Dia 1

Je kan anders! zelf je depressieve klachten aanpakken met technieken uit de cognitieve gedragstherapie Voordracht Forum Ups & Downs Gent 10 oktober 2009 ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 1

Dia 2

Roland Rogiers, lic.psychologie en gedragstherapeut Universitaire Dienst Psychiatrie Gent, Kliniek voor Angst- en Stemmingsstoornissen Universiteit Gent:Vakgroep Huisartsgeneeskunde en ELGZ ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 2

Dia 3

Deze voordracht betreft aanpak van depressieve episodes biopsychosociale kijk: toch alleen psychologische luik ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 3

Dia 4

1. Depressie 2. Cognitieve gedragstherapie 3. Aspecten van niet-medicamenteuze aanpak 4. Herval voorkomen 5. Depressie en de familie ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 4

Dia 5

5

Dia 6

Sombere stemming verlies aan interesse of plezier besluiteloosheid/concentratieprobleem gevoelens van waardeloosheid/schuld gedachten aan dood of sucide agitatie of remming vermoeidheid of energieverlies slapeloosheid of overmatig slapen verandering van eetlust of gewicht ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 6

Dia 7

StemmingsSTOORNIS: wanneer een probleem? Storende invloed op normaal functioneren Lijdenslast Niet tijdelijk maar over langere periode (minimum 14 dagen) ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 7

Dia 8

Depressieve symptomen mogen niet te wijten zijn aan een andere psychiatrische of lichamelijke aandoening, middelen-, alcohol- of drugsmisbruik En niet voorkomen binnen het kader van een bipolaire stoornis.( bipolaire depressie) ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 8

Dia 9

9

Dia 10

Onderzoek: CGT is effectief bij behandeling van depressie Voor lichte en matige depressie kan CGT volstaan tenzij. Voor ernstige depressie: combinatie CGT en medicijnen> monotherapie CGT beschermt beter tegen herval CGT : individueel, cursusvorm, internet. ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 10

Dia 11

Mensen leren hun manier van denken en doen Kunnen dus anders leren denken en doen Verschil met andere therapien: OOK bekijken hoe anders omgaan met de klachten (depressieve gedrag en depressieve gedachten) Doen tussen bijeenkomsten > praten. HUISWERK! ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 11

Dia 12

ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 12

Dia 13

Steeds op 3 niveaus! ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 13 Chronische belasting Draaglast Draagkracht Acute belasting StressKwetsbaarheden Depressie Bio Psycho Sociaal coping

Dia 14

++-++-++ +++-+++-+++-+ ++--+++---+++--++ ++++-+-+-+- ++-+++-+++-+++ ++++-+-+-+-+-+ ++++ -----+-----+ ---++------++ ----+----+---+----- -------+---+-----+---+ -----+------++--++-- -------+--+------+ -------+----- ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 14 + + - -- + - - + + -

Dia 15

ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 15 Het depressieve proces NEGATIEVE OP VOORGROND Lichamelijk functioneren Beleving Gedachten & piekeren Aandacht: negatieve prikkels Autobiografisch geheugen VERMIJDING Voorheen leuke dingen Sociale contacten Innerlijke processen (lich, emotioneel, denken)

Dia 16

16 ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09

Dia 17

DENKEN VOELEN DOEN ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 17

Dia 18

1. PROBLEEMSTELLING 2. AANPAK 18 ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09

Dia 19

VERMIJDEN DAARDOOR VERLIES AAN PLUSSITUATIES VERMINDERD DOEN LEIDT TOT SOCIALE ISOLATIE MEER PIEKEREN MINDER ZELFVERTROUWEN EN MEER ZELFKRITIEK ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 19

Dia 20

Terug opnemen van voorheen Nuttige Plezierige Waardevolle activiteiten Zorg voor zelfbeloning Herkennen van hinderpalen Omgaan met hinderpalen: plan B Plannen ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 20

Dia 21

ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 21 Belangrijke doe-regels : Doen is belangrijker dan het plezier of het resultaat! REVALIDATIE! Doel = doen, NIET dat je er zin in moet hebben vooraleer je eraan begint of dat je het goed moet doen Werken met kleine stappen Kleine stap voor mensheid maar grote stap voor de patint Stop op moment dat je nog kan Moet losgemaakt worden van stemming Moet nauwkeurig gepland worden (Wat? Met wie? Wanneer? Hoe? Waar?)

Dia 22

MEE TE PAKKEN IN UW VALIES Vermijd het Vermijden Doen = revalidatie Hou vol! Houd rekening met hinderpalen Jezelf belonen Als niet helpt, had niet doen slechter geweest? ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 22

Dia 23

1. PROBLEEMSTELLING 2. AANPAK 23 ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09

Dia 24

Het is niet de situatie die ons angstig, verdrietig, boos, blij.. maakt Maar onze eigen gedachten over die situatie en onszelf ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 24 gebeurtenisgedachtegevoelgedraggevolg RR Zegt dat hij iemand gaat aanduiden Help! Misschien mij wel en ik kan niet zingen en ze zullen lachen. AngstZeker niet naar RR kijken, maar ook niet te opvallend wegduiken Voel me nog meer gespannen, oef Ik ontsnap

Dia 25

Het is niet de situatie die ons angstig, verdrietig, boos, blij.. maakt Maar onze eigen gedachten over die situatie en onszelf ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 25 gebeurtenisgedachtegevoelgedraggevolg RR Zegt dat hij iemand gaat aanduiden Eindelijk! Ik had al zo lang graag eens voor een groter publiek gezongen. Dit is mijn kans opwindingProberen contact te maken met RR Jammer een week te laat, ik maakte kans om de nieuwe K3 te worden

Dia 26

We leren onze kijk op Onszelf Onze wereld Onze toekomst Door onze ervaringen (positieve, negatieve, door voorbeeld) ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 26

Dia 27

ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 27 Depressief denken en denkstijlen Tijdens een depressie kunnen oude manieren van denken omtrent zichzelf, de wereld en de toekomst terug actief worden Die negatieve gedachten hebben een invloed op hoe we ons voelen en ook op wat we vervolgens doen. Na de depressie keren die depressief makende gedachten terug meer op de achtergrond

Dia 28

Zwart/wit denken Persoonlijk nemen Alles of niets denken Rampscenarios Gedachten lezen Algemene conclusies trekken op basis van enkele details. Selectief zijn in wat we waarnemen of waar we rekening mee houden (+/-) ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 28

Dia 29

Leren de eigen gedachten herkennen Leren snel in de ketting ingrijpen Leren de eigen gedachten uitdagen Of leren afstand nemen van de eigen gedachten: GEDACHTEN ZIJN GEDACHTEN! ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 29

Dia 30

ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 30

Dia 31

MEE TE PAKKEN IN UW VALIES Onze gedachten bepalen mee hoe we ons voelen Onze stemming heeft invloed op hoe we denken Gedachten zijn niet waar of fout, ze zijn helpend of saboterend! GEDACHTEN ZIJN GEDACHTEN!!!! ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 31

Dia 32

32 ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 Probleemstelling Wellbeing Mindfulness Voorkomen van herval door CGT

Dia 33

Voor 50% van de depressieve patinten blijft het bij die ene episode. Hoe meer restsymptomen, hoe meer kans op herval. Dus niet te snel tevreden zijn met halve resultaten ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 33

Dia 34

ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 34

Dia 35

POT. RELAPS Neg denken kiem gesmoord Neg.denken funct. denken herinstalleren depressief makende gedachten GEDRUKTE STEMMING ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 35 EPISODE GEEN RELAPS RELAPS REMISSIE

Dia 36

Kleine verandering in gemoedstoestand bij een voorheen depressieve patint: kan leiden tot -zich steeds meer uitbreidend- negatief denken. sterker vereenzelvigen met negatieve gedachten Bij depressieve pat. die CGT of Mindfulness training kregen: minder verschuiving oiv stemming ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 36

Dia 37

Leren herkennen van signalen contacten met hulpverlener slechts op lange termijn afbouwen Medicatietrouw!!!! ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 37

Dia 38

Proberen een zo goed mogelijk leven te leiden (veel plussituaties!) Afstand nemen van je saboterende gedachten door Mindfulness Based Cognitive Therapy Cognitieve gedragstherapie nazorg ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 38

Dia 39

39 ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09

Dia 40

Informatie verzamelen Zorg goed voor uzelf Let op hervalsignalen Omgaan met depressief gedrag van partner Steunen, niet proberen te genezen Leven eenvoudiger maken en levenskwaliteit verhogen Communicatie: ook ziek hoor je erbij! Vermijd teveel kritiek Let op gevaar voor zelfdoding ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 40

Dia 41

Accepteer dat planning, overzicht hebben, concentratie moeilijk verlopen in de depressieve fase heeft de patint behoefte aan hulp daarbij, zonder dat je het moet overnemen probeer de patint niet te overstelpen met verschillende problemen tegelijkertijd en maak elk probleem zo concreet mogelijk draag mee zorg voor niet al te veel drukte, gebruik eenvoudige en korte zinnen ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 41

Dia 42

accepteer je eigen gevoelens van boosheid, angst en verdriet ...vaak komen ze voort uit onmacht. Zorg zelf dat je in evenwicht blijft: vraag hulp van anderen... ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 42

Dia 43

Zeggen wat je denkt en voelt en luisteren naar wat de ander denkt en voelt Voorwaarden aandacht en tijd interesse hebben voor denken en voelen van de ander je eigen gedachten en gevoelens even opzij zetten ga bij kritiek na of er een grond van waarheid in zit en geef dat ook toe. Jezelf verdedigen komt pas in tweede instantie aan bod. Vermijd te snel adviezen en oplossingen: mensen willen in de eerste plaats begrip ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 43

Dia 44

Verschillende mutualiteiten richten deze cursus in voor Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen, Limburg Zie: http://depressiecursussen.wordpress.com/ http://depressiecursussen.wordpress.com/ ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 44

Dia 45

ups & downs roland rogiers je kan anders 10/10/09 45