2012JAARVERSLAG

Vereniging van openbare en algemeen toegankelijke scholen

2

Jaarverslag VOS/ABB 2012

3

Bestuur VOS/ABB

Voorzitter:De heer P.H. (Peter) Snijders, burgemeester van HardenbergBestuursleden:• DeheerL.M.M.(Lambèrt)vanGenugten, algemeen directeur Stichting Openbaar Onderwijs Jan van Brabant, Helmond (voortgezet onderwijs);• MevrouwA.M.B.(Annemie)Martens, algemeen directeur Stichting PlatOO, Zuidoost-Brabant (primair onderwijs);• DeheerC.H.P.(Kees)Vreugdenhil, directeur-bestuurderDr.NassauCollege,Assen(voortgezetonderwijs);• DeheerR.A.(Rudi)Meulenbroek, algemeendirecteurStichtingOpenbaarOnderwijsKampen(primaironderwijs).

Stafbureau VOS/ABB

DirectieDedirectieisinhandenvandeheerR.C.(Ritske)vanderVeen.PersoneelOphetkantoorvanVOS/ABBinWoerdenwerken14mensen.

• Directeur

• Adjunct-directeur

• Directie-enbestuurssecretaresse

• 3senior-beleidsmedewerkers

• 3beleidsmedewerkers

• 3juridischadviseurs

• 1journalist/woordvoerder

• 1webmaster(parttime)

• 2administratiefmedewerkers

Voortswordtgebruikgemaaktvandeinzetvan(vaste)freelancers.

4

Woord vooraf 6

Inleiding: Positionering VOS/ABB 7

Hoofdstuk 1: Actieve belangenbehartiging 9

1.1 Een bewogen jaar 9

1.2 Beleidspunten 9

1.3 Analyseregeerakkoord 9

1.4 VOS/ABBindepers 10

Hoofdstuk 2: Ondersteuning van bestuursbureaus, gemeenten 12 en samenwerkingsverbanden

2.1 Helpdesk 12

2.2 Passend onderwijs 12

2.3 Krimp 13

2.4 Medezeggenschap 13

2.5 Educatiefpartnerschap 14

2.6 Kindcentra 15

2.7 School aan Zet 15

2.8 Crisiscommunicatie 15

2.9 Ledenvoordeel 16

I n h o u d s o p g a v e

5

2.10 Publicaties 17

Hoofdstuk 3: Identiteitsgebonden projecten 18

3.1 CampagneSchool!Week 18

3.2 KinderconferentieHopeXXL 19

3.3 Burgerschapsvorming 20

3.4 Levensbeschouwelijkevorming 20

3.5 Diversiteit 21

3.6 Diploma Openbaar Onderwijs 22

3.7 TOP-scholenenTOP-conferentie 23

3.8 Plaquettes‘Ikbenwelkom’ 23

Hoofdstuk 4: Financien 25

4.1 Resultaat 25

4.2 Financieeljaarverslag 27

Bijlagen 42

Accountantsverklaring 42

Ledenlijst 44

6

Openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs staatmiddenindesamenleving.Presterenoptaal,rekenenenanderevakkenisessentieel.Diversiteit,ontmoetingenwederzijdsrespectook.Voorwaarde voor goed onderwijs is dat scholen goed georganiseerdzijn.Denktuhierbijaanfinanciën,per-soneel en organisatie en huisvesting. Daarnaast zorgt u er met goed burgerschapsonderwijs, sociale integra-tie en medezeggenschap voor dat uw leerlingen later als volwaardigeburgers succesvol kunnenzijn indesamenleving. VOS/ABB optimaliseert de voorwaarden voor goed onderwijs.Onzemissieisgoedonderwijsvoorállekin-deren.Wijstaanvooropenbaarenalgemeentoegan-kelijkonderwijs.De toegevoegde waarde van VOS/ABB gaat verder dandealgemenewerkgeversrolvandesectororgani-satiesPO-RaadenVO-raad.InditjaarverslagkuntulezenwatVOS/ABBin2012heeftgedaanomvoordeleden van de vereniging toegevoegde waarde te rea-liseren.

RitskevanderVeen,directeurVOS/ABB

Woo rd voo ra f

7

De positionering van VOS/ABB: doelstellingen en pijlers

VOS/ABB is de vereniging van schoolbesturen en management in het openbaar en algemeen toegan-kelijkprimairenvoortgezetonderwijs.Zebehartigtdebelangen van bijna 300 aangesloten schoolbesturen met in totaal ruim 2200 scholen, waar circa 700.000 leerlingen les krijgen.Alle belangenbehartiging staatuiteindelijk in het teken vangoedonderwijs aanállekinderen.

Omditterealiserenbiedthetstafbureauprofessioneleexpertise op het gebied van bestuurlijke organisatie,financiën,onderwijskundigeenjuridischezaken,plan-ning,identiteitsontwikkeling,medezeggenschap,com-municatieenhuisvesting.Deexpertiseistoegankelijkvoor de leden, die hiervoor contributie betalen. Op aanvraag wordt soms aanvullende dienstverlening op maatgeleverd.Ditbetreftmeestalbegeleidinginjuri-discheproceduresofbijreorganisatie-ofverzelfstan-digingstrajecten.

Contact met ledenDe vereniging investeert in een goed contact met de leden door gedurende het hele jaar persoonlijke be-zoekenafteleggen.Daarinwordtsteedsgepeildaanwelkedienstverleningdeledenbehoeftehebben.Naastdezepersoonlijkebezoekenzijner regelmatigpersoonlijkeontmoetingenmetledenopspecialethe-ma- en netwerkbijeenkomsten. Themabijeenkomstengaan bijvoorbeeld over passend onderwijs, gezonde bedrijfsvoering en de gevolgen van demografischekrimpvoorhetonderwijs.Netwerkenzijnervoorledendiezichvantijdtottijdwillenverdiepenenbekwameninpersoneelenorganisatieofcommunicatie.

LedenkunnenookreagerenopartikelenopdewebsitevanVOS/ABB.Opwww.vosabb.nlvindenleden24uurper dag actueel nieuws, informatie,modellen, hand-reikingen en overige publicaties. Dat de leden dezeweten tevinden,blijkt uit destatistieken:permaandkomenertussende19.000en23.000bezoekersnaardesite(indezomervakantieliggendebezoekersaan-tallen uiteraard lager). De populairste webpagina’s zijn het nieuws (17.350uniekebezoekersperjaar,watneerkomtopeengemid-deldevanbijna1500uniekebezoekerspermaand)endeToolbox(11.899uniekebezoekers).IndeToolboxstaan rekeninstrumenten ter ondersteuning van debedrijfsvoering,bijvoorbeeldvoorhetmakenvaneenmeerjarenbegroting. Veel instrumenten en publicaties opdesitezijnexclusiefvoorledenenstaandaaromophet besloten deel van de website, waarvoor de leden eenwachtwoordhebben.Deze login-functie is inhetverslagjaar17.801keergebruikt.In 2012 is gestart met de bouw en implementatie van een nieuwe website, die begin 2013 online is gegaan. Opdenieuwesitekunnenledengemakkelijkerinlog-gen. Ook heeft de nieuwe site een beter functione-rendezoekmachine.Deimplementatievandenieuwewebsitevergderuimeenjaar.Dekostendiehiermeegepaard gingen, worden uiteindelijk terugverdiend,doordatdewebredactieerveelgemakkelijkermeekanwerken.Er isdaardoornogmaareen fractievandeeerder benodigde technische ondersteuning nodig.

InformatievoorzieningDe informatievoorziening heeft bij VOS/ABB hogeprioriteit. De website wordt vrijwel dagelijks geactu-aliseerd. Via het Twitter-account @VOSABB worden de followers direct op de hoogte gehouden van het nieuws.BijbelangrijkedebattenindeTweedeKamer

I n l e i d i n g

8

geeftVOS/ABBeendirectverslagviaTwitter.Hetaan-talvolgersopditsocialemediumblijftstijgen: inmeiwarener800 followers, indecember1100.Er isookveel interactie op Twitter: er wordt regelmatig gerea-geerd en veel tweets van VOS/ABB worden geretweet (doorgestuurd),zodathetbereikgroterisdande1100eigen followers.Elke tweet vanVOS/ABBheeft eenlinknaardewebsiteinzich,waardoordetrafficopdewebsite toeneemt. Wekelijksontvangenledenenanderebelangstellendeneen e-mailnieuwsbrief met het laatste nieuws. Dezenieuwsbrieven worden toegespitst op het primair res-pectievelijkhetvoortgezetonderwijs.DePO-nieuws-briefheeftrondde3000abonnees,deVO-nieuwsbriefgaat naar ongeveer 1500 adressen. Opmerkelijk isdat veel onderwijsservicebureaus een abonnement op deze gratis nieuwsbrieven hebben.

NaastaldezesnellecommunicatiegeeftVOS/ABBinsamenwerking met de Vereniging Openbaar Onder-wijshetvakbladSchool!uit.Ditishètmagazinevoorhetopenbaarenalgemeentoegankelijkonderwijs.Hetbladverschijntzevenkeerperjaarineenoplagevan12.000exemplaren. InSchool! is ruimtevoorverdie-pendeachtergrondartikelenengood-practice-verhalenuithetopenbaarenalgemeentoegankelijkfunderendonderwijs.Ledenwerkengraagmeeaaninterviews.

De drie pijlers van VOS/ABBDewerkzaamhedenvandeverenigingzijnintedelenindriebelangrijkepijlers:1. Actieve belangenbehartiging2. Ondersteuning van bestuursbureaus, gemeen-tenensamenwerkingsverbanden3. Identiteitsgebonden projecten

Dit jaarverslaggeeft–zonderuitputtendtezijn-eenbeeldvandeactiviteiteninelkvandiedomeineninhetjaar 2012.

9

1.1 Een bewogen jaarHetjaar2012wasinpolitiekopzichteenbewogenjaar.Inaprilvielhetkabinet-RutteI,inseptemberwarenerverkiezingen en begin november werd het kabinet-Rutte II gepresenteerd.Dezeontwikkelingenhaddendirecte gevolgen voor het primair en voortgezet onder-wijs.

De val van het kabinet betekende het einde van de coalitie van VVD en CDA met gedoogsteun van dePVV(envanreservegedogerSGP).Alsgevolgdaar-vanwerd vrijwelmeteenbeslotende sterkebezuini-ging van 300 miljoen euro op de invoering van passend onderwijsongedaantemaken.VOS/ABBhadalseer-ste belangenorganisatie in het onderwijs tegen deze bezuiniging geprotesteerd, waarna andere instanties volgden.Gevreesdwerdvoorhetverliesvanduizen-denbaneneneenaantastingvandekwaliteitvanhetonderwijsaankinderenmetextrazorgbehoeften.VoorVOS/ABBstondhetprotestnadrukkelijkookinhette-kenvandealgemenetoegankelijkheidvanhetfunde-rendonderwijs.OnderhetnieuwekabinetvanVVDenPvdA gaat de invoering van passend onderwijs door, maarisdebezuinigingvan300miljoeneuro–mededankzijdeinzetvanVOS/ABB-vandebaan.Hetgaatnu om een herstructurering van het speciaal onderwijs, waarvanhetdoelisdatervoorelkkindeenpassendplaatsinhetonderwijsis.Ermaggeenenkeleleerlingtussenwalenschipvallen!

1.2 BeleidspuntenMet het oog op de verkiezingen heeft VOS/ABB injuni aan alle lijsttrekkers een brief gestuurd om eenreeksbeleidspuntenvoorhetopenbaarenalgemeentoegankelijkonderwijsonderdeaandachttebrengen.Het ging om onderwerpen als de modernisering van

artikel23vandeGrondwet,hetmogelijkmakenvankindvoorzieningenookinhetopenbaaronderwijs,hettegengaan van segregatie, de inrichting van het ex-terne toezicht van openbaar onderwijs en de bestuur-lijkezelfstandigheidinhetkadervanhetopheffenvanscholen.

MagazineSchool!informeerdedelezersvóórdever-kiezingenoverdeverkiezingsprogramma’svandever-schillendepolitiekepartijen.Zondereenstemadviestegeven, werd in het septembernummer overzichtelijkgetoond wat de partijen te melden hadden over het (openbaarenalgemeentoegankelijk)onderwijs.Nadeverkiezingeniseenbriefmetbeleidspuntenaande informateursgestuurd,waarinookwerdgewezenop de specifieke positie en het bredemaatschappe-lijke belang van het openbaar en algemeen toegan-kelijk onderwijs.Ten slotte ontvingen ook de nieuweministervanOnderwijs,JetBussemaker,endenieuwestaatssecretarisSanderDekkernahunaantredeneendergelijkebrief.

1.3 Analyse regeerakkoordEindoktoberwerdhetregeerakkoordvanhetkabinet-Rutte II bekendgemaakt. VOS/ABB vroeg Bé Kei-zer,financieelspecialist inhetonderwijs,het regeer- akkoordteanalyserenende(financiële)gevolgener-vanvoorhetonderwijsinkaarttebrengen.Keizerhaddezeanalysealop5novembergereed,opdezelfdedagwaarophetnieuwekabinetwerdbeëdigd.Uitzijnanalysebleekdatdeplannenvooronderwijsminderrooskleurig waren dan werd voorgespiegeld, omdathetnieuwekabinetdebesparingenopdeloonontwik-kelingvanhetpersoneelernietbij betrok.Ookginghij in op de overheveling van 256 miljoen euro uit het gemeentefondsnaarhet onderwijs.Ditwasnamelijk

1 . A c t i e v e b e l a n g e n b e h a r t i g i n g

10

geennieuwbudget:hetbetrofgeldenvooronderwijs-huisvesting,dietotdantoeookal–maarniet-geoor-merkt - bij de gemeenten lagen.Verder keekKeizernaardeafbouwvandeBAPO-regeling,naarpassendonderwijsennaarintegralekindvoorzieningen.Keizerhadoverigensaleerder,bijdepresentatievandeMiljoenennota op Prinsjesdag (18 september), ineenfinanciëleanalyseaangegevendatmethetniet-doorgaan van de prestatiebeloning in het onderwijs 10 miljoen euro zou worden bezuinigd. Dat bedrag is van-af2014structureel250miljoeneuro.Toenalvoorzaghijveelmeerbezuinigingen,waarvannognietduidelijkwas hoe die zouden worden ingevuld.

Inbeidegevallen isdesnelleanalysevanBéKeizerals speciale service alleen aan de leden van VOS/ABB beschikbaargesteld.Zijkondendeanalysesmethunwachtwoord downloaden van het besloten deel van de website. Dat de leden deze service op prijs stelden, blijkt uit de cijfers: de analyse vandeMiljoenennotawas het meest geopende bericht van 2012. Het werd op19september,dedagnaPrinsjesdag,al1065keeraangeklikt.Dataantalliepuiteindelijkoptoteentotaalvan2452.

1.4 VOS/ABB in de persWaar nodig richt VOS/ABB de schijnwerpers op het(openbaarenalgemeen toegankelijk)onderwijs.Ookin 2012 heeft de vereniging in een aantal gevallenaandachtvandepersgevraagdengekregen.Eenkortoverzicht.

Artikel 23In aprilmengt directeurRitske van derVeen zich indediscussieoverde toekomstvanartikel23vandeGrondwet, naar aanleiding van een advies van de

Onderwijsraad hierover. De raad adviseert het duale bestel van openbare en bijzondere scholen te hand-haven,alzouartikel23,datstamtuit1917,welruimermogen worden geïnterpreteerd. Zo vindt de Onder-wijsraaddatookrichtingvrijescholengestichtmogenworden,evenalsscholenopbasisvanrelatiefnieuwelevensbeschouwelijkeovertuigingen.DatlaatstehoudtvolgensVanderVeenhetrisicoin‘datwehetonder-wijsnogverdergaanverzuilen’,waardoorkindereninhunscholengeenandersdenkendenmeerontmoeten.OokvindtVanderVeenhetzorgelijkdatdatdeOnder-wijsraadgeennoodzaakzietomalgemeneacceptatie-plicht en algemene benoembaarheid in te voeren voor het bijzonder onderwijs.

BurgerschapsonderwijsDe Volkskrant benadert VOS/ABB naar aanleidingvan een advies van de Onderwijsraad over burger-schapsonderwijs(zieookparagraaf3.5).DaaringeeftdeOnderwijsraadaandatdeontwikkelingvanburger-schapsonderwijs stagneert, doordat de wet onvoldoen-dehouvastbiedtenerteweinigkennisisoverdejuisteaanpak.BeleidsmedewerkerMarleenLammersschrijftopverzoekvandeVolkskranteencommentaar.Daaringeeftzeaandatscholennogworstelenmetdevraagwat burgerschapsonderwijs precies inhoudt. Volgens haarisburgerschapgeenapartvak,maarzithetmeerindecultuurdieopschoolwordtgecreëerd.‘Doordeverschillende lessen heen wordt leerlingen bijgebracht watervanzewordtverwachtinonzesamenleving’,al-dusLammers.Zijpleitervoordatlerarendetijdkrijgenom zich te verdiepen in goed burgerschapsonderwijs: ‘Andersligthetgevaaropdeloervanhetafvinkenvanuurtjes,zoalsbijdemaatschappelijkestagesgebeurt.’

11

LeerlingenvervoerMedio augustus reageert adjunct-directeur AnnaSchipper in diverse kranten en op Radio 1 en 2 opcommotie over bezuinigingen op het leerlingenvervoer. Schipper licht diverse keren toe dat een bezuinigingophetleerlingenvervoerredelijkisvoorzoverhetgaatomkinderendieuitsluitendwordenvervoerdnaareenverafgelegenschooldieaansluitbijdegodsdienstigeovertuiging van hun ouders. VOS/ABB heeft steedsgezegd dat een vergoeding hiervoor niet nodig is, om-dat kinderen van alle levensbeschouwingen terechtkunnenopelkeopenbareschoolbijhen indebuurt.De openbare school staat immers open voor kinde-ren van alle godsdiensten en levensovertuigingen. Schipper geeft daarbij steeds aan dat kinderen meteenbeperking teallen tijderechthebbenopvergoe-ding voor het vervoer naar een passende, speciale school. Deze kinderen hebben immers geen anderekeuze.

Openbaar of bijzonderOp 21 december publiceert Trouw een reactie van VOS/ABB-directeur Ritske van der Veen en VOO-directeurBert-JanKollmerophetpleidooivanhoog-leraarSybrenMiedemaomallescholenbijzonder temaken. Godsdienstpedagoog Miedema had in eeneerder interview gezegd dat kinderen zo vroeg mo-gelijk moeten leren dat er verschillende geloven enopvattingen zijn. Van der Veen en Kollmer betogendaaropinTrouwdatMiedemaduseigenlijkbedoeldedat alle scholen openbaar zouden moeten zijn, omdat dergelijklevensbeschouwelijkonderwijsdaaraljaren-langpraktijkis.

12

2.1 HelpdeskDe Helpdesk van VOS/ABB is de eerste vraagbaakvoor de aangesloten schoolbesturen. Dat de bestuurs-bureausdezeondersteuningwetentevinden,blijktuithet aantal vragen dat dagelijks bij deHelpdesk bin-nenkomt. In2012zijn in totaal9.046vragengesteld,waarvan6.729pere-mailen2.317pertelefoon.Dit zijn iets minder vragen dan in 2011, maar deze da-ling(3,6procent)ismindersterkdanindejarendaar-voor(in2011wasdedaling6,4procent).Dezekleinedalingvanhetaantalvragenisteverklarendooreenterugloop in het aantal leden na de oprichting van de VO-raad en dePO-Raad.Toch is de daling van hetaantal vragenbij deHelpdesk vanVOS/ABBkleinerdandeterugloopvanhetledenaantal.BovendienheeftVOS/ABBin2012enkeleledenzienterugkeren,medeomdatzijdedienstverleningvandeHelpdeskonmis-baar achten.

De Helpdesk geeft altijd binnen 24 uur een eerstereactieopelkevraag.Alseenvraagmeer tijd vergt,hoortdecliëntdatookbinnen24uur.Deeerste-entweedelijnsadviseringvandeHelpdeskvanVOS/ABBis gratis en exclusief voor leden. De dossierbehan-deling,waarmeedeHelpdesk in2012haardienstenheeft uitgebreid, is in demeeste gevallen ook gratisvoor leden. Alleen als de behandeling van een bepaald dossierveel tijdvergt,kaninoverlegmethetdesbe-treffende lid tot aanvullende dienstverlening wordenovergegaan.Ditgebeurtaltijdtegenkostprijs.

Inhetverslagjaar isdeHelpdeskookbegonnenmethet organiseren van cursussen en trainingen voor le-den.Allereerstzijnafzonderlijkesessiesgeorganiseerdover de cao’s voor het primair respectievelijk voort-gezet onderwijs. In 2013 worden meer cursussen en

trainingenaangeboden,ondermeeroverklachtrecht,toelatingenverwijderingvanleerlingen,informatiever-werkingen–verstrekkingenaansprakelijkheid.

2.2 Passend onderwijsVOS/ABB ondersteunt de aangesloten schoolbesturen bij de invoering van passend onderwijs en de daarbij behorende herinrichting van de samenwerkingsver-banden. De voorbereidingen daarvoor zijn in 2012 van startgegaan.DeWetpassendonderwijstreedtper1augustus2014inwerking,deWetkwaliteit(v)soeenjaar eerder. Samen vormen zij de basis van een nieuw stelselvoorextraleerondersteuningaankinderen.Dewettenzullendekwaliteitvanhet(voortgezet)speciaalonderwijs moeten borgen. De bestaande samenwer-kingsverbandenvoor speciaalonderwijswordenont-bondenengeherstructureerdingrotereregio’s.In het verslagjaar heeft VOS/ABB via een enquêtegepeildwelke ondersteuning leden nodig hebben bijde invoering van passend onderwijs. Daardoor koneengoedaanbodwordenontwikkeld,ookvoordesa-menwerkingsverbanden in het voortgezet onderwijs.VervolgensheeftVOS/ABBeenhandreikingmeteenchecklistopgesteldvoordeontbindingvansamenwer-kingsverbanden in het primair onderwijs. Dezewerdgoed ontvangen en leidde tot verscheidene uitnodi-gingen voor presentaties bij besturen van samenwer-kingsverbanden.

Op30oktoberenop11en18decemberwarenerintotaal zes goedbezochte bijeenkomsten, waarop fi-nancieelspecialistBéKeizereentoelichtinggafopdebekostigingvanpassendonderwijs.Daarnaastwarenerbijeenkomstenoverdebestuurlijk-juridischevorm-geving en trainingen over de vormgeving van mede-zeggenschap binnen passend onderwijs. Alle bijeen-

A d v i e s e n d i e n s t v e r l e n i n g a a n b e s t u u r s b u r e a u s , g e m e e n t e n 2 . en samenwerk i ngsve rbanden

13

2.4 MedezeggenschapVOS/ABB beschouwt goede medezeggenschap als eenvoorwaardevoorgoedonderwijs.Datgeldtzekervoor goed openbaar en algemeen toegankelijk on-derwijs, omdat indekernwaardenvanhetopenbaaronderwijs is vastgelegd dat de openbare school een democratische organisatie is.

Sinds2007isdeWetmedezeggenschapopscholen(WMS)vankracht.UiteenevaluatievandeWMSinhetvoorjaarvan2012bleekdatinmiddels99procentvan de scholen een medezeggenschapsraad heeft.Tegelijkertijdhebbendescholennogveelvragenovereen goede inrichting van de medezeggenschap. Daar-omheeftVOS/ABBin2012samenmetdeVerenigingOpenbaar Onderwijs (VOO) een scholingsaanbod ont-wikkeld,waarvoorveelinschrijvingenkwamen.Nadriegeslaagdeexpertisebijeenkomsteninhetvoorjaarvan2012 is in het najaar nog een verdiepende training ver-zorgdinsamenwerkingmetVOO.Tijdensdetrainingenwerd ingezoomdopdepositie, takenenbevoegdhe-denvande(adjunct)-schoolleiderenbestuurder.Ookbesteedden de trainers aandacht aan communicatie met de (gemeenschappelijke) medezeggenschaps-raadengavenzeveelvoorbeeldenuitdepraktijk.Op21novemberverzorgdeVOS/ABBophetlandelijkmedezeggenschapscongres in Ede enkele succes-volleworkshops:‘Theorieversuspraktijk’en‘VerderopwegmetdeWMS’.MetdezeactiviteitenwilVOS/ABBhet democratische gehalte van de openbare en alge-meentoegankelijkescholenvoorprimairenvoortgezetonderwijsverderversterken.

komstenwerden zowel voor het primair als voor hetvoortgezet onderwijs georganiseerd.

2.3 KrimpSteeds meer schoolbesturen merken dat de bevol-kingskrimp in grote delen van het land doorzet. BijVOS/ABB komen veel vragen binnen over de wijzewaarop besturen hierop kunnen anticiperen. In hetlandelijkegebiedwordtdeoplossingsomsgezochtinfusiestussenopenbareenbijzonderescholentotsa-menwerkingsscholen.Ookdeoprichtingvanintegralekindcentra,waarinonderwijsenopvangmetelkaarsa-menwerken,biedtkansen.VOS/ABB streeft samen met de Vereniging Open-baarOnderwijs (VOO),mede in het licht van krimp,op langere termijn naar de realisatie van het concept ‘school’, dat uitgaat van funderendonderwijs zonderonderscheidende denominaties.

Beleidsmedewerkers zijn in verschillende plaatsen,zoals Etten-Leur en Exel, betrokken bij fusiebespre-kingenofhetgoedstroomlijnenvandecommunicatieinkrimpsituaties.Deadviseursgevenookregelmatigpresentaties over dit thema. Binnen de contactgroe-penwordenveelspecifiekevragenbeantwoord.Indeeerstehelft van2012 isgewerktaandehandreiking‘Groeiendoorkrimp’,die inhetnajaar isverschenenen aan alle leden verzonden: eerst voor het primair onderwijs en daarna een aangepaste versie voor het voortgezet onderwijs. Over de gevolgen van demo-grafischekrimpophetonderwijsendemogelijkema-nierenwaaropditkanwordenaangepakt,wordenmetenige regelmaat praktijkvoorbeelden gepubliceerd inhetmagazineSchool!.

14

2.5 Educatief partnerschapToenmalig minister Marja van Bijsterveldt van OCWliet begin 2012 weten zwaar in te zetten op ouderbe-trokkenheid,alsonderdeelvanhaaractieplannenvoorbeter presteren in het onderwijs. De besturenorganisa-tiesinhetfunderendonderwijs,waaronderVOS/ABB,hebben hier meteen op gereageerd en aangegeven datzijheteenbelangrijkthemavonden,waarvoorzegraag de handen ineen wilden slaan. De organisaties stelden voor om het thema te verbinden aan eigen ini-tiatieven. Ineen formeeloverleg tussendeorganisatiesendeministerinaprilisafgesprokendathetthemaDe school als waardengemeenschap in 2012 verder zou worden uitgewerkt.Desamenwerkendeorganisatiesmaakteneen overzicht van projectactiviteiten. VOS/ABB nam detaakopzichomheteducatiefpartnerschapmetou-ders binnen het openbaar en algemeen toegankelijkonderwijs te versterken.Dit past bij de kernwaardenvan het openbaar onderwijs: samenleven en samen vormgeven aan de samenleving. Het ging er de minister bij deze activiteiten vooral om dat scholen enerzijds de meerwaarde gaan inzien van de school als waardengemeenschap en anderzijds geïnspireerd worden om het thema prominent op de agendatezettenenconcreetuittewerken.Hetstre-ven is dat scholen ouderbetrokkenheid als vanzelf-sprekendinhunvisieenschoolbeleidinbedden.OCWstelde300.000eurobeschikbaarvoorditproject,datdoordegezamenlijkebesturenorganisatiesterhandisgenomen.VOS/ABBheeftomtebeginnenhaarvisieopeduca-tiefouderschapuitgewerktenoppapiergezet.Omdedoelentebereikenzijnvervolgenstussenseptemberendecember2012diverseproductenontwikkeld,diescholenkunneninzetten.

Dezeproductenzijnbegin2013daadwerkelijkbeschikbaargekomenvoordeleden.Hetgaatom:

* Katern ‘Educatief partnerschap’ (geschreven in 2012,verscheneninfebruari2013).Praktischehand-vattenvoorbesturenenscholenomeducatiefpartner-schapmetoudersteontwikkelen. * Survey instrumentomdestandvanzakenmetbe-trekking tot ouderbetrokkenheid te kunnen meten.Hiervoorzijntweeenquêtesontwikkeld:éénvoorou-ders en één voor leraren.Het instrument is gepubli-ceerd in januari 2013.

* Gastlessen op pabo’s, omaankomende leraren albewust temakenvanhetbelangvaneducatiefpart-nerschap met ouders en hun ondersteuning te bieden bij de communicatie met ouders. De gastcolleges wer-den in 2012 ontwikkeld en in het voorjaar van 2013gegeven.Dezegastlessenzijn–opaanvraagenalsmaatwerk–ookopeenaantalbasisscholenverzorgd.

* Inspiratiekalender met 150 praktijkvoorbeeldenvoor de leerkracht in het primair onderwijs.Het doelvandezekalender isomleerkrachtenbewust tema-ken van verschillende levensbeschouwingen en dekernwaarden van openbaar onderwijs bij hen onderde aandacht te brengen. De Inspiratiekalender be-vat praktische handreikingen voor de dagelijkse on-derwijspraktijk.Dekalender is in2012ontwikkeldenverschijntvóórdezomervan2013ineenoplagevan1000 exemplaren. Dit product is ontstaan uit een sa-menwerkingmetdeStichtingDagvanRespectenuit-geverijKwintessens.De Inspiratiekalender geeft ookvormaanburgerschapsontwikkeling.

15

2.6 KindcentraVOS/ABBheeftin2012eeneigenvisieontwikkeldopintegralekindcentra,zoalsdie inNederlandmeerenmeervandegrondkomen.IndezevisieisvastgelegddatVOS/ABBscholenwilondersteunenbijhetverken-nen van andere schooltijden, mits dat past bij de plaat-selijke situatie. De samenwerking tussen opvang enonderwijs kan verderworden versterkt,met als doeleendoorgaandepedagogischelijnvoorkinderenvan0tot13jaar.VOS/ABBziethiertoekomstin,maarte-kentaandathetweleenzorgvuldigeaanpakvereist.

In het verlengde hiervan is VOS/ABB betrokken ge-weestbijdeoprichtingvandeVerenigingIkOok,eennieuwe vereniging van sterrenscholen en integrale kindcentra.Daarvoorzijninhetverslagjaardevoorbe-reidingengedaanendestatutenopgesteld. In febru-ari 2013 isdeverenigingdefinitief opgericht,waarbijVOS/ABB bijzonder lid werd. Zo staat VOS/ABB aan de wieg van een nieuw concept in het onderwijsland: hetintegralekindcentrum,waarinopvangenonderwijsopéénlocatiewordenaangeboden.

DekinderopvangorganisatieCOKDinDordrechtvroegin 2012 naar demogelijkheid om lid te worden vanVOS/ABB.Naaraanleidingvanditverzoekisbekekenwat voor beide partijen de voordelen van dit lidmaat-schapkunnenzijn.HetbestuurvanVOS/ABBtoondezich voorstander. In november is de vraag voorge-legd aan de algemene ledenvergadering, die na een kortetoelichtingakkoordging.Deachtergrondhiervanis dat schoolbesturen en kinderopvangorganisatieselkaar kunnen versterken en – als ze allebei lid zijn- ookgezamenlijkondersteuningkunnenaanvragenbijVOS/ABB.NadeALVinnovemberisgewerktaanvoorwaarden voor het lidmaatschap voor kinderop-

vangorganisaties. In 2013 zullen de statuten gewijzigd moetenwordenomditmogelijktemaken.

2.7 School aan ZetSchool aan Zet is een programma dat scholen acti-veertenhelptomdekwaliteitvanhetonderwijs(nogverder) teverbeteren.HetprojectwordtgefinancierddoorhetministerievanOCW.Doelisscholen,zowelinhet primair als voortgezet onderwijs, te ondersteunen op vijf aandachtsgebieden,waarvandebelangrijkstezijn: omgaanmet verschillen (omv) enHRM/lerendeorganisatie. In deze aandachtsgebieden biedt VOS/ABB een ge-sprekkencyclusopdeelnemendebasisscholen.

DaarnaastwerktVOS/ABBmeeaaneendeelprojectvanSchoolaanZetvoortaal-ofrekenzwakkescholen.Diewordenbezochtenkrijgennaeenintakeenauditeenontwikkelagendaaangeboden. In2013wordtdeinzet voor dit project uitgebreid.

2.8 CrisiscommunicatieDespecialeledenservice‘Eerstehulpbijcrisiscommunicatie’heeftinhetverslagjaarineenbehoeftevoorzien.Ledenwetendezegratisservicesteedsbetertevindenalsersprakeisvaneenincident.Eristientallenkereneenberoepgedaanop de communicatiespecialist van VOS/ABB. De ‘eerstehulp’,diedirectwordtverleendalseenlidbelt,varieertvansparrenoverdejuisteaanpakendebenadering van de pers in een crisissituatie tot het opstellen van brieven aan ouders en persberichten.

In 2012 is het besluit genomen dat de dienstverlening op het gebied van crisiscommunicatie wordt uitgebreid metdemogelijkheidomviaVOS/ABBtegenkostprijs

16

een woordvoerder in te huren, zodat schoolbesturen daar veel minder geld aan hoeven te besteden dan wanneerzeditregelenmetcommerciëleaanbieders.

2.9 LedenvoordeelHet lidmaatschap van VOS/ABB wordt voor school-besturen extra interessant door het ledenvoordeel dat deverenigingbiedt.Erisinmiddelsbijeenhelereeksleveranciersledenkortingbedongen.Deafsprakenva-riërenvancollectieveinkoopcontractentotvoordeligeledentarieven. In 2012 heeft VOS/ABB nieuwe part-ners aan het rijtje toegevoegd.

Verhaalkosten bij schadeInfebruaritekendedirecteurRitskevanderVeeneensamenwerkingscontractmetBSASchaderegeling.Deregeling houdt in dat leden van VOS/ABB 300 euro korting krijgenopde tarieven vanBSASchaderege-ling. Het bedrijf verhaalt voor werkgevers financiëleschade die samenhangt met arbeidsongeschiktheidals gevolg van een ongeval waarvoor een derde aan-sprakelijkis.Dezeschadebestaatuitdoorbetalingvansalarisen/ofkostenvanre-integratie.OpbasisvannocurenopayberekentBSASchaderegelingvoorgerea-liseerderesultatentot10.000euronormaalgesproken15 procent, maar leden van VOS/ABB betalen slechts 12procent.Datkomtneerop300europerzaak,ter-wijldewerkgevernatuurlijkookprofiteertvanhetbe-haalde resultaat.

KantoorartikelenInhetvoorjaarkondenledenvanVOS/ABBaanhakenbijeeninkoopcollectiefvoorkantoorartikelen.Dever-enigingheeftditcollectiefissamenwerkingmetdecol-lega-besturenorganisatiesopgezet.Werkgeversinhetonderwijskunnenhiermeetot40procentbesparenop

deaanschafvankantoorartikelen.DitgoederesultaatisredenvoorVOS/ABBomditcollectieftepromoten.

Communiceren met oudersWelexclusiefvoorVOS/ABBisdeledenkortingoptrai-ningenovereffectiefcommunicerenmetouders.Voorwerkgevers in het onderwijs kan het interessant zijndeze trainingen op een studiedag voor het personeel telatenverzorgen.DoordeafsprakenmetVOS/ABBgeeftDriehoektrainingsinds201210procentkortingopdekostenhiervan.

TaaltrainingenHet Genootschap Onze Taal heeft op verzoek vanVOS/ABB taaltrainingen voor leraren, managers en bestuurders in het primair en voortgezet onderwijs ont-wikkeld.Dezetrainingenzijnbovendienextravoorde-lig voor leden (15procent korting).De taaltrainingenworden op de eigen locatie en op maat gegeven. De taaltrainingenvanhetGenootschapOnzeTaalzijnbe-doeldomscholenenschoolbesturenopeenfoutlozewijze met hun stakeholders te laten communiceren.Dit streven vanVOS/ABB staat in het teken van deoptimalisering van het imago van het openbaar en al-gemeentoegankelijkonderwijs.

Flyers en brochuresOokinteressantisdemogelijkheiddieVOS/ABBbiedtombrochuresenflyersteverzorgentegenextravoor-delige tarieven.VOS/ABBwerkthiervoorsamenmethetSchiedamsebureauMoMuMedia,datjongevorm-geverswerkervaringlaatopdoen.

Overig ledenvoordeelAleerderhadVOS/ABBafsprakengemaaktvoor le-denkortingopcursussenvanFIAC,asbestinventarisa-

17

tiesdoorbureauOesterbaai,verzekeringenviaAonenpayroll-oplossingen bij Randstad. Bovendien kunnenledenmeedoenmethetinkoopcollectiefEnergievoorScholen.MetaldezeactiviteitenwilVOS/ABBdeaan-geslotenonderwijswerkgeversdemogelijkheidbiedentotfinancieelvoordeeleneenstroomlijningvandeor-ganisatie.

2.10 PublicatiesTer ondersteuning van de schoolbesturen heeft VOS/ABB in 2012 diverse publicaties uitgegeven. Een overzicht:

• Handreiking ‘Groeien door krimp’, in twee edi-tiesvoorhetprimairrespectievelijkvoortgezetonder-wijs. De handreikingen gaan in op de gevolgen vandemografischekrimpvoorhetonderwijsendemanierwaaropschoolbesturendaarmeekunnenomgaan.Aandeordekomenpersoneels-enhuisvestingsbeleid,fi-nanciënendespecifiekepositievanhetopenbaarenalgemeentoegankelijkonderwijs.Dezepublicatieszijnsamengesteld onder leiding van senior beleidsmede-werkersHansTeegelbeckersenSilviaSchoutenvanVOS/ABB.Zijkondenrekenenopinhoudelijkebijdra-gen van leden uit het hele land. De handreikingen‘Groeien door krimp‘ zijn verschenen inmei (primaironderwijs) en november (voortgezet onderwijs) 2012.

• Brochure ‘Openbaar onderwijs en de gemeen-te’. Dit is een toelichting op de bijzondere relatie die bestaat tussen het openbaar onderwijs en het ge-meentebestuur. Deze brochure is gebaseerd op de Wetgoedonderwijs,goedbestuuruit2010.Seniorbe-leidsmedewerker Janine Eshuis van VOS/ABB heeftdeze publicatie samengesteld in samenwerking met

deVerenigingNederlandseGemeenten(VNG).De brochure is verschenen in mei 2012.

• Handreiking ‘Checklist ontbinding samenwer-kingsverbanden’, in het kader van passend onder-wijs.Deze checklist werd ontwikkeld door VOS/ABBonder verantwoordelijkheid van de PO-Raad ter on-dersteuning van de inrichting van een nieuwe struc-tuur voor passend onderwijs. Deze uitgave is samen-gestelddoorsenior-beleidsmedewerkersKlaasteBosenSilviaSchoutenendoorfinancieelexpertBéKeizer.Dehandreikingisverscheneninmei2012.

• Het katern ‘Fondsenwerving in het onderwijs’ gaatoverdemogelijkhedenvanalternatievegeldstro-men voor scholen en hun besturen en de wijze waarop zijdiekunnenaanboren.DitkaternisopverzoekvanVOS/ABB geschreven door Deny de Jong van het In-stituutFondsenwerving.Dit18ekaternuitdebekendeVOS/ABB-reeksverscheeninseptember2012.

• De handreiking ‘Vormgeving medezeggen-schap binnen passend onderwijs’, die in oktober2012 is verschenen, is samengesteld door beleidsme-dewerkers Janine Eshuis en Simone Baalhuis vanVOS/ABB.Dezehandreikinggaat in opdeWetme-dezeggenschap op scholen en de op te richten onder-steuningsplanraden.

Alle publicaties zijn gratis aan de leden van VOS/ABB toegezonden en/of digitaal beschikbaar gemaakt viahet besloten ledengedeelte van de website www.vosabb.nl.

18

3.1 Campagne School!WeekIn 2012werd voor het eerst landelijk campagne ge-voerdvoorhetopenbaarenalgemeentoegankelijkon-derwijs.DeactieSchool!Weekvondinplaatsinweek12van2012.Datwasdeweekvan19tot23maart.De organisatie was in handen van VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO).

DehoofddoelenvandeSchool!Week: 1.Vergrotenvandeaantrekkelijkheidvanhet openbaarenalgemeentoegankelijkonderwijs; 2. Zorgen voor positieve associaties bij het merkopenbaarenalgemeentoegankelijk onderwijs;

3.Versterkenvandeledenbindingbijde achterban van VOS/ABB en VOO.

De voorbereidingen voor de campagne begonnen in 2011, toen de website www.openbaaronderwijs.nu werd gebouwd, een logo werd ontworpen en een digi-taalhandboekwerdsamengesteld.Vervolgensisge-ïnvesteerdineenspecialeactiekrantvanachtpagina’som scholen en hun besturen te inspireren tot de orga-nisatievaneigenSchool!Week-activiteiten.

Deze actiekrant verscheen begin februari 2012 enwerdineenoplagevan12.000stuksmeegestuurdmetmagazineSchool!vanVOS/ABBenVOO,datzelf inhet hart een uitneembare poster had met het logo met deslogan‘Ikbenwelkom’.Daarnaastwerdenpostersop groot formaat gedrukt, die tegen verzendkostenbesteldkondenworden.Vandeposterszijner2500besteld. Van de actiekrant zijn nog eens 2000 extra

exemplaren verspreid via studiedagen, ledenbezoe-kenennabestellingen.

CommunicatieVoor, tijdens en na de School!Week heeft VOS/ABB gezorgd voor een goed communicatie-of-fensief.De actiewerd groot aangekondigd inmaga-zineSchool!,indiversenieuwsberichtenopdewebsite www.vosabb.nl en op www.openbaaronderwijs.nu (en door VOO op voo.nl) en op Twitter via twee accounts: het bestaande account @VOSABB en het nieuwe ac-count@ikbenwelkom(endoorVOOop@VOO_NL).Tenslottezijnpersoonlijkee-mailsuitgegaannaarle-denenzijndekansenvandecampagnebesprokentijdensledenbezoeken.Veelscholenenbesturenpik-ten de campagne op en deden mee. Er werd van alles georganiseerd: veel open dagen op basisscholen, een tv-spotjeopderegionaleOmropFryslân,debattenendebatwedstrijden, teamdagen, flashmobs, lipdubs ennogveelmeer.Scholenblekenbijzondercreatiefinhetbedenkenvanmanierenomdemeerwaardevanhunopenbaarenalgemeentoegankelijkonderwijsoverhetvoetlichttebrengen.Daarmeetrokkenzijveelpositie-vemedia-aandacht,wathielpbijhetbereikenvandeeerstetweehoofddoelen.

Inbreng VOS/ABBVOS/ABB had een stevige inbreng tijdens de School!Weekdooropeenaantalscholenworkshopsvoor het personeel te verzorgen. Dat varieerde van eengroteconferentiemetworkshopsvooralhetper-soneel van een schoolbestuur (Den Helder) tot het spelenvanhetnieuwe trainingsspel ID!eeopenkelescholen.DitspelisdoorVOS/ABBontwikkeldenwaskortvoordeSchool!Weekgereed.Hetheefttotdoelleerkrachtenopspeelsewijzebewusttemakenvande

3 . I d e n t i t e i t s g e b o n d e n a c t i v i t e i t e n

19

kernwaardenvanhetopenbaarenalgemeentoegan-kelijkonderwijsendemanierwaaropzijerconcreetindeklaswerkvankunnenmaken.Ditblijktindepraktijkgoed tewerken.Hetspelenmetkernwaardenmaaktleerkrachtenbewustvanhuneigeninbrengenzetaantotnadenken.

EvaluatieNaafloopvandeSchool!WeekheeftVOS/ABBinaprileenevaluatie-onderzoekuitgevoerdondereenaantalledendieaandecampagneweekhebbenmeegedaan.Dereactiesopdeactiewarenvrijwelunaniempositief.Opmerkelijk waswel dat de actie vooral in hetmid-denennoordenvanhetlandwerdopgepikt.Limburg,Noord-BrabantenZeelandblevenduidelijkachter. Indetoekomstzalaandezeregio’smeeraandachtbe-steed moeten worden.

De actiewebsite www.openbaaronderwijs.nu werd ten tijdevandecampagne,infebruarienmaart,dagelijksrondde175keerbezocht. Indemaandmaartkreegdeactiesiteintotaal5302bezoekers.Depagina’smetbestelformulieren voorhet actiemateriaal enhet trai-ningsspelID!eewerdenhetvaakstbezocht.

HettrainingsspelID!ee,dateenheldereVOS/ABB-uit-stralingen–vormgevingheeftgekregen,wordtpositiefontvangen. De reacties na studiedagen zijn erg goed. Het wordt gezien als een waardig instrument. Het werd gelanceerdvoordeSchool!Weekeninapril2012wa-ren140spellenà25euroverkocht.Nadezepiekliepdeverkoopinderestvanhetjaargewoondoor.Voorts viel op dat scholen weinig gebruik hebbengemaakt van het speciale aanbod van partners van VOS/ABB. Het ging om (veelal ideologische) work-shops voor personeel en theatervoorstellingen die

met korting werden aangeboden. Wellicht moet ermeerhelderheidzijnoverdekostenervanenmoethetaanbodaangescherptworden,waarbijdenadrukmoetliggenophetpraktischenutervan.Op lokaal niveau zijn de School!Week-activiteitengoedopgepiktdoordelokaleenregionalemedia.Opde website www.openbaaronderwijs.nu en in de actie-krantstondenduidelijketipsovereenefficiënteenef-fectievebenaderingvandemedia.Oplandelijkniveauverliep het benaderen van de media moeizaam. Onder andere het Jeugdjournaal werd benaderd, maar dat toonde geen belangstelling. De financiële evaluatie toont aan dat het actieteambinnen de begroting is gebleven. Voor het secretariaat van VOS/ABB was het een arbeidsintensieve periode doorhetuitleverenvandebesteldeposters,actiekran-tenenspellen.DesamenwerkingmetVOOkanbeter.Hieroverwordenvoordetoekomstnadereafsprakengemaakt.

Overhetgeheelgenomenkandeverenigingtrotszijnopdebehaalderesultaten.BeslotenisdanookomvandeSchool!Weekeenjaarlijksterugkerendevenementtemaken.

3.2 Kinderconferentie Hope XXLInsamenwerkingmethetjongereninitiatiefHopeXXLheeftVOS/ABBin2012voorheteersteenkindercon-ferentiegeorganiseerd.Hetevenementwasbestemdvoor kinderen uit groep 7. Zij werden op 25mei ophoog niveau verwelkomd in de Euromast in Rotter-damvooreenheuse‘topconferentie’metlezingenenworkshops over grote wereldvragen, zoals vrede enveiligheid,duurzaamheidenkinderrechten.Bijna100kinderendedenmeeenzijondertekendenmetelkaareenmanifestvooreenbeteretoekomst.

20

VOS/ABB sluit hiermee aan op het jongereninitiatiefHopeXXL,dat streeft naar eenbeterewereld.Hier-voorisgekozenomdatdekernwaardenvanhetopen-baar onderwijs nauw aansluiten bij deze idealen. Het evenement vloeide voort uit de contacten rond de School!Week 2012 en zal in de toekomst tijdens deSchool!Weekgeorganiseerdworden.Tijdensdekinderconferentiewerdeenprijsvraagge-lanceerd: een ontwerpwedstrijd voor een wereldvlag. RotterdamTheHagueAirport steldeopverzoekvanVOS/ABB twee retourtickets naar Londen beschik-baar. Later in het jaar is de prijs uitgereikt aan een12-jarige jongenuitDenHaag.FotograafWouterdeWintermaaktetijdensdekinderconferentieeenfoto-seriedieopdewebsitevanVOS/ABBtebekijkenwas.Het KRO-programma ‘Hemelbestormers’ opRadio 2besteeddeaandachtaande‘topconferentie’opdeEu-romast.

3.3 BurgerschapsvormingActiefburgerschapmaaktsindseenaantaljarendeeluitvandekerndoeleninhetonderwijs.Scholenmoe-tenhieraandachtaanbesteden,maarkunnenzelfbe-palen hoe ze dat doen. VOS/ABB ziet het als een van haar opdrachten om scholen te ondersteunen bij het vormgeven van goed burgerschapsonderwijs. Burgerschapsonderwijs kent drie thema’s: identiteit,democratieenparticipatie.Hetgaateromdatkinderenlerenwiezijzelfzijnenwatzijinhunlevenbelangrijkvinden(eigenidentiteitontwikkelen),maarookdatzijlerenopbasisvanwederzijds respectnaarelkaar teluisteren en op een positieve manier om te gaan met meningsverschillen (democratie). Ten slotte is het de bedoelingdatzijlerenomzelfeenactievebijdrageteleveren aan de maatschappij (participatie).In augustus 2012 bracht de Onderwijsraad het advies

‘Verdermet burgerschap in het onderwijs’ uit. Hierinconstateerde de raad dat ‘de ontwikkeling en imple-mentatie van burgerschapsonderwijs een complexe opdrachtvoorscholenblijkt tezijn’.Volgensde raadkomtdatdoordatdewetgevingopditgebiedonduide-lijkis,terwijler(nog)geenbewezeneffectievemetho-des en instrumenten voor dit onderwijs zijn.

In deVolkskrant reageerdebeleidsmedewerkerMar-leenLammersvanVOS/ABBophetadvies.Zijgafaandatversterkingvanhetburgerschapsonderwijsnodigis,maardathetgeenverplichtvakmoetzijn. ‘Het ismeer dan dat, het gaat om de hele cultuur binnen de school’,aldusLammers.InmagazineSchool!vanVOS/ABBenVOOreageerdeMennoHurenkamp, onderzoeker aan deUniversiteitvanAmsterdam.Hijpleittejuistwelvooreenapart–enverplicht–vakburgerschapopschool.WaarLammersbang isdateenapart vak leidt tot ‘uurtjesafvinken’,meent hij dat burgerschap pas serieus wordt genomen als het getoetst wordt. Dediscussie isnognietafgelopen,maarduidelijk isdatburgerschapeenhotitemis.Hetgaaterzekerinhetopenbaarenalgemeentoegankelijkonderwijsomjonge mensen te leren mee te doen in een democra-tischemaatschappij.Deminister vanOCWhadzicheind 2012 nog niet over het advies van de Onderwijs-raaduitgelaten.Dit onderwerp komtongetwijfeldop-nieuwinhetnieuws.VOS/ABBblijfthetonderwerpvol-gen en zal waar nodig het beleid op dit punt trachten te beïnvloeden.

3.4 Levensbeschouwelijke vormingLevensbeschouwelijke vorming is in de visie van VOS/ABBbij uitstek een taak voor het openbaar enalgemeen toegankelijk onderwijs. Openbare scholen

21

kunnenhiermeevormgevenaanhunactiefpluriformeopdracht en aan de kernwaarden van openbaar on-derwijs.Deeerstekernwaardeisimmersdatiedereenwelkom is, ongeacht afkomst of levensbeschouwing.Een andere kernwaarde is dat de openbare schoolaandachtheeftvoorlevensbeschouwingen.Daaromishet een van de speerpunten van VOS/ABB om open-bareenalgemeentoegankelijkescholentehelpeneengoede invulling te geven aan levensbeschouwelijkevorming.

Inde visie vanVOS/ABB iser eenduidelijk verschiltussenlevensbeschouwelijkevormingengodsdienstigofhumanistischevormingsonderwijs(G/HVO).LessenG/HVOovereenspecifiekestromingwordenopbasis-scholen georganiseerd door het Dienstencentrum voor G/HVO,mits ouders hierom vragen.VOS/ABBheeftinhetverslagjaareenconvenantondertekendwaarindeverenigingverklaartG/HVObijdeledentebevor-deren. In het voortgezet onderwijs wordt (nog) geen G/HVOverzorgd,maarinhetverslagjaariseeneerstepilot gestart bij de openbare scholengroep Pontes Pie-terZeemaninZierikzee.

Alle kinderen bereikenDeG/HVO-lessenbereikennietállekinderen–zezijnimmersalleenbestemdvoordiekinderendieerdoorhun ouders voor worden opgegeven. VOS/ABB vindt het belangrijk dat álle kinderen opbasis vanweder-zijds respect onderwijs krijgen over de verschillendelevensbeschouwingen en godsdiensten in de wereld. Deverenigingstreeftdaaromnaaraandachtvoor le-vensbeschouwing en godsdienst in het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs, náást de G/HVO-lessen. In het verslagjaar zijn op diverse scholen en in contactgroepen presentaties en scholing verzorgd

over de invulling van levensbeschouwing in het open-baar onderwijs. Hiervoor is contact gelegd met het CentrumKinderfilosofieNederland.VOS/ABB heeft in dit kader het verslagjaar onder-steuning verleend aan het afstudeeronderzoek vandocente InekeStruijk uitGorinchem.Zij behaalde in2012haarmastertitelmetdescriptie ‘Dezinvan le-vensbeschouwing inhetopenbaaronderwijs’.DaarinintroduceerdeStruijkhetbegrip‘actievetolerantie’,datvolgens haar hetmerk van de openbare school kanworden.Zijbetoogtdatscholenállekinderenmoetenhelpen om een levenshouding met morele waarden te ontwikkelen.Daarvoor is het nodig dat kinderennietalleen leren om tolerant tegenover andere mensen te zijn,maarookdatzeelkaarwerkelijklerenbegrijpen,zodatzezelfkeuzeskunnenmakenoverparticipatieindesamenleving.MagazineSchool!vanVOS/ABBenVOOpubliceerdeinmei2012overditonderzoek.

3.5 DiversiteitAandachtvoorseksuelediversiteitmaaktsinds1de-cember2012officieeldeeluitvandekerndoelenvanhet primair en voortgezet onderwijs in Nederland. Dit betekentdatscholenaandachtmoetenbestedenaanseksuelediversiteit.VOS/ABBmaaktevoordescho-len eenpraktischehandreiking, die in december on-line werd gezet: de Factsheet Diversiteit. Hierin vin-den scholen onder meer lessuggesties en beleid om (homo)discriminatieopschooltevoorkomen.Dat VOS/ABB hier zo snel mee aan de slag ging, komtdoordatjuistbinnenhetopenbaarenalgemeentoegankelijkonderwijsaandachtenrespectvoorver-schillendeseksuelegeaardhedeneenkernwaardeis.Openbarescholendieneneenafspiegelingvandesa-menleving te zijn, en dat geldt zowel voor de leerlin-genpopulatie als voor het personeel.

22

VOS/ABB ziet dat het nodig is om binnen diversiteitsbe-leid expliciet aan te geven dat transgenders, homo- en biseksueleleerlingenenlerarenvollediggeaccepteerdworden. Eerst en vooral op de openbare en algemeen toegankelijkeschool.Indekernwaardenvanhetopen-baaronderwijsstaatimmersdatelkeleerlingwelkomisendatelkpersoneelslidbenoembaaris.

3.6 Diploma Openbaar OnderwijsOp14pabo’sinNederlandkunnenstudentenalsextrahetDiplomaOpenbaarOnderwijshalen.Dezepabo’svindenhetwaardevolomdezemoduletekunnenaan-bieden.Depraktijkwijstuitdatstudentenergraagge-bruikvanmaken.Metditdiplomaopzakwordenzeim-mers extra interessant voor openbare schoolbesturen, wathunkansopeenbaanvergroot.In de speciale module leren pabo-studenten alles over het specifieke karakter van het openbaar onderwijs,wordenzeeigengemaaktmetdekernwaardendiedebasisvandatkaraktervormenenlerenzehoezedekernwaarden in de dagelijkse onderwijspraktijk aanbod kunnen laten komen. VOS/ABB heeft een bro-chure uitgegeven onder de titel ‘Daarom! Openbaaronderwijsverbindt’.Daarinstaanondermeerdespe-cifieke competenties vaneen leraar in het openbaaronderwijs.

Het Diploma openbaarOnderwijs is ontwikkeld doorVOS/ABBinsamenwerkingmetdeVerenigingOpen-baarOnderwijs. Dewerkgroep pabo-VOO-VOS/ABBkomttweekeerperjaarbijeen.Depabo’sstellenzelfhet curriculum voor het diploma samen, waarbij de werkgroepfeedbackgeeft.Het curriculum moet zo zijn opgesteld dat de gewenste kennis van openbaar onderwijs en de competenties

omdezekennisinpraktijktebrengenbijdestudentenwordenontwikkeld.Op de pabo van Saxion hebben twee beleidsadviseurs van VOS/ABB in juni 2012 opgetreden als examinator voor de leergang openbaar onderwijs.

VisitatiesIn het verslagjaar is begonnen met de eerste visitaties, diemoeten leidennaareenofficiëleaccreditatievandebetrokkenpabo’s. Inhetvoorjaarzijn tweevisita-ties gedaan aan de pabo van de Hogeschool Arnhem Nijmegen en aan de pabo Edith Stein in Hengelo. In novemberisookdepaboDeKempelinHelmondgevi-siteerd.VOS/ABBisvoorzitterenambtelijksecretarisvandevisitatiecommissieenheefthetdraaiboekvoorde visitaties opgesteld. Dat voorziet onder meer in een documentenanalyseeneenbeoordelingvaneenzelf-evaluatietraject. Na de eerste visitaties volgt een eva-luatie.Verwachtwordtdatelkepabonavijfjaarvoldoetaandeeisenvoorofficiëleaccreditatie.

VOS/ABBverzorgtopverzoekvanschoolbesturenooknascholingstrajectenover(dekernwaardenvan)open-baar onderwijs. VOS/ABB zag in het verslagjaar dat steedsmeer schoolbesturen werk willenmaken vanhun openbare identiteit en eraan hechten dat hun leer-krachtenzichbewustwordenvandespecialewaardevan openbaar onderwijs. Sommige schoolbesturen hebben het Diploma Openbaar Onderwijs verplicht ge-steldvoornieuweleerkrachten.Regelmatig verzorgen beleidsmedewerkers van VOS/ABB gastcolleges op de hogescholen. Het door VOS/ABB ontwikkelde trainingsspel ID!ee, waarmeepersoneelsleden zich de kernwaarden eigen kunnenmaken,wordtdaarbijregelmatigingezet.Datgebeurdein2012opdepabo’sinMeppel,UtrechtenHengelo.

23

3.7 TOP-scholen en TOP-symposiumHetTOP-projectvanVOS/ABBheefttotdoelkwaliteiten excellentie in het openbaar onderwijs te bevorderen. TOPstaatvoorTalentvolOpenbaarPraktijkvoorbeeld.VOS/ABBkenthetTOP-predicaattoeaanscholendienietalleengoedpresterenindekernvakken,zoalstaalenrekenen,maarooktoegevoegdewaardebiedenineenanderdomein.BinnenditprojectkaneenschoolTOP zijn op het gebied van levensbeschouwing, maat-schappelijkebetrokkenheid,partnerschapmetouders,diversiteit,actiefburgerschapofgoedbestuur.ScholenkunnenzichzelfaanmeldenalsTOP-schoolenkrijgendanbezoekvaneendelegatievanVOS/ABB,dieonderzoektofdeschoolvoldoetaandecriteriadiehiervoor zijn opgesteld. Deze criteria staan vermeld in de Toolbox Excellent Openbaar Onderwijs op de web-site www.vosabb.nl. Het gaat dan onder meer om de vraagofereenvisie is,ofdievisiegedocumenteerdenoverdraagbaar isenofdievisie inspirerend isendaadwerkelijkwordt uitgedragendoor het personeel.Oudersenleerlingenmoetenditindeonderwijsprak-tijkmerken.

Eind 2012 zijn in totaal negen TOP-predicaten uitge-reikt: zes aan basisscholen, twee aan scholen voorvoortgezetonderwijsenéénaaneenbestuurdatechtwerkmaaktvandeopenbareidentiteitvandeaange-slotenscholen.ElkeTOP-schoolisuitvoeriggeportret-teerdoptweepagina’s inmagazineSchool!. IndezeartikelenfungeertdeTOP-schoolalsgoedvoorbeeldvoor andere scholen/besturen. De stukken zijn be-doeld om te laten zien hoe een school concreet vorm kangevenaandemeerwaardevanopenbaaronder-wijs. Het TOP-project loopt door in het jaar 2013.

Symposium TOP-scholenOm de TOP-scholen een groter podium te geven en meer scholen en besturen te kunnen inspireren, isop28november inHoevelakenhetTOP-symposiumgeorganiseerd. Vertegenwoordigers van drie TOP-scholenwerdenuitgenodigdomhunverhaaltekomentoelichten.OmdatdezedriescholenelkineenanderdomeinTOPwaren bevonden, kwamen zemet ver-schillende verhalen.

Ophetsymposiumspraken:

* HansKeijmel,directeurvanopenbarebasisschool’tVierschipinArnemuiden.DezeschoolisTOPinhetdomein levensbeschouwing;*EelcoHogendijk,adjunct-directeurvanpraktijkschoolPrakticon inDoetinchem.Dezeschool isTOP inhetdomeinmaatschappelijkebetrokkenheid;*WillemKuijpersvandeStichtingMeerkring.Ditbe-stuur is TOP in het domein openbare identiteit en ima-go.Hetsymposiumwerdafgeslotendoordejongetopon-dernemerDannyMekiç,dieeenpresentatiegafoveronderwijs en innovatie. Het TOP-symposium werd drukbezochtengoedbeoordeelddoordeaanwezigen.Het sloot aan op de algemene ledenvergadering van VOS/ABB.

3.8 Plaquettes ‘Ik ben welkom’NaafloopvandeeersteSchool!Week isopverzoekvan diverse schoolbesturen een speciale plaquet-te gemaakt vanhet logo ‘Ik benwelkom’, dat op deSchool!Week-postersstondafgedrukt.Dezeplaquettevan plexiglas is bedoeld om bij de voordeur van een openbare school te hangen, zodat ouders en leerlingen meteenziendathetopenbaarenalgemeentoeganke-

24

lijkonderwijsvanenvooriedereenis.DeplaquetteistijdloosgemaaktdoorhetwoordSchool!Weekernietop te vermelden. Het plexiglas is duurzaam en weer-bestendig.De plexiglas plaquette kwam in september beschik-baarintweeformaten:21bij12,5centimeteren29,7bij17,5centimeter.Vanafseptemberkondenscholenenbesturendeplaquettebestellentegendekostprijsvanrespectievelijk20en30europerstuk.

Deeerstedrukvanenkelehonderdenplaquetteswassnel uitverkocht. Daarom is er in januari 2013 eentweedeseriebesteld.VOS/ABBblijftdeplaquetteookin 2013 en daarna aanbieden.

25

Het jaar 2012 is het tweede volledige jaar op rij waarin de splitsing tussen de verenigingsactiviteiten en de vroeger uitgevoerde consultancy-activiteiten een feitis.1 Dit schept een helder beeld voor de hiervoor be-sprokenthema’smaarookvoordefinanciën.

Netalsinhetfinancieeljaarverslag2011iserooknueenvergelijkingmetdebegrotingopgenomen. Indebegroting voor 2011 was uitgegaan van een gering overschot, € 37.000, circa 1,6% van de jaarexploitatie.

Hetverslagjaar2012isafgeslotenmeteenoverschotvan ruim € 62.000 zijnde circa 2,8% van de jaarexploi-tatie. Er is gemiddeld genomen volgens de begroting gerealiseerd. Dedirectiestelt,metgoedkeuringvanhetbestuur,aande algemene vergadering voor het exploitatiesaldo 2012 voor € 40.000 toe te voegen aan de bestem-mingsreserve Imago Campagne openbaar onderwijsen het restant ad €22.000 toe te voegen aan de alge-mene (instandhoudings) reserve.

4 . F i nanc i ën

1 Per 1 september 2009 zijn de consultancy-activiteiten ontvlochten uit de vereniging en overgedragenaanhetbureauLeeuwendaal.

Exploitatierekening over 2012

(maal € 1,000) Gerealiseerd Begroting Gerealiseerd

periode: 2012 2012 2011 Baten

Contributieopbrengsten €1.433 €1.460 €1.722

Contractdienstverlening €113 €125 €0

Detacheringsopbrengsten €70 €84 €162

Subsidieopbrengsten € 0 € 0 € 0

Overige opbrengsten € 262 € 188 € 363

Totaal Baten €1.878 €1.857 €2.247

Lasten

Personeelskosten €1.060 €1.051 €923

Verplichteninkooppersoneel €128 €119 €453

Afschrijvingen €3 €0 €2

Huisvestingskosten €116 €120 €117

Voorlichting/regionalisering €146 €107 €133

Reis-enverblijfkosten €90 €75 €85

Bureaukosten €174 €210 €201

Bestuurskosten €11 €15 €13

Overigekosten €87 €122 €111

Bijzondere last € 0 € 0 € 25

Totaal lasten € 1.816 € 1.820 € 2.062

Exploitatieresultaat € 62 € 37 € 185

4.1 Resultaat

26

De totale baten zijn in 2012 ruim € 20.000 hoger dan begroot maar ruim € 350.000 lager dan in 2011.Er is in debegrotingrekeninggehoudenmeteenlagervolumevandecontributie-inkomsten.Dithoudt verbandmeteencombinatievandemografischekrimpendaardoordalende leerlingaantallen en een aantal opzeggingen van leden. Vermeldenswaardig is dat -in tegenstel-ling tot 2011- zich een aantal nieuwe leden en le-dendieeerderzijnafgehaakt,hebbenaangemeldbij VOS/ABB.

Decontributie-inkomstenbedragenruim76%vandetotale baten, dit is in lijn met vorig jaar. De posten con-tractdienstverleningendetacheringzijninkomstendiein overlegmet het bureauLeeuwendaal zijn gereali-seerd. De overige opbrengsten zijn hoger dan begroot dooro.a.uitvoeringvanhetproject‘Eerstkiezendandelen’ (EKDD). De post overige opbrengsten betreftookcommissievanenkelecontractpartners.

Detotale lastenzijn in2012circa€4.000 lagerdanbegroot en daarmee gemiddeld volgens de begroting gerealiseerd.Hetaandeelpersoneelskostenbedraagtruim 58% van de totale lasten. Depersoneelskostenzijn€9.000hogerdanbegroot,dit is minder dan 1%. De stijging ten opzichte van 2011 isteverklarendooreengeringepersoneleuitbreiding(doorstart na stage-opdracht) en hogere uitgaven voor uitzendkrachten.Dezelaatstekostenzijnvoornamelijkontstaandoordeontwikkelingvaneennieuwewebsitedievanafhet1ekwartaal van2013 ineigenbeheerkanwordengehostenonderhouden,waardoorstruc-turelebetalingenvoorbeheeraanderdenindatboek-jaaraanzienlijkzullenverminderen.De verplichte inkoop van personeel bij het bureauLeeuwendaalisgeringhogerdanbegroot

(€8.600).Inhet1ekwartaal2012isvoldaanaanhettotalevolumevandeinkoopverplichtingzoalsdezeisafgesproken ten tijde van de eerder genoemde ont-vlechting in september 2009. Het grootste deel van 2012 is derhalve een vrijwillige inhuur van personeel opbasisvanbehoefteenkwaliteit.Het onderdeel voorlichting/regionalisering is circa €38.000hogerdanbegroot.Ditheefttemakenmethet tussentijds besluit om de uitgave ‘Groeien doorkrimp’uittebrengenendeinkoopurenvanhetprojectEKDD(‘Eerstkiezen,dandelen’).Bijhetopstellenvandebegrotingwasnoggeenreke-ninggehoudenmetde reiskostenalsgevolg vandeindiensttreding van een senior-beleidsmedewerker.Debureaukostenendeoverigekostenzijnlagerdanbegroot.Dithoudto.averbandmetaanzienlijk terug-lopende externe juridische- en advieskosten en eengunstige afrekening van de btw pro rata berekeningover 2012.

DeonderlingeverhoudingmetLeeuwendaalisnahetaflopen van de verplichte inkoop van uren opnieuwvastgelegdineenovereenkomsttussenpartijendieop31 januari 2013 als stolling van de toen al bestaande praktijkisondertekend.

Voor2013wordtrekeninggehoudenmeteensluitendebegroting. Voortzetting van de in 2012 ingezette acti-viteitenisookvoor2013hetuitgangspunt.Metnamehet verder continueren en uitvoeren van zichtbare han-delingen voor en namens leden zal voor 2013 leidend blijven. De verschillende thema’s en dossiers zijn inde voorgaande hoofdstukken uitvoerig aan de ordegeweest.

27

4.2 Financieel jaarverslag

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

De kosten van voorlichting/regionalisering zijn € 38.680 hoger dan begroot (€ 107.020). Deze verhoging wordt onder andere veroorzaakt door de uitgave ‘Groeien door krimp’ en de inkoop uren inzake het project Eerst Kiezen dan Delen.

40

overige uitgaven belastingbaten opgenomen inzake de BTW pro-rata regeling.

41

42

43

44

Bestuur openbaar lichaam op basis van WGRStichtingDeLingeborgh GELDERMALSENOLVOinSwvWaddinxveen-Boskoop WADDINXVEEN

Bestuurscommissie (art. 83 Gmw) Plateau Openbaar Onderwijs Assen ASSENBcieOpenbaarBasisonderwijsAmeland BALLUMBestuurscommissieMasterFrankeskoalle EARNWALDBcieSamenwerkingsschoolGieterveen-Oostermoer GIETERVEENBSOHoorn-Leerzaam HOORNBcieOBSMesch-Eijsden-Margraten MESCHBestuurscommissieWinklerPrins VEENDAM

Integraal bestuur B&W BenWvanTexel DENBURGBenWvanEmmen EMMENBenWvanHarlingen HARLINGENBenWvanAmeland HOLLUMBenWvanHoogezandSappemeer HOOGEZANDBenWvanLelystad LELYSTADOpenbaarPrimairOnderwijsNoordenveld RODENBenWvanVlagtwedde SELLINGENBenWvanVeenendaal VEENENDAALBenWvanVlieland VLIELANDBenWvanTerschelling WEST-TERSCHELLING

Openbare rechtspersoonRegionaalOVOKampen-Dronten KAMPENOpenbaarPrimairOnderwijsOegstgeest OEGSTGEESTReflexisOBO TERBORG

SamenwerkingsbestuurStichtingGewoonAnders ALMEREVoortgezetOnderwijsvanAmsterdam AMSTERDAMStg.deOnderwijsspecialisten/HetOnderwijshuis ARNHEMStgSamenwerkingVOinderegioSteenwijk ASSENOnderwijsgroepLeerTij-Kapriom AxelStichtingSchooltij DENBURGStgAchterhoekVO DOETINCHEMStichting Proles DuivenStg primair & voortgezet onderwijs Zuid-Nederland EINDHOVENStgAlgemeenToegankelijkOnderwijs(SALTO) EINDHOVENStichtingSCALA ELSHOUTStisamo ELSTAves,stichtingvoorprimaironderwijs EMMELOORDSwsSGVONoordoostpolderenLemsterland EMMELOORDStichtingROCWestBrabant ETTEN-LEURStichtingPrimairOnderwijsGroesbeek(SPOG) GROESBEEKStgHetPoortjeJeugdinrichtingen GRONINGEN

LedenlijstVerenigingVOS/ABBper1juli2011

45

StichtingKeender HAAKSBERGENOnderwijsstichtingZelfstandigeGymnasia HAARLEMStichtingPlatOO HELMONDStgSamenwerkingsbestuurPOMaasenWaal HORSSENDynamiekScholengroep HORSTStgAlg.ToegankelijkOnderwijs3-Stromenland HUISSENVillaPrimair HUIZENStgLekenIJssel IJSSELSTEINOnderwijsgroepPrimus JOUREOnderwijsstichtingMOVARE KERKRADEStichtingJongLeren MAASTRICHTAlliantieVONijmegene/hLandvanMaasenWaal NIJMEGENConexus NIJMEGENAlliantievoorVONijmegen-stedelijkgymn.Nijmegen NIJMEGENDelta-onderwijs OOSTERHOUTStichtingPrisma PANNINGENStgSwalmenRoervooronderwijsenopvoeding ROERMONDStgSamenwerkingsschoolYndeMande SCHIERMONNIKOOGStichtingSKOPOS SCHIJNDELStichtingTangent,Paletvanbasisscholen UDENHOUTRBOBDeKempen VELDHOVENStichtingPrimaironderwijsVenray(SPOV) VENRAYStichtingRK-enOPO“PantaRhei” VOORBURGAloysiusStichtingOnderwijsJeugdzorg VOORHOUTStichtingEduquaat WEERTStichtingSamenwerkingsbestuurZeewolde ZEEWOLDE

Bestuur stivhting samenwerkingsschool SamenwerkingsstichtingvoorVOUden UDENStichtingSamenwerkingsschoolDeOverlaat WAALWIJKStgSwsProOost-Achterhoek(PRONOVA) WINTERSWIJK

Stichting algemeen bijzonder onderwijs StichtingMediaCollegeAmsterdam AMSTERDAMStichtingAltra AMSTERDAMStichting Prodas ASTENStichtingvoorVOKennemerland BEVERWIJKStichtingVoortgezetOnderwijsCapellea/dIJssel CAPELLEA/DIJSSELStichtingFreinetschoolHeiloo CASTRICUMSEINStichtingEpilepsieInstellingenNederland CRUQUIUSStichtingGabriÙl DENBOSCHStichtingScholenaanZee DENHELDERSineLimite-StgOrthoped.Inst.Deventere.o DEVENTERStgvoorpraktijkonderwijs-OPDCDordrecht DORDRECHTStgAlgemeenBijzonderOnderwijsDeLiemers DUIVENStichting Speciaal Onderwijs Eindhoven EINDHOVENStichtingVOGemertenOmstreken GEMERTEdudelta GOESKoninklijkeAurisGroep GOUDA

46

Renn4 GRONINGENROCNoorderpoortcollege GRONINGENStichtingStrabrechtCollege HEEZEStichtingCarmelcollege HENGELOStichtingOnderwijsgemeenschap“DeHoeve” HOEVELAKENStichtingVOKerkrade KERKRADEStgKrimpenerwaardCollege KRIMPENAANDENIJSSELStichtingVoortgezetOnderwijsLelystad LELYSTADStichtingVODeVechtstreek MAARSSENStichtingRespont MIDDELBURGStichtingPraktijkonderwijsRegioNijmegen(PRO) NIJMEGENStgAlg.ToegankelijkOnderwijs‘sHertogenboscheo ROSMALENStichtingSignum ROSMALENLMCVoortgezetOnderwijs ROTTERDAMStichtingSTC-group ROTTERDAMStichtingGrafischLyceumRotterdam ROTTERDAMStichtingVOvoorSliedrechte.o. SLIEDRECHTStichtingSPON SLIEDRECHTStichtingSchoolvoorProStadskanaal STADSKANAALLentizOnderwijsgroep VLAARDINGENStichtingSWVWSNSVughte.o. VUGHTStichtingHetRijnlandsLyceum WASSENAARStichtingDeKorenburg WINTERSWIJK

Bestuur bijzonder onderwijsBijzonderneutraleschoolDeKei AADORPInstellingvoorSBOdeDelta APPINGEDAMStgInstituutVanKinsbergen ELBURGStgvoorIslamitischVOIbnGhaldoun ROTTERDAMStichtingMytylschoolTilburg TILBURG

GemeentelidmaatschapBenWvanMolenwaard BLESKENSGRAAFBenWvanBodegraven BODEGRAVENBenWvanBussum BUSSUMBenWvanLochem LOCHEMGemeenteWestland-afd.MO/Onderwijs NAALDWIJKBenWvanNeder-Betuwe OPHEUSDENBenWvanOud-Beijerland OUDBEIJERLANDBenWvanVenlo VENLOBenWvanVlissingen VLISSINGENBenWvanWoudrichem WOUDRICHEMBenWvanDeWolden ZUIDWOLDE Stichting openbaar onderwijs StichtingPriMA ABCOUDEStgOpenbaarBasisonderwijsAlblasserdam(SOBA) ALBLASSERDAMStichtingOVONoord-Holland-Noord ALKMAAR

47

StichtingRonduit ALKMAARStichtingOpenbaarPOAlmelo ALMELOStichtingOSGErasmus ALMELOStichtingScalaCollege ALPHENA/DRIJNStichtingOPOregioAlphena/dRijn(SOPORA) ALPHENAANDENRIJNStichtingMeerkring,OPOAmersfoort AmersfoortOnderwijsgroepAmersfoort AMERSFOORTBestuurAmstelveenCollege AMSTELVEENAmstelwijs,Stgvooropenbaarprimaironderwijs AMSTELVEENOpenbareStichtingSGReigersbos AMSTERDAMSamentussenAmstel&IJ AMSTERDAMStgOPOAlblasserwaard/VijfheerenlandenO2A5 ARKELDeBasis,StichtingvoorOPOArnhem ARNHEMStgVONoord-enMidden-Drenthe ASSENOnderwijsgroepZuid-HollandseWaarden BARENDRECHTStichting3Primair BARENDRECHTStgPrimairOnderwijsEemValleiEducatief BARNEVELDStichtingPRIMOOpsterland BEETSTERZWAAGStgOpenbaarBasisOnderwijsMiddenDrenthe BEILENStichtingOnderwijsPrimair BERGAMBACHTStichtingRSG‘tRijks BERGENOPZOOMStichtingSOM-SamenOnderwijsMaken BERGENOPZOOMDeGearhing BOLSWARDStgOpenbaarPrimairOnderwijsBorger-Odoorn BORGERStichtingOBSDeRegenboog BREUKELENROOBOL BUITENPOSTBasisBuren BURENStichtingOPOCK CAPELLEA/DIJSSELIntergem.St.OpenbaarBasisonderwijs(ISOB) CASTRICUMStgOVOCoevordene.o.-DeNieuweVeste COEVORDENStichtingInvitare-OpenbaarOnderwijs CUIJKStichtingCOVO CULEMBORGScholengroepVeluwezoom,StichtingvoorOPO DESTEEGStgOVODelft DELFTLibrijn DELFTMeerwerfBasisscholenDenHelder DENHELDERStichtingOpenbaarPrimairOnderwijsDeventer DEVENTERStichtingOpenbaarOnderwijsPrimair DIEMENStgvoorOpenbaarOnderwijsinDordrecht DORDRECHTStichtingopenbaarPODordrecht(OPOD) DORDRECHTStichtingJohandeWitt-gymnasium DORDRECHTStichtingSingelland-OVO DRACHTENStichtingOPOFurore DRACHTENSpilbasisscholen-OBODronten DRONTENStichtingTalentWesterveld DWINGELOOStichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Ede EDEStgEsdalCollege,SGvoorOVOinEmmene.o. EMMENStichtingRSGEnkhuizen ENKHUIZEN

48

Stichting OVO Noordoost Veluwe EPEStichtingLeerSaam ETTEN-LEURStgRadiusopenbaaronderwijsFranekeradeel FRANEKERStichtingFluvium GELDERMALSENStichtingPrimAH GIETENStichtingOPKOP GIETHOORNStgScholengroepPontes GOESBestuurOpenbaarOnderwijsGoirle(BOOG) GOIRLEStichtingOPOHofvanTwente GOORStgvoorOpenbaarVer.OnderwijsinGorinchem GORINCHEMStgBurg.Harmsmaschool,SchoolvoorOVO GORREDIJKStichtingOpenbaarVOGouda(StOVOG) GOUDAOpenbaarOnderwijsGroepGroningen GRONINGENOpenbaarOnderwijsPRESENT GROOTEBROEKStichtingOBOBoarnsterhim(BoBoB) GROUStichtingSpaarnesant-OPOHaarlem HAARLEMStichtingOPOZuid-Kennemerland HAARLEMOnderwijsstichtingArcade HARDENBERGStichtingRSGSlingerbos/Levant HARDERWIJKStichtingPROONoordVeluwe HARDERWIJKStichtingDeBlauweLoper HEERHUGOWAARDOnderwijsgroepPrimoHellevoetsluis HELLEVOETSLUISStgOpenbareBasisscholenHelmond HELMONDStgOpenbaarOnderwijsJanvanBrabant HELMONDStichtingOSGHengelo HENGELOStichtingScholengroepPrimato HENGELOStgGemeentelijkGymnasiumHilversum HILVERSUMStichtingOpenbaarBasisonderwijsHilversum HILVERSUMStichtingOpenbaarVO‘DeWaerdenborch’ HOLTENStichtingOpenbaarVOteHoogeveen HOOGEVEENBijeen!-StgOPOHoogeveen HOOGEVEENStgDr.AlettaJacobsCollege HOOGEZANDStichtingTalent,OBOHoorn HOORNStichtingAtlasCollegeHoorn HOORNStichtingOpenbaarOnderwijsHouten HOUTENStgBRAVOOBrabantsVer.OpenbaarOnderwijs KAATSHEUVELOOK-StichtingOpenbaarOnderwijsKampen KAMPENFacetscholen,vooropenbaaronderwijs KAPELLESTROOMMStgReg.OpenbaarOnd.MaasenMeierij KERKDRIELStgProloog-PrimairOpenb.OnderwijsLeeuwarden LEEUWARDENStgZMLOnderwijsNoordwestFriesland LEEUWARDENStgProloog-PrimairOpenb.OnderwijsLeeuwarden LEEUWARDENStichtingScholengroepLeonardodaVinci LEIDENStichtingStedelijkGymnasiumLeiden LEIDENStgOBSGLeiderdorp LEIDERDORPStichtingSchOOL LELYSTADStichtingStaringCollege LOCHEMStichtingPoolster(PrimairOOLochem) LOCHEM

49

StgvoorOpenbaarOnderwijsMarenland LOPPERSUMStichtingWesterwijs MARUMStichtingOnderwijsgroepZuidwest-Drenthe MEPPELStichtingPromes MEPPELStichtingOVOWalcheren MIDDELBURGStgOpenbaarVOGoeree-Overflakkee MIDDELHARNISStichtingOpenbaarOnderwijsWestland NAALDWIJKStichtingRobijn NIEUWEGEINStichtingAnnavanRijnCollege NIEUWEGEINScholengroepHolland-StichtingvoorOPO NIEUWERKERKA/DIJSSELStichtingOVONoordwijk NOORDWIJKComperio-scholenvoorOPOindeStellingwerven OLDEBERKOOPStgOPOSluis-Escaldascholen OOSTBURGStichtingOVOOoststellingwerf OOSTERWOLDEStichtingOnderwijsgroepSpoenk OPHEUSDENAllure,StgvoorOpenbaarPrimairOnderwijs OPMEERStichting Openbaar VO Oss OSSStichtingOPOGoeree-Overflakkee(SOPOGO) OUDETONGEStichtingOVOWillemdeZwijgerCollege PAPENDRECHTStgOPOPapendrecht-Sliedrecht PAPENDRECHTStichtingOPOAlbrandswaard(SOPOA) POORTUGAALStichtingACIS PUTTERSHOEKStichtingOVOHoekscheWaard PUTTERSHOEKStichtingDeMare RAALTEStichtingPPOdeLink RHENENStichtingROOS RIJSSENSOVOR ROOSENDAALStgOpenbaarBasisonderwijsWest-Brabant ROOSENDAALStichtingWolderwijs RUINERWOLDDeOmnisscholen-OPOBorsele SGravenpolderStichtingRegionaalOpenbaarBOSurplus SCHAGENStichtingPRIMOSchiedam SCHIEDAMStgOpenbaarVOSchoonhoven(STOVOS) SCHOONHOVENStichtingOpenbaarOnderwijsLandvanAltena SLEEUWIJKStichtingOPOSlochteren(OPOS) SLOCHTERENStichtingRSGMagisterAlvinus SNEEKStgvooropenbaaronderwijsOdyssee SNEEKOnderwijsgroepGalilei SPIJKENISSEStichtingProkindScholengroep SPIJKENISSEScholengroepOPRON STADSKANAALOnderwijsgroepFier STIENSStichtingOVOVlagtwedde TERAPELStichtingOVOZeeuwsVlaanderen TERNEUZENOcTHO-StgOpenbaarPrimairOnderwijsTholen THOLENStichtingOPORivierenland TIELStichtingOpmaat(OBOMiddenBrabant) TILBURGStichtingOVOTilburg TILBURGNUOVO-St.OVOUtrecht UTRECHTStichtingOpenbaarPrimairOnderwijsUtrecht UTRECHT

50

StichtingOpenbaarOnderwijsGroep(OOG) VEGHELStichtingAkkoord!primaironderwijs VENLOStichtingWijzer VLAARDINGENOpenbareScholengroepVlaardingenSchiedam(OSVS) VLAARDINGENArchipelScholen VLISSINGENStichtingVoorschotenseOpenbareSchool VOORSCHOTENStichtingOVOvanWageningenenOmstreken WAGENINGENSchoolbestuurLauwers&Eems WARFFUMStg.OpenbaarPrimairOnderwijsWassenaar WASSENAARStgOpenbaarOnderwijsWijkbijDuurstede WIJKBIJDUURSTEDEStichtingOPONobego WILHELMINADORPStichtingOpenbaarOnderwijsOostGroningen WINSCHOTENStichtingOPOWinterswijk WINTERSWIJKStgMinkemaCollegevoorOVOWoerdene.o. WOERDENStichtingOVOZaanstad ZAANDAMStichtingZaanPrimair ZAANDAMStichtingvoorOVOCambiumCollege ZALTBOMMELWereldkidz-StgOPORijn-enHeuvelland ZEISTStichtingOpenbareScholenGroepSchoonoord ZEISTStichtingIJsselgraaf ZELHEMOBASE ZIERIKZEEStgStedelijkVOZoetermeer ZOETERMEERStichtingOPOZoetermeer ZOETERMEERStichtingOpenbaarOnderwijsBaasis ZUIDLARENArchipelPrimair(vhStichtingArchipel) ZUTPHEN

51

52

ColofonJaarverslag 2012Redactie:LucyBekerBekerTekstenRedactie,SchoonhovenEindredactie:MartinvandenBogaerdt,VOS/ABBProductiebegeleiding:LucyBekerVormgeving:MomumediaBV,Schiedam

Uitgave:Vereniging VOS/ABBPolanerbaan 153440ADWoerdenTel:0348-405200Fax:0348-405205E-mail: secretariaatvereniging@vosabb.nl

Website:www.vosabb.nlTwitter: @VOSABB

Dit jaarverslag staat op www.vosabb.nl (downloads) en is niet in druk uitgebracht. Alle rechten voorbehouden.Woerden, mei 2013.

LidmaatschapHet lidmaatschap van VOS/ABB staat open voor schoolbesturen in het openbaar en/of algemeen toegankelijk onderwijs die de doelstelling van de vereniging VOS/ABB onderschrijven. Een schoolbestuur wordt lid voor alle scholen die onder zijn bevoegd gezag vallen. De contributie wordt betaald per leerling. Ook gemeenten kunnen lid zijn van VOS/ABB. Tevens zijn er verschillende abonnementsvormen mogelijk, onder meer voor samenwerkingsverbanden. De statuten van VOS/ABB staan op de website www.vosabb.nl