Gedichten voor Hella

Jan van Zuchtelen

Uitgeverij Admetos te Duiven

ISBN 978 94 90206 02 4

NUR 306

646

© 2009, Jan van Zuchtelen

Gedichten voor Hella

Advies vormgeving en inhoud: Frans Duijf

Druk: Koopman & Kraaijenbrink Publishing

Uitgeverij Admetos te Duiven

Druk 1, juli 2009

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of

openbaar worden gemaakt in enige vorm of op enige wijze, zonder

voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

De waarheid komt altijd bij de dichter vandaan.

Hélène Grimaud, Ongewone lessen

Voorwoord

Tijdens een ‘back to the roots trip’ naar Den Haag samen met zijn

zus, ontmoette Jan van Zuchtelen bij toeval Hella en Freek de Jonge

in het gemeentemuseum in Den Haag. Hella en Freek hadden

samen met andere echtparen een tentoonstelling en ze gaven een

kleine voorstelling in het kleine zaaltje beneden. Hella las stukken

voor uit haar boek Los van de wereld, een aangrijpend boek waarin

ze haar leven beschrijft. Op een scherm achter Hella verschenen

beelden van haar kunstwerken. Freek zong liedjes en ging in op

vragen uit het publiek.

Nadien ontstond tussen de schrijver en Hella een e-mailwisseling en

bleek dat Hella en Jan 60 jaar geleden in dezelfde Haagse straat

hebben gewoond, voor Jan het signaal om van een ‘los van de

wereld een verbonden met de wereld’ te maken. Pure vreugde deed

bij hem het dichterschap ontluiken. Jan vertaalde de beelden,

maakte ze voor de mens meer toegankelijk.

Gezegd moet worden dat dit niet een twee drie tot stand kwam.

Hella en Freek op de achtergrond en de uitgever zelf waren bij de

realisering van dit project zeer betrokken. Ten slotte vielen de

weerstanden weg en kreeg de dichter toestemming de foto’s van de

beelden ter illustratie van gedichten te gebruiken.

Dichter en uitgever kennen elkaar als kleinseminaristen uit de jaren

zestig van de vorige eeuw, de jaren Stillekes, zoals de Vlamingen

zeggen. In 2002 werd de kennismaking hernieuwd. Zo kon het

gebeuren dat – in de tijd dat het Haagse bezoek plaatsvond –

dichter en uitgever recent ieder voor zich en interactief een boek in

wording becommentarieerden én de dichtbundel kon ontstaan.

De uitgever hoopt dat u als lezer er net zoveel plezier aan beleeft als

hij tijdens dit unieke project.

Frans Duijf, uitgever

Juli 2009

In het begin schiep God de paradoxen1:

Hemel en Aarde

Woord en Beeld

Man en Vrouw

Individu en Groep

Vader en Moeder

Idealisme en Materialisme

Een en Veel

… en …

…. en ….

.

Binnen het werkingsveld van deze paradoxen

kan ieder mens

zijn of haar eigen wereld creëren in eigen herkenbare en

beleefbare verhoudingen en kunnen we vanuit deze basis

of vanuit dit oerbeeld ook de wereld van de ander

herkennen en duiden.2

14

15

MIJN LIEF

Mijn lief

Zwijg nu stil

Laat de storm

Bedaren

De oorlog

Ongezien

Van binnen

Stelt zelf

Een grens

Pas dan

Wordt zichtbaar

Wat

Links

Of

Rechts

Hoe

Goed

Of

Fout

Zich verhoudt

18

19

VREDESWENS

Vrede

Zonder je te tonen

Blijft dat staan

Gelijk een wens?

Vrede

Vraagt vaak vele zonen

Vraagt offers

Van een

Mens?

Bescheidenheid

Die

Heerszucht

Overwint

Gaat niet ten koste van ons kind

Wijst de weg naar binnen

Naar de oorsprong van’t bestaan

Maakt de pijn voor ieder eender,

Verlost ons van de waan.

24

25

IN ZAK EN AS

Mijn vader zweeg

Mijn moeder zweeg

Was dit zwijgen goud?

Voor mij was zwijgen koud

Ik voelde mij verloren

Wist niet waarheen

Ik zocht en zocht

Vond

Duister om mij heen

Onbegrip en pijn

Werden mijn gezellen

Om niet alleen te zijn

Wat zal ik nog vertellen?

Ik nam mijzelve bij de hand

En wandelde door de poort

Van het engelenland

Ooit van gehoord?

Ik zorg nu voor mezelf

Niet te flauw en niet te streng

Met gevoel

Zie ver en heel ver doel

1 De compositie van de wereld, Harry Mulisch, 1980, De Bezige Bij,

Amsterdam.

2 Begrip en Beeld, Frans Coppelmans, 1993, Stichting Plint,

Eindhoven.