar heb ik helemaal mijn draai gevonden. Daar gaan we recht door zee. Want vele echte waarden vind je in de natuur. als je de natuur-problemen niet oplost, zullen ook de maatschappelijke problemen blijven. al vind ik dat de huidige generatie veel te braaf is en minder strijdbaar-

limBurgse natuuriConen

in deze nieuwe rubriek laten we jullie kennis maken met een aantal natuur- beschermers van het eerste uur die tot de verbeelding spreken.

jan gabriëlseen man met panache

“Ik heb veel natuur zien verloren gaan terwijl daar helemaal geen reden voor was. Ik kon het niet langer

aanzien en ben op de barricaden gekropen. En daar ben ik eigenlijk mijn hele leven niet meer vanaf gekomen.” Jan Gabriëls

14

© NPL

© PNC

© PNC

1716

heid toont. Het lijkt wel alsof we in-gedommeld zijn in een goed-nieuws show. veel jonge mensen werken te-genwoordig bij regionale landschap-pen en die plassen wel eens langs de pot. De illusie wordt gewekt dat lim-burg één groot groen landschap is. Zolang zij hun verantwoordelijkheid hierin niet nemen, zal de politiek zich gedekt voelen voor hun zwakke na-tuurbeleid.”

Welke raad kan je ons dan meegeven ?Gabriëls: “Dat er nog verschrikkelijk veel te doen is en dat natuurpunt nog veel meer moet groeien. Zolang de politieke besluitvorming in het nadeel van de natuur blijft, moeten we ons versterken. meer jongeren moeten het met hun hart voor de natuur durven

opnemen. De strijdbaarheid mag niet verloren gaan met die oude knarren. Want ondanks grote politieke uitspra-ken, blijft er nog elke dag natuur ver-loren gaan. Daarom pleit ik voor een hechte samenwerking tussen de twee grote limburgse natuurverenigingen en het nieuwe agentschap voor na-tuur en Bos.”

En welke plannen heb jij nog ?Gabriëls: “reizen om te leren. en wat meer tijd maken voor mijn familie. ook mijn familie is sterk met natuurbehoud bezig en dat doe me veel plezier. Want de nieuwe generatie natuurbescher-mers is nu aan zet om ons levenswerk over te nemen. en ik wil ze daar graag een handje mee helpen. “•

op zondag 7 oktober kan je in do-mein kiewit letterlijk de boom in. op het grote grasveld voor het kas-teel kan je genieten van allerlei stand-jes rond het thema bos-boom-hout. kuierend door het park langs de doe- en proefstanden zal je merken dat bomen en hout niet uit ons leven weg te denken zijn. je kan er proeven van acaciahoning of esdoornsiroop. in het kasteel geven een klavecimbel- en vioolbouwer kleine recitals voor muziekliefhebbers. jonge kunstenaars van villa Basta stellen hun boom- werken tentoon in de expo. en ook de manden- en kuipenmaker is dit jaar weer van de partij. ondernemende kinderen kunnen die dag letterlijk de boom in. onder de deskundige begeleiding van een boomklimmer (en boomverzorger) kunnen ze een kijkje nemen in de kruin van een boom. voor de animatie zorgt dit jaar het straattheater “mazaloco” met een fan-tastische act die je moet gezien heb-ben.

zondag 7 oktober 14.00 - 17.00 uur Domein Kiewit

GrATIs TOEGANG

Bos-boom-hout dag

jan gabriëls nodigt de leden van natuurpunt uit om samen op pad te gaan. Hij heeft een geweldige expertise van vogels die hij graag wil delen met andere geïnteresseerde natuurpunters.

Zondag 7 oktoberTrekvogeltelling op de Tiendeberg in KanneAfspraak: 8.00 uur, parking avergat, Zusserdel te kanne (vlak aan de nieuwe brug over het albertkanaal)Nodig: warme kledij, notaboekje en verrekijker

Zondag 18 novemberWatervogels tellen op de Maasplassen boven MaaseikAfspraak: 8.30 uur, kerk van kessenichNodig: warme kledij, notaboekje en verrekijker

De activiteiten zijn gratis maar het aantal deelnemers is beperkt. Daarom op voorhand aanmelden via info@natuurpuntlimburg.be

op pad met janVergeet je verrekijker niet !Kies voor kwaliteit: kite Birdwatcher porro-verrekijker 10x42 €244(ook verkrijgbaar in 8x42)

▶ Blauwe Winkel Natuurpunt LimburgDomein KiewitOpen: woe, za, zo13.30 tot 18.00 uur

10% korting voor leden Natuurpunt

© M

arce

l Bex

Ijsvogel

© D

omein

Kiew

it

Dit tijdschrift wordt gratis verspreid op 6500 exemplaren aan de leden van natuurpunt limburg.

Volgende uitgave: december 2007

Werkten mee aan dit nummer: jan gabriëls, jan kenens, jos gorssen, linda vanderheyden, jo Claes, Peter vanlommel

Verantwoordelijke uitgever:Peter vanlommelkiewitdreef 53500 Hasselt

Communicatievormgeving: Comkommer

Dit is een uitgave van: natuurpunt limburgtel. 011 24 60 20info@natuurpuntlimburg.bewww.natuurpuntlimburg.be

gedrukt op 100% ongebleekt en gerecycleerd papier.

Natuurpunt LimburgDomein Kiewit3500 Hasselttel. 011 24 60 20winkel@natuurpuntlimburg.be

Openingsuren: woe, za & zo van 13.30 tot 18.00u

HASSELT

KIEWIT

ZONHOVEN

DOMEIN KIEWITPutvennestraat

GENK

N717

EINDHOVEN

E314A2

➤

➤LUMMENLEUVEN

Paddestoelvriendelijk natuurbeheer 24,95 €Paddestoelen spelen niet alleen een grote rol in samenlevingsverban-den met bomen en andere planten, maar ook bij de afbraak van orga-nisch materiaal. Dit boek geeft prak-tische tips voor professionele en particuliere terreinbeheerders die de aanwezigheid van paddestoelen willen stimuleren. Het is een hand-zame leidraad voor iedereen die zich in de praktijk met natuurbeheer bezighoudt.

Paddestoelen in beeld 4,95 €Paddestoelen zijn veelzijdig: som-mige soorten zijn eetbaar, andere dodelijk giftig; de ene soort is het hele jaar door te zien, de andere groeit en verdwijnt weer binnen enkele dagen. in dit boekje staan 21 soorten paddestoelen beschre-ven. Deze zijn goed herkenbaar en komen veel in onze streken voor. op de uitklapkaart achterin staan deze paddestoelen overzichtelijk bij elkaar afgebeeld. Een handig zakgidsje voor in het veld!

litefield laars

Hippe herfstlaars

60,00 €

42,50 €

30,00 € tijdelijk voor leden (Zolang de voorraad strekt.)

Bouwpakket voor mezen12,95 €een leuk bouwpakket om zelf een mezenkast in mekaar te timmeren.

Blauwe winkel

19

herfsttoppers

Colofon

De litefield laars is een vlaams kwaliteitsproduct en vervaardigd uit polyurethaan. Hierdoor weegt

de laars ongeveer 1 kg minder dan een gemiddelde rubberen of pvc laars en is daarenboven sterk

isolerend: polyurethaan beschermt tegen koude wintervoeten en heeft

ademende eigenschappen bij warm weer. Daarenboven gaat ze 3 keer

langer mee en heeft ze een optimale pasvorm en schok-

absorberende zolen.

20

Verras gewoon iemand met een lidmaatschap!Hoe?

• door je aan te melden in de Blauwe Winkel (Domein kiewit)• door €20 te storten op rek.nr. 230-0044233-21, (vermelding ‘nieuw lid’)• via www.natuurpuntlimburg.be

© M

arce

l Bex

natuurpuntlimburg.be

▶

Vliegenzwam