Bert van Dijk

ECONOMIE & POLITIEK

Jachtseizoen op Europese subsidies weer geopendvrijdag 19 december 2014, 06:00update: vrijdag 19 december 2014, 06:00

Europa (Reuters)

Dit jaar markeert de start van de nieuwe zevenjaarsperiode 2014-2020 waarin miljarden aan Europese subsidiegeldenbeschikbaar komen voor ondernemers in de EU-lidstaten. De meeste subsidieloketten zijn eind dit jaar opengegaan of openenvolgend jaar de deuren. Mooi nieuws voor ondernemers met een goed idee, maar welk potje het meest geschikt is, vereist hetnodige puzzelwerk.

Landbouwsubsidies

Geld dat vanuit Europa naar Nederland stroomt, valt grofweg in twee categorieën uiteen: gebiedsgebonden programma’s enthematische programma's. De gebiedsgebonden stroom aan subsidies en steunmaatregelen wordt vooraf verdeeld over delidstaten. Miljarden euro’s aan landbouwsubsidies vallen hieronder, maar ook het Europees Landbouwfonds voorPlattelandsontwikkeling (Elpo) en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (Efro).

Verschillen verkleinen

Vanuit het eerste fonds, waarvan ruim €607 mln naar Nederland stroomt, worden initiatieven gefinancierd voor bestrijdingvan armoede en discriminatie. Maar er zijn ook tientallen miljoenen beschikbaar voor versterking van onderzoek,technologische ontwikkeling en innovatie en versterking van de concurrentiepositie van landbouwbedrijven.

Het fonds voor regionale ontwikkeling is vooral bedoeld om de economische verschillen tussen de regio’s in Europa teverkleinen, de concurrentiepositie van regio’s te vergroten en de werkgelegenheid te stimuleren. Nederland ontvangt in deperiode 2014-2020 €507 mln vanuit dit fonds.

Er is één belangrijke voorwaarde: Nederland moet een zelfde bedrag investeren in de programma’s die met de Efro-geldenworden gefinancierd. Nederland gaat het geld aan twee hoofddoelen uitgeven: innovatie en de koolstofarme economie.

Bekijk hier de PDF

5

Verdeling regionale fondsen

De verdeling van de regionale fondsen vindt plaats via vier regio’s in Nederland. Deze landsdelen hebben eigen plannengeformuleerd die in lijn liggen met de hoofddoelen die de landelijke overheid heeft gesteld. Zo zet Oost-Nederland in op viergebieden: hightech systemen en materialen, gezondheid, agrifood en energie & milieutechnologie. Oost-Nederland krijgt ruim€100 mln uit de pot van €507 mln toebedeeld tot aan 2020, maar door verplichte bijdrages van de Nederlandse overheid enhet bedrijfsleven is er in totaal €285 mln voor de regio beschikbaar de komende jaren.

De €507 mln die de komende jaren naar Nederland stroomt voor regionale ontwikkeling, is fors minder dan in de voorgaandeperiode. In de jaren tussen 2007 en 2013 kreeg Nederland nog €830 mln vanuit de EU toebedeeld. ‘Die verlaging is eenpolitieke keuze’, zegt Jasper Munier, manager bedrijvenmarkt bij adviesbureau European and Regional Affairs Consultants(Erac).

Geen zicht op effectiviteit

De uitkering van de Efro-gelden is in het verleden niet altijd goed gegaan. De Algemene Rekenkamer stelde begin dit jaar vastdat er nauwelijks zicht is op de effecten van de projecten die met de Efro-gelden worden gefinancierd. De Rekenkameronderzocht de Europese regionale ontwikkelingsgelden die in de vorige programmaperiode (2007–2013) naar Nederlandvloeiden.

Subsidies werden in die periode ook veelal op basis van ‘wie het eerst komt, het eerste maalt’ toegekend, zonder naar de

effectiviteit van de projecten te kijken. Daarom beveelt de Rekenkamer aan in de huidige programmaperiode de onderlingeconcurrentie tussen projectaanvragen te vergroten. Het kabinet heeft die aanbeveling overgenomen, hoewel het ‘first come,first served’-principe een belangrijke maatstaf blijft.

Teugels aanhalen

Ook vanuit de Europese Unie worden de teugels aangehaald, constateert Munier. ‘De rol van het bedrijfsleven is belangrijkergeworden. Bij het toekennen van subsidies vanuit het Horizon 2020-programma wordt meer dan voorheen gekeken naar wathet bewuste project oplevert aan banen, co2-reductie. Dat is echt veranderd.’

Het Horizon 2020-programma is een thematisch programma. Brussel stelt de komende jaren €80 mrd beschikbaar voorinnovatie- en onderzoeksprojecten, maar verdeelt het geld niet vooraf over de lidstaten en beoordeelt elke aanvraag op zijneigen merites. ‘Horizon 2020 is echt de Champions League van de subsidies’, zegt Munier. ‘De lat ligt daar heel erg hoog. Zomoet je in veel gevallen ook partners hebben in drie lidstaten.’

Lange procedures

Volgens Munier moeten ondernemers en bedrijven zich goed afvragen of ze wel op zoek moeten gaan naar subsidie. ‘Het klinktgemakkelijk, maar het kan soms ook heel beperkend zijn.’ Door lange procedures duren aanvragen soms lang en voor startersen bedrijven die snel willen handelen is dat vaak geen optie.

‘Soms is het beter op zoek te gaan naar een venture capitalist’, adviseert Munier. ‘Met een subsidie vanuit Horizon 2020bijvoorbeeld beperk je zelf soms heel erg. Als je een aanvraag indient voor een big data-project in de energiesector, maar jekomt er na een paar jaar achter dat er eigenlijk meer potentie zit in een big data-project in de zorg, dan is het met een subsidievanuit Horizon 2020 niet zomaar mogelijk om te switchen. Dan ben je in sommige gevallen misschien beter uit met eeninvesteerder.’

Het FD maakt de kluwen aan geldstromen voor innovatie en groei inzichtelijk. Volg de komende weken #FDsubsidiejungle

Over de auteur

Van 2007 tot 2014 FD-correspondent in Sjanghai. Schrijft over innovatieve ontwikkelingen in de polder en rond hot spots als Eindhoven,Wageningen en Twente. Van nanotechnologie tot waterstof.

Bert van Dijk