jaarverslag ‘17 - Espria · 2018. 8. 7. · 2017 Jaarverslag Espria 2017 Espria Postadres:...

2017

Jaar

vers

lag

Espr

ia 201

7

EspriaPostadres: Postbus 102, 9410 AC BeilenBezoekadres: Altingerweg 1, 9411 PA Beilen Telefoon: 088 38 33 488E-mail: [email protected]: www.espria.nl

jaarverslag

jaarverslag ‘17

Espria jaarverslag 2017Espria jaarverslag 2017 32

jaarverslag ‘17

Inhoudsopgave

1. Voorwoord 5 2. Profielvanhetconcern 6 2.1 Algemene identificatiegegevens 6 2.2 Structuur van de organisatie 6 2.3 Kerngegevens 7

3. Bestuurendirectie 10 3.1 Normen voor goed bestuur 10 3.2 Raad van Bestuur en Directies 10

4. Beleid,inspanningenenprestaties 11 4.1 Meerjarenbeleid 11 4.2 Algemeen beleid verslagjaar 15 4.2.1 Algemeen beleid per groepsmaatschappij 15 4.2.2 Aandachtsgebieden 26 4.3 Relaties met belanghebbenden 35 4.4 Toekomstparagraaf 37

5. JaarverslagRaadvanCommissarissen 40

6. Geconsolideerdejaarrekening 52

6.1 Geconsolideerdejaarrekening 52 6.1.1 Balans per 31 december 2017 52 6.1.2 Resultatenrekening over 2017 53 6.1.3 Kasstroomoverzicht over 2017 op basis van de indirecte methode 54 6.1.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 55 6.1.5 Toelichting op de balans per 31 december 2017 65 6.1.6 Overzicht langlopende schulden ultimo 2017 76 6.1.7 Toelichting op de resultatenrekening over 2017 80 6.1.8 Gesegmenteerde resultatenrekening 92

6.2 Enkelvoudigejaarrekening 94 6.2.1 Balans per 31 december 2017 94 6.2.2 Resultatenrekening over 2017 95 6.2.3 Kasstroomoverzicht over 2017 op basis van de indirecte methode 96 6.2.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 97 6.2.5 Toelichting op de balans per 31 december 2017 97 6.2.6 Toelichting op de resultatenrekening over 2017 101

6.3 Overigegegevens 103 6.3.1 Statutaire regeling resultaatbestemming 103 6.3.2 Nevenvestigingen 103 6.3.3 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 103

BIJLAGEN

1. Kerngegevens 106

2. SamenstellingRaadvanBestuur 108


jaarverslag ‘17

In2017zijnwe,nadeeerdereherijking,enthousiastaandeslaggegaanmetdeverdereinvullingvanonzemeerjarenstrategie. Indeeersteplaatshebbenwe ons eerder aangekondigde formuleprogramma, omgedoopt naar ‘Merk-baarBeter’,verderterhandgenomen.Formuleszijnonzebeloftesaanonzecli-enten.Mettoenemendebetrokkenheidvanprofessionalsuitdepraktijkwor-den zorgpaden geanalyseerd en zijn voor een aantal onderwerpen de eerstegoudenstandaardeninbeeldgebracht.VoorbeeldenhiervanzijndemodulesAcuteintegralezorg,WonenbijonsenBehoeftebepaling.Zoisookvaneenbe-langrijksamenwerkingsproject,DeBlokken,inbeeldgebrachthoeeenverde-reverbeteringvansamenwerkingopbuurt-enwijkniveaukanbijdragenaanhetideaaléénklant,éénplan,éénregisseur.Meermoduleswordeninmiddelsuitgewerktenuitgewerktemoduleswordenvoorbrederetoepassingbeschik-baargemaakt.Eenondersteunendepaginaopons intranetmaaktMerkbaarBetervooreenbreedpubliekbinnenEspriatoegankelijk.

Een tweede belangrijke bouwsteen van onze meerjarenstrategie is het programma Mens en Arbeid. Binnen dit programma proberen we in onderlinge samenwerking gerichter aandacht te geven aan ons sociale beleid. Centraal staan de thema’s vitaliteit, vakmanschap en leider-schap. We zoeken naar wegen om op effectieve wijze te blijven leren en ontwikkelen, waarbij het eigen probleemoplossend vermogen van velen in de organisatie verder wordt versterkt. De inzet is om door meer werkplezier medewerkers langdurig aan ons te binden en zorg te dragen voor tevreden cliënten in een financieel duurzame context. Naast deze toekomstge-richte benadering liggen ook een aantal onderwerpen die op korte termijn aandacht vragen voor. We noemen dat ons ‘huis op orde’-traject. Hierin zijn onderwerpen aan de orde als ver-zuim, periodieke reflectiegesprekken en inzet op een Espria-breed kader voor sociaal beleid.

Dit jaar hebben we een begin gemaakt met een derde belangrijke strategische bouwsteen, de verdere ontwikkeling van informatietechnologie. Op dit domein lag een uitdaging om op een voldoende niveau van volwassenheid de bestaande processen te ondersteunen. In het bijzon-der ziet dat op de wijze waarop beschikbare data maximaal worden ingezet voor de onder-steuning van onze bedrijfsvoering. Hierin is in 2017 een grote slag gemaakt. Verder heeft de komst van de Algemene Verordening Gegevensbescherming geëist dat extra aandacht is be-steed aan de borging van onze informatiebeveiliging. Voor het komend jaar zal op basis van een samenhangende architectuur een verdiepende inzet plaatsvinden op onze totale onder-steuning. In het bijzonder zal hierin de ontwikkeling van direct cliëntondersteunende techno-logie een belangrijke plaats krijgen.

We sluiten 2017 af met een positief financieel resultaat. De jaren 2015 en 2016 lieten forse ver-liezen zien, onder andere als gevolg van afbouw van verzorgingshuizen en lichte zorg. Met het resultaat over 2017 verwachten we de weg naar duurzaam positief financieel beleid te hebben ingezet.

Voorgaande resultaten, met name de inzet op een steeds betere zorg voor onze cliënten, zijn alleen mogelijk dankzij de grote inzet en betrokkenheid van al onze medewerkers en vrijwil-ligers. Voor deze inzet willen we op deze plaats graag iedereen van harte bedanken. Onze cli-enten bedanken we voor het vertrouwen dat opnieuw in onze zorgverlening is gesteld en de positieve waarderingen die hiervoor zijn uitgesproken. Onze belangrijke partners tenslotte bedanken we voor steeds meer samenwerking in de keten en de bereidheid om nauw samen te werken rondom kwetsbare mensen.

Raad van Bestuur

1 Voorwoord


jaarverslag ‘17

2.1ALGEMENEIDENTIFICATIEGEGEVENS

Naam verslagleggende rechtspersoon Stichting EspriaAdres Altingerweg 1Postcode 9411 PAPlaats BeilenTelefoonnummer 088-3833488Identificatienummer Kamer van Koophandel 08173909E-mailadres [email protected] www.espria.nl

2.2STRUCTUURVANDEORGANISATIE

Stichting Espria is een concern met meerdere dochterorganisa-ties en enkele ondersteunende bedrijfsonderdelen. De organisatie werd in 2017 bestuurd door een tweehoofdige Raad van Bestuur. Onder Espria vallen acht rechtspersonen. Elke resultaatverant-woordelijke eenheid heeft een eigen directie die verantwoordelijk is voor de integrale dagelijkse bedrijfsvoering. Het bestuur van deze rechtspersonen wordt gevoerd door de Raad van Bestuur van Espria. De structuur wordt weergegeven in onderstaand figuur.

Voor de verschillende bedrijfsonderdelen voert het Shared Service Center (SSC) ondersteunende activiteiten uit. Dit betreft de financi-ele administratie, personeels- en salarisadministratie, ICT en inkoop. Verder heeft Espria een Academy waarin onderzoek en kennisdeling met betrekking tot de zorgen dienstverlening plaatsvindt.

Daarnaast werkt Espria intensief samen met de Espria Ledenver-eniging. Leden kunnen gebruik maken van allerlei diensten op het gebied van service, ondersteuning en comfort. De laagdrempelige diensten van de Ledenvereniging dragen ook bij aan de bekend-heid van de zorgbedrijven van Espria.

WIJZIGINGENINDEORGANISATIE(STRUCTUUR)Espria streeft naar een zo eenvoudig mogelijke juridische struc-tuur van het concern, met bij voorkeur zo weinig mogelijk rechts-personen. In 2017 waren de volgende belangrijke wijzigingen in de structuur aan de orde:

Opheffing van rechtspersonenIn het kader van vereenvoudiging van de juridische structuur en afbouw van het aantal rechtspersonen is in 2017 kritisch gekeken naar de vraag of het aantal rechtspersonen verder kon worden afge-bouwd. Geconcludeerd is dat in Evean Kraamzorg B.V., na de eerdere overgang van de activiteiten naar De Kraamvogel, en Stichting Evean Facilitas al langere tijd geen activiteiten meer plaatsvonden. Daarom is in augustus 2017 besloten deze rechtspersonen te ontbinden.

Eind 2017 is Stichting Evean Cumulus middels een juridische fu-sie opgegaan in Stichting Evean Zorg. Evean Cumulus is in het verleden opgericht voor beheer, ontwikkeling en onderhoud en de exploitatie van het vastgoed dat annex is met de zorgactiviteiten van Evean Zorg. Het toenmalige bestuur stond een scheiding voor tussen de vastgoed- en de zorgexploitatie. Als gevolg van meer re-cente ontwikkelingen, in het bijzonder de inwerkingtreding van de Wet langdurige zorg (Wlz), is een scheiding van de exploitatie van het vastgoed en zorg niet meer relevant. Binnen de Wlz is namelijk sprake van integrale financiering.

Oprichting van rechtspersonenPer 1 maart 2017 is Stichting Icare Jeugdgezondheidszorg opgericht. Icare Jeugdgezondheidszorg was een bedrijfsonderdeel binnen Stichting Icare. De belangrijkste reden voor de verzelfstandiging van Icare Jeugdgezondheidszorg is gelegen in het feit dat hiermee richting de financiers meer transparantie in de verantwoording ontstaat en dat vermenging van geldstromen wordt voorkomen. De activiteiten zijn per 1 mei 2017 overgegaan naar Stichting Icare Jeugdgezondheidszorg.

Overige organisatorische wijzigingenIn 2017 is Evean Werkt B.V. door middel van een juridische fusie geïntegreerd in Stichting Evean Zorg. Evean Werkt B.V. was eerder opgericht om de intramurale en extramurale zorg afzonderlijk te

positioneren. De veronderstelling was dat dit de beste continuï-teitsgaranties zou bieden. Om een meer integrale benadering van de totale keten van zorg rond cliënten te kunnen realiseren is be-sloten de ondernemingen te integreren. De besluitvorming hiertoe is in 2016 afgerond. Per 1 februari 2017 is Evean Werkt B.V. door mid-del van een juridische fusie opgegaan in Stichting Evean Zorg.

In 2017 zijn de aandelen die UMCG Zorg B.V. in umcGroningen Thuis B.V. hield overgegaan naar Espria Participaties B.V. umcGro-ningen Thuis werd in 2007 opgericht door het UMCG en Icare om de uitstroom van patiënten uit het ziekenhuis te bevorderen. Het UMCG richt zich steeds meer op zijn kernactiviteiten complexe patiëntenzorg, onderzoek en opleiding. Binnen Espria is thuis-zorg juist één van de kernactiviteiten. UMCG en Espria hebben daarom besloten de aandelen van het UMCG over te dragen aan Espria. umcGroningen Thuis gaat verder onder de naam Gronin-gen Thuis.

Op 1 januari 2017 is de Stichting Maatschappelijke Dienstverle-ning Zaanstreek/Waterland verzelfstandigd. Omdat gemeentes hebben aangegeven meer inzicht te willen hebben in de enkel-voudige bedrijfsvoering dan mogelijk was in de geïntegreerde or-ganisatie is deze verzelfstandiging doorgevoerd.

2.3KERNGEGEVENS

De verschillende groepsmaatschappijen van Espria zijn actief binnen de volgende sectoren:- Verpleging Verzorging en Thuiszorg (VVT)- Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)- Verstandelijk Gehandicaptenzorg (VG)- Jeugdgezondheidszorg (JGZ)

Daarnaast verricht Zorggroep Meander beperkt activi-teiten op het gebied van Kinderopvang.

Het werkgebied van Espria is Noordoost-, Midden- en Noord-west-Nederland.

De kengetallen van de Espria bedrijfsonderdelen zijn opgenomen in bijlage 1.

Organogram Espria per 31 december 2017

ST. ESPRIA

ST. ICARE ST. DE TRANS ST. EVEAN ST. EVEAN ZORG

ST. GGZ DRENTHE

ESPRIA PARTI-CIPATIES BV

ST. ZORGCEN-TRALE NOORD

ST. ZG MEANDER

ESPRIALEDEN-

VERENIGING

St. Hds

St. Vegetarisch Zorgcentrum Felixoord St. Particura

Particura Zorgbemiddeling BV (100%)

Groningen Thuis B.V. (100%)

St. Missiehuis Vrijland

St. Evean Caro

Rev. Hotel Recura B.V. (80%)

Icare Beheer en Ontwikkeling B.V. (100%)

De Nieuwe Zorg Thuis Holding BV (25%)

ST. ICARE JEUGDGEZOND-

HEIDSZORG

St. Kinderopvang Meander

2 Profiel van het concern

Espria jaarverslag 2017 9Espria jaarverslag 20178

jaarverslag ‘17

Terwijl Danny, Fred en Patrick van achter de knoppen en de microfoons serieus werkmaken van de Avondshow op Radio T-pot, luisteren en kijken andere cliënten op deachtergrondmee.Radiokijkennoemjedat.

Wat betreft muzikale smaak zijn ze absoluut verschillend. Fred houdt van moderne popmuziek, Patrick is meer van de smartlappen en de piratenmuziek en Danny houdt van heavy metal. Toch werkt het drietal als een goed geolied team samen om wekelijks de Avondshow op Radio T-Pot te presenteren. Hun verschillende voorkeuren van muziek komen samen in een uur radio. Een uur waarin het drietal inzicht geeft in wat hen bezig houdt en wat hen boeit. Een uur waarin ze helemaal zichzelf kunnen zijn en geen en-kele concessie hoeven te doen.En dat gaat verder dan plaatjes draaien. Tussen de nummers door laat het drietal aan het luisterend publiek weten waar hun voorkeuren liggen en wat hun meningen zijn over tal van zaken. Op het gebied van sport, uitgaan, kleding, actualiteiten en noem maar op. Gedurende dit uur zetten ze de deur naar hun beleef-wereld wijd open. En iedereen is welkom er in mee te ‘kijken’.

De Avondshow met

Danny, Fred en Patrick


jaarverslag ‘17

3.1NORMENVOORGOEDBESTUUR

Espria baseert zich bij de inrichting en besturing van het concern op de uitgangspunten van de Governancecode Zorg. Per 1 januari 2017 is de nieuwe Governancecode Zorg in werking getreden. De nieuwe code is zo opgezet dat hij stimuleert tot reflectie op en het gesprek over het functioneren van bestuurders en toezicht-houders en hun onderlinge verhouding. De volgende zeven prin-cipes vormen het uitgangspunt van de nieuwe Governancecode Zorg:- De maatschappelijke doelstelling en legitimatie van de zorgor-

ganisatie is het bieden van goede zorg aan cliënten.- De Raad van Bestuur en Raad van Toezicht hanteren waarden

en normen die passen bij de maatschappelijke positie van de zorgorganisatie.

- De zorgorganisatie schept randvoorwaarden en waarborgen voor een adequate invloed van belanghebbenden.

- De Raad van Bestuur en Raad van Toezicht zijn ieder vanuit hun eigen rol verantwoordelijk voor de governance van de zorgorga-nisatie.

- De Raad van Bestuur bestuurt de zorgorganisatie gericht op haar maatschappelijke doelstellingen.

- De Raad van Toezicht houdt toezicht vanuit de maatschappelij-ke doelstellingen van de zorgorganisatie.

- De Raad van Bestuur en Raad van Toezicht ontwikkelen perma-nent hun professionaliteit en deskundigheid.

De uitgangspunten van de code zijn op onderstaande onderdelen in de governancestructuur van Espria verwerkt:- Invloed en betrokkenheid van cliënten, medewerkers en externe

belanghebbenden.- Verantwoording aan belanghebbenden.- De wijze waarop de organisatie wordt bestuurd.- De wijze waarop toezicht wordt gehouden op het bestuur.- Waarborgen voor onafhankelijkheid en het tegengaan van

belangenverstrengeling bij bestuur en toezicht.- Honorering van bestuurders en toezichthouders.

Bovenal richten de inspanningen zich op transparantie en per-manente inzet op het ‘goede gesprek’. In 2017 zijn de statuten van Stichting Espria aangepast naar de bepalingen uit de nieuwe Go-vernancecode Zorg.

3.2RAADVANBESTUURENDIRECTIES

De Raad van Bestuur bestond in 2017 uit John Kauffeld en Arthur Notermans. Benoemingen van bestuurders vinden binnen Espria plaats voor een periode van vier jaar, conform de bepalingen uit de Governancecode Zorg. Eind 2016 liep de eerste bestuurster-mijn van Tiana van Grinsven af. In goed overleg hebben de Raad van Commissarissen en Tiana van Grinsven besloten dat er geen herbenoeming plaats zou vinden voor een nieuwe bestuursperio-

de. Per 1 januari 2017 is zij teruggetreden uit de Raad van Bestuur. Een overzicht van de bestuursleden en hun nevenfuncties is op-genomen in bijlage 2.

De Raad van Bestuur is primair verantwoordelijk voor de strate-gie en het beleid van het concern en de realisatie daarvan. Hij ziet daarnaast toe op de beheersing van risico’s en de naleving van alle wettelijke verplichtingen.

De besluitvorming binnen de Raad van Bestuur vindt plaats met meerderheid van stemmen. Verder is een aantal besluiten statu-tair voorbehouden aan de goedkeuring van de Raad van Commis-sarissen.

PORTEFEUILLEVERDELINGRAADVANBESTUURIN2017John Kauffeld is als voorzitter van de Raad van Bestuur primair verantwoordelijk voor de concernstrategie, mens & arbeid, kwa-liteit & veiligheid, communicatie en juridische zaken. Daarnaast is hij binnen de Raad van Bestuur het eerste aanspreekpunt voor de zorgverlening. Arthur Notermans heeft als financieel bestuur-der onder andere het financiële beleid, control, treasury, risicoma-nagement, vastgoed en bedrijfsvoering in zijn portefeuille. Daar-naast is hij bestuurlijk verantwoordelijk voor de Ledenvereniging Espria, Zorgcentrale Noord en het SSC Espria.

De Nederlandse vereniging voor bestuurders in de zorg (NVZD) heeft een accreditatiesysteem ontwikkeld voor zorgbestuurders. In dit accreditatietraject wordt getoetst of bestuurders actief werken aan hun professionele ontwikkeling en zelfreflectie. In 2017 zijn beide bestuurders geaccrediteerd en ingeschreven in het Register van geaccrediteerde bestuurders in de zorg.

DIRECTIESDe directies van de groepsmaatschappijen zijn onder eindverant-woordelijkheid van de Raad van Bestuur integraal verantwoor-delijk voor hun bedrijfsonderdeel. Directies participeren in de Groepsraad waar kaders voor het concern als geheel en haar on-derdelen worden vastgesteld. Binnen door de Raad van Bestuur gestelde inhoudelijke en financiële kaders stellen de directies een eigen beleidsplan en begroting op. De directies zijn integraal ver-antwoordelijk voor de geleverde kwaliteit van zorg, het gevoerde personeelsbeleid en een passende financiële bedrijfsvoering van de eigen groepsmaatschappij. Daarnaast geven ze samen met de directies van andere groepsmaatschappijen invulling aan een zo groot mogelijke synergie en de realisatie van de strategie van het concern als geheel. Over het gevoerde beleid legt de directie ver-antwoording af aan de Raad van Bestuur.

4.1MEERJARENBELEIDIn 2016 is de meerjarenstrategie van Espria nadrukkelijk tegen het licht gehouden. Aanleiding daartoe vormden enerzijds de ex-terne ontwikkelingen in de sectoren waarin de onderdelen van het concern actief zijn. De dynamiek en complexiteit, die als gevolg van de stelselwijzigingen fors zijn toegenomen, vragen van organisa-ties om nadere aanscherping van de strategische koers. Anderzijds stelden bestuur en toezicht zich ook autonoom de vraag of er vol-doende meerwaarde uit de concernverbindingen werd gehaald. Eind 2015 hebben de Raad van Bestuur en de Raad van Commissa-rissen daarom besloten onderzoek te doen naar de vraag of de hui-dige concernstrategie diende te worden gecontinueerd en of een gehele of gedeeltelijke splitsing van de onderdelen beter zou zijn. Na een intensief en interactief traject in 2016 waarin veel mensen in verschillende projectgroepen met deze thema’s aan de slag zijn geweest was de conclusie dat het het beste is het concern in zijn huidige constellatie te handhaven én te versterken.

In 2017 zijn we gestart met het verder uitwerken van en uitvoe-ring geven aan de nieuwe meerjarenstrategie. Voor het concern geldt één grote gemeenschappelijke noemer: alle bedrijfsonderdelen richten zich op kwetsbare mensen. Men-sen voor wie het dagelijks leven niet altijd vanzelfsprekend vloei-end verloopt. Mensen die niet altijd in staat zijn bij tegenslag zelf weer de dingen in controle te nemen. Mensen voor wie de steeds complexere samenleving hindernissen opwerpt die ze niet altijd zelf kunnen oplossen.

Voor alle bedrijfsonderdelen gelden daarbij dezelfde uitgangs-punten: • De cliënt staat centraal en de regie ligt bij de professional. • De focus ligt op herstel van eigen kracht en op thuis bij eigen

naasten. • We richten ons op welbevinden in plaats van op ziekte en gebrek.

Door de omvang en variëteit in portfolio zijn de groepsmaatschap-pijen van Espria in staat een integraal aanbod vanuit één regie aan kwetsbare doelgroepen te bieden. De 7x24-uurs beschikbaarheid, ook in dunbevolkte gebieden, maakt van Espria een ‘systeemorga-nisatie’ die een belangrijke bijdrage levert aan een brede sociale infrastructuur en een vangnet biedt voor degenen die toch uit ba-lans raken. De oriëntatie daarbij is dat we de dingen zelf doen die we zelf goed kunnen en dat we samenwerken met anderen op do-meinen waar we niet actief zijn. Bovenal wil Espria een ketenpart-ner zijn met een primaire oriëntatie op samenwerking.

De verdere uitwerking van de meerjarenstrategie loopt langs drie programmalijnen: • formuleontwikkeling (de klantstrategie), • Mens en Arbeid (de medewerkersstrategie),• het streven naar verdere IT-volwassenheid (strategie t.a.v. onder-

steunende technologie).

Iedere programmalijn wordt ondersteund door een hoogleraar, die als superviserend expert de ontwikkeling van het betreffende programma begeleidt. Ten aanzien van informatietechnologie is het afgelopen jaar een aantal stappen gezet richting borging van een hogere volwassenheid in de bestaande systemen. In 2018 zal verdere inrichting van de programmastructuur voor dit onder-deel plaatsvinden. Voor de programma’s formuleontwikkeling en Mens en Arbeid zijn in 2017 belangrijke stappen gezet. FORMULESHet uitgangspunt is ‘generalistisch waar het kan, specialistisch waar het moet’. Omdat de groepsmaatschappijen van Espria ac-tief zijn in meerdere domeinen in de volle breedte, generalistisch en specialistisch, is Espria in staat om de uitdaging van een sa-menhangende aanpak aan te gaan. Het is onze inzet om mensen zo lang mogelijk zelfstandig en in een zelfgekozen omgeving te laten functioneren. Door middel van vroegsignalering, preventie en vroege interventie dient het risico op verlies van autonomie zo lang mogelijk te worden voorkomen. Als er dan toch terugval optreedt, is het streven zo snel mogelijk de zelfregie terug te la-ten keren. Voor degenen die het echt nodig hebben en voor wie zelfregie niet binnen bereik ligt, worden beschermende zorg en intensieve behandeling en begeleiding geboden.

Vanuit de strategische herijking is besloten tot de ontwikkeling van gezamenlijke formules. Deze formules zijn de bouwstenen van de klantstrategie en bevatten de uitwerking van beloftes aan cliënten en aan de samenleving. De ambitie is merkbaar beter deze meerwaarde te gaan bewijzen. De volgende formules zijn gedefinieerd:- Jezelf zijn en blijven- Overal thuis- Snel weer thuis- De sterke wijk - Beschermende zorg

De formules vormen een gezamenlijke agenda waarmee invul-ling wordt gegeven aan de integrale strategie en doelstellingen. Binnen deze uitwerking worden bewezen effectieve werkwijzes, de ‘gouden standaarden’ opgehaald. Enerzijds worden enkelvou-dige zorgstrategieën steeds verder geoptimaliseerd. Anderzijds worden met name strategieën waarbij vanuit meerdere professi-onele perspectieven wordt samengewerkt verder ontwikkeld.

Aan het programma is Manda Broekhuis, hoogleraar Professional Service Chains aan de Rijksuniversiteit Groningen, verbonden. Zij brengt kennis en kunde op het vlak van modulaire dienstverle-ning en biedt technische ondersteuning bij het ordenen van pro-cessen. In 2017 zijn de formules verder uitgewerkt in een aantal modu-les. Modules zijn bewezen effectieve interventies aan cliënten en zien op verdere innovaties gericht op versterking van onze klant-

3 Bestuur en directie 4 Beleid, inspanningen en prestaties

jaarverslag ‘17


Mobiele alarmering ‘Ik durf weer

alleen op pad’

AnsvandenBroek(75):‘ikbengraagbuiten,maarIndeherfstmaakteikeennareuitglijderopstraat.Daarnadurfdeikevennietmeerinmijneentjetewandelen.Gelukkighebiknueenalarmapparaat-jedatbinnenenbuitenwerkt.’

‘Ik gleed uit over natte bladeren en kon zelf niet meer op-staan’, vertelt Ans. ‘Het was koud en nat op straat en ik maar wachten tot er iemand langskwam. Vreselijk! Gelukkig heb ik niets gebroken, maar mentaal heb ik er echt wel een tijd last van gehad. Ik durfde niet meer ver van m’n huis te wandelen, dan kreeg ik het spontaan benauwd. Mobiele alarmering van de ledenvereniging bood uitkomst. Dat is een klein alarmap-paraat waarmee ik binnen én buiten alarm kan slaan. ‘Het geeft een veilig gevoel dat ik altijd hulp kan inroepen als dat nodig is.

Het apparaatje is lekker klein, dus ik kan het makkelijk onder mijn jas dragen. Ik kan in geval van nood via het apparaatje met mijn dochter bellen, die mijn contactpersoon is. En het apparaatje geeft meteen mijn precieze locatie door. Zo fijn dat dit tegenwoordig allemaal kan!’


jaarverslag ‘17

strategie. Modules zijn min of meer zelfstandige onderdelen en bevatten de beloften aan cliënten. Deze beloften worden meet-baar gemaakt om zichtbaar te maken in hoeverre ze worden ge-realiseerd. Dit inzicht dient ertoe om aan onze klanten en aan de samenleving aan te tonen dat we onze beloften waarmaken. In 2017 zijn de eerste modules ontwikkeld.

MENSENARBEIDVanuit onze visie op werkgeverschap en leiderschap willen we de komende jaren veel indringender en gerichter aandacht geven aan ons sociaal beleid. We zien een onlosmakelijke verbinding tussen de mate waarin medewerkers zich comfortabel voelen en de realisatie van doelstellingen ten aanzien van klanten. Het domein Mens en Arbeid is daarom voor de komende jaren speer-punt van concernbeleid. Een programmatische aanpak, naast de formule-ontwikkeling, moet leiden tot verdere ontwikkeling van een aantrekkelijk werkgeverschap.

Ter ondersteuning en advisering van dit programma is professor Lidewey van der Sluis aangetrokken. Zij is als hoogleraar Strate-gisch talentmanagement verbonden aan Nyenrode. Het afgelo-

pen jaar hebben in alle groepsmaatschappijen ontmoetingen met haar plaatsgevonden waarbij haar gedachtengoed is ge-deeld en tot inspiratie heeft gediend voor een vervolg. Verder is zij aanwezig geweest bij de door de ondernemingsraden geor-ganiseerde toogdag die dit jaar in het teken van Mens en Arbeid stond. Ook is zij meerdere keren aanwezig geweest bij de expert-tafel mens en arbeid en gesproken over wat het gedachtegoed voor de invulling van deze werkzaamheden betekent.

Medio 2017 is een programmadirecteur benoemd die verdere in-vulling gaat geven aan het beleid ten aanzien van Mens en Ar-beid. Er is een werkplan op hoofdlijnen uitgewerkt waarin de stip op de horizon is geduid. Komend jaar zal het werkplan verder worden geconcretiseerd.

ORGANISATORISCHEINRICHTINGIn 2017 is gestart met de implementatie van de nieuwe bestu-ringsstructuur. In deze nieuwe structuur wordt gewerkt met een groepsraad waarin Raad van Bestuur en directeuren zitting hebben. De Raad van Bestuur is statutair verantwoordelijk en rapporteert aan de Raad van Commissarissen. In de Groepsraad

bespreken Raad van Bestuur en directies de koers en de daaruit afgeleide kaders voor het concern. De directies zijn integraal ver-antwoordelijk voor hun groepsmaatschappijen binnen de vast-gestelde concernkaders en rapporteren over de voortgang in de realisatie van het jaarplan en meerjarenplan.

Rondom de Groepsraad is een aantal experttafels ingericht. Deze tafels adviseren over het beleid en de kaders voor het concern op strategisch niveau. De experttafels zijn gevormd rondom belang-rijke strategische thema’s, zoals onder andere kwaliteit en veilig-heid, mens en arbeid, facilitaire zaken en vastgoed.

In de strategische meerjarenkoers is aandacht besteed aan de medezeggenschap van de toekomst. Deels speelt hierin het voor-nemen naar verdergaande decentralisatie van werkgeversbeleid een rol, deels de opvatting dat medezeggenschap zich in de toe-komst meer ontwikkelt naar mede-eigenaarschap. Aan cliënt-zijde ondersteunt de inwerkingtreding van de nieuwe Wet me-dezeggenschap cliënten en zorginstellingen bij de gezamenlijk ingezette koers op versterking van de positie van cliënten in de organisatie. Het zwaartepunt van de medezeggenschap ligt op de kwaliteit van zorg en arbeid op het kleinste niveau. De mede-zeggenschap op het meer centrale, strategische niveau vervult de rol van kritische en proactieve gesprekspartner van het bestuur. Daarnaast creëert zij de voorwaarden voor een effectieve mede-zeggenschap op het kleinste niveau.

4.2ALGEMEENBELEIDVERSLAGJAAR

4.2.1ALGEMEENBELEIDPERGROEPSMAATSCHAPPIJIn dit jaarverslag zijn per groepsmaatschappij kort en niet limita-tief een aantal belangrijke ontwikkelingen opgenomen, die geza-menlijk een beeld van de ontwikkelingen op inhoud in het gehele concern geven. Alle groepsmaatschappijen verantwoorden sepa-raat in het enkelvoudige jaarverslag op uitgebreide wijze hun ac-tiviteiten in het verslagjaar.

DETRANSOntwikkeling nieuwbouw Nieuwe HavensHet eerste deel van het project ‘Toekomstbestendig zorgconcept verstandelijk beperkten met ouderdomsproblematiek’ is afge-rond. Dit project moet gerealiseerd worden in de nieuwbouw, ter vervanging van het oude paviljoen ‘De Havens’. In het document wordt de zorgvraag van de cliënten uit de doelgroep nader on-derzocht en vertaald naar een doelgroepspecificatie. Vervolgens wordt er aangegeven hoe we binnen de Nieuwe Havens een ant-woord willen geven op de zorgvragen van de doelgroep. Het zorg-concept voor Nieuwe Havens heeft als specifieke kenmerken:- In de basiszorg wordt zowel orthopedagogische/agogische

als psychogeriatrische/ verpleegkundige expertise geborgd. Hiermee wordt een antwoord gegeven op de toename van so-

matische en psychogeriatrische zorgvragen bij de doelgroep. Daarnaast zal er veel aandacht zijn voor domotica en de techno-logische ontwikkelingen binnen de zorg.

- In relatie daarmee wordt gespecialiseerde expertise opgebouwd in het bijzonder op de thema’s epilepsie, dementie, zintuigelijke achteruitgang en mobiliteit en levensstijl.

Om het zorgconcept goed tot uitvoering te kunnen brengen is er een bepaalde kwaliteit van de medewerkers nodig, maar ook van de leefomgeving. Bij die laatste wordt in het plan de relatie ge-legd met het bouwkundig ontwerp van de Nieuwe Havens.

Verbeterplan Unit Intensieve ZorgDe unit voor intensieve zorg biedt behandeling, ondersteuning, verblijf en dagbesteding voor cliënten met moeilijk verstaan-baar gedrag. Deze cliënten hebben vanwege meervoudige en complexe problematiek een intensieve tot zeer intensieve onder-steuningsvraag, vaak met bijkomende problematiek (gedragspro-blemen, psychiatrische problemen). Voor de Unit Intensieve Zorg is een verbeterplan opgesteld. Aanleiding daarvoor waren onder andere de bevindingen van een audit uitgevoerd in het kader van het intern kwaliteitstoezicht binnen Espria en van een onaan-gekondigd toezichtbezoek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Het einddoel van het verbeterplan is het bieden van hoogwaardige, gespecialiseerde ondersteuning, toekomstbesten-dig en op een gezonde financiële basis. Elementen uit het verbe-terplan zijn onder meer:

• expliciteren van de zorgen behandelvisie voor de doelgroep Intensieve Zorg en van de zorgorganisatie die voor de uitvoering daarvan nodig is,

• borgen van de inbreng van psychiatrische expertise in het zorgen behandelbeleid,

• versterking van kennis en competenties van medewerkers, • optimaliseren van teamomvang en -samenstelling, • intensiever teamoverleg en intervisie, • meer multidisciplinaire samenwerking, • oplossen van huisvestingsproblemen en van financiële knel-

punten.

De onderdelen met een korte termijn focus zijn direct opgepakt, andere onderdelen hebben een meer langere termijn karakter. Ter ondersteuning van het verbetertraject wordt begin 2018 nog een onderzoek door externe deskundigen uitgevoerd. De bevindingen van dit onderzoek worden bij de verdere visieontwikkeling be-trokken.

Samen DoenOnder de noemer ‘Samen Doen’ wordt gewerkt aan versterking van de samenwerking met mensen uit de sociale omgeving van de cliënt (familie, vrienden) en vrijwilligers. Gestart in een projectstructuur zijn de ‘Samen Doen’-activiteiten in 2017 ge-integreerd in de reguliere werkprocessen en overlegstructuur.

Raad van Bestuur

Extern toezicht

Kwaliteit & veiligheid

Extern toezicht

Financiën & risico

Directieszorgbedrijven

Intern toezicht Raad van

Commissarissen

Medezeggenschap Ondernemingsraad

Cliëntenraad

Mens &

arbeid

Kwaliteit &

Veiligheid

Groeps-communicatie

Facilitair

VastgoedOnderzoek

&Ontwik- keling

Economische zaken

Markt &omgeving

Informatie-management

Ruimte tijdelijke tafel(projectgroep)



Voorgaande structuur met een overzicht van alle experttafels wordt in onderstaande figuur weergegeven.


jaarverslag ‘17

Er is een grote differentiatie in de invulling, afhankelijk van de specifieke doelgroep en situatie per woning. Dit kan variëren van rond-de-tafel-gesprekken over beleidsmatige zaken en over het leefmilieu op de woning tot gezamenlijke ontspanningsactivitei-ten. Uit de evaluaties van de activiteiten blijkt dat verwanten de georganiseerde activiteiten en het contact met het team positief waarderen. Er wordt in de uitvoering zoveel mogelijk aangesloten bij de voorkeuren van de verwanten. Die liggen echter niet altijd op één lijn. De betrokkenheid van de verwanten bij de activiteiten is zeer wisselend. Op een aantal woningen nemen de verwanten zelf het voortouw, maar grotendeels is stevige inzet vanuit de teams nodig om invulling te geven aan het programma Samen Doen en om activiteiten tot een succes te maken. Bezettingsproblemen bin-nen het team en wisselingen van leidinggevenden vertalen zich di-rect in een terugval op het gebied van Samen Doen.

Regisseurschap: 1 Gezin, 1 Plan, 1 RegisseurDe Trans heeft een verbeterplan opgesteld naar aanleiding van een inspectierapport over een incident in 2013 betreffende huise-lijk geweld met dodelijke afloop binnen een gezin met complexe problematiek. De Trans was één van de vele hulpverlenende in-stanties die bij het gezin betrokken waren. Eén van de verbeter-punten in het plan is het implementeren van de werkwijze 1 Ge-zin, 1 Plan, 1 Regisseur (1G1P1R). Het jaar 2017 is gebruikt om een eerste uitwerking van het regisseurschap in het kader van 1G1P1R in de praktijk te brengen binnen het Kinderdagcentrum (KDC) De Vuurtoren in Emmen. Er zijn tijdelijk twee regisseurs aange-steld. Naast het opdoen van ervaring in de functie, hebben zij de opdracht gekregen het regisseurschap definitief vorm en inhoud te geven en een plan te maken hoe dit verder door vertaald kan worden naar de complexe situaties binnen de overige ambulante ondersteuning.

Domotica en thuistechnologieAl jaren zijn bij De Trans zorgondersteunende middelen in ge-bruik, zoals uit-bed signalering en akoestische bewaking. De tech-nische mogelijkheden veranderen in hoog tempo. Meer en ande-re mogelijkheden komen beschikbaar die een bijdrage kunnen leveren aan welbevinden en leefplezier van onze cliënten en aan zorgverlening van hoge kwaliteit. Daarom is in 2017 het project ‘Basis Thuistechnologie’ uitgevoerd. Het project richt zich op een vernieuwd en toekomstbestendig concept voor de thuistechnolo-gie, in twee opzichten:

- Klaar zijn voor een andere werkwijze en nieuwe toepassingen. De medewerker kan bijvoorbeeld berichten en beelden recht-streeks op zijn smartphone ontvangen en toepassingen zullen vaker 7x24 uur worden ingezet. Het concept moet inzet mogelijk maken van bijvoorbeeld innovatieve vormen van detectie.

- Een centrale omgeving opbouwen die eenduidig en efficiënt beheer mogelijk maakt. Standaardisatie, één aanspreekpunt en kostenvoordelen zijn hier sleutelwoorden.

GGZDRENTHEDuurzaam Financieel GezondIn 2016 is het programma Duurzaam Financieel Gezond opge-steld, gericht op het financiële herstel, doelmatigheid en doeltref-fendheid van de zorg en organisatie. In 2017 bleek het financiële herstelproces taaier dan verwacht. Ook in 2018 blijft de focus ge-richt op verder economisch herstel.Het integraal kort cyclisch sturen wordt in 2018 verder verbeterd, onder meer door middel van een gezamenlijke leanopleiding voor het managementteam van GGZ Drenthe en de invoering van een forecastingsinstrument.

Samen werken aan herstel en kwaliteit van leven‘Samen werken aan herstel en kwaliteit van leven’ is de missie van GGZ Drenthe. Herstel is een persoonlijk, uniek proces waarin iemand de draad probeert op te pakken en zijn leven opnieuw in-houd en richting probeert te geven. Herstelondersteunende zorg is erop gericht om dit proces te bevorderen. Eigen regie speelt hierbij een belangrijke rol. Door hun eigen keuzes te maken en zelf te bepalen wat er gebeurt, krijgen mensen zeggenschap (te-rug) over eigen zorg en behandeling, ook in een crisissituatie. In-strumenten die hierbij kunnen worden ingezet, zijn een signale-ringsplan en een crisiskaart. Het signaleringsplan maakt deel uit van het elektronisch patiëntendossier (EPD). Een crisiskaart is een klein, opvouwbaar, persoonlijk document waar derden snel infor-matie kunnen vinden over hoe te handelen indien de kaarteige-naar in crisis is en zelf minder of geen controle (meer) heeft. In 2018 wordt de aandacht voor het belang van een actueel signale-ringsplan onverminderd voortgezet.

Separeervrije zorgIn stappen wordt toegewerkt naar separeervrije zorg. Dat is on-derstreept met de ondertekening van het Dolhuysmanifest in mei 2016. Het doel is al het mogelijke te proberen om separatie of afzondering te voorkomen, of zo kort mogelijk te houden. Het nieuwe toetsingskader ‘dwang en drang’ dat per 1 januari 2017 van kracht is, is onder de aandacht gebracht bij behandelaren en aandachtsfunctionarissen, onder andere door opleidingsbijeen-komsten. Belangrijke pijlers zijn preventie, teamcultuur en het tweemaal daags uitvoeren van risicotaxaties tijdens het verblijf in een separeer- of afzonderingsruimte. Het doel hiervan is te be-oordelen of de insluiting beëindigd kan worden en zorg op de af-deling (weer) mogelijk is. De separeerunit bij Acute Opname Ou-deren is eind oktober 2017 gesloten. Indien noodzakelijk worden patiënten overgeplaatst naar één van de extra beveiligde kamers bij de Acute Opname High & Intensive Care in Assen. In het ka-der hiervan is begin 2018 op deze locatie een derde Intensive care ruimte gerealiseerd.

SuïcidepreventieBinnen GGZ Drenthe zorgt de commissie suïcidepreventie voor scholing van aandachtsfunctionarissen. Ook heeft de commissie

het interne toetsingskader bepaald voor interne audits gericht op suïcidepreventie. GGZ Drenthe is sinds mei 2017 één van de deelnemers van de stichting Supranet GGZ, een netwerk voor- en door ggz-professionals, dat streeft naar beperking van het aantal suïcides. Door uitwisseling van informatie over suïcide en voor-beelden van goede preventie en zorg leren deelnemers van elkaar hoe de zorg voor suïcidale mensen verbeterd kan worden.

Samen in de ketenVanaf 2015 is het thema ‘samen in de keten’ centraal gesteld in de strategische koers. Er is veel energie gestoken in het verbeteren van de interne verbindingen tussen onderdelen van GGZ Dren-the/Espria en in het intensiveren en verbeteren van externe ver-bindingen in zorgketens en netwerken.

Verkenning intensievere samenwerking Noord-NederlandVoor het uitoefenen van de complexe hoogwaardige ggz-zorg is een zekere schaalgrootte nodig om goede en veilige zorg te leve-ren. GGZ Drenthe werkt met Lentis, GGZ Friesland, Verslavings-zorg Noord Nederland en het Universitair Centrum Psychiatrie (onderdeel van het UMCG) intensiever samen. In 2016 is een be-stuurlijke verkenning gestart, die in 2017 is voortgezet. Concreet is in 2017 een samenwerkingsverband van Noordelijke forensi-sche instellingen opgericht. Dit betreft de forensische onderdelen van GGZ Friesland en Lentis, VNN, FPC Dr. S. Van Mesdag en het circuit Forensische Psychiatrie van GGZ Drenthe. Onder de naam FINNN (Forensisch Innovatie Netwerk Noord-Nederland) is een stuurgroep opgericht, waarin alle instellingen zijn vertegenwoor-digd. Deze stuurgroep zal met behulp van een programmama-nager verkennen hoe de samenwerking tussen deze instellingen kan worden versterkt, met als doel een krachtige keten van foren-sische voorzieningen in Noord-Nederland.

Verbetering acute psychiatrische zorgketenDe interne keten voor Acute Psychiatrie is in 2017 opnieuw inge-richt, met de start van de Spoedpoli, IHT (Intensive Home Treat-ment) en de Psycholance in nauwe verbinding met de ambulante specialistische GGZ en de acute opnameklinieken.

IHTBegin 2017 is gestart met psychiatrische crisisbehandeling thuis (ofwel IHT). IHT is voor mensen met acute ernstige psychiatrische problemen. Er vindt altijd eerst een beoordeling plaats van wat er aan de hand is en welke hulp nodig is. De crisisbehandeling be-staat uit intensieve zorg en begeleiding thuis of op een poli van GGZ Drenthe. Is een patiënt al in behandeling bij GGZ Drenthe, dan wordt crisisbehandeling ingezet als aanvulling op de lopen-de behandeling. Met IHT wordt geprobeerd opname in een kli-niek zo veel mogelijk te voorkomen. Als blijkt dat opname niet voorkomen kan worden, wordt getracht deze zo kort mogelijk te laten zijn. Soms wordt intensieve thuisbehandeling ingezet ná een opname.

SpoedpoliEind maart is de Spoedpoli GGZ Drenthe in gebruik genomen. De Spoedpoli is voor mensen in de provincie Drenthe die vanwege (een vermoeden van) acute psychiatrische problematiek binnen 24 uur hulp nodig hebben. Specifiek gaat het om mensen die een gevaar vormen voor zichzelf of hun omgeving en/of die ernstig ontremd, verward of emotioneel ontregeld zijn, waardoor ande-ren overlast kunnen ervaren en de politie inschakelen. In plaats van een verblijf in een politiecel krijgen deze mensen nu hulp in een passende omgeving. De Spoedpoli is er ook om de huisarts en de spoedeisende hulp in de algemene ziekenhuizen te ontlas-ten.

PsycholanceIn augustus 2017 vond de eerste rit van de Psycholance plaats. De Psycholance is speciaal ambulancevervoer voor mensen met ver-ward gedrag en acute psychiatrische problematiek, die binnen 24 uur hulp nodig hebben en niet op eigen gelegenheid naar de Spoedpoli kunnen komen. De Psycholance wordt verzorgd door UMCG Ambulancezorg. De Spoedpoli en de Psycholance wor-den gefinancierd met incidentele middelen vanuit de Drentse gemeenten en landelijke subsidies. Gezien het succes van beide initiatieven hebben we vertrouwen dat vanaf 2018 structurele fi-nanciering wordt gerealiseerd. EVEANThuis bij Evean‘Thuis bij Evean’ is het strategisch veranderprogramma van Evean. De kern van dit programma is het creëren van een cultuur en een bijpassende inrichting van de organisatie, waarin mede-werkers ondersteund worden om datgene te kunnen doen wat écht belangrijk is voor de cliënten van Evean. De focus ligt op warme, menselijke zorg in een zo gewoon mogelijke, veilige om-geving. Thuis bij Evean biedt antwoord op de vraag van de klant, met als doel dat hij/zij zich veilig en thuis voelt bij Evean en bo-venal zichzelf kan zijn. Minder ‘verplichtingen’ en eigen keuzes buiten officiële kaders geven ruimte aan het leven van een cliënt en in het werk van onze medewerkers.

Opening RecuraOp 2 maart 2017 is het Herstelhotel Recura aan de Zorgboulevard in Zaanstad officieel geopend. Vanaf 26 januari 2017 zijn alle cli-enten van het transitorium in het oude gebouw van het Zaans Medisch Centrum (ZMC) verhuisd naar Recura Revalidatie. Hoog-waardige revalidatie is het motto. Recura is een samenwerking tussen Evean en het ZMC. Door het samenkomen van de exper-tise vanuit de medische zorg en de revalidatiezorg onder één dak kunnen cliënten optimaal en snel revalideren. Recura Revalidatie is onderdeel van Geriatrische Revalidatiezorg (GRZ) binnen Evean. Het is één van de revalidatielocaties, naast Eduard Douwes Dek-ker en Oostergouw, waar GRZ wordt geleverd. Recura Revalidatie is een centrum voor kortdurende Geriatrische Revalidatie.

jaarverslag ‘17


Alles draait bij ons om de cliënten en hun naasten

“Ik voel mij hier thuis, kom hier elke middag, eet soms mee en slaap hier eens per week. Dat kan en wordt zelfs gewaardeerd. Het gaat allemaal heel gemakkelijk. En dat komt de rust van mijn vrouw ten goede”, al-dus de echtgenoot van een dementerende vrouw die woont op de Evean-locatie Guisveld.

“Ik lag ’s ochtends nog in bed. Toen vroeg Linda of ze nog wat voor me kon doen. Ik zei dat ik graag nog een half uurtje extra wil blijven liggen. Natuurlijk kan dat, zei ze meteen. Dat vond ik heel fijn”, aldus een be-woonster in Swaensborch.

“Ik wilde koffie en thee klaar zetten voor de bewoners, maar ik gleed uit en brak mijn beide polsen. Daar lag ik dan. Zo was ik activiteitenbegeleider en zo had ik zelf thuiszorg nodig. Maar ik was blij dat deze hulp er was.”

“Elke dag komt er vaker iemand langs, vaak een vrijwilliger die ook wat langer blijft voor een praatje of om een wandeling te maken. Dat hebben ze voor mij geregeld hier op de locatie Eduard Douwes Dekker.”

Cliënten en hun verwanten staan centraal. Het gaat om hun leven, hun welbevinden, hun wensen, hun behoeften, hun keuzes. Onze professionals geven daar invulling aan en worden daarin gefaciliteerd. Sa-men kiezen en zorgen; daar gaat het om. Met een programma als ‘Thuis bij’ willen we ervoor zorgen dat onze cliënten – waar ze ook wonen – zich thuis, veilig en gehoord voelen. En vooral ook zichzelf kunnen zijn. Op steeds meer locaties hebben we straks een Middelpunt. Dat is één centraal punt voor informa-tie, activiteiten of zomaar even een ‘bakkie doen’. Geen ‘zakelijke’ receptie meer dus, maar een open gast-vrije ruimte waar gastvrouwen en gastheren klaar staan voor onze cliënten en hun familieleden, bezoe-kers en medewerkers.


jaarverslag ‘17

Expertgroep WijkverplegingDe Expertgroep wijkverpleging bestaat uit 27 (wijk)verpleegkundi-gen en 3 specialistisch verpleegkundigen. De leden van de Expert-groep denken vanuit hun professionaliteit mee over ontwikke-lingen binnen de thuiszorg, vooral waar het de inhoud betreft. Zij geven gevraagd en ongevraagd advies op het beleid en werkwijzen in de organisatie en vormen een afvaardiging van alle (wijk)ver-pleegkundigen van Evean thuiszorg. Daarnaast zijn de bijeenkom-sten van de Expertgroep de plek voor het uitwisselen van kennis, signalering en elkaar op de hoogte houden van ontwikkelingen.

Aandachtsvelders thuiszorgOok in de thuiszorg is er extra geïnvesteerd in aandachtsvelders. Op de onderwerpen Melding Incident Cliënt (MIC), Medicatie, Hy-giëne, Bereikbaarheid en Fysieke belasting zijn aandachtsvelders geselecteerd. De afdeling Kwaliteit heeft voor ieder aandachtsge-bied een commissie ingesteld. In bijeenkomsten worden actuele onderwerpen besproken.

Kwaliteitsplan EveanEind 2017 is, conform het kwaliteitskader Verpleeghuiszorg, het Kwaliteitsplan Evean 2018 vastgesteld. In dit kwaliteitsjaarplan laten we zien dat zorg bovenal mensenwerk is; met mensen voor mensen. De cliënten en hun verwanten staan centraal in al-les wat we doen. Het gaat om hun leven, hun welbevinden, hun wensen, hun keuzes. Onze professionals geven daar invulling aan. Samen kiezen en zorgen; daar gaat het om.

Nieuwe arbeidsmarktcampagne EveanOp de landelijke Open Dag van de Zorg in maart opende Evean wederom haar deuren, maar dit jaar voorzien van een bijzonder evenement. In Schagen, Alkmaar, Recura Revalidatie, het Eras-mushuis en in het Eduard Douwes Dekker huis kon men zonder afspraak direct solliciteren, of – als men dat liever had – speedda-ten. In totaal hebben wij ongeveer 100 sollicitanten op deze dag verwelkomd. Deze Open Dag was een mooie samenwerking tus-sen intra- en extramurale locaties, waarbij over de grenzen van het eigen werkgebied heen werd gekeken.

Inloop LishofEind 2017 is in de gemeente Oostzaan de ‘Inloop Lishof’ geopend. Met deze Inloop is de belangrijke buurtfunctie, elkaar ontmoeten en op die manier zoveel mogelijk betrokken blijven bij de maat-schappij, weer als vanouds actief.

Evean heeft de Inloop Lishof in samenwerking met de gemeen-te Oostzaan ontwikkeld voor de zelfstandig wonende senioren in Oostzaan. Er wordt een luisterend oor geboden, gezorgd voor passende informatieverstrekking en passende activiteiten. Bezoe-kers van de Inloop krijgen hier de aandacht die zij nodig hebben. De Inloop fungeert hiermee als ruggensteun voor de bezoekers, maar ook voor de partner, familie en/of mantelzorger(s).

In de Inloop Lishof kunnen mensen samenkomen voor een praat-je, een kop koffie, het spelen van een spelletje, gezamenlijk te lun-chen of dineren, deel te nemen aan een uitstapje of aan een be-wegingsactiviteit. Dit alles onder professionele begeleiding. Alles is bespreekbaar en de activiteiten worden ter plekke met elkaar afgestemd. Verder biedt de Inloop Lishof regelmatig informatie-bijeenkomsten, lezingen en films.

Invoering ONSNadat in 2016 is besloten over te gaan naar het nieuw registra-tiesysteem ONS van Nedap, heeft Evean dit elektronisch cliënten-dossier in 2017 geïmplementeerd. Hoewel het een ingrijpende verandering is, zijn de reacties merendeels positief. ONS is erop gericht om het zorgproces voor medewerker en cliënt zo gemak-kelijk en inzichtelijk mogelijk te maken. Sinds november werkt ie-dereen binnen Evean met dit systeem. Met de invoering van ONS wordt gestreefd naar de volgende doelen:- Hogere klanttevredenheid- Hogere medewerkertevredenheid- Minder administratie voor onze medewerkers- Digitale dossiervoering voor iedereen

ICAREVernieuwing koers en organisatieIn 2017 is de visie van Icare met veel inbreng van medewerkers geactualiseerd. Door deze werkwijze is er een groot draagvlak ge-creëerd voor de herziene koers. In 2018 zal de visie verder worden doorvertaald in alle haarvaten van de organisatie.

Gezonde bedrijfsvoeringDe continuïteit van de zorgverlening stond in 2017 onder druk als gevolg van verzuim en een tekort aan zorgpersoneel in een krap-pe arbeidsmarkt. Op alle onderdelen zijn initiatieven genomen die op langere termijn hun effect hebben. Uit de hoge klantte-vredenheid volgt dat klanten niet of nauwelijks hinder hebben ondervonden van het verzuim en het personeelstekort. Het heeft wel tot een hogere werkdruk geleid bij het beschikbare personeel. Wijkverpleegkundigen zijn belast met een groot aantal adminis-tratieve taken. De overmaat hierin vraagt om een vereenvoudi-ging van de huidige werkprocessen. Hier is in 2017 een aanvang mee gemaakt.

In 2017 nam het aantal klanten (extramuraal) toe met bijna 2% ten opzichte van 2016. De gemiddelde zorgduur per klant nam af met 5,5%, waarmee Icare laat zien goed op weg te zijn met pas-sende zorg en doelmatige inzet. Intramuraal zijn verbeteringen doorgevoerd in het plannen en roosteren met een positief effect op de werkbeleving bij medewerkers en op de bedrijfsvoering. De strategie op vastgoed is herijkt en krijgt in 2018 verder invulling.

Professionals in positieIn 2017 is de werking van Shared Governance geëvalueerd. Verder

zijn drie nieuwe groepen gestart met het accent op complexe zorg voor chronische ziektebeelden:- Wond, stoma en incontinentie- Palliatieve zorg en oncologie- Psychogeriatrische zorg

Ook Passende Zorg heeft in 2017 verder vorm gekregen. Zo is on-der meer de ambitie uitgebreid met de opbouw van een extern leernetwerk en de ontwikkeling van een preventie aanpak. De besturing door middel van Shared Governance met professionals blijft een speerpunt en wordt verder uitgebouwd. De structuur en processen voor Shared Governance worden doorgelicht als basis voor verdere verbetering. De werkwijze passende zorg, met verpleegkundig adviseurs, wordt voortgezet en blijft uitgangs-punt voor versterking van doelmatigheid van zorg. Deze aanpak wordt verbreed naar de intramurale locaties. Om de toename van complexiteit van de vraag en om de werkbelasting van de wijk-verpleegkundigen in de hand te houden blijft uitbreiding van verpleegkundige capaciteit een prioriteit.

Om het gebruik van nieuwe technologie in het dagelijks werk te bevorderen is in 2017 een Shared Governance groep technologie en e-Health opgezet. Doel is de toepassing van nieuwe techno-logie laagdrempelig te introduceren bij medewerkers door aan-dacht, communicatie en waar nodig opleiding en training.

Resultaten en voortgang traject Waardigheid en TrotsIntramuraal vindt doorontwikkeling plaats in het traject ‘Waar-digheid en Trots’. Aanpassingen in de werkwijze worden mee-genomen in de verdere doorvoering van de werkprocessen van de zorgen behandeldienst eind 2017 en begin 2018. Met onder-scheid in drie fasen (voorafgaand aan inhuizing, de eerste zes weken en gedurende het verblijf) zijn de huidige praktijk en best practices in beeld gebracht. Er zijn standaarden ontwikkeld om in die drie fasen te gebruiken. Binnen de standaarden worden in-strumenten gebruikt zoals de waaier met de vier-fasen ‘Dementie en Belevingsgericht’ werken, de anamnese ‘Weet wie ik ben’ en het Levensboek. De Groningen Welbevinden Indicator (GWI)-on-derdelen zitten hierin verwerkt. De ervaringen tot dusver zijn po-sitief, daarom wordt deze lijn doorgezet op alle locaties. Hiervoor is twee jaar uitgetrokken. Dit traject is tevens onderdeel van het kwaliteitskader Verpleeghuiszorg.

Ziekenhuizen en huisartsenMet huisartsenpraktijken heeft Icare werkafspraken gemaakt over afstemming en overdracht in de dagelijkse zorg in de wijk. Aanvullend wordt op veel plaatsen in het werkgebied in samen-werking met huisartsen en andere eerstelijns aanbieders invul-ling gegeven aan integrale zorg programma’s voor kwetsbare ouderen. Een voorbeeld van een dergelijk programma is ‘Samen Oud’. De overbelasting van spoedeisende hulp (SEH) en huisart-senposten (HAP) met acute vragen van kwetsbare ouderen heeft

geleid tot een breed palet aan samenwerkingsinitiatieven met HAPs en SEH van ziekenhuizen in het vormen van een passende acute zorgketen. Een concreet voorbeeld is de inzet van wijkver-pleegkundigen op de spoedeisende hulpafdeling.

Op verschillende plekken in het werkgebied vindt afstemming plaats over nieuwe initiatieven voor verbetering van zorg op aan-dachtsgebieden, zoals dementiezorg, trombose, palliatieve zorg, CVA, neurologie, wond- en stomazorgprotocol, diabetes en ast-ma/COPD. Bij de ontwikkeling van de ketenzorg zijn huisartsen een belangrijke samenwerkingspartner. Voor de uitvoering van de Medisch Specialistische Verpleging Thuis (MSVT) heeft Icare contracten afgesloten met diverse zorgverzekeraars en is er af-stemming met de ziekenhuizen over nieuwe ontwikkelingen.

ZORGGROEPMEANDERSamen ThuisVan november 2015 tot en met december 2017 heeft het project Samen Thuis bij Zorggroep Meander, met steun van VWS en de Taskforce Waardigheid en Trots, gelopen. De ideale situatie is dat de zorg aansluit bij de levenswijze van onze cliënten, zodat ie-mand zichzelf kan zijn en blijven. Dat medewerkers, bewoners en familie de vrijheid voelen om - daar waar het nodig is - te zoeken naar alternatieve manieren van werken die het gevoel van leef-plezier versterken. In het project is gewerkt aan vier belangrijke items: welbevinden, familieparticipatie, eten en drinken en veilig en vrij.

Het is voelbaar en zichtbaar in de organisatie dat het leefplezier van onze bewoners steeds meer vooropgesteld wordt. Dit wordt praktisch vormgegeven door toekomstige bewoners steeds meer thuis te bezoeken om een beeld te krijgen van hun leefsituatie en met de bewoners op zoek te gaan naar hun bronnen van welbe-vinden. Daarnaast heeft elke bewoner ‘Mijn Profiel’ waarin kort en bondig omschreven is wie iemand is en wat en wie voor die-gene van waarde zijn. De betrokkenheid van familie is verhoogd, door deelname aan activiteiten op de huiskamer zoals koken op de groep. Verder is gestart met verdere ontwikkeling van familie-participatie met behulp van familieraden op de huiskamer. Er is zichtbaar meer aandacht voor eten en drinken. Zo is er veel ge-investeerd in het vervangen van dieetpreparaten voor normaal voedsel en is er een receptenboek ontwikkeld. Er zijn workshops geweest over het bereiden van tussendoortjes. Deze gezonde snacks worden regelmatig bereid op de huiskamers door mede-werkers en familieleden.

Met betrekking tot het terugdringen van middelen en maatre-gelen zijn de verschillende huizen, op basis van de alternatieven-bundel van Vilans, aan de slag gegaan met het uitproberen van alternatieven voor de inzet van middelen en maatregelen, zoals een laag-laagbed en een ‘half’ bedhek, zodat iemand zich wel veilig voelt, maar ook zelf uit bed kan komen. Daarnaast vindt er


jaarverslag ‘17

ZORGCENTRALENOORDAlgemeen beeldIn 2017 heeft Zorgcentrale Noord (ZCN) verder gewerkt aan haar belangrijkste uitgangspunt: het verstevigen van de basisinfra-structuur met als ambitie het allerbeste klantcontactcentrum van Nederland te zijn. Flexibel en klantgericht. Uit het in 2017 ge-houden Klant Tevredenheid Onderzoek is gebleken dat ZCN een betrouwbare partner is in het uitvoeren van bereikbaarheids-diensten, het verzorgen van de totale keten van alarmering en het uitvoeren van medicatiecontroles.

ZCN heeft verpleegkundigen en verzorgenden in dienst. Deze deskundige en betrouwbare dienstverlening is van essentieel belang voor de zorgorganisaties van Espria. Met deze specifiek opgeleide medewerkers helpt ZCN de zorgorganisaties om de toename aan ongeplande zorg in goede banen te leiden en de medicatieveiligheid te borgen.

De marketingstrategie richt zich op verdere uitbreiding van het dienstenaanbod bij huidige klanten, het acquireren van nieuwe partijen en een verdere kostenreductie door automatisering van processen. Er is één accountmanager vrijgemaakt voor de Espria zorgbedrijven. Voor elke zakelijke klant is er een accountplan waarin de kansen, bedreigingen, sterktes en zwakten staan. Met de klant worden de groei- en serviceleveldoelstellingen jaarlijks besproken en vastgelegd. Periodiek wordt gezamenlijk het resul-taat geëvalueerd.

Groei en diversiteitZCN heeft in 2017 goed gescoord op de afgesloten Service Level Agreements. Voor bereikbaarheidsdiensten blijken we, ondanks een lichte afname van het volume, een betrouwbare partner te zijn. Op het gebied van alarmering is er een toename van het vo-lume. Ook maken veel organisaties gebruik van onze diensten als het gaat om de overloop van telefonie. Dit zien we vooral in de avond, nacht en weekenden. In 2017 verrichte ZCN voor ongeveer 100 organisaties de dienstverlening. De diversiteit aan klanten is verder toegenomen. Tot onze klantengroep behoren de zorgorga-nisaties van Espria, VVT-organisaties buiten Espria, organisaties voor verpleeghuisartsen en ander (para)medisch personeel, le-veranciers van medische hulpmiddelen, welzijnsorganisaties en particulieren.

De omzet van ZCN wordt voor 60% gegenereerd door zorgorgani-saties binnen Espria. De overige omzet wordt buiten Espria gere-aliseerd. In 2017 zijn de kosten gereduceerd en is een rendement van bijna 4% gerealiseerd. In haar strategie richt ZCN zich in het bijzonder op verdere uitbreiding van de bereikbaarheidsdiensten.

Toevoegde waarde voor de zorgSteeds meer groeit het besef dat de zorgcentrale een grote toe-gevoegde waarde voor de zorgbedrijven is. Door een groeiend

gebrek aan zorgprofessionals moeten medewerkers hun werk anders gaan organiseren. ZCN biedt daarin ondersteuning op afstand en als verlengstuk van de professional. Zo kan deze nog gerichter keuzes maken met behulp van onder meer beeldbellen, medicatiecontrole, indicatiestellingen en triage.

SamenwerkingIn 2017 heeft ZCN deelgenomen aan het landelijke ‘springplank project’. Hierin nemen meerdere centrales deel, met verschillen-de karakters. Het doel is om logistieke en effectiviteitseffecten te meten door gezamenlijk de diverse stromen af te handelen. In 2018 worden de resultaten geëvalueerd en wordt er op landelijk niveau gerapporteerd. Verder participeren we vanuit onze kennis en expertrol in het landelijk initiatief ‘Thuis en veilig’. Ook wordt nauw samengewerkt met ANW Nederland, die zich richt op de bemiddeling van verpleeghuisartsen en bereikbaarheidsdiensten voor huisartsen. Onze medewerkers nemen ook deel aan projec-ten binnen Espria die gaan over de (uit)rol van domotica, zoals in personenalarmering 3.0. Ook de nauwere samenwerking tussen de Ledenvereniging en ZCN is verder onderzocht.

Productportfolio en brandingDe hernieuwde strategie is vertaald naar prioriteiten in het be-staande productportfolio. Er zijn eerder pilots gedraaid met nieuwe producten, zoals medicatiecontrole, die nu breed in de markt gezet worden. De vraag naar deze producten is in 2017 sterk gegroeid. Voor personenalarmering is er een groeiende belangstelling bij opdrachtgevers om hun cliëntenbeheer in de meldcentrale van Zorgcentrale Noord uit te voeren. Rond perso-nenalarmering is vernieuwde technologie geïmplementeerd. Daarnaast is er een nieuwe website en een nieuw logo ontwik-keld. In nauwe samenwerking met de Ledenvereniging verken-nen we de mogelijkheden om de marketingcommunicatie naar buiten meer vorm en inhoud te geven.

Enkele kengetallen 2017- ZCN verwerkte ruim 1 miljoen berichtminuten per jaar.- Personenalarmeringen: 31.000 aansluitingen in de ouderenzorg,

psychiatrie en verstandelijk gehandicaptenzorg;- Medicijncontrole: 80.000 controles per jaar;- Medicijn bewaking: 500 aansluitingen.

op het thema ‘optimale vrijheid’ een doorontwikkeling plaats en is een ontwikkelteam gestart waar behandelaren, cliëntenraad/fami-lieleden en zorgmedewerkers vanuit alle woonzorglocaties in zit-ten. Zorggroep Meander heeft de wens om meer op maat voor alle cliënten in de woonzorgcentra de vrijheid en veiligheid te bieden die bij de cliënt past, dus ook buiten de muren van onze woonzorg-centra. In eerste instantie wordt op één locatie, Parkheem, gestart om hier invulling aan te geven. Dit gebeurt in samenwerking met de beweging ‘Radicale vernieuwing in de verpleeghuiszorg’, een driejarig project van LOC en het ministerie van VWS.

Integrale ouderenzorg in Oost Groningen Na de afsluiting van het project Samen Oud zijn de activiteiten van integrale ouderenzorg door huisartsen, wijkverpleging en welzijn in 2017 voortgezet. Zorgverzekeraar Menzis en de ge-meenten Veendam, Pekela en Stadskanaal hebben hier een aan-jaagfunctie in vervuld. Een groot deel van de huisartsen heeft zich ingeschreven voor de Groninger Zorgstandaard Integrale Ou-derenzorg. De welzijnsorganisaties en wijkverpleging ondersteu-nen de huisartsen in de uitvoering van deze module. De opzet van het geriatrisch netwerk voor deskundigheidsbevordering en kennisdeling is nog in ontwikkeling en krijgt zijn vervolg in 2018.

WonenPlusIn 2017 is verder gewerkt aan de professionalisering en optimali-satie van de WonenPlus locaties, bijvoorbeeld ten aanzien van de restaurantvoorziening. Voor de locatie Kloosterheerd is in 2017 de verbouwing van het entreegebied afgerond en is een groot deel van de appartementen op die locatie geschikt gemaakt voor Wo-nenPlus. Aanleiding voor de renovatie is het aantrekkelijk houden van Kloosterheerd als woonlocatie, maar ook als trefpunt voor oudere inwoners van Ter Apel. Op deze wijze wordt invulling ge-geven aan het bieden van zorg en aanvullende diensten in een veilige woonomgeving met voldoende mogelijkheden voor socia-le contacten.

Passende ZorgVanuit de visie en de klantbelofte ‘Jezelf zijn en blijven’ wil Zorg-groep Meander cliënten optimaal ondersteunen vanuit leef-plezier, eigen regie en zelfredzaamheid. Hierin wordt ingezet op ‘zorgen dat ‘ in plaats van ‘zorgen voor’ om ook binnen een groei-ende vraag naar wijkverpleging professionele ondersteuning te kunnen bieden, daar waar nodig. Benchmarkgegevens van Men-zis maakten in 2016 duidelijk dat Zorggroep Meander binnen de wijkverpleging meer uren zorg per cliënt (zorgvolume) inzet dan andere vergelijkbare zorginstellingen in onze omgeving, wat leidt tot hogere zorgkosten per cliënt. In dit kader is in 2017 het traject ‘Passende zorg’ gestart. Voor Zorggroep Meander is Passende Zorg het bieden van zorg die past:- bij de vraag van de klant en die waarde toevoegt voor de klant;- bij normen en kwaliteitseisen van de verpleegkundige en ver-

zorgende beroepsgroep;

- in het kader van de visie op zorg (en dus gericht is op zelfred-zaamheid, preventie, betrekken omgeving en kwaliteit van leven);

- binnen de maatschappelijke opdracht (betaalbare en kwalitatief verantwoorde zorg);

- bij juiste financiële stroming (ZVW, Wlz-zorg of Wmo-zorg);- als het gaat om de inzet van deskundige en bekwame profes-

sionals, in relatie tot de vraag van de klant en het te behalen resultaat;

- bij verwachtingen van andere spelers in de gezondheidszorg, zoals verzekeraars.

De in 2016 ingezette zorgvolumedaling zette zich voort in 2017.

ICAREJEUGDGEZONDHEIDSZORGPer 1 mei 2017 zijn de activiteiten van Icare Jeugdgezondheids-zorg afgesplitst uit Stichting Icare en overgegaan naar de nieu-we Stichting Icare Jeugdgezondheidszorg. De belangrijkste reden hiervoor was dat hiermee richting financiers meer transparantie in de verantwoording zal ontstaan en dat vermenging van geld-stromen wordt voorkomen. Ook in het verleden werd al een strik-te scheiding van geldstromen gehanteerd, echter door middel van de juridische scheiding is dit nog beter geborgd.

Positive Perception ProgramPositive Perception Program (PPP-zorg) is een nieuwe methode waarbij de feedback van klanten direct zichtbaar is. Na het con-tactmoment op het consultatiebureau beantwoordt de ouder op een iPad maximaal negen vragen. De uitkomsten van de inge-vulde enquête worden gelijk teruggekoppeld in een applicatie, zodat het team direct feedback krijgt van de klanten over hoe zij de dienstverlening hebben ervaren. Een aantal teams is gestart in 2017 en de overige teams starten in 2018.

Mijn KinddossierIn 2017 zijn stappen gezet om het gehele digitaal dossier voor ouders begrijpelijk en op ieder moment toegankelijk te maken. Dit resulteert in 2018 in een pilot in twee gemeenten in Dren-the, waarbij ouders de gelegenheid krijgen het volledige digita-le dossier jeugdgezondheidszorg via Mijn Kinddossier in te zien. Binnen de pilot komt ook het gezamenlijk kunnen werken vanuit verschillende organisaties in één dossier aan bod.

Lerende organisatieVerder is er ingezet op het doorontwikkelen van teamkracht op drie thema’s: visie op zorg en klant, zorg en financiën en mens en arbeid. Icare Jeugdgezondheidszorg wil een lerende organisatie zijn; er is in verschillende sessies aandacht besteedt aan het the-ma ‘Leren’. Leren van elkaar, niet alleen binnen maar ook buiten de JGZ-teams.

jaarverslag ‘17


Samenwerken in de acute keten in Drenthe:

alleen maar winnaars

DoordeingebruiknamevandeSpoedpoliisdepatiëntsnelopdejuisteplek,metgoedezorgdoordejuisteprofessionals.DeSpoedpoli isonderdeelvaneengeza-melijkeaanpakvanvelepartijenompassendevoorzieningen tecreërenvoordeeersteopvangvanmensenmetverwardgedraginDrenthe.BertHogeboom(direc-teur)enCeesVermeeren(managerAcutePsychiatrie)lichtentoe.

“De spoedpoli levert alleen maar winnaars op,” aldus Bert Hogeboom tijdens de opening van de Spoedpoli in maart 2017. “In eerste instantie natuurlijk de patiënt, die beter en menswaardig ge-holpen wordt. De gemeenten, die beter ondersteund worden bij de problematiek van burgers met verward gedrag. De huisartsen, die als het echt nodig is, snel kunnen doorverwijzen naar de Spoedpoli. De SEH-afdelingen, die zich kunnen richten op hun kernactiviteiten en kunnen verwij-zen naar de Spoedpoli. En andere ketenorganisaties die zich kunnen richten op hun kernactivitei-ten: de patiënt op de juiste plek, bij de juiste instelling.”

AdrenalineVoor zowel de politie als de patiënt zijn de Spoedpoli en de psycholance een uitkomst. In het re-cente verleden werden mensen met verward gedrag en acute psychische problemen vaak door de politie naar de politiecel gebracht. De politie was vaak uren met hen bezig en riepen dan de hulp in van de Crisisdienst. “Deze mensen horen echter niet in de politiecel, om vervolgens alsnog naar de ggz te gaan,” aldus Cees Vermeeren. “Wat denk je dat het betekent als je zo binnenkomt bij de ggz? De adrenaline spuit uit je oren. Het vertrouwen in de hulpverlening is op dat moment nul. En dan moet de behandeling nog starten. In de psycholance en op de Spoedpoli krijgen zij direct de juiste zorg en begeleiding. De politie kan na overdracht – vaak duurt het maar een kwartier - weer politietaken verrichten. Veel patiënten kunnen na een paar uurtjes weer naar huis.”

TrotsopketensamenwerkingDaarnaast is een meldpunt voor hulpverleners ingesteld. Op basis van de meldingen proberen GGD en OGGZ in een zo vroeg mogelijk stadium hulp te bieden aan mensen met verward gedrag. “We hebben in Drenthe de meeste bouwstenen voor de acute keten stevig ingeregeld”, aldus Cees. “Daar zijn we heel trots op. Over veel aspecten die bij spoedzorg aan bod komen zijn sluitende af-spraken gemaakt. Dat zie je bijna nergens in Nederland. Alle samenwerkende partijen overleggen maandelijks, het zogeheten borgingsoverleg. Daarin wordt besproken hoe het gaat, worden zaken bijgesteld en nieuwe afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld over directe vervolgzorg.”


jaarverslag ‘17

LEDENVERENIGINGStrategie Ledenvereniging 2017In maart 2017 is door de ledenraad de nieuwe meerjarenstrategie 2017-2019 voor de Ledenvereniging vastgesteld. De Ledenvereni-ging ziet het als haar missie te bevorderen dat ‘wij met elkaar en door elkaar te ondersteunen een zelfstandig en zelfredzaam le-ven kunnen leiden in de eigen leefomgeving.’ In de visie van de Ledenvereniging vraagt dit om twee rollen:- Gids en belangenbehartiger- Stimulator van een vitale samenleving

Gids en belangenbehartigerDe Ledenvereniging wil goed vindbare en begrijpelijke informatie op maat bieden. Dit door zelf een toegankelijk productenaanbod te maken en door informatie van andere bronnen te ontsluiten. Daarmee wil de Ledenvereniging een belangrijk platform zijn voor burgers die informatie zoeken rond welzijn, wonen en zorg. We kunnen zo mensen helpen om de voor hen beste keuze te ma-ken. Voor het vervullen van de gidsfunctie is er een partnerschap aangegaan met Sociale Kaart Nederland en Alleszelf.nl. De content van deze partijen wordt ontsloten op www.ledenvereniging.nl. Ook richt de Ledenvereniging zich als gids op het verbinden van het aanbod van producten en diensten met de individuele klant-vraag. Met deze rol is inmiddels veel ervaring opgedaan. Een be-langrijke strategische uitdaging is nieuwe proposities te ontwik-kelen in co-creatie met andere organisaties. De relatie met Espria vraagt daarbij om bijzondere aandacht. De rol van belangenbe-hartiger vraagt om aanscherping.

Stimulator van een vitale samenlevingIn de rol van stimulator van een vitale samenleving positioneert de Ledenvereniging zich als organisatie die faciliteert dat men-sen iets voor elkaar betekenen, elkaars ‘aanbieders’ zijn. De strate-gische focus ligt op: - Vitale en betrokken leefgemeenschappen in buurten en wijken;- Solidariteit en samenhang tussen sterke en kwetsbare groepen;- Vernieuwende samenwerking in het netwerk van leven, gezond-

heid en welzijn.

Het accent voor de Ledenvereniging komt met name te liggen op vitale en betrokken leefgemeenschappen. Met de genoemde stra-tegie haakt de Ledenvereniging aan bij de formules en modules van Espria zoals ‘Een sterke wijk’ en ‘Snel weer naar huis’.

Vernieuwingen ledenservicepakket 2017In 2017 zijn testen gedaan met mobiele alarmering en leef-stijlmonitoring. Bij mobiele alarmering worden leden die een hulpoproep buitenshuis afgeven geholpen. Dit kan door de lo-catiebepaling van de mobiele telefonie. Bij leefstijlmonitoring wordt gewerkt met verschillende sensoren in huis, die mantelzor-gers een signaal geven in geval van afwijkingen van het dagelijk-se patroon van een kwetsbare naaste. Het ledenservicepakket is

uitgebreid met het ‘welkom thuis’-pakket dat producten en dien-sten bevat voor gebruik na thuiskomst van een operatie in het ziekenhuis. Ook de cursus ‘Zorgen voor een ander’ (voor mantel-zorgers) en ‘Brein in beweging’ voor kinderen zijn toegevoegd aan het pakket.

LedenpanelIn 2017 heeft de Ledenvereniging haar ledenpanel geheel ver-nieuwd. In mei is het panel overgegaan op nieuwe software: Question Pro. Om een actief ledenbestand te krijgen, zijn oude panelleden gevraagd of ze aan deze nieuwe methodiek deel wil-den blijven nemen. Daarnaast zijn nieuwe leden geworven tij-dens de ledendagen en via een oproep in het ledenmagazine. Het gevolg: een actief betrokken panel met 804 deelnemers. Het responspercentage is met gemiddeld 20% gestegen ten opzichte van 2016.

De nieuwe software voor het ledenpanel is makkelijk in gebruik. De vragenlijsten zijn overzichtelijker vormgegeven en het invul-len via mobiel of tablet is eenvoudiger. In 2017 zijn 8 onderzoeken en 5 polls gehouden. Drie belangrijke resultaten van ledenpanel-onderzoeken in 2017: - Het onderzoek ‘Cursus en gids’ gaf inzicht in de knelpunten en

behoeften in ondersteuning van zorggevers. Mede op basis van deze uitkomsten kon de ledenvereniging voor mantelzorgers de cursus ‘Zorgen voor een ander’ ontwikkelen.

- Naar aanleiding van het onderzoek ‘Pakket bij thuiskomst’ en gesprekken met ziekenhuizen, thuiszorgorganisaties en revalidatiecentra werd het Welkom thuis pakket ontwikkeld. Dit pakket helpt mensen bij thuiskomst na een operatie of opname in het ziekenhuis.

- Met het onderzoek ‘Zorgverzekeringscampagne’ wilde de leden-vereniging achterhalen welke zorg een lid zou kiezen als hij of zij zelf een zorgverzekeringspakket zou mogen samenstellen. Op basis van de uitkomsten is de ledenvereniging in gesprek gegaan met diverse zorgverzekeraars om een speciaal pakket voor leden samen te stellen.

4.2.2AANDACHTSGEBIEDENGekozen is voor een besturingscyclus van integrale planning, mo-nitoring en rapportage. Integraal om daarmee de samenhang tussen de onderdelen te borgen, integraal ook om te voorkomen dat aan één van de strategische aandachtsgebieden onevenwich-tig veel nadruk wordt gegeven. In de eerste plaats richt onze mo-nitoring zich uiteraard op onze resultaten in kwaliteit en veilig-heid. Naast tevredenheid van cliënten en medewerkers zijn daar de vragen aan de orde die gaan over erkende normen voor goede zorg en proberen we te leren van goede praktijken en van onze fouten. Goede kwaliteit van zorg is sterk afhankelijk van de mate waarin medewerkers in hun kracht kunnen functioneren. Daar-naast dienen we steeds te borgen dat onze activiteiten betaal-

baar blijven en dat we binnen de ons gegeven budgettaire kaders opereren. Een belangrijke vraag voor de komende jaren is hoe we deze activiteiten optimaal ondersteunen met goede (digitale) hulpmiddelen en hoe we daarbij overbodige administratie elimi-neren. Verder is ook de ontwikkeling van cliëntondersteunende ICT een belangrijk ontwikkelpunt, mede om de voorspelde tekor-ten op de arbeidsmarkt op te vangen. Last but not least willen we onze integere en betrouwbare bedrijfsvoering borgen en zijn we op weg naar horizontaal toezicht. Dit laatste wordt gefaciliteerd door onze afdeling Interne Auditing en Risk.

Deze genoemde onderdelen, kwaliteit & veiligheid, mens & ar-beid, financiën en risk, vormen de bouwstenen van ons vierluik. Door deze onderdelen in samenhang te benaderen verwachten we steeds beter in controle te zijn over onze activiteiten en daar-mee op inhoud onze integrale dienstverlening maximaal te faci-literen.

MENSENARBEIDVitaliteitIn 2017 is een vakgroep Vitaliteit ingericht om tot een structurele verbetering te komen van het beleid dat zich richt op gezondheid en een gezonde werkomgeving. Alle groepsmaatschappijen zijn in deze vakgroep vertegenwoordigd. Onder de noemer ‘Van har-te vitaal’ is een aantal zaken in gang gezet, zoals de nieuwe pro-viderboog en een passend dashboard. Goede praktijken worden gedeeld en door vertaald naar de andere groepsmaatschappijen. Onderzocht wordt welke interventies gestandaardiseerd kunnen worden. De voorbereidingen voor het opzetten van een kennis-centrum en een digitaal vitaliteitsplan zijn in 2017 afgerond. In 2018 zal verder invulling worden gegeven aan preventie, training, mobiliteit, re-integratie, communicatie en voorlichting.

Met Zilveren Kruis is een verbinding gemaakt ten aanzien van vi-taliteit in verband met het WGA-contract. Het contract is al kort na de start verlengd voor de komende jaren naar aanleiding van de constructieve inzet van de groepsmaatschappijen. Dit heeft geleid tot een intensieve samenwerking waarin veel kennis wordt gedeeld en menskracht wordt ingezet rond bijvoorbeeld pilots ‘gezond rendement’. Deze pilots moeten op basis van een degelijke analyse leiden tot een pakket van maatregelen die pas-sen zijn voor de betreffende regio en een duurzame werking heb-ben. Het protocol om tot een eenduidige werkwijze rond WGA/ERD te komen nadert haar voltooiing.

VerzuimVerzuim is in 2017 een belangrijk punt van aandacht geweest. Er is veel inspanning nodig om de verzuimdoelstellingen te realise-ren. Vastgesteld is dat er een sterk verband is tussen de ervaren werkdruk en roostering en balans tussen vrije tijd en werk. Ge-zonde roostering is daarom een belangrijk aandachtspunt voor de komende periode.

Sociaal beleidMet de vakbonden heeft in 2017 afstemming plaatsgevonden over een sociaal kader. Alle groepsmaatschappijen hebben tot op heden een enkelvoudig sociaal plan. Met de vakbonden is gewerkt aan eerste stappen om te komen tot een sociaal kader waarin wordt vastgelegd hoe we omgaan met veranderende wer-komstandigheden en reorganisaties. In 2018 zal hieraan een ver-volg worden gegeven.

EvaluatiegesprekkenOmdat is vastgesteld dat de bestaande systematiek van functi-oneringsgesprekken en de vastlegging daarvan verbetering be-hoeft is een project ingezet dat tot doel heeft te borgen dat ie-dere medewerker in voldoende mate reflectie ontvangt op zijn of haar functioneren en in gesprek kan over werkplezier. Onder-zocht wordt of beter gebruik kan worden gemaakt van mogelijk-heden voor digitale ondersteuning hierbij.

PersoneelsdossierAfgelopen jaar zijn verdere stappen gezet in het project perso-neelsdossier. Digitale personeelsdossiers zullen in toenemende mate worden opengesteld voor medewerkers.

Flexibele arbeidsvoorwaardenIn 2017 is veel werk verzet rond flexibele arbeidsvoorwaarden en de werkkostenregeling. Voorheen werd de ruimte op concernni-veau grotendeels gebruikt door enkele groepsmaatschappijen. In 2017 is afgesproken de fiscaal vrije ruimte volledig in te zetten per afzonderlijke groepsmaatschappij om zo alle medewerkers een maximaal aanbod te kunnen doen aan aanvullende arbeids-voorwaarden. Eind 2017 is een kaderregeling opgesteld waarin de ‘spelregels’ ten aanzien van flexibele arbeidsvoorwaarden binnen de werkkostenregeling zijn afgesproken. De Centrale Onderne-mingsraad heeft inmiddels ingestemd met deze kaderregeling. De directies zijn met de lokale ondernemingsraden in gesprek over de concrete invulling hiervan binnen de eigen groepsmaat-schappij.

Ontwikkelingen arbeidsmarktDe ontwikkelingen op de arbeidsmarkt hebben tot gevolg dat het moeilijk is om voldoende en goed gekwalificeerde mensen aan te trekken. In dat kader is talentontwikkeling en de aandacht voor permanente scholing van groot belang. Verder noopt de situatie op de arbeidsmarkt ertoe te kijken of activiteiten die het werk aantrekkelijk maken kunnen worden toegevoegd. Zo wordt bij-voorbeeld gekeken of promotieonderzoek in dat kader meer kan worden geïnitieerd.

KWALITEITENVEILIGHEIDKwaliteitsbeleid en kwaliteitssystemen Periodiek worden de kwaliteitssystemen van de groepsmaat-schappijen getoetst op de geldende HKZ- en ISO-normen. In 2017


jaarverslag ‘17

hebben in dit kader verschillende audits plaatsgevonden. Alle groepsmaatschappijen hebben hun geldende certificering gepro-longeerd of vernieuwd.

KwaliteitsmonitorDe resultaten van het kwaliteitsbeleid binnen de groepsmaat-schappijen van Espria worden samengebracht in de kwaliteits-monitor. In aanvulling op de kwaliteitsmonitor wordt sinds enkele jaren gewerkt met een systeem van risicomonitoring per kleinste organisatorische eenheid. Ieder team (in de wijk of op een locatie) maakt periodiek een top vijf van de belangrijkste risico’s binnen de eigen eenheid. Vervolgens worden op deze gesignaleerde risico’s verbeteracties geïnitieerd. Dit systeem herhaalt zich cyclisch. De monitor ziet op verschillende aspecten zoals fysieke veiligheid, me-dicatieveiligheid, zorgvuldige dossiervoering, vrijheidsbeperkende maatregelen en deskundigheid van medewerkers.

In het najaar van 2017 is een onderzoek gestart naar het verder optimaliseren van de kwaliteitsmonitor. De optimalisatie ziet op het proces (verminderen van handmatig werk en administratie), inhoud (keuze van indicatoren) en op verankering in de werkwij-zen (met wie wordt de monitor met welk doel besproken). Hier-voor is een externe deskundige aangetrokken. Samen met de kwaliteitsmedewerkers van de groepsmaatschappijen is een pro-ces gestart om tot deze optimalisatie te komen. De nieuwe kwali-teitsmonitor zal in 2018 worden opgeleverd en in gebruik worden genomen.

Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg In 2017 is de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) volledig in werking getreden. Eén van de doelen van de Wkk-gz is een betere en snelle aanpak van klachten te realiseren. Op geleide van de wet zijn in 2017 door alle groepsmaatschappijen klachtenfunctionarissen aangesteld die cliënten ondersteunen en bemiddelen bij de behandeling van uiteenlopende klachten. Indien bemiddeling door de klachtenfunctionaris niet leidt tot een oplossing, kan een cliënt zijn klacht voorleggen aan een onaf-hankelijke geschillencommissie. Deze commissie doet vervolgens een bindende uitspraak. Alle groepsmaatschappijen van Espria zijn aangesloten bij de Geschillencommissie Zorg. Verder bestaat de mogelijkheid voor cliënten om een klacht voor te leggen aan een lokale klachtencommissie die zwaarwegend advies uitbrengt over behandelde klachten. Begin 2017 is de klachtenregeling geac-tualiseerd op geleide van de Wkkgz.

Klokkenluidersregeling In 2016 is de nieuwe wet Huis voor Klokkenluiders in werking ge-treden. Deze wet regelt de mogelijkheden voor en bescherming van medewerkers die een misstand willen melden. De in 2016 herziene regeling voor het melden van vermoedens van misstan-den en grensoverschrijdend gedrag is in 2017 vertaald naar een eenvoudige informatiekaart voor medewerkers.

Eerste geneeskundigen Naar analogie van de functie van geneesheer-directeur in de GGZ hebben alle groepsmaatschappijen van Espria een eerste genees-kundige aangesteld. De eerste geneeskundige is verantwoordelijk voor het interne toezicht op medisch beleid. Daarnaast is de eer-ste geneeskundige verantwoordelijk voor het beleid inzake onvrij-willige opname en behandeling (wet Bopz).

Alle eerste geneeskundigen en de geneesheer-directeur treffen elkaar, de Raad van Bestuur en een aantal directeuren Zorg perio-diek voor collegiale intervisie, deskundigheidsbevordering en ad-visering over het medisch beleid in brede zin. De eerste genees-kundigen hebben een escalatieplicht naar de Raad van Bestuur indien de lijnorganisatie besluit vakinhoudelijke instructies te negeren.

Experttafel kwaliteit en veiligheidIn 2017 is de experttafel kwaliteit en veiligheid gestart. In dit plat-form ontmoeten vertegenwoordigers van de kwaliteitsstaf van de verschillende groepsmaatschappijen elkaar periodiek voor inter-visie en nadere afstemming over het integrale kwaliteitsbeleid. Deze afstemming ziet enerzijds op ontwikkelingen in de sector, waarbij in 2017 uitgebreid is gesproken over de invoering van het kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Anderzijds vindt uitwisseling plaats van werkwijzen op het gebied van kwaliteit en veiligheid met als doel van elkaar te leren en goede praktijken van elkaar over te nemen.

In het najaar van 2017 heeft een studiedag plaatsgevonden met alle kwaliteitsfunctionarissen binnen Espria. Tijdens deze dag is enerzijds aandacht besteed aan de meerjarenstrategie van Espria en formuleontwikkeling, anderzijds aan het kader voor inciden-ten- en calamiteitenonderzoek.

MeldcultuurIn 2017 is nadrukkelijk aandacht geweest voor de meldcultuur en de procedure ten aanzien van het melden van incidenten. Nog niet altijd is het melden van fouten of bijna-fouten vanzelfsprekend. Soms zijn medewerkers toch nog bezorgd over de vraag wat met een melding gebeurt. In het gewenste werkklimaat voelen medewerkers zich vrij te melden in de wetenschap dat we ons werk steeds beter kunnen maken door te leren van fouten.

KwaliteitskadersVerpleeghuiszorgBegin januari 2017 is het kwaliteitskader verpleeghuiszorg vast-gesteld door het Zorginstituut Nederland. Binnen de VVT-orga-nisaties is het kwaliteitskader geïmplementeerd. Eind 2017 zijn de verschillende kwaliteitsplannen opgeleverd. In deze kwali-teitsplannen zijn de voornemens opgenomen voor de gewenste ontwikkelingen in 2018 en is vastgelegd wat de bezetting is op af-

zonderlijke intramurale locaties. Dit laatste was een verplichting voortkomend uit de afgesproken minimale bezettingseisen.

GehandicaptenzorgIn mei 2017 is het kwaliteitskader gehandicaptenzorg door het Zorginstituut Nederland opgenomen in zijn Register. Het kwa-liteitskader is tot stand gekomen onder leiding van een stuur-groep waarin cliëntenorganisaties, beroepsgroepen, zorgkan-toren, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) vertegenwoordigd wa-ren. Dit kader vereist dat rond de zomer van 2018 een kwaliteitse-valuatie moet worden opgeleverd en bevat verder richtlijnen voor het multidisciplinair werken en het reflecteren binnen teams.

Verpleegkundige Adviesraad Binnen Espria functioneert sinds vier jaar een verpleegkundige adviesraad (VAR) waarin verpleegkundigen vanuit alle groeps-maatschappijen zijn vertegenwoordigd. De ontmoeting tussen deze professionals vanuit de verschillende domeinen van de verpleegkunde levert naast een beroepsinhoudelijke verdieping waardevolle adviezen op richting directies en Raad van Bestuur.

In 2017 heeft de VAR zich gericht op het verder uitwerken van ‘Shared Governance’ en de betekenis hiervan voor de organisatie van zorgverlening aan cliënten. Het multidisciplinair sturen van het zorgproces stelt andere eisen aan de beroepsuitoefening.

Voor een goed functioneren van de VAR en voor de verdere ont-wikkeling van de verpleegkundige beroepsgroep is het parti-ciperen in diverse netwerken, intern en extern, van belang. De leden van de VAR dragen zorg voor de verbinding tussen de VAR als platform op Esprianiveau en de verpleegkundigen binnen de groepsmaatschappijen. In 2017 is er veel aandacht geweest voor het oprichten van verpleegkundige platforms binnen de groeps-maatschappijen, als deze nog niet aanwezig waren. Er zijn af-spraken in de maak om de structurele verbinding tussen de VAR en de Groepsraad en Raad van Bestuur duurzaam te borgen. Ver-der wordt gezocht naar een werkwijze om voor de beroepsgroep verzorgenden eenzelfde platform en beïnvloedingsruimte te bie-den als nu voor de verpleegkundigen al is gerealiseerd.

In 2017 heeft de VAR zich daarnaast met de volgende onderwer-pen beziggehouden: - Datalekken- Privacy van cliëntgegevens en de invloed hiervan op de V&V- Professionaliteit van de verpleegkundigen- Evidence based werken- Psychofarmaca en vrijheidsbeperkende maatregelen- Functiedifferentiatie- Veiligheid en het implementeren van richtlijnen

Een aantal van deze onderwerpen wordt vervolgd in 2018.

ONDERSTEUNENDEDIENSTENShared Service CenterHet Shared Service Center (SSC) Espria verleent aan de onderdelen van Espria ondersteunende diensten op het gebied van automati-sering, informatievoorziening, financiële administratie, personeel- en salarisadministratie en inkoop. Om ondersteunende diensten klantgericht en tegen scherpe tarieven te realiseren stemmen het SSC en de groepsmaatschappijen onderling af. Uitkomsten leggen zij vast in servicecontracten. Een belangrijk uitgangspunt is dat de ondersteuning van de cliëntenzorg steeds centraal staat.

Doelstellingen SSC EspriaDe doelstellingen van het SSC blijven onverminderd gericht op harmonisatie, integratie en optimalisatie van processen, proce-dures en systemen zodat voor Espria in totaal de dienstverlening tegen de laagste kosten, met een verantwoorde kwaliteit, kan worden uitgevoerd. De serviceafspraken met de groepsmaatschappijen zijn in 2017 conform afspraak gerealiseerd. Het jaar werd met een fors posi-tief resultaat afgesloten. Opleidingsplannen werden uitgevoerd en het ziekteverzuim bedroeg in 2017 gemiddeld 4,4%.

Bijzondere aandacht was er voor de volgende onderwerpen:

SSC ExpeditieIn 2017 is nadrukkelijker dan in voorgaande jaren gewerkt aan de identiteit en professionaliteit van het SSC. Tijdens de ‘SSC Expe-ditie’ is gezorgd dat de doelstellingen en kernwaarden betekenis kregen in het dagelijks werk, is integrale samenwerking tussen mensen, afdelingen en met onze groepsmaatschappijen verbe-terd en is een start gemaakt met faciliterend leiderschap. De ‘SSC Expeditie’ werd met brede inzet en betrokkenheid van medewer-kers gelopen. Zo zijn het expeditieteam en het continu verbeter-team van groot belang geweest voor verbeteringen.

Beleid en ondersteuningIn lijn met de SSC Expeditie en de ambities op het gebied van Mens en Arbeid is een daarbij passend strategisch Mens en Ar-beid-beleid en een strategisch opleidingsbeleid ontwikkeld. In 2017 is het SSC gestart met een nieuwe werkwijze voor functio-neringsgesprekken, met daarin veel aandacht voor reflectie, am-bities en feedback. Daarnaast is een ARBO risico-inventarisatie en –evaluatie uitgevoerd en werd aan de bevindingen opvolging gegeven. Ter versterking van het draagvlak voor onze ambities kwam het jaarplan bottom-up tot stand en werd dit digitaal en interactief toegankelijk voor medewerkers en andere groeps-maatschappijen. Voor interne sturing en forecasting werd even-eens een digitaal dashboard ontwikkeld.

AfdelingenNaast verdere professionalisering van inkoopprocessen, zijn de afdeling Inkoop, de informatieadviseur en de Financiële Ad-

jaarverslag ‘17


Muzikant zijn. En blijven.

KoenWiessenberg is 62 jaar en lijdt sinds zijn twintigste aan Sy-ringomelie. Dat is een neurologische aandoening waardoor Koenrolstoelgebondenisenveelbeperkingeninhetdagelijkslevener-vaart.Koeniseengeweldigpositievevent,diezijnlevengoedvoorelkaarheeft.Hijheefteenuitstekendnetwerkvanvriendenenfa-milie.

Carla Schraa is als verpleegkundige werkzaam in de Nachtzorg en is een van de zorgverleners van Icare die Koen helpt met in en uit bed gaan. Om een volwas-sen persoon met deze neurologische aandoening daarbij te helpen, is een fy-siek zware taak. Bij het in bed helpen gebeurde het dan ook dat de zorgverlener Koen het laatste stukje moest laten vallen. Voor de zorgverlener en voor Koen een vervelende situatie. Ook het uittrekken van de schoenen leverde qua hou-ding problemen op.

Toen Carla met een collega naar een zorgbeurs ging, kwam ze daar een speciaal bed tegen. Het bed is vergelijkbaar met een sta-op-stoel, maar dan als bed. Ook zit er een belfunctie in dit bed die spraak gestuurd werkt waardoor Koen mak-kelijk het Nachtzorg team zou kunnen bellen. Carla maakte een filmpje van het bed en liet het aan Koen zien. Die was enthousiast en is zelf met de verzekering gaan regelen dat dit bed er voor hem kwam. Dat was niet eenvoudig, want vol-gens de regels wordt een dergelijk bed alleen vergoed als de verzekerde daarna geen zorg meer nodig heeft. Door de vasthoudendheid van Koen en medewer-king van de verzekeraar is het gelukt.

Dit bed betekent veel voor Koen en voor de zorgverleners. Voor de zorgverleners van Icare betekent dit bed dat zij tijdens de verzorging van Koen veel minder fy-siek belast worden. Maar veel belangrijker is, dat dankzij dit bed Koen veel meer zelf de regie houdt over zijn leven en zelfstandig kan blijven wonen. Koen kan zo temidden van zijn familie en vrienden blijven wonen en een goed leven leiden. Hij heeft een mooie koppel duiven waar hij trots op is en hij kan elke week deel-nemen aan de repetities van zijn muziekvereniging, waar hij trombone speelt en al meer dan 40 jaar lid van is.

Zo kan Koen gewoon zichzelf zijn. En blijven. Muzikant.

Al 50 jaar muzikant


jaarverslag ‘17

ministratie met het project Purchase to Pay gestart, dat in 2018 wordt voorgezet. In dit project wordt het hele proces van bestel-aanvraag, inkoop/aankoop tot en met het (automatisch) betalen van de factuur verbeterd. De afdeling Personeels- en Salarisadmi-nistratie besteedde aandacht aan het voldoen van fiscale kaders voor personeel niet in loondienst dat zich inzet voor Espria. Even-eens op fiscaal gebied voerde de Financiële Administratie met hetzelfde doel een btw-project uit.

Binnen de afdeling Automatisering werd een samenvoeging van diverse teams gerealiseerd, met een herschikking van functies en taken. Dit met het oog op kwaliteitsverbetering en uitdagender functies voor medewerkers. In samenwerking met de groeps-maatschappijen werd aan de experttafel Informatievoorziening een goede start gemaakt met de verhoging van de ICT-volwas-senheid. Zo werd er een Espria Informatievoorzieningplan ge-maakt en wordt in workshops verdere invulling gegeven aan professionalisering, betrouwbaarheid, flexibiliteit en toekomst-vastheid.

De uitvoering van afspraken in de CAO’s ten aanzien van de na-betaling van onregelmatigheidstoeslag over verlofdagen in de af-gelopen jaren betekende dat voor meer dan 12.000 mensen een individueel (schikkings)voorstel werd gedaan en opgevolgd. Een en ander is conform plan uitgevoerd.

InformatiebeveiligingHet afgelopen jaar is er veel aandacht uitgegaan naar verbete-ring van het beleid ten aanzien van informatiebeveiliging, ook in het licht van de naderende Algemene Verordening Gegevens-bescherming. Er zijn vorderingen zichtbaar op de informatiebe-veiligingspunten volgens de NEN-7510. Er is een inventarisatie gemaakt van de maatregelenlijst en er is in kaart gebracht welke prioriteiten gesteld worden. Het SSC en de groepsmaatschappij-en werken hierbij samen en maken gebruik van elkaars expertise. Met bewustwordingscampagnes worden alle medewerkers be-reikt en bewust gemaakt. Specifiek voor het SSC werd opvolging gegeven aan de uitkomsten van een penetratietest op onze infra-structuur. Daarnaast volgen alle SSC-medewerkers een e-learn-ingmodule over informatiebeveiliging.

VASTGOEDBinnen het geheel van Espria wordt een grote portefeuille vast-goed beheerd. Naar de toekomst toe spelen vragen met betrek-king tot de meest gewenste vorm van juridisch eigendom ener-zijds, gebruik door doelgroepen anderzijds en is tenslotte de wijze waarop het beheer wordt uitgevoerd nader punt van aan-dacht.

FACILITAIRFacilitair OostHet afgelopen jaar stond voor de facilitaire medewerkers in Oost

in het teken van de voorbereiding van één Facilitair Bedrijf. Bij de vier groepsmaatschappijen GGZ Drenthe, Zorggroep Meander, De Trans en Icare zijn ‘Huis op Orde’ projecten uitgevoerd, die het verder integreren in 2018 zullen vergemakkelijken. Het ‘inte-grale concept’ is geoptimaliseerd, waarbij overslag van goederen voor onze zorglocaties op een centrale plek plaatsvindt en er is één kleine vrachtwagen de bezorging uitvoert. Ook zijn er in de loop van het jaar meerdere uitbestedingstrajecten ingezet, onder meer voor huishouding, onderhoud klimaatsystemen en eten en drinken.

Na de benoeming van een manager Facilitair Oost medio 2017 zijn een visie op de facilitaire organisatie en een sourcing strate-gie opgesteld. Deze documenten zijn ter consultatie voorgelegd aan de medezeggenschap. De ambitie om de facilitaire mede-werkers van Icare, De Trans, GGZ Drenthe en Zorggroep Meander onder één regie te brengen, is verder geconcretiseerd. De com-municatie met collega’s binnen en buiten Facilitair Oost is opge-start en er hebben informatiebijeenkomsten voor medewerkers plaatsgevonden. Verder is er een veranderplan opgesteld, waarin werd verwoord hoe het Facilitair Bedrijf in goede samenwerking met de groepsmaatschappijen verder gestalte kan krijgen. De uitdaging is de ontwikkeling naar een regie-organisatie Facilitair succesvol te voltooien en ondertussen dienstverlening van een hoog niveau te blijven leveren.

Experttafel facilitairIn 2017 is de experttafel facilitair gestart. In dit platform worden ontwikkelingen op facilitair gebied, projecten en aanbestedingen afgestemd met elkaar. Ervaringen en successen worden binnen de experttafel gedeeld. Ten aanzien van strategisch facilitair be-leid wordt advies uitgebracht aan de Groepsraad. Verder is door de experttafel gewerkt aan de voorbereiding van een strategische inkoopkalender.

ESPRIAACADEMYIn de loop van 2017 hebben de onderzoekers van de Espria Acade-my zich steeds meer gericht op praktijkonderzoek ondersteunend aan de strategische formules. Verder vonden verschillende pro-jecten onder begeleiding van de Academy plaats of werden afge-rond.

Vervolg op Samen Thuis (Waardigheid en Trots) De woonzorglocaties van Zorggroep Meander zijn in 2017 gestart met de invoering van het Elektronisch Cliënten Dossier (ECD). In het kader van Waardigheid en Trots heeft Espria Academy Zorg-groep Meander ondersteund met onderzoek en coaching op het gebied van multidisciplinair samenwerken in het ECD op basis van welbevinden.

Doelmatige acute ouderenzorgHet Ommelander Ziekenhuis Groningen, Treant Zorggroep en

Zorggroep Meander hebben in 2017 onderzoek gedaan naar de toeleiding naar acute zorg in de avonden, nachten en weekenden. Het onderzoek heeft geleid tot een verbeterplan om de toelei-ding meer doelmatig te organiseren. Daarnaast hebben Icare en Zorggroep Meander in regionale werkgroepen samengewerkt met betrokken partijen om de zorg voor kwetsbare ouderen in de avonden, nachten en weekenden te verbeteren. Hierbij zijn de er-varingen in het Evean werkgebied meegenomen.

Vraagpatronen bij de Trans In 2016 is door De Trans samen met Espria Academy de methode ‘Vraagpatronen’ ontwikkeld om bij cliënten met een verstande-lijke beperking meer systematisch wensen en behoeften in kaart te brengen om op basis daarvan de ondersteuning van cliënten vorm te geven. Afhankelijk van het ontwikkelingsniveau van cli-enten worden pictogrammen, woorden of afbeeldingen gebruikt waarmee cliënten kunnen aangeven wat zij belangrijk vinden. Medewerkers, cliënten en verwanten zijn enthousiast over deze methode. In 2016 is het onderzoek naar de methodiek afgerond. In 2017 heeft de Academy ondersteund bij het breder implemen-teren van de methodiek binnen De Trans. Erkenning Groningen Welbevinden Indicator (GWI) aangevraagdDe Groningen Welbevinden Indicator (GWI) is een instrument dat helpt bij het in beeld krijgen van wat iemand belangrijk vindt voor zijn/haar welbevinden en in welke mate hij/zij daar-over tevreden is. Binnen Espria hebben Zorggroep Meander, Icare en Evean de GWI ingezet in de verpleeghuizen. Samen met colle-ga-zorgaanbieders De Hoven en Vilente is de GWI voorgedragen aan het LOC en Patiëntenfederatie Nederland voor erkenning als meetinstrument cliëntervaring verpleeghuiszorg. In 2018 krijgen we hierover uitsluitsel.

LeefplezierIn 2017 is de, samen met de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) ontwikkelde, app Leefplezier beschikbaar gekomen. Het doel van deze app is het ondersteunen van ouderen bij het zelfmanage-ment gericht op welbevinden. In samenwerking met de Espria Le-denvereniging is halverwege 2017 een campagne gestart die veel aandacht heeft gekregen. Er is in media veel aandacht geweest voor de app Leefplezier. De app is inmiddels bijna 25.000 keer ge-download.

Leren en ontwikkelenNaast haar onderzoeksactiviteiten heeft de Academy in 2017 een aantal projecten afgerond die zich richten op leren en ontwikke-len. Mogelijk zullen sommige van deze activiteiten, zoals bijvoor-beeld een talentontwikkelingsprogramma, in de toekomst onder het programma Mens en Arbeid vallen.

In 2017 is wederom een leergang van het Talent Ontwikkel Pro-gramma (TOP) afgesloten. De inzet van dit programma is talent-

volle medewerkers te ondersteunen in hun ontwikkeling en de bijdrage van talent aan de organisatieontwikkeling te bevorde-ren. Tijdens de slotbijeenkomst presenteerden de deelnemers hoe zij met hun projecten hebben bijgedragen aan de doelstellingen van Espria. Dit was de laatste lichting van deze leergang. Het is de bedoeling dat in de plaats van het TOP-programma een MD-pro-gramma komt dat tot doel heeft om permanente educatie aan leidinggevenden in het middenkader te bieden.

Door medewerkers van Espria is het scholingsprogramma ‘Lean in de Zorg’ ontwikkeld. De opleiding is geaccrediteerd voor het kwaliteitsregister V&V. Medewerkers van de verschillende groeps-maatschappijen hebben deelgenomen aan het programma. Alle deelnemers hebben de geleerde theorie toegepast op projecten in de praktijk en hebben het certificaat behaald.

RISICOMANAGEMENTIn 2017 is gestart met de invoering van het ‘three lines of defen-ce-model’. Hiermee is een striktere scheiding tussen financiën en controle gerealiseerd en wordt de controle ingericht op drie niveaus, te weten operationeel, tactisch en strategisch. Dit dient de betrouwbaarheid van gegevens verder te borgen en is een ver-dere stap in de richting van horizontaal toezicht met o.a. zorgver-zekeraars.

FINANCIEELBELEIDHet geconsolideerd resultaat kwam over 2017 uit op € 7,4 miljoen positief na enkele jaren met een negatieve exploitatie. De begro-ting 2017 ging uit van een resultaat van € 9,0 miljoen positief. Daarmee bleef het resultaat nog iets achter bij de verwachting, maar positief is te melden dat Espria over 2017 weer zwarte cij-fers schrijft. De jaren 2015 en 2016 lieten forse verliezen zien als gevolg van afbouw van verzorgingshuizen en lichte zorg en de hieruit voortvloeiende reorganisaties. De mate waarin de groeps-maatschappijen erin slagen hun financiële doelstellingen te rea-liseren laat een heel wisselend beeld zien.

Het rendement over 2017 is uitgekomen op 1,0%. Dit resultaat werd deels nog beïnvloed door enkele incidentele baten en lasten zoals frictiekosten, boekwinsten, terugnemingen impairments en nagekomen baten voorgaande jaren.

De totale frictie-uitgaven bedroegen in 2017 € 5,5 miljoen, waar-van € 3,9 miljoen is onttrokken aan de in voorgaande jaren ge-vormde reorganisatievoorzieningen. Per saldo is € 1,6 miljoen ten laste van de exploitatie 2017 gebracht.

Ondanks een hogere omzet en de verhoudingsgewijs lagere overige bedrijfskosten, zijn vooral de personeelskosten hoog ge-weest. Gemiddeld was in 2017 sprake van een hoger verzuim dan in het jaar 2016. Daarnaast is een toenemende schaarste aan goed gekwalificeerde medewerkers voor de sector zichtbaar. Dit


jaarverslag ‘17

leidt tot relatief dure inzet van personeel niet in loondienst. Ook viel door het hoog verzuim de productiviteit bij meerdere groeps-maatschappijen terug. Capaciteitsmanagement, planning en roostering zijn belangrijke punten van aandacht voor de komen-de tijd.

In 2017 was er sprake van minder overproductie dan in voorgaan-de jaren. Gedurende het jaar zijn in vooral de VVT en gehandi-captensector hogere productieafspraken verkregen. Daarmee bleef de overproductie nagenoeg volledig vergoed. In totaal heeft Espria in 2017 circa € 1,5 miljoen overproductie voorzien, waar-van € 1,3 miljoen betrekking heeft op het segment Psychiatrie en €0,2 miljoen op het segment VVT. In de jaren 2015 en 2016 was de overproductie op geconsolideerd niveau jaarlijks tussen € 3,0 en € 3,5 miljoen.

In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste ratio’s voor de boekjaren 2017 en 2016 vermeld:

Totale beschikbare liquiditeit bleef in 2017 op eenzelfde niveauHet totale banksaldo per eind december 2017 bedroeg ruim € 111 miljoen. Eind 2016 lag dit nog op een niveau van € 141 miljoen. In het voorjaar van 2017 hebben de VVT-groepsmaatschappijen in één keer de ORT-verplichting over vakantiedagen aan het zorg-personeel uitbetaald. GGZ Drenthe en De Trans volgden in het na-jaar. Daarnaast werd dit jaar de eindejaarsuitkering in de VVT in november in plaats van december uitbetaald. Dat betekende dat de af te dragen loonheffing in december al is uitbetaald waar dit in voorgaande jaren in de maand januari plaatsvond. Ook de sys-tematiek van het naheffen van pensioenpremies werd gewijzigd. Verder hebben in 2017 een aantal (vervroegde) aflossingen plaats-gevonden of werd financiering met eigen geldmiddelen gedaan. In 2018 wordt een stabiel patroon verwacht in de liquiditeitsont-wikkeling, waarbij sprake blijft van een toereikende liquiditeit op Esprianiveau.

In 2017 is besloten de overeenkomst met de externe accountant te verlengen maar in het kader van good governance te wisselen van lead partner.

4.3RELATIESMETBELANGHEBBENDEN

CENTRALECLIËNTENRAADSamenstelling en organisatieDe medezeggenschapstructuur voor cliënten is binnen Espria op drie niveaus georganiseerd.Lokale organisatorische onderdelen (dit kunnen zijn: verpleeg- en verzorgingshuizen, wijken, divisies etc.) hebben een eigen Cliën-tenraad. Deze zijn vertegenwoordigd in de Regionale Cliëntenra-den, die op het niveau van de groepsmaatschappijen van Espria zijn georganiseerd. De Centrale Cliëntenraad Espria (CCR) bestaat weer uit een vertegenwoordiging van deze onderliggende Regio-nale Cliëntenraden.

OverleggenIn 2017 heeft de CCR tien keer vergaderd met daaraan gekoppeld een overlegvergadering met de voorzitter van de Raad van Be-stuur, de gesprekspartner van de CCR.

De CCR is één keer in gesprek geweest met een afgevaardigde van de Raad van Commissarissen waarin teruggekeken is op de afgelopen periode en vooruitgekeken op de nieuw geformuleerde strategie van Espria na de herijking.

Ontwikkelingen binnen de CCRIn april heeft de CCR tijdens een studiedag onder andere de speerpunten bepaald, die voor de CCR belangrijk zijn om mee te nemen in het Jaarplan Espria 2018 en daar heeft men gesproken over de werkwijze van de CCR en zijn rollen.

Eind 2017 is afscheid genomen van Ida Hartog, voorzitter van de CCR. Zij is vanaf de oprichting van Espria, maar daarvoor ook bin-nen Evean, verantwoordelijk geweest voor de ontwikkeling van de medezeggenschap van cliënten binnen Espria. Onder haar leiding is een model van cliëntenparticipatie ontwikkeld waarbij zowel op het kleinste niveau als op het niveau van het concern als ge-heel de stem van cliënten van steeds meer betekenis is geworden. De CCR en de Raad van Bestuur zijn haar voor deze majeure pres-tatie zeer erkentelijk.

De CCR heeft eind 2017 een profielschets/functieprofiel opgesteld waarna een ingestelde selectiecommissie in het najaar gesprek-ken heeft gevoerd met kandidaten. De CCR heeft inmiddels Hans Jansen benoemd als nieuw onafhankelijk voorzitter. GespreksonderwerpenIn 2017 zijn de financiële stand van zaken, de begroting en ziekte-verzuim belangrijke onderwerpen van gesprek geweest. De finan-ciële commissie van de CCR heeft hierover extra overleg gevoerd met de Raad van Bestuur.

Andere zaken die aan de orde zijn geweest- Werkwijze calamiteitenonderzoek Espria (toelichting door onaf-

hankelijk extern voorzitter onderzoekscommissie calamiteiten)- Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg- Formuleontwikkeling - Strategie van de Ledenvereniging- Stand van zaken bij ZCN - Thuisbegeleiding 2e fase- Project PNIL

Adviezen van de CCRDe CCR heeft in 2017 op verzoek van de Raad van Bestuur (ver-zwaarde) adviezen uitgebracht over de volgende onderwerpen:- Jaarplan/begroting Espria 2017- Consultatie jaarplan/begroting Espria 2018- Thuis en Veilig- Verzelfstandiging Icare JGZ- Benoeming commissaris de Ranitz- Proces Maaltijddienstverlening Oostgebied- Statutenwijziging Espria 2017- Hoofdlijnen van organisatie en besturing

Op basis van bovengenoemde adviezen zijn voorgenomen beslui-ten door de Raad van Bestuur aangepast, dan wel zijn er afspra-ken over randvoorwaarden gemaakt.

Andere activiteitenDe jaarlijkse ‘Toogdag’, een ontmoetingsdag voor alle cliënten-raadsleden van Espria, is in 2017 wederom georganiseerd. Deze dag vond plaats in het Aviodrome in Lelystad, met als thema ‘Sa-menwerking formele en informele zorg’.

Daarnaast hebben verschillende leden van de CCR Espria deelge-nomen aan, voor cliëntenraden van belang zijnde, landelijke con-gressen. De voorzitter heeft deelgenomen aan de netwerkbijeenkomsten van het LOC voor DB-en van centrale cliëntenraden van grote zorgconcerns.

CENTRALEONDERNEMINGSRAADSamenstelling en organisatieDe Centrale Ondernemingsraad (COR) van Espria bestaat uit afgevaardigden vanuit de lokale ondernemingsraden van de groepsmaatschappijen. Binnen de COR functioneert naast het dagelijks bestuur de financiële commissie.

Er zijn in de COR enkele tijdelijke werkgroepen ingesteld: een werkgroep voor het Medewerkertevredenheidsonderzoek, een werkgroep Scholing COR 2017, een werkgroep voor de periodieke afstemming tussen de COR en de Verpleegkundige Advies Raad en een werkgroep die de organisatie van de Toogdag Medezeg-genschap Medewerkers 2017 heeft verzorgd.

2017 2016

Rentabiliteit (resultaat / totale opbrengsten) 1,0% -/- 1,6%

Budgetratio (eigen vermogen / totale opbrengsten 24,0% 23,1%

Solvabiliteitsratio (eigen vermogen / totale vermogen) 36,4% 32,0%

Liquiditeitsratio (vlottende activa / kortlopende schulden) 1,5 1,4

Interest coverage ratio (bedrijfsresultaat / netto-rentelast) 2,2 -0,7


jaarverslag ‘17

Ontwikkelingen in de COR in 2017In 2017 heeft de COR de rol van de medezeggenschap in de be-leidsvorming verder versterkt. Waar dat kan wordt de COR vroeg-tijdig en doorlopend betrokken bij voorgenomen besluitvorming door de Raad van Bestuur, ook in meer complexe situaties. Hier-door ontstaat veelal (eenvoudiger) draagvlak voor besluiten en voor de co-creatie met meerdere partijen. De formele c.q. onaf-hankelijke rol van de COR bij advies- en instemmingsaanvragen is daarbij een gegeven.

Door de COR wordt gestreefd naar een doorlopende ontwikkeling van de medezeggenschap, onder meer middels scholing en het periodiek evalueren van het functioneren van de COR.

In het kader van het bijwonen van het sociaal overleg met de vak-bonden (als toehoorder) heeft de COR een oriënterend gesprek gevoerd over diens rol en relatie tot de bonden. Dit onderwerp zal nog verder worden verkend.

VergaderingenDe COR vergadert tweemaal per maand. Aan de eerste verga-dering van de maand is tevens een Overlegvergadering met de bestuurder gekoppeld. De vaste overlegpartner van de COR is de voorzitter van de Raad van Bestuur. In het voorjaar en het najaar vond een artikel 24-overleg plaats waar in aanwezigheid van een afvaardiging van de Raad van Commissarissen de algemene gang van zaken in de organisatie werd besproken. De heer Noten, voor-zitter van de Raad van Commissarissen, heeft beide overleggen bijgewoond. De heer Van Engelen, benoemd op voordracht van de COR, was aanwezig bij het overleg in het voorjaar. Mevrouw Fran-sen woonde het overleg in het najaar bij.

Adviezen en instemmingen van de CORDe COR heeft in 2017 over de volgende onderwerpen advies uitge-bracht, dan wel instemming gegeven:- Hoofdlijnen van besturing en organisatie- Jaarplan Espria 2017- Information Security Management System

- Thuis & Veilig- Volmachtregeling directeuren- Externe inzet informatievoorziening- Kaderbrief en Jaarplan 2018- Benoeming lid Raad van Commissarissen- Kenniscentrum Vitaliteit en Vitaliteitsplein- Statutenwijziging Espria- Procedure Investeringsfonds

Besproken onderwerpen op initiatief van de CORIn het overleg met de bestuurder zijn in 2017 op initiatief van de COR de volgende onderwerpen besproken:- De aansluiting van de medezeggenschap op het nieuwe be-

stuursmodel,- De communicatie van de COR via Intranet, te weten de plaatsing

van agenda’s van de COR-vergaderingen en Overlegvergaderin-gen alsmede documenten inzake advies- en instemmingsplich-tige dossiers.

Verder is frequent overleg gevoerd over de strategische herijking Espria en het besturingsvraagstuk, alsmede de hieruit voort-vloeiende vervolgstappen. Daarnaast heeft de COR graag deel-genomen aan de vervolgsessies over het beleidsdomein Mens & Arbeid. De COR deelt het besluit van de Raad van Bestuur om dit thema speerpunt van beleid in de komende jaren te maken.

Over de aanstelling van directeuren binnen Espria werden werk-afspraken gemaakt tussen de Raad van Bestuur en de COR.

Tevens is een start gemaakt met het voeren van een discussie over de Marktstrategie Espria.In een overleg met de bestuurder en een delegatie vanuit de Raad van Commissarissen heeft de COR van gedachten gewisseld en verkennend gesproken over ‘’Medezeggenschap 3.0’’.

BRANCHEVERENIGINGENIn 2017 is volop geparticipeerd in de verschillende branchever-enigingen waar Espria bij is aangesloten. We zien dit als een be-

langrijke manier om invloed te hebben op de totstandkoming van externe beleidskaders. Vanuit onze opvatting dat de zorg in Nederland te veel in silo’s is georganiseerd, bepleiten wij ook bij onze brancheverenigingen meer onderlinge samenwerking te re-aliseren.

ZORGVERZEKERAARSWe zien het als onze maatschappelijke opdracht om schaarse middelen zo effectief en efficiënt mogelijk in te zetten, uitgaande van een visie geënt op positieve gezondheid. In dat kader zoeken wij samenwerking met de verschillende zorgverzekeraars die in ons gebied opereren.

4.4TOEKOMSTPARAGRAAF

In 2017 is het onderzoek naar de meerjarenstrategie van Es-pria en de meerwaarde van het concern afgerond. De uit-komst van dit traject was duidelijk, namelijk: handhaven en versterken. Er is voor gekozen om Espria in haar bestaande vorm met de brede portfolio, geografische spreiding en eco-nomische omvang te continueren. Naar de overtuiging van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen liggen hierin de beste voorwaarden besloten voor de realisatie van zowel de enkelvoudige als de gezamenlijke ambities: het toe-voegen van maatschappelijke meerwaarde met focus op de eigen regie van de klant, met waar mogelijk maximale inzet op professionele autonomie.

De komende jaren zullen in het teken staan van verdere ontwik-keling van onze klantstrategie aan de hand van de formules voor excellente cliëntenzorg. We willen merkbaar beter onze meer-waarde gaan bewijzen. Daarbij wordt gestreefd naar verbete-ringen door het ophalen van bewezen effectieve werkwijzen, de ‘gouden standaarden’. Verder streven we naar een integrale bena-dering van zorg voor kwetsbare mensen om de verkokering in ons zorgstelsel te doorbreken. Brancheoverstijgende samenwerking is daarin erg belangrijk.

Daarnaast zal de komende jaren veel aandacht uitgaan naar de verdere invulling van het meerjarenprogramma gericht op Mens en Arbeid. Wanneer medewerkers in hun kracht staan, doordat de organisatie steunt op talent, op permanente ontwikkeling en op professionele zeggenschap, zijn zij veel beter in staat de beoogde klantdoelen te realiseren dan wanneer ze in een strak kader func-tioneren. We noemen deze beweging ‘Werkgeverschap 3.0’ en ’Medewerker 3.0’. Het is onze overtuiging dat het vakmanschap van onze mensen het beste gedijt in een omgeving waar profes-sionele uitdaging en ruimte aanwezig zijn. Het leiderschap dient daarop te zijn ingericht: niet directief en overwegend sturend, maar faciliterend en coachend. Zo willen we een aantrekkelijke werkgever zijn in een samenleving waar de arbeidsmarkt steeds krapper wordt.

Verder zien we dat de ontwikkelingen op het gebied van infor-matietechnologie en digitalisering in de toekomst steeds be-langrijker zullen worden, ook in de zorg. Komend jaar willen we invulling geven aan een meerjarenprogramma dat erop gericht is samenhangende IT-ondersteuning te bieden voor cliënten, mede-werkers en organisatie. Enerzijds ziet dit op ondersteuning in ad-ministratieve en verantwoordingsprocessen, waar onze ambitie is vollediger, betrouwbaarder en tijdiger inzicht te krijgen in de uitkomsten van onze bedrijfsprocessen. Dat moet leiden tot min-der administratieve belasting en meer ondersteuning in het pri-maire proces. Anderzijds zullen we onze inzet op cliëntondersteu-nende IT-toepassingen, zoals e-Health en domotica, intensiveren.

Om deze ambities waar te kunnen maken dienen we een stabie-le basis te hebben. Dat betekent kwaliteit en veiligheid op orde en borging van financiële stabiliteit en continuïteit. Komend jaar werken we verder aan de optimalisatie van de kwaliteitsmoni-tor. Deze monitor moet aansluiten bij de werkzaamheden in de teams zodat zij zelf geleverde zorg inzichtelijk krijgen en op basis daarvan kunnen (bij)sturen. Verder dient deze monitor het mate-riaal op te leveren dat voor de verantwoording aan derden nood-zakelijk is. Uiteindelijk is onze ambitie de integrale sturing en ver-antwoording verder te optimaliseren.

jaarverslag ‘17


Medicijnuitgiftecontrole ‘Het geeft me

zekerheid en veiligheid’

Frank ten Bulte (50 jaar):‘Ik gebruik veel medicijnen, maar ik vergeet dat ik ze inmoetnemen.DaaromhebikdeMedido:diegaatpiepenalshettijdisvoormijnme-dicijnen.Hetisgewooneenheelfijnsysteem.Haalikhetzakjeernietuit,dangaatereenalarmafbijdeZorgcentraleNoord.Datgeeftmezekerheidenveiligheid!’

De slimme medicijndispenser zorgt ervoor dat meneer Ten Bulte de juiste medicijnen op het juiste moment inneemt. Hij wordt er door geluidssignalen aan herinnerd dat hij zijn medicij-nen moet innemen. Zo hoeft er niet vier keer per dag een medewerker van Thuiszorg Icare langs

te komen om meneer zijn medicijnen te geven. Dat levert hem meer zelfstandigheid en rust op. ‘Ik slik een hele serie medicijnen. Is het tijd, dan begint het apparaat eerst langzaam te piepen, op den duur steeds sneller. Heb ik na een half uur het zakje medicijnen er nog niet uitgehaald, dan gaat er bij de Zorgcentrale Noord een alarm af: daar zitten verpleegkundigen achter de te-lefoon die mij bellen. Dat is een heel prettig contact. Neem ik de telefoon niet op, dan waar-schuwt de Zorgcentrale iemand van Thuiszorg Icare. Die komt dan bij mij langs. Ook al ben ik nog heel jong, ik ben aardig vergeetachtig. Dus die Medido en de achterwacht van de Zorgcen-trale Noord geeft mij rust.’


jaarverslag ‘17

ALGEMEEN

In dit jaarverslag legt de Raad van Commissarissen van Espria verantwoording af over de wijze waarop de Raad invulling heeft gegeven aan de uitvoering van zijn taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar.

TERUGBLIKOP2017

Nadat in 2016 een herijking heeft plaatsgevonden van de meer-jarenstrategie van Espria heeft in 2017 verdere uitwerking van deze strategie plaatsgevonden. In de eerdere herijking is principieel de vraag gesteld of handhaving van het concern meerwaarde biedt voor het realiseren van de doelen, namelijk integrale zorg aan de meest kwetsbare doelgroepen in onze sa-menleving. Het antwoord op deze vraag luidde kort en duidelijk: handhaven en versterken! In de opvatting van Espria draagt de schaal van het concern bij aan een succesvolle realisatie van doelstellingen op het primaire niveau: de relatie tussen de cli-ent en onze medewerker. Dat gebeurt echter niet vanzelf. Om dat succesvol te laten plaatsvinden dienen strategische kaders de juiste richting te bepalen en dient strak op de uitvoering van de gekozen richting te worden gestuurd. Gekozen is de meerja-renstrategie langs een drietal essentiële lijnen nader te operati-onaliseren, te weten het formuletraject als onze klantstrategie, een modern mens en arbeid-beleid en een optimale onder-steuning vanuit IT-systemen. Met het formuletraject is al begin 2017 een start gemaakt en is inmiddels sprake van een brede beweging waarbij succesvolle praktijkvoorbeelden worden ge-aggregeerd naar bredere beschikbaarheid. In de tweede helft van het jaar is het programma Mens en Arbeid gestart. In dit programma staat de weg naar een onderscheidend werkgever-schap centraal waarin we inzetten op een arbeidsklimaat met ruimte voor talentontwikkeling en professionals in regie. Dit is van groot belang in een steeds krapper wordende arbeidsmarkt. Met deze strategie verwachten we verder onze klantbeloftes het beste te realiseren. Voor het laatste programma tenslotte, de IT-ondersteuning, is in 2017 ingezet op verdere optimalisatie van de bestaande systemen en zijn belangrijke stappen gezet op het gebied van informatiebeveiliging. Verdere ontwikkeling naar een daadwerkelijke innovatie via intelligente systemen zal in 2018 verder worden vervolgd.

VEREENVOUDIGINGJURIDISCHESTRUCTUUREspria streeft een zo eenvoudig mogelijke en transparante ju-ridische structuur van het concern na met bij voorkeur zo wei-nig mogelijk aparte rechtspersonen. In het verleden zijn voor uiteenlopende activiteiten vaak separate rechtspersonen inge-richt. Zo werd vastgoed apart gepositioneerd, werden juridische structuren voor onderaannemingen ingericht en werden voor de enkelvoudige onderdelen van de portfolio ook steeds aparte

rechtspersonen opgericht. In 2017 is kritisch gekeken naar de vraag in welke rechtspersonen nog relevante activiteiten plaats-vinden vanuit de centrale vraag of de bestaande structuur nog steeds bijdraagt aan realisatie van de concerndoelen. In dat kader is besloten tot vergaande reductie van het aantal rechts-personen i.c. de vereenvoudiging van de juridische structuur. In 2018 zal verdere harmonisatie van de juridische structuur plaatsvinden.

NIEUWEGOVERNANCECODEZORGEind 2016 is de nieuwe Governancecode Zorg vastgesteld door de Brancheorganisaties Zorg. De Raad van Commissarissen heeft de principes uit de nieuwe Code besproken en besloten deze code integraal toe te passen. In 2017 zijn de statuten van Espria aangepast aan de nieuwe Governancecode. In 2018 zullen de statuten van de groepsmaatschappijen, op geleide hiervan, ook worden herzien en geharmoniseerd. De Raad heeft verder een beleid vastgesteld voor zijn eigen permanente educatie en scholing, zowel voor de Raad als geheel als voor zijn individuele leden. Verder heeft de Raad in het najaar een zelfevaluatie ge-houden en op geleide daarvan afspraken gemaakt voor zijn in-terne taakverdeling, de commissiestructuur en de afspraken ten aanzien van aandachtscommissarissen geactualiseerd. Afge-sproken is dat iedere commissaris voor één groepsmaatschap-pij in het bijzonder als eerste onder zijns gelijken functioneert. Door middel van werkbezoeken en informatievoorziening over bijzondere ontwikkelingen en activiteiten is er zo steeds één commissaris die meer in het bijzonder de collega-commissaris-sen kan informeren over de betreffende groepsmaatschappij.

VERLENGINGRELATIEACCOUNTANTIn 2017 is besloten tot het verlengen van de overeenkomst met de externe accountant, PwC. Wel heeft in het kader van governance-bepalingen een wisseling plaatsgevonden van de lead partner. De controle over de jaarrekening 2017 heeft plaatsgevonden onder de eindverantwoordelijkheid van deze nieuwe lead partner.

THEMATISCHEVERDIEPINGIn het kader van zijn toezichthoudende rol enerzijds, de ontwik-keling van zijn eigen functioneren anderzijds, heeft de Raad van Commissarissen in 2017 een aantal verdiepende themabesprekin-gen gevoerd. Het kenmerk van een themabespreking is dat min-der directe besluitvorming aan de orde is maar dat de opbrengst deels opiniërend, deels kennisverrijkend is. Hiermee dragen de themabesprekingen bij aan de permanente educatie van com-missarissen. Onderstaand wordt een korte duiding gegeven van deze besprekingen.

Herstelplan GGZ DrentheGGZ Drenthe heeft begin 2016, na verscherpt toezicht enerzijds en aansluitend bijzonder beheer anderzijds, een meerjaren-herstelplan opgesteld dat tot doel heeft weer te komen tot een

duurzaam gezonde organisatie, naar maatschappelijke en finan-ciële meerwaarde. Door de Raad van Bestuur wordt de Raad van Commissarissen frequent geïnformeerd over de voortgang in dit herstelplan. Begin 2017 is de directie GGZ Drenthe aanwezig ge-weest in een vergadering van de Raad van Commissarissen voor een verdiepende bespreking hierover.

Geriatrie voor mensen met een verstandelijke beperkingBinnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking neemt het aantal oudere cliënten, evenals buiten deze sector, in omvang toe. Bekend is dat juist bij mensen met een verstande-lijke beperking de gevolgen van geriatrische problematiek vaak ingrijpend zijn. De Trans ontwikkelt om deze reden een zorgcon-cept dat tot doel heeft nadere expertise te ontwikkelen voor deze specifieke doelgroep. In het verlengde van deze expertise ontwik-keling is ook de realisatie van huisvesting voorzien die aan moet sluiten aan de specifieke eisen van de doelgroep. Door de directie van De Trans is een toelichting gegeven op de ontwikkeling van dit zorgconcept en zijn de plannen voor de nieuwe huisvesting toegelicht.

CalamiteitenonderzoekOnderzoeken naar (mogelijke) calamiteiten vinden vaak plaats onder leiding van een onafhankelijk extern voorzitter. Van een ca-lamiteit is sprake wanneer ten gevolge van een incident sprake is van ernstig letsel of overlijden en er een relatie is met een tekort-koming in de zorgverlening. Eén van de onafhankelijk voorzitters die door Espria in voorkomende gevallen wordt ingezet is Wim de Boer. Hij is arts n.p. en jurist gezondheidsrecht en lid van het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg Groningen. Hij heeft de Raad van Commissarissen geïnformeerd over de wijze waarop in geval van (mogelijke) calamiteiten wordt geprobeerd een zo zorgvuldig mogelijke analyse te maken van oorzaken om op grond daarvan tot passende verbetermaatregelen te komen. Daarnaast heeft hij op hoofdlijnen toelichting gegeven op onder-zoeken die in de voorafgaande periode zijn uitgevoerd.

Geneesheer-directeur GGZ DrentheJaarlijks is de geneesheer-directeur van GGZ Drenthe in de RvC-vergadering aanwezig om verslag te doen van haar werk-zaamheden en toelichting te geven op de ontwikkelingen in het vakgebied. Afgelopen jaar zijn in het bijzonder in deze bespreking de toezichthoudende rol die de geneesheer-directeur heeft op de onderwerpen kwaliteit en veiligheid en de toepassing van het beleid met betrekking tot dwang en drang aan de orde geweest. Verder is stil gestaan bij de inmiddels aangenomen Wet Zorg en Dwang en de Wet verplichte ggz.

Mens en Arbeid Espria zet zwaar in op een onderscheidend werkgeversbeleid om zo medewerkers nadrukkelijk aan zich te binden. Hiertoe is een programmaorganisatie ingericht onder leiding van een program-

madirecteur onder de noemer Mens en Arbeid. Standaard wordt binnen de programmalijnen van Espria gebruik gemaakt van supervising professor. Het programma Mens en Arbeid wordt begeleid door Lidewey van der Sluis, hoogleraar Strategisch ta-lentmanagement aan Nyenrode Business Universiteit. Zij heeft in de Raad een toelichting gegeven op haar werkzaamheden die zien op de ondersteuning van het programma Mens en Arbeid, in het bijzonder gericht op talentontwikkeling en talentmanage-ment. In de najaarsvergadering is voorts een afvaardiging van de vakgroep Vitaliteit aanwezig geweest om uitleg te geven over de aanpak van verzuim en personeelsbeleid. Vitaliteit is één van de bouwstenen van het programma Mens en Arbeid.

FormuleontwikkelingIn een inspirerende setting ontmoette de Raad van Commissa-rissen de formulemanagers en de transitiecoördinatoren van het programma Formuleontwikkeling. Door de deelnemers werden de RvC-leden op een enthousiasmerende wijze deelgenoot ge-maakt van het programma dat de kern vormt van de klantstrate-gie van Espria.

VraagpatronenDoor De Trans is in 2016 de methode ‘Vraagpatronen’ ontwikkeld om bij cliënten met een ernstige verstandelijke beperking meer systematisch wensen en behoeften in kaart te brengen om op basis daarvan de ondersteuning vorm te geven. Afhankelijk van het ontwikkelingsniveau van cliënten worden pictogrammen, woorden of afbeeldingen gebruikt waarmee cliënten kunnen aangeven wat zij belangrijk vinden. Tijdens een RvC-vergadering is door De Trans de methode toegelicht en zijn de bevindingen van de eerste evaluaties besproken.

MUTATIESINDERAADIn 2016 is, als één van de uitkomsten van de strategieherijking, besloten de Raad van Commissarissen uit te breiden naar zes personen. Het geheel aan activiteiten en de wens om het com-missiewerk voortvarend te laten plaatsvinden maakte dat de Raad heeft besloten het aantal zetels met één uit te breiden. In 2017 heeft een openbare searchprocedure plaatsgevonden naar een nieuwe commissaris. Per 1 september is Jet de Ranitz toege-treden tot de Raad van Commissarissen. Met deze uitbreiding is ook het model van de aandachtscommissariaten weer compleet: alle commissarissen, behalve de voorzitter, zien extra toe op één groepsmaatschappij. Daarnaast vervult de voorzitter in het bij-zonder de coördinatie van de verbinding met de medezeggen-schapsgremia.

VERTREKTIANAVANGRINSVENBenoemingen van bestuurders vinden binnen Espria altijd plaats voor een periode van vier jaar, conform de bepalingen uit de Go-vernancecode Zorg. Eind 2016 liep de eerste bestuurstermijn van Tiana van Grinsven af. In goed overleg hebben de Raad van Com-

5 Jaarverslag Raad van Commissarissen


jaarverslag ‘17

missarissen en Tiana van Grinsven besloten dat er geen herbe-noeming plaats zou vinden voor een nieuwe bestuursperiode. Per 1 januari 2017 is zij teruggetreden uit de Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen dankt Tiana nogmaals voor haar inzet in de afgelopen jaren. Tiana is per 1 maart 2017 gestart als lid van de Raad van Bestuur van het Zorginstituut Nederland. MEDEZEGGENSCHAPGedurende het jaar hebben meerdere leden van de Raad van Commissarissen overlegvergaderingen met de Centrale Cliënten-raad en de Centrale Ondernemingsraad bijgewoond. Naast de te-rugblik die gebruikelijk in deze bijeenkomsten plaatsvindt en een blik vooruit op belangrijke ontwikkelingen hebben in het bijzon-der de uitkomsten van de eerdere strategische herijking centraal gestaan in deze overleggen.

WERKWIJZE

De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken binnen Espria en haar groepsmaatschappijen. Daarnaast vervult de Raad de werkgevers- en adviesrol naar de Raad van Bestuur. Daarbij richt de Raad van Commissarissen zich naar het belang van Es-pria en haar groepsmaatschappijen, met bijzondere aandacht voor de volgende onderwerpen:

- De realisatie van de statutaire en andere doelstellingen van de organisatie

- Het op passende wijze uitvoering geven aan de maatschappelij-ke doelstelling en verantwoordelijkheid van de organisatie

- De strategie van de organisatie- De opzet en werking van de interne risicobeheersings- en con-

trolesystemen- De financiële verslaglegging- Kwaliteit en veiligheid- De naleving van weten regelgeving- De verhouding met belanghebbenden

De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen zijn omschreven in de statuten van Espria. Een en ander is verder uitgewerkt in het reglement voor de Raad van Commissarissen. De Raad van Bestuur rapporteert regelma-tig aan de Raad van Commissarissen over de voortgang van de speerpunten uit jaarplan en begroting, zoals financiële en inhou-delijke doelstellingen, strategische doelen en samenwerkings-vormen. De Raad heeft in het verslagjaar acht maal vergaderd in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. De Raad heeft daarnaast enkele keren in eigen kring vergaderd, onder andere over de be-spreking van het eigen functioneren en het functioneren van de Raad van Bestuur. De externe accountant heeft een toelichting gegeven bij zijn bevindingen op de jaarverantwoording 2016.

De Raad van Commissarissen werkt met een model van aan-dachtscommissariaten. Voor elke groepsmaatschappij is een aandachtscommissaris aangewezen. Onverlet de verantwoorde-lijkheid van de voltallige Raad voor het functioneren van geheel Espria en haar onderdelen is de aandachtscommissaris degene die extra aandacht heeft voor de eigen groepsmaatschappij. De aandachtscommissaris wordt door de groepsmaatschappij extra geïnformeerd over zaken binnen de organisatie en wordt verder uitgenodigd als eerste onder zijns gelijken voor belangrijke eve-nementen binnen de groepsmaatschappij. In 2017 is de verdeling van de aandachtscommissariaten herzien na de benoeming van mevrouw De Ranitz.

COMMISSIESDe Raad van Commissarissen heeft uit zijn midden commissies ingesteld, enerzijds om de bespreking van onderwerpen in de vergaderingen van de Raad van Commissarissen voor te bereiden, anderzijds om bepaalde zaken na goedkeuring van de Raad zelf-standig af te handelen. De Raad kent drie commissies, te weten de commissie kwaliteit, de auditcommissie en de benoemings- en remuneratiecommissie. Onder het kopje ‘Samenstelling van de Raad van Commissarissen’ staat vermeld van welke commis-sies de commissarissen deel uitmaken.

TOEZICHTOPKWALITEITHet toezicht op kwaliteit door de Raad van Commissarissen wordt voorbereid door de commissie kwaliteit. In de eerste helft van 2017 was de heer Berden enig lid van de commissie. Met de benoeming van mevrouw De Ranitz is de commissie weer op vol-le sterkte. De commissie heeft in 2017 vier keer vergaderd. Daarbij zijn onder meer de volgende onderwerpen aan bod geweest:

- Bestuurlijk overleg met IGZ- Bevindingen IGZ Mondzorg- Verbeteracties n.a.v. calamiteiten- Incidentonderzoeken Veenkade- Voortgang verbeteracties n.a.v. calamiteiten GGZ Drenthe- Kwaliteitskader verpleeghuiszorg- Perioderapportages kwaliteit- Resultaatverslagen- Reglement geschillencommissie- Jaarverslag klachtencommissies- Ontwikkeling kwaliteitskader wijkverpleging- Externe audits- Kwaliteitsstatuut GGZ Drenthe- Retrospectieve analyse suïcides en ernstige suïcidepogingen

GGZ Drenthe- Analyse suïcidemeldingen 2012-2015 GGZ Drenthe- Agenda’s experttafels eerste geneeskundigen en kwaliteit &

veiligheid- Studiedag kwaliteitsmedewerkers Espria- Systeembeoordelingen

- Inventarisatie cockpit kwaliteit- Programma werkbezoeken 2018- Voorbereiding jaargesprek IGJ- Rapportages IGJ- Leerbijeenkomst OVV- Opdrachtomschrijving monitor kwaliteit

AUDITCOMMISSIEDe Raad van Commissarissen heeft in 2017 in zijn toezicht op de financiële continuïteit aangedrongen op verdere optimalisering van het beleid inzake de financiële verantwoording, treasury en liquiditeit. Met name de voortgaande professionalisering van het risicomanagement heeft daarin veel aandacht gehad en uitein-delijk geleid tot instemming met de koers gericht op ordening volgens het ‘three lines of defense’-model. De Raad van Commis-sarissen heeft in het bijzonder verzocht om een ontwikkeling van de rapportagestructuur naar ‘integrated reporting’ en onder-steunt de koers van de Raad van Bestuur om te komen tot hori-zontaal toezicht.

Namens de Raad van Commissarissen behartigt de auditcom-missie het toezicht op de financiële continuïteit en de verdere professionalisering van de financiële kolom in het bijzonder. De auditcommissie rapporteert haar bevindingen en adviezen aan de voltallige Raad van Commissarissen. In 2017 heeft de audit-commissie acht keer vergaderd. In twee vergaderingen was de externe accountant aanwezig in verband met de bespreking van het accountantsverslag en de jaarverantwoording 2016 en bij de bespreking van het controleplan voor 2017.

De volgende onderwerpen zijn afgelopen jaar in de vergaderin-gen van de auditcommissie aan de orde gekomen:

- Accounting manual Espria 2016- Bedrijfswaardeberekening vastgoed- Update risicobeeld begroting 2017- Materiële controle Particura- Prognose balans 2017-2020 per groepsmaatschappij- Negatieve creditrente/depositofonds- Advies financiële kolom Evean- Blauwdruk inrichting financiële kolom- Auditcharter en auditjaarplan- Vastgoedrisicoanalyse- Jaarrekening 2016- Accountantsverslag 2016- Beveiliging tegen ransomware- Treasury jaarplan 2017-2018- Business case Nieuwe Havens De Trans- Informatiebeveiliging- Controleplan PwC 2017- Aandelentransactie umcGroningen Thuis- Voortgang implementatie ‘three lines of defence’-model

- Honorariumafspraken extern accountant- Advies vastgoeddossier Rebel Group- Interim bevindingen Espria controle PwC- Onderzoeksrapporten internal auditor- Geconsolideerde begroting 2018- Geconsolideerde perioderapportages

Benoemings- en remuneratiecommissieDe benoemings- en remuneratiecommissie adviseert de Raad van Commissarissen over het werkgeverschap van de Raad van Bestuur en het bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen in het bijzonder. Verder verricht de commissie voorbereidende en uitvoerende werkzaamheden ten aanzien van de beoordeling van het functioneren van bestuur-ders en de Raad van Commissarissen en bewaakt zij de omvang en samenstelling van beide Raden.

De commissie heeft in 2017 vijf maal vergaderd. In deze commis-sie zijn in 2017 onder meer de volgende onderwerpen aan bod ge-komen:

- Samenstelling commissies RvC- Verdeling aandachtscommissariaten- Werving en selectie nieuwe commissaris- Voorstel scholing commissarissen- Functioneringsgesprekken met de leden van de Raad van

Bestuur- Wijziging reglement benoemings- en remuneratiecommissie- Evaluatiewet WNT- Declaratiereglement Raad van Bestuur - Zelfevaluatie Raad van Commissarissen- Bezoldiging Raad van Commissarissen 2018

Besluiten van de Raad van CommissarissenNaast de bespreking van de onderwerpen die in de verschillende commissies aan bod zijn gekomen heeft de Raad van Commissa-rissen in het verslagjaar 2017 bestuursbesluiten goedgekeurd ten aanzien van onder meer de volgende onderwerpen:

- Klasse-indeling WNT Stichting Espria en de groeps-maatschappijen

- Jaarverslag en jaarrekening 2016- Treasuryjaarplan 2017-2018- Liquidatie Evean Kraamzorg B.V. en Stichting Evean Facilitas- Huurovereenkomst Nieuwe Havens De Trans- Aandelentransactie umcGroningen Thuis B.V.- Statutenwijziging Stichting Espria - Procedure toezicht benoemingen directeuren- Fusie Stichting Evean Cumulus en Stichting Evean Zorg- Statutenwijziging Stichting Vegetarisch Zorgcentrum Felixoord- Jaarplan Espria 2018- Geconsolideerde begroting Espria 2018

Espria jaarverslag 201744 Espria jaarverslag 2017 45

jaarverslag ‘17

Daarnaast heeft de Raad van Commissarissen besluiten geno-men met betrekking tot:

- Werving en selectie zesde commissaris- Wijziging reglement benoemings- en remuneratiecommissie- Tijdelijke volmacht aan bestuurders voor zelfstandige vertegen-

woordiging- Contractverlenging extern accountant- Benoeming J. de Ranitz tot lid Raad van Commissarissen- Benoeming bestuurder umcGroningen Thuis B.V.- Declaratiereglement Raad van Bestuur- Honorariumafspraken extern accountant- Bezoldiging Raad van Commissarissen 2018- Reglement goedkeuringsbesluiten Raad van Commissarissen

WERKGEVERSROLDe Raad van Commissarissen is als werkgever onder andere ver-antwoordelijk voor de evaluatie van het functioneren van de be-stuurders, de benoeming, schorsing en ontslag van de bestuur-ders en hun arbeidsvoorwaarden. In dat verband zijn de volgende zaken in 2017 relevant geweest.

Samenstelling bestuurDe Raad van Bestuur bestond in 2017 uit de heren Kauffeld en No-termans.

Arbeidsvoorwaarden Raad van BestuurIn 2017 heeft de juiste toepassing van de Wet normering topin-komens (WNT) de bijzondere aandacht van de Raad van Com-missarissen gehad. De bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur voldeed geheel 2017 volledig aan de regels van de WNT. De leden van de Raad van Bestuur nemen deel aan de pensioen-regeling van het Pensioenfonds voor Zorg en Welzijn. Voor de hoogte van de bezoldigingen van de leden van de Raad van Be-stuur wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening van de jaarrekening, conform de publicatieve-reisten van de WNT.

Beoordeling Raad van BestuurHet functioneren van de Raad van Bestuur als geheel en de indivi-duele leden afzonderlijk is door de Raad van Commissarissen be-sproken. Voordat de remuneratiecommissie evaluatiegesprekken met de Raad van Bestuur heeft gevoerd zijn interviews afgenomen bij een aantal directeuren en bij de medezeggenschapsorganen.

AccreditatieIn 2017 zijn beide bestuurders geaccrediteerd en ingeschreven in het Register van geaccrediteerde bestuurders in de zorg. Het ac-creditatiesysteem is ontwikkeld door de Nederlandse vereniging voor bestuurders in de zorg (NVZD). Doel van het accreditatietra-ject is toetsen of bestuurders actief werken aan hun professione-le ontwikkeling en zelfreflectie.

HONORERINGRAADVANCOMMISSARISSENDe honorering van de Raad van Commissarissen voldeed geheel 2017 volledig aan de regels van de WNT. De honorering is vast-gesteld op € 17.718 op jaarbasis voor een lid en op € 25.767 voor de voorzitter. Deze bedragen voldoen aan de normen die gelden onder WNT2. Voor het overzicht van de vergoedingen die aan de commissarissen zijn uitbetaald in 2017 wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening van de jaarrekening, conform de publicatievereisten van de WNT.

ONAFHANKELIJKHEIDHet reglement van de Raad van Commissarissen bevat regelingen met betrekking tot onder andere onafhankelijkheid, tegenstrij-dige belangen en nevenfuncties. Alle commissarissen zijn on-afhankelijk en kunnen – mede als gevolg van de waarborgen in het reglement – ten opzichte van elkaar, de Raad van Bestuur en andere organen onafhankelijk functioneren. In 2017 is geen spra-ke geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij een lid van de Raad van Commissarissen of de Raad van Bestuur betrokken is geweest.

DANKWOORDDe Raad van Commissarissen is de Raad van Bestuur, directies en alle andere medewerkers van Espria en haar groepsmaatschap-pijen erkentelijk voor hun grote inzet en betrokkenheid in 2017. De Raad is steeds weer onder de indruk van de enorme profes-sionaliteit en warmte waarmee invulling wordt gegeven aan de zorg voor de kwetsbare mensen waar Espria zich op richt.

SAMENSTELLINGRAADVANCOMMISSARISSENDe Raad van Commissarissen van Espria bestond eind 2017 uit zes personen: mevrouw Fransen, mevrouw De Ranitz en de heren Berden, Van Engelen, Loven en Noten. Mevrouw De Ranitz is per 1 september 2017 toegetreden tot de Raad.

Zie volgende tabel voor een volledig overzicht van de samenstel-ling van de Raad van Commissarissen per 31 december 2017.

Jezelf zijn en blijvenDat raakt exact de kern waar het om gaat

“Als je als mens door ziekte of beperking hulp nodig hebt, wil je hulp krijgen om je eigen le-ven te kunnen blijven leiden. Als je echter om zorg vraagt, loop je het risico dat je leven wordt overgenomen. Ziekte of beperking maakt dat je mobiliteit verliest, je kracht, je wereld wordt kleiner. Hoe lukt het je dan om eigenaar te blijven van je eigen leven. Ik ken een voorbeeld uit mijn nabije omgeving. Mijn moeder is ingepland voor een onderzoek naar artrose. Als uit het onderzoek blijkt dat ze dat heeft, krijgt ze medicatie en ook medicatie om de bijwerkingen van de medicatie te bestrijden. Er is niet aan haar gevraagd of ze dat onderzoek wil. Zelf vindt ze dat niet nodig. Ze weet al lang dat ze artrose heeft en ze wil geen medicatie. Wel is ze bang om te vallen en daardoor iets te breken. Ze wil hulp om vallen te voorkomen. Dit is waar het om gaat. Wat is voor de persoon belangrijk. Een medische interventie levert niet altijd een bijdrage aan een beter leven. We moeten willen leren kijken naar een wensvraag, niet alles invullen als een zorgvraag. Een wensvraag is iets anders. Je hoeft in de zorg niet te blijven redeneren vanuit een gebrek, maar vanuit wat iemand nodig heeft om fijn te kunnen leven. Een leven dat van hem of haar is.

Hendrikus Cornelis Paulus (Han)Noten (1958). Van 2003 tot begin2013 was hij namens de Partij vande Arbeid lid van de Eerste Kamerder Staten-Generaal. In de periode2007 – 2011 was hij voorzitter vanActiz. Sinds begin 2011 is hij bur-gemeester van de Overijsselse ge-meenteDalfsen.Notenisvoorzittervan de raad van commissarissenvan Espria. In de periode 2014-2016was hij voorzitter van de Transitie-commissie Sociaal Domein. Eind2018 legt hij zijn ambt als burge-meester neer. Naast zijn rol alsvoorzittervanderaadvancommis-sarissenvanEspriablijfthijvoordezorg behouden, als voorzitter vanAmbulanceZorgNederland

Espria jaarverslag 2017 47

jaarverslag ‘17

Espria jaarverslag 201746

“Jezelf zijn en blijven” is een van de achterliggende gedachten van de decentralisatie. Die gaan ten diepste niet over het verleggen van de bevoegdheden, maar over het opnieuw definiëren van het begrip zorg. De transitie gaat echt over de vraag: Hoe kan ik de dominantie van de klas-sieke zorg doorbreken en zorgen dat er op een evenwichtige manier de vraag naar de maat-schappelijke ondersteuning aan wordt toegevoegd. Die is minstens zo belangrijk. Het verschil tussen medische zorg en maatschappelijke ondersteuning is heel vaak geen verschil. Dat ver-schil wordt gemaakt door de medici, niet door mensen.

Het heeft te maken met de definitie van de woorden zorg en gezondheid, maar het heeft ook te maken met de tijd. Vroeger was er geen maatschappelijke ondersteuning en de grote uitdaging was om medische zorg toegankelijk te maken voor iedereen. De medische zorg is steeds beter geworden en steeds toegankelijker en vreemd genoeg is het belang ervan daardoor juist afge-nomen. Wat nu in ons leven ontbreekt, is iets anders geworden: fatsoenlijk kunnen leven. Hoe maken we dát toegankelijk voor iedereen.

Ik jaag huisartsen op stang door te beweren dat de huisarts aan betekenis verliest. De tuinman en de wijkverpleegkundige worden veel belangrijker, want die staan veel dichterbij het leven van alledag. Communicatie op afstand wordt heel belangrijk. Skype, mail en facetime bijvoor-beeld. Die heb ik van de ICT sector gekregen, niet van de huisarts, maar het zijn wel middelen waarmee ik in verbinding kan blijven met mijn moeder, die 2 uur rijden bij mij vandaan woont. Als je aan mij vraagt wat de belangrijkste zorginnovatie is geweest van de afgelopen jaren, dan is dat het voor mij. Dat wij, op afstand, elkaar kunnen zien.

Zorg heeft zich ontwikkeld langs de lijn van het specialiseren. Die specialisatie lijkt nu een van de problemen te worden. Een belangrijk moment van inzicht voor mij was toen ik geconfron-teerd werd met het vraagstuk van zorg continuïteit in het kader van de jeugdzorg. De uitdaging was om in de decentralisatie ervoor te zorgen dat cliënten dezelfde zorg konden behouden, ook na de overgang van de verantwoordelijkheid naar de gemeente. In de jeugdzorg heeft de sec-tor zelf de producten die er werden aangeboden aan cliënten geïnventariseerd en omschreven. Uiteindelijk zijn ze tot 160.000 producten gekomen. Dit geeft aan dat de specialisatie de men-selijkheid voorbij is. Het is voor een zorgbieder niet mogelijk om uit 160.000 codes de juiste te kiezen. De cliënt zelf is al lang uit beeld. De specialisatie heeft ons veel gebracht in termen van kennis, maar het is de menselijke maat voorbij gegaan. Het vak van zorgaanbieder is zo complex gemaakt, dat het niet meer goed werkt. We zijn zo doorgespecialiseerd dat het niet meer valt te organiseren. Iemand thuis, die een vraag heeft – niet per se een zorgvraag, maar een levens-vraag – die krijgt geen antwoord meer.

In 2017 heeft de strategische heroriëntatie van Espria vorm gekregen. Uiteindelijk gaat het om de vraag of we erin slagen om ons zorgaanbod te veranderen op een manier die past bij deze tijd.

Langs drie lijnen zie ik een belangrijke vooruitgang binnen Espria. Het zijn lijnen waarin we goed onderweg zijn. De eerste is de dienstverlening van het SSC die zich ontwikkelt. Het SSC is beter gepositioneerd en er wordt een beter aanbod tegen lagere kosten gerealiseerd en dat is heel belangrijk. Het tweede waarin ik het zie is het programma Mens en Arbeid. De aandacht voor medewerkers en versterking van het werkveld, juich ik toe. De derde is de productkant, de ontwikkeling van de product modules. Het betekent dat je naar iemand kijkt niet vanuit de zorgvraag, maar vanuit de wensvraag. De formule “jezelf zijn en blijven” gaat over dit vraagstuk. Dat gun ik de klanten, patiënten en bewoners, maar ik gun dat ook aan de zorgverleners. Dat je gebruik durft te maken van de expertise van de ander en die kunt gebruiken ten gunste van je patiënt, klant of bewoner. Dat medewerkers trots zijn op het bedrijf waarvoor ze werken, omdat die over zo’n brede expertise beschikt. Dat dát Espria zo uniek maakt. Dat je er als medewerker trots op bent dat je patiënt, bewoner of klant het best geholpen is bij jouw organisatie, omdat daar zoveel kennis en mogelijkheden beschikbaar zijn. Als het zorgaanbod van Espria de gren-zen van de individuele organisaties doorbreekt. Dan zijn we er. Voor mij mag het meer en snel-ler, maar dat komt door mijn persoonlijkheid. Dat is mijn droom voor alle medewerkers van de Espria bedrijven.

De strategische heroriëntatie vraagt veel van het leiderschap van Espria. Durven wij met elkaar een bepaalde richting op te gaan en daaraan vast te houden. Te investeren, ook al brengt het onzekerheden met zich mee. We moeten buiten de gebaande kaders stappen. In mijn werk als burgmeester is dat ook zo. Ambtenaren zijn gebonden aan het uitvoeren van verordeningen. Dat is belangrijk, want daardoor wordt de overheid betrouwbaar. Burgers weten waar ze aan toe zijn. Maar als de situatie van een burger vanuit meerdere verordeningen wordt benaderd, kan het gaan schuren. De ene verordening wil dit, de ander dat. Ambtenaren lopen het risico om elkaar tegen te werken, met de burger in de klem daartussen. Het is een geweldige uitdaging voor de publieke en zorgsector om ondanks alle regels, protocollen en verordeningen, oog te blijven houden voor de burger en het goede te doen. Dat kan alleen door samenwerking. Dat be-gint ermee om elkaar te vertrouwen en toe te laten en ons niet te laten hinderen door de regels. De dokter, de wijkverpleegkundige, de behandelaar, de tuinman, de gemeente ambtenaar. We moeten elkaars kennis omarmen en gebruiken voor onze burger, klant, patiënt, bewoner. Dat zal ons verrijken en ik vind dat fantastisch.”

“Langs drie lijnen zie ik een belangrijke vooruitgang binnen Espria. Het zijn lijnen

waarin we goed onderweg zijn.”

“We moeten elkaars kennis omarmen en gebruiken voor onze burger,

klant, patiënt, bewoner. “


jaarverslag ‘17

DeheerP.A.M.Loven(1956)

Functie Lid en vice-voorzitter van de RvC

Commissie Audit commissie (voorzitter)

Hoofdfunctie - Directeur/eigenaar Paul Loven Coaching en Bestuursadvies B.V.

Relevante nevenfuncties - Onafhankelijk voorzitter Stichting Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM (vanaf 1 februari 2018)- Onafhankelijk voorzitter Stichting Pensioenfonds KLM Cabine-Personeel (vanaf 1 februari 2018)- Onafhankelijk voorzitter Stichting Algemeen Pensioenfonds KLM (vanaf 1 februari 2018)

Eerste benoeming 31 december 2012

Einde benoemingstermijn 31 december 2020 Herbenoembaar Nee

Aanwezig bij 8 van 8 vergaderingen

DeheerH.C.P.Noten(1958)

Functie Voorzitter van de RvC

Commissie Benoemings- en remuneratiecommissie (lid)

Hoofdfunctie - Burgemeester Gemeente Dalfsen

Relevante nevenfuncties - Lid Raad van Commissarissen Heisterkamp Transport te Oldenzaal- Voorzitter Koninklijke NVRD (Nederlandse Vereniging ReinigingsDirecteuren)- Voorzitter bestuur Start Foundation- Voorzitter Raad van Toezicht Drents Museum- Voorzitter Ambulancezorg Nederland (vanaf 1 april 2018)

Eerste benoeming 31 december 2012

Einde benoemingstermijn 31 december 2020 Herbenoembaar Nee


MevrouwG.M.C.deRanitz(1970)

Functie Lid van de RvC

Commissie Commissie kwaliteit (lid)

Hoofdfunctie - Voorzitter College van Bestuur Hogeschool Inholland

Relevante nevenfuncties - Lid Raad van Advies Politieacademie, Apeldoorn- Lid Raad van Toezicht Holland Festival, Amsterdam- Voorzitter Jury Young Talent Award, Stichting Topvrouw van het Jaar- Vice-voorzitter Bestuur Praemium Erasmianum- Vice-voorzitter Raad van Toezicht NTR omroep

Eerste benoeming 1 september 2017

Einde benoemingstermijn 1 september 2021 Herbenoembaar Ja


DeheerH.J.J.M.Berden(1959)

Functie Lid van de RvC

Commissie Commissie kwaliteit (voorzitter)

Hoofdfunctie - Voorzitter Raad van Bestuur Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis Tilburg

Nevenfuncties - Deeltijd hoogleraar TIAS Business School van de Universiteit van Tilburg: leerstoel “Organisation Development in Hospital Care”

- Voorzitter Raad van Toezicht Nederlands Huisartsen Genootschap

Eerste benoeming 1 juli 2016

Einde benoemingstermijn 1 juli 2020 Herbenoembaar Ja


DeheerJ.M.L.vanEngelen(1959)

Functie Lid van de RvC (op voordracht van de Centrale Ondernemingsraad)

Commissie Audit commissie (lid)

Hoofdfunctie - Hoogleraar Integrated Sustainable Solutions, faculteit Industrieel Ontwerpen, Technische Universiteit Delft- Hoogleraar Bedrijfskunde, faculteit Economie en Bedrijfskunde, Universiteit Groningen

Nevenfuncties - Vice-voorzitter Raad van Commissarissen Nedap N.V. te Groenlo- Lid Raad van Toezicht Pensioenfonds Zorg en Welzijn te Zeist- Lid Raad van Toezicht CentERdata, Universiteit van Tilburg- Lid Bestuur Stichting Triade, UMCG - Lid Raad van Advies Rechtbank Amsterdam

Eerste benoeming 1 juli 2016

Einde benoemingstermijn 1 juli 2020 Herbenoembaar Ja


MevrouwB.Fransen(1962)

Functie Lid van de RvC (op voordracht van de Centrale Cliëntenraad)

Commissie Benoemings- en remuneratiecommissie (voorzitter)

Hoofdfunctie - Directeur van Agfra Holding B.V.

Relevante nevenfuncties - Lid Raad van Toezicht Rijksmuseum Twenthe (tot 31 december 2017)- Lid Raad van Commissarissen Prinses Maxima Centrum- Lid Bestuur Stichting Administratiekantoor Roessingh Research & Development

Eerste benoeming 1 september 2011

Einde benoemingstermijn 1 september 2019 Herbenoembaar Nee


jaarverslag ‘17


De waarde van kleine dingen

RuimeenhalfjaarverblijftdeheerHooiveld(92)nuindeHeggerank.Hetwordt,zoalshijzelfzegt,zijn‘laat-stepleisterplaats’.Maardatvindthijnietietsomovertetreuren.Hijzietdepositievedingen(‘de lift ishiernooitkapot!’)engenietvanhetetenendebezoekjesvanzijnvrouw.“Datisnatuurlijkwelmoeilijk:datwena 66 jaar huwelijk nu niet meer iedere dag samenzijn”,zegtdeheerHooiveld.“MaarmijnvrouwGeertjekomtomdedagopbezoekmetderegiotaxi.”Samenrundenzeveertigjaar langdeboerderij inGasselter-nijveen,diedeheerHooiveldvanzijnvaderovernamenwaarhijsindszijnzesdejaarwoonde.Nahunpen-sionering lieten ze een mooie bungalow in hetzelfdedorp bouwen, waar ze met veel plezier woonden.Totditvoorjaar:dooreenvalbrakhijzijnrechterheup.NaeenoperatiekwamhijindeHeggerankterecht.

De heer Hooiveld geniet van de kleine dingen. Zo haalt hij zich liedjes uit zijn jeugd voor de geest, die hij soms voor de verple-ging ten gehore brengt. “Ach, ik ben een positief mens. Boven-dien: ik heb een heel goed leven gehad. Een goed huwelijk, een lieve dochter, een mooi boerenbedrijf en het vrije leven dat je als boer hebt. En ik heb er veel bij gedaan, als voorzitter van land-bouwschap Drenthe en als adviseur van het Kantongerecht in Assen. Ik heb zelfs een koninklijke onderscheiding. Ik vind het een voorrecht om samen met mijn vrouw zo oud te worden en geestelijk goed in orde te zijn.”

“Het is gebeurd, daar kan ik niets meer aan veranderen. Met me-dicijnen en fysiotherapie hebben ze hier alles in het werk gesteld om mijn leven draaglijk te maken. Wat voor oefeningen ik niet allemaal gedaan heb! Fietsen vanuit de rollator, op de brug, op de loopplank…Ik loop geen meter meer, maar ik heb een prima bed en kan goed slapen. Ik kan goed overweg met het personeel en ook over het eten ben ik zeer te spreken: vanochtend nog had-den we een heerlijk gemeenschappelijk ontbijt met tosti’s en een eitje. Het warme eten is ook iedere dag lekker en ik verheug me altijd op de griesmeelpap die ik ’s avonds krijg. Daar ben ik dol op.”

jaarverslag ‘17

Espria jaarrekening 2017Espria jaarrekening 2017 5352

6.1JAARREKENING

6.1.1 BALANS PER 31 DECEMBER 2017 (na resultaatbestemming) Ref. 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

ACTIVA

Vasteactiva Immateriële vaste activa 1 0 20.000 Materiële vaste activa 2 266.600.096 283.300.939Financiële vaste activa 3 888.963 1.401.357Totaalvasteactiva 267.489.059 284.722.296

Vlottendeactiva Voorraden 4 167.465 246.552Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/DBC-zorgproducten 5 18.140.317 6.682.944Vorderingen uit hoofde van bekostiging 6 4.794.687 17.359.706Vorderingen en overlopende activa 7 68.207.714 63.012.672Liquide middelen 8 110.798.057 143.855.409Totaalvlottendeactiva 202.108.240 231.157.283

TOTAAL ACTIVA 469.597.299 515.879.579

Ref. 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

PASSIVA Eigenvermogen Kapitaal 9 1.168.574 1.168.574Bestemmingsreserves 9 20.585.141 18.527.640Bestemmingsfondsen 9 123.432.726 120.849.036Algemene en overige reserves 9 25.584.769 24.131.753Minderheidsbelang derden 9 249.298 544.344Totaaleigenvermogen 171.020.508 165.221.347

Voorzieningen 10 21.131.574 27.979.703

Langlopendeschulden 11 145.453.382 154.510.990

Kortlopendeschulden Schulden uit hoofde van bekostiging 6 15.195.194 18.037.964Overige kortlopende schulden 12 116.796.641 150.129.575Totaalkortlopendeschulden 131.991.835 168.167.539

TOTAAL PASSIVA 469.597.299 515.879.579

6.1.2RESULTATENREKENING OVER 2017 Ref. 2017 2016 e e

Bedrijfsopbrengsten: Opbrengsten zorgprestaties en maatschappelijke ondersteuning 15 665.338.174 661.168.153Subsidies 16 17.934.892 30.245.406Overige bedrijfsopbrengsten 17 28.930.820 25.236.405

SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN 712.203.886 716.649.964

Bedrijfslasten: Personeelskosten 18 561.023.410 576.156.518Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 19 28.058.929 28.970.021(terugname) Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa 20 -899.035 491.007Overige bedrijfskosten 21 109.916.249 115.556.697

SOM DER BEDRIJFSLASTEN 698.099.553 721.174.243

Bedrijfsresultaat 14.104.333 -4.524.279

Financiële baten en lasten 22 -6.735.171 -6.944.716

RESULTAAT BOEKJAAR 7.369.162 -11.468.995

Resultaatbestemming Het resultaat is als volgt verdeeld: 2017 2016 e e

Toevoeging/onttrekking:

Bestemmingsreservealgemeen:Bestemmingsreserve algemeen 2.472.283 173.035

Bestemmingsfondsen:Reserve aanvaardbare kosten 2.597.331 -9.752.247

Algemeneenoverigereserves:Algemene reserves 2.299.548 -1.889.783

7.369.162 -11.468.995

6 Geconsolideerde jaarrekening

jaarverslag ‘17


6.1.3 KASSTROOMOVERZICHT OVER 2017 OP BASIS VAN DE INDIRECTE METHODE Ref. 2017 2016 e e e e

Kasstroomuitoperationeleactiviteiten Bedrijfsresultaat 14.104.333 -4.524.279

Aanpassingen voor: - afschrijvingen 19 28.058.929 28.970.021 - (terugname) bijz. waardeverminderingen materiële vaste activa 20 -899.035 491.007 - overige mutaties in het eigen vermogen 9 -336.800 -998.037 - mutaties voorzieningen 10 -6.848.129 -6.088.486 19.974.965 22.374.505Veranderingeninvlottendemiddelen: - voorraden 4 79.087 -22.596 - onderhanden werk DBC’s/DBC-zorgproducten 5 -11.457.373 6.100.538 - vorderingen 7 -2.995.042 -7.149.672 - vorderingen/schulden uit hoofde van bekostiging 6 9.722.249 8.997.329 - kortlopende schulden (excl. schulden aan kredietinstellingen) 12 -31.081.558 16.285.329 -35.732.637 24.210.928

Kasstroomuitbedrijfsoperaties -1.653.339 42.061.154Ontvangen interest 22 134.980 162.155 Betaalde interest 22 -6.548.840 -6.881.741 Waardeverandering financiële vaste activa en effecten 22 -460.486 -460.486 Overige financiële lasten 22 89.782 160.543 Vennootschapsbelasting 22 49.393 74.813 -6.735.171 -6.944.716

TOTAAL KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN -8.388.510 35.116.438

Kasstroomuitinvesteringsactiviteiten Investeringen/desinvesteringen materiële vaste activa 2 -12.639.051 -22.866.307 Investeringen/desinvesteringen overige financiële vaste activa 3 512.394 720.258 Verwerving/vervreemding groepsmaatschappijen 9 -1.233.201 0 TOTAAL KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN -13.359.858 -22.146.074

Kasstroomuitfinancieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen 11 7.545.525 21.836.780 Aflossing langlopende schulden 11 -16.118.580 -20.998.574 TOTAAL KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN -8.573.055 838.206

MUTATIE GELDMIDDELEN -30.321.423 13.808.570

Stand geldmiddelen per 1 januari 140.525.472 126.716.896Stand geldmiddelen per 31 december 110.204.049 140.525.472MUTATIE GELDMIDDELEN -30.321.423 13.808.576

Toelichting:De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen en schulden aan kredietinstellingen.

6.1.4 GRONDSLAGENVANWAARDERINGENRESULTAATBEPALING

6.1.4.1ALGEMEEN

GroepsverhoudingenStichting Espria staat aan het hoofd van het Espria-concern. De enkelvoudige jaarrekening van Stichting Espria is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Stichting Espria.

Stichting Espria Altingerweg 19411 PA BEILENStatutair gevestigd te gemeente Midden-DrentheInschrijfnummer Kamer van Koophandel: 08173909

De activiteiten van Stichting Espria bestaan voornamelijk uit het leveren van verpleging en verzorging, geriatrische revalidatie-zorg, jeugdgezondheidszorg, psychiatrische zorg en dienstverle-ning aan mensen met een verstandelijke beperking.

VerslaggevingsperiodeDeze jaarrekening heeft betrekking op het boekjaar 2017, welke is geëindigd op balansdatum 31 december 2017.

Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekeningDe jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wette-lijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek, de Rege-ling verslaggeving WTZi en de stellige uitspraken van de Richtlij-nen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Tevens zijn de beleidsregels voor de WNT, Wet Normering bezoldiging Topinkomens Publieke en Semi-publieke sector van toepassing.

Het jaarrekeningmodel is in euro’s opgesteld.

ContinuïteitsveronderstellingDeze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteits-veronderstelling. Eind 2017 is een geactualiseerde meerjarenbe-groting inclusief liquiditeitsprognose door de raad van bestuur vastgesteld en door de raad van commissarissen goedgekeurd. Dit betreft het tijdvak 2018-2021. Uit de meerjarenbegroting blijkt dat waardering op basis van de continuïteitsveronderstelling ge-rechtvaardigd is.

Vergelijking met voorgaand jaarDe grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Voor zover van toe-passing zijn omwille van de vergelijkbaarheid de vergelijkende cijfers aangepast. Daar waar noodzakelijk geacht, is de aanpas-sing nader toegelicht.

Gebruik van schattingenDe opstelling van de jaarrekening vereist dat de raad van bestuur en de directie oordelen vormen en schattingen en veronderstel-lingen maken die van invloed zijn op de toepassing van grond-slagen en de gerapporteerde waarde van activa, verplichtingen, baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veron-derstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schat-ting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de her-ziening gevolgen heeft.

ConsolidatieStichting Espria beschikt op basis van statutaire bepalingen over de volledige zeggenschap over de in de consolidatie opgenomen stichtingen. Daarnaast beschikt Stichting Espria rechtstreeks, dan wel via de dochterstichtingen, over een meerderheidsbelang in de bij de consolidatie betrokken besloten vennootschappen.

Intercompany-transacties, intercompany-winsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen en ande-re in de consolidatie opgenomen rechtspersonen worden geëli-mineerd, voor zover de resultaten niet door transacties met der-den buiten het Espria-concern zijn gerealiseerd. Ongerealiseerde verliezen op intercompany-transacties worden ook geëlimineerd tenzij er sprake is van een bijzondere waardevermindering. Waar-deringsgrondslagen van groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen zijn waar nodig ge-wijzigd om aansluiting te krijgen bij de geldende waarderings-grondslagen voor het Espria-concern.

In de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen de volgende stichtingen en vennootschappen die tot het Espria-concern beho-ren:- Groep Stichting Evean te Purmerend;- Groep Stichting Evean Zorg te Purmerend;- Groep Stichting Icare te Meppel;- Groep Espria Participaties B.V. te Meppel;- Groep Stichting Zorggroep Meander te Veendam;- Stichting Espria te Beilen;- Stichting GGZ Drenthe te Assen;- Stichting De Trans te Rolde;- Stichting Zorgcentrale Noord te Meppel;- Stichting Icare JGZ te Meppel;- Stichting Onderzoek Systeemvraagstukken Zorgstelsel te Assen.

In de groep Stichting Evean te Purmerend zijn de volgende enti-teiten in de consolidatie opgenomen:- Stichting Evean te Purmerend;- Stichting PartiCura te Purmerend;- PartiCura Zorgbemiddeling B.V. te Purmerend;

jaarverslag ‘17


financieringsverplichtingen, crediteuren en overige te betalen posten. De reële waarde van de primaire financiële instrumenten benadert de boekwaarde. Voor de grondslagen van de primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de grondslagen van waardering van de betreffende posten zoals opgenomen in de hierna volgende alinea’s van paragraaf 6.1.4.3. Stichting Espria maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten.

Ten aanzien van het gebruik van primaire financiële instrumen-ten loopt Stichting Espria krediet-, rente- en kasstroomrisico’s. In paragraaf 6.1.4.3 wordt toegelicht op welke wijze de kredietrisi-co’s en kasstromen zijn voorzien in relatie tot de waardering van vorderingen. In de toelichtingen op de balans zijn de looptijden en rentepercentages op de langlopende schulden nader toege-licht. De organisatie heeft als beleid om geen afgeleide financiële instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen.

Stichting Espria loopt renterisico over de liquide middelen en ren-tedragende langlopende en kortlopende schulden aan krediet-instellingen. Dit heeft geen gevolgen voor de waardering van de liquide middelen en kortlopende schulden.

Immateriële vaste activaOnder de immateriële vaste activa zijn begrepen kosten van goodwill die van derden zijn verkregen. De goodwill is het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de reële waarde van de geïdentifi-ceerde activa en passiva van de overgenomen partij. Geactiveerde goodwill wordt lineair afgeschreven op basis van de economische levensduur. Het gehanteerde afschrijvingspercentage bedraagt 20%. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde. Afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening.

Materiële vaste activaMateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrij-vingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgings- of vervaardigingsprijs omvat de inkoopprijs en bij-komende kosten. Eventuele subsidies worden direct in minde-ring op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs gebracht. Alleen actiefposten waarvan het economisch risico geheel of nagenoeg geheel door de organisatie wordt gedragen, worden geactiveerd. Aan deze voorwaarde wordt voldaan bij rechtstreekse koop, maar veelal ook bij financial lease of huurkooptransacties. Verwerking van financial lease contracten vindt plaats tegen de contante waarde van de toekomstige huurverplichtingen, rekening hou-dend met een disconteringsvoet.

Afschrijvingen geschieden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar. Afschrijving vindt in het jaar van ingebruikname naar tijdsgelang plaats. Afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op

de verwachte economische levensduur van het actief en worden per individueel actief bepaald. De afschrijvingen worden bere-kend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op bedrijfs-terreinen en materiële vaste activa in uitvoering en vooruitbeta-lingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven.

De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehan-teerd:- Bedrijfsgebouwen en terreinen: 0% - 5%;- Machines en installaties: 5%;- Andere vaste bedrijfsmiddelen: 10% - 33%.

Materiële vaste activa die buiten gebruik zijn gesteld en waar-over het besluit tot verkoop is genomen, worden gewaardeerd tegen de verwachte opbrengstwaarde. De opbrengstwaarde is gebaseerd op de geschatte verkoopprijs onder aftrek van de ge-schatte kosten die rechtstreeks kunnen worden toegerekend aan de verkoop en nodig zijn om de verkoop te realiseren. Indien de opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde, wordt het verschil ten laste van het resultaat over het boekjaar gebracht. Indien de verwachte opbrengstwaarde hoger is dan de boekwaar-de wordt de herwaardering verwerkt in een herwaarderingsre-serve. Bij de realisatie van de waardestijging wordt de herwaar-dering verwerkt in de resultatenrekening.

Sinds 2009 is sprake van een transitiefase voor de bekostiging van de materiële vaste activa die tot en met 31 december 2011 in aanmerking kwamen voor integrale nacalculatie. Dit in begin-sel risicoloze bekostigingssysteem is per 1 januari 2012 vervan-gen door een systeem van prestatiebekostiging. Kapitaallasten worden voortaan bekostigd via een normatieve huisvestings-component (NHC) in de integrale tarieven, waarbij tot 2018 een overgangsregeling geldt waarin de nacalculatie van kapitaallas-ten wordt afgebouwd en de vergoeding op basis van NHC wordt opgebouwd. Hierdoor zijn nieuwe risico’s voor het vastgoed ontstaan, zoals exploitatierisico’s (leegstand, onderbezetting), marktontwikkelingsrisico’s en het risico van duurzame waarde-vermindering bij structurele exploitatieverliezen. Ook voor na-calculeerbare huurcontracten zijn vergelijkbare risico’s ontstaan, waardoor bij structurele verliezen een voorziening voor verliesla-tende contracten dient te worden gevormd.

Voor de bijzondere waardeverminderingen wordt verwezen naar hetgeen onder 6.1.4.4 is opgenomen.

Financiële vaste activaFinanciële vaste activa zijn activa die bestemd zijn om de uitoe-fening van de werkzaamheid van de organisatie duurzaam te dienen. Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deel-nemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde. Invloed van

In de groep Stichting Evean Zorg te Purmerend zijn de volgende entiteiten in de consolidatie opgenomen:- Stichting Evean Zorg te Purmerend;- Stichting Evean Caro te Purmerend;- Revalidatiehotel Recura B.V. te Zaanstad (80% belang, integraal

geconsolideerd).

In de groep Stichting Icare te Meppel zijn de volgende entiteiten in de consolidatie opgenomen:- Stichting Icare te Meppel;- Icare Beheer en Ontwikkeling B.V. te Meppel;- Stichting HdS, Christelijke Organisatie voor Zorg te Meppel;- Stichting Missiehuis Vrijland te Meppel;- Stichting Vegetarisch Zorgcentrum Felixoord te Meppel.

In de groep Espria Participaties B.V. te Meppel zijn de volgende en-titeiten in de consolidatie opgenomen:- Espria Partcipaties B.V. te Meppel;- Groningen Thuis B.V. te Groningen.

In de groep Stichting Zorggroep Meander zijn de volgende enti-teiten in de consolidatie opgenomen:- Stichting Zorggroep Meander te Veendam;- Stichting Kinderopvang Meander te Veendam.

Met ingang van 1 januari 2017 is Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek/Waterland verzelfstandigd. Daarmee maakt Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek/Waterland per 31 december 2017 geen deel meer uit van Stichting Espria. In de geconsolideerde jaarrekening 2017 van Stichting Es-pria zijn uitsluitend de cijfers over 2016 opgenomen.

Per 1 februari 2017 is Evean Werkt B.V. juridisch gefuseerd met Stichting Evean Zorg, waarbij Evean Werkt B.V. de verdwijnende partij is.Per 25 september 2017 zijn Stichting Evean Facilitas te Purmerend en Evean Kraamzorg B.V. te Purmerend opgeheven.

Per 31 december 2017 is Stichting Evean Cumulus juridisch gefu-seerd met Stichting Evean Zorg, waarbij Stichting Evean Cumulus de verdwijnende partij is.

Verbonden partijenAlle groepsmaatschappijen van Stichting Espria worden aange-merkt als verbonden partij. Ook de bestuurders, statutaire direc-tieleden en nauwe verwanten zijn verbonden partijen. Er hebben zich in het boekjaar geen transacties met verbonden partijen op niet-zakelijke grondslag voorgedaan.

6.1.4.2GRONDSLAGENVOORDEOPSTELLINGVANHETKASSTROOMOVERZICHT

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte metho-de. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liqui-de middelen en schulden aan kredietinstellingen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmid-delen plaatsvindt, waaronder financial leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermij-nen uit hoofde van het financial leasingcontract zijn voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.

6.1.4.3GRONDSLAGENVANWAARDERINGVANACTIVAENPASSIVA

Activa en passivaIndien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering van activa en passiva plaats tegen de verkrijgings-prijs. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. Een ac-tief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de organisatie zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan wor-den vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan ge-paard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.

Een in de balans opgenomen actief of verplichting blijft op de balans, als een transactie met betrekking tot het actief of de ver-plichting niet leidt tot een belangrijke verandering in de econo-mische realiteit met betrekking tot het actief of de verplichting.

Een actief of verplichting wordt niet langer in de balans opge-nomen als een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle rechten op economische en alle of nagenoeg alle risico’s met be-trekking tot het actief of de verplichting aan een derde zijn over-gedragen. Verder wordt een actief of een verplichting niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip dat niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toe-komstige economische voordelen en of betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde.

Financiële instrumentenPrimaire financiële instrumenten omvatten debiteurenvorde-ringen, overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige

jaarverslag ‘17


zien indien de inbaarheid twijfelachtig is. Posten ouder dan een jaar worden geheel voorzien. Debiteurenvorderingen hoger dan € 0,1 miljoen worden individueel beoordeeld op inbaarheid.

Vorderingen op groepsmaatschappijen worden afzonderlijk be-oordeeld op inbaarheid. Bij mogelijke oninbaarheid van de vor-dering kan een voorziening achterwege blijven indien een andere groepsmaatschappij zich garant stelt voor de vordering. Bij vor-deringen tussen groepsmaatschappijen wordt over het gemid-deld uitstaand saldo rente in rekening gebracht.

Liquide middelenLiquide middelen bestaan uit kas en banktegoeden. Reke-ning-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schul-den aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Voorzieningen AlgemeenVoorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waar-bij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen nood-zakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. Indien geen be-trouwbare schatting kan worden gemaakt van de momenten waarop de uitgaven plaatsvinden, vindt waardering van voor-zieningen plaats tegen nominale waarde. Voorzieningen wor-den gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichting af te wikkelen, tenzij het effect van de tijdswaarde van geld van te verwaarlozen betekenis is.

Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de ba-lans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting.

Voorziening reorganisatiesVoor uitgaven in het kader van een reorganisatie wordt een voor-ziening gevormd. Het betreffen kosten die rechtstreeks ontstaan als gevolg van de reorganisatie. Deze zijn onderbouwd met een gedetailleerd en geformaliseerd reorganisatieplan. Indien afvloei-ing van personeel aan de orde is, zijn de kosten hiervan meege-nomen voor zover er ook gerechtvaardigde verwachtingen zijn gewekt bij hen voor wie de reorganisatie gevolgen heeft. Van een gerechtvaardigde verwachting is sprake als is gestart met de uit-voering van de reorganisatie, of als de hoofdlijnen bekend zijn ge-maakt aan hen voor wie de reorganisatie gevolgen zal hebben. De waardering van verplichtingen ten opzichte van boventallige me-dewerkers geschiedt op basis van het werkelijke salaris, waarbij

een schatting wordt gemaakt van het aantal maanden waarop de medewerker boventallig en niet meer werkzaam zal zijn.

Voorziening jubilea-uitkeringenVoor de verwachte kosten van voorwaardelijk toegekende rech-ten voor jubilea-uitkeringen aan medewerkers wordt een voor-ziening gevormd. De omvang van de voorziening wordt bepaald rekening houdend met de verwachte vertrekkans, de contante waarde van toekomstige salarisstijgingen en een disconterings-voet van 2%.

Voorziening arbeidsongeschiktheidEen voorziening arbeidsongeschiktheid wordt gevormd voor de toekomstige risico’s uit hoofde van (deels) arbeidsongeschik-te medewerkers. De voorziening wordt gewaardeerd tegen het bedrag van de bezoldiging inclusief werkgeverslasten dat naar verwachting (in de toekomst) verschuldigd zal zijn, voor zover hiervoor geen vergoeding (bijvoorbeeld uit verzekering) wordt ontvangen.

Voorziening levensfasebudgetDe voorziening persoonlijk budget levensfase (PBL) betreft een voorziening uit hoofde van een CAO verplichting in het kader van de overgangsregeling 45+. Het persoonlijk budget levensfase kwalificeert als een beloning met opbouw van rechten. De voor-ziening betreft de contante waarde van de in de toekomst een-malig uit te keren PBL-uren.

De berekening is gebaseerd op de CAO-bepalingen, blijfkans, leef-tijd en resterende dienstjaren tot het bereiken van de 55-jarige leeftijd. Gedurende de opbouwperiode vindt jaarlijks een dotatie plaats aan de voorziening.

Voor de reguliere rechten uit hoofde van het persoonlijk budget levensfase wordt eveneens een voorziening gevormd die bestaat uit het saldo van de toegekende maar nog niet opgenomen regu-liere rechten. De voorziening wordt gewaardeerd tegen het per balansdatum geldende uurtarief inclusief opslag werkgeverslas-ten.

Naast een toekenning van rechten uit de specifieke overgangs-regeling en reguliere rechten is in de CAO een algemene over-gangsregeling opgenomen. De kosten die voortvloeien uit deze algemene overgangsregeling worden verwerkt in het jaar waarin de werknemer aanspraak maakt op deze extra rechten.

Voorziening groot onderhoudVoor uitgaven voor groot onderhoud, waarbij de uitgaven jaar-lijks sterk fluctueren, wordt een voorziening gevormd om deze lasten gelijkmatig te verdelen over een aantal boekjaren. De om-vang van de voorziening wordt bepaald op basis van actuele lan-ge termijn onderhoudsplan. De toevoegingen aan de voorziening

betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grond-slagen die gelden voor deze jaarrekening. Indien onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor het bepalen van de nettovermo-genswaarde, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt een voor-ziening gevormd indien geheel of ten dele wordt ingestaan voor de schulden van de deelneming of indien het stellige voorne-men aanwezig is de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen. De eerste waardering van gekochte deelne-mingen is gebaseerd op de reële waarde van de identificeerba-re activa en passiva op het moment van acquisitie. Voor de ver-volgwaardering worden de grondslagen toegepast die gelden voor deze jaarrekening, uitgaande van de waarden bij eerste waardering.

Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waarde-ring plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening.

Overige financiële vaste activa worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde onder aftrek van eventue-le voorzieningen voor oninbaarheid. Vervolgwaardering vindt plaats tegen de geamortiseerde kostprijs.

Financial leasingStichting Espria least een deel van de gebouwen en terreinen. Hierbij heeft Stichting Espria grotendeels de voor- en nadelen verbonden aan het eigendom van deze activa. Deze activa wor-den geactiveerd in de balans bij aanvang van het leasecontract tegen de reële waarde van het actief of de lagere contante waar-de van de minimale leasetermijnen. De te betalen leasetermijnen worden op annuïtaire wijze verdeeld in een aflossings- en een rentecomponent. De leaseverplichtingen worden exclusief de rentecomponent opgenomen onder de langlopende schulden.

De rentecomponent wordt gedurende de looptijd van het con-tract verantwoord in de resultatenrekening met een vast rente-percentage over de gemiddelde resterende aflossingscomponent. De relevante activa worden afgeschreven over de resterende ge-bruiksduur of, indien korter, de looptijd van het contract.

Operational leasingBij Stichting Espria bestaan er leasecontracten, waarbij een groot deel van de voor- en nadelen die aan eigendom verbonden zijn, niet bij Stichting Espria liggen. Deze leasecontracten worden ver-antwoord als operational lease. Verplichtingen uit hoofde van operational leasing worden, rekening houdend met ontvangen

vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de resul-tatenrekening over de looptijd van het contract.

VoorradenVoorraden zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoop-prijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van voorraden. Alleen winkelvoorraad, duur ge-reedschap, technische onderdelen en horecavoorzieningen wor-den als voorraad gewaardeerd.

Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/DBC-zorgproductenHet onderhanden werk uit hoofde van DBC’s wordt gewaardeerd tegen de verwachte opbrengstwaarde. Hierbij is een inschatting gemaakt van de verwachte opbrengstwaarde per uur behan-deling, terwijl voor verblijf (indien van toepassing) de prijs per dag bepaald op basis van de productstructuur verblijf is gehan-teerd. De productie van het onderhanden werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan de DBC’s die ul-timo boekjaar openstonden. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van zorgverzekeraars in min-dering gebracht. Verder wordt de voorziening met het oog op de nuancering van de omzet in mindering gebracht op het saldo on-derhanden werk.

Vorderingen uit hoofde van bekostiging / schulden uit hoofde van bekostigingVorderingen en schulden uit hoofde van bekostiging worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde, vervolgwaar-dering vindt plaats tegen gearmortiseerde kostprijs. De vorde-ringen worden individueel beoordeeld op inbaarheid. Eventuele voorzieningen worden verantwoord onder de kortlopende schul-den en ten laste van de overige bedrijfskosten gebracht. Over diverse jaren bestaande vorderingen worden als actiefpost in de balans verantwoord. Over diverse jaren bestaande schulden wor-den als passiefpost in de balans verantwoord.

VorderingenVorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamorti-seerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en worden er op basis van de effectieve rente rente-inkomsten ten gunste van de re-sultatenrekening gebracht. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vorde-ring. Een voorziening dubieuze debiteuren wordt gevormd bij verwachte oninbaarheid van de vorderingen die naar ouderdom wordt vastgesteld. Posten ouder dan een half jaar worden voor-

jaarverslag ‘17


van het vastgoed getoetst op basis van de contante waarde van de toekomstige kasstromen van haar zorgvastgoed. Deze is bena-derd op het niveau van de kasstroomgenererende eenheden en vergeleken met de boekwaarde van het vastgoed en de overige met de bedrijfsvoering samenhangende activa per 31 december 2017.

Belangrijke overige veronderstellingen die zijn gehanteerd bij de benadering van de contante waarde van de kasstromen zijn:

• Ontwikkeling in en samenstelling van de cliëntenpopulatie;• Gemaakte afspraken met zorgkantoren over afbouw intramura-

le capaciteit; • Uit de meerjarenbegroting afgeleide kasstromen voor de jaren

2018 tot en met 2021 en genormaliseerde trendmatige kasstro-men vanaf 2022 tot aan einde levensduur;

• De resterende levensduur van het individuele vastgoed en de resterende huurperioden;

• De verwachte ontwikkeling van de bezettingsgraad, waarbij re-kening is gehouden met de mogelijkheid om huurcontracten op te zeggen;

• Vervangingsinvesteringen tot het niveau welke noodzakelijk worden geacht om het betreffende vastgoed tot aan het einde van de levensduur in gebruik te houden;

• Ontwikkelingen in de zorgfinanciering; • Een disconteringsvoet van 5%.

Het verschil tussen de boekwaarde van de materiële vaste activa per 31 december 2017 en de contante waarde van de toekomstige kasstromen bedraagt voor enkele kasstroom genererende een-heden dan wel de marktwaarde in totaal € 0,7 miljoen negatief. In overeenstemming met de bepalingen van RJ 121 van de Richt-lijnen voor de Jaarverslaggeving is dit verschil in mindering ge-bracht op de boekwaarde van de desbetreffende activa ultimo 2017 en ten laste gebracht van het resultaat 2017. Daarnaast is de bijzondere waardevermindering van 2016 en voorgaande ja-ren voor een bedrag van € 1,6 miljoen in 2017 teruggenomen als gevolg van een verwachte verbetering van de toekomstige net-to-kasstroom van andere kasstroomgenererende eenheden.

Opbrengsten

AlgemeenOpbrengsten uit het verlenen van diensten worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt wanneer het bedrag van de opbrengsten op betrouwbare wijze kan worden bepaald, de in-ning van de te ontvangen vergoeding waarschijnlijk is, de mate waarin de dienstverlening op balansdatum is verricht betrouw-baar kan worden bepaald en de reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk) nog moeten worden gemaakt om de dienstverlening te voltooien op betrouwbare wijze kunnen wor-den bepaald. Indien het resultaat van een bepaalde opdracht tot

dienstverlening niet op betrouwbare wijze kan worden bepaald, worden de opbrengsten verwerkt tot het bedrag van de kosten van de dienstverlening die worden gedekt door de opbrengsten. De met de opbrengsten samenhangende lasten worden toegere-kend aan de periode waarin de baten zijn verantwoord.

Opbrengsten uit zorgprestaties en maatschappelijkeondersteuningDe opbrengsten uit zorgprestaties en maatschappelijke onder-steuning worden verantwoord naar rato van de verrichte presta-ties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum en in verhouding tot in totaal te verrichten diensten. Voorwaarde hiervoor is dat het resultaat betrouwbaar kan worden geschat, indien aan de volgende voorwaarden is voldaan:• Het bedrag kan op betrouwbare wijze worden bepaald;• Waarschijnlijke economische voordelen;• De mate waarin de dienstverlening op de balansdatum is ver-

richt, kan op betrouwbare wijze worden bepaald;• Gemaakte kosten en kosten die nog moeten worden gemaakt,

kunnen betrouwbaar worden bepaald.

Als niet voldaan kan worden aan bovengenoemde voorwaarden dan worden de opbrengsten slechts verwerkt tot het bedrag van de kosten van dienstverlening.

Bij de berekening van het wettelijk budget voor aanvaardbare kosten is geen rekening gehouden met de na-indexering. De met de opbrengsten samenhangende lasten worden toegerekend aan de periode waarin de baten zijn verantwoord.

Uitgangspunten Wijkverpleging Als onderdeel van de transitie van de langdurige zorg in 2015 is de wijkverpleging overgeheveld van de Wet op de langdurige zorg (uitgevoerd door zorgkantoren) naar de Zorgverzekerings-wet (uitgevoerd door zorgverzekeraars). Dit ging gepaard met een nieuwe contracterings- en bekostigingswijze, waarbij er geen sprake meer is van een onafhankelijke indicatieorgaan voor de te leveren zorg. De introductie van de nieuwe bekostiging van de wijkverpleging leverde ook discussies op over het opronden (naar boven afronden) van geleverde zorgtijd en over de interpretatie van beleidsregels voor het registreren van zorg op basis van plan-ning=realisatie en zorgarrangementen. Bovenstaande ontwikkelingen hebben inherente onzekerheden voor de omzetverantwoording tot gevolg in de jaarrekeningen 2015, 2016 en 2017. Het is niet uitgesloten dat bij materiële contro-les door verzekeraars afwijkingen van beleidsregels of contract-voorwaarden worden geconstateerd, die leiden tot verrekeningen van reeds geleverde en gefactureerde zorg. De raad van bestuur heeft de mogelijke effecten van deze ontwikkelingen voor de om-zetverantwoording naar beste weten geschat en verwerkt in de jaarrekening 2017.

worden lineair over de jaren verdeeld. De kosten van groot onder-houd worden ten laste van de voorziening gebracht voor zover zij zijn opgenomen in het lange termijn onderhoudsplan.

Voorziening verlieslatende contractenEen voorziening voor verlieslatende contracten wordt gevormd voor contracten die verliesgevend zijn, waarbij deze verliezen onvermijdbaar zijn. Waardering vindt plaats tegen de contante waarde van de geschatte toekomstige verliezen, rekening hou-dend met een disconteringsvoet van 2%.

Overige voorzieningenDe overige voorzieningen betreffen diverse overige in rechte af-dwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum be-staan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van midde-len noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen no-minale waarde op basis van de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen.

Langlopende schuldenEen schuld wordt als langlopend gerubriceerd als deze niet bin-nen twaalf maanden na balansdatum kan worden opgeëist. Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaar-deerd tegen reële waarde, vervolgwaardering vindt plaats tegen geamortiseerde kostprijs. Betaalde disagio bij aangaan van le-ningsovereenkomsten wordt in mindering gebracht op de nomi-nale waarde van de langlopende schulden. Het disagio wordt als rentelast op lineaire basis gedurende de looptijd van de lening aan de verslagperioden toegerekend.

Kortlopende schulden en overlopende passivaSchulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eer-ste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwer-king gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ont-vangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.

6.1.4.4GRONDSLAGENVANRESULTAATBEPALING

AlgemeenHet resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen.

Baten worden in de winsten verliesrekening opgenomen wan-neer een vermeerdering van het economisch potentieel, samen-hangend met een vermeerdering van een actief of een vermin-dering van een verlichting, heeft plaatsgevonden en waarvan de

omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch poten-tieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden en waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Ba-ten worden verantwoord in het jaar waarin de baten zijn gereali-seerd. Lasten worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De overige baten en lasten worden toege-rekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben. Baten (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, wor-den aan dit boekjaar toegerekend.

Bijzondere waardeverminderingenVaste activa worden beoordeeld op bijzondere waardeverminde-ringen als sprake is van wijzigingen in omstandigheden waar-door de vraag ontstaat of de boekwaarde van een actief terugver-diend kan worden. Als dergelijke omstandigheden zich voordoen, wordt de realiseerbare waarde van het actief geschat. De terug-verdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief per balansdatum te vergelij-ken met de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde kan bestaan uit de contante waarde van de toekomstige netto-kas-stromen die het actief naar verwachting bij voortgezet gebruik zal genereren of de bij verkoop naar verwachting te realiseren di-recte opbrengstwaarde.

Stichting Espria beschikt over vastgoed waar zorg wordt verleend waarop aanspraak bestaat ingevolge voormalig artikel 6 van de AWBZ. Voor dit vastgoed zijn in 2011 de bekostigingsregels aan-gepast. Volledige nacalculatie van kapitaallasten van (voorheen) vergunningsplichtige investeringen is vervangen door prestatie-bekostiging. Hierbij geldt een gefaseerde overgang met een over-gangstermijn tot en met 2017.

Stichting Espria beschikt tevens over vastgoed waar curatieve zorg wordt verleend die wordt bekostigd vanuit de Zorgverze-keringswet en het ministerie van Veiligheid en Justitie. Voor dit vastgoed was in 2011 reeds bekend dat de bekostiging zou wor-den aangepast, maar de exacte invulling en tarieven waren nog niet bekend. Met ingang van 2013 is volledige nacalculatie van kapitaallasten vervangen door prestatiebekostiging. Hierbij geldt deels een gefaseerde overgang met een overgangstermijn tot en met 2017.

Als gevolg daarvan heeft Stichting Espria in voorgaande jaren overeenkomstig RJ 121 van de Richtlijnen voor de Jaarverslagge-ving een beoordeling op bijzondere waardeverminderingen met een duurzaam karakter uitgevoerd. Jaarlijks en ook eind 2017 heeft een actualisatie van de opgestelde bedrijfswaardebereke-ningen plaatsgevonden op basis van de recent opgestelde meer-jarenbegroting. Stichting Espria heeft de realiseerbare waarde

jaarverslag ‘17


Voor de schadelastjaren 2014 tot en met 2017 is daarbij tevens sprake van een aantal nieuwe ontwikkelingen waaronder: af-schaffing representatiemodel, diverse deelplafonds per zorgver-zekeraar, invoering basis GGZ, voortijdige afsluiting jeugd DBC’s en wijzigingen in de productiemix door ambulantisering en inzet op zwaardere en intensievere vormen van behandeling.

Met de uitkomsten van deze analyse en onze schadelastprognose is rekening gehouden bij de bepaling van de opbrengstverantwoor-ding 2017. Voor zover uit de analyse op (deel)contract niveau een verwachte overproductie blijkt, is deze pro rata toegerekend aan het boekjaar 2017 voor het percentage dat de DBC’s (van het betreffende deelcontract) gemiddeld gereed waren per 31 december 2017.

f) De waardering van het onderhanden werk DBC bevat inherente onzekerheden, mede in relatie tot contractafspraken, in de registra-tie en waardering.Voor de (grondslag van de) waardering van het onderhanden werk per 31 december 2017 verwijzen wij naar de toelichting op de post onderhanden werk en de waarderingsgrondslagen ter-zake. Wij attenderen op de bijzonderheid dat een inschatting gemaakt moest worden van de vraag of sprake is van een verlies-latend contract, waarbij ook de onzekerheden genoemd in deze toelichting een rol spelen. Er is per zorgverzekeraar beoordeeld of sprake is van een verlieslatend contract.

AfsluitendDe onzekerheden bij de hiervoor genoemde factoren versterken el-kaar. De in deze jaarrekening 2017 uitgewerkte en onderbouwde schattingen kunnen derhalve in de realisatie afwijken. De uiteinde-lijke uitkomsten zullen blijken uit de eindafrekeningen met de zorg-verzekeraars en kunnen materieel afwijken van de in deze jaarreke-ning opgenomen bedragen gebaseerd op de beste schatting.

SubsidiesOverheidssubsidies worden aanvankelijk in de balans opgeno-men als vooruitontvangen baten zodra er redelijke zekerheid be-staat dat zij zullen worden ontvangen en dat het Espria-concern zal voldoen aan de daaraan verbonden voorwaarden. Exploita-tiesubsidies worden als bate verantwoord in de resultatenreke-ning in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd, of wanneer een gesubsidieerd ex-ploitatietekort zich heeft voorgedaan. De subsidies van ministe-ries/gemeenten/provincies worden verantwoord op basis van de werkelijk geleverde zorg en diensten in het boekjaar en de met de betreffende instanties overeengekomen tarieven. Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onder-deel van de afschrijvingen verwerkt in de resultatenrekening.

Overige bedrijfsopbrengstenDe overige opbrengsten omvat de opbrengsten uit levering van

goederen en diensten onder aftrek van kortingen en dergelijke, van over de opbrengsten geheven belastingen en na eliminatie van transacties binnen het concern.

Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden verwerkt zo-dra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot het eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Ver-antwoording van opbrengsten uit de levering van diensten ge-schiedt naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. In de overige bedrijfsopbreng-sten worden onder meer de vergoedingen voor catering, win-kelverkopen, parkeergelden, uitgeleend personeel, verhuur van onroerend goed en gerealiseerde boekwinsten op verkoop van onroerend goed verantwoord.

Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de ar-beidsvoorwaarden verwerkt in de resultatenrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers respectievelijk de belasting-autoriteit.

PensioenenStichting Espria heeft de toegezegde pensioenregeling bij het bedrijfstak pensioenfonds in de jaarrekening verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat gebaseerd is op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij de organisatie. De verplichtingen, die voortvloei-en uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. Stichting Espria betaalt hiervoor premies die door werkgever en werknemer ge-zamenlijk worden betaald. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de gemiddelde dekkingsgraad van het pensioenfonds dit toelaat. In februari 2018 bedroeg de dekkingsgraad 101,6%. Het pensioenfonds verwacht volgens het herstelplan in 2026 aan de vereiste dekkingsgraad van 124,3% te kunnen voldoen en voorziet geen noodzaak voor de aangesloten organisaties om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren. De premies worden verant-woord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Voor-uitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen. Stichting Espria heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Stichting Espria heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.

Prestatiebekostiging Zorgverzekeringswet

AlgemeenBij het bepalen van de DBC-omzet voor de schadelastjaren 2014 tot en met 2017 heeft dochtermaatschappij Stichting GGZ Dren-the de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling ge-volgd zoals onderstaand opgenomen.

Met ingang van 2013 is voor de curatieve geestelijke gezondheid-zorg prestatiebekostiging ingevoerd op basis van de DBC-syste-matiek. In de periode 2008 tot en met 2012 is reeds gebruik ge-maakt van de DBC-systematiek voor de incasso van het budget, maar vanaf 2013 zijn de DBC’s ook bepalend voor de omzet in de jaarrekening.

De systematiek kende inherente beperkingen waardoor in de pe-riode 2008 tot en met 2013 geen goedkeurende verklaringen bij de DBC verantwoordingen konden worden verstrekt. Door de in-voering van prestatiebekostiging in 2013 heeft dat ook geleid tot verklaringen met beperkingen bij de jaarrekeningen 2013 van GGZ organisaties. Deze generieke landelijke risico’s en onduide-lijkheden zijn opgelost door het uitvoeren en afwikkelen van zelf-onderzoeken voor het schadejaar 2013.

Voor het schadelastjaar 2014 zijn de uitkomsten van het zelfon-derzoek definitief, maar zal dit nog tot een totale afrekening over 2014 per zorgverzekeraar dienen te leiden. Voor het schadelast-jaar 2015 is het zelfonderzoek ook afgerond. De definitieve uit-komsten zullen op korte termijn door beide partijen vastgesteld worden. Voor de schadelastjaren 2016 en 2017 zijn er nog geen de-finitieve controleprotocollen vastgesteld.

Toelichting op de omzetverantwoording voor de boekjaren 2014 tot en met 2017Bij de omzetverantwoording is sprake van schattingsposten ten aanzien van ondermeer de toerekening aan boekjaren vanuit de schadelastprognoses verwachte overproductie per verzekeraar per contractdeel en de waardering van onderhanden projecten.

De raad van bestuur heeft de Zvw-omzet en daarbij behorende balansposten naar beste weten bepaald en daarbij rekening ge-houden met belangrijke schattingsfactoren en onzekerheden die landelijk een rol spelen en ook bij Stichting GGZ Drenthe van toe-passing zijn.

Hierna wordt de relevantie ervan voor de jaarrekening 2017 van GGZ Drenthe toegelicht:

a) Zelfonderzoek schadejaar 2014Stichting GGZ Drenthe heeft de definitieve uitkomsten van het zelf-onderzoek, rekening houdende met de verwachte eindafrekeningen 2014 per individuele zorgverzekeraar in de jaarrekening verwerkt.

b) Zelfonderzoek schadejaar 2015Ten aanzien van schadejaar 2015 heeft Stichting GGZ Drenthe het controleprotocol 2015 geheel uitgevoerd en is er overeenstem-ming met de controlerend verzekeraar. Stichting GGZ Drenthe heeft de verwachte uitkomsten van het zelfonderzoek, rekening houdende met de verwachte afrekeningen 2015 per individuele zorgverzekeraar, in de jaarrekening verwerkt. Desondanks dient er rekening mee te worden gehouden dat de uiteindelijke finan-ciële afwikkeling kan afwijken van de inschatting in de jaarreke-ning 2017.

c) Zelfonderzoek schadejaar 2016 en 2017Ten aanzien van de schadejaren 2016 en 2017 heeft Stichting GGZ Drenthe het zelfonderzoek zoveel mogelijk in detail uit-gevoerd of een inschatting gemaakt op basis van de uitkom-sten van de controles 2015. Stichting GGZ Drenthe gaat er van uit dat de effecten van het zelfonderzoek 2016 en 2017 kunnen worden afgedekt met de getroffen voorziening voor overproductie van deze schadelastjaren. Desondanks dient er ook rekening mee te worden gehouden dat de uiteindelijke financiële afwikkeling kan afwijken van de inschatting in de jaarrekening 2017.

d) Schadelast(deel)plafond(s) kunnen wijzigen als gevolg van diver-se contractafsprakenStichting GGZ Drenthe heeft diverse contractafspraken gemaakt met de zorgverzekeraars die van invloed kunnen zijn op het to-tale schadelastplafond en de eventuele deelplafonds voor de schadejaren 2014 tot en met 2017. De deelplafonds verschillen per contract en zijn afhankelijk van een groot aantal factoren. Voor een deel kan per balansdatum nog geen exacte inschat-ting gemaakt worden van de uitkomsten van deze contractaf-spraken en de gevolgen daarvan voor de schadelast(deel)pla-fond(s).

Bij de bepaling van de contractafspraken 2014 tot en met 2017 per zorgverzekeraar is rekening gehouden met overeengeko-men substitutie tussen Basis GGZ en Specialistische GGZ, de overeengekomen schoning van Jeugd DBC’s per 31 december 2014, overeengekomen afspraken ten gevolge van wijzigingen marktaandelen zorgverzekeraars en indien van toepassing de afgesproken aantallen geopende DBC’s en prijzen per cliënt.

e) Zorgcontractering 2014 tot en met 2017 en schadelastprognoses 2017 die inherent onzekerheden bevattenDoor Stichting GGZ Drenthe zijn uit hoofde van de zorgcontrac-tering 2014 tot en met 2017 met zorgverzekeraars afspraken ge-maakt over de zorgverlening op schadelastjaar. Daarbij is een inschatting gemaakt van de (verwachte) realisatie van deze con-tractafspraken. Deze inschatting is met onzekerheden omgeven omdat nog beperkt ervaring bestaat met dergelijke prognoses in de GGZ-sector.

jaarverslag ‘17


BelastingenBelastingen omvatten de over de verslagperiode verschuldig-de en verrekenbare winstbelastingen en latente belastingen. De belastingen worden in de resultatenrekening opgenomen. De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting. Voor latente belastingen wordt een voorziening getroffen voor tijdelijke ver-schillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaar-de van die posten. Er wordt uitsluitend een latente belastingvor-dering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil kunnen worden aangewend. Latente belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd.

Financiële baten en lastenFinanciële baten en lasten worden tijdsevenredig verwerkt, reke-ning houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt re-kening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen.

6.1.4.5GRONDSLAGENVANSEGMENTERING

In de jaarrekening wordt in overeenstemming met RJ 655 Zorgin-stellingen een segmentatie van de resultatenrekening gemaakt in de segmenten Verpleging en Verzorging, Gehandicaptenzorg, Psychiatrie, Jeugdgezondheidszorg, Kinderopvang, Ledenservice en Overig.

Bij de verdeling van de resultatenrekening per bedrijfssegment is aangesloten op de activiteiten van het bedrijfsproces. De ver-deling van indirecte kosten over de te onderscheiden zorgsoorten geschiedt op basis van onderlinge Service Level Agreements.

6.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2017

ACTIVA

1. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Kosten van goodwill die van derden is verkregen 0 20.000 TOTAAL IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 0 20.000

Het verloop van de immateriële vaste activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven : 2017 2016

e e

Standper1januari - aanschafwaarde 200.001 200.001- cumulatieve afschrijvingen -180.001 -140.001BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 20.000 60.000

Mutatiesinhetboekjaar - afschrijvingen -20.000 -40.000

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 0 20.000

Standper31december - aanschafwaarde 200.001 200.001- cumulatieve afschrijvingen -200.001 -180.001BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 0 20.000

Toelichting:De goodwill betreft de in het verleden betaalde koopprijs voor de overname van ATN B.V. door Particura Zorgbemiddeling B.V. en is in vijf jaar geheel afgeschreven.

jaarverslag ‘17


2. MATERIËLE VASTE ACTIVA De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Bedrijfsgebouwen en terreinen 212.808.468 226.880.211Machines en installaties 22.976.486 24.860.867Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting 25.804.483 27.593.968Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa 5.010.659 3.965.893 TOTAAL MATERIËLE VASTE ACTIVA 266.600.096 283.300.939

Het verloop van de materiële vaste activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven : Bedrijfs- Machinesen Anderevaste Materiëlevaste Totaal gebouwenen installaties bedrijfsmiddelen, bedrijfsactiva terreinen technischeen inuitvoeringen administratieve vooruitbetalingen uitrusting opmateriëlevaste activa e e e e e

Standper1januari2017 - aanschafwaarde 393.167.138 49.398.862 74.045.692 3.965.893 520.577.585- cumulatieve bijzondere waardeverminderingen -10.261.360 -37.254 -322.162 0 -10.620.776- cumulatieve afschrijvingen -156.025.567 -24.500.741 -46.129.562 0 -226.655.870

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2017 226.880.211 24.860.867 27.593.968 3.965.893 283.300.939

Mutatiesinhetboekjaar - investeringen 3.222.639 651.127 6.874.852 4.425.676 15.174.294- overboeking van materiële vaste activa in uitvoering 2.614.128 57.250 246.882 -2.918.260 0- terugnemingen van bijzondere waardeverminderingen 1.614.948 0 0 0 1.614.948- bijzondere waardeverminderingen -715.913 0 0 0 -715.913- afschrijvingen -16.968.436 -2.319.445 -8.751.048 0 -28.038.929

- terugname geheel afgeschreven activa cumulatieve aanschafwaarde -1.096.917 0 -2.163.162 0 -3.260.079 cumulatieve afschrijvingen 1.096.917 0 2.163.162 0 3.260.079 - desinvesteringen cumulatieve aanschafwaarde -10.331.257 -1.394.583 -1.001.165 -442.600 -13.169.605- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 -20.050 -20.050 cumulatieve bijzondere waardeverminderingen 1.921.851 0 322.157 0 2.244.008cumulatieve afschrijvingen 4.570.297 1.121.270 518.837 0 6.210.404

MUTATIES IN BOEKWAARDE (PER SALDO) -14.071.743 -1.884.381 -1.789.485 1.044.766 -16.700.843

Standper31december2017 - aanschafwaarde 387.575.731 48.712.656 78.003.099 5.030.709 519.322.195- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 -20.050 -20.050- cumulatieve bijzondere waardeverminderingen -7.440.474 -37.254 -5 0 -7.477.733- cumulatieve afschrijvingen -167.326.789 -25.698.916 -52.198.611 0 -245.224.316 BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2017 212.808.468 22.976.486 25.804.483 5.010.659 266.600.096

Toelichting:De vaste activa zijn als zekerheid gesteld voor de langlopende schulden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het overzicht van de langlopende leningen in bijlage 6.1.6. Onder de bedrijfsgebouwen en terreinen zijn begrepen geactiveerde financialleasecontracten met een boekwaarde per 31 december 2017 van € 24,1 miljoen. De leasetermijn en met een looptijd korter dan 1 jaar bedragen € 2,2 miljoen, tussen 1 en 5 jaar € 7,7 miljoen en langer dan 5 jaar € 14,6 miljoen. Stichting Espria is niet de juridische eigenaar van het betreffende vastgoed. Het totaal van de in 2017 in rekening gebrachte huurtermijnen bedraagt € 3,3 miljoen. De contante waarde van de resterende leasever-plichting bedraagt € 24,5 miljoen.

Voor de bijzondere waardevermindering wordt verwezen naar de toelichting op de resultatenrekening (6.1.7).

3. FINANCIËLE VASTE ACTIVA De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Overige effecten 3.000 3.000Overige vorderingen 885.963 1.398.357TOTAAL FINANCIËLE VASTE ACTIVA 888.963 1.401.357

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: Vorderingenop Overige Overige Totaal participanten effecten vorderingen overige deelnemingen e e e e

Standper1januari2017 - aanschafwaarde 30.000 69.933 7.776.103 7.876.036- cumulatieve bijzondere waardeverminderingen 0 0 -14.377 -14.377- cumulatieve afschrijvingen -30.000 -66.933 -6.363.369 -6.460.302

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2017 0 3.000 1.398.357 1.401.357

Mutatiesinhetboekjaar - Investeringen/desinvesteringen 0 0 -311.093 -311.093- ontvangen aflossing 0 0 -201.301 -201.301

MUTATIES IN BOEKWAARDE (PER SALDO) 0 0 -512.394 -512.394

Standper31december2017 - aanschafwaarde 30.000 69.933 7.465.010 7.564.943- cumulatieve bijzondere waardeverminderingen 0 0 -14.377 -14.377- cumulatieve afschrijvingen -30.000 -66.933 -6.564.670 -6.661.603 BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2017 0 3.000 885.963 888.963

Toelichting:Onder de overige vorderingen zijn opgenomen de activa die vallen onder de NZA compensatieregeling (CA-300-493). Deze activa zijn in 2017 geheel afgeschreven. Tevens is onder de overige vorderingen opgenomen een latente vordering vennootschapsbelasting en een hypothecaire lening aan Tinteltuin B.V. De hypothecaire lening wordt an-nuïtair afgelost in 25 jaar. De resterende looptijd bedraagt 10 jaar. Het zeggenschapsbelang van 11% in Gerimedica B.V., opgenomen onder de overige vorderingen, is in 2017 verkocht aan de overige aandeelhouders. Aan de aandeelhouders is een lening verstrekt ad € 0,1 miljoen welke in 5 jaar wordt terugbetaald.

De reële waarde van de financiële instrumenten benadert de boekwaarde.

Onder de financiële vaste activa is een bedrag opgenomen ad € 0,09 miljoen met een looptijd korter dan 1 jaar.

4. VOORRADEN De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Overige voorraden 167.465 246.552

TOTAAL VOORRADEN 167.465 246.552

Toelichting:De voorziening die in aftrek op de voorraden is gebracht bedraagt € 0 (2016: € 0).

jaarverslag ‘17


5. ONDERHANDEN WERK UIT HOOFDE VAN DBC’S/DBC-ZORGPRODUCTEN De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Onderhanden werk DBC’s/DBC-zorgproducten 39.754.307 35.158.109Af: ontvangen voorschotten DBC’s -21.613.990 -28.475.165TOTAAL ONDERHANDEN WERK 18.140.317 6.682.944

Toelichting: Het onderhandenwerk uit hoofde van DBC’s, DBBC’s en WJZ worden gewaardeerd tegen de verwachte opbrengstwaarde. Hierbij is een inschatting gemaakt van de verwachte opbrengstwaarde per uur behandeling, terwijl voor verblijf de prijs per dag is bepaald op basis van de productstructuur. De productie van het onderhanden werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan de DBC’s, DBBC’s en WJZ die ultimo boekjaar openstonden. Bij de bepaling van het onderhanden werk is rekening gehouden met een voorziening overproductie en nuancering van de omzet. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van de zorgverzekeraars in mindering gebracht. De toename van het onderhanden werk houdt verband met de vertraging in afsluiting van de zorgproducten en facture-ring hiervan voor Jeugdzorg, waardoor zorgproducten langer openstaan in het onderhanden werk. De afname van het saldo ontvangen voorschotten houdt verband met slechts beperkt toekennen van de bevoorschotting van Jeugdzorg door gemeenten.

6. VORDERINGEN EN/OF SCHULDEN UIT HOOFDE VAN BEKOSTIGING t/m 2014 2015 2016 2017 totaal e e e e e

Saldoper1januari 3.139.307 1.330.902 -5.148.467 -678.258Financieringsverschil boekjaar -3.412.088 -3.412.088Correcties voorgaande jaren 1.997.705 10.972 19.982 2.028.659Reclassificatie -6.651.093 -2.303.842 -621.862 0 -9.576.797Betalingen/ontvangsten -2.493.982 389.405 3.342.554 1.237.977Subtotaalmutatieboekjaar -7.147.370 -1.903.465 2.740.674 -3.412.088 -9.722.249

SALDO PER 31 DECEMBER -4.008.063 -572.563 -2.407.793 -3.412.088 -10.400.507

Stadiumvanvaststelling(pererkenning): t/m2014 2015 2016 2017Stichting Icare c c c aStichting Evean Zorg c c c aStichting Particura c c c aGroningen Thuis BV c c c aStichting De Trans c c c aStichting Zorggroep Meander b b b aStichting GGZ Drenthe c c a aHdS c c c aMissiehuis Vrijland c c c aStichting Vegetarisch Zorgcentrum Felixoord c c c aa= interne berekening b= overeenstemming met zorgkantoren/zorgverzekeraars c= definitieve vaststelling NZa

Waarvan gepresenteerd als: 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

- vorderingen uit hoofde van financieringstekort 4.794.687 17.359.706- schulden uit hoofde van financieringsoverschot 15.195.194 18.037.964 -10.400.507 -678.258

Specificatiefinancieringsverschilinhetboekjaar 2017 2016 e e

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Wlz-zorg (exclusief subsidies) 291.634.485 295.862.780Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Justitie 795.487 179.405Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Zvw (NHC-component) 0 54.891Af: vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget -295.842.060 -301.245.54TOTAAL FINANCIERINGSVERSCHIL -3.412.088 -5.148.467

Toelichting: Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de toelichting met betrekking tot de opbrengsten zorgprestaties en maatschappelijke ondersteuning (6.1.15).

7. VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Vorderingen op debiteuren 20.055.803 20.635.734Nog te factureren omzet DBC’s 6.198.161 3.359.607Overige vorderingen 3.641.974 4.232.775Vooruitbetaalde bedragen 2.054.074 1.221.169Nog te ontvangen bedragen 36.165.773 33.454.430Overige overlopende activa 91.929 86.804Belastingen en sociale premies te vorderen 0 22.153TOTAAL VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA 68.207.714 63.012.672

Toelichting:De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren worden beoordeeld op kredietrisico’s en waar nodig voorzien. De voorziening die in aftrek op de vorderingen is gebracht, bedraagt € 1,1 miljoen (2016: € 0,8 miljoen).

De vorderingen en overlopende activa hebben een looptijd korter dan één jaar.

Ten behoeve van kortlopende schulden aan kredietinstellingen zijn de vorderingen verpand.

De stijging van de nog te facturen omzet DBC’s wordt veroorzaakt doordat facturatie van de DBC’s op een later tijdstip heeft plaatsgevonden dan in 2016.

8. LIQUIDE MIDDELEN De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Banken 110.663.537 143.671.450Kassen 134.520 183.959TOTAAL LIQUIDE MIDDELEN 110.798.057 143.855.409

Toelichting:De liquide middelen zijn direct opeisbaar, met uitzondering van het spaartegoed van € 1,5 miljoen van Stichting Evean Caro. Het spaartegoed is als borg gesteld voor een le-ning van Revalidatiehotel Recura B.V. Daarnaast zijn er een drietal geblokkeerde bankrekeningen met een waarde van € 0,7 miljoen. Stichting Espria heeft geen significante concentratie van kredietrisico’s. Alle banken voldoen aan onze eis van kredietwaardigheid (Long Term credit rating van ten minste AA- (‘double A minus’), tenzij het tegoed opvraagbaar is binnen drie maanden. In dit laatste geval geldt de eis van tenminste A- (‘A minus’)).

Voor een toelichting op de mutaties in de liquide middelen wordt verwezen naar het kasstroomoverzicht.

jaarverslag ‘17


PASSIVA

9. EIGEN VERMOGEN Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Kapitaal 1.168.574 1.168.574Bestemmingsreserves 20.585.141 18.527.640Bestemmingsfondsen 123.432.726 120.849.036Algemene en overige reserves 25.584.769 24.131.753Minderheidsbelang derden 249.298 544.344TOTAAL EIGEN VERMOGEN 171.020.508 165.221.347

Kapitaal Stand per Resultaat- Overige Stand per Het verloop is als volgt weer te geven: 31-Dec-2016 bestemming mutaties 31-Dec-2017 e e e e

Kapitaal 1.168.574 0 0 1.168.574TOTAAL KAPITAAL 1.168.574 0 0 1.168.574

Bestemmingsreserves Stand per Resultaat- Overige Stand per Het verloop is als volgt weer te geven: 31-Dec-2016 bestemming mutaties 31-Dec-2017 e e e e

Bestemmingsreserve algemeen 18.527.640 2.472.283 -414.782 20.585.141TOTAAL BESTEMMINGSRESERVES 18.527.640 2.472.283 -414.782 20.585.141

Bestemmingsfondsen Stand per Resultaat- Overige Stand per Het verloop is als volgt weer te geven: 31-Dec-2016 bestemming mutaties 31-Dec-2017 e e e e

Reserve aanvaardbare kosten 120.835.395 2.597.331 0 123.432.726Bestemmingsfondsen 13.641 0 -13.641 0TOTAAL BESTEMMINGSFONDSEN 120.849.036 2.597.331 -13.641 123.432.726

Algemeneenoverigereserves Stand per Resultaat- Overige Stand per Het verloop is als volgt weer te geven: 31-Dec-2016 bestemming mutaties 31-Dec-2017 e e e e

Algemene reserves 24.131.753 2.299.548 -846.532 25.584.769TOTAAL ALGEMENE EN OVERIGE RESERVES 24.131.753 2.299.548 -846.532 25.584.769

Minderheidsbelangderden Stand per Resultaat- Overige Stand per Het verloop is als volgt weer te geven: 31-Dec-2016 bestemming mutaties 31-Dec-2017 e e e e

Minderheidsbelang derden 544.344 0 -295.046 249.298TOTAAL MINDERHEIDSBELANG DERDEN 544.344 0 -295.046 249.298

Toelichting:In het bestemmingsfonds reserve aanvaardbare kosten worden de resultaten verwerkt die behaald zijn vanuit activiteiten die gefinancierd zijn binnen de WLZ, ZVW, Justitie, Wmo, Jeugdwet en overige subsidieregelingen.

Toelichting:

In de kolom ‘overige mutaties’ zijn de volgende posten verwerkt:

Bestemmingsreserves: e

- Betreft de verzelfstandiging van Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek/Waterland -414.782SubtotaalBestemmingsreserves -414.782

Bestemmingsfondsen: e

- Betreft de verzelfstandiging van Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek/Waterland -13.641SubtotaalBestemmingsfondsen -13.641

Algemeneenoverigereserves: e

- Betreft de verzelfstandiging van Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek/Waterland -804.778- Betreft de opheffing van Stichting Evean Facilitas -41.754SubtotaalAlgemeneenoverigereserves -846.532

Minderheidsbelangderden e

- Betreft de verwerking van 20% van het resultaat van Revalidatiehotel Recura B.V. -89.782- Betreft de verkrijging van de resterende 50% van het aandelenkapitaal van Groningen Thuis B.V. -205.264Subtotaalminderheidsbelangderden -295.046

Onderstaandzijndeeigenvermogensper31december2017enresultatenoverhetboekjaar2017vandeindeconsolidatiebetrokkenentiteitengespecificeerd: 31-dec-17 Resultaat e e

Stichting GGZ Drenthe 28.136.645 3.180.207Stichting Icare 51.119.098 3.981.874Stichting Zorggroep Meander 9.017.060 -3.354.059Stichting Evean 218.717 -948Stichting Evean Zorg 38.542.332 266.022Stichting de Trans 13.631.915 238.298Stichting Evean Caro 3.431.269 -286.870Stichting Particura 10.258.234 -56.113Stichting Espria 14.324.828 1.873.744Stichting Zorgcentrale Noord -450.997 177.238Overige entiteiten en eliminaties 2.791.407 1.349.769Totaal(inclusiefminderheidsbelanginheteigenvermogen) 171.020.508 7.369.162

DevolgendebestemmingsreservesenbestemmingsfondsenwordenbinnenEspriaonderkend:

Bestemmingsreserves e

Investeringsfonds Stichting Espria 7.426.403Reserve automatisering en decentrale bedrijfsreserves Stichting GGZ Drenthe 6.619.598Bestemmingsreserve Congregratieraad Stichting Missiehuis Vrijland 254.924Bestemmingsreserve segment Ledenservice van Stichting Icare 6.284.216Totaalbestemmingsreserves 20.585.141

Bestemmingsfondsen e

Reserve aanvaardbare kosten 123.432.726Totaalbestemmingsfondsen 123.432.726

jaarverslag ‘17


10. VOORZIENINGEN Het verloop is als volgt weer te geven: Stand per Dotatie Vrijval Onttrekking Stand per 31-Dec-2016 31-Dec-2017 e e e e e

Reorganisaties 5.558.472 425.413 -1.024.575 -3.796.897 1.162.413Jubilea-uitkeringen 4.931.541 748.293 -320 -529.173 5.150.341Arbeidsongeschiktheid 2.849.886 368.550 -605.729 -151.532 2.461.175Levensfasebudget 6.683.145 208.655 -126.693 -140.549 6.624.558Groot onderhoud 1.914.435 207.052 -179.057 0 1.942.430Verlieslatende contracten 535.076 4.425 -220.212 -86.667 232.622Overige voorzieningen 5.507.148 273.194 -732.527 -1.489.780 3.558.035TOTAAL VOORZIENINGEN 27.979.703 2.235.582 -2.889.113 -6.194.598 21.131.574

Toelichtinginwelkemate(hettotaalvan)devoorzieningenalslanglopendmoetwordenbeschouwd: 31-Dec-2017 e

Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jaar) 7.137.142Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jaar) 13.994.432- waarvan langlopend (> 5 jaar) 2.557.773

Toelichting voorziening reorganisatie:In 2017 en voorgaande jaren is bij Stichting Espria een reorganisatievoorziening gevormd voor medewerkers die als boventallig zijn aangemerkt. De voorziening is gebaseerd op de totale afkoopverplichting waarbij rekening wordt gehouden met de kans dat de medewerkers ander werk vinden binnen of buiten de orga-nisatie. Aan de bestaande reorganisatievoorziening is waar noodzakelijk aanvullend gedoteerd. De onttrekkingen uit de voorziening hebben primair betrekking op loondoorbetaling aan boventalligen. De vrijval wordt voornamelijk verooorzaakt doordat er sprake is van herplaatsing of eerder dan verwachte afvloeiing van medewerkers.

Toelichting voorziening jubilea-uitkeringen:De voorziening jubilea-uitkeringen is in 2017 gebaseerd op de jubileaverplichting per medewerker, rekening houdend met een vertrekkans. Het effect van de fluctaties als gevolg van oprenting (wijziging van de disconteringsvoet) bedraagt € 0,1 miljoen en is verantwoord onder de dotaties.

Toelichting voorziening arbeidsongeschiktheid:Deze voorziening is gevormd als gevolg van individuele beoordeling op reïntegratiekans per medewerker in relatie tot de aard van de arbeidsongeschiktheid, ongeacht de duur van het verzuim.

Toelichting voorziening levensfasebudget:De omvang van de voorziening is gebaseerd op geldende CAO-afspraken binnen de geestelijke gezondheidszorg respectievelijk de gehandicaptenzorg.

Toelichting voorziening groot onderhoud:De voorziening groot onderhoud is gebaseerd op de actuele lange termijn onderhoudsplanning van de diverse bedrijfsonderdelen.

Toelichting voorziening verlieslatende contracten:De voorziening voor verlieslatende contracten wordt gevormd voor huurcontracten die verliesgevend zijn en waarbij deze verliezen onvermijdbaar zijn. Waarde-ring vindt plaats tegen de contante waarde van de geschatte toekomstige verliezen.

Toelichting overige voorzieningen: Onder de overige voorzieningen is opgenomen de voorziening Eigen Risicodragerschap WGA. Daarnaast is onder de overige voorzieningen een voorziening van € 1,5 miljoen opgenomen voor het mogelijk risico op uitbetaling van onregelmatigheidstoeslag over verlofdagen voor medewerkers die uit dienst zijn gegaan in de periode 2013 t/m 2016 voor medewerkers vallend onder de CAO VVT en 2013 t/m 2015 voor medewerkers vallend onder de CAO GGZ en Gehandicaptenzorg.

11. LANGLOPENDE SCHULDEN De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Langlopende schulden aan kredietinstellingen 122.757.536 129.579.681Overige langlopende schulden 360.000 435.882Financial leaseverplichtingen 22.335.846 24.495.427TOTAAL LANGLOPENDE SCHULDEN 145.453.382 154.510.990

Het verloop is als volgt weer te geven: 2017 2016 e e

Standper1januari 167.454.243 166.616.037Bij: nieuwe leningen 7.545.525 21.836.780Af: aflossingen -16.118.580 -20.998.574

Standper31december 158.881.188 167.454.243Af: aflossingsverplichting komend boekjaar -13.427.806 -12.943.253

STAND LANGLOPENDE SCHULDEN PER 31 DECEMBER 145.453.382 154.510.990

Toelichtinginwelkemate(hettotaalvan)delanglopendeschuldenalslanglopendmoetwordenbeschouwd: 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jaar), aflossingsverplichtingen 13.427.806 12.943.253Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jaar), balanspost 145.453.382 154.510.990- waarvan langlopend (> 5 jaar) 101.076.231 112.052.562

Toelichting:Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar 6.1.6 overzicht langlopende schulden.

De aflossingsverplichtingen komend boekjaar zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.

Voor een overzicht van de gestelde zekerheden wordt verwezen naar 6.1.6 overzicht langlopende schulden.

De reële waarde van de leningen benadert de boekwaarde.

jaarverslag ‘17


12. OVERIGE KORTLOPENDE SCHULDEN De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Crediteuren 18.527.323 18.840.259Schulden aan kredietinstellingen 594.008 3.329.937Aflossingsverplichtingen langlopende leningen 13.427.806 12.943.253Belastingen en sociale premies 16.588.964 24.927.199Schulden terzake pensioenen 1.472.402 9.807.461Nog te betalen salarissen 8.941.873 19.419.517Vakantiegeld 14.330.571 14.381.707Vakantiedagen 20.862.917 21.143.171Overige schulden 5.448.646 5.428.274Nog te betalen kosten 14.635.147 16.830.524Vooruitontvangen opbrengsten 1.956.982 3.068.586Overige passiva 10.002 9.687TOTAAL OVERIGE KORTLOPENDE SCHULDEN 116.796.641 150.129.575

Toelichting:In 2017 is een bouwkrediet ter waarde van € 2,4 miljoen omgezet in een langlopende lening en derhalve opgenomen onder de langlopende schulden. Als gevolg hiervan zijn de schulden aan kredietinstellingen gedaald.

De schulden uit hoofde van belastingen en sociale premies zijn gedaald door vervroegde uitbetaling van de eindejaarsuitkering op basis van de gemaakte CAO-afspraken en daarmee eerdere afdracht van de loonheffing over deze eindejaarsuitkering. De belastingen en sociale premies bestaan uit nog af te dragen loonheffing, omzetbelasting en vennootschapsbelasting.

De schulden ter zake pensioenen zijn lager door vervroegde facturatie vanuit het pensioenfonds met betrekking tot eindafrekening voorgaande perioden. Daarnaast is er sprake van een hogere maandelijkse bevoorschotting waardoor er geen eindafrekening meer plaatsvindt.

De daling van de nog te betalen salarissen wordt voornamelijk veroorzaakt door de reservering in 2016 voor nabetaling van de onregelmatigheidstoeslag als gevolg van CAO-afspraken.

De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan één jaar.

13. FINANCIËLE INSTRUMENTEN

AlgemeenDe instelling maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de instelling blootstellen aan markt- en/of kredietrisico’s. Deze betreffen fi-nanciële instrumenten die in de balans zijn opgenomen. De in-stelling handelt niet in financiële derivaten en heeft procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke te-genpartij of markt te beperken. Bij het niet nakomen door een tegenpartij van aan de instellingen verschuldigde betalingen blijven eventuele daaruit voortvloeiende verliezen beperkt tot de marktwaarde van de desbetreffende instrumenten. De contract-waarde of fictieve hoofdsommen van de financiële instrumen-ten zijn slechts een indicatie van de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico’s.

KredietrisicoDe vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren zijn voor circa 50% geconcentreerd bij drie grote verzekeraars. Het maximale bedrag aan kredietrisico bedraagt circa € 4 miljoen.

Renterisico en kasstroomrisicoHet renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast rentepercentage over de gehele looptijd. De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd. De instelling heeft derhalve als beleid om geen afgelei-de financiële instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) ren-tefluctuaties te beheersen.

Reële waardeDe reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten, waaronder vorderingen, effecten, liqui-de middelen en kortlopende schulden, benadert de boekwaarde ervan.

14. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA EN VERPLICHTINGEN

Fiscale eenheidStichting Espria maakt onderdeel uit van een fiscale eenheid voor de BTW, waarvan Stichting Espria aan het hoofd staat. Stichting Espria is derhalve hoofdelijk aansprakelijk voor de belasting-schulden van de fiscale eenheid. Ultimo 2017 bedraagt de schuld van de fiscale eenheid € 0,4 miljoen.

Huur- en leaseverplichtingenDe stichting heeft huur-, lease- en erfpachtverplichtingen voor een totaalbedrag van € 194,6 miljoen. Hiervan bedraagt € 19,4 miljoen korter dan 1 jaar, € 58,9 miljoen tussen 1 en 5 jaar en € 116,3 miljoen langer dan 5 jaar.

ObligoverplichtingStichting Espria heeft voor opgenomen leningen met een rest-schuld eind 2017 van in totaal € 111,9 miljoen borging van het Waarborgfonds voor de Zorgsector ontvangen. Indien Stichting Espria onverhoopt niet meer in staat zou zijn aan haar rente- en aflossingsverplichtingen van deze schulden te voldoen, neemt het Waarborgfonds deze verplichting over. Het Waarborgfonds beschikt hiertoe over een ruim risicovermogen. Als het Waarborg-fonds niet meer aan haar uit borging voortkomende verplichting kan voldoen, kan Stichting Espria worden verplicht om maximaal 3% van de restschuld van haar geborgde leningen ad € 3,4 mil-joen als renteloze lening aan het Waarborgfonds te verstrekken.

BankgarantiesDe hoogte van de afgegeven bankgaranties bedraagt ultimo 2017 € 0,7 miljoen.

Verplichtingen uit hoofde van het macrobeheersinstrumentDe wijkverpleging wordt met ingang van boekjaar 2015 bekostigd vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw). Daarnaast wordt de geria-trische revalidatiezorg (GRZ) bekostigd vanuit de Zvw. Voor zowel wijkverpleging als GRZ is het macrobeheersinstrument van toe-passing op grond waarvan bij een overschrijding van het lande-lijk budgetplafond het mogelijk is dat zorgaanbieders op basis hiervan een terugbetalingsverplichting opgelegd krijgen.

Bij het opstellen van de jaarrekening 2017 bestaat nog geen in-zicht in de omvang van deze verplichting, omdat het niet moge-lijk is om een betrouwbare inschatting te maken van de uit het macrobeheersinstrument voortkomende verplichting en deze te kwantificeren. Als gevolg daarvan is deze verplichting niet tot uit-drukking gebracht in de balans per 31 december 2017.

Voor de ZVW omzet van Stichting GGZ Drenthe is nog niet be-kend of op macroniveau in 2013 t/m 2017 sprake zal zijn van een overschrijding van het landelijk budgettaire kader voor de zorg. Mocht hier sprake van zijn, dan kan dit zich nog vertalen in een achteraf opgelegde korting voor deze jaren, waarbij de totale overschrijding op basis van omzet wordt verdeeld over de gecon-tracteerde instellingen. Gegeven de onduidelijkheid over de om-vang hiervan die sectorbreed speelt, is in de jaarrekening geen voorziening opgenomen maar is dit als een niet uit de balans blijkende verplichting toegelicht.

OverigOnder de voorzieningen is reeds rekening gehouden met risico op uitbetaling van onregelmatigheidstoeslag over verlofdagen voor medewerkers die uit dienst zijn gegaan in de periode 2013 t/m 2016 voor medewerkers vallend onder de CAO VVT en 2013 t/m 2015 voor medewerkers vallend onder de CAO GGZ en Gehan-dicaptenzorg. Dit risico is ingeschat op circa 65%.

De investeringsverplichtingen ultimo 2017 bedragen € 0,2 miljoen.

Stichting Evean Caro heeft zich garant gesteld voor de huurver-plichtingen en BTW compensatie voor Revalidatiehotel Recura B.V. De hoogte van deze garantie bedraagt € 3,8 miljoen.

Ten tijde van het opstellen van de jaarrekening lopen verschil-lende controles gericht op de verantwoording van gedeclareerde zorg. Eén van de onderzoeken bij dochtermaatschappij Stichting Particura is omvangrijk en loopt door tot na het definitief vast-stellen van de jaarrekening. De definitieve uitkomst van dit on-derzoek is daarbij onzeker. Op basis van een zelf ingestelde con-trole is een inschatting gemaakt van het risico waarbij rekening is gehouden met risico’s als gevolg van interpretatieverschillen van weten regelgeving, volledigheid en juistheid van verant-woorde zorg en het naleven van contractafspraken. Dit risico volgend vanuit eigen onderzoek is voorzien in de jaarre-kening. Voor eventuele effecten voortkomend uit onderzoek zorg-verzekeraar is geen reservering opgenomen.

jaarverslag ‘17


6.1.6OVERZICHT LANGLOPENDE SCHULDEN ULTIMO 2017 Leninggever Datum Hoofdsom Totale Soort Werkelijke Restschuld31 Nieuwe Aflossing Restschuld Restschuld Resterende Aflossings- Aflossing2018 Gesteldezekerheden looptijd(in lening rente december2016 leningin in2017 31december over5jaar looptijdinjaren wijze jaren) 2017 2017 eind2017 e % e e e e e e

KredietinstellingBNG Bank 03-12-96 3.950.248 28 Onderhands 6,45% 1.128.643 141.080 987.563 282.164 7 Lineair 141.080 Garantie Provincie Drenthe BNG Bank 15-01-98 2.382.346 30 Onderhands 5,93% 952.939 79.412 873.527 476.467 11 Lineair 79.412 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 16-09-02 1.800.000 30 Onderhands 3,10% 960.000 60.000 900.000 600.000 15 Lineair 60.000 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 05-07-04 1.095.000 30 Onderhands 4,90% 657.000 36.500 620.500 438.000 17 Lineair 36.500 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 19-11-07 15.000.000 20 Onderhands 4,54% 8.250.000 750.000 7.500.000 3.750.000 10 Lineair 750.000 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 22-01-08 1.361.341 15 Onderhands 4,74% 567.226 90.756 476.470 22.690 6 Lineair 90.756 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 15-02-11 10.375.000 25 Onderhands 2,97% 7.175.807 3.358.790 3.817.017 2.812.539 19 Lineair 200.896 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 15-02-11 10.375.000 25 Onderhands 3,81% 8.300.000 415.000 7.885.000 5.810.000 19 Lineair 415.000 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 15-02-11 10.375.000 25 Onderhands 4,27% 8.300.000 415.000 7.885.000 5.810.000 19 Lineair 415.000 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 15-02-11 10.375.000 25 Onderhands 4,47% 8.300.000 415.000 7.885.000 5.810.000 19 Lineair 415.000 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 15-02-11 5.000.000 20 Onderhands 4,30% 3.750.000 250.000 3.500.000 2.250.000 14 Lineair 250.000 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 19-12-12 7.000.000 30 Onderhands 1,42% 6.066.668 233.333 5.833.335 4.666.670 24 Lineair 233.333 Waarborgfonds voor de Zorgsector Nationale Nederlanden 19-12-12 11.000.000 30 Onderhands 3,02% 9.533.332 366.667 9.166.665 7.333.330 24 Lineair 366.667 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 01-10-13 15.000.000 10 Onderhands 3,50% 10.149.332 1.449.905 8.699.427 1.449.902 6 Lineair 1.500.000 BNG Bank 01-10-15 2.900.000 15 Onderhands 3,75% 2.755.000 145.000 2.610.000 1.885.000 13 Lineair 145.000 BNG Bank 15-02-17 3.000.000 20 Onderhands -0,20% 3.000.000 3.000.000 2.210.526 19 Lineair 157.895 Waarborgfonds voor de Zorgsector Disagio -699.952 -33.568 -666.384 0 BNG Bank 01-06-93 6.406.651 40 Onderhands 2,27% 1.700.000 100.000 1.600.000 1.100.000 15 Lineair 100.000 Garantie gemeente Stadskanaal BNG Bank 01-11-93 5.036.960 40 Onderhands 2,94% 3.276.128 151.311 3.124.817 2.322.447 15 Annuïtair 155.760 Garantie gemeente Stadskanaal BNG Bank 26-04-01 4.537.802 30 Onderhands 5,82% 4.537.802 0 4.537.802 4.537.802 13 Aflossingsvrij 0 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 26-04-01 4.991.582 20 Onderhands 5,43% 1.247.897 249.579 998.318 0 4 Lineair 249.579 Waarborgfonds voor de Zorgsector Rabobank 14-11-14 2.000.000 10 Onderhands euribor+1,95% 1.550.000 200.000 1.350.000 350.000 6 Lineair 200.000 Hypotheek NWB Bank 31-12-11 6.523.091 25 Onderhands 3,79% 5.218.471 260.924 4.957.547 3.652.931 19 Lineair 260.924 Waarborgfonds voor de Zorgsector NWB Bank 08-07-02 1.765.000 19 Onderhands 5,22% 529.500 88.250 441.250 0 5 Lineair 88.250 Waarborgfonds voor de Zorgsector NWB Bank 31-07-13 2.600.000 30 Onderhands 3,24% 2.318.332 86.667 2.231.665 1.798.333 25 Lineair 86.667 Waarborgfonds voor de Zorgsector Delta Lloyd Verzekeringen 20-03-06 2.983.136 30 Onderhands 3,95% 1.988.740 99.437 1.889.303 1.392.118 19 Lineair 99.437 Waarborgfonds voor de Zorgsector NWB Bank 01-07-12 7.000.000 30 Onderhands 4,50% 5.833.334 233.333 5.600.001 4.433.334 25 Lineair 233.333 Waarborgfonds voor de Zorgsector NWB Bank 01-05-12 8.000.000 27 Onderhands 4,70% 6.370.367 296.300 6.074.067 4.592.565 22 Lineair 296.300 Waarborgfonds voor de Zorgsector Rabobank 01-05-12 7.750.000 27 Onderhands 4,20% 6.171.301 287.037 5.884.264 4.449.074 22 Lineair 287.037 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 01-08-16 3.833.333 25 Onderhands 1,83% 3.833.333 153.333 3.680.000 2.913.335 24 Lineair 153.333 Waarborgfonds voor de Zorgsector Rabobank 16-09-16 2.500.000 30 Onderhands 2,90% 2.395.525 2.395.525 1.977.625 29 Lineair 83.580 Disagio 03-07-05 -179.800 -147.036 -5.993 -141.043 -111.076 Disagio 31-07-13 -39.328 -34.740 -1.311 -33.429 -26.874 ING Bank 27-12-04 2.500.000 28 Onderhands 4,50% 1.420.000 1.420.000 0 0 15 Lineair 0 Waarborgfonds voor de Zorgsector NWB Bank 01-08-12 1.875.750 20 Onderhands 2,64% 1.429.144 89.321 1.339.823 893.217 16 Lineair 89.321 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 01-09-14 1.134.420 15 Onderhands 1,70% 964.257 75.628 888.629 510.489 12 Lineair 75.628 Waarborgfonds voor de Zorgsector SNS Reaal Leven 03-10-94 158.823 30 Onderhands 1,25% 66.642 66.642 0 0 0 Annuïtair 0 Garantie gemeente Zaanstad ABN Amro 01-01-99 363.024 25 Onderhands 2,21% 108.907 108.907 0 0 0 Lineair 0 Garantie gemeente Zaanstad ABN Amro Bank 31-12-04 3.085.705 16,66 Onderhands 4,00% 907.560 181.512 726.048 0 4 Lineair 181.512 Waarborgfonds voor de Zorgsector ABN Amro Bank 01-01-98 2.488.031 23,25 Onderhands 4,00% 1.217.083 105.912 1.111.171 581.611 4 Lineair 105.912 Waarborgfonds voor de Zorgsector NWB Bank 27-02-06 2.276.207 20 Onderhands 3,74% 1.138.105 113.810 1.024.295 455.245 9 Lineair 113.810 Waarborgfonds voor de Zorgsector ABN Amro Bank 01-01-98 2.461.553 23,25 Onderhands 4,33% 1.190.605 105.912 1.084.693 0 4 Lineair 1.084.690 Waarborgfonds voor de Zorgsector NWB Bank 31-12-04 6.191.377 26,33 Onderhands 4,44% 3.434.207 239.596 3.194.611 1.996.631 13 Lineair 239.596 Waarborgfonds voor de Zorgsector ABN Amro Bank 31-12-04 1.421.648 23,50 Onderhands 4,33% 695.237 60.534 634.703 0 10 Lineair 634.703 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 18-12-13 4.750.000 10 Onderhands 1,75% 3.325.000 475.000 2.850.000 475.000 6 Lineair 475.000 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 27-02-12 3.387.378 16 Onderhands 3,46% 2.540.531 211.711 2.328.820 1.270.265 11 Lineair 211.711 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 01-10-12 907.560 10 Onderhands 2,30% 544.536 90.756 453.780 0 5 Lineair 90.756 Waarborgfonds voor de Zorgsector BNG Bank 30-11-93 431.091 30 Onderhands 4,75% 100.587 14.370 86.217 14.367 6 Lineair 14.370 Garantie gemeente Alkmaar BNG Bank 01-04-15 766.666 23 Onderhands 1,37% 716.667 33.333 683.334 516.669 20 Lineair 33.333 Waarborgfonds voor de Zorgsector ING Bank 10-03-17 2.150.000 7 Onderhands euribor+1,90% 2.150.000 153.571 1.996.429 460.714 6 Lineair 307.143 Waarborgfonds voor de Zorgsector

TOTAAL KREDIETINSTELLINGEN 140.338.492 7.545.525 13.918.257 133.965.760 86.163.110 11.208.224

jaarverslag ‘17


6.1.6OVERIGE LANGLOPENDE SCHULDEN Leninggever Datum Hoofdsom Totale Soort Werkelijke Restschuld31 Nieuwe Aflossing Restschuld Restschuld Resterende Aflossings- Aflossing2018 Gesteldezekerheden looptijd(in lening rente december2016 leningin in2017 31december over5jaar looptijdinjaren wijze jaren) 2017 2017 eind2017 e % e e e e e e

VNN 01-09-14 600.000 10 Lening 4,50% 480.000 60.000 420.000 120.000 7 Jaarlijks lineair 60.000 Verpanding huur St. Steun a/d Kimme 01-01-99 158.823 20 Onderhands 0,00% 23.823 23.823 0 0 1 Lineair

TOTAAL OVERIGE LANGLOPENDE SCHULDEN 503.823 0 83.823 420.000 120.000 60.000

FINANCIAL LEASE Leninggever Datum Hoofdsom Totale Soort Werkelijke Restschuld31 Nieuwe Aflossing Restschuld Restschuld Resterende Aflossings- Aflossing2018 Gesteldezekerheden looptijd(in lening rente december2016 leningin in2017 31december over5jaar looptijdinjaren wijze jaren) 2017 2017 eind2017 e % e e e e e e

Treant Zorggroep 31-12-10 4.743.030 50 Finan. Lease 5,25% 4.288.667 228.392 4.060.275 2.670.115 18 Annuïtair 228.392 Geen Treant Zorggroep 31-12-10 2.786.801 50 Finan. Lease 5,25% 2.666.094 119.594 2.546.500 1.855.802 30 Annuïtair 119.594 Geen Parkheem 01-11-12 11.871.255 30 Finan. Lease 4,21% 10.222.456 395.713 9.826.743 7.452.467 26 Annuïtair 395.713 Geen Woonzorg Nederland 01-05-14 3.777.554 30 Finan. Lease 5,50% 3.489.446 109.414 3.380.032 2.814.737 26 Annuïtair 110.245 Geen Ymere 01-01-70 3.383.154 50 Finan. Lease 5,25% 1.570.196 368.266 1.201.930 0 3 Annuïtair 392.292 Geen Eigen Haard 31-12-16 2.787.069 5 Finan. Lease 5,25% 3.103.447 583.448 2.519.999 0 4 Annuïtair 601.650 Geen Woonzorg Nederland 01-01-12 2.848.992 9 Finan. Lease 5,25% 1.271.622 311.673 959.949 0 4 Linear 311.696 Geen

TOTAAL FINANCIAL LEASE 26.611.928 0 2.116.500 24.495.428 14.793.121 2.159.582

TOTAAL 167.454.243 7.545.525 16.118.580 158.881.188 101.076.231 13.427.806

jaarverslag ‘17


6.1.7 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING OVER 2017

BATEN

15. OPBRENGSTEN ZORGPRESTATIES EN MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Opbrengsten Zorgverzekeringswet (exclusief subsidies) 308.763.989 302.769.776Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Wlz-zorg (exclusief subsidies) 293.035.049 298.230.367Opbrengsten Jeugdzorg 10.840.485 8.784.546Opbrengsten Wmo 19.267.481 17.919.392Opbrengsten Justitie (exclusief subsidies) 16.678.459 17.177.905Persoonsgebonden en -volgende budgetten 4.177.815 4.538.313Overige zorgprestaties 12.574.896 11.747.854TOTAAL OPBRENGSTEN ZORGPRESTATIES EN MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 665.338.174 661.168.153

Toelichting:De opbrengsten Zorgverzekeringswet zijn inclusief de omzet DBC’s/DBC-zorgproducten. De stijging van de opbrengsten Zorgverzekeringswet wordt verklaard door de over-gang van het product Eerstelijnsverblijf naar de Zorgverzekeringswet. In 2016 betrof dit een subsidieregeling.

Het wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Wlz-zorg is gedaald als gevolg van afbouw van meerbedskamers en een lagere intramurale bedbezetting onder andere als gevolg van extramuralisering van de zorg.

16. SUBSIDIES De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Subsidies Wlz/Zvw-zorg 4.500.670 10.664.379Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van Veiligheid en Justitie 0 130.000Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS 3.149.557 2.690.438Subsidies provincies en gemeenten 7.693.454 14.379.672Overige subsidies, waaronder loonkostensubsidies en EU-subsidies 2.591.211 2.380.917TOTAAL SUBSIDIES 17.934.892 30.245.406

Toelichting:De subsidies van provincies en gemeenten zijn exclusief WMO en huishoudelijk hulp, uitgezonderd overige WMO-prestaties zoals maatschappelijke- en vrouwenopvang. De subsidies van verslavingszorg en OGGz (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg) zijn opgenomen onder subsidies van provincies en gemeenten.

Als gevolg van de overgang van het product Eerstelijnsverblijf naar de Zorgverzekeringswet zijn de subsidies Wlz/Zvw-zorg gedaald.

De subsidies provincies en gemeenten zijn gedaald als gevolg van de verzelfstandiging van Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek / Waterland begin 2017.

17. OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Contributies 6.093.722 7.130.832Verhuur 3.413.514 2.936.761Overige 19.423.584 15.168.812TOTAAL OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN 28.930.820 25.236.405

Toelichting:Onder de post ‘Overige’ zijn boekwinsten van in totaal circa € 3 miljoen opgenomen als gevolg van de verkoop van een aantal panden.

LASTEN

18. PERSONEELSKOSTEN De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Lonen en salarissen 404.541.516 417.547.153Sociale lasten 65.411.829 67.277.193Pensioenpremies 33.146.973 34.002.554Andere personeelskosten 26.810.918 29.953.042Subtotaal 529.911.236 548.779.942Personeel niet in loondienst 31.112.174 27.376.576TOTAAL PERSONEELSKOSTEN 561.023.410 576.156.518

Specificatiegemiddeldaantalpersoneelsleden(inFTE’s)persegment: Verpleging en Verzorging 6.895 7.152Gehandicaptenzorg 780 763Psychiatrie 1.689 1.723Jeugdgezondheidszorg 94 100Kinderopvang 16 14Ledenservice 33 43Overig 46 111GEMIDDELD AANTAL PERSONEELSLEDEN OP BASIS VAN FULL-TIME EENHEDEN 9.553 9.906

AantalpersoneelsledendatbuitenNederlandwerkzaamis 0 0

Toelichting:De daling van de personeelskosten wordt voornamelijk veroorzaakt doordat in 2016 een eenmalige personeelslast aan de orde was als gevolg van de nabetaling van onre-gelmatigheidstoeslag over voorgaande jaren. Daarnaast zijn er in 2017 minder FTE’s ingezet.

19. AFSCHRIJVINGEN OP IMMATERIËLE EN MATERIËLE VASTE ACTIVA De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Afschrijvingen: -immateriële vaste activa 20.000 40.000-materiële vaste activa 28.038.929 28.930.021TOTAAL AFSCHRIJVINGEN OP IMMATERIËLE EN MATERIËLE VASTE ACTIVA 28.058.929 28.970.021

20. BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN VAN VASTE ACTIVA De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa 715.913 3.038.556Terugneming van bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa -1.614.948 -2.547.549TOTAAL BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN VAN VASTE ACTIVA -899.035 491.007

Toelichting:Als gevolg van de waardering op basis van bedrijfseconomische grondslagen zijn ultimo 2017 de bedrijfswaardeberekeningen van het vastgoed geactualiseerd. Voor zover er sprake is van een lagere realiseerbare waarde dan de boekwaarde, zijn bijzondere waardeverminderingen in het resultaat verwerkt. Als er voor een kasstroom genererende eenheid sprake is van een verbetering van de toekomstige kasstromen op een reeds genomen bijzondere waardevermindering, dan wordt er een bedrag teruggenomen. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling (6.1.4). In 2017 is er sprake van een terugneming van een bijzonde-re waardevermindering van per saldo € 0,9 miljoen.

jaarverslag ‘17


21. OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 23.279.614 23.200.120Algemene kosten 35.948.204 36.332.635Cliënt- en bewonersgebonden kosten 14.917.165 12.919.487

Onderhouds- en energiekosten: - Onderhoud 8.234.664 6.882.031- Energiekosten gas 3.623.980 3.932.215- Energiekosten stroom 2.724.503 2.881.828- Energiekosten transport en overig 638.493 663.513Subtotaalonderhouds-enenergiekosten 15.221.640 14.359.587

Huur en leasing 21.411.811 23.301.057Dotaties en vrijval voorzieningen -862.185 5.443.811TOTAAL OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN 109.916.249 115.556.697

Toelichting:De cliënt- en bewonersgebonden kosten zijn hoger vanwege verantwoorde kosten in het kader van Waardigheid en Trots. De stijging van de onderhoudskosten wordt voor-namelijk verklaard door een onttrekking aan de onderhoudsvoorziening in 2016. De kosten voor huur en leasing zijn gedaald door de verhuizing van Meppel naar Beilen.

Voor een nadere toelichting op de dotaties en vrijval voorzieningen verwijzen wij naar de toelichting op de voorzieningen (6.1.5.10).

22. FINANCIËLE BATEN EN LASTEN De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Financiëlebaten: Rentebaten 134.980 162.155Subtotaalfinanciëlebaten 134.980 162.155

Financiëlelasten: Rentelasten 6.548.840 6.881.741Waardeverandering financiële vaste activa en effecten 460.486 460.486Vennootschapsbelasting -49.393 -74.813Overige financiële lasten -89.782 -160.543Subtotaalfinanciëlelasten 6.870.151 7.106.871

TOTAAL FINANCIËLE BATEN EN LASTEN -6.735.171 -6.944.716

23. WET NORMERING TOPINKOMENS (WNT)

LEIDINGGEVENDE TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € J.L. KAUFFELD A.M. NOTERMANS Functiegegevens Voorzitter RvB Lid RvB Aanvang en einde functievervulling in 2017 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 Deeltijdfactor in fte 100% 100% Gewezen topfunctionaris? nee nee (Fictieve) dienstbetrekking? nee nee

Bezoldiging Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (1) 217.588 217.790 Beloningen betaalbaar op termijn 11.205 11.244 Subtotaal 228.793 229.034

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum 181.000 181.000 -/- Onverschuldigd betaald bedrag - - TOTALE BEZOLDIGING 228.793 229.034

Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan (2) (2)

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 Deeltijdfactor 2016 in fte (3) 65% 100% Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (1) 138.014 218.086 Beloningen betaalbaar op termijn 7.099 10.953 TOTAAL BEZOLDIGING 2016 145.114 229.039

Op 1 januari 2013 is de Wet normering topinkomens (WNT) in werking getreden. De WNT is van toepassing op Stichting Espria.

Het voor Stichting Espria toepasselijke bezoldigingsmaximum bedraagt in 2017 € 181.000 op basis van indeling in klasse V.

(1) Er is sprake van een netto onkostenvergoeding die onderdeel uitmaakt van de vrije ruimte binnen de werkkostenregeling. Daarmee valt deze vergoeding niet onder de WNT-bezoldiging.

(2) Bij alle bestuurders is in 2017 sprake van een overschijding van de maximum bezoldigingsnorm onder WNT-2, maar is het overgangsrecht WNT van toepassing. Het WNT overgangsrecht was ook van toepassing voor de overschrijding van de maximum WNT bezoldigingsnorm in 2016.

(3) Na beëindiging van de personele unie tussen Stichting Espria en Stichting Woonzorg Nederland is de heer Kauffeld tot en met 31 juli 2016 bestuurder gebleven van Woonzorg Nederland. De kosten hiervoor zijn op basis van werkelijke tijdsbesteding (60% van de totale bezoldiging) in rekening gebracht bij Woonzorg Nederland. Bij de berekening van de omvang van zijn dienstverband voor Stichting Espria is hiermee rekening gehouden.

jaarverslag ‘17


LEIDINGGEVENDE TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € J.T.H. ADMIRAAL J. VEENSTRA G.H. LEEFTINKEntiteit StEveanZorg StEveanZorg StIcareFunctiegegevens Directeur Directeur Directeur Aanvang en einde functievervulling in 2017 1/1 - 31/12 15/3 - 31/12 1/1 - 10/9Deeltijdfactor in fte 100% 100% 100%Gewezen topfunctionaris? nee nee nee(Fictieve) dienstbetrekking? nee nee nee

Bezoldiging Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) 156.897 109.898 113.273 Beloningen betaalbaar op termijn 11.075 8.805 7.702 Subtotaal 167.972 118.704 120.975

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum (1) 166.000 132.800 115.063 -/- Onverschuldigd betaald bedrag - - - TOTALE BEZOLDIGING 167.972 118.704 120.975 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan (2) N.v.t. (2)

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 1/1 - 31/12 - 1/1 - 31/12Deeltijdfactor 2016 in fte 100% - 100%Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) 164.757 - 162.735Beloningen betaalbaar op termijn 10.816 - 10.830 TOTAAL BEZOLDIGING 2016 175.573 - 173.566

LEIDINGGEVENDE TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € L.P. DE RIJKE - MEIJER R.M. KAMPHUIS J.C. BARTELDSEntiteit StGGZDrenthe StZorggroepMeander StZorggroepMeanderFunctiegegevens Directeur Directeur Directeur Aanvang en einde functievervulling in 2017 1/1 - 31/12 1/4-31/12 1/1-23/7Deeltijdfactor in fte 100% 100% 100%Gewezen topfunctionaris? nee nee nee(Fictieve) dienstbetrekking? nee nee nee


Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum (1) 181.000 110.000 81.600 -/- Onverschuldigd betaald bedrag - - - TOTALE BEZOLDIGING 178.836 97.495 78.308 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan N.v.t. N.v.t. N.v.t.

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 1/1 - 31/12 - 1/6 - 31/12Deeltijdfactor 2016 in fte 100% - 100%Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) 167.321 - 56.210Beloningen betaalbaar op termijn 10.854 - 5.476 TOTAAL BEZOLDIGING 2016 178.175 - 61.686

D.A. VAN ACHTHOVEN B.J. HOGEBOOM P. VAN DER NOORDEntiteit StIcare StGGZDrenthe StGGZDrentheFunctiegegevens Directeur Directeur Directeur Aanvang en einde functievervulling in 2017 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12Deeltijdfactor in fte 100% 100% 100%Gewezen topfunctionaris? nee nee nee(Fictieve) dienstbetrekking? nee nee nee

Bezoldiging Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) 142.069 167.131 167.803Beloningen betaalbaar op termijn 11.047 11.120 11.122Subtotaal 153.115 178.251 178.926

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum (1) 157.700 181.000 181.000-/- Onverschuldigd betaald bedrag - - -TOTALE BEZOLDIGING 153.115 178.251 178.926 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan N.v.t. N.v.t. N.v.t.

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/2 - 31/7Deeltijdfactor 2016 in fte 100% 100% 100%Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) 127.909 168.120 167.519Beloningen betaalbaar op termijn 10.757 10.860 10.860 TOTAAL BEZOLDIGING 2016 138.666 178.980 178.378

J.N.M. VAN SCHEIJEN (4) A. TIJSMA J.N.M. VAN SCHEIJEN (4)Entiteit StZorggroepMeander StZorggroepMeander StDeTransFunctiegegevens Directeur Directeur Directeur Aanvang en einde functievervulling in 2017 1/1-30/3 1/1 - 31/12Deeltijdfactor in fte 40% 90%Gewezen topfunctionaris? nee nee nee(Fictieve) dienstbetrekking? nee nee nee

Bezoldiging Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) 16.780 140.911Beloningen betaalbaar op termijn 4.300 - 6.800Subtotaal 21.080 - 147.711

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum (1) 14.400 - 146.000-/- Onverschuldigd betaald bedrag - - -TOTALE BEZOLDIGING 21.080 - 147.711 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan (4) N.v.t. (4)

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 1/6 - 31/12 1/1 - 30/6 1/1 - 31/12Deeltijdfactor 2016 in fte 40% 100% 100%Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) 37.893 78.622 125.391Beloningen betaalbaar op termijn 2.522 5.398 8.286TOTAAL BEZOLDIGING 2016 40.414 84.020 133.677

jaarverslag ‘17


LEIDINGGEVENDE TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € A.J.W. JACOBS J.A.M. DE JONG Entiteit StDeTrans GroningenThuisB.V. Functiegegevens Directeur Directeur Aanvang en einde functievervulling in 2017 15/11-31/12 1/1 - 31/5 Deeltijdfactor in fte 100% 40% Gewezen topfunctionaris? nee nee (Fictieve) dienstbetrekking? nee nee

Bezoldiging Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) 15.781 30.122 Beloningen betaalbaar op termijn 1.408 44 Subtotaal 17.189 30.166

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum (1) 18.800 30.167 -/- Onverschuldigd betaald bedrag - - TOTALE BEZOLDIGING 17.189 30.166 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan N.v.t. N.v.t. Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 - 1/1 - 31/12 Deeltijdfactor 2016 in fte - 100% Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (3) - 131.495 Beloningen betaalbaar op termijn - 11.344 TOTAAL BEZOLDIGING 2016 - 142.839

(1) In 2017 is de klasse-indeling herzien en is besloten alle juridische entiteiten afzonderlijk te wegen en in te delen. Er is geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid die de WNT biedt om alle groepsmaatschappijen in te delen in de voor het concern geldende klasse (klasse V).

(2) Waar in 2017 sprake was van een overschijding van de maximum bezoldigingsnorm onder WNT-2, is het overgangsrecht WNT van toepassing.


(4) De heer van Scheijen heeft in de periode januari 2017-maart 2017 extra werkzaamheden voor Zorggroep Meander verricht. In deze periode bedroeg zijn inzet voor Zorg-groep Meander 40% en voor De Trans 60%. Hij heeft hiervoor een tijdelijke toelage ontvangen, passend binnen de WNT.

(1) Waar in 2017 sprake was van een overschijding van de maximum bezoldigingsnorm onder WNT-2, is het overgangsrecht WNT van toepassing.


GEWEZEN TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € T.T.M. VAN GRINSVEN G.H. LEEFTINK E. KUIPEREntiteit StEspria StEspria StEspriaFunctiegegevens Directeur Strategie Programma-directeur M&A O.a. programma-directeur formule-ontwikkeling Aanvang en einde functievervulling in 2017 1/1 - 1/3 11/9-31/12 1/1-31/12Deeltijdfactor in fte 100% 100% 100%Gewezen topfunctionaris? ja ja ja(Fictieve) dienstbetrekking? nee nee nee


Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum 29.258 55.540 181.000 -/- Onverschuldigd betaald bedrag - - - TOTALE BEZOLDIGING 32.758 53.229 129.502 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan (1) N.v.t. N.v.t.

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 1/1 - 31/12 - 1/8-31/12Deeltijdfactor 2016 in fte 100% - 100%Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen (2) 185.382 - 44.013Beloningen betaalbaar op termijn 10.888 - 4.467 TOTAAL BEZOLDIGING 2016 196.270 - 48.480

jaarverslag ‘17


LEIDINGGEVENDE TOPFUNCTIONARISSEN ZONDER DIENSTBETREKKING bedragen in € L. VENNEMANN L. TAKENS M. HAVEMANEntiteit StEveanZorg StZorggroepMeander StIcareFunctiegegevens Directeur Directeur Directeur Kalenderjaar 2017 2017 2017Periode functievervulling in het kalenderjaar (aanvang – einde) 11/9-31/12 1/2-31/12 22/6-30/11

Individueeltoepasselijkbezoldigingsmaximum Maximum uurtarief in het kalenderjaar 176 176 176Individueel toepasselijke maximum gehele periode kalendermaand 1 t/m 12 97.504 131.120 129.888

Bezoldiging Werkelijk uurtarief lager dan het (gemiddeld) maximum uurtarief? gelijk ja ja Bezoldiging in de betreffende periode 97.504 93.125 119.925 Totale bezoldiging gehele periode kalendermaand 1 t/m 12 97.504 93.125 119.925

-/- Onverschuldigd betaald bedrag - - -TOTALE BEZOLDIGING, EXCLUSIEF BTW 97.504 93.125 119.925 Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan N.v.t. N.v.t. N.v.t.

TOEZICHTHOUDENDE TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € H.C.P. NOTEN B.E. BAARSMA B. BERDENFunctiegegevens Voorzitter RvC Lid RvC Lid RvCAanvang en einde functievervulling in 2017 1/1 - 31/12 - 1/1 - 31/12

Bezoldiging Bezoldiging 25.767 - 17.178 Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum 27.150 - 18.100 -/- Onverschuldigd betaald bedrag - - - TOTALE BEZOLDIGING 25.767 - 17.178

Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan (1) N.v.t. N.v.t. N.v.t.

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 1/1 - 31/12 1/1 - 31/3 1/7 - 31/12Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen 25.767 4.295 8.589Beloningen betaalbaar op termijn - - - TOTAAL BEZOLDIGING 2016 25.767 4.295 8.589

TOEZICHTHOUDENDE TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € G.M.C. DE RANITZ A.A. WESTERLAKEN Functiegegevens Lid RvC Lid RvC Aanvang en einde functievervulling in 2017 1/9-31/12 -

Bezoldiging Bezoldiging 5.726 - Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum 6.050 - -/- Onverschuldigd betaald bedrag - - TOTALE BEZOLDIGING 5.726 -

Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan (1) N.v.t. N.v.t.

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 - 1/1 - 31/7 Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen - 10.021 Beloningen betaalbaar op termijn - - TOTAAL BEZOLDIGING 2016 - 10.021

TOEZICHTHOUDENDE TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € J. VAN ENGELEN B. FRANSEN P.A.M. LOVENFunctiegegevens Lid RvC Lid RvC Lid RvCAanvang en einde functievervulling in 2017 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12

Bezoldiging Bezoldiging 17.178 17.178 17.178Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum 18.100 18.100 18.100-/- Onverschuldigd betaald bedrag - - - TOTALE BEZOLDIGING 17.178 17.178 17.178

Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan (1) N.v.t. N.v.t. N.v.t.

Gegevens2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 1/7 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen 8.589 17.178 17.178Beloningen betaalbaar op termijn - - -TOTAAL BEZOLDIGING 2016 8.589 17.178 17.178

(1) De bezoldiging voor de toezichthouders valt volledig binnen de kaders van de WNT.

jaarverslag ‘17


24. HONORARIA VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT De honoraria van de onafhankelijke accountant zijn als volgt: 2017 2016 e e

1. Controle van de jaarrekening 463.013 532.7872. Overige controlewerkzaamheden (w.o. Regeling AO/IC en Nacalculatie) 301.309 351.1483. Niet controlediensten 0 6.014TOTAAL HONORARIA VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT 764.322 889.949

Toelichting: Bovenstaande honoraria betreffen de werkzaamheden die bij Stichting Espria en de in de consolidatie betrokken entiteiten zijn uitgevoerd door de accountants-organisaties en externe accountants zoals bedoeld in artikel 1, lid 1 Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties) en de in rekening gebrachte honoraria van het gehele netwerk waartoe de accountantsorganisatie behoort.

UITKERINGEN WEGENS BEËINDIGING DIENSTVERBAND AAN TOPFUNCTIONARISSEN bedragen in € T.T.M. VAN GRINSVEN Entiteit StEspria Functie(s) gedurende dienstverband Lid RvB Deeltijdfactor in fte 100% Jaar waarin dienstverband is beëindigd 2017

Onstslaguitkering Overeengekomen uitkeringen wegens beëindiging dienstverband 75.000

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum 75.000

-/- Onverschuldigd deel - TOTAAL UITKERINGEN WEGENS BEËINDIGING DIENSTVERBAND 75.000 Waarvan betaald in 2017 75.000

Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan N.v.t.

VASTSTELLINGENGOEDKEURINGJAARREKENINGDe raad van bestuur van Stichting Espria heeft de jaarrekening 2017 vastgesteld in de vergadering van 22 mei 2018 te Beilen.

De raad van commissarissen van Stichting Espria heeft de jaar-rekening 2017 goedgekeurd in de vergadering van 22 mei 2018 te Beilen.

RESULTAATBESTEMMINGHet resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling in pa-ragraaf 6.1.2.

GEBEURTENISSENNABALANSDATUMPer 1 mei 2018 heeft een juridische fusie plaatsgevonden tussen Stichting Evean Zorg en Stichting PartiCura, waarbij Stichting PartiCura de verdwijnende partij is.

ONDERTEKENINGDOORBESTUURDERSENTOEZICHTHOUDERSDe ondertekening van de jaarrekening en daarmee de vaststel-ling en goedkeuring door de raad van bestuur respectievelijk de raad van commissarissen heeft op 22 mei 2018 te Beilen plaats-gevonden.

Origineel getekend door raad van bestuurdhr. J.L. Kauffeld, voorzitterdhr. A.M. Notermans

Orgineel getekend door raad van commissarissen dhr. H.C.P. Noten, voorzitterdhr. P.A.M. Lovenmw. B. Fransendhr. J.M.L. van Engelendhr. H.J.J.M. Berdenmw G.M.C. de Ranitz

jaarverslag ‘17


6.1.8GESEGMENTEERDE RESULTATENREKENING SEGMENT VerplegingenVerzorging Gehandicaptenzorg Psychiatrie Jeugdgezondheidszorg Kinderopvang Ledenservice Overig Totaal 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 e e e e e e e e e e e e e e e e

BEDRIJFSOPBRENGSTEN:Opbrengsten zorgprestaties en maatschappelijke ondersteuning 461.918.556 461.913.866 59.941.680 58.809.317 142.790.109 140.648.750 1.313.560 1.364.333 901.531 835.525 0 0 -1.527.262 -2.403.638 665.338.174 661.168.153Subsidies 7.490.941 15.677.991 402.311 415.196 3.071.315 2.841.611 6.970.325 6.774.795 0 1.144 0 0 0 4.534.669 17.934.892 30.245.406Overige bedrijfsopbrengsten 18.777.114 12.247.662 667.036 409.012 6.969.891 6.519.815 374.580 331.836 25.025 15.095 6.246.724 7.191.973 -4.129.550 -1.478.988 28.930.820 25.236.405SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN 488.186.611 489.839.519 61.011.027 59.633.525 152.831.315 150.010.176 8.658.465 8.470.964 926.556 851.764 6.246.724 7.191.973 -5.656.812 652.043 712.203.886 716.649.964

BEDRIJFSLASTEN:Personeelskosten 395.829.243 408.007.555 41.454.760 39.707.186 110.379.372 107.446.813 5.937.135 6.101.382 726.833 711.696 2.044.133 2.842.589 4.651.934 11.339.297 561.023.410 576.156.518Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 13.665.393 14.539.359 3.472.041 3.386.993 10.259.474 10.546.412 179.869 15.258 6.111 7.333 31.412 6.278 444.629 468.388 28.058.929 28.970.021Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa -899.035 373.007 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 118.000 -899.035 491.007Overige bedrijfskosten 75.266.946 79.792.114 14.194.252 14.867.687 25.766.995 24.908.903 1.852.214 2.377.503 275.868 173.338 3.094.617 4.174.536 -10.534.643 -10.737.384 109.916.249 115.556.697SOM DER BEDRIJFSLASTEN 483.862.547 502.712.035 59.121.053 57.961.866 146.405.841 142.902.128 7.969.218 8.494.143 1.008.812 892.367 5.170.162 7.023.403 -5.438.080 1.188.301 698.099.553 721.174.243

BEDRIJFSRESULTAAT 4.324.064 -12.872.516 1.889.974 1.671.659 6.425.474 7.108.048 689.247 -23.179 -82.256 -40.603 1.076.562 168.570 -218.732 -536.258 14.104.333 -4.524.279Financiële baten en lasten -1.877.156 -1.821.555 -1.651.676 -1.684.730 -3.245.267 -3.519.270 0 2.545 0 0 0 4.465 38.928 73.829 -6.735.171 -6.944.716

RESULTAAT BOEKJAAR 2.446.908 -14.694.071 238.298 -13.071 3.180.207 3.588.778 689.247 -20.634 -82.256 -40.603 1.076.562 173.035 -179.804 -462.429 7.369.162 -11.468.995

RESULTAATSBESTEMMING SEGMENT VerplegingenVerzorging Gehandicaptenzorg Psychiatrie Jeugdgezondheidszorg Kinderopvang Ledenservice Overig TotaalHet resultaat is als volgt verdeeld: 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 e e e e e e e e e e e e e e e e

TOEVOEGING / ONTTREKKING:

Bestemmingsreservealgemeen:Bestemmingsreserve algemeen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.076.562 173.035 1.395.721 0 2.472.283 173.035

Bestemmingsfondsen:Reserve aanvaardbare kosten 608.835 -14.666.796 238.298 -13.071 3.180.207 3.588.778 689.247 -20.634 0 0 0 0 -2.119.256 1.359.476 2.597.331 -9.752.247

Algemeneenoverigereserves:Algemene reserves 1.838.073 -27.275 0 0 0 0 0 0 -82.256 -40.603 0 0 543.731 -1.821.905 2.299.548 -1.889.783 2.446.908 -14.694.071 238.298 -13.071 3.180.207 3.588.778 689.247 -20.634 -82.256 -40.603 1.076.562 173.035 -179.804 -462.429 7.369.162 -11.468.995

jaarverslag ‘17


6.2ENKELVOUDIGE JAARREKENING

6.2.1 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2017 (na resultaatbestemming) Ref. 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

ACTIVA

Vasteactiva Materiële vaste activa 1 1.116.128 1.309.647Financiële vaste activa 2 721.474 613.940Totaalvasteactiva 1.837.602 1.923.587

Vlottendeactiva Vorderingen en overlopende activa 3 995.674 1.107.396Liquide middelen 4 12.137.478 11.187.886Totaalvlottendeactiva 13.133.152 12.295.282

TOTAAL ACTIVA 14.970.754 14.218.869

Ref. 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

PASSIVA Eigenvermogen Bestemmingsreserves 5 7.426.403 6.030.682Algemene en overige reserves 5 6.898.425 6.420.402Totaaleigenvermogen 14.324.828 12.451.084

Kortlopendeschulden Overige kortlopende schulden 6 645.926 1.767.785Totaalkortlopendeschulden 645.926 1.767.785

TOTAAL PASSIVA 14.970.754 14.218.869

6.2.2 ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2017 Ref. 2017 2016 e e

Bedrijfsopbrengsten: Subsidies 8 0 524Overige bedrijfsopbrengsten 9 8.774.194 7.846.007

SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN 8.774.194 7.846.531

Bedrijfslasten: Personeelskosten 10 3.660.245 3.930.472Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 11 268.975 37.598Overige bedrijfskosten 12 3.218.586 5.958.442

SOM DER BEDRIJFSLASTEN 7.147.806 9.926.512

Bedrijfsresultaat 1.626.388 -2.079.981

Financiële baten en lasten 13 247.356 -130.179

RESULTAAT BOEKJAAR 1.873.744 -2.210.160

Resultaatbestemming Het resultaat is als volgt verdeeld: 2017 2016 e e

Toevoeging/onttrekking:

Bestemmingsreservealgemeen:Bestemmingsreserve algemeen 1.395.721 0

Algemeneenoverigereserves:Algemene reserves 478.023 -2.210.160

1.873.744 -2.210.160

jaarverslag ‘17


6.2.3 KASSTROOMOVERZICHT OVER 2017 OP BASIS VAN DE INDIRECTE METHODE Ref. 2017 2016 e e e e

Kasstroomuitoperationeleactiviteiten Bedrijfsresultaat 1.626.388 -2.079.981

Aanpassingen voor: - afschrijvingen 11 268.975 37.598 268.975 37.597Veranderingeninvlottendemiddelen: - vorderingen 3 111.722 -558.532 - kortlopende schulden (excl. schulden aan kredietinstellingen) 6 -1.121.859 -1.998.247 -1.010.137 -2.556.779

Kasstroomuitbedrijfsoperaties 885.226 -4.599.163Ontvangen interest 13 16.315 19.460 Betaalde interest 13 -3.546 0 Resultaat deelnemingen 13 234.587 -149.639 247.356 -130.179

TOTAAL KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN 1.132.582 -4.729.342

Kasstroomuitinvesteringsactiviteiten Investeringen/desinvesteringen materiële vaste activa 1 -75.456 -1.273.193 Investeringen/desinvesteringen overige financiële vaste activa 2 127.053 -87.645 Verwerving/vervreemding groepsmaatschappijen 2 -234.587 -210.360 TOTAAL KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN -182.990 -1.571.198

TOTAAL KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN 0 0

MUTATIE GELDMIDDELEN 949.592 -6.300.540

Stand geldmiddelen per 1 januari 11.187.886 17.488.425Stand geldmiddelen per 31 december 12.137.478 11.187.886

MUTATIE GELDMIDDELEN 949.592 -6.300.539

Toelichting:De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen en schulden aan kredietinstellingen.

6.2.5TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2017

ACTIVA

1. MATERIËLE VASTE ACTIVA De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Bedrijfsgebouwen en terreinen 877.431 0Machines en installaties 72.066 0Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting 166.631 45.374Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa 0 1.264.273TOTAAL MATERIËLE VASTE ACTIVA 1.116.128 1.309.647

Hetverloopvandemateriëlevasteactivainhet Bedrijfs- Machinesen Anderevastebedrijfs Materiëlevastebedrijfs- Totaalverslagjaarisalsvolgtweertegeven: gebouwenen installaties middelen,technische activainuitvoeringen terreinen enadministratieve vooruitbetalingenop uitrusting materiëlevasteactiva e e e e e

Standper1januari2017 - aanschafwaarde 0 0 127.307 1.264.273 1.391.580- cumulatieve afschrijvingen 0 0 -81.933 0 -81.933BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2017 0 0 45.374 1.264.273 1.309.647

Mutatiesinhetboekjaar - investeringen 93.714 32.832 136.204 0 262.750- overboeking van materiële vaste activa in uitvoering 994.002 57.250 25.727 -1.076.979 0- afschrijvingen -210.285 -18.016 -40.674 0 -268.975- desinvesteringen cumulatieve aanschafwaarde 0 0 0 -187.294 -187.294MUTATIES IN BOEKWAARDE (PER SALDO) 877.431 72.066 121.257 -1.264.273 -193.519

Standper31december2017 - aanschafwaarde 1.087.716 90.082 289.238 0 1.467.036- cumulatieve afschrijvingen -210.285 -18.016 -122.607 0 -350.908BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2017 877.431 72.066 166.631 0 1.116.128

Toelichting:Investeringen en ingebruikname betreffen de verbouwing van de hoofdlocatie Altingerweg te Beilen naar aanleiding van de verhuizing eind 2016.

6.2.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING

6.2.4.1 ALGEMEEN

GroepsverhoudingenStichting Espria staat aan het hoofd van het Espria-concern.

Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekeningDe jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wette-lijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek, de Rege-ling verslaggeving WTZi en de stellige uitspraken van de Richtlij-

nen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Tevens zijn de beleidsregels voor de WNT, Wet Normering bezoldiging Topinkomens Publieke en Semi-publieke sector van toepassing.

De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Deelnemingen in groepsmaatschappijen worden ge-waardeerd volgens de nettovermogenswaarde in overeenstem-ming met paragraaf Financiële vaste activa uit hoofdstuk 6.1.4 van de geconsolideerde jaarrekening. Voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling van het re-sultaat wordt ook verwezen naar hoofdstuk 6.1.4.

jaarverslag ‘17


2. FINANCIËLE VASTE ACTIVA De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Deelnemingen in groepsmaatschappijen 444.948 210.361Vorderingen op groepsmaatschappijen 276.526 403.579TOTAAL FINANCIËLE VASTE ACTIVA 721.474 613.940

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: Deelnemingenin Vorderingenop Totaal groepsmaatschappijen groepsmaatschappijen e e e

Standper1januari2017 - aanschafwaarde 210.361 638.320 848.681- cumulatieve afschrijvingen 0 -234.741 -234.741

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2017 210.361 403.579 613.940

Mutatiesinhetboekjaar - resultaat deelnemingen 234.587 0 234.587- aflossing komend boekjaar 0 -127.053 -127.053

MUTATIES IN BOEKWAARDE (PER SALDO) 234.587 -127.053 107.534

Standper31december2017 - aanschafwaarde 444.948 638.320 1.083.268- cumulatieve afschrijvingen 0 -361.794 -361.794

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2017 444.948 276.526 721.474

Toelichting:De vordering op groepsmaatschappijen betreft leningen aan Stichting Zorgcentrale Noord. In 2017 is hier € 0,1 mln van afgelost. Ultimo 2016 was dit als kortlopende vorde-ring op groepsmaatschappijen gepresenteerd. In 2018 zal wederom € 0,1 mln worden afgelost.

Toelichtingopbelangeninandererechtspersonenofvennootschappen: Naam,rechtsvormenwoonplaatsrechtspersoon Kernactiviteit Verschaft Kapitaalbelang Eigenvermogen Resultaat kapitaal (in%) per31-Dec-2017 over2017 e e e

Rechtstreeksekapitaalbelangen>_20%:Espria Participaties B.V. Financiële holding 360.000 100% 444.948 234.587

3. VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Vorderingen op debiteuren 16.745 1.055Vorderingen op groepsmaatschappijen 950.485 1.097.245Overige vorderingen 0 -875Vooruitbetaalde bedragen 16.023 321Nog te ontvangen bedragen 9.523 2.028Belastingen en sociale premies te vorderen 2.898 7.622

TOTAAL VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA 995.674 1.107.39

Toelichting:De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren worden beoordeeld op kredietrisico’s en waar nodig voorzien. De voorziening die in aftrek op de vorderingen is gebracht, bedraagt nihil (2016: nihil).

Stichting Espria heeft een vordering op Stichting Zorgcentrale Noord van in totaal € 0,3 miljoen en Stichting Zorggroep Meander van € 0,5 miljoen. Er zijn hierbij geen zekerheden gesteld.

De vorderingen en overlopende activa hebben een looptijd korter dan één jaar.

4. LIQUIDE MIDDELEN De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Banken 12.137.478 11.187.886

TOTAAL LIQUIDE MIDDELEN 12.137.478 11.187.886

Toelichting:De liquide middelen zijn direct opeisbaar. Stichting Espria heeft geen significante concentratie van kredietrisico’s. Alle banken voldoen aan onze eis van kredietwaardigheid (Long Term credit rating van ten minste AA- (‘double A minus’), tenzij het tegoed opvraagbaar is binnen drie maanden. In dit laatste geval geldt de eis van tenminste A- (‘A minus’)).

Voor een toelichting op de mutaties in de liquide middelen wordt verwezen naar het kasstroomoverzicht.

jaarverslag ‘17


PASSIVA

5. EIGEN VERMOGEN Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Bestemmingsreserves 7.426.403 6.030.682Algemene en overige reserves 6.898.425 6.420.402TOTAAL EIGEN VERMOGEN 14.324.828 12.451.084

Bestemmingsreserves Stand per Resultaat- Overige Stand per Het verloop is als volgt weer te geven: 31-Dec-2016 bestemming mutaties 31-Dec-2017 e e e e

Bestemmingsreserve algemeen 6.030.682 1.395.721 0 7.426.403TOTAAL BESTEMMINGSRESERVES 6.030.682 1.395.721 0 7.426.403

Algemeneenoverigereserves Stand per Resultaat- Overige Stand per Het verloop is als volgt weer te geven: 31-Dec-2016 bestemming mutaties 31-Dec-2017 e e e e

Algemene reserves 6.420.402 478.023 0 6.898.425TOTAAL ALGEMENE EN OVERIGE RESERVES 6.420.402 478.023 0 6.898.425

Toelichting:De bestemmingsreserve betreft nog uit te voeren projecten uit hoofde van het investeringsfonds.

6. OVERIGE KORTLOPENDE SCHULDEN De specificatie is als volgt : 31-Dec-2017 31-Dec-2016 e e

Crediteuren 133.335 522.938Belastingen en sociale premies 0 1.739Nog te betalen salarissen 0 419Kortlopende schulden groepsmaatschappijen 248.695 1.238.915Nog te betalen kosten 263.896 3.774TOTAAL OVERIGE KORTLOPENDE SCHULDEN 645.926 1.767.785

Toelichting:De crediteuren zijn lager doordat ultimo 2016 onder andere meerdere investeringsfacturen open stonden.

Stichting Espria heeft een schuld aan Stichting Icare van in totaal € 0,2 miljoen. Er zijn hierbij geen gestelde zekerheden verstrekt. De lening wordt in 1 jaar terugbetaald. De daling van de kortlopende schulden aan groepsmaatschappijen wordt verklaard door een lagere declaratie van de bedrijfsonderdelen bij het investeringsfonds.

De nog te betalen kosten bestaat uit € 0,1 miljoen uit nagekomen facturen en € 0,2 miljoen reservering voor accountantskosten.

De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan één jaar.

7. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA EN VERPLICHTINGEN

FISCALEEENHEIDStichting Espria staat aan het hoofd van de fiscale eenheid. Stich-ting Espria is derhalve hoofdelijk aansprakelijk voor de belasting-schulden van de fiscale eenheid. Ultimo 2017 bedraagt de schuld van de fiscale eenheid € 0,4 miljoen.

HUUR-ENLEASEVERPLICHTINGENDe stichting heeft huurverplichtingen voor een totaalbedrag van € 1,2 miljoen. Hiervan bedraagt € 0,2 miljoen korter dan 1 jaar en € 1,0 miljoen tussen 1 en 5 jaar. Er is geen verplichting voor langer dan 5 jaar.

6.2.6 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2017

BATEN

8. SUBSIDIES De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS 0 524TOTAAL SUBSIDIES 0 524

9. OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Overige 8.774.194 7.846.007TOTAAL OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN 8.774.194 7.846.007

LASTEN

10. PERSONEELSKOSTEN De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Andere personeelskosten 496.503 485.516Subtotaal 496.503 485.516

Personeel niet in loondienst 3.163.742 3.444.956TOTAAL PERSONEELSKOSTEN 3.660.245 3.930.472

Toelichting:

Stichting Espria heeft geen personeel in dienst. De personele inzet ten behoeve van Stichting Espria wordt doorbelast vanuit de groepsmaatschappijen.

De daling van de personeelskosten betreft voornamelijk een lagere inzet voor de Espria Academy.

De vergelijkende cijfers zijn aangepast ten aanzien van de personeelskosten voor de Espria Academy. Dit werd voorheen gepresenteerd als algemene kosten.

11. AFSCHRIJVINGEN OP IMMATERIËLE EN MATERIËLE VASTE ACTIVA De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Afschrijvingen: -materiële vaste activa 268.975 37.598TOTAAL AFSCHRIJVINGEN OP IMMATERIËLE EN MATERIËLE VASTE ACTIVA 268.975 37.598

Toelichting:

De toename van de afschrijvingslasten wordt veroorzaakt door het activeren en afschrijven van de investeringen die betrekking hebben op de verbouwing van de hoofd-locatie Altingerweg te Beilen. Deze worden vanaf 1 januari 2017 afgeschreven en hebben een afschrijvingstermijn van 5 jaar wat gelijk staat aan de duur van het huur-contract.

jaarverslag ‘17


14. BEZOLDIGING BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS De bezoldiging van bestuurders, welke ten laste van Stichting Es-pria is gekomen over het jaar 2017, bedraagt 0. De bezoldiging van toezichthouders en gewezen toezichthouders over het jaar 2017 bedraagt € 0. De bezoldiging van de functionarissen die over 2017 in het kader van de WNT verantwoord worden, zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Stichting Espria.

15. HONORARIA VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT De honoraria van de onafhankelijke accountant die over 2017 zijn verantwoord, zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Stichting Espria.

VASTSTELLINGENGOEDKEURINGJAARREKENINGDe raad van bestuur van Stichting Espria heeft de jaarrekening 2017 vastgesteld in de vergadering van 22 mei 2018 te Beilen.De raad van commissarissen van Stichting Espria heeft de jaar-rekening 2017 goedgekeurd in de vergadering van 22 mei 2018 te Beilen.

RESULTAATBESTEMMINGHet resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling in pa-ragraaf 6.2.2.

12. OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 4.714 17.652Algemene kosten 3.388.610 5.931.852

Onderhouds- en energiekosten: - Onderhoud 14.289 8.938Subtotaalonderhouds-enenergiekosten 14.289 8.938

Huur en leasing -189.027 0

TOTAAL OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN 3.218.586 5.958.442

Toelichting:De daling van de algemene kosten wordt veroorzaakt door minder declaraties aan het investeringsfonds door de bedrijfsonderdelen.

De vergelijkende cijfers zijn aangepast ten aanzien van de personeelskosten voor de Espria Academy. Dit werd voorheen gepresenteerd als algemene kosten.

13. FINANCIËLE BATEN EN LASTEN De specificatie is als volgt : 2017 2016 e e

Financiëlebaten: Rentebaten 16.315 19.460Resultaat deelnemingen 234.587 0Subtotaalfinanciëlebaten 250.902 19.460

Financiëlelasten: Rentelasten 3.546 0Resultaat deelnemingen 0 149.639Subtotaalfinanciëlelasten 3.546 149.639

TOTAAL FINANCIËLE BATEN EN LASTEN 247.356 -130.179

Toelichting:De stijging van de financiële baten betreft het positieve resultaat van Espria Participaties B.V.

GEBEURTENISSENNABALANSDATUMEr zijn geen gebeurtenissen na balansdatum die van invloed zijn op de jaarrekening 2017.

ONDERTEKENINGDOORBESTUURDERSENTOEZICHTHOUDERSDe ondertekening van de jaarrekening en daarmee de vaststelling en goedkeuring door de raad van bestuur respectievelijk de raad van commissarissen heeft op 22 mei 2018 te Beilen plaatsgevon-den.

ORIGINEELGETEKENDDOORRAADVANBESTUURdhr. J.L. Kauffeld, voorzitterdhr. A.M. Notermans

ORGINEELGETEKENDDOORRAADVANCOMMISSARISSENdhr. H.C.P. Noten, voorzitterdhr. P.A.M. Lovenmw. B. Fransendhr. J.M.L. van Engelendhr. H.J.J.M. Berdenmw. G.M.C. de Ranitz

6.3OVERIGE GEGEVENS

6.3.1 STATUTAIRE REGELING RESULTAATBESTEMMINGIn de statuten is bepaald, conform artikel 4, dat het behaalde re-sultaat ter vrije beschikking staat van Stichting Espria.

6.3.2 NEVENVESTIGINGENStichting Espria heeft geen nevenvestigingen.

6.3.3 CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANTDe controleverklaring van de onafhankelijke accountant is opge-nomen op de volgende pagina.

105104

jaarverslag ‘17

Espria jaarrekening 2017Espria jaarrekening 2017

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant bestuur het voornemen heeft om de stichting te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige re-alistische alternatief is. De raad van bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de stichting haar bedrijfsactiviteiten kan voortzetten, toelich-ten in de jaarrekening.

De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefe-nen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de stichting. ONZE VERANTWOORDELIJKHEDEN VOOR DE CONTROLE VAN DE JAARREKENINGOnze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte con-trole-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.

Ons controleoordeel beoogt een redelijke mate van zekerheid te geven dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een redelijke mate van zekerheid is een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle afwijkingen ontdekken.

Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de econo-mische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.

Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijk-heden is opgenomen in de bijlage bij onze controleverklaring.

Rotterdam, 23 mei 2018PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door: drs. H.A.B. de Coninck RA BIJLAGE BIJ ONZE CONTROLEVERKLARING OVER DE JAARREKENING 2017 VAN STICHTING ESPRIA In aanvulling op wat is vermeld in onze controleverklaring hebben wij in deze bijlage onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening nader uiteengezet en toegelicht wat een con-trole inhoudt.

DE VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE ACCOUNTANT VOOR DE CONTROLE VAN DE JAARREKENINGWij hebben deze accountantscontrole professioneel-kritisch uit-gevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestan-daarden, de Regeling Controleprotocol WNT 2017, ethische voor-schriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze doelstelling is om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening vrij van materiële afwijkingen als gevolg van fouten of fraude is. Onze controle bestond onder andere uit:

• Het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-infor-matie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing.

• Het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecte-ren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamhe-den hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting.

• Het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door de raad van bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan.

• Het vaststellen dat de door de raad van bestuur gehanteerde con-tinuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de stichting haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toe-lichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de da-tum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een organisatie haar continuïteit niet langer kan handhaven.

• Het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen en het eva-lueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onder-liggende transacties en gebeurtenissen

Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de groepscontrole. In dit kader hebben wij de aard en omvang van de uit te voeren werkzaamheden voor de groeps-onderdelen bepaald om te waarborgen dat we voldoende controle-werkzaamheden verrichten om in staat te zijn een oordeel te geven over de jaarrekening als geheel. Bepalend hierbij zijn de geografi-sche structuur van de groep, de omvang en/of het risicoprofiel van de groepsonderdelen of de activiteiten, de bedrijfsprocessen en interne beheersingsmaatregelen en de bedrijfstak waarin de stich-ting opereert. Op grond hiervan hebben wij de groepsonderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was.

Wij communiceren met de raad van commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn geko-men, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de inter-ne beheersing.

Aan: de raad van bestuur en de raad van commissarissen van Stich-ting Espria

VERKLARING OVER DE JAARREKENING 2017 ONS OORDEELNaar ons oordeel geeft de jaarrekening van Stichting Espria een ge-trouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de stichting en de groep op 31 december 2017 en van het resultaat over 2017 in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi.

WAT WE HEBBEN GECONTROLEERDWij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2017 van Stichting Espria te Beilen (‘de stichting’) gecontroleerd. De jaarreke-ning omvat de geconsolideerde jaarrekening van Stichting Espria en haar dochtermaatschappijen (samen: ‘de groep’) en de enkel-voudige jaarrekening.De jaarrekening bestaat uit:• de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2017;• de geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening over

2017; en• de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen

voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.

Het stelsel voor financiële verslaggeving dat is gebruikt voor het opmaken van de jaarrekening is de Regeling verslaggeving WTZi. DE BASIS VOOR ONS OORDEELWij hebben onze controle uitgevoerd volgens Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden en de Rege-ling Controleprotocol WNT 2017 vallen. Onze verantwoordelijkhe-den op grond hiervan zijn beschreven in de paragraaf ‘Onze verant-woordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’.

Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoen-de en geschikt is als basis voor ons oordeel.

ONAFHANKELIJKHEIDWij zijn onafhankelijk van Stichting Espria zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assuranceopdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA).

OVERIGE AANGELEGENHEDEN INZAKE DE WNTWij hebben geen controlewerkzaamheden verricht ten aanzien van de klassenindeling bezoldigingsmaximum 2014 en 2015. In overeenstemming met het Controleprotocol WNT 2017 hebben wij het bezoldigingsmaximum WNT 2014 en 2015 zoals bepaald en verantwoord door Stichting Espria als uitgangspunt gehan-teerd voor onze controle en hebben wij geen werkzaamheden verricht op de totstandkoming van dit bezoldigingsmaximum 2014 en 2015.

VERKLARING OVER DE IN HET JAARVERSLAG OPGENOMEN ANDERE INFORMATIE Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit:• het bestuursverslag (Voorwoord, Profiel van het concern, Bestuur

en directie, Beleid, inspanningen en prestaties);• jaarverslag raad van commissarissen• de overige gegevens;• bijlage 1 kerngegevens;• bijlage 2 samenstelling raad van bestuur.

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie:• met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkin-

gen bevat;• alle informatie bevat die op grond van de Regeling verslaggeving

WTZi is vereist.

Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontro-le of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële af-wijkingen bevat.

Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.

De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag (Voorwoord, Profiel van het concern, Bestuur en directie, Beleid, inspanningen en prestaties), Jaarverslag Raad van Commissarissen, de overige gegevens en de bijlagen in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi. VERANTWOORDELIJKHEDEN MET BETREKKING TOT DE JAARREKENING EN DE ACCOUNTANTSCONTROLE VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR EN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOOR DE JAARREKENINGDe raad van bestuur is verantwoordelijk voor:• het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening in

overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi; en voor• een zodanige interne beheersing die de raad van bestuur nood-

zakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.

Bij het opmaken van de jaarrekening moet de raad van bestuur afwegen of de stichting in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslagge-vingsstelsel moet de raad van bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij de raad van

107106

jaarverslag ‘17

Espria jaarrekening 2017Espria jaarrekening 2017

Bijlage 1 KengetallenKERNGEGEVENS ESPRIA GECONSOLIDEERD e

Verpleging en Verzorging 488.186.611Gehandicaptenzorg 61.011.027Psychiatrie 152.831.315Jeugdgezondheidszorg 8.658.465Kinderopvang 926.556Ledenservice 6.246.724Overig -5.656.812Espria geconsolideerd 712.203.886

Bedrijfsopbrengsten,gesplitstnaar Verpleging, Gehandicapten- Geestelijke Overig 2017-Espriasoortomzet/financiering VerzorgingenThuiszorg zorg(GHZ) Gezondheids- (oa.JGZen geconsolideerd (VVT) zorg(GGZ) Ledenservice) e e e e e Opbrengsten zorgprestaties en maatschappelijke ondersteuning 461.918.556 59.941.680 142.790.109 687.828 665.338.173 Opbrengsten zorgverzekeringswet 231.075.848 - 77.689.395 -1.253 308.763.989 Opbrengsten Wlz-zorg 203.006.952 52.302.658 37.725.438 - 293.035.049 Opbrengsten jeugdzorg 1.606.146 1.326.467 7.289.062 618.810 10.840.485 Opbrengsten WMO 15.963.891 1.872.472 1.431.118 - 19.267.481 Opbrengsten justitie - - 16.678.459 - 16.678.459 Overige zorgprestaties (inclusief PGB) 10.265.719 4.440.083 1.976.638 70.272 16.752.711 Subsidies 7.490.943 402.311 3.071.315 6.970.325 17.934.893 Overige bedrijfsopbrengsten 18.777.113 667.036 6.969.891 2.516.780 28.930.820 ESPRIA GECONSOLIDEERD 488.186.611 61.011.027 152.831.315 10.174.933 712.203.886

Gemiddeld aantal personeelsleden - segment Verpleging en Verzorging FTE 6.895Gemiddeld aantal personeelsleden - segment Gehandicaptenzorg FTE 780Gemiddeld aantal personeelsleden - segment Psychiatrie FTE 1.689Gemiddeld aantal personeelsleden - segment Jeugdgezondheidszorg FTE 94Gemiddeld aantal personeelsleden - segment Kinderopvang FTE 16Gemiddeld aantal personeelsleden - segment Ledenservice FTE 33Gemiddeld aantal personeelsleden - segment Overig FTE 46Gemiddeld aantal personeelsleden - segment Espria geconsolideerd FTE 9.553

KERNGEGEVENS VERPLEGING, VERZORGING EN THUISZORG (VVT)

Aantal cliënten in instelling op basis van een ZZP/zorgprofiel cliënten 2.513Aantal cliënten met verblijf op basis van Volledig Pakket Thuis (VPT) cliënten 125Aantal cliënten op basis van een Modulair Pakket Thuis cliënten 906Aantal cliënten dat zorg bij u inkoopt o.b.v. persoonsgebonden budget cliënten 62Aantal cliënten extramurale behandeling (tijdelijke subsidieregeling) cliënten 81

Aantal cliënten op basis van wijkverpleging, inclusief Intensieve Kindzorg cliënten 19.323Aantal cliënten op basis van geriatrische revalidatiezorg (verblijf op basis van DBC) cliënten 186Aantal cliënten eerstelijnsverblijf (tijdelijke subsidieregeling) cliënten 112

Aantal beschikbare bedden/plaatsen geriatische revalidatiezorg (verblijf op basis van DBC) bedden/plaatsen 232Aantal overige beschikbare bedden/plaatsen met verblijfszorg bedden/plaatsen 2.727

Aantal dagen zorg met verblijf dagen 875.734Aantal dagen zorg op basis van volledig pakket thuis (VPT) dagen 42.269

Aantal in verslagjaar geopende DBC’s / DBC-zorgproducten geriatrische revalidatiezorg DBC’s / DBC-zorgproducten 2.090Aantal in verslagjaar gesloten DBC’s / DBC-zorgrproducten geriatrische revalidatiezorg DBC’s / DBC-zorgproducten 2.381

KERNGEGEVENS GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG (GGZ)

Aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 1 januari van verslagjaar 11.490Aantal nieuw ingeschreven patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar 6.918Totaal aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar 18.408Aantal uitgeschreven patiënten in verslagjaar 7.351Aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 31 december van verslagjaar 11.057

Aantal Zvw-patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 1 januari van verslagjaar 9.617Aantal nieuw ingeschreven Zvw-patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar 5.349Totaal aantal Zvw-patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar 14.966Aantal uitgeschreven Zvw-patiënten in verslagjaar 5.780Aantal Zvw-patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 31 december van verslagjaar 9.186

Aantal Wlz-patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 1 januari van verslagjaar 269Aantal nieuw ingeschreven Wlz-patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar 78Totaal aantal Wlz-patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar 347Aantal uitgeschreven Wlz-patiënten in verslagjaar 70Aantal Wlz-patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 31 december van verslagjaar 277

Het aantal bedden/plaatsen dat beschikbaar is voor dagelijkse planning van opnames, verblijf of voor dagbehandeling 977- Waarvan klinische bedden (Zvw en Wlz) 823

Aantal openstaande zorgproducten basis GGZ op 1 januari verslagjaar zorgproducten basis GGZ 974Aantal in verslagjaar geopende zorgproducten basis GGZ zorgproducten basis GGZ 1.436Aantal in verslagjaar gesloten zorgproducten basis GGZ zorgproducten basis GGZ 1.311Aantal openstaande zorgproducten basis GGZ op 31 december verslagjaar zorgproducten basis GGZ 1.099

Aantal openstaande DBC’s / DBC-zorgproducten op 1 januari verslagjaar DBC’s / DBC zorgproducten 6.645Aantal in verslagjaar geopende DBC’s / DBC-zorgproducten DBC’s / DBC zorgproducten 9.371Aantal in verslagjaar gesloten DBC’s / DBC-zorgproducten DBC’s / DBC zorgproducten 9.400Aantal openstaande DBC’s / DBC-zorgproducten op 31 december verslagjaar DBC’s / DBC zorgproducten 6.616

Aantal ZZP / zorgprofielen-B dagen in verslagjaar ZZP GGZ-zorgproducten / zorgprofielen Zvw 92.097

KERNGEGEVENS GEHANDICAPTENZORG (GHZ)

Aantal cliënten in instelling op basis van een zzp/zorgprofiel met dagbesteding (dagbesteding staat aan) cliënten 470Aantal cliënten in instelling op basis van een zzp/zorgprofiel zonder dagbesteding (dagbesteding staat uit) cliënten 39Aantal cliënten met verblijf op basis van volledig pakket thuis (VPT) cliënten 0Aantal cliënten met Modulair Pakket Thuis cliënten 127Aantal cliënten dat zorg bij u inkoopt obv persoonsgebonden budget cliënten 124Aantal cliënten extramurale behandeling (tijdelijke subsidieregeling) cliënten 1

Capaciteit Aantal beschikbare bedden/plaatsen met verblijfszorg per einde verslagjaar, inclusief vroegere gezinsvervangende tehuizen bedden / plaatsen 579

Aantal dagen zorg met verblijf en dagbesteding dagen 177.549Aantal dagen zorg met verblijf zonder dagbesteding dagen 14.051Aantal dagen zorg op basis van volledig pakket thuis (VPT) dagen 0Aantal dagdelen dagbesteding dagdelen 28.507


jaarverslag ‘17

Bijlage 2 Samenstelling Raad van Bestuur

Dhr.J.L.(John)Kauffeld(1954)

Functie Voorzitter Raad van Bestuur

Benoemd: 8 april 2008

Relevante nevenfuncties: - Vice-voorzitter VNO-NCW/MKB Noord- Voorzitter VNO-NCW Drenthe- Lid bestuur VNO-NCW Nederland’

Dhr.A.M.(Arthur)Notermans(1962)

Functie Lid Raad van Bestuur

Benoemd: 1 november 2015

Relevante nevenfuncties: - Voorzitter Raad van Commissarissen Woningcorporatie Woonschakel (tot 1 april 2018)- Lid Raad van Toezicht Stichting Adoptievoorzieningen

Espria jaarverslag 2017110

jaarverslag ‘17

VERANTWOORDINGEspria legt in dit Jaarverslag 2017 verantwoordingaf over haar prestaties in het boekjaar 2017. PRODUCTIEUitgave: 2017 Gedrukte oplage: 75 ONLINEOnline versie: www.espria.nl INOPDRACHTVANEspria Dit is een uitgave van Espria. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, film, of welke andere wijze dan ook zonder vooraf schriftelijke toestemming van Espria.

CONTACTPERSOONL. van der Molen, Bestuurssecretaris Espria

Colofon

2017

Jaar

vers

lag

Espr

ia 201

7

EspriaPostadres: Postbus 102, 9410 AC BeilenBezoekadres: Altingerweg 1, 9411 PA Beilen Telefoon: 088 38 33 488E-mail: [email protected]: www.espria.nl

jaarverslag

jaarverslag ‘17 - Espria · 2018. 8. 7. · 2017 Jaarverslag Espria 2017 Espria Postadres:...

Documents

Transcript of jaarverslag ‘17 - Espria · 2018. 8. 7. · 2017 Jaarverslag Espria 2017 Espria Postadres:...