Jaarverslag Middelburg 2016...* Molenwater 99, Stadsschouwburg [geveltekening, Fierloos architecten]...

Jaarverslag MiddelburgMiddelburg 2016 van het Walchers Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit

INHOUDSOPGAVE

Inleiding 03

De werkwijze, het team en de openbaarheid 04

Kader van wet- en regelgeving 06

Bijeenkomsten van het WARK in 2016 09

Selectie van afgegeven adviezen 13

Het WARK in getallen 23

Nawoord 25

Aanbevelingen 26

Personalia 27

tekst: Aerlant Cloïn

statistiek: Pieter Meulmeester

afbeeldingen voorblad (vlnr): * Generaal Eisenhowerlaan 25, CSW Toorop [3D-visualisatie Conix RDBM architecten]* Molenwater 99, Stadsschouwburg [geveltekening, Fierloos architecten]* Nieuwstraat 25, aanpassingen Rijksmonumentale woning [foto voorgevel WTS architecten]* particuliere woning Park Rittenburg, kavel 61 [3D-visualisatie Baas architecten ]* Achter de Houttuinen [foto Google Streetview]

overige afbeeldingen: zie onderschriften

Jaarverslag Middelburg 2016 van het Walchers Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit, pagina 2 van 27

INLEIDING

De gemeente heeft de wettelijke taak om te zorgen voor een goede omgevingskwaliteit.Die zorgplicht betreft de woon-, leef- en werkomgeving die veilig, gezond en aantrekkelijk moet zijn. Het belang van burgers betreft welzijn, welvaart en welstand.

Een gemeente heeft verschillende instrumenten om invulling te geven aan die zorgplicht. Middelburg zette daar in het verleden onder andere een welstandscommissie, een monumentencommissie en een kwaliteitsteam voor in. Vanaf 2016 is er het nieuwe Walchers Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit (WARK), dat niet alleen die drie functies combineert, maar ook daadwerkelijk op een andere manier te werk gaat. Hoe dat werkt leest u verderop.

Verder is er de nieuwe nota Ruimtelijke Kwaliteit, waarvan is afgesproken dat die na een jaar voor het eerst zal worden geëvalueerd. Dit jaarverslag kan daarvoor een basis vormen.

Het adviesteam bestond uit twee architect-leden en daarvoor een plaatsvervangend lid, alle benoemd door de gemeenteraad. Deze drie leden zijn praktiserend architect, maar niet woonachtig of werkzaam in Middelburg. Verder bestaat het WARK uit twee monumentendeskundigen, die betrokken worden bij alle advisering m.b.t. Rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en alle situaties binnen het beschermd stadsgezicht. Ook voor de monumentendeskundigen is er een plaatsvervangend lid en geldt dat allen zijn benoemd door de gemeenteraad. Het WARK kan in voorkomende gevallen een beroep doen op specifieke deskundigheid van aanvullende adviseurs. Bij dewat grotere of belangrijkere plannen, of plannen waarop in een initiatiefstadium moet worden geadviseerd, werden regelmatig twee kwaliteits-adviseurs voor architectuur en stedenbouw betrokken: de vroegere leden van het kwaliteitsteam.

Ook dit jaarverslag is integraal van opzet. Er zijn dus geen aparte verslagdelen meer voor welstandsplannen of monumentenplannen en voor het eerst behelst dit jaarverslag ook de advisering die in het verleden het kwaliteitsteam betrof.

Een aantal aanbevelingen zijn in de tekst cursief geplaatst en op blz 26 opgesomd.


DE WERKWIJZE, HET TEAM EN DE OPENBAARHEID

Het WARK vergadert om de drie weken, steeds op donderdag vanaf 9u00. Maar ook in de tussenliggende periode is er regelmatig contact per email. Soms wordt tussentijds een voorlopige reactie gegeven op planaanpassingen of overwegingen van aanvragers enworden in de daarop volgende vergadering die reacties formeel afgewogen en vastgelegd.

Het WARK adviseert bij reguliere plannen in hoofdlijnen op drie aspecten. De eerste daarvan is de beeldkwaliteit, te vergelijken met de vroegere welstandsadviezen. De criteria waarop plannen worden getoetst zijn vastgelegd in de nota Ruimtelijke Kwaliteit. Het gaat hierbij vooral om de vraag hoe een plan invloed heeft op de belevingswaarde van de openbare ruimte. Vaak gaat het dan om architectuur, over compositie, materiaal- en kleurgebruik, en vooral om hoe die zaken zich verhouden tot de specifieke context. De toetsing is binnen de commissie vooral het domein van de beide architect-leden.

Het tweede aspect is de monumentwaarde. Er zijn specifieke criteria voor opgenomen in de nota Ruimtelijke Kwaliteit, maar er is ook landelijke wetgeving op van toepassing.De achtergrond van de criteria is steeds het behoud van historische waarden en invulling geven aan de beschermde status van rijks- en gemeentelijke monumenten. De toetsing en advisering wordt vooral gedaan door de beide monumentendeskundigen van de gemeente, maar ook aanpassingen aan monumenten worden getoetst op beeldkwaliteit. Als beide invalshoeken in bepaalde gevallen niet zonder meer verenigbaar zijn, probeert de commissie toch te komen tot een integraal en afgewogen advies.

Een derde aspect waarop wordt getoetst is de inpassing in het beschermd stadsgezicht. Het gaat dan om de specifieke beeldkwaliteit van plannen in de historische kern van Middelburg en een gebied rond de Noordstraat. Ook hiervoor zijn specifieke regels opgenomen in de nota Ruimtelijke Kwaliteit. Bij de integrale adviezenworden zowel de architect-leden als de monumentendeskundigen specifiek betrokken.

Op een reguliere donderdag vergaderen de beide architect-leden steeds 's ochtends over de plannen die alleen op het aspect beeldkwaliteit moeten worden getoetst. In diezelfde ochtend bezoeken de monumentendeskundigen de diverse gebouwen en objecten ter plaatse, samen met de vakspecialist monumenten van de gemeente. In de middag is er dan een plenaire sessie.

Overigens bleek in het afgelopen jaar regelmatig dat de werkgroep in de ochtenduren tijd tekort kwam om alle bezoeken zorgvuldig af te werken. Het verdient aanbeveling hiervoor meer tijd in te plannen.

Alle adviezen zijn terug te vinden in de verslagen van de vergaderingen. Verderop in ditjaarverslag volgt hiervan een aantal aansprekende voorbeelden.

Het adviesteam heeft een aantal keer overleg gevoerd met wethouder Chris Simons (o.a. welstand) en met wethouder Johan Aalberts (o.a. monumenten). Er kwamen onderwerpen aan de orde als het functioneren van het nieuwe adviesteam, de werking van de nieuwe nota Ruimtelijke Kwaliteit, handhavingszaken, opmerkelijke casussen en een enkel advies dat door burgemeester en wethouders niet was overgenomen.


De vaste architect-leden van het team waren Aerlant Cloïn (Bergen op Zoom) en Leo Harders (Delft). Beiden zijn al enige jaren in Middelburg actief. Als één van beiden dooromstandigheden een bijeenkomst niet bij kon wonen, werd deze vervangen door architect Liesbeth Brink (Rotterdam). De vaste monumentendeskundigen van het adviesteam waren Mark Bimmel (Den Bosch) en Peter Sijnke (Middelburg). Zij werden bij gelegenheid vervangen door Marthe Stallenbergh (Rijswijk).

Bij gelegenheid werden de voormalige leden van het kwaliteitsteam nog toegevoegd aan het huidige adviesteam: Wytze Patijn (Delft) en Paul vd Grinten (Rotterdam). In deze uitgebreide samenstelling bestond het adviesteam dus uit zes leden. De hoeveelheid bijeenkomsten in deze samenstelling werd in de praktijk bepaald door het aanbod van plannen en initiatieven die zich daarvoor leenden.

De vergaderingen van het WARK zijn in principe altijd openbaar, hoewel het bij vooroverleg- en initiatiefplannen zo kan zijn dat de aanvrager/initiatiefnemer daarop geen prijs stelt. De vergaderlocatie is helaas niet een plek die ertoe uitnodigt om laagdrempelig en vrij in en uit te lopen. Namens de commissie zou ik eenieder, maar in het bijzonder bijvoorbeeld raadsleden of andere betrokkenen, willen uitnodigen om eenafspraak te maken via de secretaris van de commissie, Pieter Meulmeester, om zodoende de vergadering, of een deel daarvan, bij te wonen.

Mijn aanbeveling aan de gemeente is om aan die laagdrempeligheid wat te doen, of omaan het openbare karakter van de vergaderingen meer bekendheid te geven.


KADER VAN WET- & REGELGEVING

Er bestaat soms een tegenstelling tussen individueel en algemeen belang. Wat een particulier zou wensen of wat een onderneming profijtelijk acht kan heelgoed in conflict zijn met de voorkeur van de directe buur of de algemene kwaliteit van straat, buurt of stad.

De basis van het welstandsbeleid ligt in het onderzoek “Welstand op een nieuwe leest”,dat resulteerde in de regelgeving zoals vastgelegd in de Woningwet van 1 januari 2003. Het model was gebaseerd op het plaatsen van de welstandsbeoordeling binnen een inhoudelijk kader, het inrichten van mogelijkheden voor rechtszekerheid biedend overleg, het verhogen van de kwaliteit van de advisering en het scheppen van efficiënteen transparante procedures. In een reactie op het onderzoek gaf de toenmalige staatssecretaris van VROM twee redenen voor het bestaansrecht van het welstandstoezicht: het streven naar ruimtelijke kwaliteit en samenhang, en het reguleren en voorkómen van conflicten over bouwinitiatieven.

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) wijst bouwwerken aan die vanwege hun bijzondere cultuurhistorische waarde behouden moeten blijven. Middelburg telt zo’n 1200 rijksmonumenten. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed beheert namens het ministerie van OCW de lijst met rijksmonumenten, het monumentenregister. De visie van het Rijk op het behoud, gebruik en ontwikkelen van monumenten is vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst tussen de Rijksgebouwendienst, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Rijksbouwmeester. Op de website van de RCE zijn alle monumenten uit het monumentenregister te vinden.

Middelburg heeft daarnaast ook een lijst met circa 130 gemeentelijke monumenten én een cultuurhistorische waardenkaart (gekoppeld aan het bestemmingsplan).

Een beschermd stadsgezicht is een bijzonder cultuurhistorisch gebied. Gebouwen binnen zo'n gebied hoeven geen monumenten te zijn. De gemeente zorgt met bestemmingsplannen voor handhaving van het historische karakter en de structuur van het beschermd stadsgezicht. Bovendien is in regelgeving bepaald dat ook de omgeving van monumenten van belang is: er moet dus worden gekeken naar de kwaliteit van de directe omgeving en naar bouwwerken direct grenzend aan of in de buurt van monumenten.

Het monumentenbeleid is gebaseerd op de monumentenwet van 1988 en op de gemeentelijke monumentenverordening. Artikel 15 van de Monumentenwet 1988 stelt: “De gemeenteraad stelt een verordening vast waarin tenminste de inschakeling wordt geregeld van een commissie op het gebied van de monumentenzorg die burgemeester en wethouders adviseert over aanvragen om vergunning als bedoeld in artikel 11. Van de commissie maken geen deel uit leden van burgemeester en wethouders van de desbetreffende gemeente. Binnen de commissie zijn enkele leden deskundig op het gebied van de monumentenzorg”.


De eerste welstandsnota van de gemeente Middelburg dateerde van 2009. In deze nota stond het beleid van de gemeente op het gebied van welstand. Ook de werkwijze en de procedures voor de welstandscommissie stonden hierin beschreven.

Op 1 oktober 2010 trad de Wet algemene bepaling omgevingsrecht (Wabo) in werking. Met de Wabo is een geautomatiseerd systeem ontwikkeld voor het aanvragen en behandelen van een omgevingsvergunning. Bedrijven en burgers hebben zo nog maar te maken met één vergunning, één loket, één bevoegd gezag, één besluit en één procedure. Een aanvraag kan digitaal worden ingediend via het 'omgevingsloket online', 24 uur per dag en 7 dagen per week.

Voordat een aanvraag wordt ingediend kan men via de vergunningcheck in het 'omgevingsloket online' eerst kijken of er voor de werkzaamheden en activiteiten toestemming nodig is. Op basis van de antwoorden wordt automatisch het aanvraagformulier samengesteld. Dit formulier kan digitaal worden ingediend, evenals alle bijlagen zoals bouwplannen en –tekeningen. De aanvraag komt automatisch bij het desbetreffende bevoegde gezag terecht, die vervolgens bericht over de verdere procedure, besluitvorming en kosten. De maximale doorlooptijd voor het aanvragen van een eenvoudige omgevingsvergunning is acht weken. Voor het aanvragen van een omgevingsvergunning voor monumenten is die doorlooptijd 26 weken (de zogenaamde lange procedure).

Vanaf 1 maart 2013 heeft de minister, middels een Algemene Maatregel van Bestuur, onder andere het ambtelijk toetsen aan ‘redelijke eisen van welstand’ (weer) mogelijk gemaakt. Het huidige regime biedt gemeenten de mogelijkheid om veel bouwplannen ambtelijk te toetsen, maar laat ook ruimte om de toetsing door een onafhankelijke commissie (of stadsbouwmeester) te laten doen. Naar de letter van de AMvB is het aan B&W om een bouwplan aan een commissie voor te leggen of niet.

De nieuwe nota Ruimtelijke Kwaliteit werd aan het begin van dit jaar van kracht. Ze vervangt de vroegere welstandsnota en wat vooral opvalt is dat ze veel 'compacter' is geschreven. Ze stuurt meer op hoofdlijnen. Een belangrijk voordeel is daarmee dat de nota veel leesbaarder is geworden. Er wordt ook meer interpretatieruimte geboden en dat is voor de aanvrager meestal aantrekkelijk. Maar het kan voor de aanvrager, maar zeker ook voor andere belanghebbenden ook nadelen hebben: er is immers minder precies vastgelegd wat de spelregels zijn, de regels bieden minder houvast en daarmee ook minder rechtszekerheid. De inhoudelijke rol van het adviesteam is hiermee in mijn


ogen gegroeid, omdat deskundige en onafhankelijke interpretatie (weer) een belangrijkere rol zijn gaan spelen.

Een op handen zijnde wet die van grote invloed zal zijn, is de 'omgevingswet', die naar verwachting in de tweede helft van 2019 in werking zal treden. In 2015 begon de nieuwe regelgeving zich enigszins af te tekenen aan de horizon. De (landelijke) overheidgaat minder harde en absolute grenzen stellen, en tegelijk worden regels voor milieu, natuur, landschap, bouwen, water, (brand)veiligheid, monumentenzorg en infrastructuur, in de nieuwe omgevingswet samengevoegd.

Elke gemeente zal een 'omgevingsvisie' moeten opstellen. Die visie wordt het belangrijkste 'instrument' voor uitvoering van de nieuwe wet. In die omgevingsvisie bepaalt de overheid samen met de inwoners de waardering voor de bestaande leefomgeving, op meerdere aspecten: van de milieu- en waterkwaliteit, tot en met de leefbaarheid en ‘schoonheid’ van de gebouwde omgeving.

Er zijn Algemene Regels, waar elk initiatief aan moet voldoen, maar hier is geen vergunningensysteem aan gekoppeld. Als iets is toegestaan, bijvoorbeeld in de regels voor bouwen, in de regels voor uitstoot van vuile stoffen, of in het nieuwe bestemmingsplan, is er geen vergunning meer nodig. Provincies, waterschappen of gemeenten kunnen eigen algemene regels toevoegen, die voor het hele of voor delen van het grondgebied gelden. Het omgevingsplan vervangt o.a. de oude bestemmingsplannen.

Het omgevingsplan bevat straks alle algemene regels die voor een gebied gelden, dus ook over het uiterlijk van bouwwerken. Deze regels dienen niet geformuleerd te wordenals verboden, maar als stimulans.

Veel regels in het omgevingsplan zullen voor interpretatie vatbaar zijn en in dat geval iser wél een vergunning nodig. Als het gaat om ontwerpen, waar creativiteit en vakmanschap aan te pas komen, zijn ondubbelzinnige ontwerpregels een utopie en zal steeds een deskundige, professionele en democratische afweging moeten worden gemaakt.

De nieuwe Middelburgse nota Ruimtelijke Kwaliteit én de oprichting van het Walchers Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit kunnen worden gezien als eerste stappen op weg naar deze nieuwe praktijk. In de Omgevingswet wordt formeel niets geregeld over een welstandscommissie, maar de wet zegt wel dat er (minimaal) een onafhankelijke gemeentelijke adviescommissie moet zijn, die advies geeft over verbouwingen van rijksmonumenten, en voor veranderingen in een rijksbeschermd stads- of dorpsgezicht.

Het verdient aanbeveling Middelburg verder voor te bereiden op de komst van de omgevingswet.


DE BIJEENKOMSTEN VAN HET WARK IN 2016

Dit jaar begonnen we formeel nog als welstands- en monumentencommissie, die plannentoetste aan de welstandsnota, de monumentenregelgeving en de bepalingen m.b.t. Het beschermd stadsgezicht. De nieuwe nota Ruimtelijke Kwaliteit was namelijk wel bekend, maar nog niet officieel vastgesteld door de gemeenteraad. In maart was ook dat laatste geregeld en deed het nieuwe adviesteam formeel haar intrede.

De adviezen van het WARK in Middelburg hadden slechts betrekking op een beperkt deelvan de (ver)bouwproductie: veel van de kleinere verbouwingen zijn immers vergunningvrij. Ook van de activiteiten waarvoor wél een omgevingsvergunning of toestemming moest worden aangevraagd werd een groot deel niet voorgelegd aan het adviesteam: de aanvraag werd dan afgedaan als melding of werd ambtelijk getoetst.

Als onderdeel van de gehele procedure omgevingsvergunning was het werk van het adviesteam erop gericht om na te gaan of een ontwerp of een bouwplan voldeed aan de eisen die zijn opgenomen in de nota Ruimtelijke Kwaliteit. En of het plan in algemenerezin voldeed aan 'redelijke eisen van welstand'. In datzelfde kader waren adviezen soms niet alleen bedoeld om minimale eisen te bewaken, maar ook om (bovenop die minimaleeisen) de kwaliteit te stimuleren. Dergelijke adviezen hadden dan geen dwingend karakter, maar waren bedoeld als service naar de burger, naar de aanvrager en/of de ontwerper, om samen de ruimtelijke kwaliteit van de gebouwde omgeving op niveau te houden of naar een hoger niveau te tillen. Over het algemeen werd die inbreng door de aanvragers erg gewaardeerd.

De nota Ruimtelijke Kwaliteit gaat vaak uit van de bestaande karakteristieken van een bepaald gebied, een bepaalde omgeving, en stelt als norm dat daarin 'passend' wordt geopereerd. Op sommige plekken en in bepaalde situaties is er echter een beter alternatief denkbaar, dat niet zozeer 'passend' hoeft te zijn in de zin van 'overeenkomstig', maar dat in zichzelf een hoogwaardige kwaliteit kan toevoegen of de bestaande karakteristiek juist in positieve zin wil beïnvloeden.

De nieuwe werkwijze heeft ook invloed op de wijze van verslaglegging. Waar voorheen separate verslaglegging was van de welstandscommissie, de monumentencommissie en het kwaliteitsteam is dat nu samengevoegd. En waar voorheen de adviezen naast elkaar bestonden en zelfs tegenstrijdig konden zijn, wordt nu van de commissie verwacht een integrale afweging te maken en tot een eensluidend advies te komen: een belangrijke nuance.

Een aantal zaken zijn in de nieuwe nota anders, of minder expliciet geregeld dan in de vroegere welstandsnota. Zo zegt de nieuwe nota over dakkapellen bijvoorbeeld dat dezevaak alleen ambtelijk hoeven te worden getoetst. Het gaat dan om dakkapellen die passen binnen het bestemmingsplan, die niet aan de voorgevel zitten en ook niet aan deopenbare weg, en nog aan een aantal andere standaardvoorwaarden voldoen. Als het voorstel niet binnen deze regels past, wordt het voorgelegd aan het adviesteam. Het adviesteam heeft dan echter geen vaste regels meer om aan te toetsen. In de vroegere welstandsnota waren die regels er wel. Er waren regels voor het maximale aantal en de maximale breedte van dakkapellen aan de voorgevel, die ook nog per gebied konden verschillen. Een vuistregel was en is nog steeds dat zo'n dakkapel niet groter mag zijn dan 50% van de breedte van het dakvlak of van de onderliggende gevel. Het voordeel van dergelijke regels is dat de aanvrager op voorhand duidelijkheid kan hebben, dat de


commissie / het adviesteam in voorkomende gevallen dezelfde lijn trekt, en dat de gemeente haar eventuele afwijzing op voorhand dus beter heeft onderbouwd.

Het verdient aanbeveling om te bezien op welke wijze met minder gedefinieerde regelstoch voldoende consequent kan worden adviseerd, danwel om op essentiële punten toch opnieuw een aantal spelregels te formuleren.

Bedrijventerrein Arnestein is met de invoering van de nieuwe nota volledig welstandsvrijgeworden. Het adviesteam c.q. de vroegere welstandscommissie heeft daar nooit volledig positief tegenover gestaan, omdat ze van mening was dat vooral de zone langs de N57 in haar ogen behoed zou moeten worden voor een wildgroei aan reclame-uitingen en/of andere eventuele negatieve ontwikkelingen. Nu, na ongeveer een jaar, ishet nog veel te vroeg om conclusies te trekken of dit wel of niet daadwerkelijk gebeurt.

In de nieuwe nota is ook het terrassenbeleid opgenomen en onderdeel van dat beleid zijn afspraken over terrasboten. In de praktijk komen we regelmatig aanvragen tegen waarbij in feite aan de definitie van een terrasboot wordt getornd. Het adviesteam heeft zich steeds op het standpunt gesteld dat een 'terrasboot' herkenbaar moet blijven als boot, en dat er geen ruimte is voor veel bouwkundige invulling van het terras-oppervlak. Het lijkt verstandig een dergelijke regel ook op te nemen in de nota.

Tot het straatbeeld van Middelburg behoren veel privé stoepen, kelderluiken en stoephekjes. Voor dergelijke zaken zijn nu nauwelijks regels opgenomen in het vastgestelde beleid. Het adviesteam is van mening dat dat wel wenselijk zou zijn, maarmet uitdrukkelijke opmerking dat juist niet gestreefd zou moeten worden naar eenduidigheid of gelijkvormigheid.

Regelmatig hebben aanvragen betrekking op het plaatsen van isolerend glas in monumentaal geveltimmerwerk. Opties als achterzetramen of -beglazing, toepassing van monumentenglas, aanpassen van raamdetaillering, het vervangen van ramen in een iets afwijkende detaillering, etc. worden daarbij steeds zorgvuldig afgewogen. Het monumentenbelang vraagt vaak om handhaving van oorspronkelijk materiaal en uitvoering. Bij authentiek glas is vervanging eigenlijk niet eens aan de orde. Daar staat tegenover dat een voordeel van nieuwe ramen kan zijn dat bijvoorbeeld ook de luchtdichtheid van de constructie kan worden verbeterd. Het plaatsen van achterzetramen biedt dan een combinatie van beide voordelen, maar ook daarmee wordt het 'beeld' wel veranderd. Overigens bepaalt ook de draai-(of schuif-)richting van bewegende delen het uiteindelijke historische beeld. Juist ook op dit onderwerp blijft advisering altijd echt maatwerk.

Nieuwe ontwikkelingen op technisch gebied worden door het adviesteam gevolgd. Zo is er in de binnenstad nu een woning voorzien van vacuümglas: een type dubbelglas waarbij de spouwruimte daadwerkelijk vacuüm is getrokken, hetgeen mogelijk is dankzijhele kleine en transparante afstandhoudertjes tussen de beide ruiten. Op die manier is een hoge isolatiewaarde mogelijk met een hele dunne glasconstructie, toepasbaar in historische ramen met dito detaillering. We volgen het resultaat op langere termijn, zowel esthetisch als technisch. Vooralsnog zien we hierin een nieuw en bruikbaar, weliswaar kostbaar, alternatief voor de soms onwenselijke aantasting van historische waarden ten behoeve van energetische verbetering.

Zoals gezegd is de leesbaarheid van de Nota Ruimtelijke kwaliteit sterk verbeterd. Toch krijgen we nog regelmatig te maken met plannenmakers die zich er geen rekenschap vanblijken te hebben gegeven of waarvoor de uitgangspunten blijkbaar niet helder zijn. Eénvan de doelstellingen, ook op landelijk niveau, is om te komen tot een systeem waarbij


op het niveau van huis- of kavelnummer alle van toepassing zijnde randvoorwaarden digitaal inzichtelijk kunnen worden gemaakt.

Het adviesteam streeft ernaar om zeer klantvriendelijk te adviseren, en is steeds op zoek naar verbetering op dat vlak. Een vaak gehoorde klacht is dat de advisering een vertragende invloed heeft op de planvorming. Een middel dat zou kunnen worden ingezet is de garantie te bieden dat op een vraag aan het adviesteam altijd binnen een termijn van drie weken kan worden geadviseerd. Waar nodig en waar mogelijk zou die termijn nog korter kunnen, bijvoorbeeld zelfs naar een enkele week. Nu de aanvragen in feite altijd digitaal binnenkomen, is het goed mogelijk om zoveel mogelijk op afstand te adviseren en daarvoor een goed digitaal advies-platform in te richten.

Adviseren in het kader van vergunningverlening moet altijd samengaan met een voldoende handhavingsbeleid. Er is een wisselwerking. De kwaliteit van de vergunningverlening is de basis voor een goede handhaving, maar andersom is goede vergunningverlening ook afhankelijk van die handhaving. Regelmatig worden we geconfronteerd met aanvragers die aanspraak maken op medewerking aan een bouwplan, omdat in vergelijkbare situaties meer mogelijk was, danwel niet handhavend werd opgetreden. De aanvrager komt dan bijvoorbeeld met een foto van de dakkapel van zijn buurman, die wel groter is of anders gemaakt, terwijl op zijn eigen aanvraag een negatief advies werd afgegeven. Soms heeft de aanvrager een punt en wordt het advies herzien. Veel vaker komt het voor dat zo'n dakkapel dan 'ouder is' dan het betreffende beleid en regelmatig is zo'n dakkapel zonder vergunning geplaatst en is er niet gehandhaafd. Het verdient aanbeveling het handhavingsbeleid goed op orde te houden. Dit vraagt aandacht.

Voor het indienen van een aanvraag voor een bouwvergunning, maar ook voor het aanvragen van vooroverleg, bestaan er zogeheten 'indieningsvereisten'. Natuurlijk klinkt het klantvriendelijk om daarmee niet al te strikt om te gaan, maar het adviesteam ervaart regelmatig situaties waarin een aanvraag zo slecht is gedocumenteerd dat het niet mogelijk is om tot een goed advies te komen. Zo ontbreekt bij veel aanvragen een goede situatietekening, is het niet duidelijk welke materialen en kleuren worden voorgesteld, wijkt het tekenwerk van een 'bestaande toestand' (ook bij monumenten) af van de werkelijke situatie. In het overgangsgebied liggen risico's verscholen op onvoldoende kwaliteit van het advies zelf. Het WARK adviseert dan ook om strikter toe te zien op het voldoen aan de indieningsvereisten en aan de kwaliteit van het aangeboden tekenwerk en overige documentatie.

De nieuwe nota Ruimtelijke Kwaliteit vraagt in veel gevallen expliciet om een locatie-onderzoek. Hierin verschilt de nieuwe van de oude nota. Ook hier zal beter naar gekeken moeten worden. Het verdient aanbeveling om, op de website van de gemeente, één of meer concrete voorbeelden te laten zien van wat een dergelijk locatie-onderzoek inhoudt.

Vaak worden aanvragen laat ingediend, of laat van de benodigde stukken voorzien, en toch geagendeerd voor een bezoek door de werkgroep monumenten en/of een behandeling door het adviesteam. Regelmatig komt dit de zorgvuldigheid niet ten goede. Het team adviseert dan ook hier paal en perk aan te stellen.

Zorgvuldigheid is geboden, zeker als het gaat om de bescherming van monumentaliteit. Vaak hebben ogenschijnlijk ondergeschikte zaken zoals het toevoegen van leidingwerk voor installatietechnische voorzieningen, uiteindelijk schadelijke gevolgen. Dakdoorbrekingen voor dakkapellen en dakvensters, tegenwoordig ook zonnepanelen, tasten het dakenlandschap en de historische karakteristiek hier en daar ernstig aan (het


beschermd stadgezicht en de monumentaliteit houden immers niet op boven de dakgoot). In het straatbeeld kan een veelheid aan reclame-uitingen, uitstallingen, uitvalschermen, en losse inrichtingsmiddelen erg afbreuk doen aan het straatbeeld en aan het karakter van de openbare ruimte. Het adviesteam steunt de visie van de wethouder dat dergelijke zaken vooral ook in samenhang moeten worden gezien en beoordeeld.

Het adviesteam adviseert niet alleen op vergunningaanvragen voor concrete bouwplannen. Regelmatig ondersteunt het team bijvoorbeeld ook de totstandkoming van nieuwe beelkwaliteitplannen. Bij de randvoorwaarden voor zowel Rittenburg, Hazenburg als de Sprencklaan wordt aangedrongen op (maatwerk) architectuur in plaats van cataloguswoningen en op aandacht voor kappenstructuur etc, maar in de praktijk blijkt dit vaak lastig te realiseren. Een helder geformuleerd beeldkwaliteitplan is wel degelijk van belang, maar ook al bij de verkoop van kavels zou wellicht de kwaliteits-component helderder moeten worden weggezet. Het adviesteam is van mening dat dit de commerciële belangen geenszins in de weg zou staan. Uiteraard moet er op bepaaldeplaatsen meer vrijheid zijn, maar er is niets mis mee om op andere plaatsen cataloguswoningen daadwerkelijk tegen te gaan en het inschakelen van een geregistreerde architect als uitdrukkelijke voorwaarde te stellen.

Een ander voorbeeld van bijzondere advisering was de medewerking aan een project vande bouwkunde-afdeling van de Hogeschool Zeeland. Een groep studenten had in teams met regionale architecten samengewerkt aan een invulplan in de binnenstad van Middelburg. De resultaten werden gepresenteerd aan de monumentencommissie (in januari), met de vraag om daarop te reageren. Na enig overleg hebben we dat gedaan door als eerste uit te leggen dat wij daarbij verschillen van bijvoorbeeld een jury van een architectuurwedstrijd. Wat we vooral doen is beoordelen hoe een plan zich verhoudt tot de uitgangspunten van Ruimtelijke Kwaliteit zoals die zijn vastgesteld voor in dit geval het beschermd stadsgezicht. Vaak valt zo'n oordeel redelijk samen met dat van architectonische kwaliteit, maar in bepaalde gevallen zijn er opmerkelijke verschillen.


SELECTIE VAN AFGEGEVEN ADVIEZEN

Generaal Eisenhowerlaan 25, CSW TooropGetoetst aan de algemene regels van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit

[geveltekening, architect Joos Nijsse]

Het schoolgebouw van CSW Toorop aan de Generaal Eisenhowerlaan oogt vóór de ingreep wat rommelig en onsamenhangend. Door de ingreep zou het gebouw wat eigentijdser en vooral wat krachtiger moeten overkomen. Het adviesteam heeft vanaf het begin deze poging gewaardeerd en de aanpak ondersteund. Er wordt gebruik gemaakt van aluminium beplatingen (op een houten frame) voorlangs de bestaande boeiboorden en de metselwerk gevels. De letters worden hieruit uitgespaard. Een overweging die het adviesteam hierbij kan maken, is dat de afmetingen van deze lettersNIET voldoen aan de reclameregels, maar ook gezien kunnen worden als toegevoegd onderdeel van de architectuur. Daarmee zijn ze toch passend in de algemene regels vande Nota Ruimtelijke Kwaliteit. Een lastiger punt vond het adviesteam de voorgestelde folies op de ruiten. De regels zeggen dat deze maximaal 30% van het glasoppervlak mogen beslaan en de interpretatie ging vooral over de vraag hoe moest worden gereageerd op de folie die in dit geval 'half open', dus semi-transparant is. Bovendien kwam daarbij de vraag op wat het effect daarvan is in enerzijds het dagbeeld, met meer (dag)licht vóór dan achter de folie, en anderzijds het avondbeeld met meer (kunst)licht achter dan vóór de folie. In goed overleg is een goede afweging gemaakt en kon een positief advies worden afgegeven, waarbij is afgesproken dat terplaatse nog een proefplaatsing van de folie wordt gedaan.

Groene Woud 1-7, HZ University Middelburg Getoetst aan de algemene regels van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit en aan de criteria voor het Beschermd Stadsgezicht

[3D-visualisatie Conix RDBM architecten]

In het vroege voorjaar van 2016 werd het adviesteam (de commissie) gevraagd te reageren op de plannen voor het verbouwen/uitbreiden van dit kantoorgebouw tot onderwijsinstelling. Conix RDBM architecten maakte slagvaardig een mooi plan. Het gingdaarbij in eerste instantie om de verbouw (en een kleine uitbreiding) van het huidige pand. De nieuwbouw zou in een later stadium plaatsvinden en moest nog worden


doorontwikkeld. Het adviesteam vond dat bij het gepresenteerde plan de juiste keuzes waren gemaakt en het plan was dan ook op hoofdlijnen akkoord.


De opmerkingen die het adviesteam in eerste instantie nog had, hadden betrekking op de uitwerking aan de zijde van het Bolwerk, er waren bedenkingen bij de keuze voor hout als gevelmateriaal (wijze van veroudering), er werd aangedrongen op een locatieverkenning en er waren twijfels over de getoonde kopgevel van de nieuwbouw.

In maart waren er vervolggesprekken, waarin opnieuw over de toepassing van houten gevels werd gesproken, waarin het adviesteam aandrong op minder toepassing van de fel blauwe (huisstijl-)kleur in de gevels. Bovendien reageerde de commissie o.a. negatief op het idee om led-schermen toe te passen in de kopgevel (deze zijn volgens de reclameregels van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit niet toegestaan).

Eind april was het plan akkoord. Verzocht werd alleen om na de definitieve keuze voor de gevelbekleding de materiaalkeuze en detaillering alsnog ter goedkeuring voor te leggen.



Isabellagang 1, verbouwing pakhuis tot woningGetoetst aan de algemene regels van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit en aan de criteria voor het Beschermd Stadsgezicht

Herbestemmingen zijn dé opgaves van deze tijd. Dit pakhuis heeft geen monumentale status, maar is wel gelegen binnen het Beschermde Stadsgezicht. De voorgestelde aanpassingen zouden geen afbreuk doen aan de karakteristiek van het beschermde stadsgezicht en was om die reden direct, onder voorwaarden, akkoord. Het adviesteam heeft rekening gehouden met de volgende criteria van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit: devaste criteria, de gebiedscriteria “Middelburgs profiel” en hoofdstuk 6 “Richtlijnen voor beschermde monumenten”.

[geveltekening, ontwerpburo Van Steenbergen]

In een later stadium was het plan verder uitgewerkt, met o.a. kozijndetails oud en nieuw en de detaillering van de Franse balkons. Het aangepaste en verder uitgewerkte plan was daarmee akkoord.


Achter de HouttuinenVroegtijdig geadviseerd op algemene uitgangspunten van Ruimtelijke Kwaliteit, door het WARK in de uitgebreide samenstelling.

[beelden van de huidige situatie, Google Earth en Google Streetview]

Een plan als dit zou voorheen zijn behandeld in het kwaliteitsteam. Dat team had vooraltot taak om bij nieuwe planinitiatieven van enig belang en omvang in een vroeg stadiumte adviseren op algemene uitgangspunten van ruimtelijke kwaliteit, architectuur en stedenbouw. Bij dergelijke bijeenkomsten was ik zelf ook aanwezig als voorzitter van dewelstandscommissie, maar het was zeker niet zo dat toetsing door die commissie, en in dit geval ook nog door de monumentencommissie (vanwege de ligging in het beschermd stadsgezicht) daarna altijd een 'gelopen race' was. Die procedure had zeker nadelen, waarover ik in voorgaande jaren ook verslag heb gedaan. Met de komst van het WARK wordt een dergelijk plan behandeld in de uitgebreide samenstelling van het WARK, waarbij meteen ook de architect-leden én de monumenten-adviseurs aanwezig zijn.

Achter de Houttuinen is een goed functionerend onderdeel van de Middelburgse binnenstad, dat echter een uitstraling heeft die in het algemeen laag gewaardeerd wordt. Juist ook op dat punt probeert het voorliggende plan een sympathieke en welkome transitie te bewerkstelligen.


Het plan voorziet in 28 assistentiewoningen met ondersteunende en commerciële ruimtes. De Belgische architecten presenteren een plan dat door het adviesteam positief wordt ontvangen. Het woonconcept is nieuw voor de Nederlandse markt. Het gaat om appartementen voor senioren die niet in een zorginstelling terecht kunnen of willen, maar die ook niet volledig zelfstandig kunnen blijven wonen. Een belangrijk uitgangspunt voor de locatie is dat deze dicht bij het stadscentrum en/of bij water moet liggen.

Als gevolg van de molenbiotoop is de bebouwing aan de zijde van de Looierssingel beperkt tot twee bouwlagen op de parkeergarage. De bebouwing aan de zijde van het stadscentrum heeft drie bouwlagen. Tussen die twee bouwblokken komt een (semi)openbare binnentuin. Aan de zijde van het stadscentrum worden de gemeenschappelijke en commerciële ruimtes geprojecteerd. Aan die zijde bevindt zich ook de unit voor de inwonende zorgverleners.

De gevel aan de zijde van Achter de Houttuinen is visueel in zessen opgedeeld om zo meer aan te sluiten bij de schaal van Middelburg. Per onderdeel is met een typische travee-verdeling in de ramen/terrasopeningen gewerkt, zoals in het stadscentrum ook terug te vindenis. De gevel langs de Looierssingel is visueel ook opgedeeld: hier door middel van dakkapellen, die afzonderlijke hellende daken doen vermoeden. Tegen de straatkant is de gevel van de parkeergarage omgevormd tot een typische tuinmuur, waar op de terrashoogte beplanting overheen kan groeien. Ter hoogte van de bestaande openingen (boogvorm) wordt met een open claustra in het metselwerk gewerkt om zo nog licht/lucht binnen te laten in de parkeerkelder. De hoogte van de tuinmuur wordt mede bepaald door de minimale eisen ten aanzien van borstweringen/balustrades en speelt ook een rol in de geluidwering.De gevel aan de binnentuin, zijde Looierssingel biedt zicht op de passerellen, die toegang bieden tot de woningen. Door de ontstane ruimte voldoende diepte te geven kan de ruimte ook functioneel worden gebruikt anders dan alleen als toegang tot de woning. Op de verdieping wordt hier gewerkt met verschuivende panelen, die voor een levendige gevel zorgen en indien nodig ook schaduw bieden. Op de begane grond (dek parkeerkelder) kan voor vaste tussenposten worden geopteerd (mogelijk ook in claustra-metselwerk uitgevoerd). De gevel aan de binnentuin, zijde Achter de Houttuinen, is op de begane grond opengewerkt (dagzaal en andere publieke functies), ter plaatse van de appartementen worden iets beperktere raampartijen voorzien.

Het adviesteam signaleert in een tweede presentatie, in augustus 2016, nog enkele aandachtspunten. Deze hebben vooral betrekking op:– de kappenstructuur aan de stadszijde– de enigszins aanwezige “façade-architectuur” in relatie tot het klassieke beeld van

de historische panden in de binnenstad– de gevel aan het binnenterrein die wat “onrustig” oogt– het “gesloten'” karakter van de kopgevel van het bouwblok aan de Looierssingel– de tuinmuur, die incidenteel lager zou mogen worden en meer zou mogen worden

opengewerkt, en– het binnenterrein zelf, dat een stuk groener zou mogen

De verdere uitwerking van het plan kan worden behandeld in de reguliere zittingen van het WARK.

Markt 33, pand Riviere, appartementenGetoetst aan de algemene regels van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit, aan de regels voor monumenten en aan de criteria voor het Beschermd Stadsgezicht


[tekening met plattegronden, gevels en doorsneden, De Gaaij architectuur]

Dit plan voor het verbouwen van een woning tot 5 appartementen is een aantal keren door het adviesteam behandeld.

In z'n algemeenheid is de ervaring dat dergelijke plannen, na te zijn doorontwikkeld, behoorlijk negatief van invloed kunnen zijn op monumentale waarden. Die negatieve invloed is er in eerste instantie al doordat de plattegrondstructuur, feitelijk de historische typologie, ingrijpend wordt gewijzigd. Dit heeft de noodzaak tot diverse fysieke aanpassingen tot gevolg, zoals met betrekking tot brand- en vluchtveiligheid, het inpassen van installatietechnische voorzieningen, etc. De leden van het adviesteam kijken regelmatig met verbazing toe hoe ook functionele (bruikbaarheids-) eisen uit de bouwregelgeving erg ruim worden geïnterpreteerd en/of onterecht, onder het mom van 'rechtens verkregen niveau', terzijde worden geschoven.

Met betrekking tot het omvangrijke fenomeen van het maken van appartementen in bestaande monumentale woonpanden, verdient het aanbeveling om te bezien hoe een samenspel van regelgeving uit de nota Ruimtelijke Kwaliteit, het bestemmingsplan en de bouwregelgeving kan worden ingezet om onverantwoorde aantasting van kwaliteit het hoofd te bieden. De kwaliteit die in het geding is heeft dan ook betrekking op zowel monumentale waarden en beschermd stadgezicht, als op ruimtelijke en functionele aspecten.

In dit geval was de eerste reactie (maart 2016) van het adviesteam afwijzend. De loggiaaan de straatzijde is te prominent aanwezig en geeft een voor de binnenstad ongewenste vermenging van openbare ruimte en privé ruimte. De voor het beschermde stadsgezicht kenmerkende geslotenheid van de dakvlakken wordt te veel aangetast. Niet alleen op basis van monumentenaspecten en met betrekking tot de karakteristiek van het Beschermd Stadsgezicht is het plan niet akkoord. Het plan staat ook op gespannen voet met bepalingen in de nota Ruimtelijke Kwaliteit (de vaste criteria en de gebiedscriteria “Middelburgs profiel”): de beeldkwaliteit van de openbare ruimte blijft onvoldoende in stand en er is onvoldoende harmonie in schaal en maatverhouding. De huidige vormgeving, gevelindeling en het karakter van het hoofdgebouw zijn onvoldoende als uitgangspunt genomen.


De architect wordt hierna verzocht om meer aansluiting te zoeken bij de bestaande beeldtaal van het pand, om geen loggia toe te passen in het voordakvlak, om terughoudender te zijn met dakkapellen, om een meer subtiel vormgegeven “glazen” trappenhuis toe te passen en om de voorgestelde (gesloten) uitbouw voor een slaapkamer in het trappenhuis achterwege te laten.

Een groot deel van deze aanbevelingen wordt ter harte genomen en in een later stadium(juli 2016) is het plan dan ook akkoord.

Molenwater 99, stadsschouwburgGetoetst aan de algemene regels van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit en aan de criteria voor het Beschermd Stadsgezicht

[geveltekening, Fierloos architecten]

De stadsschouwburg aan het Molenwater heeft geen monumentale status, maar is wel gelegen in het Beschermd Stadsgezicht en is daarin zelfs een belangrijk en beeldbepalend onderdeel, met een uitgesproken architectuur.

Lange tijd is geopteerd voor een nieuw te bouwen stadstheater in het Molenwaterpark, maar inmiddels is duidelijk dat de bestaande stadsschouwburg nog veel langer in gebruikzal zijn. Toch is het renovatieplan ook in 2013 al eens voorgelegd aan de monumentencommissie. Die was destijds al van mening dat eerst een visie zou moeten worden ontwikkeld over hoe men met dit gebouw, en de directe omgeving daarvan, om zou willen gaan. Concrete planvoorstellen zouden vanuit die visie kunnen worden bedacht en aan die visie kunnen worden getoetst. Ze adviseerde verder om bij een mogelijke renovatie meer uit te gaan van het bestaande gebouw en de stedenbouwkundige context en om zoveel mogelijk terug te grijpen op het oorspronkelijke ontwerp (dus van voor de eerder uitgevoerde verbouwingen).

In maart 2016 wordt een actueel plan gepresenteerd aan het adviesteam. Het adviesteam is van mening dat met het voorliggende plan een “vernieuwing” van het bestaande pand wordt gerealiseerd die recht doet aan het oorspronkelijk ontwerp. Het plan is akkoord. Vervolgens worden nog een aantal suggesties meegegeven voor de nadere uitwerking: laat bij de nieuwe lift de “spekbanden” in de bestaande gevel doorlopen en behandel de nieuwe lift, indien mogelijk, meer als een 'object' door de liftschacht hoger of juist lager dan de bestaande toneeltoren en schoorsteen uit te voeren, of door de liftschacht anders te materialiseren.


Eind maart is het aangepaste en verder uitgewerkte plan voor het verbouwen van de stadsschouwburg akkoord.

[geveltekening, Fierloos architecten]

Diverse ontwikkelingen Rittenburg en Hazenburg IIGetoetst aan de algemene regels van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit en aan de betreffende beeldkwaliteitsplannen

In 2016 worden Park Rittenbrug en Hazenburg II verder ontwikkeld en worden plannen voor partivuliere woningen getoetst aan de nieuwe Nota Ruimtelijke Kwaliteit en aan debetreffende beeldkwaliteitplannen, door het nieuwe (Walchers) Adviesteam RuimtelijkeKwaliteit. Juist uit de toetsingen met betrekking tot dergelijke meer langdurige projecten, kan worden geconcludeerd dat de continuïteit in advisering goed is gewaarborgd.

[3D-visulatie, particuliere woning in Hazenburg II, De Botter 28, architectenbureau RoosRos]

[geveltekening, particuliere woning in Park Rittenburg, kavel 74, architect Van der Padt en partners]


[3D-visualisaties, particuliere woning in Park Rittenburg, kavel 61, Baas architecten]

[geveltekening, particuliere woning in Hazenburg II, Zoutneringstraat 5, Fierloos architecten]

[plattegrondtekening, particuliere woning in Hazenburg II, Zoutneringstraat 5, Fierloos architecten]


Nieuwstraat 25, aanpassingen Rijksmonumentale woningGetoetst aan de algemene regels van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit, aan de regels voor monumenten en aan de criteria voor het Beschermd Stadsgezicht

[foto voorgevel en plattegrond woning, WTS architecten]

Bij een bezoek van de werkgroep aan dit pand, bleek er een redelijk gave 18e eeuwse kastenwand aanwezig, waarop het adviesteam adviseerde deze te handhaven. De aanpassingen rond de toiletruimte zijn wel akkoord, evenals het dubbele deurstel in de achtergevel. Met betrekking tot de panelen in de gangmuur adviseert de commissie eerst een waardestelling ter nadere goedkeuring te overleggen.

[interieurschets , WTS-architecten]


HET WARK IN GETALLEN

Welstandscommissie

Datumvergadering

Akkoord Akkoord mits Aangehouden Niet Akkoord Overig Totaal

07-01-2016 5 4 1 10

28-01-2016 10 10 2 3 25

18-02-2016 16 2 2 2 22

Totaal 31 16 4 6 57

Monumentencommissie

Datumvergadering


07-01-2016 3 4 2 1 10

28-01-2016 9 6 3 18

18-02-2016 8 2 4 5 19

Totaal 20 12 9 6 47

Walchers Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit

Datumvergadering


10-03-2016 21 7 7 7 42

31-03-2016 5 11 4 7 27

21-04-2016 19 12 5 8 44

12-05-2016 9 6 6 2 1 24

02-06-2016 11 3 7 6 27

23-06-2016 13 9 6 8 36

14-07-2016 12 5 4 4 25

04-08-2016 13 4 4 4 25

25-08-2016 7 4 3 2 16

08-09-2016 1 1

15-09-2016 10 10 6 4 30

06-10-2016 21 6 9 5 41

27-10-2016 15 9 3 4 31

17-11-2016 16 9 7 32

08-12-2016 16 6 1 3 26

29-12-2016 8 3 4 9 24

Totaal 196 105 69 80 1 451


In maart 2016 zijn de welstands- en monumentencommissie en het kwaliteitsteam samengevoegd tot het Walchers Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit (WARK). In het jaarverslag van 2015 zijn de statistieken nog opgenomen in twee aparte tabellen, zoals hierboven voor de eerste drie vergaderingen van 2016. Tot die tijd was er sprake van twee aparte verslagen. Een verslag van de welstandscommissie en een verslag van de monumentencommissie. Vanaf maart 2016 is er sprake van één verslag en één overzichtstabel.

Voor de plannen/initiatieven die in 2015 nog door het K-team werden behandeld wordt vanaf maart 2016 de (reguliere) WARK uitgebreid met de leden van het K-team (en indien nodig andere deskundigen).

Het WARK is in deze uitgebreide samenstelling afgelopen jaar vier keer bijeen geweest; op 21 april, 2 juni, 25 augustus en 17 november. Daarbij zijn, in een vroeg stadium van de ontwikkeling van de plannen, gesprekken gevoerd met architecten/initiatiefnemers en acht adviezen geformuleerd die betrekking hebben op vijf initiatieven/plannen.

Er is in de reguliere vergaderingen 54 keer een plan/initiatief mondeling toegelicht doorde architect/ontwerper/planindiener, 11 keer door een particulier/opdrachtgever, 20 keer door een ontwerper of architect en 23 keer door de architect/ontwerper in aanwezigheid van de eigenaar/opdrachtgever.

Er is vier keer (periodiek) overleg gevoerd met wethouder Chris Simons en drie keer metwethouder Johan Aalberts. Ook is vier keer overlegd met de ambtelijke dienst.

De in totaal 92 negatieve adviezen hebben betrekking op 83 plannen.

Uiteindelijk is/zijn van die plannen:– 39 plannen alsnog, na aanpassing van het plan en/of overleg met de

architect/opdrachtgever, van een positief advies voorzien– 3 plannen een weigeringsbesluit genomen– 6 plannen ingetrokken/niet doorgegaan– in 7 gevallen sprake van een handhaving traject– 28 plannen, met een negatief advies, nog in behandeling

Het totale aantal adviezen is ten opzichte van 2015 licht gestegen. In 2016 zijn 555 adviezen uitgebracht tegenover 543 adviezen in 2015 (welstands- en monumentencommissie samen). Een stijging van iets meer dan 2%. Het aandeel “nieuwbouw” in de voorgelegde plannen is, mede als gevolg van de ontwikkelingen in Rittenburg, Sprencklaan, Hazenburg en Mortiere, gestegen ten opzichte van 2015.


NAWOORD

Dit was het eerste jaarverslag van het Walchers Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit (WARK) in Middelburg. Voor mij persoonlijk is het echter ook meteen het laatste jaarverslag dat ik u mocht aanbieden. Na eerder jarenlang lid en voorzitter te zijn geweest van de welstands- en de monumentencommissie, en in die hoedanigheid ook van het kwaliteitsteam, zit voor mij het werk erop.

Het eerste jaar van het integrale adviesteam was voor mij een mooie afsluiting. Ik deed mijn werk met veel toewijding, liefde en plezier. Wat is Middelburg mooi! Wat ìs het belangrijk om daar zuinig op te zijn en om die kwaliteit verder uit te bouwen!

Ik zal het missen, dit werk. Alle zogenaamde “tegenstanders van welstand”, een aanduiding die alleen taalkundig al verbijsterend is, kan ik verzekeren dat ik nooit het gevoel heb gehad dat ons werk niet enorm betekenisvol en waardevol is geweest. Met gepaste trots kijk ik terug op een groot aantal ontwikkelingen en een mooi eindresultaat, waaraan ik met de collega's en allerlei betrokkenen heb mogen meewerken. Ik durf zelfs te stellen dat we Middelburg toch weer net wat beter achterlaten dan dat we het hebben aangetroffen.

Ik dank de gemeente Middelburg voor het vertrouwen, de collega’s voor de prima samenwerking, de medewerkers van de gemeente en de wethouders voor hun ondersteuning, hun grote betrokkenheid en hun visie.

Ook de komende jaren staat er weer van alles te gebeuren: de nieuwe omgevingswet voor Nederland en een te ontwikkelen 'omgevingsvisie' op Middelburg.

Op de volgende bladzijde volgt een aantal aanbevelingen, die ik uit dit jaarverslag heb gefilterd en op één A4-tje heb samengebracht.

Ik kom nog graag af en toe in Middelburg kijken, om te genieten van de stad en haar inwoners. Het ga u goed!

Middelburg / Bergen op Zoom, eerste kwartaal 2017Aerlant Cloïn, voorzitter WARK Middelburg


AANBEVELINGEN

-1- In het afgelopen jaar bleek regelmatig dat de werkgroep monumenten in de ochtenduren tijd tekort kwam om alle bezoeken zorgvuldig af te werken. Het verdient aanbeveling hiervoor meer tijd in te plannen.

-2- Bijeenkomsten van het WARK zijn openbaar. De 'laagdrempeligheid' zou kunnen worden verbeterd en aan het openbare karakter van de vergaderingen kan meer bekendheid worden gegeven.

-3- Middelburg verder voorbereiden op de komst van de omgevingswet.

-4- Een aantal zaken zijn in de nieuwe nota anders, of minder expliciet geregeld dan inde vroegere welstandsnota. Het verdient aanbeveling om te bezien op welke wijze metminder gedefinieerde regels toch voldoende consequent kan worden adviseerd, danwel om op essentiële punten toch opnieuw een aantal spelregels te formuleren.

-5- Tot het straatbeeld van Middelburg behoren veel privé stoepen, kelderluiken en stoephekjes. Voor dergelijke zaken zijn nu nauwelijks regels opgenomen in het vastgestelde beleid. Het adviesteam is van mening dat dat wel wenselijk zou zijn, maarmet uitdrukkelijke opmerking dat juist niet gestreefd zou moeten worden naar eenduidigheid of gelijkvormigheid.

-6- Eén van de doelstellingen, ook op landelijk niveau, is om te komen tot een systeem waarbij op het niveau van huis- of kavelnummer ALLE van toepassing zijnde randvoorwaarden digitaal inzichtelijk kunnen worden gemaakt.

-7- Een klantvriendelijke maatregel die zou kunnen worden ingezet is de garantie te bieden dat op een vraag aan het adviesteam altijd binnen een termijn van drie weken kan worden geadviseerd. Waar nodig en waar mogelijk zou die termijn nog korter kunnen, bijvoorbeeld zelfs naar een enkele week. Nu de aanvragen in feite altijd digitaal binnenkomen, is het goed mogelijk om zoveel mogelijk op afstand te adviseren en daarvoor een goed digitaal advies-platform in te richten.

-8- Het verdient aanbeveling het handhavingsbeleid goed op orde te houden. Dit vraagt aandacht.

-9- Het WARK adviseert met betrekking tot de aanvragen, om (a) strikter toe te zien ophet voldoen aan de indieningsvereisten en aan de kwaliteit van het aangeboden tekenwerk en overige documentatie, om (b) op de website van de gemeente, één of meer concrete voorbeelden te laten zien van wat een locatie-onderzoek (zoals gevraagdin de nieuwe nota Ruimtelijke Kwaliteit) inhoudt, en om (c) plannen niet te snel op de eerstvolgende agenda van het WARK toe te laten als de stukken (te) laat worden ingediend

-10- Met betrekking tot het omvangrijke fenomeen van het maken van appartementen in bestaande monumentale woonpanden, verdient het aanbeveling om te bezien hoe een samenspel van regelgeving uit de nota Ruimtelijke Kwaliteit, het bestemmingsplanen de bouwregelgeving kan worden ingezet om onverantwoorde aantasting van kwaliteit het hoofd te bieden. De kwaliteit die in het geding is heeft dan ook betrekking op zowel monumentale waarden en beschermd stadgezicht, als op ruimtelijke en functionele aspecten.


PERSONALIA

De vaste samenstelling van het WARK voor Middelburg:

Architect Ing. Aerlant Cloïn kwaliteitsadviseur architectuur /voorzitter reguliere bijeenkomsten

Architect Ir. Leo Harders kwaliteitsadviseur architectuur

Bouwhistoricus Mark Bimmel kwaliteitsadviseur monumenten

Historicus-Archivaris Drs. Peter Sijnke kwaliteitsadviseur monumenten

Architect Ir. Wytze Patijn kwaliteitsadviseur architectuur enstedenbouw bij voorkomende grotereplanontwikkelingen /dagvoorzitter specifiekebijeenkomsten

Architect Ir. Paul van der Grinten kwaliteitsadviseur architectuur enstedenbouw bij voorkomende grotereplanontwikkelingen

Plaatsvervangende leden van het WARK voor Middelburg:

Architect Ir. Liesbeth Brink kwaliteitsadviseur architectuur

Bouw- en architectuurhistorica Ir. Marthe Stallenberg kwaliteitsadviseur monumenten

Ambtelijke ondersteuning:

Ing. P. Meulmeester (Pieter) secretaris WARK

D.A. van de Vrie (Aart) vakspecialist vergunningverleningmonumenten

M. Köther (Michiel) plaatsvervangend secretaris WARK


Jaarverslag Middelburg 2016...* Molenwater 99, Stadsschouwburg [geveltekening, Fierloos architecten]...

Documents

Transcript of Jaarverslag Middelburg 2016...* Molenwater 99, Stadsschouwburg [geveltekening, Fierloos architecten]...