Hoofd stafafdeling BibliotheekstelselKoninklijke Bibliotheek

Jos Debeij

Ontwikkelingen bij de Koninklijke Bibliotheekvisie op de toekomst van het (openbaar) Bibliotheekstelsel.

Jos DebeijOCLC ContactdagUtrecht - 15 oktober 2015

Ontwikkelingen bij de Koninklijke BibliotheekDe Koninklijke Bibliotheek is sinds de invoering van de nieuwe wet voor openbare bibliotheken (WSOB) per 2015 ook verantwoordelijk voor de landelijke digitale infrastructuur en de regie op het openbaar Bibliotheekstelsel. In haar beleidsnota zet de KB in op de kracht van het netwerk. Jos Debeij, hoofd stafafdeling Bibliotheekstelsel van de KB schetst de ontwikkelingen en geeft zijn visie op de toekomst van het Bibliotheekstelsel.

Inhoud

1. Waar de (openbare) bibliotheek van is

2. De bibliotheek van de Toekomst

3. De WSOB en de KB

4. De digitale infrastructuur

150

Leeszaal Deventer 1918

'Vrijheid, welvaart en de ontplooiing van samenleving en individu zijn

fundamentele menselijke waarden. Deze kunnen alleen worden gerealiseerd

door goed genformeerde burgers, die in staat zijn hun democratische

rechten uit te oefenen en een actieve rol te spelen in de samenleving.

Constructief deelnemen aan het maatschappelijk leven en meewerken aan

het vormgeven van de democratie zijn afhankelijk van voldoende opleiding

en van vrije en onbeperkte toegang tot kennis, wetenschap, cultuur en

informatie. De openbare bibliotheek, de plaatselijke toegangspoort tot

kennis, schept een essentile voorwaarde voor levenslang leren,

onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en

maatschappelijke groeperingen.

http://archive.ifla.org/VII/s8/unesco/dutch.htm

Jaren van groei 70, 75, 80, 95

Vestigingen Gebruik Collecties Leden Uitleningen

Jeugd/schoolContributie-vrijdom

95

Rapport commissie Cohen

De wereld verandert

1. Kennis wordt steeds belangrijker productiemiddel1. Lissabon2. Leven lang leren3. Formeel non formeel leren

2. Belang specifieke vaardigheden1. Geletterdheid als fundament2. Digitale en informatievaardigheden3. 21ste eeuwse vaardigheden

3. Digitalisering en personalisering4. Belang van netwerken en de community5. Consument heeft minder tijd en verwacht meer beleving6. Veranderingen in het sociale weefsel van steden en dorpen

De opdracht van de bibliotheek

1. Bijdrage aan de kennissamenleving 1. Stimuleren van lezen en leesplezier2. Professionele ondersteuning van het onderwijs 3. Aanpak laaggeletterdheid4. Adviseren en bieden van ondersteuning bij informatievaardigheden5. Bijdragen aan kennisontwikkeling en kenniscirculatie

2. Sociaal-culturele rol1. De bibliotheek als moderne sociaal-culturele marktplaats2. Werkplek en leeromgeving3. Ontmoetingsplek 4. Gemeenschapsbetrokkenheid en actief burgerschap

Kernfuncties

1. Warenhuis kennis en informatie2. Centrum ontwikkeling en educatie3. Inspiratiebron voor lezen en literatuur4. Encyclopedie voor kunst en cultuur5. Podium voor ontmoeting en debat

Strategie bibliotheek: Consolideren en uitbouwen

159

Budget

Tijd

Klassieke bibliotheek

Maatschappelijke bibliotheek

2015 2020

Ambitie ?

De WSOB2015

Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen

Artikel 4. Publieke waarden

Onafhankelijkheid Betrouwbaarheid Toegankelijkheid Pluriformiteit Authenticiteit

Artikel 5. Bibliotheekfuncties

1. Ter beschikking stellen van kennis en informatie2. Bieden van mogelijkheden voor ontwikkeling en

educatie3. Bevorderen van lezen en het laten kennismaken met

literatuur4. Organiseren van ontmoeting en debat5. Laten kennis maken met kunst en cultuur

Art. 6 Netwerkverantwoordelijkheid

Minister Provinciebesturen Gemeentebesturen

Openbare lichamen Bonaire, St Eustatius, Saba

164

Art. 7 Deelnemers netwerk

KB landelijke digitale bibliotheek Provinciale ondersteuningsinstellingen Lokale bibliotheken

165

Art. 8 Functioneren netwerk

Deelnemer- Maakt gebruik gezamenlijke catalogus- Is onderdeel interbibliothecair leenverkeer- Collectiebeleid overeenkomstig gezamenlijk collectieplan

- Maakt gebruik van digitale infrastructuur- Stemt zijn administratie van leden en algemene voorwaarden af op andere leden

- Ondersteunt het onderwijs

166

Art. 9 Taken Koninklijke Bibliotheek

Aansturen netwerk Afstemming en cordinatie Educatie, informatie en reflectie Vertegenwoordiging en promotie

In stand houden landelijke digitale bibliotheek Verzorgen bibliotheekvoorziening Aangepast Lezen

167

Beleidsplan KB

Over innovatie

Typen van innovatie

Type Incrementeel Product Breakthrough

Business model New venture

Beschrijving Stap voor stap verbeteren binnen bestaande processen

Nieuwe technologie of visie toepassen op bestaande processen

Nieuw verdienmodel ontwikkelen binnen bestaande missie

Compleet nieuw denkmodel

Waarom (samen)? Klanten behoudenSchaalvoordelenEfficiency

Aansluiten op veranderende behoefteKennisdeling versnellenInvesteringen delen

Vinden van nieuwe organisatievormenRisicos delenInvesteringen delen

Toegang tot nieuw denkenToegang tot expertiseVersnellen van de toekomst

Voorbeeld ZelfbedieningsbaliesFrontaal presenterenGezamenlijk collectioneren

Uitlenen van E-booksWinkelconcept

BoekstartdBos PO Digi - Taalpunt

BIBLIOTECH LIBRARY in San Antonio (de eerste openbare bibliotheek zonder boeken)Kennismakerij Spoorzone Tilburg

Doel Levenscyclus van een product verlengenCashcow-strategie

Nieuw bestaansrecht ontwikkelenStar-strategie

Klassieke(uitleen)

Bibliotheek

MaatschappelijkeBibliotheek

Levenscyclus producten en diensten

Klassieke(uitleen)

BibliotheekMaatschappelijke

Bibliotheek

Levenscyclus dienstverlening (in netwerkverband)

idee experiment pilots Proef-tuinen

NetwerkBest

practise

Netwerk-implementatie

Markt-benadering

Basis dienstennetwerkverband

(Netwerk) dienstverlening

R&D

186Fase 1: R&D Fase 2: Groei Fase 3: Volwassenheid

idee experiment pilots Proef-tuinen

NetwerkBest

practise

Netwerk-implementatie

Markt-benadering

Basis dienstennetwerkverband

(Netwerk) dienstverlening

R&D

2015?

Fase 1: R&D Fase 2: Groei Fase 3: Volwassenheid

Netwerkorganisatie / - exploitatie ingericht

Boekstart

dBoS PO

dBoS VO

Digi-Taalhuis

Ebooks

Marketing

Klassieke(uitleen)

Bibliotheek

ILS

idee experiment pilots Proef-tuinen

NetwerkBest

practise

Netwerk-implementatie

Markt-benadering

Basis dienstennetwerkverband

2018-2020?

188Fase 1: R&D Fase 2: Groei Fase 3: Volwassenheid

Boekstart

dBoS POdBoS VO

Digi Taalhuis

Mediawijsheid 0-18

Leven lang leren

Uitbouw 5 kernfunctiesFysiek / digitaal

Alle bibliothekenDekkend in Nederland

Etc etc etc etc Klassieke(uitleen)

Bibliotheek

Ebooks

Nat digitale bibliotheek

Ontmoeting en debat

ILS

1 Nationale Digitale Bibliotheek 160 Lokale fysieke bibliotheken

De Bibliotheek

Producten / diensten Producten / diensten

Landelijke Infrastructuur Lokale/RegionaleInfrastructuur

dBoS POdBoS VO

Digi TaalhuisEbooks

NBC+ WAASIAM DWH

189

Klassieke (uitleen) Bibliotheek

Boekstart

Concept

Bouw

Aansluiten / koppelen

TestenImplementatie

NBC+

WAASIAM

DWH

% van de stichtingen aangesloten

Grafiek1

0.503225806500.1612903226

0.14838709680.19354838710.3225806452

0.74193548390.25806451610

0.490322580600.3806451613

Al aangesloten

Verwacht 2015

Verwacht 2016

Blad1

Al aangeslotenVerwacht 2015Verwacht 2016

Waas50.3%0.0%16.1%

NBC+14.8%19.4%32.3%

IAM74.2%25.8%0.0%

DWH49.0%0.0%38.1%

Totaal stichtingen155

Als u de afmetingen van het gegevensbereik van de grafiek wilt wijzigen, versleept u de rechterbenedenhoek van het bereik.

193

Collectie Nederland Ebooks

Waas

NBC+

Single Signon

Klassieke(uitleen)

Bibliotheek

ILS

194

OCLC R&D

Consequenties digitale infrastructuur ?

200

Budget

Tijd

Klassieke bibliotheek

Maatschappelijke bibliotheek

2015 2020

Digitale Infrastructuur

Digitale Infrastructuur

Netwerkpropositie 2016 - 2020:

Van klassieke naar maatschappelijke bibliotheek

Innovatie 5 kernfuncties

Digitale infrastructuur in het bibliotheekstelsel roadmap 2016 2020

Netwerk van bibliotheekvoorzieningen

Samen sterk voor de nieuwe maatschappelijke waarde van de Bibliotheek.