Jasper Maskelyne, die de duitsers belazerde in de 2e wereld oorlog als googelaar

5/14/2018 Jasper Maskelyne, die de duitsers belazerde in de 2e wereld oorlog als googelaar - ...

http://slidepdf.com/reader/full/jasper-maskelyne-die-de-duitsers-belazerde-in-de-2e-wereld-oorlog

Jasper Maskelynezoals hij er tijdensde Tweede We-

reldoorlog uitzag:niets in de mou-wen.

sionist werd daarom gevraagd de ha-

ven te camoufleren. Een bijna onmoge-

lijke opgave leek het, want de Duitsers

hadden de haven, die tamelijk groot

was, steeds feilloos weten te vinden en

er al heel wat bommen laten vallen. Ge-

zien vanuit de vliegtuigen was het een

gemakkelijk doelwit. De vuurtoren was

al van ver te zien en ook de kustlijn was

heel herkenbaar .

Maskelyne bedacht een uitgekookt

plan." We kunnen de haven onmogelijk

verstoppen," zei hij, "maar we kunnen

hem wel verplaatsen." En samen metzijn "Magic Gang" toog hij aan het

werk. Ongeveer anderhalve kilometer

verwijderd van Alexandrië, in MaryOt,

was de kustlijn bijna dezelfde. Door

daar een kopie te bouwen van Alexan-

drië-haven moesten de vijandelijke

bommenwerpers worden afgeleid. De

bombardementen vonden altijd plaats

in de nacht en het voornaamste was

dus om eenzelfde lichtpatroon als de

bedreigde stad te maken. In opdracht

van Maskelyne werden daartoe honder-

den lantaarns in het zand en in de mod-

der neergezet en werden van triplex de

opslagruimten nagebauwd, die werden

gevuld met explosieven om het effect

oorlogsschepen en legers die er niet

zijn. Ik kan vliegtuigen onzichtbaar ma-

ken. En als jullie dat zouden willen kanik zelfs op driehonderd meter in de

lucht het beeld projecteren van Hitierop een closetpot. " Vooral dat laatste

schijnt de hoge heren nieuwsgierig te

hebben gemaakt en uiteindelijk werd hij

ingedeeld bij de camouflagetroepen.

Daar bleek al gauw hoe geniaal de illu-sionist was in het verstoppen van mili-

taire objecten voor de Duitse verken-

ningsvliegtuigen.De grootste illusies waar Jasper Maske-Iyne de Duitsers mee verraste vonden

echter niet plaats in Engeland, maar in

de woestijnen van Noord-Afrika. De

slag die daar werd geleverd was er een

waarbij een snelle, ongehinderde aan-voer van munitie, wapens, brandstof en

voedsel zeer belangrijk was. Bij de

voorbereiding van een offensief tegen

de als duivels vechtende troepen van

generaal Erwin Rommel, werd Maske-

Iyne op een besloten bijeenkomst om

hulp gevraagd. Het leed geen twijfel dat

de vijand dit offensief zou proberen te

saboteren door de haven van Alexand-

rië, waar al het materieel zou aanko-men' flink te bombarderen. Aan de illu-

J asper Maskelyne, geboren in En-

geland in 1902, kwam voort uit een

zeer befaamd goochelaarsgeslacht.

i --.:!"I opa, John Nevil Maskelyne, was, -~11 van de grondleggers van de mo-

derne magie en ook zijn vader Nevil

was iemand die als goochelaar zeer

veel aanzien genoot. Jasper trad in hun

..etsparen. Ook hij bedacht nieuwe il-

.ies en zette deze op het toneel. Maar

zijn grootste doel, namelijk nog be-

roemder te worden dan zijn vader en

grootvader samen, werd niet verwezen-

lijkt in de schouwburg, maar bereikte hijop het strijdperk van de Tweede We-

reldoorlog. Als hoofd van een speciale

eenheid ("The Magic Gang") gebruikte

hij al zijn kennis van de magie om de

Duitsers te misleiden. Zijn rol was zo

belangrijk dat hij de loop van de oorlog

sterk beïnvloedde.

Om op deze manier bij de strijd te wor-

den betrokken, viel echter niet mee.

Jasper was zo bekend dat het hem wel-

iswaar geen moeite kostte een per-

soonlijke afspraak te maken met enkele

hooggeplaatsten, maar niemand nam

hem serieus. Maar Maskelyne hield vol:

"Geef me de bevóegdheden en ik kan

de vijand afschrikken met kanonnen,

Jasper Maskelyne was

verantwoordelijk voor de grootste

verdwijntruc die een illusionist ooit

i -'eeft uitgevoerd. Eerst toverde hij een

haven weg en als grote finale liet hij

een compleet leger verdwijnen. Hijbracht zijn show niet in het theater ,

-naar in de woestijn van Noord-Afrika

tijdens de Tweede Wereldoorlog.



40 KIJK MEI 1987



De vindingrijkheid

van Maskelyne.

Op foto 1 en 2 is

duidelijk te zienhoe een tank ineen mum van tijd

kon worden geca-

moufleerd als eenonschuldig uit-ziende vrachtwa-

gen. 3. Jasper

Maskelyne (links)met Douglas Fair-

banks ir. van deU.S. Navy Secret

Section. 4. Eenvan de grootstetrucs was het la-ten verdwijnen

van het Suezka-naaI. Door langs

de oevers een

aantal van dezehel verlichte, rote-

rende spiegels te

plaatsen ontstondboven het kanaalzo'n zee van licht

dat de Duitse pilo-ten totaal nietsmeer zagen en uitde koers raaktenof neerstortten. 5.

Ontwerp van Mas-kelyne om uit eengezonken duik-boot veilig te kun-nen ontsnappen.

6. Ondanks zijndrukke werkzaam-

heden voor hetEngelse leger trad

Maskelyne tijdensde oorlog ook nog

op.

~rn[1&[}t)@rn

kleine sieraden. Bovendien maakte men

in de werkplaatsen ontelbare kartonnen

soldaten die, als vogelverschrikkers, in

groepen in de woestijn werden neerge-

zet waardoor de vijand totaal verkeerde

informatie kreeg over de positie en de

kracht van de tegenstander. Bovendien

bouwde Maskelyne talloze "tanks" en

"oorlogsschepen" die van een afstand

niet van echt te onderscheiden waren.Voor echte tanks bouwde hij schilden

waardoor ze in een mum van tijd kon-

den worden omgebouwd tot ongevaar-

lijk uitziende vrachtwagens.

De grote finale van Maskelyne's goo-

chelshow tijdens de Tweede Wereld-

oorlog vond plaats in oktober 1942. De

geallieerde troepen bereidden een

nieuwoffensief voor tegen Rommel, die

zich met zijn woestijnleger achter een

gigantisch mijnenveld had verschanst

en daar wachtte op versterkingen en

nieuwe voorraden uit Europa. De geal-

lieerde opperbevelhebber Montgomery

had tot taak Afrika zo snel mogelijk vande Duitsers te bevrijden, zodat Hitier

gooiden de Duitsers zo al hun bommen

in een stuk moeras met wat lichten en

triplex gebouwen. Zodra de bommen-

werpers waren verdwenen, werkte men

tot het ochtendkrieken om de nephaven

weer wat op te lappen en te camoufle-

ren en de echte haven de aanblik te ge-

ven van een zwaar getroffen.gebied.

Hierdoor konden miljoenen tonnen

voorraden veilig worden aangevoerd enwerd generaal Rommel in juni 1941 on-

aangenaam verrast door een verwoes-

tend sterk Engels leger.

Na dit grote succes kreeg Jasper al

snel meer bevoegdheden en medewer-

king. Niemand twijfelde meer aan de

waarde van de illusionist. Voor Maske-

Iyne en zijn medewerkers werden in

een zeer geheime en streng bewaakte

vallei in Egypte enorme werkplaatsen

gebouwd. Onder toezicht van de En-

gelse goochelaar werkten er honder-

den mensen. Voor de soldaten werd er

James Bond-achtig ontsnappingsge-

reedschap gemaakt, dat werd verstoptin schoenveters, schoenen, horloges of

-d opzet lukte. Vanaf de nacht dat de

nephaven werd verlicht en de echte ha-

ven donker bleef, doken de Duitse pilo-

ten erop als bijen op de honing. Om ze

niet argwanend te maken, werden ze

bestookt door Engels afweergeschut

dat in Alexandrië-haven niet meer nodig

was. Omdat de dag na de bombarde-

menten Duitse verkenningsvliegtuigen

de toegebrachte schade zouden foto-graferen, zorgde men dat vanuit de

lucht gezien de echte haven zoge-

naamd ernstig was beschadigd. Zeil-

doeken waarop bomkraters waren ge-

schilderd werden uitgespreid, andere

beschilderde doeken deden voorkomen

alsof gebouwen waren geraakt en

overal werd puin neergelegd (vaak ge-

maakt van papier maché). In de haven

werd op schepen versplinterd hout op-

gestapeld en rezen op enkele plaatsen

masten uit het water alsof daar een

schip tot zinken was gebracht. Over de

nephaven hing men overdag camoufla-

genetten.Op acht achtereenvolgende nachten

KIJK ME



1. Maskelyne's

neptank. Vanuit

de lucht niet van

echt te onder-

scheiden.2.

Duitse bommenvallen op een Brits

namaak leger-

kamp in de woes-

tijn. 3. Jasper

Maskelyne's tank-

spoor-uitwisser.

lometer. Volgens berekeningen van deDuitsers zou de aanval plaatsvinden no

het gereedkomen van de waterleiding,

begin november. Tot die tijd zou de

oververmoeide Rommel in de bergen

van Oostenrijk vakantie houden. Gene-

raaI Stumme had zolang het bevel en

hield een groot deel van zijn troepen

paraat in het zuiden.

In de nacht van 20 oktober begon de

grote wisseltruc. De tanks ui t het zuiden

en alle manschappen werden overge-

bracht naar het noorden, waar ze wer-

den verstopt onder canvasdoeken. En

in het zuiden werden kartonnen nepsol-

daten en neptanks neergezet. De

Duitse verkenningsvliegtuigen merkten

niets op en generaal Stumme seinde op

de 21 ste aan het hoofdkwartier: "Situa-

tie van de vijand: ongewijzigd".

Op 23 oktober, terwijl Stumme en zijn

staf aan het diner zaten en Rommel nog

steeds op vakantie was in het verre

Oostenrijk, werden de Duitsers verrast

door de aanval in het noorden. Toen

Rommel een dag later op het slagveld

verscheen, was zijn plaatsvervanger

reeds gestorven. Aan een hartaanval.

De strijd was echter niet meteen beslist.

De geallieerden leden ondanks alles

enorme verliezen in de mijnenvelden,

maar doordat een groot deel van de

Duitse troepen tijdens die eerste, bepa-

lende dagen van de strijd in het zuiden

was, lukte het Montgomery door de ver

zwakte Duitse linie heen te breken enRommel definitief te verslaan. Het bete-

kede een ommekeer in de oorlog.

Maskelyne werd voor zijn aandeel in de

overwinning bevorderd tot majoor. In

Canada zette hij zijn werk voort in sta-

tion "M" (de "M" stond voor Magic).

Aldaar creëerde hij tijdens de oorlog

nog vele geheime illusies die overal ter

wereld werden gebruikt. Na de oorlog,

in 1946, verhuisde hij met zijn vrouwen

kinderen naar Kenya, waar hij directeur

werd van het Nationale Theater. Later

trok hij zich terug op een boerderij even

buiten Nairobi en stierf daar in 1973.

geallieerde strijdkrachten plotseling in

het noorden opduiken en daar een ver-

nietigende aanval doen. Hoewel het

plan in opzet s impel was, vereiste de

uitvoering een enorme organisatie. Een

van de voornaamste dingen was dat de

gehele operatie, waarbij zo'n 200.000

soldaten waren betrokken, tot het laat-

ste moment geheim zou blijven.

AI een maand voordat de aanval was

gepland, bood het noorden aan de

geallieerde zijde een verlaten aanblik.

Niet te zien was dat er onder andere

2.000.000 liter benzine, 600.000 kilo

munitie en nog eens 600.000 kilomondvoorraad opgeslagen lag en dat

de talloze vrachtwagens die er stonden

gecamoufleerde tanks waren. In het

zuiden daarentegen signaleerden de

Duitse verkenningsvliegtuigen een

drukte van jewelste. Dat alle voorraden

die er werden aangesleept en opgesla-

gen niet echt waren, was vanuit de

lucht niet te zien. En de waterleiding die

naar het zuiden werd aangelegd, was

ook nep. De sleuf van acht kilometer

die overdag werd uitgegraven, werd

's avonds dichtgegooid zonder dat er

iets in lag, zodat dezelfde stukken pijp-

leiding de volgende dag konden wor-den gebruikt voor de volgende acht ki-

zouden de geallieerden dan de tijd heb-

ben zich voorzichtig een weg te banen

door de mijnenvelden. Om Rommel te

misleiden bedacht Maskelyne de groot-

ste wisseltruc aller tijden. Operatie Ber-

tram was in principe simpel: In het

noorden zouden schijnbaar ongevaar-

lijke transportvoertuigen worden opge-

steld en in het zuiden zou de gehele ge-

wapende macht worden gelegerd. Als

Rommel daarop ook met zijn leger naar

het zuiden zou trekken, zouden de Tekst: Ruud Hollander

KIJK MEI 1987

Jasper Maskelyne, die de duitsers belazerde in de 2e wereld oorlog als googelaar

Documents

Transcript of Jasper Maskelyne, die de duitsers belazerde in de 2e wereld oorlog als googelaar