Jaarverslag Sportgeneeskunde 2016 · Jaarverslag sportgeneeskunde 2015 UMCU 3 1. Inleiding De...

Jaarverslag sportgeneeskunde 2014 UMCU 1

Jaarverslag Sportgeneeskunde 2016

Mei 2017 UMC Utrecht

Divisie Hersenen Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap & Sport

Prof. dr. F.J.G. Backx Drs. W.J.T.M. van der Meulen

M.A. Broekman

2 Jaarverslag sportgeneeskunde 2015 UMCU

Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Missie, Strategie en Doelstellingen 4 3. Organisatie 5 4. Productie2016 6 5. Scholing & Sportmedische begeleiding 7

Bijscholing 7 Wetenschappelijk onderwijs 7 Opleiding 7 Activiteiten ten behoeve van sportbonden en sportclubs 8

6. Overleg 9

Overlegsituaties binnen UMC Utrecht 9 Locatiehoofden overleg 9

7. Deskundigheidsbevordering 10

Deskundigheidsbevordering 10 Deskundigheidsbevordering/bijscholing medewerkers cluster Sportgeneeskunde 10

8. Netwerkfuncties cluster Sportgeneeskunde 11

Prof.dr. F.J.G. Backx 11 Drs. W.J.T.M. van der Meulen 11 Dr. B.M.A. Huisstede 11

9. Kwaliteitsbeleid 12

Kwaliteitscertificering 12 Klachtenregistratie 12

10. Wetenschappelijk onderzoek en Publicaties 13

Wetenschappelijk onderzoek 13 Publicaties 2016 14

11.Samenwerking 16

Mobility Clinic, Centrum voor sport en beweging 16 Universitair Centrum Sportgeneeskunde 17


1. Inleiding De afdeling Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap & Sport (RF&S) behoort tot de Divisie Hersenen van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU). In dat kader wordt er naast de intramurale patiëntenzorg veel aandacht besteed aan de twee andere kerngebieden binnen de trias academica: wetenschappelijk onderzoek enerzijds en opleiding en onderwijs anderzijds. In 2013 heeft de afdeling RF&S een organisatieverandering doorgemaakt. De afdeling is sindsdien opgedeeld in twee teams en wordt aangestuurd door een managementteam (MT) van 4 personen (2 medische teamhoofden en 2 teammanagers in duaal leiderschap). Het Cluster Sportgeneeskunde is onderdeel geworden van team 2 (Bewegen & Conditie). Binnen dit team wordt multidisciplinair samengewerkt op het gebied van onderzoek en patiëntenzorg. Binnen de afdeling RF&S functioneren in 2016 drie hoogleraren: Revalidatie, Sportgeneeskunde, Gezondheidswetenschappen (aandachtsgebied Fysiotherapiewetenschap ). In 2006 heeft de Sportgeneeskunde binnen het UMC Utrecht het SCAS-certificaat (Stichting Certificering van Actoren in de Sportgezondheidszorg) ontvangen. Her-certificering heeft in 2010 plaatsgevonden, met de kwalificatie Topsport Medisch Samenwerkingsverband (TMS). In 2017 zal een nieuwe visitatie plaatsvinden. De afgelopen jaren heeft het cluster Sportgeneeskunde van het UMC Utrecht zijn bestaansrecht als sportmedisch kenniscentrum aangetoond binnen (top)sportend Nederland. Naast (inter-) nationale topsporters in Nederland vinden vooral breedtesporters – voornamelijk met complexe sport gerelateerde klachten als chronisch zieken – hun weg naar ons centrum. Door aanpassingen in de organisatie wordt er steeds klantgerichter en efficiënter gewerkt.


2. Missie, Strategie en Doelstellingen

Missie & Strategie UMC Utrecht Het UMC Utrecht is één van de grootste publieke zorginstellingen van Nederland. Met ruim 12.000 mensen wordt voortdurend gebouwd aan goede zorg met als bouwstenen: kennis en mensen. Zonder nieuwe kennis over ziekte en gezondheid zal de zorg niet verbeteren en zonder mensen die deze kennis kunnen genereren, toepassen en overdragen, zullen patiënten geen betere zorg krijgen. Daarmee zijn de kernactiviteiten van het UMC Utrecht gegeven: het verrichten van toonaangevend wetenschappelijk onderzoek van “bench” tot “bedside”, het bieden van ‘state of the art’ zorg waar bijzondere kennis en expertise voor nodig is en een uitstekende opleiding bieden aan studenten, (bio)medische onderzoekers, artsen en andere zorgverleners. Dit vertaalt zich in de missie die aan al onze activiteiten ten grondslag ligt: Het UMC Utrecht wil een internationaal toonaangevend universitair medisch centrum zijn waarin kennis over gezondheid, ziekte en zorg voor patiënt en samenleving wordt gemaakt, getoetst, gedeeld en toegepast.

Doelstellingen Sportgeneeskunde De doelstellingen van het verslagjaar zijn conform het meerjarenbeleid:

Patiëntenzorg: het bieden van 2e

en 3e

lijns topreferente zorg voor top- en breedtesporters, in het bijzonder second opinions.

Onderwijs en Opleiding: het geven van hoorcolleges en werkgroep bijeenkomsten in het curriculum geneeskunde (CRU en SUMMA). Het begeleiden van coassistenten en het verzorgen van meet-the-expert bijeenkomsten. Daarnaast behoren klinische en wetenschapsstages voor semi-artsen (bijna afgestudeerde 6

e-jaars

geneeskundestudenten) tot de mogelijkheden.

Huisartsen worden zowel theoretisch als praktisch bijgeschoold op het kunnen doen van een adequaat onderzoek van het houdings- en bewegingsapparaat.

Sinds 1-1-2007 wordt de volledige opleiding tot sportarts aangeboden binnen het UMC Utrecht. Bijna ieder jaar stroomt 1 AIOS in, die achtereenvolgens de modules Cardiologie/Pulmonologie (resp. 9 en 3 maanden), Orthopedie (1 jaar), huisartsgeneeskunde (3 maanden), wetenschappelijk onderzoek (3 maanden) en sportgeneeskunde (18 maanden) doorloopt.

Wetenschappelijk onderzoek: Het doen van wetenschappelijk onderzoek binnen de volgende onderzoekslijnen: Sportblessures en Exercise is Medicine . Binnen deze twee onderzoekslijnen lopen in totaal 9 promotietrajecten.

Samenwerking: het verder versterken en uitwerken van een regionaal netwerk en het intensiveren van diverse samenwerkingsverbanden (waaronder het samenwerkingsverband met de KNVB in het UCS = Universitair Centrum Sportgeneeskunde), andere sportbonden (KNHB, KNKV, NGF) en FC Utrecht.


3. Organisatie Raad van Bestuur UMC Utrecht Prof.dr. M.M.E. Schneider voorzitter Prof. Dr. F. Miedema, vicevoorzitter en decaan Drs. M.H. van Velthuizen-Lormans, lid Kolonel A. Bek, lid (vanuit samenwerking met Ministerie van Defensie) Drs. J.E. Festen, secretaris Raad van Bestuur Divisie Hersenen Prof. dr. R. Kahn, medisch manager en voorzitter divisieleiding Prof. dr. G. Rinkel, manager Onderwijs en Onderzoek Mevr. Drs. E. Hoogervorst, manager Bedrijfsvoering Mevr. Drs. J.M. Brink-Daamen, manager Zorg Afdeling Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap & Sport (RF&S) Leiding/Managementteam:

Prof. Dr. F.J.G. Backx (Medisch Hoofd Team 2) en Drs. P. Verdegaal (teammanager Team 2) Prof. Dr. J.M.A. Visser-Meily (Medisch Hoofd Team 1) en Mevr. Drs. J. Sterk (teammanager Team 1)

Sportgeneeskunde 2016

Hoofd:

Prof. Dr. F.J.G. Backx Sportartsen: Prof. Dr. F.J.G. Backx (0.8 fte) Drs. W.J.T.M. van der Meulen (1.0 fte) Mevr. Drs. K.M. Thijs (0.5 fte) Drs. P.C.A. Lodewijks (1.0 fte) Sportartsen in opleiding: Drs. G.W. Lentjes (4

e jaars), in opleiding vanaf 1-1-2013

Dr. A.A.J. de Rotte (2e jaars), in opleiding vanaf 1-1-2015 tot 1-2-2016

Dr. T. van Assen (1e jaars), in opleiding vanaf 1-1-2016

Stafsecretariaat: Mw. M. Broekman Mw. S. McClelland Patiënten secretariaat:

Mw. E. Dekker Wetenschappelijk Onderzoek: Mevr. Dr. B.M.A. Huisstede

Dr. M.S. Brink Mevr. Drs. K. Valkenet Drs. N. van der Horst Mevr. Drs. K. Bloemen Drs. B. Habets Mevr. Drs. K. Thijs Drs. M. Winters Drs. S. van de Hoef Mevr. Drs. K. Romeijn


4. Productie Voor alle verrichtingen in het verslagjaar wordt verwezen naar tabel 1. Tabel 1. Sportmedische zorg

Productie Sportgeneeskunde 2016 UMC Utrecht

Consulten 1971

- Breedtesport

1e consult 754

2e / vervolg consult 823

Telefonisch consult 300

E- consult 55

Second opinion 39

- Topsport 0

Consult Topsport 0

Preventief Sportmedisch Onderzoek 129

- Basis (doen we i.p. niet!) 0

- Basis plus 106

- Groot Sportmedisch 17

- Topsport 6

Mobility Clinic 238

Intercollegiaal consult knie poli 238

Overig (sec maximale inspanningstesten) 417

- Sporters (suspectie op overtraindheid) 51 - 1e harttest Hartrevalidatie 224

- 2e harttest Hartrevalidatie (nameting) 103

- Inspanningstest Oncologie-onderzoek 27

- Inspanningstest Hersenen-onderzoek (CVA en VCI)

12

Totaal 2755


5. Scholing & Sportmedische begeleiding

Bijscholing Vanuit het UCS worden jaarlijks meerdere bijscholingen verzorgd, ten behoeve van:

Huisartsen: studiedagen voor huisartsen in Nederland over thema’s als sportblessures en blessurepreventie, als ook bewegingsstimulering voor chronisch zieken.

Studenten Masteropleiding Sportfysiotherapie: drie keer per jaar wordt er onderwijs gegeven aan studenten van de Masteropleiding Sportfysiotherapie over onderwerpen als Samenwerking binnen de Sportgezondheidszorg, Kwaliteit binnen de sportgezondheidszorg en Groeistoornissen bij sportende jeugdigen.

Wetenschappelijk onderwijs

Naast hoorcolleges en werkgroep bijeenkomsten in het curriculum geneeskunde (1 e en 2

e - jaars) wordt bijgedragen aan co-assistentschappen en meet-the-expert-bijeenkomsten

(4e en 5

e -jaars). In het afgelopen verslagjaar werd begeleiding gegeven aan 11 co-

assistenten (bij praktijkstages van 4 weken), 1 SUMMA-student (klinisch en wetenschappelijk; 8 maanden) en 2 semi-artsen (6

e -jaars) zowel intern als extern, en aan

4 onderzoekstagiaires (geneeskunde studenten).

In de praktijk blijkt dat studenten Geneeskunde, Bewegingswetenschappen, Biomedische Gezondheidswetenschappen, Fysiotherapie en studenten van de SUMMA-opleiding (= versnelde geneeskunde opleiding) zeer veel interesse tonen voor (onderzoek)stages op het terrein van de sportgeneeskunde. Ook postacademische bijscholingen voor huisartsen gaan geregeld over sportgeneeskunde, waarvoor inbreng vanuit het UMCU wordt gevraagd.

Sinds 2004 verzorgen Sportgeneeskunde en Revalidatiegeneeskunde het blok ZHB2 (Zintuigen, Houding, Beweging) in het 2

e jaar onderwijs geneeskunde (CRU 2007). Vanaf

mei 2008 wordt jaarlijks de keuzemodule Revalidatie en Sport (duur 5 weken) gegeven. Het aantal studenten dat aan deze keuzemodule deelneemt bedraagt ca. 30. Mede door de hoge beoordeling van de studenten werd deze keuzemodule ook in mei/juni 2016 gecontinueerd. In 2012 is een nieuwe keuze-module ontwikkeld betreffende De Voet. Ook deze module werd door de studenten beoordeeld met een hoog cijfer, nl. een 8.6, zodat deze ook in 2016 is aangeboden en gerealiseerd. Verschillende inhoudelijke bijdragen (theorie en praktijk) werden vanuit de sportgeneeskunde geleverd.

Opleiding sportartsen In 2006 zijn het UMC Utrecht en het SMC van de KNVB erkend door het NIOS (Nederlands Instituut Opleiding Sportarts) en vormen beide instanties sinds 2007 een nieuwe structurele opleidingsplaats tot sportarts. Sinds die tijd volgen gemiddeld 4 sportartsen in opleiding op 5 verschillende opleidingsplaatsen (cardiologie, pulmonologie, orthopedie, huisartsgeneeskunde en algemene sportgeneeskunde in Utrecht en Zeist) de specialisatie tot sportarts in onze regio. Drs. W.J.T.M. van der Meulen is vanaf 1-1-2012 hoofdopleider en zit uit dien hoofde in het Concilium. Prof. Dr. F.J.G. Backx is plaatsvervangend hoofdopleider. Op 25 september 2012 heeft de visitatiecommissie voor het laatst een bezoek gebracht aan de afdeling. Zij gaven destijds aan dat een aantal verbeteringen, i.h.b. in het opleidingsjaar Orthopedie daadwerkelijk moest worden doorgevoerd, aangezien anders de erkenning in het gedrang zou komen. Hierop is actie ondernomen en is de deelopleiding orthopedie per 1-8-2013 overgegaan naar het Antonius Ziekenhuis te Nieuwegein. Hierop heeft de RGS de Opleiding Sportgeneeskunde een erkenning gegeven tot 25 september 2017. Per januari 2015 is het lokaal Opleidingsplan Sportgeneeskunde, Opleidingsregio Utrecht e.o. in een volledig nieuwe versie geaccepteerd waarmee het voldoet aan de moderne opleidingsvereisten, met het nieuwe competentiegericht opleiden. Hervisitatie vindt plaats op 13 juni 2017.


Activiteiten ten behoeve van Sportbonden en Sportclubs

Sportartsen hebben in 2016 voor de volgende bonden diensten verricht c.q. adviezen verstrekt in werkgroepen en/of medische commissies:

KNVB (Voetbalbond)

KNGU (Gymnastiekbond)

KNHB (Hockeybond)

KNZB (Zwembond)

KNKV (Korfbalbond)

NGF (Golf Federatie) Sportclubs waarmee samenwerkingsafspraken bestaan, ook vanwege spoedconsulten:

- FC Utrecht (1 sportarts en 1 AIOS sportgeneeskunde) gedetacheerd vanuit het UMC Utrecht

- UZSC (Ned. Kampioen waterpolo) - Dalto en OVVO (korfbal)


6. Overleg

Overlegsituaties binnen UMC Utrecht

Binnen het UMC Utrecht bestaan verschillende overlegsituaties. Sommige op structurele, andere op meer incidentele basis. Op structurele basis binnen de afdeling RF&S vindt plaats:

1x per 2 weken is er een Medisch overleg, waar alle sportartsen deel aan nemen. Hierin worden organisatorische en beleidsmatige agendapunten besproken en bediscussieerd.

Maandelijks overleg tussen revalidatieartsen en sportartsen (het zogenaamde RaSp-overleg).

1x per 2-3 weken is er een zorgoverleg tussen sportartsen en de coördinator van het patiënten secretariaat om allerhande logistieke zaken door te nemen en, waar mogelijk, te verbeteren.

1x per 2 weken is er een sportradiologiebespreking, waar bijzondere en discutabele röntgenopnames opnieuw worden beoordeeld door radiologen en sportartsen, in aanwezigheid van stagiaires. Op verzoek van collega's van de KNVB en FC Utrecht worden ook complexe foto's van hun patiënten bediscussieerd.

1 keer per maand vindt overleg plaats met de deelopleider cardiologie, waarbij afwijkende ECG’s worden besproken van patiënten die onze afdeling bezochten.

1 x per maand participeert een sportarts in het multidisciplinaire Hartrevalidatie overleg met als doel beleidsmatige en inhoudelijke zaken met elkaar af te stemmen.

1x per 3 maanden worden lopende zaken en voortgang besproken tussen de afdeling Orthopedie en Sportgeneeskunde inzake de Mobility Clinic Knie.

1x per kwartaal vergadert de Regiegroep Mobility Clinic over alle onderdelen (Knie, Enkel/Voet en Spine), waarbinnen de sportgeneeskunde structureel bijdraagt.

Op indicatie vindt multidisciplinair overleg plaats met orthopeden, cardiologen, internisten, neurologen, neurochirurgen, plastisch chirurgen, apotheek en gipsverbandmeesters, in de hand gewerkt door de complexiteit van multidisciplinaire vraagstukken op de polikliniek sportgeneeskunde.

Locatiehoofden overleg Vanaf de start van het UCS is samenwerking en afstemming gezocht met het SMA Utrecht, gezien het feit dat het UMC en het SMA Utrecht op een steenworp afstand van elkaar liggen. Om periodiek met elkaar ontwikkelingen te bespreken, en elkaar te versterken, bestaat sinds 2003 het zogenoemde Locatiehoofden overleg. Dit specifieke overleg vindt 1x per kwartaal plaats, waarbij het hoofd van het SMC van de KNVB-Zeist (Drs. E.A. Goedhart), de coördinator van het SMA Utrecht (Drs. E.R.H.A. Hendriks) en het medisch hoofd van de Sportgeneeskunde UMC Utrecht (Prof. dr. F.J.G. Backx) bijeen komen. Onderwerpen van gesprek zijn: omzetcijfers patiëntenzorg, eventuele waarneming qua patiëntenzorg, speerpunten qua keuringsactiviteiten, participatie in wetenschappelijk onderzoek, bezoek congressen/symposia, optreden als sprekers op bijscholingen, stageplaatsen etc. Voorbeelden van gecontinueerde afspraken: Keuringen voor zweefvliegen, duiken, parachutespringen, als ook basiskeuringen worden

niet meer verricht in Zeist (KNVB) en in het UMC Utrecht. Verzoeken dienaangaande worden steeds naar het SMA Utrecht verwezen. De sportartsen in opleiding worden gedurende hun stage 4 dagen bij het SMA Utrecht gestationeerd om ervaring op te doen met dergelijke keuringen.

De 4-jarige opleiding tot sportarts kan in zijn geheel worden ingevuld met stageplekken op de drie voornoemde locaties, incl. het Antoniusziekenhuis (Nieuwegein/Utrecht) en Gezondheidscentrum Houten (huisartsenstage).

Bijscholingsactiviteiten worden uitgewisseld c.q. verdeeld onder de medewerkers van de drie locaties.


7. Deskundigheidsbevordering

Deskundigheidsbevordering In het verslagjaar 2016 is door medewerkers van de Sportgeneeskunde, o.a. door het houden van voordrachten, bijgedragen aan kennisoverdracht en deskundigheidsbevordering van de verschillende doelgroepen, bijvoorbeeld: Onderzoekers van de afdeling RF&S van het UMC Utrecht via Broodje Research-

besprekingen. Huisartsen, o.a. door het invullen van studiedagen Revalidatie-artsen. Op het Jaarsymposium van de VRA werd een presentatie gegeven

over Exercise is Medicine. Fysiotherapeuten van de masteropleiding Sportfysiotherapie over Groeistoornissen bij

sportende jeugdigen alsook over Samenwerking binnen de Sportgezondheidszorg en Kwaliteit binnen de sportgezondheidszorg .

1e en 2

e jaars studenten geneeskunde en co-assistenten als ook semi-artsen.

Thema bijeenkomsten voor AIOS sportgeneeskunde (2x/maand 3 uur) Collega-sportartsen door een bijdrage aan de voordrachten op het VSG congres.

Deskundigheidsbevordering/bijscholing medewerkers cluster Sportgeneeskunde In het verslagjaar 2016 hebben medewerkers van het cluster Sportgeneeskunde regelmatig wetenschappelijke avonden bijgewoond van de VSG. Ook zijn medewerkers vertegenwoordigd geweest op de volgende congressen en cursussen:

ACSM’s Annual Meeting + World Congress on Exercise is Medicine, Boston USA; 31 mei t/m 4 juni 2016

Sportmedisch Wetenschappelijk Jaarcongres Vereniging voor Sportgeneeskunde (VSG), Ermelo 24 - 25 november 2016


8. Netwerkfuncties cluster Sportgeneeskunde

Prof. dr. F.J.G. Backx Voorzitter Wetenschappelijke AdviesRaad VSG Lid Landelijk Overleg Sport- en Gezondheidsonderzoek (LOSO) Lid Wetenschappelijke Adviesraad Nea International Voorzitter Medische Commissie KNKV

Voorzitter Medische Commissie KNZB

Plv. hoofdopleider Sportartsen Lid Programmaraad Sport & Society Lid Executive Team Sport & Society Lid Regiegroep Mobility Clinic Voorzitter Kernteam Hoogleraren aangaande Mobility Clinic Reviewer voor verschillende internationale vaktijdschriften

Drs. W.J.T.M. van der Meulen

Hoofdopleider Sportartsen

Bondsarts Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU) i.h.b. trampolinespringen

Lid Medische Commissie Koninklijke Nederlandse Hockeybond (KNHB)

Lid Sport Medische Raad Nederlandse Golf Federatie (NGF)

Bondsarts Nederlandse Handbal Verbond (NHV): aandachtsgebied: Nationale Herenlijn

Lid werkgroep EZIS Revalidatie en Sportgeneeskunde (elektronisch patiënten dossier)

Lid Concilium NIOS

Lid Werkgroep Hersenletsel (VSG)

Lid Werkgroep Hartrevalidatie UMC Utrecht. Dr. B.M.A. Huisstede

Lid Projectcoördinatoren-overleg LOSO

Werkgroep Marathon van Utrecht (Onderzoek en Voorlichting)


9. Kwaliteitsbeleid

Kwaliteitscertificering

Sportgeneeskunde van het UMC Utrecht heeft het SCAS-certificaat ontvangen (zie figuur 1). SCAS staat voor Stichting Certificering van Actoren in de Sportgezondheidszorg. De SCAS houdt zich bezig met het onpartijdig vaststellen van de vakbekwaamheid van personen die zich richten op de begeleiding van sporters en de behandeling van sportblessures, evenals het onpartijdig vaststellen van de kwaliteit van de (opleidingsinstituten) en van de cursusinhoud voor die beroepen. Tevens het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn. Certificering is in de afgelopen jaren, ook in de gezondheidszorg, in het middelpunt van de belangstelling komen te staan. Certificering zegt in eerste instantie overigens nog niets over de kwaliteit van zorgverlening, maar richt zich primair op het inzichtelijk maken van de vakbekwaamheid van de beroepsbeoefenaar en het niveau van de (opleidingsinstituten). Figuur 1: Logo SCAS

Het UMC Utrecht heeft in juli 2016 het JCI kwaliteitskeurmerk (Chicago-USA) opnieuw behaald. JCI is een gerenommeerd Amerikaans keurmerk op het gebied van kwaliteit in de gezondheidszorg met de patiënt als referentiekader. JCI toetst aan een patiëntgericht normenkader waarbinnen kwaliteit en patiëntveiligheid centraal staan.

Klachtenregistratie In 2016 zijn er betreffende de afdeling Sportgeneeskunde geen klachten binnengekomen.


10. Wetenschappelijk onderzoek en publicaties

Wetenschappelijk onderzoek

Gestimuleerd vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is in 2001 door de Raad voor Gezondheidsonderzoek (RGO) een onderzoeksprogramma samengesteld (incl. overheidsgelden) waardoor bundeling is ontstaan van 4 universitaire onderzoekscentra om de gesignaleerde lacunes aan kennis eendrachtig aan te pakken. Dit leidde tot het LOSO (Landelijke Organisatie van Sport- en Gezondheidsonderzoek). Utrecht kon daar in 2002 bij aanhaken. LOSO-partners zijn Groningen (UMCG/Centrum voor Sportgeneeskunde), Amsterdam (VUmc/EMGO) en Maastricht (MUMC+). In 2009 is

het Erasmus MC als 5e

LOSO partner toegetreden. Door de resterende sport gerelateerde expertise binnen het UMC Utrecht (epidemiologie, endocrinologie, cardiologie) te combineren met de door RGO en Zon MW blootgelegde lacunes in onderzoeksthema's is een onderzoeksprogramma ontwikkeld dat de overkoepelende titel Load and Capacity (Belasting en Belastbaarheid) meekreeg. Dit programma van het nieuw ingerichte cluster Sportgeneeskunde werd mede geïnspireerd door het ZonMw-programma Sport, Bewegen en Gezondheid (2004), waarin 3 prioriteiten werden onderscheiden, te weten: 1. Preventie door sport en bewegen 2. Behandeling met behulp van sport en bewegen 3. Sport gerelateerde aandoeningen; preventie en curatie. Binnen het UMC Utrecht programma Load and Capacity (1 en 2) zijn de onderzoeksactiviteiten gecondenseerd tot de onderzoekslijnen:

Sportblessures (sport als doel)

Exercise is Medicine, zijnde (P)reconditionering als ook sport en bewegen voor

chronisch zieken (sport als middel) Binnen de betreffende onderzoekslijnen lopen 9 promotietrajecten, te weten: Drs. Marinus Winters Mediaal tibiaal stress syndroom Drs. Karin Valkenet Preconditionering en ademspiertraining bij operatiepatiënten Drs. Manon Bloemen Spina bifida en trainingsprogramma’s Drs. Nick v.d. Horst Hamstringblessures in het amateurvoetbal (HIPS-1 en 2) Drs. Karin Thijs Vrouwenvoetbal en blessures Drs. Bas Habets Achillestendinopathie in relatie tot core stability Drs. Kalynda Romeijn Risicofactoren op blessures bij marathonlopers Drs. Sander van de Hoef Hamstringblessures in het amateurvoetbal (HIPS-3) Drs. Kristel Lankhorst Gezondheid en sport voor chronisch zieke kinderen


Publicaties 2016 Published internationally

Habets B, Smits HW, Backx FJ, van Cingel RE, Huisstede BM. Hip muscle strength is decreased in middle-aged recreational male athletes with midportion Achilles tendinopathy: A cross-sectional study. Phys Ther Sport 2016 Sept 13 [Epub ahead of print]

Smits DW, Huisstede B, Verhagen E, van der Worp H, Kluitenberg B, van Middelkoop M, Hartgens F, Backx F. Short-term absenteeism and health care utilization due to lower extremity injuries among novice runners: a prospective cohort study. Clin J Sports Med 2016 Nov; 26(6): 502-509

Bloemen MA, Takken T, Backx FJ, Vos M, Kruitwagen CL, de Groot JF. Validity and reliability of skill-related fitness tests for wheelchair-usig youth with spina bifida. Arch Phys Med Rehabil 2016 Sep 12 [Epub ahead of print]

Valkenet K, Trappenburg JC, Hulzebos EH, van Meeteren NL, Backx FJ. Effects of pre-operative home-based inspiratory muscle training programme on perceived health-related quality of life in patients undergoing coronary bypass graft surgery. Physiotherapy 2016 Apr 16 [Epub ahead of print]

Kemler E, Thijs KM, Badenbroek I, Van de Port IG, Hoes AW, Backx FJ. Long-term prognosis of acute lateral ankle ligamentous sprains: high incidence of recurrences and residual symptoms . Fam Practice 2016 Dec; 33(6): 596-600.Epub 2016 Aug 17.

Thijs KM, Zwerver J, Backx FJ, Steeneken V, Rayer S, Groenenboom P, Moen MH. Effectiveness of shockwave treatment combined with eccentric training for patellar tendinopathy; a double-blinded randomized study. Clin J Sports Med 2016 June 22 [Epub ahead of print]

Braber TL, Mosterd A, Prakken NH, Rienks R, Nathoe HM, Mali WP, Doevendans PA, Backx FJ, Bots ML, Grobbee DE, Velthuis BK. Occult coronary artery disease in middle-aged sportsmen with a low cardiovascular

risk score; the Measuring Athlete’s Risk of

Cardiovascular Events (MARC) study. Eur J Prev Cardiol. 2016 Oct 23(15): 1677-84.

Valkenet K, Trappenburg JC, Schippers CC, Wanders L, Lemmens L, Backx FJ, van Hillegersberg R. Feasibility of exercise training in cancer patients scheduled for elective gastrointestinal surgery. Dig Surg. 2016; 33(5): 439-47.

Van der Valk ES, Smans LC, Hofsttetter H, Stubbe JH, de Vries M, Backx FJ, Hermus AR, Zelissen PM. Decreased physical activity, reduced QoL and presence of debilitating fatigue in patients with Addison’s disease. Clin Endocrinol (Oxf).2016 Sep 85(3): 354-60.

Van der Horst N, van de Hoef S, Reurink G, Huisstede B, Backx F. Return-to-play after hamstring injuries: A qualitative systematic review of definitions and criteria. Sports Med 2016 Jun;46(6):899-912. doi: 10.1007/s40279-015-0468-7.

van Vulpen JK, Velthuis MJ, Steins Bisschop CN, Travier N, van den Buijs BJ, Backx FJ, Los M, Erdkamp FL, Bloemendal HJ, Koopman M, de Roos MA, Verhaar MJ, Ten Bokkel-Huinink D, van der Wall E, Peeters PH, May AM. Effects of an exercise program in colon cancer patients undergoing chemotherapy. Med Sci Sports Exerc. 2016 May; 48(5): 767-75.

Winters M, Moen MH, Zimmermann WO, Lindeboom R, Weir A, Backx FJ, Bakker EW. The medial tibial stress syndrome score: a new patient-reported outcome measure. Br J Sports Med. 2016 Oct;50(19): 1192-9.

Hespanhol Junior LC, Huisstede BM, Smits DW, Kluitenberg B, van der Worp H, van Middelkoop M, Hartgens F, Verhagen E. De NLstart2run-study: economic burden of running-related injuries in novice runners participating in a novice running program. J Sci Med Sport. 2016 Oct; 19(10): 800-4.

Kok LM, Huisstede BM, Voorn VM, Schoones JW, Nelissen RG. The occurrence of musculoskeletal complaints among professional musicians: a systematic review. Int Arch Occup Environ Health 2016 Apr; 89(3): 373-96.

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26694846

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26694846


Kluitenberg B, van der Worp H, Huisstede BM, Hartgens F, Diercks R, Verhagen E, van Middelkoop M. De NLstart2run-study: training-related factors associated with running-related injuries in novice runners. J Sci Med Sport. 2016 Aug 19(8): 642-6.

Kluitenberg B, van Middelkoop M, Verhagen E, Hartgens F, Huisstede B, Diercks R, van der Worp H. The impact of injury definition on injury surveillance in novice runners. J Sci Med Sport. 2016 Jun; 19(6): 470-5.

Backhuijs TAM, Joosten H, Zanen P, Nathoe HM, Meine M, , Doevendans PA, Backx FJG, Rienks R. Are the current guidelines for performing sports with an ICD too restrictive? Br J Cardiol 2016 March;23:16–20 doi:10.5837/bjc.2016.008

Kemler HJ, Krist MR, van de Port IGL, Hoes AW, de Wit GA, Backx FJG. Economic evaluation of a soft ankle brace compared to tape in acute lateral ankle ligamentous sprains. Clin Res Foot Ankle 2016 Oct 28; 4: 212; doi: 10.4172/2329-910X.1000212

Published nationally

Winters M, Eskes M, Weir A, Moen MH, Backx FJG, Bakker EWP. De behandeling van het medial tibiaal stress syndroom: een uitgebreide samenvatting en update van een systematische literatuurstudie. Sport & Geneeskunde 2016; 49(2): 44-45.

Huisstede BMA, Smits DW, Verhagen E, Worp H van der, Kluitenberg B, Middelkoop M van, Hartgens F, Backx FJG. De NLStarttoRun-studie; korte termijn verzuim en zorggebruik door hardloopblessures van de onderste extremiteit bij beginnende hardlopers. Sport & Geneeskunde 2016; 49(2): 18-22.

Lodewijks PCAM, Lentjes GW, Backx FJG. Sportarts en orthopeed; geen concurrent maar complementair; Een opiniërend overzicht naar aanleiding van een landelijke inventarisatie onder Nederlandse sportmedische instellingen. Sport & Geneeskunde 2016; 49 (3):16-21.

Winters M, Moen M, Zimmermann W, Lindeboom M, Weir A, Backx FJG, Bakker E. De medial tibiaal stress syndroom score: een nieuwe patiënt gerapporteerde uitkomstmaat. Sport & Geneeskunde 2016; 49(3): 28-31.


11. Samenwerking Mobility Clinic, Centrum voor sport & beweging

Mobility Clinic van het UMC Utrecht is een unieke plek voor innovatieve zorg voor mensen met

complexe problemen aan het steun- en bewegingsapparaat. Medisch specialisten vanuit de

afdelingen orthopedie, sportgeneeskunde en reumatologie werken hierin multidisciplinair

samen. Daardoor kunnen bijna alle patiënten al na het eerste polibezoek rekenen op een duidelijke diagnose en helder behandeladvies. Mobility Clinic startte met zorg voor mensen met complexe knieproblemen en breidt later uit naar andere complexe indicaties aan het steun- en bewegingsapparaat. De knie poli

Het onderdeel knie van Mobility Clinic is gestart in september 2014 en richt zich op complexe sportletsels en patiënten die vanwege complexe klachten elders uitbehandeld zijn. Ook patiënten met relatief eenvoudige knieproblemen in combinatie met reuma of diabetes zijn welkom evenals relatief jonge patiënten met een versleten knie als gevolg van artrose Op de “knie poli” werken de volgende mensen samen:

orthopedisch chirurgen sportartsen

reumatologen

specialisten in opleiding

fysiotherapeuten

gipsverbandmeesters

polikliniek-assistenten Zij doen dit onder leiding van:

Prof. dr. D.F.S. Saris, orthopedie

Prof. dr. F.J.G. Backx, sportgeneeskunde

Prof. dr. J.M. van Laar, reumatologie Er zijn in principe 2 groepen patiënten die multidisciplinair worden gezien: 1. Patiënten verwezen naar de orthopedie waarbij sport een belangrijke rol speelt bij het

knieprobleem. Deze patiënten krijgen een afspraak op het multidisciplinaire MD-spreekuur van de orthopedie op woensdagmiddag tussen 13-14 uur. Het gaat om circa 4 patiënten per week.

2. Patiënten verwezen naar de sportgeneeskunde met een meniscusprobleem, recent knietrauma, gescheurde kruisband of knieschijf die uit de kom is gegaan. Deze patiënten krijgen een afspraak op het MD-spreekuur van de sportgeneeskunde op woensdagmiddag tussen 13-14 uur. Het gaat om circa 2 patiënten per week.

Voor alle andere knie-patiënten geldt dat ze monodisciplinair gezien worden door een arts van het specialismen waarnaar verwezen is. Echter het is altijd mogelijk om direct (tijdens het lopende spreekuur) een specialist van het andere specialisme (die ter plekke aanwezig is) in consult te vragen. In 2016 vond 2x per maand de Mobility Clinic Enkel-Voet plaats met 2 orthopeden, 1 sportarts en 1 revalidatie-arts. Een begin is gemaakt met de Mobility Spine, waarbij nadrukkelijk op verzoek van de Raad van bestuur UMC Utrecht samenwerking wordt gezocht met het Diakonessenziekenhuis Utrecht/Zeist. Dit kan er toe leiden dat in de loop van 2017 ook sportgeneeskunde qua menskracht vanuit het UMC wordt ingebracht in het Diak.


Universitair Centrum Sportgeneeskunde (UCS)

Het UCS, i.h.b. de afdeling RF&S van het UMC, is de afgelopen 14 jaar meerdere samenwerkingsverbanden aangegaan. Deze zijn te splitsen in: 1. Regionale ziekenhuizen 2. Fysiotherapiepraktijken Ad 1): Samenwerking Regionale ziekenhuizen

Met de volgende ziekenhuizen zijn structurele afspraken gemaakt: - Amstelland Ziekenhuis (Amstelveen): snelle doorverwijzing operaties naar orthopedie. - Diaconessenhuis (Utrecht/Zeist): doorverwijzing operaties, inclusie t.b.v. onderzoek,

- Antonius Ziekenhuis (Nieuwegein/Leidsche Rijn): opleidingsplaats orthopedie voor sportartsen i.o. (2

e jaar en pulmonologie (1

e jaar)

- Bergmankliniek (Naarden): doorverwijzing operaties (orthopedie). Ad 2): Samenwerking met Fysiotherapiepraktijken

- In 2015 is op proef een middagspreekuur in een fysiotherapiepraktijk in Houten gestart (1x/maand). Dit is ondertussen uitgegroeid tot een vaste buitenpoli voor sporters, waar de behandelend fysiotherapeut vraagtekens bij zet. Dit kan ook beschouwd worden als ‘’education on demand’’, daar de behandelend fysiotherapeut bij het sportarts-consult aanwezig is.

- Een soortgelijk initiatief vindt maandelijks plaats met het Academie Instituut in Utrecht. - Ook vanuit sport fysiotherapiepraktijken in Mijdrecht/Wilnis en Leidsche Rijn zijn

verzoeken binnengekomen om ook daar als consult maandelijks complexe sportpatiënten te zien.

Jaarverslag Sportgeneeskunde 2016 · Jaarverslag sportgeneeskunde 2015 UMCU 3 1. Inleiding De...

Documents

Transcript of Jaarverslag Sportgeneeskunde 2016 · Jaarverslag sportgeneeskunde 2015 UMCU 3 1. Inleiding De...