Kaaszomer Woerden 2013

BEWAAREXEMPLAAR

WOERDENSE KAASZOMERKRANT

DE WOERDENSE KAASZOMERKRANT IS EEN UITGAVE VAN WEGENER MEDIA BV EN STICHTING WOERDEN PROMOTIE.

KAASZOMER WOERDEN WWW.WOERDENSECOURANT.NL

WOERDENSE KAASZOMER3

De hele zomer is het weer Woerdense Kaaszomer. Te beginnen bij de Graskaasdag op 1 juni, langs 12 woensdagen met traditionele

kaashandel, te besluiten met de Historische Kaasmarkt in de Woerdense Vakantieweek.

Voor 2007 organiseerde het Agra-risch Centrum Woerden, ACW, losse evenementen: de Graskaasdag en de Historische Kaasmarkt met daaraan voorafgaand een kaaskeuring. Met de betrokkenheid van Sichting Woerden Promotie, de gemeente en Woerdense

Courant, is er groei bewerkstelligd en zijn de evenementen samenge-smolten tot een complete kaaszo-mer. “Van een feestje bij de kaasbel, tot een stadsfeest,” zegt Theo Peters van Woerden Promotie. Ook het Stadshart doet nu mee. “ACW orga-niseert nog steeds de evenementen, wij verschillende zaken er omheen. We willen de handel in kaas weer zichtbaar maken.” Nu handelt ie-dere woensdag nog een handjevol boeren en kaashandelaren in de Marketier, onzichtbaar voor de con-sument. Dat is jammer want kaas is de belangrijke peiler van de Woer-dense welvaart. “We maken deel uit van de Hollandse kaas-as Woerden - Bodegraven - Gouda. Meer dan 50% van de 700.000.000 kg kaas in Neder-land wordt hier verhandeld, verpakt en of getransporteerd.” In de zomer is dat allemaal te zien in de binnenstad. De avond voor de Graskaasdag is er het door Stichting Woerden Promotie georganiseerde Eerst de oude kaas op.

“Vanaf 16.30 uur tijdens Happy Hour kan in alle horecagelegenheden de ‘oude’ kaas gegeten worden, voordat de nieuwe kaas de dag erna aangevoerd wordt.” Dat wordt mede mogelijk gemaakt door De Producent uit Gouda, een coöperatieve handelsvereniging van Boerenkaasbe-reiders. “Tot besluit van de Graskaasdag organiseren we een kaasfondue op het Kerkplein waar iedereen aan mee kan doen.” De Graskaasdag wordt nog span-nend dit jaar omdat de koeien vanwege de lange winter pas laat naar buiten kon-den. De graskaas heeft namelijk 4-5 we-ken nodig om te rijpen.” Weer 10 weken verder heeft de kaas zijn eigen karakter en smaak ontwikkeld. Traditiegetrouw is in de Woerdense VakantiewWeek de Historische Kaasmarkt met de dag er-voor een kaaskeuring. “Een belangrijke keuring want dan weten de kaasmaker en kaasrijper hoe zij gepresteerd heb-ben.” De Woerdense Kaaszomer is dus kaas beleven, er veel over te weten ko-men en vooral proeven. Ook tijdens de 12 woensdagen in de zomer. “Sommige partijen laten we aanvoeren met tracto-ren, sommige met handkarren. De boe-ren en kaashandelaren zijn het hele jaar druk met hun vak. In de zomer maken ze 12 weken vrij voor de consument. Het is een evenement met landelijke poten-tie, een eerbetoon aan boerenkaas.”

Nederland is van oudsher een echt kaas-land. Al voor het begin van de jaartel-ling maakte kaas een vast onderdeel uit van het menu van de bevolking. In de Middeleeuwen werd kaas ook steeds belangrijker als exportproduct, wat Ne-derlanders de bijnaam ‘kaaskoppen’ opleverde. Kaas en Nederland zijn bijna synoniem.Jan Kos, van de VanderSterreGroep zet wat feiten op een rij:,,Nederland produceert 14 miljoen kilo kaas per week. Dat is ruim 700 miljoen kilo per jaar. Grosso modo: 1/3 eten we zelf op, 1/3 gaat naar Duitsland, 1/6 gaat naar België en Frankrijk en 1/6 naar de rest van de wereld.”Er gaat volgens Kos zelfs jaarlijks 10 miljoen kilo kaas naar de V.S.! Kos geeft ook aan, dat de zélfkazende boeren in Nederland op hun boerderijen 110-130 ton kaas per week maken. ,,Jaarlijks zo’n 5500 tot 6500 ton.”Een indrukwekkend deel van die pro-

ductiviteit vindt plaats in het Groene Hart, waarin kaasstad Woerden een be-langrijke plaats is. Woerden is het cen-trum van de kaashandel in Nederland. ,,Bel de directie van Schiphol en probeer hier ook busladingen toeristen heen te krijgen, net als nu richting Alkmaar en Gouda gebeurt. We moeten er meer tijd en geld instoppen, ook als gemeente. We moeten de krachten bundelen. In an-dere gebieden wordt Nederland in drie dagen aangeboden door touroperators. Woerden kan prima in die tour worden opgenomen. Ik ben het ermee eens dat de gemeente daar een stimulerende en faciliterende rol in moet hebben. Zeker als je naar de reguliere kaasmarkt kijkt, die kan verder uitgebouwd worden. Het is nu te kleinschalig. Het moet meer vo-lume krijgen om de concurrentie aan te kunnen gaan. Maar lukt je dat, dan zal je zien dat Woerden een ware trekpleister wordt. Voor dagjesmensen én voor toe-risten.’’

Woerden centrum van de kaashandelKrachten bundelen, kaasstad op de kaart zetten

Kom kaas beleventijdens Woerdense Kaaszomer

‘Belangrijke peiler voor Woerdense welvaart’

Woerdense Kaaszomerkrant is een bewaaruitgave van Wegener Media BV/Woerdense Courant in samenwerking met de Stichting Woerden Promotie.Foto voorpagina: Daniëlle VerweijRedactie/concept:Theo Peters en Egbert Egberts (eindredactie)Teksten: Daniëlle Verweij, Winny van Rij enEgbert Egberts. Bijdragen van diverse columnisten.Foto’s: Daniëlle Verweij, Winny van Rij, Jos van Riet,

Egbert Egberts, Roel Heemstra en publiek domein.Vormgeving: Monika Plewinski,grafi sch centrum Wegener Media BV/RotterdamAdvertentieverkoop: Team WoerdenPetra Bergstra, José Hirschmann en Chris Abels én Stichting Woerden Promotie.Deze bewaarkrant is in gelijke oplage meeverspreid met Woerdense Courant, Zenderstreeknieuws editie Montfoort, Bodegraafs Nieuwsblad.

Niets uit deze special mag worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming vooraf door de uitgever Wegener Media BV, Essenkade 2, 3992 AA Houten (t.a.v. Sales Manager Aris van Dam).

Redactieadres: Woerdense Courant, eindredactie. Essenkade 2, 3992 AA Houten. Tel.nr. 088-0130394.Info: www.woerdensecourant.nl.CO

LOFO

N


Ontmoet Lin Kwak Holavitsj, uit de kleine maar welvarende, midden-Aziatische republiek Garnietonderdoristan: te vinden op een écht goede, gedetailleerde kaart. Lin Kwak –we mogen hem tutoyeren- is voor het eerst in Nederland. In Woerden. Lin Kwak eet, net als opa Holavitsj, overopa-Holavitsj en alle overopa’s daarvoor, rijst. Elke dag. Soms met een handje sojakiemen, of, bij feestelijke gelegenheden, met gefrituurde tofu. Kaas is geen onderdeel van het Garnietonderdoristaanse dieet, al roert Lin Kwak graag wat ranzige yakboter door zijn thee. Kijk maar eens naar Lin Kwak, midden op het roezemoezige marktplein, voor de feesttent waar zometeen de veiling van de boerenkaas zal losbarsten. Lin Kwak blikt verloren rond: wat zijn, in Voeshna’s naam, die gele ronde dingen? Waarom is het zo druk? En wat is die niet onprettige, grassige geur? We zien Lin Kwak nu aarzelend staan bij de dichtstbijzijndste kraam, van ‘Kaasboerderij Koeienliefde’. “Lekkere boerenkaas! Jong, belegen

of oud, meneer? De eerste graskaas misschien of een stukje oude brokkel?” Vraagt de verkoopster, maar beseft meteen dat hier Goed Werk te verrichten is. Lin Kwak krijgt een plakje jong, een plakje oud, een hompje brokkel… En kijk, zijn ogen beginnen te stralen. “Akwalekkerstistosj!” Roept hij, een Garnietonderdoristaanse uitroep van verrukking. En vervolgens kunnen we Lin Kwak even vergeten, want hij gaat alle kaaskramen langs en dat duurt wel even: gelukkig heeft hij Garnietonderdoristaanse roebels gewisseld tegen euro’s.We komen hem weer tegen als de veiling begint, met naast zich een karretje, beladen met kaas. Hij staat vooraan, zijn neus steekt door de armen van twee kloeke kaaskopers. Bij elk bod zien we zijn ogen groter en ronder worden. Kijk, hij haalt iets uit zijn zak, een rekenmachine, waarop hij verwoed begint te tikken. En als de grote graskaas van 145 kilo voor een slordige 12000 euro wordt geveild, begint onze Lin Kwak in twee telefoons tegelijk te kwetteren.

Het is een jaar later. Weer in Woerden. Alles oogt nog groter, mooier en lekkerder dan andere jaren: de tent, de bezoekers, de kaasverkopers, de kazen zelf. Een weggewaaid landelijk dagblad kopt in kapitalen: ‘DEFINTIEF EINDE AAN DE CRISIS! KAASCIJFERS NAAR RECORDHOOGTE! WERKELOOSHEIDSCIJFERS HISTORISCH LAAG!’ Raap ‘m maar eens op en blader naar de fi nanciële pagina’s. De AEX staat te stralen, vooral de fondsen voor graskaas en boerenbelegen zijn alwéér gestegen. Hier, een interview met ‘Cheesehead’ Holavitsj, directeur van de Woerdens-Garnietonderdoristaanse multinational ‘Golden Dutch’. Hij poseert met een grote boerenkaas. “Het is de topkwaliteit en fantastische smaak van onze producten waardoor we zo snel internationaal zijn doorgestoten,” staat eronder. Dit kan er dus allemaal gebeuren wanneer je op de Woerdense kaasdag kaas aan een toerist geeft. Maar nu! Pak zelf eens een boerenkaas en snijd een stukje af. Bijt. Proef. Ja, met uw ogen dicht. Voelt u het stromen? Wat gebeurt er? Wát zegt u? Alles, álles is nu mogelijk?

KAASTOERISMEColumn Loethe Olthuis

Elke woensdagochtend rond de klok van negen uur wordt de kaasmarkt ge-houden in Woerden. Handel wordt ge-dreven door kaasboeren uit de regio en de marktmeester. De prijzen die worden afgeklapt volgens traditioneel gebruik worden uiteindelijk op een krijtbord on-der de kaasbel opgeschreven. De Historische Kaasmarkt op de laat-ste woensdag van de zomervakantie in de regio Midden-Nederland valt samen met de Woerdense VakantieWeek. Dit is het grootse evenement in deze va-kantieperiode in het Groene Hart, met name bedoeld voor de inwoners van de gemeente Woerden. Uiteraard hoort de wekelijkse kaasmarkt bij dit evenement en deze maakt zelfs een wezenlijk deel uit van het programma. De Woerdense Jeugdkoningin en haar twee hofdames, die een belangrijke uitdraagfunctie heb-ben voor de Woerdense VakantieWeek, zijn voordat de handel plaatsvindt pre-sent bij de start van de kaas-markt, voor deze gelegenheid de Historische Kaasmarkt. De Jeugdkoningin zingt samen met het aanwezige publiek, vaak met z’n honderden toe-gestroomd naar de Meul-mansweg, het Woerdense Kaaslied. Het wordt al decen-nia gezongen, op een melodie die soms een eigen leven gaat leiden, maar meestal weer te-rugkomt bij de oorsprong. Een voorzitter van de Woerdense VakantieWeek zei daarover wel eens ‘dat het niet gaat om hoe je het zingt maar vooral weet waarom je het zingt.’ Oftewel, je hoeft niet overal kaas van gegeten te hebben om te weten dat het lied over de Woerdense (boeren)kaashandel gaat. De Jeugdkoningin krijgt ook de taak om de kaasbel te luiden. Da’s niet zo gemakkelijk, want de bel is vrij zwaar. Maar de kaasmarktmeester helpt als het moet daar wel een handje bij!Daarna vindt het handjeklap plaats. Partijen kaas vinden na de verkoop een weg naar de kaas-

handelaren, richting de kaaspakhuizen of de grote kaasbedrijven. En ondertus-sen kan het publiek alles meemaken. Wie een beetje sportief van aard is mag ook kaasrollen, een spel dat bij de Historische Kaasmarkt hoort. De Jeugd-koningin én de namens het gemeentebestuur aanwezige (loco)burgemeester nemen het voortouw.Opvallend is, dat de Histori-sche Kaasmarkt steeds meer wordt bezocht door bezoe-kers ‘van buiten’. Ook de we-kelijkse kaasmarkt trekt meer en meer toeschouwers, ook al is het een van oorsprong zake-lijke vertoning. Dat betekent dat de kaasmarkt niet alleen wordt gezien als een dag van de kaasboeren en de handela-ren om de handel in gang te la-

ten houden, maar dat bezoe-kers de waarde ervan ook beginnen te waarderen. Wat betreft de Woerdense VakantieWeek is het ele-ment kaas overigens op nóg een paar manieren verwerkt in het evene-mentenprogramma. Zo wordt al enkele jaren de culinaire avond Vermaak met Smaak georganiseerd. Kaas mag daar natuurlijk niet ontbreken! En, de ar-tiesten, die de traditionele Familieavond ter afslui-ting van het evenement opluisteren krijg allemaal een typisch Woerdens(e) kaasplankje mee naar huis. Iets wat u als be-zoeker uiteraard ook zelf mag samenstellen bij de kaasspecialisten in de gemeente Woerden. Da’s genieten!

De Historische Kaasmarkt begrip in Nederland

Kaas centraal bij Woerdense VakantieWeek


Een notering in de top 3 van de meest aansprekende nautische evenementen in Nederland. Dat hebben het Shantyfestival van Koor Bravour en de Woerdense Havendagen inmiddels al weten te bereiken. Knap voor een organisatie, die alleen draait op inzet van vrijwilligers en dankzij giften van sponsoren en vrienden.

Het team achter Shantyfestival Bravour en de Woerdense Havendagen heeft voor vrijdagmiddag- en avond 14 en zaterdag 15 juni 2013 weer veel nieuwtjes op het toch al grootse programma staan. Her-riette Nieuwpoort, Chris Nieuwpoort, Angelique Nieuwpoort, Peter Boersma, Henk Machielse, Ad de Goey en Jan van Leeuwen hebben al meer dan veertig sleepboten en 20 opduwers, tientallen oude ambachten en scheepvaartattribu-ten, scheepsmotoren en vaarensgasten weten te noteren. Terwijl een zevental

koren op verschillen-de locaties hun zang-kunsten laten horen, soms vergezeld van een ook voor het oog attractief spektakel. Dit alles kan zoals elk jaar door de bezoekers van Woerden centrum gratis worden gezien en beluisterd.Maar omdat de rode draad in deze Woer-dense Kaaszomerkrant nu eenmaal kaas is is de vraag gerechtvaardigd: wat hebben vaarensgas-ten in Woerden eigenlijk met kaas? Nu, daar heb-ben Chris Nieuwpoort (namens de nautische organisatie) en Henk Ma-chielse en Ad de Goey (na-mens Koor Bravour) wel weet van. Volgens Nieuw-poort werd vroeger niet alleen per kaasbrik kaas vervoerd van de boerde-rijen uit de omgeving maar ook veel kaas per schip

aangeleverd voor opslag en handel. ,,Ook werden schepen juist weer gebruikt om orders te vervoe-ren, bijvoorbeeld richting Amsterdam via het riviertje de Grecht.” Het zorgde bij de vele kaaspakhuizen die Woerden rijk is voor veel bedrijvigheid. ,,Enkele daarvan liggen in de directe nabijheid van de Haven”, aldus De Goey. ,,In de Eendrachtstraat, vroeger een leven-dige handelstraat, met niet alleen kaas-boeren, maar ook een melkboer en een werkplaats, zie je de sporen er nog van”, zo vervolgt Nieuwpoort. Magilse: ,,Ja,

en in de nabijheid van de waterwegen had mijn opa een bedrijf. Er is veel kaas over de Oude Rijn gevaren, daar kan ik over meepraten.” De Goey geeft aan, dat het dus ook niet vreemd zal zijn om te denken, dat er ook door de vaargasten die Woerden aandeden liedjes over de kaasvaart zullen zijn gezongen. ,,Shan-tyliederen zijn hoofdzakelijk ook werk-luiliedjes. Ze gaan over alles wat ze mee-maken, over alles wat ze tegelijkertijd zien.”,,De verhalen over de liefde, over de vrouwen en de kindertjes thuis wer-den natuurlijk ook luidkeels gezongen. Da’s niet echt ‘shanty’, maar wel leuk om te laten horen. Dat doen wij dus ook. Van die heuse tranentrekkers. Al heb-ben we natuurlijk meer kaas gegeten van die liederen over het harde leven op het water”, aldus Machielse. Nieuw-poort ziet het wel zitten om het spel van vroeger een beetje na te spelen. Ook De Goey haakt snel in. ,,We hebben een schip straks tijdens de Havendagen aan-gemeerd liggen dat lading kan laden en lossen. Een kleine moeite om dat ook met kaas te doen”, aldus Nieuwpoort. De Goey vervolgt: ,,Ja, dan zorgen we voor een plek waar de kaas moet worden op-geslagen en ook weer wordt klaargezet voor transport. En alles zoals het vroe-ger ging. Met het rollen der kazen. Lijkt ons leuk om dat te laten zien.” Machiel-se besluit het dagdromen van zijn beide scheepsmaatjes met de wijze woorden, dat het eerst nog wel even moet worden geregeld. ,,Maar we gaan het gewoon doen. Als we ergens goed in zijn, dan is het om ergens kaas aan te hebben.”

Meer informatie is te vinden op www.bravour.nl én https://www.facebook.com/havendag.woerden?fref=ts.

Boerenkaas verdient een eerbetoon, juist omdat de kaashandel tegenwoordig meestal onzichtbaar is en prijs bepalen niet meer nodig. De tijden veranderen, ook voor zel� azende boeren die nu nog wekelijks naar de markt komen.

Oud marktmeester Gerard Jansen en kaashandelaar John de Goey zitten aan hun vaste tafel in de Marketier met vrije kaasboeren Wim de Wit van Ko-renzicht in Achthoven, Gert van Vliet van de Vliethoeve in Snelrewaard en Ad de Wit van De Witte Welle in Mont-foort. “Wekelijks kwamen er 40 partijen kaas,” weet Jansen zich te herinneren. “Tot de teloorgang begon in 2000.” Dat kwam door de beleidsnoteringscom-missie waarin boeren en handelaren rechtstreekse afspraken gingen maken. “Met elkaar overleggen en de prijs bepa-len is niet meer nodig, dat heeft voor de handel geen waarde,” aldus Jansen. Ook de schaalvergroting is debet aan de we-kelijkse handel,” weet De Goey. “Destijds waren er 20 handelaren, nu 5 of 6. Jonge boeren hebben grotere bedrijven en geen

tijd meer om iedere woensdag naar de markt te komen.” Het aandeel boerenkaas, van rauwe melk welte-verstaan, is misschien 1% van alle kazen. Toch is het interessant voor de handel. “Het is de bakermat van alle kazen,” legt De Goey uit. “Het is prijziger en dat mag ook, want de kwaliteit en diversiteit zijn groot, de kazen verschillen qua smaak per boer. Ik ben ervan overtuigd dat boe-renkaas veel exportmogelijkheden biedt.” De boeren blijven dus produ-ceren. “Het zit je in het bloed,” zegt Ad de Wit. “Je bent er 24 uur per dag, 7 dagen per week mee bezig maar het gaat gelukkig goed met de boerenkaas, er is veel vraag naar.” En het levert ook nog wat op: “Meer dan wanneer je alleen je melk verkoopt,” vult Wim de Wit aan voor wie er een duidelijk economisch belang is. Hij vindt het jammer dat het echte handelen voorbij is. “Ik heb het 57 jaar gedaan.” De we-kelijks zomermarkt op 12 woensdagen laat de oude tijden weer wat herleven. Als je iets eenmaal afschaft komt het niet meer terug, maar het gaat misschien wel veranderen als Hotel Arsenaal een feit is. “Mogelijk gaan we dan naar de

zaterdag,” zegt De Goey. “Aanhaken bij de Streekmarkt.” Hoewel het voor de boeren wennen is, lijkt het beter voor de promotie. Op zaterdag is er meer pu-

bliek, zijn er arrangementen mogelijk met het Arsenaal. “Je moet het samen doen,” besluit Jansen. “Met een centrale rol voor de kaasbel.”

Boerenkaas verdient eerbetoonKaasproduceren zit je in het bloed

Wat hebben vaarensgasten in Woerden eigenlijk met kaas?

Tijdens muzikaal scheepvaartevenement traditie laten herleven is mooi


Geen stad zonder ommelanden, geen ommelanden zonder stad

Burgemeester Molkenboer: ‘Kaasmarkt mag meer volume krijgen’

Wat betekenen de ommelanden voor Woerden? Woerden Promotie nodigde de burgemeester van Woerden Victor Molkenboer, Harry Streng (ACW), Jan Kos (Vandersterre groep), Dick Oosthoek (Rabobank Rijn en Veenstromen) en Maaike de Wit (kaasboerin LTO Noord) aan de vroedschapstafel van het Woerdense Stadsmuseum

Harry Streng zocht het op in Wikipedia: ,,Letterlijk genomen zijn de ommelan-den de droog liggende gebieden rondom plaatsen.’’Maar vanuit economisch perspectief be-zien?,,Dan moet je over de gemeentegrenzen heen kijken. Zowel richting Veenweide-gebied als de richtingen Montfoort, Ou-dewater, Bodegraven, De Ronde Venen en Utrecht.’’Dick Oosthoek: ,,Het gebied is dan wel groot en in economisch opzicht gericht op elkaar, maar alle kernen hebben wel een eigen identiteit. Bodegraven is bij-voorbeeld niet op Woerden gericht. De kernen zijn vanuit de historie bepaald ei-landen in de ommelanden. Dit geldt ook voor het Groene Hart. Dit gebied is door de overheid bepaald. Met de Rabobank, gemeenten en Kamers van Koophandel hebben we daar onderzoek naar gedaan. Een belangrijke conclusie was om nog eens goed naar dit gebied te kijken.’’ Vijftig procent van de kaashandel, na-tionaal en export-gericht, komt uit de kaasas. Hoe verklaren we dat?Jan Kos: ,,Toen er nog geen fabrieken wa-ren maar wel boerderijen, is de melkvee-houderij in deze regio groot geworden. We produceerden meer melk dan we zelf nodig hadden. Dat leidde tot kaas-productie en vervolgens kaashandel.’’ Burgemeester Molkenboer: ,,Geen stad zonder ommelanden, geen ommelanden zonder stad. Dat is van oudsher al zo. Als je teruggaat naar Woerden als vesti-gingsstad, dan zie je dat de omgeving de levensbehoeften naar de stad bracht om daar leven binnen de vesting mogelijk te maken.’’ Hoe voelen die makers zich in het om-meland?Maaike de Wit: ,,Wij voelen ons betrok-ken bij de stad. We komen voor de han-del naar Woerden. Maar we recreëren en winkelen er ook.’’Victor Molkenboer: “Mooi is dat, die verwevenheid. Woerden is door de verhandeling van kaas groot geworden maar heeft altijd de bron gekoesterd. Andersom dus ook. Woerden vervult een centrale positie in het Groene Hart.’’Dick Oosthoek: ,,Je ziet dat door de ja-ren heen veel industrie is verdwenen, maar de boeren zijn gebleven en ook de kaas.’’

De zuivelwelvaart is er nog maar het aantal agrariërs loopt terug. Hoe valt dit te verklaren?Burgemeester Victor Molkenboer: Het is een verdunning als gevolg van schaal-vergroting . Met minder mensen wordt er meer geproduceerd. Er blijft grasland nodig. Waar de kans ligt, is dat we tech-nologische innovaties gaan gebruiken in ons gebied om onze expertise te ver-groten en te verbreiden. Het initiatief van Woerden, Gouda, Reeuwijk en Bo-degraven om met het biobased deltapro-gramma te gaan kijken hoe we technolo-gische innovaties kunnen ontwikkelen; daar liggen veel kansen.’’ Harry Streng: ,,Agrariërs hebben te kam-pen met een aantal lastigezaken zoals draagkracht van de grond, de ontwatering en de bereikbaarheid van bedrijven. Maar ook de invloed van de verstedelijking en de ontwik-keling van de maatschappij spelen een belangrijke rol. Een gemiddeld agrarisch bedrijf is kapitaalkrachtig, vermogen-technisch gezien. Maar het gevaar zit in het rendement. Dat is ten opzichte van het vermogen te beperkt. Dat heeft in de overnamesfeer duidelijk invloed. In plaats van 80 koeien melken, kunnen het er ook 120 zijn. Maar het is lastig om die uitbreiding gefi nancierd te krijgen.’’Dick Oosthoek: ,,Wij kijken als Rabobank ook kritisch naar hoe sterk die agrari-sche sector is, wat de kwetsbare punten zijn en hoe we kunnen helpen. Voor de boer is het de kunst om zijn voordeel te doen met wat er op hem afkomt. Dat is nog wel eens lastig. Wij proberen ook de boeren daarin te begeleiden. ‘Leuk dat je een nieuwe stal hebt gebouwd, maar nu?’ Met schaalvergroting moet je opeens op managementinformatie gaan varen.’’ De gemiddelde boer lijkt tegenwoordig � ink hoger geschoold dan, pakweg, een halve eeuw geleden gebruikelijk was.Maaike de Wit: Dat klopt, zelfs Wagenin-gen is normaal geworden bij mijn colle-ga’s. Maar er komt dan ook veel meer bij kijken dan vroeger. Kijk maar naar de re-gelgeving. In mijn beleving was boeren een paar decennia geleden wel een stuk gemakkelijker.’’Jan Kos: ,,En toch zijn bijvoorbeeld de boerderijwinkels in dit gebied geboren en gebleven. Die slimheid heeft er altijd al in gezeten bij de boeren.’’ Hoe ziet de nabije toekomst van dit ge-bied en Woerden als kaasstad er uit?Harry Streng: ,,Wij kunnen hier nu een-maal goed zuivel produceren. Zolang de vraag naar zuivel blijft, liggen hier ook kansen om verder uit te breiden en te groeien. Alleen zullen dat minder ondernemers zijn. Beter geschoold en hun bedrijven zullen groeien. Daarvoor moet je ze wel ruimte blijven bieden.’’

WOERDENSE KAASZOMER 12

Vrijdag 31 meiOpening Woerdense Kaaszomer.

Eerst de oude kaas op!

16.30 Kaasbel Meulmansplein: Boeren, handelaren, spon-soren, adverteerders, gasten en publiek komen sa-men bij 18.30 de kaasbel op het Meulmansplein om het nieuwe Kaasseizoen in te luiden. Want.... álle oude kaas moet op!

De oude kaas moet op: Kaas eten bij de Woerdense horeca.

Zaterdag 1 juniGraskaasdag

De eerste boerengraskaas van het seizoen komt naar de speciale historische kaasmarkt. 10.00 Aankomst van de boerengraskaas: Brikken, koetsen

en wagens met paarden, oude trekkers met aan-hangers: historische boerenvoertuigen brengen de partijen boerenkaas naar de Woerdense graskaas-markt.

10.15 Aankomst van de Kaaskaravaan bij Viviamo aan de Meulmansweg: Kaashandelaren, kaaskeurmeesters, de veilingmeester en de marktmeester voegen zich bij de boeren en hun kaas. De stoet vervolgt haar weg naar het Kerkplein.

10.50 Aankomst op het Kerkplein.11.00 Keuring en veiling van de eerste graskaas en de spe-

ciale 125-150 kg zware feestkaas. Presentatie: Jos van Riet. Veilingmeester is, hoe kan het ook anders, ook dit jaar Jacques de Koning. Na de veiling is de han-del open. De handelaren schouwen de aangevoerde partijen graskaas. Middels loven, bieden en handje-klap wordt bepaald of de partijen van eigenaar wis-selen.

12.00 Sluiting van de handel en notering van de prijzen.

Optredens13.00: Klooster Big Band (volwassenen)13.45: Pop/Musical-koor (volwassenen)14.30: Popband(s) (jongeren)15.15 : Klooster Jeugdorkest (kinderen/jongeren)16.00: Groot Woerdens Orkest + dans (groot meespeelor-

kest + meedansgroep) (kinderen/jongeren/volwas-senen)

Aansluitend: Docentenband Het Klooster (a� ankelijk van om-standigheden, tot maximaal 17.00 uur Tussen de optredens gaat gastheer René den Daas de stand-houders langs en geeft voorlichting over hun product.

Gedurende de dag:Vermaak en vertier voor opa’s en oma’s, papa’s en mama’s kinderen en kleinkinderen: - Optredens van de boerenkapel - Streekproductenmarkt op het Meulmansplein - Kaasproeven op het Kerkplein - Kleinveetentoonsntelling op het plein voor de bibli-

otheek aan de Meulmansweg - Koe en kalf in de stad - Een schaapsherder voert zijn kudde door de stad - Demonstraties van diverse oude ambachten - Demonstratie kaasmaken - Spelen in het stro op het speelerf bij de kerk of in

het RABOBANK springkussen - Boerenterras met vers brood, kaas, sappen, koffi e

en thee. - Een speciale zuivelbar - Boerenroomijs en ijstaart op het terras - Stadstourtochten met paard en wagen (opstappen

bij het kinderspeelerf voor zalencentrum Concor-dia)

15.00 Kaasfondue en Kaasraclette op het Kerkplein: mo-

gelijk gemaakt door Koninklijke ERU, de Woerdense kaashandelaren en Boska. Partycentrum Smolders en een groep vrijwilligers serveren u kaas uit de fon-due en van de barbecue.

15.30 De kaas wordt van de markt naar de pakhuizen ge-bracht.

16.30 Einde programma. (maar in de stad blijft het nog lang gezellig).


Van 5 juni tot 28 augustus:Elke woensdag Kaasmarkt

11.00 De handelaren komen samen bij café “De Marke-tier” bij de kaasbel op het Meulmansplein. Door de verbouwing van Het Arsenaal zullen de zomerkaas-markten plaatsvinden voor de bibiliotheek De Beuk.

11.15 Aankomst van de boeren en hun kaas.11.30 Opening van de handel: Schouwen van de kaas,

oftewel kijken, kloppen, voelen en proeven door de handelaren. En het vervolgens verhandelen van kaas. Want worden boer en handelaar het eens? Lo-ven bieden en handjeklap moeten het uitwijzen.

12.00 Sluiting van de markt. De marktmeester maakt de prijzen publiek bekend

12.15 Afvoer van de kaas.

Dinsdag 27 augustus:Boerenkaaskeuring enVermaak met Smaak

10.30/13.0 0 Boerenkaaskeuring bij kaasboerderij Janmaat aan de Barwoutswaarder (let op het bord langs de weg). Vanuit het Groene Hart en verder brengen boeren hun kazen naar de Woerdense kaaskeuring. De Woerdense boerenkaaskeuring is de grootste van Nederland. Acht keurmeesters keuren ruim 100 boerenkazen.

18.00 Vermaak met Smaak: Op het Woerdense culinaire feest “Vermaak met Smaak” tijdens de Woerdense Vakantie Week (Info op website www.vakantieweek.nl) geven ook de kaasboeren blijk van hun aanwe-zigheid. Vanaf 18.00 is het kaaspakhuis open en gaat het publiek het werk van de keurmeesters nog eens over doen. Wat vindt het Woerdens publiek de lek-kerste boerenkaas? Wie zich niet wil uitspreken maar toch van het boerengoud wil genieten; dat kan ook. Tot 23.00 is de kaasbar namelijk open. Ook de zel� a-zende boeren zijn aanwezig. Zij komen vooral om te horen wie zich mag rekenen tot de beste kaasmakers van Nederland.

Woensdag 28 augustus:Historische Kaasmarkt.

Nog een keer wordt alles uit de kasten, stallen en mottenballen gehaald om publiek te laten zien dat Woerden een kaasstad is. Weer zijn het de brikken, koetsen en karren met paarden en trekkers die de kaas naar de markt brengen. 10.15 De kaas komt de stad binnen.10.30 Aankomst van de stoet bij de kaasbel11.00 Opening van de handel12.00 Sluiting van de handel en notering van de prijzen12.30 De touwtrekwedstrijd tussen de boeren en de han-

delaren moet uitwijzen of de boeren er een stuiver per kg kaas bij krijgen of dat ze er een stuiver per kg kaas bij inschieten.

De boeren vertrouwen op hun eigen kracht; de han-delaren gaan ervan uit dat alles te koop is.

13.00 Vertrek van de kaas

Wat er verder te doen is: De Woerdense weekmarktStreekmarkt Stadstoeren per koetsBoerenkaaspakhuis op het MeulmanspleinKleinveetentoonstellingKaasrollenKaasmakerijImkerijIJsmakerij Rondvaarten Romeins schip

Iedere woensdag van 5 juni tot en met 22 augustus kaasproe-ven tijdens de kaashandel bij het Arsenaal.Stadswandeling met Gilde is ook mogelijk.

In Memoriam: Pea de Groot

Kaaszomer Woerdenwww.woerdensecourant.nl


Kaasveiling 1 juni is voor MalawiGerda Verburg heeft bestemming opbrengst mede bepaald

De Graskaasdag is een typisch Woerdens evenement. Traditiegetrouw wordt in Woerden op de eerste zaterdag van juni de eerste graskaas geveild. De Woerdense vereniging van Kaashandelaren komt met haar specialiteiten en verschillende boeren laten hun graskazen en streekproducten proeven.

Zaterdagochtend 1 juni is de aanvoer van de kazen op de kaasbrikken, antieke boerenkarren met een paard ervoor, en oldtimertractoren. De zelfkazers laten zien dat naast de boeren Goudse kaas ook andere bijzondere kaassoorten van de boerderij komen. Koks laten het pu-bliek kennismaken met de culinaire toe-passingen van kaas. Vervolgens wordt de veiling geopend en de handel te kijk gezet door veilingmeester Jacques de Ko-ning. De eerste graskaas wordt geveild met als hoogste punt de veiling van de ‘reuzenkaas’. Deze heeft het formaat van een tractorwiel en weegt dit jaar meer dan 150 kilo. Vorig jaar bracht de kaas ruim 11.000 euro op voor het goede doel. Kaashandelaren uit de weideomgeving komen naar de kaasstad om op het ‘boe-rengoud’ te bieden. Samen met de oud-minister van Landbouw Gerda Verburg

is dit jaar het goede doel bepaald. Gerda Verburg is de Nederlandse vertegen-woordiger van de Wereldvoedselorga-nisatie Food and Agriculture Organi-zation én heeft jarenlang in Woerden gewoond. De opbrengst van de veiling wordt ge-bruikt om op twee scholen in Malawi de Home Grown School Meals op te zetten. Doel is om kinderen op school een voed-zame maaltijd te geven met producten van lokale boeren. De groeiende produc-tiviteit voor de boeren zal leiden tot ho-gere inkomsten en de leerlingen krijgen gezonde voeding. Agrarisch Centrum Woerden is al sinds 1958 actief op het gebied van promotie van Boerenkaas en streekproducten. De stichting orga-niseert de kaasmarktevenementen en de streekmarkt en wordt op vrijwillige basis gerund.

Zegveld, Woerden en omgeving kenden haar als Pea en hielden van haar om wie ze was en om haar aanstekelijke glim-lach. Een actieve, sterke en lieve boerin, die altijd bereid was om haar handen uit de mouwen te steken of mee te denken in de organisaties waar ze haar tijd aan beschikbaar stelde.Belangrijk was ze voor de Zegveldse en Woerdense kaaskeuringen en voor de promotie van de boerenkaas. Samen met haar vriendin Ida Kemp organiseerde ze 30 jaar geleden al open boerderijdagen. Het kaasmaken zat in haar bloed. Ze werd er heel gelukkig van als ze promotie kon maken voor zowel de kaas als voor

alle andere zaken die er op een boerderij elke dag moeten gebeuren. Even gemak-kelijk stapte ze met haar kaastobbe in het vliegtuig om aan de Amerikaanse zijde van de oceaan te laten zien hoe we in het Groene Hart kaas maken. Vorig jaar was ze nog het stralende boegbeeld van de Woerdense Kaaszomerkrant. Prominent prijkte ze op de voorpagina. Een stralen-de verschijning in Rijnlands kostuum. Dat was hoe ze zich presenteerde en dat is hoe ze zich vereeuwigde. Pea werd 74 jaar. We zullen haar nooit vergeten. Agrarisch Centrum Woerden,Stichting Woerden Promotie enredactie Woerdense Courant

Altijd bereid om haar handen uit de mouwen te steken

In Memoriam: Pea de Groot

Gerda Verburg is als dochter uit een boerengezin bekend met het leven op het platteland én hoe het melkproduct in de markt wordt gezet.

De enige echte boerenkaasmarkt is al-leen in Woerden te vinden. En daar is de gemeente Woerden trots op. Woerden is een Utrechtse stad, en tevens de hoofd-plaats van de gelijknamige gemeente. De gemeente Woerden telt ruim 50.000 in-woners. De plaats Woerden is de vierde kaasstad van Nederland. Dit komt door de jaarlijkse kaasmarkt die al sinds 1885 in de zomermaanden wordt gehouden. Elders in deze krant leest u veel meer over de historische betekenis van kaas voor Woerden, maar in het kort even wat gangbaar is tijdens de wekelijkse woens-dagochtend kaashandel bij de kaasbel aan de Meulmansweg.

Een aantal kaasboeren verhandelt de boerenkaas aan handelaren op een spe-ciaal daarvoor aangewezen plek achter het Arsenaal. Tientallen partijen kaas wisselen door handjeklap grif van ei-genaar. Tenminste vier partijen worden aangevoerd op antieke kaasbrikken, met op de bok boeren en boerinnen in de Rijnlandse klederdracht van rond 1900. Boeren uit de streek en de Woerdense kaasgroothandel zorgen er gezamenlijk voor dat deze handel in stand blijft. Zij staan aan de basis van het feit, dat Woer-den zich met recht van spreken het hart van de Nederlandse kaashandel mag noemen.

Boerenkaaspartijen wisselen grif van eigenaar

Gemeente Woerden hééft wat met kaas

Boerenkaas wordt tijdens de historische kaasmarkt traditioneel aangevoerd op kaasbrikken.

WOERDENSE KAASZOMER

Veilingmeester De Koning houdt handel warm

Praten, praten en nog eens pratenIeder jaar weer stijgt de adrenaline bij Jacques de Koning tot ongekende hoogtes. Als veilingmeester vermaakt hij het publiek maar moet hij ook zeker niet uit het oog verliezen waar het om draait; kaas veilen voor het goede doel tijdens de Graskaasdag.

De Koning ontmoet aan het begin van de dag een delegatie van kaaskeurmeesters, de burgemeester én de bieders. ,,Dan start het spel eigenlijk al,’’ zegt De Ko-ning. ,,Hoewel ik precies weet wie er mee gaat bieden en hoe de verhoudingen lig-gen, is het toch voor tachtig procent im-proviseren. Hoe is de sfeer, hebben ze er

zin in vandaag, zijn er nieuwe bieders.’’ Nadat de grote graskaas op het podium met behulp van een kaasboor is gekeurd door de kaaskeurmeesters, barst de vei-ling los. ,,Offi cieel gezien moet de kaas eerst gekeurd worden. Daarna pas mag ‘ie formeel naar de handel. Een oude tra-ditie die we nog steeds hanteren.’’Tijdens het bieden is het voor De Koning vooral een kwestie van de handel warm houden. Praten, praten en nog eens pra-ten is de kunst. ,,En dan word ik nog wel eens geholpen door een vriend, zo noem ik dat. Dan valt het even stil en dan moet je over dat punt heen. Daarna gaat het bieden gewoon weer door.’’ Voor dit jaar verwacht De Koning een soortgelijk be-drag als in 2012 te vergaren. ,,Zo tussen de 10.000 en 12.000 euro is haalbaar.’’

De 150 kilogram wegende graskaas speelt een prominente rol tijdens de Graskaasdag op zaterdag 1 juni. Alleen het aanvoeren van de ‘grote jongen’ is al een kunst, zo ook het fabriceren van de joekel.

Onder de rook van de A12 in de weilan-den nabij Breukelen grazen de koeien van boer Dick Woudenberg. Het lente-zonnetje schijnt uitnodigend voor de de-legatie van kaaskeurmeester Jos van Riet en veilingmeester Jacques de Koning.,,Het is altijd een fl inke klus,’’ erkent kaasmaker Woudenberg. ,,150 kilo is ook niet niks.’’Het bedrijfsbezoek begint in het weiland waar de vierpotige ‘producenten’ op hun gemak staan te grazen. ,,Door de droogte in het vroege voorjaar is het gras net krachtvoer,’’ verklaart de boer. ,,Doordat het gras met weinig water is vermengd, zal de kaas krachtiger zijn straks.

Van Riet en De Koning krijgen een com-plete rondleiding door de kaasmakerij. Van het pekelbad tot aan het grote vat; alle handelingen passeren de revue. Het grote kaasvat is speciaal voor de Woer-dense Graskaasdag gefabriceerd. ,,Ik maak deze kaas nu een jaar of vijf,’’ zegt Woudenberg. ,,We moeten de wrongel in de kaasdoeken met een vorkheftruck in het vat tillen vanwege het gewicht.’’ Het eerste keer keren van de kaas, die dan nog zacht is, blijft ook een uitdaging. ,,Dat doen we met vier man sterk om breken te voorkomen.’’Nadat de kaas na een week of vier is ge-rijpt, kan de gigant naar Woerden wor-den vervoerd voor de Graskaasdag. ,,Dat doe we altijd met een kaasbrik maar vo-rig jaar met een oude auto. Ook dan heb-ben we fl ink wat handjes nodig om de kaas te tillen.’’Traditiegetrouw wordt de megakaas geveild voor het goede doel. Dit jaar is dat het World Food Programme dat zorg draagt dat kinderen in Malawi een schoolmaaltijd krijgen.

Koning Kaas op Graskaasdag

17

Angelique de Goey wist in 2012 de eerste graskaas te bemachtigen

Hoe een lekkere kaas smaakt, hoef je aan niemand te vragen. Maar hoe je een lekkere kaas máákt, dat wordt spannender! Laat ik er niet geheimzin-nig over doen; het begint bij de voeding van de koe. De koe is er specialist in om van plantaardige voedingsstoff en melk te maken. De samenstelling van de melk kun je sturen door de voeding van de koe. En met die melk kunnen we een smaakvolle en smeuïge kaas bereiden met mooie ronde oog-jes en een fi jne structuur. In de zomer gaat dat het beste door de koeien vers gras en klaver te geven dat vol zit met eiwit, suiker, vitamines, mineralen

en vetzuren, maar ook voldoende structuur bevat voor een goede werking van het maag-darmkanaal. In de winter lukt dat met goed ingekuild gras en eventueel maïs. Daar mogen geen verkeerde bac-teriën of schimmels in zitten, want dat proef en zie je meteen aan de kaas. Die heeft dan grote ogen of scheurtjes. Ook het voeren van bieten en kool geeft geur- en smaakafwijkingen. Om ’s winters zachte, gezondere vetten te krijgen voor een perfecte kaas, kun je lijnzaad of sojaschroot aan het voer toevoe-gen. Maar je moet continu bij blijven sturen, want goed voeren is maatwerk!

Veilingmeester Jacques de Koning en keurmeester Jos van Riet tijdens de veiling

WE HEBBEN ER KAAS VAN GEGETEN

150 kilogram smaakexplosie

Column Claudia de Wit Heuver


Hoofdrol voor kaas en streekproductenIedereen welkom in Arsenaal stadshotel, proefl okaal en brasserie

Nog zo’n anderhalf jaar geduld en dan is Woerden een indrukwekkende trekpleister rijker; Het Arsenaal als stadshotel, proefl okaal en brasserie. Een fl inke verbouwing start dit najaar en zal naar verwachting twaalf tot veertien maanden duren.

Het Arsenaal werd vorig jaar aange-kocht door de gebroeders Gijs en Marcel Okkerman. Zij gaven direct na de overdracht de sleutel aan gastheer en -vrouw zijn Ed en Wieteke Breuren. Na de ingrijpende verbouwing biedt het be-palende monumentale pand plaats aan een stadshotel op de eerste en tweede verdieping met 26 kamers. De begane grond wordt ingericht als proefl okaal en brasserie. ,,Woerden is toe aan een volgende stap,’’ zegt Gijs Okkerman. ,,En dan citeer ik Wieteke. Woerden heeft alles, is zo goed op weg. Maar er kan een schepje boven-op en Het Arsenaal past in dat beeld.’’De gastvrouw knikt instemmend.

,,Woerden is in ontwikkeling als stad. Het is een prachtige stad om te wonen en te werken maar ook om te bezoeken. Met onze plannen kunnen we daar invulling aan geven,’’ aldus Wieteke Breuren.

Marcel Okkerman: ,,Woerden is een aanlokkelijke uitvalsbasis voor toeris-ten uit binnen- en buitenland. Recreë-ren maar ook cultuur en natuur is hier in overvloed. Wie wil er nu niet fi etsen,

wandelen of varen door dit prachtige stuk Groene Hart?’’. Gijs Okkerman vult aan: ,,Arrangementen waarbij hotelgas-ten de regio kunnen verkennen zijn in ontwikkeling. Daarvoor zoeken we sa-menwerking met andere aanbieders in het gebied.’’ Het nieuwe Arsenaal als kloppend hart rondom de kaashandel past helemaal in het plaatje. Ed Breuren: ,,Mooie, ge-zonde, verse streekproducten spelen de hoofdrol hier straks op de begane grond in het proefl okaal en de Brasserie. De droom is om straks hier een versbele-ving met mooie producten uit de regio te bieden. Kaas past uiteraard perfect in dit concept. We willen graag het platte-land naar Woerden halen.’’De keuken wordt een open podium waar deze gezonde heerlijkheden worden be-reid. ,,Alles wordt live bereid en alle gas-ten mogen dat aanschouwen.’’ Wieteke Breuren benadrukt dat puur-heid straks een hoofdrol zal spelen. ,,En uiteraard de toegankelijkheid. Het Arse-naal moet van iedereen blijven, ook van de Woerdenaren. Iedereen moet welkom zijn hier. En dat ademt het bijzondere ge-bouw ook uit.’’

Frau Antje oftewel het Kaasmeisje, wie kent haar niet? Tot ver over de grens is het boegbeeld van de Nederlandse kaas bekend. Ze werd in 1961 bedacht voor de Nederlandse Zuivel Organisatie, voor-heen Nederlands Zuivelbureau. Doel was de kaas te promoten in het buiten-land. Met name in Duitsland groeide het meisje uit tot een ongekend populaire verschijning. De karikatuur van de Ne-derlandse boerenvrouw in klederdracht is wereldwijd gekoppeld aan Hollandse kaas. Stichting Woerden Promotie is echter van mening dat het kostuum wel een modern jasje kan gebruiken. Zij vond ontwerpster Patricia Henry bereid een nieuwe outfi t te ontwerpen. Als basis ge-bruikte Henry het authentieke kaasmeis-jeskostuum. Henry, dertig jaar hoofd kostuumafdeling van het Internationaal

Danstheater, wist een geheel vernieuw-de look te creëren die past in deze tijd. ,,Een lange sloof in plaats van een rood rokje en een rood/wit/blauw gestreepte blouse die prettig draagt,’’ aldus Henry. ,,Rond de hals een sierlijke met kant af-gezette shawl en uiteraard de klompjes die op de achterzijde pronken.’’De sloof toont bovendien de goudgele kaas en het logo van Woerden. Met het ontwerp en vervaardiging van een écht Woerdens kaasmeisjeskostuum zet Woerden zichzelf op de kaart als kaas-stad. Tijdens de opening van de Kaaszo-mer op vrijdag 31 mei is het kostuum te bewonderen. Voor de foto op de voorpagina van deze krant poseerde de Woerdense Berga Linde Peters in het nieuwe kaasmeisjes-kostuum.

‘Ons’ Kaasmeisje in het nieuwPrimeur tijdens opening Kaaszomer

Eindelijk is de verhitte discussie over Boerenkaas afgerond. Alléén kaas die op de boerderij gemaakt wordt van rauwe melk en die ook voldoet aan veel andere strenge Europees vastgelegde regels mag ‘Boerenkaas’ heten. Wanneer je niet aan die regels voldoet, blijven andere namen over, zoals ‘Kaas van de Boerderij’ en ‘Boerenambacht’. Het grote verschil zit hem in de grondstof. Alleen van de allerbeste kwaliteit rauwe melk kun je een goede Boerenkaas maken, anders lukt het gewoon niet. En het mooie van die rauwmelkse Boerenkaas is dat alle van na-ture in de melk aanwezige gezonde stoff en niet veranderen tijdens het kaasmaakproces. De eiwit-ten, de vetzuren en de daaraan gebonden vitamines

komen onveranderd in je mond terecht. Dat proef je direct en het is heel gezond. Boerenkaas heeft ge-woon méér. Daarnaast is het een veilig product, ook voor zwangere vrouwen en wordt het dicht bij uw huis geproduceerd zonder dat het een wereldreis nodig heeft om u te bereiken. Over duurzaamheid gesproken. En het moet maar eens gezegd: 100 calo-rieën aan kaas worden in je lichaam minder omgezet in vet dan 100 calorieën suiker. Dus laat die hagel-slag staan en ga voor een mooie bruine boterham met Boerenkaas. Streekproducten zijn hot, maar uw rauwmelkse Boerenkaas is vooral heel cool!

Eet smakelijk!

HOT OR NOT?Column Claudia de Wit Heuver


Kaasmaken voor kidsCombinatie met brood maakt een mens gelukkig

Door Claudia de Wit Heuver

Leuk hoor, al die informatie over kaas. Maar weet je; je kunt het ook thuis maken!

Voor een kaasje van een pond heb je nodig: * 5 liter melk in een kom of pan * 100 ml karnemelk * 1,5 ml stremsel (kun je via inter-

net kopen of bij een kaasboer in de buurt)

* grote pan met warm water * oude theedoek of fi jne zeef * 2 bakjes die in elkaar passen of

een kaasvormpje * pekelbadje: 5 liter koud water in

een pan met 2 gram opgelost zout * evt. coating (ook via internet of

een kaasboer) *thermometer Het begint met rauwe of gepasteuri-seerde melk. Liefst volle, want dat is het lekkerst. Warm de melk au bain Marie op tot 30-32˚C. Doe de karnemelk erbij en roer het even door. De karnemelk zet de melksuiker (lactose) om in melkzuur en dat is nodig bij het kaasmaakproces. Wees secuur met de temperatuur, want als de melk te warm is gaat het mis! Voeg het stremsel toe en roer goed door. Daarna laat je de melkpan een klein half uur rusten in het warme water met het gasfornuis uit en het deksel op de pan. In die rusttijd zorgt het stremsel ervoor dat de melk dik wordt als een kwark doordat het eiwit gaat klonteren.Nu kun je de dikke melk gaan snijden met 2 messen. Maak kleine blokjes van maximaal 1 cm doorsnede. Het gele vocht dat vrijkomt, noemen we wei. Daarin zit de omgezette suiker. Die wei willen we voor een groot deel kwijt, want alleen van de vaste stof kun je kaas maken. Dus houd nu een zeef op de pan en giet 1/3 van de inhoud van de pan

weg. Dit is dus ongeveer 1,7 liter wei.Voeg daarna 500 ml heet water toe van ongeveer 80˚C en roer het geheel weer goed met je messen door. Je ziet dat de blokjes samengeklonterd eiwit en vet kleiner worden, dat komt doordat ze krimpen door het hete water en er nog meer wei uitgeperst wordt. We noemen de blokjes ‘wrongel’. Als je heel goed hebt doorgeroerd gedurende ongeveer 5 minuten mag je de wrongel een kwar-tier laten zwemmen in de warme wei. Daarna schep je de wrongel in je thee-doek of fi jne zeef en misschien wil je er wel kruiden doorheen mengen. Wring de theedoek goed uit of druk de wrongel stevig aan in de zeef. Je hebt nu super jonge kaas die je in het bakje doet. Druk het andere bakje er goed in en let op dat de wei kan ontsnappen. Eventueel kun je het k a a s j e even om-draaien voor een g e l i j k-matiger v o r m . Voor de smaak en wat stevig-heid moet je je kaasje on-geveer 10 uur in het pekelbadje laten liggen, wel af en toe keren! Je kaas is nu helemaal klaar! Als je de kaas wilt laten rijpen gedurende een paar weekjes kun je hem het beste coaten. Dit beschermt je kaas tegen schimmel en uitdroging.Maar bewaren in een vochtige theedoek kan ook heel goed.En nu maar lekker smullen!

Het zal niemand verbazen als men stelt dat wijn en kaas een goed huwelijk is, maar laten we het brood niet vergeten. Een combinatie van deze drie ingrediënten, leidt meestal tot een eenvoudig en onverhoopt succes.

Brood is de onvervalste bemiddelaar die sommige sterke smaken, zoals zout,

zoet, pikant (tabasco) en zuur, neutrali-seert. Minder eenvoudig is

de keuze wat wijn en kaas b e t r e f t en we

ons de vraag stellen: ‘welke

wijn kunnen we het best bij welke

kaas serveren of anders-

om; Welke kazen serveer ik bij welke wijn?’. Kazen smaken sterk of zacht, romig of zout, jong of belegen of hebben een blauw-, wit- of roodschimmel. Daar-enboven heb je veel smaakverschillen tussen geiten-, schapen- of koemelkse kazen.Men gaat ervan uit dat rode wijn en kaas altijd goed met elkaar combineren. Deze gedachte is enkel logisch als men kaas na een maaltijd eet en men witte wijn voor rode wijn serveert. Maar het is toch iets complexer dan dat. Sommige kazen passen helemaal niet bij rode wijn omdat ze qua structuur en smaak elkaar niet aanvullen. Dat heeft te maken met de zuurgraad en het zoutgehalte in de kaas en de zuurgraad en tannine in wijn. Zuren en tannine reageren verschillend in de mond. Zuren worden in principe op de tong waargenomen en geven een samentrekkend, strak, verfrissend en opwekkend gevoel. Het bijzondere bij tannine is, dat zij een looiende eigen-schap heeft. Rode wijn heeft een strak mondgevoel en een gemiddeld smaakge-halte. De meeste kazen hebben een hoog smaakgehalte zodat menige wijn daar in

de problemen komt. Romige kazen zijn daarenboven fi lmend, wat de combina-tie met strakke wijnen verder bemoei-lijkt. Wel zijn strakke kazen zoals harde koemelkkazen geschikte begeleiders van rode wijnen. Als de kazen echter meer belegen zijn, wordt het smaakgehalte al snel te hoog en verlies je de essentie, zoals het aroma van rode wijn. Kortom, de combinatie van rode wijn en kaas is helemaal niet altijd zo vanzelfsprekend. Volgens kenners is combineren met witte wijn een toegankelijkere combina-tie, denk maar aan Sauternes met bleu-kazen. Zeer de moeite waard is ook om frisse wijnen met een hoog zuurgehalte te combineren met zachte geitenkazen, die zelf van nature ook een markant zuur hebben of een Gewurztraminer een zeer aromatische wijn combineren met gewassen kaas zoals Munster, een pittige roodbacteriekaas. Witte wijnen zijn bovendien gastronomisch beter in-zetbaar en dat komt omdat ze een groter smaakprofi el hebben. Het is maar dat je het weet. Net als dat smaken blijven verschillen. Gelukkig maar!

Echte kaaslie� ebbers werken in de horeca

super jonge kaas die je in het bakje doet. Druk het andere bakje er goed in en let op dat de wei kan ontsnappen.

heid moet je je kaasje on-geveer 10 uur in het pekelbadje laten liggen, wel af en toe keren! Je kaas is nu helemaal klaar! Als je de kaas

Het zal niemand verbazen als men stelt dat wijn en kaas een goed huwelijk is, maar laten we het brood niet vergeten. Een combinatie van deze drie ingrediënten, leidt meestal tot een eenvoudig en onverhoopt succes.

Brood is de onvervalste bemiddelaar die sommige sterke smaken, zoals zout,

zoet, pikant (tabasco) en zuur, neutrali-seert. Minder eenvoudig is

de keuze wat wijn en kaas

ons de vraag stellen: ‘welke

wijn kunnen we het best bij welke

kaas serveren of anders-

Echte kaaslie� ebbers werken in de horeca

Kaas en Wijn, een goed huwelijk.

WOERDENSE KAASZOMER

Eerst de oude kaas opSmikkelen van geel goud in café

Volgens goed Nederlands gebruik gaat eerst het oude op voordat nieuwe lekkernijen op tafel komen. Goed Woerdens gebruik is eerst de oude kaas op te eten voordat de graskaas wordt geserveerd.

Vrijdagavond 31 mei, de avond voordat de meikaas wordt verhandeld, wordt in de Woerdense kroegen dan ook de oude kaas geserveerd. Tijdens de vrijdagmid-dagborrel krijgen de kroeggasten de gele lekkernij kosteloos voorgeschoteld. In-dien voorradig krijgen de cafébezoekers ook ’s avonds nog een portie kaas voor-geschoteld.Vorig jaar werd met het initiatief van Stichting Woerden Promotie (SWP), kaasmakers en horeca een voorzichtige start gemaakt. ,,En dat viel letterlijk in de smaak. Bezoekers waren erg verrast en gecharmeerd van de actie,’’ zegt Theo Peters van SWP. ,,Dus is een nieuwe tra-ditie geboren.’’De oude kaas wordt aangevoerd rondom de kaasbel waarna het zijn weg vindt naar de cafés in de gehele stad. ,,Door eerst de oude kaas op te maken, wordt het startschot gegeven voor de lange rij activiteiten die voor aankomend seizoen op het programma staan.’’

Woerden proeftDaar waar andere kaassteden het vooral moeten hebben van de folklore, profi -leert Woerden zich sinds een aantal jaar als de kaasstad waar proeven de hoofd-rol speelt. ‘Woerden proeft’ lijkt het de-vies. De Graskaasdag op zaterdag 1 juni is het eerste grote evenement. Na het veilen van de eerste meikaas en de grote 150 kilogram wegende kaas voor het goede doel, wordt het publiek getrak-teerd op het nieuwe gele goud. Om 15.00 uur verzorgen Eru en Boska bovendien een kaasfondue in samenwerking met Smolders Partyservice.Tal van vrijwilligers van lokale organi-saties helpen met uitdelen van de lek-kernij.In de weken die hierop volgen staat ie-dere woensdag ‘kaas proeven’ op de rol. Tijdens de reguliere woensdagmarkten wordt kaas uitgedeeld en is er extra aan-dacht voor de handel.Naast veel kaas proeven, aangeboden door kaasmeisjes in prachtige kos-tuums, wordt ook de handel in kaas in de schijnwerpers gezet. De kaasboeren en –handelaren uit Woerden nemen het educatieve deel voor hun rekening.Uiteraard is er ook aandacht voor de handel. Het échte handjeklap om de prijs te bepalen speelt zich af rondom het Arsenaal en Kerkplein.

Op dinsdag 27 augus-tus komt de top van de Nederlandse kaaskeur-meesters bijeen om boe-renkaas uit heel Neder-land onder de loep en op de tong te nemen. De grote Boerenkaaskeu-ring geldt als dé keuring op nationaal niveau voor de boerenkaas. De meikaas is dan, zo aan het eind van het sei-zoen, goed gerijpt.Proeven van de inzen-dingen kan op woens-dag 28 augustus tij-dens de historische kaasmarkt, de afslui-ting van de kaaszo-mer. Dan maken de kaasbrikken nog een-maal de ronde door de binnenstad, wordt de kaasbel geluid door de jeugdkonin-gin van de Woerden-se Vakantieweek en is nog één maal het schouwspel van de handel te zien. De oude kaas komt uit het pakhuis van de producent de Coöperatieve Handelsver-eniging van Boerenkaasbereiders.

Voordat de nieuwe kaas wordt geser-veerd, zal eerst de oude kaas op moeten. Medewerkers van de Woerdense horeca kijken er al naar uit. Zonder uitzonde-ring blijken zij grote liefhebbers van de gele delicatesse.,,Heerlijk! Vooral met een glaasje port,’’ zegt Stephanie van Bunningen van Breuren. De goedlachse serveerster is sowieso tijdens de grote kaasevene-menten op het terras te vinden. ,,Het is

dan zo gezellig om te werken. Met alle activiteiten zit het terras altijd bomvol en iedereen is in de stemming.’’Wie in de luwte wil genieten van een terras, trekt zich terug richting Kazer-neplein. Femke Jacobs van El Ray: ,,Bij ons is het net na afl oop altijd spitsuur op het terras. Maar ook tijdens de festivitei-ten vinden gasten het fi jn om even wat rustiger te zitten.’’ Ook Jabobs houdt van kaas. ,,Maar dan vooral van de héle oude kaas.’’Nino Sumah, barkeeper bij Café Victo-ria, noemt zichzelf een echte kaaskop. ,,Ik ben in Woerden geboren en getogen

dus het is een geuzennaam. Maar daar-naast ben ik ook groot fan van kaas.’’ Bij het café aan de Stationsweg, in de volksmond Arie, staat tijdens de gehele kaaszomer kaasfondue op het menu. ,,Wij serveren altijd al kaas uit Woerden bij de borrel maar de kaasfondue wordt ook steeds populairder. Het is knus eten met elkaar en vooral erg smaakvol,’’ al-dus Sumah.Lisa van Staalduinen van het Bierhuys houdt van alle soorten kaas. ,,Oud, jong,

komijn, geitenkaas en zelfs schimmel-kaas vind ik heerlijk. Op brood of bij een borrel, het maakt mij allemaal niet uit,’’ aldus de liefhebster. Festiviteiten rond-om de kaasmarkten zorgen ook bij haar café voor extra aanloop. ,,Het zorgt voor een saamhorigheid, net als bijvoorbeeld tijdens het Oranjefeest.’’

Zelf smullen van de oude kaasEchte kaaslie� ebbers werken in de horeca

Lisa van Staalduinen (Bierhuys)

Femke Jacobs (El Ray)Stephanie van Bunningen (Breuren)

Nino Sumah (Café Victoria)

23

Met de (oude) kaas kun je van alles doen. Kaasfondue is één zo’n bezigheid. Lekker, en gezellig ook nog!

Kaaszomer Woerden 2013

Documents

Transcript of Kaaszomer Woerden 2013