JAARVERSLAG 2016

Sophia Stichting

Sophia Stichting Leidsevaart 2 2215 RE Voorhout maart 2017

3

Inhoud Voorwoord ......................................................................................................................................................... 5 1. Bestuursverslag ............................................................................................................................................. 6

1.1 De organisatie ......................................................................................................................................... 6 1.2 Missie, visie en kernwaarden .................................................................................................................. 6 1.2 Leerlingenaantallen ................................................................................................................................. 7 1.3 Organogram ............................................................................................................................................ 8 1.4 Verbonden partijen ................................................................................................................................. 8 1.5 Governance ............................................................................................................................................. 9

2 Verslag van de Raad van Toezicht ................................................................................................................ 10 2.1 De Raad van Toezicht ............................................................................................................................ 10 2.2 Commissies ............................................................................................................................................ 10 2.3 Samenvattend oordeel toezichthoudend orgaan ................................................................................. 10 2.4 Zelfevaluatie toezichthoudend orgaan ................................................................................................. 10 2.5 Aftredings-/benoemingsschema leden RvT Sophia Stichting ............................................................... 11

3 Activiteiten en samenwerkingsverbanden verslagjaar ................................................................................ 11 3.1 Samenwerkingsverbanden .................................................................................................................... 11 3.2 Klachten ................................................................................................................................................. 12

4 Kwaliteit onderwijs ....................................................................................................................................... 14 4.1 Inleiding ................................................................................................................................................. 14 4.2 Talentontwikkeling door uitdagend onderwijs ..................................................................................... 14 4.3 Brede aanpak door duurzame onderwijsontwikkeling ......................................................................... 14 4.4 Professionele scholen............................................................................................................................ 15 4.5 Doorgaande ontwikkelingen ........................................................................................................... 16 4.6 ICT .......................................................................................................................................................... 16 4.7 Identiteit ................................................................................................................................................ 17

5 Facilitaire Zaken ............................................................................................................................................ 19 5.1 Algemeen .............................................................................................................................................. 19 5.2 Nieuwbouw, verbouw, renovatie-/revitalisatie ................................................................................... 19 5.3 Contractmanagement ........................................................................................................................... 19 5.4 Meerjarenonderhoudsplanning ............................................................................................................ 20 5.5 Beheerstichtingen en VVE’s (vereniging van eigenaren) ...................................................................... 20

6 HR ................................................................................................................................................................. 21 6.1 Algemeen .............................................................................................................................................. 21 6.2 Formatie ................................................................................................................................................ 21 6.3 Verzuim ................................................................................................................................................. 22 6.4 Voorziening langdurig verzuim.............................................................................................................. 23 6.5 Strategisch HR beleid ............................................................................................................................ 23 6.6 Beheersing en ontslag ........................................................................................................................... 23 6.7 Sophia Academie ................................................................................................................................... 23 6.8 Functiemix ............................................................................................................................................. 23

7 Financiële positie en resultaten in 2016 ....................................................................................................... 24 7.1 Kengetallen ............................................................................................................................................ 24 7.2 Publiek/privaat vermogen ..................................................................................................................... 25 7.3 Analyse van het resultaat 2016 ............................................................................................................. 26 7.4 Analyse van de balans per 31-12-2016 ................................................................................................. 28

8 Treasury en liquiditeitspositie ..................................................................................................................... 31 9 Begroting 2017 ............................................................................................................................................. 32

9.1 Exploitatieresultaat ............................................................................................................................... 32 9.2 Investeringen ......................................................................................................................................... 32 9.3 Leerlingen .............................................................................................................................................. 32

4

9.4 FTE ......................................................................................................................................................... 32 10 Continuïteitparagraaf ................................................................................................................................. 33

10.1 Kengetallen.......................................................................................................................................... 33 10.2 Balans .................................................................................................................................................. 35 10.3 Resultaat ............................................................................................................................................. 36 10.4 Ontwikkelingen Sophia Stichting ......................................................................................................... 37 10.5 Fusie besluit Sophia Stichting – PCPO ................................................................................................. 38

11 Overige rapportages ................................................................................................................................... 39 11.1 B1: Rapportage over aanwezigheid en de werking van de interne risico beheersings- en controlesystemen ........................................................................................................................................ 39 11.2 B2: Beschrijving van de belangrijke risico’s en onzekerheden ........................................................... 40 11.3 B3: Rapportage toezichthoudend orgaan ........................................................................................... 43

12 Jaarrekening ............................................................................................................................................... 44 12.1 Balans per 31 december 2016 na resultaat bestemming ................................................................... 49 12.2 Staat van baten en lasten over 2016................................................................................................... 50 12.3 Kasstroom overzicht 2016 ................................................................................................................... 51 12.6 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans per 31 december 2016 ............................... 53 12.7 Niet uit de balans blijkende verplichtingen ........................................................................................ 60 12.8 Gebeurtenissen na balansdatum ........................................................................................................ 61 12.9 Toelichting op de onderscheiden posten van de staat van baten en lasten over 2016 ..................... 62 12.10 Overige gegevens .............................................................................................................................. 67 12.11 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant ..................................................................... 72

5

Voorwoord

Bij de Sophia Stichting staat onderwijs centraal. Hierbij is betrokkenheid van bekwame medewerkers, leerlingen en ouders van grootbelang. Al onze activiteiten zijn er op gericht het onderwijs zo optimaal mogelijk te ondersteunen. De Sophia Stichting publiceert elk jaar een jaarverslag. Het jaarverslag is opgesteld conform de richtlijnen van RJ 660. De Sophia Stichting heeft het jaar 2016 afgesloten met een positief exploitatieresultaat van € 551.581. Het eigen vermogen per 31 december 2016 bedroeg € 5.403.406. In het jaar 2016 zijn de maatregelen die zijn genomen in het jaar 2015 verder ter uitvoering gebracht. Dit heeft tot resultaat gehad dat de financiële positie van de organisatie is verbeterd. Voor het jaar 2017 is een positief resultaat begroot van € 280.000. Voor de jaren 2018 en 2019 worden positieve resultaten verwacht. Voor de komende jaren is het scherp sturen op de begroting van groot belang. In 2016 heeft PCPO een dringend beroep op de Sophia Stichting gedaan, omdat haar levensvatbaarheid in acuut gevaar was. In het najaar resulteerde dit in het besluit tot het aangaan van een personele unie met PCPO. De deelnemers aan de personele unie zijn het bestuur en de raad van toezicht. In dit jaarverslag vindt u onze verantwoording door middel van het bestuursverslag 2016 en de jaarrekening 2016. Het bestuursverslag bevat de verantwoording van het bestuur over de ontwikkelingen van het afgelopen jaar. De jaarrekening bevat de balans per 31 december 2016 en de exploitatierekening 2016. Het jaarverslag is door de Raad van Toezicht goedgekeurd op 30 mei 2017 Sylvia Spierenburg en R.J.W. de Groot College van Bestuur Adresgegevens Centraal Bureau Leidsevaart 2, 2215 RE Voorhout Postbus 98, 2215 ZH Voorhout 0252-434020 bureau@sophiascholen.nl www.sophiascholen.nl

6

1. Bestuursverslag

1.1 De organisatie De Sophia Stichting is een innoverende, op kwalitatieve groei gerichte en ondernemende organisatie, transparant in bestuur en beheer. Wij streven altijd naar het gericht faciliteren van het onderwijs op schoolniveau. Voor een optimale aansturing van het primaire proces wordt geïnvesteerd in het onderwijskundig management van de school; een professionele organisatie met zowel professionals als vrijwilligers, die bereid en in staat is verantwoording te nemen voor haar handelen. Betrouwbaar en gerespecteerd, naar buiten toe maar ook intern.

1.2 Missie, visie en kernwaarden

Onze missie en visie zijn geactualiseerd in 2015 en fungeren als kompas binnen het meerjarenbeleidsplan 2015 - 2019. De doelstellingen vanuit het meerjarenbeleidsplan en de gerealiseerde resultaten zijn opgenomen in de hoofstukken 4 t/m 7. Missie De Sophia Stichting wil vanuit een katholieke grondhouding uitdagend en toekomstgericht onderwijs verzorgen dat inspeelt op de individuele mogelijkheden en leerbehoeften van alle leerlingen in een veilige omgeving, waarin kinderen en volwassenen zich optimaal kunnen ontplooien en zich gewaardeerd weten. Visie

Wij bereiden kinderen voor op hun toekomstige plaats in onze samenleving.

Wij bieden onze individuele leerlingen een passend ontwikkelings- en opbrengstgericht onderwijsprogramma.

Wij bieden een veilige leeromgeving die de ontwikkelingsmogelijkheden optimaal stimuleert en die kinderen tot hun recht laat komen.

Wij bieden onderwijs dat is afgestemd op de leefwereld van onze leerlingen.

Wij beschouwen ouders / verzorgers als partner in onze missie, luisteren goed en verschaffen heldere feedback over de ontwikkelingen van leerlingen.

Wij bieden ontplooiingsmogelijkheden voor scholen die onderscheidend willen zijn in hun unieke onderwijsconcept of werkwijze.

Wij bereiden medewerkers voor op hun toekomst binnen de stichting en bieden hen opleidings- en ontplooiingsmogelijkheden die aansluiten bij ieders talenten en leerbehoeften.

Wij willen hierbij breed gebruik maken van de talenten van zichzelf onderscheidende leerkrachten.

Wij willen dit faciliteren met een dienstverlenend bureau, dat de bureaucratie tot een minimum beperkt, de beschikbare financiën verstandig beheert, standaarden aanbiedt en de ervaringen van de voortrekkers communiceert met de overige Sophia scholen.

Wij waarderen ieders inbreng en mogelijkheden en schatten deze op waarde. Kernwaarden De Sophia Stichting heeft naast haar missie en visie, zeven kernwaarden als uitgangspunt:

Vertrouwen

Respect

Saamhorigheid

Rechtvaardigheid

Zorgzaamheid

Vergeving

Verwondering We baseren ons hierbij op de drieslag die in de katholieke traditie altijd is gehanteerd: dienen, leren en vieren.

7

1.2 Leerlingenaantallen Onder de Sophia Stichting gevestigd te Voorhout – bestuursnummer bevoegd gezag 40967 –vallen in 2016 de volgende scholen met daarbij behorende leerlingenaantallen per 1 oktober 2016: Kostenplaats Brinnummers School Plaats 1-10-2016

4096710 05CD Horizon Katwijk 261

4096711 05CM Beekbrug Sassenheim 80

4096712 05DA Schapendel Noordwijk 165

4096713 05ID Montessori Noordwijk 143

4096714 05JX Waaier Warmond 123

4096715 06GB Jozefschool Hillegom 209

4096716 07SG Bronckhorst Noordwijk 338

4096717 08KD Giraf Hillegom 401

4096718 08YP Klarinet Lisse 362

4096719 09JZ Johannes Hillegom 436 4096720 09WE Joseph Lisse 309

4096721 10FF Leerwinkel Hillegom 142

4096722 10OY Willibrord Lisse 198

4096723 10PW Overplaats Sassenheim 232

4096724 11ER Springplank Sassenheim 257

4096725 11QW Kinderburg Sassenheim 245

4096726 16YF Egelantier De Zilk 153

4096727 16YX Prinsenhof Noordwijkerhout 455

4096728 16ZO Victor Noordwijkerhout 369

4096730 21QV Startbaan Sassenheim 176

4096731 07HL Andreas Voorhout 241

4096732 04IQ Antonius Voorhout 147

4096733 22LN Emmaus Voorhout 151

Totaal Sophia Scholen

5.593

5.000

5.200

5.400

5.600

5.800

6.000

6.200

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 prognose2017

6.012 5.909 5.829 5.737 5.686 5.623 5.593 5.548

Aantal leerlingen per 1 oktober

8

1.3 Organogram

1.4 Verbonden partijen

Aan de Sophia Stichting zijn geen organisaties gelieerd.

9

1.5 Governance

Medio 2014 is besloten om de governance-structuur te wijzigen van een one-tier-board naar een two-tier model. Tevens is toen gekozen voor een tweehoofdig gelijkwaardig College van Bestuur, met de portefeuilles Bedrijfsvoering en Onderwijs. In 2016 is dit in uitvoering genomen. In september 2016 zijn de statuten van de stichting aangepast en is sprake van een formele Raad van Toezicht. Op 1 januari 2016 bestond het College van Bestuur uit de heer Bongaerts en mevrouw Spierenburg. Het dienstverband van de heer Bongaerts is per 1 april 2016 beëindigd. In het voorjaar van 2016 is een procedure gevoerd voor een tweede bestuurder met als hoofdportefeuille onderwijs, hierbij is door de RvT besloten de vacature vooralsnog niet in te vullen. In het najaar 2016 is een nieuwe wervingsprocedure gestart. Begin 2017 is tot een aanstelling overgegaan van een nieuwe bestuurder, R.W.J. de Groot per 1 mei 2017. Op 9 november 2016 is de personele unie Sophia Stichting/PCPO van start gegaan. In 2016 is nog sprake van 2 separate Raden van Toezicht, m.i.v. januari 2017 is er 1 Raad van Toezicht. Vanaf 9 november 2016 is er voor de personele unie Sophia Stichting en PCPO sprake van twee bestuurders, S. Spierenburg Sophia Stichting en E. van Lingen PCPO a.i. vormen gezamenlijk het College van Bestuur ten aanzien van beide stichtingen. Op 30 mei 2017 is door de Sophia Stichting het besluit genomen om te fuseren met PCPO. De personele unie houdt hiermee op te bestaan per de fusiedatum van 1 januari 2018. De dagelijkse leiding van en verantwoordelijkheid voor de scholen van de Sophia Stichting ligt bij de huidige bestuurder (S. Spierenburg). Zij heeft – naast de dagelijkse aansturing van de scholen - in haar portefeuille onderwijs & kwaliteit, de bedrijfsvoering op financieel-, personeels- en facilitairgebied van beide partijen en de portefeuille in- en externe communicatie voor beide partijen. De dagelijkse leiding van en verantwoordelijkheid voor de scholen van PCPO ligt bij de huidige bestuurder van PCPO (E. van Lingen). Vanaf 1 mei 2017 is er sprake van een andere indeling i.v.m. de nieuwe bestuurder R.W.J. de Groot. Code goed bestuur De Sophia Stichting houdt zich aan de code goed bestuur van de PO-raad. De kaders voor de invulling van het toezicht zijn onder andere: de statuten, het reglement van de RvT, het reglement van het CvB en het managementstatuut. De RvT keurt de begroting en beleidsvoorstellen op hoofdlijnen goed, ziet toe op de uitvoering en staat gevraagd en ongevraagd het CvB bij met advies. Het CvB informeert de RvT o.a. middels het verstrekken van rapportages en beleidsdocumenten. Indien nodig worden deze vooraf besproken in RvT- commissies en toegelicht in de vergaderingen van de RvT. De verslaglegging van gesprekken met de onderwijsinspectie en van de rapportages van de accountant nemen een vaste plaats in op de jaarkalender van de RvT, evenals het jaarlijkse gesprek met de accountant. De vergaderingen vinden plaats op scholen van de Sophia Stichting, waarbij de schooldirecteur de school introduceert en de RvT informeert over de belangrijkste ontwikkelingen. Draagvlak De RvT en het CvB hechten groot belang aan het creëren van draagvlak onder de schooldirecties en de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR). Twee keer per jaar vindt een gezamenlijke vergadering tussen de GMR en RvT plaats. Daarnaast informeert het CvB de GMR waar nodig. Het CvB heeft frequent overleg met de directeuren tijdens een zogenaamd groot DO. Desgewenst sluit (een delegatie van) de RvT aan. In september heeft de nieuwe voorzitter van de RvT in dit orgaan uitleg gegeven over de positie, samenstelling en opgave van de RvT naar de toekomst toe.

10

2 Verslag van de Raad van Toezicht

2.1 De Raad van Toezicht

In 2016 is de RvT 9 maal in vergadering bij elkaar gekomen:

25 januari 2016

7 maart 2016

18 april 2016

13 juni 2016

6 juli 2016

29 augustus 2016

8 september 2016

27 september 2016

15 november 2016 2016 Naar aanleiding van het negatieve resultaat over de jaren 2014 en 2015 heeft de financiële situatie veel aandacht gekregen. In 2016 is een majeure verbetering van het resultaat tot stand gebracht. Daarnaast is er aandacht geweest voor het strategisch beleidsplan 2015-2019. Dit fungeert als leidraad voor het bestuurlijk handelen voor de komende jaren. Ondanks de focus op het verbeteren van de financiële situatie zijn de ogen ook gericht op de ontwikkeling en modernisering van ons onderwijs.

2.2 Commissies

De RvT kent verschillende RvT-commissies. Deze commissies dienen ter ondersteuning van de toezichthoudende-. de beleids-/besluitvormende en de werkgeversrol van de RvT. In het najaar van 2016 heeft de RvT besloten tot een nieuwe indeling en bezetting van de commissies. De facilitaire commissie is opgegaan in de auditcommissie. In de nieuwe situatie van de personele unie Sophia/PCPO is sprake van een onderwijs-, renumeratiecommissie en een klankbordgroep onderwijs. De volledige verdeling van de portefeuilles is opgenomen in het aftredings-/benoemingsschema leden RvT Sophia Stichting.

2.3 Samenvattend oordeel toezichthoudend orgaan

Het jaar 2016 blijkt voor de Sophia Stichting in financiële zin een kentering. De Raad van Toezicht heeft in haar vergaderingen verdiepend stil gestaan bij de analyse van de oorzaken en de te nemen maatregelen en interventies. Daarbij heeft zij oog voor de gevolgen tot in de klas: met minder leerkrachten moet invulling worden gegeven aan goed onderwijs. De RvT constateert dat de Sophia Stichting dat met kracht ter hand heeft genomen, waardoor ook de onderwijsprestaties op niveau zijn gebleven. De RvT ziet daardoor de toekomst met optimisme tegemoet.

2.4 Zelfevaluatie toezichthoudend orgaan

De Raad van Toezicht voert jaarlijks een zelfevaluatie uit. In het verslagjaar was met name de verhouding/relatie tussen de organen schooldirectie, CvB en RvT aan debat onderhevig. In het gesprek binnen de RvT hierover, de zelfevaluatie, zijn heldere besluiten genomen om de verhoudingen opnieuw te kunnen intensiveren. In de zomer van 2016 zijn drie leden (waarvan twee conform het aftreedschema), waaronder de voorzitter, afgetreden. Vanwege de beoogde personele unie is besloten om alleen de vacature van de voorzitter in te vullen, in september is de nieuwe voorzitter RvT aangetreden. Gedurende het gehele jaar lag het vraagstuk over samenwerking van de Sophia Stichting met PCPO op tafel. PCPO deed een dringend beroep op Sophia, omdat haar levensvatbaarheid in acuut gevaar was. Op diverse momenten heeft daartoe indringend overleg met het CvB plaatsgevonden, dat zich liet ondersteunen door extern advies. Daarbij heeft het CvB intensief met alle stakeholders overleg gepleegd over de meest wenselijke en haalbare koers. De RvT heeft zich hierover goed geïnformeerd geweten. In het najaar resulteerde dit in het besluit tot het aangaan van een personele unie met PCPO. In dat besluit is verdisconteerd dat zowel het CvB als de RvT onderdeel van de personele unie uitmaken.

11

De RvT is vanaf januari 2017 de toezichthouder van het bestuur van beide stichtingen en draagt gezamenlijk de volle verantwoordelijkheid voor het toezicht.

2.5 Aftredings-/benoemingsschema leden RvT Sophia Stichting

Naam

Functie Datum aantreden

Einde 1e termijn

Einddatum

F.L. Kusse Toezichthoudend bestuurslid (Voorzitter) (Algemene Zaken en Identiteit)

30-10-2006 30-10-2010 31-07-2016 afgetreden

P.G. van Wijk

Toezichthoudend bestuurslid (Communicatie)

26-09-2011 26-09-2015 31-08-2016 afgetreden

M.J. Groothuis

Toezichthoudend bestuurslid (Lid auditcommissie)

23-06-2014 23-06-2018 31-08-2016 afgetreden

J.D.G. van Heeswijk-Vergouwen

Lid Raad van Toezicht (Lid klankbordgroep onderwijs)

03-09-2014 03-09-2018 01-09-2022

R.W. Jongenotter Lid Raad van Toezicht (Lid auditcommissie)

20-04-2015 20-04-2019 20-04-2023

I.J. van Waard-Meuldijk Lid Raad van Toezicht (Lid auditcommissie)

20-04-2015 20-04-2019 20-04-2023

L.A.M. Wesseling-Belt Lid Raad van Toezicht (lid renumeratiecommissie)

20-04-2015 20-04-2019 20-04-2023

W.J. Egtberts Lid Raad van Toezicht (Voorzitter) (lid renumeratiecommissie)

30-08-2016 30-08-2020 30-08-2024

De leden van de Raad van Toezicht zijn voor de periode van 4 jaar benoemd met de mogelijkheid om de zittingsperiode eenmaal voor een periode van 4 jaar te verlengen.

3 Activiteiten en samenwerkingsverbanden verslagjaar

3.1 Samenwerkingsverbanden

De Sophia Stichting heeft in het verslagjaar samengewerkt met de volgende externe bestuurlijke samenwerkingsverbanden:

Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Duin- en Bollenstreek. De bovenschools directeur Onderwijs en Kwaliteit van de Sophia Stichting is lid van het bestuur van dit samenwerkingsverband. Dit samenwerkingsverband heeft als doel Passend onderwijs in de Duin- en Bollenstreek vorm te geven.

Beheerstichting Brede School Nassaupark. Deze beheerstichting heeft als doel het exploiteren en beheren van het gebouw en het bevorderen van de samenwerking met de overige participanten.

Vereniging van eigenaren Boechorst. Deze vereniging heeft als doel het exploiteren en beheren van het gebouw en het bevorderen van de samenwerking met de overige participanten.

Pascor. Een samenwerkingsverband van werkgevers met een (beleids-)medewerker identiteit in dienst. Het doel is samenwerken en het professionaliseren van de identiteitsbegeleiding.

Convenant Hoge School Leiden. Dit is een samenwerking tussen de Sophia Stichting en Hogeschool Leiden om studenten volgens bepaalde kwaliteitseisen op te leiden.

12

3.2 Klachten Interne bezwaarzaken (1) – externe beroepszaken (2) – klachten (3) ingediend bij de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) Intern De meeste bezwaren of klachten worden intern opgelost. Schooldirecties slagen er vrijwel altijd in om het voorgelegde probleem met de ouders of personeelsleden te bespreken en op te lossen voordat er een klacht bij het bestuur wordt neergelegd. Interne bezwaarzaken Uitgesplitst naar soort bezwaar:

Soort Leerlingen/ouders Personeel Totaal

CAO

Lessen/Cijfers/Communicatie 1 1

Overplaatsing /Schorsing/verwijdering

Totaal 1 1

Extern De Sophia Stichting kent twee vertrouwenspersonen. Er is een vertrouwenspersoon speciaal voor de medewerkers via GIMD, een instelling voor bedrijfsmaatschappelijk werk en vertrouwenspersonen. Deze biedt ondersteuning aan medewerkers, die met ongewenste omgangsvormen of spanningen in de arbeidsverhoudingen worden geconfronteerd. Tevens is er een vertrouwenspersoon voor ouders (via GGD). Deze vertrouwenspersoon biedt ondersteuning aan de ouders bij het nemen van de stappen die nodig zijn om voor hun belangen op te komen. De Sophia Stichting is aangesloten bij de onafhankelijke landelijke klachtencommissie (LKC). Ouders kunnen hier een klacht indienen. De commissie onderzoekt de ingediende klacht en brengt advies uit aan het bestuur over de gegrondheid van de klacht. De commissie kan in haar advies een aanbeveling doen over de door het bevoegd gezag te nemen maatregelen. De klokkenluidersregeling is in oprichting en voldoet in 2017 aan de hiertoe gestelde eisen. Externe beroepszaken Uitgesplitst naar soort extern beroep/ klacht:

Soort Leerlingen/ouders Personeel Totaal

Vertrouwenspersoon GGD

Vertrouwenspersoon GIMD 1 1

Klachten LKC 1 1

Totaal 1 1 2

Personeel: Vanuit het personeel is er sprake van 1 klacht jegens bejegening. Het probleem is onderling opgelost. Leerlingen/ouders: Vanuit de ouders is er 1 klacht ingediend bij de LKC. Deze klacht had betrekking op pestgedrag. Uitspraak: de directie had de klacht sneller moeten oppakken, alle overige zaken zijn niet ontvankelijk verklaard.

13

Vergelijking voorgaande jaren In 2016: 2 klachten ingediend. In 2015: 7 klachten ingediend. In 2014: 6 klachten zijn ingediend. In 2013: 2 klachten zijn ingediend. In de rechtbank van Den Haag is door een groep ouders een rechtszaak aangespannen. De stichting werd door de rechter in het gelijk gesteld.

14

4 Kwaliteit onderwijs

4.1 Inleiding

De leidende thema’s vanuit het bestuursakkoord tussen OCW en de PO-Raad zijn opgenomen in het strategisch beleidsplan 2015 – 2019 van de Sophia Stichting.

1. Talentontwikkeling door uitdagend onderwijs, waaronder een onderzoek naar gepersonaliseerd leren, een nieuw ICT beleidsplan en opleiden in de school.

2. Brede aanpak van duurzame onderwijsontwikkeling, waaronder het basisarrangement en betere resultaten, een nieuw instrument voor kwaliteitszorg, het vernieuwde inspectiekader, het veiligheidsbeleid en het Samenwerkingsverband PO Duin- en Bollenstreek.

3. De professionele scholen, waaronder de oprichting van de Sophia Academie en het aanbod. 4. Doorgaande ontwikkellijnen, waaronder de totstandkoming van twee scholen die werken volgens

het concept van integrale kindcentra (IKC) in Lisse en Hillegom, de overgang PO-VO, de specifieke aandachtsgebieden techniekonderwijs en het cultuuraanbod en de taalklassen op de Victorschool in Noordwijkerhout.

4.2 Talentontwikkeling door uitdagend onderwijs

Gepersonaliseerd leren Het initiatief om gepersonaliseerd leren hoog op de agenda te zetten heeft inmiddels geleid tot verschillende ontwikkelingen op bijna alle Sophiascholen. Inmiddels nemen 14 scholen deel aan de methode Snappet. Daarnaast zijn er op verschillende scholen al ontwikkelingen gaande die in voorbereidende zin van belang zijn, zoals kindgesprekken met als onderwerp de eigen leerroute. Het onderzoek naar gepersonaliseerd leren is bijna afgerond en biedt een stapsgewijze aanpak van de route naar gepersonaliseerd leren vanuit een bestaande situatie. Het ICT beleidsplan Het concept ICT beleidsplan is inmiddels op hoofdlijnen gereed. Belangrijk daarbij is de financiële onderlegger, die binnen het hoge ambitieniveau vanuit het Strategisch Beleidsplan gerealiseerd zal moeten worden in relatie met de financiële mogelijkheden voor de komende jaren. Het ICT beleidsplan 2017 – 2020 zal zich enerzijds richten op de onderwijsinhoudelijke component op de verschillende lagen (school en de visie op leren, de leerkrachtvaardigheden en het curriculum van de leerling) in het kader van de toekomstige ontwikkelingen (21th century skills en de agenda uit Onderwijs 2032) en anderzijds het noodzakelijke voorzieningenniveau op de werkvloer. Opleiden in de school Met de Hogeschool Leiden is een convenant gesloten rond het project Opleiden in de School. Studenten kunnen dan in hun 4-jarige opleiding stage lopen op gekwalificeerde Sophiascholen. De deelnemende scholen moeten daarvoor in het komend schooljaar via de HSL mentoren laten opleiden. Dit traject gaat ook gelden voor de verkorte opleiding van de PABO. Een aantal scholen binnen de Sophia Stichting heeft aangeboden om deel te nemen aan dit project.

4.3 Brede aanpak door duurzame onderwijsontwikkeling Basisarrangement en goede resultaten In 2016 hebben 22 Sophiascholen een basisarrangement behaald. Eén school is als zwak beoordeeld, hierbij zijn direct maatregelen genomen en is een verbeterplan opgesteld. In 2017 wordt de school, volgens afspraak, opnieuw beoordeeld door de onderwijsinspectie. Citoresultaten De scores van de Eindtoets van Cito liggen boven het landelijk gemiddelde.

15

Resultaten Cito-Eindtoets op stichtingsniveau: 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

535,7 535,8 535,6 535,9 535,7 535,5 535,7 Het landelijk gemiddelde van de Cito score in 2016 was 534,9. In september 2016 zijn in een bijeenkomst van directies en ib-ers de stichtingsbrede resultaten van het schooljaar 2015 – 2016 besproken. In de halfjaarlijkse gesprekken met de scholen komen naast de analyse en de beoordeling van de resultaten en de daaruit voortvloeiende acties, de voortgang van de schoolontwikkeling, de veiligheid op school en de ondersteuningsvragen aan de orde. Gebleken is dat 4 scholen behoefte hadden aan een diagnose van hun schoolcultuur. Daartoe is een externe partij ingezet ter ondersteuning. Kwaliteitszorg Het cyclisch continuüm van het kwaliteitssysteem van de Sophia Stichting is aan herijking toe. In het kader van het voornemen tot fusie met PCPO zal dit thema nader bezien worden. Schoolbezoeken In 2016 hebben op alle scholen 3 gesprekken plaatsgevonden met de directies (en eventueel ib-ers) over de voortgang op de scholen. Tevens is de periode juli –september een start gemaakt met het managementoverleg tussen de directeur en het CvB/Bovenschools directeur. In dit gesprek werd het afgelopen schooljaar geëvalueerd en werden de managementafspraken voor het nieuwe schooljaar afgesproken en vastgelegd. Inspectiebezoeken en opbrengsten/resultaten Er zijn in 2016 inspectieonderzoeken geweest op de Springplank, de Kinderburg, de Startbaan en de Overplaats. Op de Jozefschool vond een tussentijds gesprek plaats in het kader van het verbetertraject. Alle scholen van de Sophia Stichting, behalve de Jozefschool in Hillegom, beschikken op dit moment over een basisarrangement. Veiligheidsbeleid Ten behoeve van het schoolklimaat en de veiligheid hebben alle scholen de afspraken vanuit het GGD-traject uitgevoerd en geïmplementeerd. Incidenten en calamiteiten met betrekking tot kinderen in de schoolomgeving worden vanaf 2016 ook gemeld bij het centraal bureau om ook op bestuursniveau een en ander te kunnen monitoren. Samenwerkingsverband Duin- en Bollenstreek PO De eerste twee jaar van het nieuwe samenwerkingsverband PO zitten er op en er zijn de nodige zaken veranderd. De middelen voor het regulier basisonderwijs zijn gestegen in 2016/2017. Dit betekent dat het bedrag voor (basis-) ondersteuning naar € 100,- per leerling gaat. Voor de aanvullende ondersteuning en het realiseren van intensievere arrangementen is een bedrag van € 35,- per leerling beschikbaar. Voorheen kregen geïndiceerde leerlingen een “rugzak” of een indicatie “meer handen in de klas”.

4.4 Professionele scholen

Het scholingsaanbod De Sophia Academie is in 2016 van start gegaan met een beperkt aanbod van cursussen en workshops voor de leerkrachten van groep 1 t/m 8. De nadruk ligt op lezen, taal en dyslexie, omdat deze thema’s op de meeste scholen speerpunten zijn. De bijeenkomsten worden goed bezocht, inmiddels door bijna 250 deelnemers in totaal. Een Professionele Leer Gemeenschap (PLG) Voortgezet Taal Lezen werd door leerkrachten georganiseerd vanuit voorbeelden van “good practice” met ca. 70 deelnemers. Daarnaast hebben ca. 30 representanten vanuit 7 scholen zich projectmatig bezig gehouden met een gesubsidieerd traject vanuit het project Wetenschap en Techniek. Tijdens 4 cursusmiddagen hebben de scholen in het

16

kader van ontdekkend en ontwerpend leren voorbereidingen getroffen voor het maken van een aanbod in de eigen school.

4.5 Doorgaande ontwikkelingen

In 2016 kwam er duidelijkheid over de financiering van de bouw van een integraal kindcentrum (IKC) in Lisse. In Hillegom is ook een voornemen te komen tot IKC.

In het kader van het PO-VO traject zijn vanuit het samenwerkingsverband heldere afspraken gemaakt over de overgang naar het VO.

Er is in 2016 een start gemaakt met het in kaart brengen van de voorwaarden van het programma techniek en cultuur.

In 2014 is gestart met de taalklassen op de St. Victor in Noordwijkerhout. In 2016 is de overeenkomst geëvalueerd en zijn nieuwe kaders afgesproken tussen de deelnemende besturen en gemeenten. Daarnaast zijn activiteiten ondernomen om te komen tot een regionale afstemming van schoolbesturen en alle gemeenten in de regio D&B.

4.6 ICT

Taakgroep ICT De taakgroep ICT bestaat uit een vertegenwoordiging van alle geledingen binnen de Sophia Stichting en heeft zich in 2016 voornamelijk op de onderwijsinhoudelijke doelen gericht. De focus lag met name op:

standaardisering, uniformering en centralisering t.a.v. aanschaf en organisatie van middelen, onderhoud en beheer, servicecontracten en toepassingen (internet, e-mail, websites).

het ontwikkelen van een toekomstvisie t.a.v. inzet en gebruik van ICT. Met name gepersonaliseerd leren en de 21th century skills stonden centraal.

onderzoek en advies, waaronder de bruikbaarheid van nieuwe middelen.

innovatie.

implementatie van nieuwe, met name onderwijsinhoudelijke toepassingen.

aansturing en borgen van continuïteit.

kennisdeling en activering van de ICT-coördinatoren.

het monitoren van de ICT-inzet op de scholen.

het opstellen van een ICT-beleidsplan op stichtingniveau.

implementatie van de Europese aanbestedingen Netwerkbeheer en Hardware.

voorbereiding van 2 studiedagen voor de ICT-ers. Professionalisering

In verband met het gebruik van de aanwezige digiborden zijn ook dit jaar weer inspiratieworkshops en workshops op maat georganiseerd. We hebben het implementatietraject voor de Prowise bordsoftware doorlopen. Per school zijn twee ICT-ers / leerkrachten opgeleid en hebben een train-de-trainers traject gevolgd, waardoor implementatie op schoolniveau efficiënt kan plaatsvinden.

Tijdens de twee studiemiddagen voor de ICT-ers is aandacht geschonken aan 21th Century Skills, Visieversneller, Vier-in-balans model, Snappet, gepersonaliseerd leren en lopende zaken op de scholen.

Voor Esis zijn er diverse bijeenkomsten georganiseerd voor de ib-ers i.v.m. de nieuwe mogelijkheden binnen het groepsplan.

Voor Snappet zijn er diverse basistrainingen georganiseerd voor de leerkrachten en is er een aparte training voor de ib-ers en directies georganiseerd. Tevens zijn er t.b.v. Snappet op diverse scholen inspiratieworkshops georganiseerd.

MOO 2.0 (Mijn Omgeving Online) is op alle scholen uitgerold. Alle teams hebben een teamtraining gehad. Alle ICT-ers hebben een aparte beheertraining gevolgd.

Leerlingvolgsysteem Esis B Negentien scholen gebruiken inmiddels de module Esis Schoolrapport. Er is een bestuursarrangement afgesloten. Er is een bestuurscontract afgesloten voor de module Groepsplannen. Inmiddels maken 23

17

scholen gebruik van deze module. In 2016 zijn er verschillende bijeenkomsten voor directies, ib-ers en leerkrachten georganiseerd. Het gebruik maken van SCOL (sociale competentie observatie lijst) heeft een enorme toename doorgemaakt. Inmiddels maken hier 19 scholen gebruik van. Ook hiervoor is een bestuurscontract afgesloten. Alle leerkrachten die toetsgegevens, registraties, schoolrapporten of groepsplannen in Esis invoeren, hebben verplicht deelgenomen aan de daarvoor georganiseerde bijeenkomsten. Voor SCOL zijn er geen stichtingbreed georganiseerde bijeenkomsten. Internetverbinding Inmiddels hebben 22 van 23 scholen een professionele wifidekking. De toename van het gebruik van webbased software en multimedia online, Snappet en de toename van BYOD vereisen een snelle internetverbinding. ICT-hardware ICT hardware wordt besteld bij Heutink conform de Europese aanbesteding, die in 2015 heeft plaatsgevonden. In 2016 is de aanbesteding van het Netwerkbeheer afgerond; de implementatie heeft plaatsgevonden. Ook het netwerkbeheer ligt bij Heutink.

Alle scholen maken inmiddels gebruik van Outlook uit het Office 365 pakket, de cloudversie van Microsoft. Heutink-ICT heeft het onderhoud en beheer van deze mailservice toegevoegd aan het bestaande servicepakket. De scholen hangen als 23 losse domeinen in het netwerk. Dit is echter niet wenselijk. In 2017 wordt onderzocht wat er nodig is om allemaal vanuit 1 domein te werken. Ouderportals 18 Sophiascholen werken met het communicatieplatform Schoudercom. De Startbaan heeft aangegeven ook met Schoudercom te gaan werken. De inrichting hiervan vindt in het voorjaar van 2017 plaats. 3 scholen werken met het systeem MijnSchoolinfo, 1 school heeft gekozen voor Digiduif. Snappet Inmiddels werken er 14 scholen in diverse groepen met Snappet. In 2016 is een flink aantal trainingen in company georganiseerd; zowel basis-verdieping als trainingen voor de ib-ers. Twaalf scholen zijn halverwege 2016 overgestapt op de nieuwste versie. In deze 3.0 versie is het niet alleen mogelijk om de methode te volgen, maar tevens te werken met SLO-doelen of de eigen leerlijn. Speerpunten voor 2017

1. Beleid rond Privacy/Datalekken ontwikkelen en de implementatie richting de scholen verzorgen. 2. Realiseren van 1 office 365 omgeving en de implementatie hiervan. 3. Monitoren implementatie Prowise software. 4. Verdere implementatie van de Snappet tablets op de verschillende scholen. Organiseren van

diverse trainingen. Verkennen mogelijkheden scholing Snappet d.m.v. de Sophia Academie. 5. Verdere implementatie van nieuwe onderdelen in Esis. 6. Organiseren 2 nieuwe studiebijeenkomsten voor de ICT-ers. 7. Uitwerken beleidsplan ICT op schoolniveau en start implementatie hiervan. 8. Uitrol en implementatie vernieuwd Intranet / Office 365

4.7 Identiteit

Algemeen Op alle scholen is de beleidsnotitie gepresenteerd, uitgelegd en van suggesties voorzien. De beleidsmedewerker identiteit is hier vervolgens over in gesprek gegaan met directies en centrale identiteits- coördinatoren (CIC-ers). Vragen die hierbij ontstonden zijn: Hoe kunnen we de kernwaarden borgen, hoe maken we ze zichtbaar en hoe leven we ze voor? Dit proces zal voortgezet worden in 2017.

18

CIC De coördinatoren kwamen in 2016 tweemaal bijeen; hier werden ervaringen, ideeën en suggesties uitgewisseld. De CIC-er droeg, in samenspraak met de directie, er zorg voor dat identiteit op de agenda werd gezet. Op sommige scholen is al werk gemaakt van de verbinding tussen diverse disciplines, zoals de Kanjertraining, Lentekriebels, thema’s uit de methodes en de kernwaarden van onze stichting. De lijnen tussen de CIC-ers zijn kor, waardoor advies makkelijk wordt uitgewisseld scholen elkaar versterken op het gebied van identiteit. Pascor Pascor, het overlegorgaan van identiteitsbegeleiders, is in 2016 zeven keer bijeen geweest. In september is gestart met een studiedag en daarnaast was er nog uitwisseling van ervaringen, casussen en good practice. Ook wat er landelijk speelde kwam ter sprake. Deze bijeenkomsten worden als zeer nuttig ervaren. De bisschoppelijk gedelegeerde, mevrouw Liesbeth Stalmeier, heeft een van de bijeenkomsten bijgewoond.

19

5 Facilitaire Zaken

5.1 Algemeen

Op huisvestingsgebied lag de focus dit jaar bij de voorbereidende nieuwbouw van een tweetal scholen volgens het concept integrale kindcentra (IKC) en enkele verbouwingsplannen. Daarnaast heeft het Facilitair Management informatie systeem (FMIS) in 2016 een eerste professionalisering- en digitaliseringsslag doorlopen. In 2017 wordt dit systeem geïmplementeerd.

5.2 Nieuwbouw, verbouw, renovatie-/revitalisatie

Nieuwbouw IKC-Lisse (Josephschool) In 2016 is het definitief ontwerp voor de bouw van een Integraal Kindcentrum op het terrein naast de Josephschool gereed gekomen. Door de Flora en Fauna wetgeving en herziening van het te ontwikkelen terrein is er een vertraging opgelopen in de planning t.a.v. de startbouw. Met de gemeente zijn gesprekken gevoerd over de herijking van het investeringsbudget, welke is toegekend. De naastgelegen bestaande gymzaal wordt voor 7 jaar geëxploiteerd door de Sophia Stichting en SKOL. Nieuwbouw IKC-Hillegom (Jozefschool/Leerwinkel) In 2016 hebben gesprekken plaatsgevonden met de gemeente Hillegom over de mogelijkheden voor de bouw van een fusieschool op de huidige locatie van de Leerwinkel of een alternatieve locatie. In samenwerking met de gemeente en de fusiescholen is onderzocht of de ontwerptekeningen van IKC-Lisse als onderlegger gebruikt kunnen worden voor het IKC-Hillegom. De definitiefase is afgerond en de budgetbepaling heeft plaatsgevonden. Eind december is er een Tender gestart tussen een zestal kinderopvangorganisatie om tot een geschikte IKC-partner te komen. Revitalisatie Springplank De revitalisatie van basisschool de Springplank is in februari 2016 opgeleverd. De financiële afronding van de Springplank heeft plaatsgevonden, in overleg met de gemeente Teylingen. Servicepunt Egelantier In de Egelantier is in goed overleg met de gemeente en de Bibliotheek Bollenstreek een kantoorruimte verbouwd tot een bibliotheekservicepunt. Dit is in oktober in gebruik genomen. Prinsenhof Met de gemeente zijn gesprekken gevoerd over het lokalentekort van de Prinsenhof voor de korte en langere termijn. Er is een verzoek ingediend om een 18e lokaal op de zolder te mogen realiseren. In de zomervakantie zijn 108 zonnepanelen geplaatst op het dak van de van de Prinsenhof. Voor de zonnepanelen is een SDE+ subsidie toegekend.

5.3 Contractmanagement

De basis is gelegd voor de invoering van het contractmanagement in FMIS. De inventarisatie en invoer van de facilitaire contracten is grotendeels gereed.

Europese aanbesteding multifunctionals De Europese aanbesteding van de multifunctionals is gegund aan Ricoh Nederland. Op alle scholen zijn de apparaten geïnstalleerd en geïmplementeerd. Met de gunning is een besparing gerealiseerd tot 75% ten opzichte van het oude contract.

Verhuurcontracten Er is een modelhuurovereenkomst en een rekenmodel ingevoerd om een kostendekkende huurprijs vast te stellen, op basis van de materiële vergoedingen ontvangen vanuit de Rijksoverheid.

20

Schoonmaakcontracten De schoonmaakprestaties blijven Sophia breed zorgelijk. Diverse gesprekken en verbeteracties hebben onvoldoende geleid tot het gewenste resultaat. Met de afloop van het schoonmaakcontract in april 2018 is de facilitaire afdeling in samenspraak met het klein-DO begonnen met een onderzoek naar alternatieve schoonmaakpartijen en andere constructies. In de zomervakantie is het vloerenonderhoud uitgevoerd.

5.4 Meerjarenonderhoudsplanning

Begin 2016 is het meerjarenonderhoud geanalyseerd. In verband met de tijdelijke uitval van de Facilitair Manager en de onderzoeken betreffende PCPO-DB is de aanbesteding hiervan uitgesteld tot 2017.

5.5 Beheerstichtingen en VVE’s (vereniging van eigenaren)

VVE Boechorst (Montessori) Met de gemeente wordt naar een oplossing gezocht t.a.v. het slechte binnenklimaat en de problematiek rondom de zonwering.

VVE Cluster (Antonius) Er zijn gesprekken opgestart met de gemeente Teylingen om het beheer van de VVE en het

gebouw beter te organiseren.

Beheerstichting Nassaupark (Willibrord) Er is een onderzoek gestart naar de oorzaak en oplossing van een hardnekkig legionellaprobleem. Deze wordt mede veroorzaakt door het niet of onvoldoende gebruiken van de douches van de gymzaal.

21

6 HR

6.1 Algemeen

De afdeling HR heeft zich in 2016 gefocust op de juiste inzet van de formatie en de verdere implementatie van de 40-urige werkweek. Daarnaast is er aandacht geweest voor het leggen van een goede basis. De HR gegevens in het software programma AFAS waren niet actueel of volledig, waardoor het leveren van goede managementinformatie niet goed mogelijk was. De basis is voor een groot deel op orde en wordt in 2017 versterkt. De ontwikkelingen van de Sophia Stichting in 2016 hebben een behoorlijke impact gehad op personeelsleden, waardoor de zorg voor het personeel en de ondersteuning van de directeuren veel aandacht heeft gevraagd van de afdeling HR. Naast deze zaken hebben de medewerkers HR vooral hun focus gehad op alle lopende zaken.

6.2 Formatie

De formatie is door het invoeren van de 40-urige werkweek per 1-1-2016 in een vlot tempo op orde gekomen. De formatie werd op de scholen efficiënter ingezet. Leerkrachten met een hogere werktijdfactor dan de werktijdfactor die bij hun beschikbaarheid hoorde zijn in de daardoor ontstane ‘terugkomdagen’ ziektevervanging binnen de eigen school gaan opvangen. Buiten de eigen vervangingspool zijn er dan ook geen extra leerkrachten meer ingehuurd. Voor aanvang van het schooljaar 2016-2017 is de formatie op de scholen conform de begroting ingezet en heeft er een noodzakelijke verschuiving van formatie tussen de scholen (vacatures) en naar de vervangingspool plaatsgevonden. De voornaamste reden was de boventalligheid, waarvan sprake was op een aantal scholen. Door onvoorziene natuurlijke uitstroom zijn er gedurende het jaar op meerdere momenten vacatures ontstaan die in 2016 allemaal naar tevredenheid zijn ingevuld. Het aantal FTE per 31 december 2016 bedroeg 348,4. Verdeling FTE’s per functiegroep per 31 december 2016:

Verdeling FTE 31-12-2016 Verdeling %

Directie 27,14 8%

Onderwijsgevend Personeel 295,20 85%

Onderwijs Ondersteunend Personeel 26,06 7%

Totaal 348,40 100%

22

De leeftijdsopbouw van de formatie op basis van het aantal leerkrachten per 31 december 2016 is:

leeftijdscategorie Aantal fte % verdeling

0-25 27,90 9,4%

26-35 72,16 24,4%

36-45 49,69 16,8%

46-55 55,67 18,8%

56-60 44,87 15,2%

61-100 45,84 15,5%

Eindtotaal 296,13 100,0%

6.3 Verzuim

Het verzuimpercentage bij de Sophia Stichting is gemiddeld over het jaar 2016 5,6% (landelijk gemiddelde over 2015 6,3%). In 2016 is er veel aandacht gegeven aan de langdurige verzuimdossiers. HR vervulde daarmee een ondersteunende rol voor de directeuren bij soms zeer complexe verzuimdossiers. Daarnaast is er aandacht geweest voor preventief en kortdurend verzuim. Eind 2016 is het verzuimbeleid met positief advies van de GMR vastgesteld en de implementatie hiervan zal in 2017 plaatsvinden.

Gemiddeld Verzuim 2016 5,6%

5,5 5,7 5,3 5,6

4,3 4,7 4,7 4,7 5,2 6,0

7,6 7,7

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12

Verzuimpercentage per periode

VP

5,5 5,7 5,3 5,6

4,3 4,7 4,7 4,7 5,2

6,0

7,6 7,7

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12

Verzuimpercentage onderverdeeld in duurklassen per periode

0 t/m 7 8 t/m 14 15 t/m 42 43 t/m 365 > 365

23

6.4 Voorziening langdurig verzuim

In 2016 is een voorziening voor langdurig verzuim opgenomen. Dit betreft een voorziening voor medewerkers die momenteel door omstandigheden niet werkzaam zijn binnen de stichting en naar verwachting niet meer terugkeren in het arbeidsproces bij de Sophia Stichting. De hoogte van de voorziening bedraagt € 100K.

6.5 Strategisch HR beleid

Het strategisch HR beleid stond voor 2016 op de agenda. Er is aandacht besteed aan een aantal beleidsstukken die gezien de ontwikkelingen in de organisatie prioriteit moesten krijgen. Denk hierbij aan het beschrijven van verzuimbeleid, beleid rondom formatieverdeling, HR processen en verschuivingen tussen scholen en de vervangingspool. De meerjarenpersoneelsplanning, de kwaliteitskaart, levensfasebewust personeelsbeleid en mobiliteitsbeleid zijn door de ontwikkelingen en alle verschuivingen binnen de Sophia Stichting uitgesteld.

6.6 Beheersing en ontslag

De geldende wet en regelgeving wordt gevolgd bij ontslagprocedures. Daarnaast vindt er controle plaats op naleving van de regelgeving. Er is in 2016 1 ontslagvergoeding uitgekeerd.

6.7 Sophia Academie

De Sophia Academie is in het najaar van 2016 low profile van start gegaan met het uitrollen van een taaltraject die over meerdere maanden loopt. Dit traject bestaat uit door het lerarenregister gevalideerde trainingen en workshops. Het taaltraject is extern ingekocht. De inventarisatie van de binnen de Sophia Stichting aanwezige kennis en de daaraan gekoppelde behoefte van de medewerkers krijgt echter ook steeds meer vorm. Eind 2016 is er tussen een aantal stichtingen in de Duin- en Bollenstreek een werkgroep HR opgestart om ook van dit netwerk en de daar aanwezige kennis gebruik te kunnen maken.

6.8 Functiemix

De functiemix op basis van het aantal leerkrachten is in 2016:

Leraarschaal Aantal FTE % verdeling

Leraarschaal LA 237,16 80,1%

Leraarschaal LB 58,97 19,9%

Eindtotaal 296,13 100 %

(Doelstelling OCW 40% LB)

24

7 Financiële positie en resultaten in 2016

7.1 Kengetallen

De financiële prestaties van de Sophia Stichting typeren zich met een aantal kengetallen.

Door het positieve resultaat dat is gerealiseerd over het jaar 2016 zijn de kengetalen verbeterd. In de jaren 2015 en 2014 zien we een achteruitgang t.o.v. 2013. Dit wordt veroorzaakt door het negatieve resultaat dat is gerealiseerd in die jaren. Budgetbeheer: rentabiliteit, huisvestingsratio en liquiditeit De rentabiliteit is positief (1,94%), dat wordt veroorzaakt door het positieve resultaat dat is gerealiseerd in 2016. Dit kengetal valt binnen de signaleringsgrens (0% en 10%). Huisvestingsratio; 8,28% van de totale lasten bedraagt huisvestingskosten, inclusief afschrijvingskosten gebouwen. Dit blijft binnen de norm van 10%. De liquiditeit (1,77) is gestegen ten opzichte van vorig jaar. De liquiditeit ligt boven de signaleringsgrens (0,75). Er is voldoende liquiditeit om op de korte termijn schulden te voldoen. Vermogensbeheer: solvabiliteit en weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen (eigen vermogen verminderd met materiële vaste activa) is in 2016 verbeterd t.o.v. van voorgaande jaren. Dit wordt veroorzaakt door het positieve resultaat over 2016 en de verrekening van de investeringssubsidies met de materiele vaste activa. De norm bedraagt 5% De maatregelen die in 2015 en 2016 zijn genomen om het weerstandsvermogen weer op te bouwen, hebben effect gehad. Dit wordt zichtbaar door het gerealiseerde resultaat in 2016. De verwachting is dat dit weerstandvermogen verder zal toenemen in de jaren 2017, 2018 en 2019. Het totale vermogen is met 9% gestegen als gevolg van het positieve resultaat. Het eigen vermogen is met 12% gestegen. De solvabiliteit is uitgekomen op 51,45%. Dit is ruim voldoende (ondergrens 20% ). De ratio’s voldoen aan de norm met uitzondering van het weerstandsvermogen. De ingezette maatregelen hebben tot gevolg dat de financiële positie van de Sophia Stichting is verbeterd naar een financieel gezond niveau. Het weerstandsvermogen moet nog verder verbeteren. Hiervoor zijn maatregelen meegenomen in de begroting 2017 en de meerjarenbegroting voor 2018 en 2019.

Formule Toelichting Norm 2016 2015 2014

Budgetbeheer Rentabiliteit Resultaat / totaal baten Resultaat t.o.v baten 0 % tot 10% 1,94% -5,01% -4,70%

Huisvestingsratio

HV lasten + afschrijving

gebouwen / totale lasten

De huisvenstingskosten en

afschrijving gebouwen in een % van

de totale lasten 10% (max) 8,28% 7,99% 6,84%

Liquiditeit

Vlottende activa / kort

lopende schulden

Of de oraganisatie op korte termijn

aan haar verplichtingen kan

voldoen 0,75 1,77 1,10 1,56

Vermogensbeheer Solvabileit EV / TV

Mate waarin de organisatie instaat

is om een financieel te kort op te

vangen

minimaal

20 % 51,45% 51,00% 63,00%

Weerstandsvermogen

EV minus materiele vaste

activa / Rijksbijdragen

De mate waarin de risico's

opgevangen kunnen worden 5% 4,00% -2,20% 3,40%

Financiele kengetallen

25

Weerstandsvermogen en risicomanagement Sophia Stichting Om het benodigde weerstandsvermogen te bepalen, is bij het opstellen van de meerjarenbegroting 2017-2019 een risicoanalyse opgesteld van concrete en berekende risico’s die niet afgedekt worden door voorzieningen. Het betreft risico’s op het gebied van leerlingen, personeel en organisatie, huisvesting, bekostiging en kwaliteit van onderwijs. Met de risicoanalyse is bepaald welk vermogensniveau nodig is om de risico’s van de komende drie jaar af te dekken. In de berekening wordt niet alleen de financiële impact, maar ook de kans bepaald wanneer het risico zich voordoet. Het benodigde weerstandsvermogen op basis van de risicoanalyse is per 31 december 2016 niet voldoende om toekomstige risico’s op te vangen (2017-2019 ad € 1.891K). Het weerstandsvermogen bedraagt momenteel € 1.127K. Maatregelen zijn genomen om het weerstandsvermogen te verbeteren. In 2018 wordt verwacht dat het weerstandsvermogen weer voldoende groot is om risico’s op te vangen. De Sophia Stichting kent de volgende risico’s : 1. Risico’s t.b.v. organisatie en financiën:

- daling van de leerlingenaantallen - bekostiging taalklassen - opheffen en fuseren van scholen - afschaffing – verlaging vergoeding gemeentes

2. Risico’s t.a.v. personeel: - opbouw flexibele schil - hoger ziekteverzuim - dreigend leraren tekort - wet werk en zekerheid

3. Risico’s t.b.v. Onderwijs en Kwaliteit: - kwaliteitsissue ’s

4. Fiscale risico’s: - VPB plicht - Horizontaaltoezicht

5. Overige risico’s t.a.v. de organisatie: - eigenbijdrage nieuwbouw / revitalisatie - nieuwbouw en revitalisatie komen niet overeen met de datum van de geplande nieuwbouw het meerjarenonderhoudsplan. - beperkt budget voor ICT investeringen - meldplicht datalekken

In 2016 is het interne risicobeheersingssysteem verder ontwikkeld. In de planning & control cyclus wordt maandelijks en per kwartaal gerapporteerd, zowel op financiële als niet-financiële indicatoren. Tevens worden per kwartaal financiële prognoses opgesteld, welke worden besproken in het directieoverleg en in de auditcommissie van de RvT. Het interne risicobeheersingssysteem van de Sophia Stichting en de risicoanalyse zijn verder toegelicht in hoofdstuk 10 (Continuïteit) dat bestaat uit:

De planning- en controlecyclus

Administratieve organisatie

Risicomanagement

7.2 Publiek/privaat vermogen

Het eigen vermogen van de Sophia Stichting is volledig publiek vermogen.

26

7.3 Analyse van het resultaat 2016

Sophia Stichting sluit het verslagjaar af met een positief resultaat van € 552 K.

Baten

Realisatie Begroting Realisatie

2016 2016 2015

x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

(Rijks)bijdragen OCW 27.397 26.877 26.596

Overige overheidsbijdragen 310 267 353,268

Overige baten 725 757 759

Totaal baten 28.432 27.900 27.709

Lasten

Personele lasten 22.579 22.936 23.651

Afschrijvingen 931 963 941

Huisvestingslasten 2.266 2.074 2.190

Overige materiële lasten 2.099 1.992 2.320

Totaal lasten 27.876 27.965 29.102

Saldo baten en lasten 556 -65 -1.394

Saldo financiële baten en lasten -5 -1 4

Exploitatieresultaat 552 -66 -1.389

Hieronder volgt een toelichting op de verschillende posten in de winst- en verliesrekening. Rijksbijdragen De rijksbijdragen zijn hoger dan begroot. Dit heeft verschillende oorzaken; de personele bekostiging is bijgesteld in november 2016. Dit is gedaan met terugwerkende kracht voor het schooljaar 2015/2016 en 2016/2017. Ook zijn de inkomsten van de taalklassen (bekostiging eerste opvang vreemdelingen en maatwerk), de groeibekostiging voor personeel (€120K) en materieel (80K) hoger en de bijdrage voor de prestatiebox hoger (€ 113K). 2016 vs 2015 De rijksbijdragen zijn in het jaar 2016 hoger dan in 2015. Dit wordt veroorzaakt door de bijstelling van de personele bekostiging in november 2016 maar ook door groeibekostiging voor personeel en materieel door instroom leerlingen in schooljaar 2015-2016. Daarnaast is er voor de taalklassen aanvullende maatwerksubsidie ontvangen. Overige overheidsbijdragen Dit betreft met name de gemeentelijke vergoedingen voor schoolbegeleiding en vakleerkrachten en de bijdrage van 5 gemeentes in de taalklassen. De opbrengsten wijken af van de begroting. Dit wordt veroorzaakt door extra subsidie die is ontvangen in 2016 voor het jaar 2015 (€ 30K).

27

2016 vs 2015 De overige overheidsbijdragen zijn in 2016 lager dan 2015, er zijn minder gelden ontvangen voor zorgleerlingen. Overige baten Dit betreft met name opbrengsten verhuur, detachering, sponsoring, vrijval investeringssubsidies, ouderbijdragen (TSO) en andere bijdragen van derden. De hogere opbrengsten t.o.v. de begroting komen door hogere opbrengsten , hogere ouderbijdragen/ TSO en door het niet begroten van de vrijval investeringssubsidies (€ 65K). Hier tegenover staat dat een aantal opbrengsten lager uitvallen. 2016 vs 2015 De overige baten zijn in 2016 hoger dan 2015. Dit wordt veroorzaakt door de opbrengsten van de TSO. Hier staan ook hogere kosten tegenover. Personele lasten De afwijking in de personeelslast t.o.v. de begroting (€ 386K) wordt veroorzaakt door minder inzet van formatie vanaf augustus 2016 dan begroot. Daarnaast is het gehele jaar de vacature van de 2e bestuurder niet ingevuld. Ook zijn er meer ZW gelden van het UWV ontvangen. De externe inhuur is daar waar mogelijk geprobeerd te beperken. Echter door de omstandigheden (verloop personeel en inzet deskundige onderzoeken ) is het noodzakelijk geweest om voor een aantal functies gebruik te maken van interim personeel waaronder; Controller, Financieel medewerker en Salarisadministrateur. Dit heeft voor extra personeelskosten gezorgd. 2016 vs 2015 De daling van de personeelslasten in 2016 ten opzichte van 2015 (€ 1.100K) wordt met name veroorzaakt door minder inzet FTE. Het aantal Fte per 1 januari 2016:374,4 per 31 december 2016: 348,4. Daarnaast is er minder extern personeel t.o.v. van 2015 ingehuurd, omdat functies zijn ingevuld met medewerkers in loondienst. Afschrijvingen De vaste activa administratie is in het jaar 2016 volledig bijgewerkt. Er zijn vanaf september 2015 maatregelen genomen om de investeringen tot een minimum te beperken. Deze maatregelen hebben effect. In 2016 heeft inventarisatie van de materiële vaste activa plaatsgevonden. Dit heeft tot gevolg dat een gedeelte van de activa is afgewaardeerd (85K). Daarnaast zijn de investeringen in de taalklassen afgewaardeerd (18K). Huisvestingslasten De huisvestingslasten zijn hoger dan op de begroting (€ 185K). Dit wordt veroorzaakt door een aantal incidentele posten (€ 90K) i.v.m. afrekening van de VVE Boechorst en de beheerstichting Nassaupark. Daarnaast zijn er op alle kostenposten kleine negatieve afwijkingen te zien. 2016 vs 2015 De stijging van de huisvestingskosten t.o.v. van vorig jaar (€ 76K) wordt veroorzaakt door de incidentele posten (€ 90k). Overige instellingslasten Dit betreft o.a. administratie- en beheerkosten, leermiddelen, ICT, reproductie, kosten ouderbijdrage en tussenschoolse opvang. De overige lasten worden overschreden t.o.v. de begroting (€ 102K). Belangrijkste oorzaken zijn de hogere ICT uitgaven (€ 58K) en hogere kosten voor de multifunctionals (€23K).

28

2016 vs 2015 De overige lasten zijn (€ 220K) lager dan vorig jaar. Dit wordt veroorzaakt door extra kosten in 2015 voor juridisch advies, aanbesteding en interim-werkzaamheden. Financiële baten en lasten De financiële baten zijn nagenoeg gelijk aan de begroting en de cijfers van 2015 door een lager saldo liquide middelen en lagere rentepercentages. Resultaat Het resultaat over het jaar 2016 bedraagt € 551.581

7.4 Analyse van de balans per 31-12-2016

31-12-2016 31-12-2015 Mutatie

€ % € % €

ACTIVA

Materiële vaste activa 4.306 41,0 5.073 55,7 -767

Financiële vaste activa 213 2,0 168 1,8 45

Vorderingen 1.738 16,5 1.973 21,6 -235

Liquide middelen 4.246 40,4 1.902 20,9 2.344

10.503 100 9.115 100 1.388

PASSIVA

Eigen vermogen 5.403 51,4 4.852 53,2 552

Voorzieningen 1.711 16,3 1.123 8,3 589

Kortlopende schulden 3.388 32,3 3.141 28,7 247

10.503 100 9.115 100 1.388

Toelichting Balans Materiele vaste activa De investeringen over 2016 bedragen (€ 456 K). De jaarbegroting is (€ 395K). Er is per school 1% van de baten aan investeringen begroot. Niet alle scholen hebben dit budget volledig besteed in het jaar 2016. De werkelijke investeringen wijken af van de begroting 2016. De afwijking wordt veroorzaakt door activa die is aangeschaft met investeringssubsidie, dit is het geval bij schoolpleinen. Ook is er geïnvesteerd in duurzaamheid op de Springplank (€ 51K) en op de Prinsenhof ( zonnepanelen 34K).

€ 1.000

Omschrijving Investeringen Begroting

Gebouwen 51,9 52

ICT 75,4 123

Inventaris en apparatuur 1,0 -

Leermethoden 90,0 93

Meubilair 32,0 93

Overig 120,0 34

Totaal 370 395

29

De investeringen in gebouwen betreffen de investering van (€ 52K) in duurzaamheid nieuwbouw Springplank. De ICT investeringen betreffen met name de vervanging van servers op een aantal scholen. Er is in 2016 geïnvesteerd in leermethodes op een aantal scholen, waaronder de Kinderburg, Springplank, Johannesschool, de Klarinet en de Antonius. De overige investeringen bedragen minder dan € 10K en zijn verdeeld over een aantal scholen en het centraal bureau. Onder de overige investeringen zijn de uitgaven opgenomen voor de zonnepanelen (€ 34k) en de aanleg van schoolpleinen, waaronder het schoolplein van de Overplaats (€ 40 K), de Beekbrug (€ 10K) en de Waaier (€ 30). Voor schoolpleinen is sponsoring binnengehaald. Deze zijn als investeringssubsidies geboekt op de balans onder de materiële vaste activa. Deze subsidies vallen gelijktijdig vrij met de afschrijvingskosten. In 2016 heeft inventarisatie van de materiële vaste activa plaatsgevonden. Dit heeft tot gevolg dat een gedeelte van de activa is afgewaardeerd (85K). Daarnaast zijn de investeringen in de taalklassen afgewaardeerd (18K). Stelselwijziging Er is materiële vaste activa aangeschaft met investeringssubsidies. In de jaarrekening 2015 zijn deze investeringssubsidies bij de overige schulden opgenomen op de balans. In het jaar 2016 zijn deze subsidies gesaldeerd met aanwezige materiële vaste activa. Dit heeft tot gevolg dat de waarde van de materiële vaste activa is gedaald en dat de kortlopende schulden zijn afgenomen. Het bedrag aan investeringssubsidies bedroeg in 2015 € 442K, dit is gecorrigeerd op de begin balans. Financiële vaste activa De post financiële vaste activa bevat de waarborgsommen die betaald zijn voor Snappet (€ 212K). De lening (€14K) die in 2014 is verstrekt aan een kinderopvangorganisatie is in 2016 volledig afgelost. De toename van de financiële vaste activa wordt veroorzaakt door de waarborgsommen die betaald zijn aan Snappet in 2016 (€ 45K). Vorderingen De vorderingen bestaan uit de debiteuren, vorderingen op OCW en overige vorderingen op gemeentes, overlopende activa en een vordering inzake de afrekening van de Boechorst Stichting voor de Montessorischool in Noordwijk. De vorderingen per 31-12-2016 zijn lager dan per 31-12-2015. Dit komt omdat de gemeentes een groot gedeelte van de openstaande vorderingen van 31-12-2015 hebben voldaan in 2016. Daarnaast wordt de ontvangst van de openstaande posten beter gemonitord. Dit heeft tot resultaat dat het saldo van de liquide middelen is toegenomen. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit het saldo per 31-12-2016 van de kassen op de scholen, de ING rekening van de Sophia Stichting en van de Rabobankrekening van de Sophia Stichting, zowel van de scholen als het centraal bureau.

30

Voorzieningen Er is een aantal voorzieningen opgenomen: personele voorzieningen voor jubilea, spaarverlof en langdurig zieken en de voorziening voor het meerjaren onderhoud. De jubilea voorziening is bijgesteld op basis van het personeelsbestand per 31 december 2016. De voorziening spaarverlof muteert in het jaar 2016 met het opgenomen verlof. Voor langdurig zieken is in het jaar 2016 een voorziening gevormd. Dit betreft een voorziening voor medewerkers die naar alle waarschijnlijkheid niet meer terugkeren in het arbeidsproces bij de Sophia Stichting. Voor de voorziening grootonderhoud geldt dat in 2015 een update van de meer-jaren-onderhoudsplannen is uitgevoerd door een externe partij. Op basis van deze inventarisatie is de dotatie voor grootonderhoud vastgesteld. In 2016 heeft Sophia de update meer-jaren-onderhoudsplannen zelf uitgevoerd. Kortlopende schulden De kortlopende schulden bestaan uit de openstaande crediteuren, belastingen en premies, pensioenen, overige kortlopende schulden en overlopende passiva. De kortlopende schulden nemen af per 31 december 2016. Dit wordt veroorzaakt door de saldering van de investeringssubsidies met de materiële vaste activa (€ 368K).

31

8 Treasury en liquiditeitspositie

De liquide middelen bestaan uit het saldo van de kassen op de scholen en van de Rabobankrekening van de Sophia Stichting, zowel van de scholen als het centraal bureau. De exploitatierekening van de Sophia Stichting is een ING rekening. Deze is gekoppeld aan het schatkist bankieren. Liquide middelen per 31 december 2016 bedragen € 4.245.888. In 2016 is het treasury statuut aangepast naar laatste wet en regelgeving. In vergelijking met voorgaande jaren is het beleid rondom belegen en belenen en derivaten aangepast.

32

9 Begroting 2017

In oktober 2016 is de begroting voor het jaar 2017 door het CvB vastgesteld, evenals de

meerjarenbegroting voor 2018 en 2019. Het afgelopen jaar is er vooral focus geweest op het weer

financieel gezond krijgen van de Sophia Stichting. De komende jaren staan in eerste instantie in het teken

van de verdere implementatie van het strategische beleidsplan en de kwaliteit van het onderwijs.

Daarnaast krijgen de organisatieontwikkelingen en de bedrijfsvoering natuurlijk ook nadere aandacht in de

verdere ontwikkeling. De Sophia Stichting heeft, door de maatregelen genomen in het jaar 2016, de eerste

stappen gezet naar een gezonde exploitatie. De komende jaren worden verdere stappen gezet om

financieel aan te sterken en voldoende eigen vermogen op te bouwen.

Afgelopen jaar zijn de eerste stappen gezet uit het strategisch beleidsplan, dat is opgesteld in 2015. Het

strategisch beleidsplan is de focus op het bestuurlijk handelen voor de komende jaren. Met betrekking tot

de financiën zijn reeds de noodzakelijke maatregelen getroffen. Omdat deze het gewenste effect hebben

gehad, zijn er voor de komende jaren geen extra maatregelen nodig. Bewaking van de ingezette koers is

belangrijk. Verdere versterking van het eigen vermogen is wel noodzakelijk. Daarom bouwen we volgens

plan het eigen vermogen de komende jaren verder op om de continuïteit van de Sophia Stichting te borgen.

De komende jaren wordt, binnen de financiële mogelijkheden, aandacht besteed aan de inhoudelijke

speerpunten vanuit het strategisch beleidsplan. Hiervoor is vanaf het jaar 2017 extra budget vrijgemaakt.

We blijven investeren in het onderwijs met als doel hoogwaardig onderwijs te kunnen blijven bieden.

9.1 Exploitatieresultaat

Het verwachte resultaat voor 2017 is € 280K positief. Het effect van het terugbrengen van het aantal groepen en daarmee gepaarde teruggang in het aantal FTE per schooljaar 2016-2017 wordt in 2017 voor het gehele jaar zichtbaar. Voor 2018 wordt een positief resultaat verwacht van € 344K en voor 2019 van € 326K. Deze resultaten versterken het weerstandsvermogen.

9.2 Investeringen

De investeringen worden in de komende jaren beperkt tot de noodzakelijke uitgaven. De investeringsbegrotingen van de scholen zijn gemaximeerd op 1% van de baten (circa € 288K per jaar). Daarnaast is een bovenschools budget van (€ 30K) opgenomen voor onverwachte uitgaven in bijvoorbeeld ICT middelen. Voor twee scholen is een uitzondering gemaakt op het investeringsbudget.

9.3 Leerlingen

Het aantal leerlingen is in de afgelopen jaren, jaarlijks met ruim 1% afgenomen. Voor de komende jaren wordt een beperkte daling van het leerlingenaantal verwacht. De prognoses zijn gebaseerd op de prognoses van de gemeentes, VKO en de inzichten van de schooldirecteuren. Per 1 oktober 2016 is het aantal leerlingen 5.593. Voor 1 oktober 2017 worden 5.548 leerlingen verwacht.

9.4 FTE

Per schooljaar 2016/2017 is het aantal groepen teruggebracht. Dit in combinatie met het verminderen van ambulante tijd brengt een daling van het aantal FTE op de scholen met zich mee. Deze daling is zichtbaar vanaf het begin van schooljaar 2016-2017 (augustus 2016). In 2017 is het aantal FTE gemiddeld 348,7 en in 2018 gemiddeld 343,9 t.o.v. het gemiddelde aantal fte in 2016 360,62 fte. (fte januari 2016: 374,4 en fte augustus 2016: 344,69).

33

10 Continuïteitparagraaf

10.1 Kengetallen

Realisatie Begroting Begroting Begroting

Norm

2016 2017 2018 2019

eigen vermogen € 5.403 € 5.683 € 6.027 € 6.353

totaal vermogen € 10.503 € 10.585 € 10.591 € 11.295

Solvabiliteit 51% 54% 57% 56%

> 20%

eigen vermogen en voorzieningen € 7.114 € 7.631 € 7.817 € 8.521

totaal vermogen € 10.503 € 10.585 € 10.591 € 11.295

Solvabiliteit (incl voorziening) 68% 72% 74% 75%

> 30%

Huisvestingslasten 2.266 2.148 2.142 2.142

Afschrijvingskosten gebouwen 42 45 42 43

Totale lasten 27.876 27.930 27.493 27.410

max 10%

Huisvestingsratio 8% 8% 8% 8%

vlottende activa € 5.984 € 6.593 € 7.062 € 8.177

kortlopende schulden € 3.389 € 2.954 € 2.774 € 2.774

Liquiditeit 1,77 2,23 2,55 2,95

> 1

resultaat € 551 € 280 € 344 € 326

totale baten € 28.432 € 28.210 € 27.838 € 27.736

Rentabiliteit 2% 1% 1% 1%

> 0%

Personeelslasten € 22.579 € 22.789 € 22.506 € 22.515

Rijksbijdragen € 27.397 € 27.193 € 26.840 € 26.755

85%

Personeelslasten / Rijksbijdragen 82% 84% 84% 84%

eigen vermogen € 5.403 € 5.683 € 6.027 € 6.353

totale baten € 28.432 € 28.210 € 27.838 € 27.736

Weerstandsvermogen 19,0% 20,1% 21,7% 22,9%

10 - 40%

eigen vermogen excl mva € 1.097 € 1.920 € 2.741 € 3.485

rijksbijdragen € 27.397 € 27.193 € 26.840 € 26.755

Weerstandsvermogen excl mva 4% 7% 10% 13%

10%

Toelichting financiële kengetallen De ratio’s zijn in het jaar 2016 verbeterd. In de jaren 2014 en 2015 zijn de ratio’s door de negatieve resultaten achteruit gegaan. De ratio’s voldoen weer aan de norm met uitzondering van het weerstandsvermogen.

34

Vanaf augustus 2015 zijn er maatregelen genomen die er op gericht zijn om de Sophia Stichting weer financieel gezond te maken. Deze zijn geëffectueerd in 2016. Dit blijkt ook uit het positieve resultaat dat is gerealiseerd over 2016. De belangrijkste maatregelen zijn:

Terugbrengen van de personeelslast naar 85% van de rijksbijdrage.

Beperken van de investeringen tot 1% van de baten. Dit zorgt ervoor dat de ratio’s de komende jaren weer verbeteren.

Realisatie Begroting Begroting Begroting

2016 2017 2018 2019

Aantal leerlingen per 1 oktober 2016

5.593 5.548

5.546

5.546

Personele bezetting per 31 december

Bestuur / management (fte) 28,66 28,93 27,35 25,52

Personeel primair proces (fte) 307,31 294,35 290,27 289,79

Ondersteunend personeel (fte) 22,89 21,62 22,12 22,12

Totale personele bezetting (fte) 358,86 344,9 339,74 337,43

Aantal leerlingen / Totaal personeel 15,59

16,09

16,32

16,44

Aantal leerlingen / Onderwijzend personeel 18,20

18,85

19,11

19,14

Telmoment personele bezetting 2016: 31-12-2016. Voor de jaren erna is een gemiddeld aantal FTE weergegeven. Telmoment leerlingen: 1 oktober van het betreffende jaar.

Toelichting personele kengetallen De Sophia Stichting bevindt zich in een krimpregio. Dit zorgt ervoor dat de leerlingenaantallen minimaal afnemen. Op deze lichte daling is het aantal groepen afgestemd en ook het aantal FTE. Daarnaast zijn er maatregelen genomen om de formatie af te stemmen op de bekostiging en is de 40-urige werkweek geïmplementeerd. De daling in formatie is gerealiseerd door de medewerkers die uit dienst zijn gaan door natuurlijk verloop. Dit resulteert vanaf augustus 2016 in een aanzienlijke daling van het aantal FTE, deze zet zich verder door in de jaren 2017,2018 en 2019.

35

10.2 Balans

In € 1000 Realisatie Begroting Begroting Begroting

31-dec-16 31-dec-17 31-dec-18 31-dec-19

Materiële vaste activa € 4.306 € 3.764 € 3.286 € 2.868

Financiële vaste activa € 213 € 228 € 243 € 251

Vorderingen € 1.738 € 1.713 € 1.713 € 1.713

Liquide middelen € 4.246 € 4.880 € 5.349 € 6.464

Totaal activa € 10.503 € 10.585 € 10.591 € 11.295

Eigen vermogen € 5.403 € 5.683 € 6.027 € 6.353

Voorzieningen € 1.711 € 1.947 € 1.790 € 2.168

Kortlopende schulden € 3.389 € 2.954 € 2.774 € 2.774

Totaal passiva € 10.503 € 10.585 € 10.591 € 11.295

Toelichting balans Het balanstotaal neemt toe de komende jaren. Dit wordt veroorzaakt door het resultaat dat wordt behaald in de jaren 2016, 2017, 2018 en 2019. Dit wordt voor een groot deel aangewend ter opbouw van de algemene reserve. Dit heeft tot resultaat dat het eigen vermogen toeneemt en het weerstandsvermogen verbetert. Dit zorgt tevens voor een stijging van de liquide middelen. De materiële vaste activa nemen af de komende jaren. Dit komt omdat de activa volledig zijn afgeschreven en de investeringen zijn gemaximeerd op 1% van de opbrengsten.

36

10.3 Resultaat

In € 1.000 Realisatie Begroting Begroting Begroting

2016 2017 2018 2019

Rijksbijdragen € 27.397 € 27.193 € 26.840 € 26.755

Overige overheidsbijdragen € 310 € 271 € 261 € 258

Overige baten € 725 € 743 € 733 € 720

Financiële baten € 0 € 3 € 3 € 3

Totaal baten € 28.432 € 28.210 € 27.838 € 27.736

Personeelslasten -€ 22.579 -€ 22.789 -€ 22.506 -€ 22.515

Afschrijvingslasten -€ 931 -€ 881 -€ 806 -€ 726

Huisvestingslasten -€ 2.266 -€ 2.148 -€ 2.142 -€ 2.142

Overige lasten -€ 2.099 -€ 2.105 -€ 2.033 -€ 2.020

Financiële lasten -€ 5 -€ 7 -€ 7 -€ 7

Totaal lasten -€ 27.880 -€ 27.930 -€ 27.493 -€ 27.410

Resultaat € 552 € 280 € 344 € 326

Toelichting Winst- en Verliesrekening Door de maatregelen die zijn genomen, is er vanaf 2016 weer sprake van een positief resultaat. Voor de jaren 2017, 2018 en 2019 is een positief resultaat begroot. De uitgangspunten voor de meerjarenbegroting zijn:

De bekostiging is gebaseerd op de leerlingentelling per 1 oktober 2016 en op de leerlingenprognoses van de schooldirecteuren voor de jaren erna.

De personele bekostiging is gebaseerd op de personele bekostiging 2016/2017. Hier is de wijziging van 25 oktober 2016 ter compensatie voor de stijging van de pensioenpremie 1 % per april 2016 verwerkt. De bekostiging voor personeel & arbeidsmarktbeleid en prestatiebox zijn gebaseerd op de beschikking voor 2016/2017.

De materiële bekostiging is gebaseerd op de bedragen die bekend zijn gemaakt voor de materiële bekostiging 2017. Hierin is rekening gehouden met de verhoging van 0,2%.

De bijdragen van het samenwerkingsverband voor passend onderwijs zijn onder de rijksbijdragen opgenomen. Het tarief voor de basisondersteuning voor schooljaar 2016/2017 is € 100,-- per leerling (aantal leerlingen per 1 oktober 2015), voor 2016/2017 is een extra bedrag van € 35,00 per leerling beschikbaar. Dit moet besteed worden aan directe leerlingbegeleiding. Bovenop de bekostiging van de basisondersteuning komen eventuele toegekende bedragen in verband met de overgangsregeling en/of afgesproken arrangementen.

In de loonkosten is in 2017 een stijging opgenomen van 0,68% (1% verwachte stijging van de pensioen premies verminderd met vrijval premie 0,04% premie participatiefonds en 0,28% eenmalige vrijval in het jaar 2017) en is rekening gehouden met trede-verhogingen en een eenmalige uitkering conform de CAO. Voor 2018 en 2019 is aangenomen dat de loonkosten met 1% stijgen.

In de opleidingskosten is rekening gehouden met de afspraken In de cao: de werkgever stelt op schoolniveau een bedrag van € 500,- per fte beschikbaar voor individuele professionele ontwikkeling van OP en OOP. Daarnaast staat in de cao een professionaliseringsbudget van € 3.000,-- voor een directielid genoemd.

De dotatie voor de voorziening groot onderhoud is gebaseerd op de geactualiseerde meer-jaren- onderhoudsplannen.

37

De investeringen zijn gemaximeerd op 1% van de baten voor de scholen.

Per school is een financieel kader afgesproken voor het exploitatieresultaat op basis van schoolgrootte.

De doelstelling voor het ziekteverzuim is 5,1%.

Innovatiebudget €95K.

10.4 Ontwikkelingen Sophia Stichting

Algemeen De meerjarenbegroting is de financiële weergave van de plannen die samen met de schooldirecteuren zijn gemaakt voor een effectieve en efficiënte organisatie van het onderwijs, waarbij de kwaliteit van het onderwijs gewaarborgd blijft. De komende jaren is aandacht voor de inhoudelijke speerpunten die vanuit het strategisch beleidsplan zijn aangegeven. Naast onderwijs en kwaliteit staan het jaar 2017 en de daaropvolgende jaren bij de Sophia Stichting in het teken van het verder financieel gezond maken van de organisatie. Huisvestingsbeleid In de komende jaren staan de volgende huisvestingsprojecten gepland:

IKC Leerwinkel – Jozefschool in Hillegom Bouwheer nog onbekend, verwachte start 1e kwartaal 2018

IKC Joseph school te Lisse Bouwheer Sophia Stichting, verwachte start van de bouw 1e kwartaal 2018

Opheffen van de Beekbrug

IKC Kinderburg Investeringen In de prognoses is uitgegaan van maximalisering van de investeringen tot 1% van de baten van de scholen.

38

10.5 Fusie besluit Sophia Stichting – PCPO

Op 30 mei 2017 is door de Sophia Stichting te Voorhout besloten om te fuseren met PCPO te Voorhout. Het eigen vermogen van de Sophia Stichting na fusie bedraagt op 1 januari 2018 € 5.014K, het eigen vermogen van de Sophia Stichting als zelfstandige stichting bedraagt op 1 januari 2018 € 5.683K (stand 31 december 2017). De financiële effecten van dit besluit zijn weergegeven in de volgende geconsolideerde kengetallen:

Kengetallen geconsolideerd na besparingen Begroting Begroting Begroting

Norm

2017 2018 2019

eigen vermogen

€ 5.014 € 6.234 € 7.146

totaal vermogen

€ 12.258 € 12.424 € 13.806

Solvabiliteit

41% 50% 52%

> 20%

vlottende activa

€ 7.350 € 8.071 € 9.950

kortlopende schulden

€ 4.641 € 3.692 € 3.733

Liquiditeit

1,58 2,19 2,67

> 1

resultaat

€ 839 € 1.220 € 911

totale baten

€ 36.873 € 35.845 € 35.392

Rentabiliteit

2,3% 3,4% 2,6%

> 0%

eigen vermogen

€ 5.014 € 6.234 € 7.146

totale baten

€ 36.873 € 35.845 € 35.392

Weerstandsvermogen

13,6% 17,4% 20,2%

10 - 40%

eigen vermogen excl. MVA

€ 333 € 2.124 € 3.540

rijksbijdragen

€ 35.629 € 34.637 € 34.201

Weerstandsvermogen excl. MVA 0,9% 6,1% 10,4%

39

11 Overige rapportages

11.1 B1: Rapportage over aanwezigheid en de werking van de interne risico beheersings- en controlesystemen

Het interne risicobeheersingssysteem bestaat uit:

de planning- en controlecyclus

administratieve organisatie

risicomanagement Rapportage Cyclus binnen Sophia Stichting De P&C-cyclus is een instrumentarium dat bestaat uit processen en producten, bestuurlijke dialoog en managementafspraken dat het College van Bestuur, Raad van Toezicht en de schooldirecteuren van de Sophia Stichting in staat stelt om antwoorden te krijgen op de kernvragen: ‘Doen we de goede dingen?’ en ‘Doen we die dingen goed?’ (monitoring & evaluatie). Administratieve organisatie Er is een duidelijke scheiding tussen bestuur en toezicht. Het kader voor de invulling van het toezicht zijn: de statuten, het reglement van de Raad van Toezicht, het reglement van het College van Bestuur en het managementstatuut, dat de bevoegdheden regelt van de schoolleiders. De wet en regelgeving wordt gevolgd en de benodigde functiescheiding wordt toegepast. De processen zijn vastgelegd; hierin wordt rekening gehouden met de benodigde verantwoordelijkheden, bevoegdheden, richtlijnen en procedures. In december 2015 en januari 2016 heeft een update plaatsgevonden van de belangrijkste AO procedures, in 2017 wordt een update uitgevoerd van de overige AO procedures. Risicomanagement Jaarlijks wordt bij het opstellen van de begroting een risicoanalyse opgesteld waarbij risico's worden geïdentificeerd, de kans dat het risico zich voordoet wordt geschat en de impact van de risico’s wordt bepaald. De risicoanalyse wordt opgenomen in de begroting en de meerjarenbegroting. De risicoanalyse wordt als onderdeel van de begroting vastgesteld door het College van Bestuur en goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Risico Houding Binnen de Sophia Stichting worden risico’s daar waar mogelijk gemeden. Dit wordt gedaan door;

Conservatief te begroten. Aan de opbrengstenkant wordt er begroot op basis van reëel verwachte leerlingaantallen waar de rijksbijdragen op zijn gebaseerd. Daarnaast worden alleen de opbrengsten meegenomen waarvan een grote mate van zekerheid is dat deze worden ontvangen. Aan de kostenkant worden de ontwikkelingen /wijzigingen in de personeelskosten gemonitord en zoveel mogelijk op basis van reële verwachtingen verwerkt.

Naast de P&C cyclus is er maandelijks een extra controle op het aantal FTE dat werkzaam is bij de Sophia Stichting. Dit omdat de personeelskosten de grootste kostenpost is en overschrijding van het aantal FTE negatief effect heeft op het resultaat.

Nieuwbouwtrajecten worden strak gemonitord en er wordt hierover extra gerapporteerd aan de Raad van Toezicht.

Voorzieningen worden getroffen op basis van reële inschatting van de kosten en branche gehanteerde uitgangspunten / modellen.

Zoals opgenomen in het treasury statuut worden geen derivaten aangegaan. Daarnaast wordt er bij signalering van mogelijke risico’s melding gemaakt aan de audit commissie en de Raad van Toezicht. Ook worden er op dat moment maatregelen genomen om de schade van het risico te beperken.

40

11.2 B2: Beschrijving van de belangrijke risico’s en onzekerheden

Zie ook paragraaf 9.1 weerstandsvermogen Hoog 80%

Middel 50%

Laag 25%

Omschrijving risico Toelichting 2017 2018 2019 Kans 2017 2018 2019 Dekking / Maatregelen

Organisatie - financien

1. Aantal leerlingen blijft jaarlijks dalen met 1 %

zoals dit de afgelopen jaren het geval is geweest

Krimp a.g.v. demografische ontwikkelingen. De leerlingen

zijn het afgelopen jaar gedaald met 0,5% i.p.v. 1%. Voor het

jaar 2017 is een daling van 0,8% begroot

€ - € 50 € 275 50% € - € 25 € 138 Om daling tegene te gaan wordt er geinvesteerd in profilering

van de scholen, kwaliteit van het onderwijs en communicatie.

Daarnaast biedt het preidingsplan en mogelijke fusie PCPO

kansen om scholen samen te voegen.

2. Bekostiging Taalkassen gemeentes Er bestaat een risico dat de gemeente de bekostiging van

de taalklassen beeindigd m.i.v. schooljaar 2017-2018

€ 21 € 50 € 50 80% € 17 € 40 € 40 Er zijn geduurende het jaar 2017 mogelijkheden om bij te

sturen indien dit nodig mocht zijn. Eventueel het opheffen van

de taalklassen.

3. Verminderen of weg vallen vergoedingen van

overheden

De gemeenten hebben het afgelopen jaar verschillende

vergoedingen verlaagt of stopgezet

€ 209 € 209 € 205 25% € 52 € 52 € 51 Het is lastig om deze maatregelen te stoppen. Op het moment

dat een vergoeding wordt afgeschaft moet gekeken worden of

de kosten die hier tegenover staan kunnen komen te vervallen.

In sommige gevallen is dit mogelijk.

4. Fusie Jozefschool en Leerwinkel in Hillegom De Jozefschool en de Leerwinkel gaan fuseren naar

verwachting per 1-8-2019. De organisatie van beide

scholen moet nog worden aangepast naar de fusie situatie.

Dit kan mogelijk zorgen voor een lager resultaat door extra

kosten of het wegvallen van subsidie.

€ - € - € 100 50% € - € - € 50 De fusie gaat plaats vinden, het is belangrijk om een sluitende

begroting op te stellen voor het jaar 2019, dit wordt gedaan

bij het opstellen van de meerjaren begroting 2018-2019

5. Opheffen Beekbrug Er zijn op dit moment plannen om de Beekbrug op te heffen

omdat het leerlingaantal onder de 80 leerlingen uit gaat

komen. Dit heeft tot gevolg dat de activa deels

afgewaardeed moet worden.

€ - € 15 € - 100% € - € 15 € - Het opheffen van de Beekbrug heeft oa consequenties voor de

activa. De overige effecten moeten nog worden doorgerekend

maar de vewachting is dat deze effecten positief zijn.

41

Omschrijving risico Toelichting 2017 2018 2019 Kans 2017 2018 2019 Dekking / Maatregelen

Risco's t.b.v. Personeel

6. opbouw van het personeelsbestand - niet hebben

van een flexibele schil

Dit risico is niet meer aanwezig. De Sophia Stichting heeft

op dit moment een flexibele schil en ook voldoende

vacatures door uitstroom in de toekomst.

€ - € - € - 0% € - € - € -

7. hoger ziekteverzuim dan de verzuimdoelstelling of

pieken in het verzuim.

Er is op dit moment in de begroting gerekend met 5,1%

verzuim als norm. De VVP bestaat momenteel uit 18FTE.

Risico dat verzuim 3% hoger is dan de norm.

€ 285 € 285 € 285 50% € 142 € 142 € 142 Er is verzuimbeleid ontwikkeld en de Sohia Stichting gaat zich

aansluiten bij een regionale vervangingspool. Beide

maatregelen kunnen er voor zorgen dat het risico wordt

beperkt. Effectuering hiervan moet nog plaats vinden in 2017.

8. Wet werk en zekerheid De wet werk en zekerheid is gewijzigd. Dit kan resulteren in

het aangaan van verplichten zonder dat dit gewenst is.

nnb nnb nnb € - € - € - Er is beleid rondom de gewijzigde wetgeving. Elke uitbreiding

of nieuw contract wordt hier op getoets. De kans dat dit risico

zich voordoet is zeer klein. Als het risico zich voordoet kan de

medewerker worden ingezet in de regulieren formatie.

9. Dreigend leraren te kort Er wordt een leraren te kort verwacht de komende jaren.

Dit kan tot gevolg hebben dat de kosten om de formatie op

peil te houden hoger kunnen worden. Bijvoorbeeld door

salarisonderhandelingen of inzet van ZZP-ers. (kosten per

fte 65K verhoging 25%) 5 fte.

€ 81 € 81 € 81 25% € 20 € 20 € 20 Op dit momen is er nog geen sprake van een leraren te kort bij

de Sophia Stichting. Indien nodig is het mogelijk om leraren

over te nemen van PCPO. Er wordt momenteel wel beleid

opgesteld om er voor te zorgen dat het leraren te kort binnen

de stichting kan worden opgevangen.

Risico's t.a.v. kwaliteit onderwijs

10. kwaliteitsissues verminderen van het aantal

groepen en vergroten van de klassen

Sophia heeft op dit moment één zwakke school. De

herstelmaatregelen zijn ingezet en de verwachting is dat de

school in 2017 weer beschikt over een basisarangement.

Er zijn momenteel een aantal scholen die extra aandacht

nodig hebben. Er is rekening gehouden met het korte van de

subsidie op de Jozefschool van 20%.

€ 210 € 185 € 176 25% € 52 € 46 € 44 Monitoring van het beleid is van belang zodat indien nodig

bijgestuurd kan worden. Voor de Jozefschool zijn maatregelen

genomen. De verwachting is dat de school komend jaar weer

op het basisarengement wordt ingedeeld.

42

Omschrijving risico Toelichting 2017 2018 2019 Kans 2017 2018 2019 Dekking / Maatregelen

Fiscale risico's

11. Horizontaal toezicht Op dit moment valt de Sophia Sticting nog onder

Horizontaal toezicht bij de belastingdienst. De eisen

hiervoor zijn aangepast. Dit besluit moet heroverwogen

worden. Dit kan mogelijk financiele consuquenties hebben.

nnb nnb nnb 0% € - € - € - In 2017 gaat beoordeeld worden of het Horizontaaltoezicht

moet worden voortgezet. Hierover zijn afspraken gemaakt met

de belastingdienst.

12. Vennootschapsbelasting De VPB wetgeving is gewijzigd. Onderwijsinstellingen zijn

vrijgesteld van VPB mits 90% van de activiteiten met

onderwijs of onderzoek te maken heeft.

nnb nnb nnb 0% € - € - € - Analyse VPB criterium moet worden opgesteld. De inschatting

dat de Sophia Stichting boven het criterium uit gaat komen is

zeer klein.

13. BTW onderlinge leveringen Op dit moment worden een aantal diensten met BTW

gefactureerd. Ook wordt er per kwartaal BTW aangifte

gedaan. Dit risico betreft met name de

detacheringsopbrengsten, deze bedragen op jaarbasis

175K

€ 35 € 35 € 35 50% € 18 € 18 € 18 In 2017 worden hier met de belastingdienst afspraken

overgemaakt. Doel van deze afspraken is 100% zekerheid te

krijgen over de vrijstell ing van deze diensten. Op dit moment

hier nog enige maten van onzekerheid over.

Overige risico's

14. Eigenbijdrage huisvesting nieuwbouw projecten Nieuwbouw Jospeh 2017 en de Jozef / Leerwinkel 2018 € - € 50 € 50 0% € - € - € - De nieuwbouwprojecten worden gemonitord en de kosten

bewaakt. Bestuurder is nauw betrokken bij bewaking van het

budget.

15. ICT investeringen voor een te laag bedrag

begroot

Risico dat ICT investeringen vervangen moeten worden en

dat hier onvoldoende ruimte voor is in de

investeringsbegroting

€ 50 € 50 € 50 50% € 25 € 25 € 25 Er is op dit moment extra budget beschibkaar voor onderwijs

en kwaliteit. De verwachting is dat dit budget grotendeels zal

worden geinvesteerd in ICT middelen. Risico wordt hierdoor

beperkt maar blijft aanwezig.

16. Nieuwbouw en revitalisatie vind later plaats

dan in het MJOP wordt verwacht

In het MJOP is aangenomen dat nieuwbouw en of

revitalisatie na 43 jaar plaatsvindt. Indien dit niet het

geval is zullen de onderhoudskosten toenemen.

€ 50 € 50 € 50 25% € 13 € 13 € 13 Onderhandelingen met de gemeenten worden vroegtijdig

gestart om dit te voorkomen. Op dit moment wordt er ook

gewerkt aan spreidingsplan in samenwerking met de

gemeenten. De huisvestings van scholen in de toekomst is hier

een belangrijk onderwerp. Dit zorgt ervoor dat het risico kan

worden beperkt en indien nodig er extra maatregelen genomen

kunnen worden.

17. Meldplicht datalekken De wetgeving is gewijzigd per 1/1/2016. Het niet na leven

van deze regelgeving kan resulteren in een boete van

maximaal 820K.

€ 820 € 820 € 820 25% € 205 € 205 € 205 Beleid hieromtrend moet nog ontwikkeld worden. Dit wordt

opgepakt in 2017. Bij de kans bepaling is meegenomen dat er

op dit moment nog geen boetes zijn opgelegd.

€ 1.761 € 1.880 € 2.178 € 544 € 601 € 746

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 43

11.3 B3: Rapportage toezichthoudend orgaan

Voor de rapportage van de Raad van Toezicht wordt verwezen naar hoofdstuk 2, verslag van de Raad van Toezicht.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 44

12 Jaarrekening

Annex: Rapport inzake de jaarrekening

Sophia Stichting voor Katholiek Basisonderwijs in de Duin- en Bollenstreek te Voorhout

40967

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 45

GRONDSLAGEN

ALGEMEEN

De Sophia Stichting is opgericht op 27 november 1997 en is gevestigd te Voorhout. De stichting heeft geenwinstoogmerk

ten doel:

Het bevorderen van het basisonderwijs in de Duin- en Bollenstreek en aangrenzende gemeenten. Zij wenst dit te doen op

katholieke grondslagen. Zij wil daarbij handelen volgens de algemene richtlijnen voor onderwijs die op grond van

gezamenlijk overleg in de Nederlandse Katholieke schoolraad zijn vastgesteld, alsmede handelen volgens het Algemeen

Reglement voor het Katholieke onderwijs.

De jaarrekening is in opdracht van het bestuur van de stichting opgesteld door de controller van de Sophia Stichting.

Eveneens in opdracht van het bestuur is de jaarrekening gecontroleerd door Ernst & Young Accountants LLP.

De in de jaarrekening opgenomen bedragen luiden in hele euro's.

De algemene grondslag voor de waardering van activa en passiva, alsmede voor het bepalen van het resultaat, is de

verkrijgingsprijs. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen voor de nominale waarde.

Voor zover van toepassing zijn ter vergelijking opgenomen de realisatiecijfers van het voorgaande jaar, alsmede de

vastgestelde begroting over het huidige jaar.

De grondslagen voor de jaarrekening zijn gebaseerd op het Burgerlijk Wetboek (boek 2, titel 9) en de richtlijnen van de

Raad van Jaarverslaggeving (specifiek RJ 660) en de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs.

STELSELWIJZIGING

In de jaarrekening 2016 is een vrijwillige stelselwijziging doorgevoerd voor de verwerking in de jaarrekening van de

investeringssubsidies. In de jaarrekening werden de investeringssubsidies geactiveerd op de balans waarna deze in lijn

met de afschrijvingen van de investering vrijviel. Het doorvoeren van de stelselwijziging leidt voor beter inzicht in het

bezit en een transparante balans. De verwerking van de stelselwijziging beslaat de posten MVA en investeringssubsidies

gepresenteerd onder de overige schulden in de jaarrekening. De wijziging heeft geen resultaateffect maar zorgt voor

een vermindering van het balanstotaal.

GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Materiële vaste activa

De materiele vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De

afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast

percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het

moment van ingebruikname.

De gebouwen welke economisch eigendom zijn van de gemeente worden niet gewaardeerd. Verbouwingen worden, voor

zover sprake is van een duurzame waardevermeerdering, wel geactiveerd.

De inventaris en apparatuur worden geactiveerd vanaf investeringsbedragen van 500 euro en met een economische

levensduur van meer dan 1 jaar.

Voor de materiële vaste activa gelden de volgende afschrijvingstermijnen:

Terreinen Geen afschrijvingen

Gebouwen 10 of 20 jaar

Hard- en software 5 jaar

Inventaris en apparatuur 3, 5 of 10 jaar

Meubilair 18 jaar

Leermiddelen 9 jaar

Overige materiële activa 8 of 10 jaar

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 46

Financiële vaste activa

De overige vorderingen worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs, voor zover noodzakelijk onder aftrek van

een voorziening voor het risico van oninbaarheid.

Vorderingen

De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een

voorziening voor het risico van oninbaarheid.

Liquide middelen

De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld in de toelichting op de balans, ter vrije beschikking van het

bestuur en worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Financiële instrumenten

Algemeen

De in deze toelichting opgenomen gegevens verschaffen informatie die behulpzaam is bij het schatten van de omvang

van risico’s die verbonden zijn aan zowel de in de balans opgenomen als de niet in de balans opgenomen financiële

instrumenten.

De primaire financiële instrumenten van het bestuur, anders dan derivaten, dienen ter financiering van de operationele

activiteiten van het bestuur of vloeien direct uit deze activiteiten voort. Het beleid van het bestuur is om niet te handelen in

financiële instrumenten voor speculatieve doeleinden. De belangrijkste risico’s uit hoofde van de financiële instrumenten

van de groep zijn het kredietrisico, het liquiditeitsrisico.

Het beleid van het bestuur om deze risico’s te beperken, luidt als volgt:

Kredietrisico

Het bestuur handelt enkel met kredietwaardige partijen en heeft procedures opgesteld om de kredietwaardigheid

te bepalen. Bovendien bewaakt het bestuur voortdurend haar vorderingen. Door de bovenstaande maatregelen is

het kredietrisico voor het bestuur minimaal.

Liquiditeitsrisico

Het bestuur heeft een treasurystatuut opgesteld, waarin zij haar beleid omtrent liquiditeit heeft uiteengezet. Door

tussentijdse monitoring en eventuele bijsturing worden liquiditeitsrisico’s beheerst. Sophia zal een zodanige omvang

aan liquide middelen c.q. kredietruimte aanhouden, dat zij steeds aan haar korte termijn verplichtingen zal kunnen

voldoen. Het treasurystatuut is in 2016 aangepast naar de laatste wet en regelgeving.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 47

Algemene reserve

De algemene reserve betreft een buffer ter waarborging van de continuïteit van de scholen en wordt opgebouwd uit

resultaatbestemming van overschotten welke ontstaan uit het verschil tussen de toegerekende baten en de werkelijke

gemaakte lasten. (In geval van een tekort wordt dit resultaat ten laste van de algemene reserve gebracht.)

Voorzieningen

De voorzieningen worden opgenomen tegen de nominale waarde.

Voorziening Spaarverlof

De voorziening spaarverlof dient ter dekking van toekomstige uitgaven als gevolg van herbezetting voor opgebouwd

spaarverlof. De voorziening wordt jaarlijks berekend op basis van de opgebouwde rechten van de personen die sparen voor

spaarverlof. De dotatie en vrijvallen vinden plaats via de exploitatierekening. Onttrekkingen worden direct ten laste van de

voorziening gebracht.

Voorziening Ambtsjubilea

In het kader van een stelselwijziging is per 1 januari 2008 een voorziening Ambtsjubilea gevormd. Voor alle personeelsleden

wordt bepaald in hoeverre zij een 25- of 40-jarig jubileum zullen beleven. Aan de hand van de kans op zo'n jubileum worden

dotaties berekend en aan de voorziening Ambtsjubilea toegevoegd. Op het moment dat een personeelslid een

jubileumgratificatie krijgt uitgekeerd, wordt deze ten laste van de voorziening gebracht.

Schattingswijziging

Met ingang van 2015 is het model van de PO raad als uitgangspunt genomen voor de jubilea voorziening. De

verdisconteringsvoet van de PO raad is 2,5%, Sophia Stichting heeft als verdiconteringsvoet 1% gehanteerd.

Voorziening Langdurig verzuim

In 2016 is de voorziening Langdurig verzuim ingevoerd. In geval van langdurige ziekte of arbeidsongeschiktheid wordt er een

voorziening gevormd als de verwachting er is dat de betreffende medewerker geen toekomstige arbeidsprestaties meer kan

leveren. De hoogte van de voorziening betreft de salariskosten van de betreffende medewerker over de periode dat deze

nog in dienst is van de stichting.

Voorziening Onderhoud

De onderhoudsvoorziening beoogt kostenegalisatie voor de uitgaven van groot planmatig onderhoud aan onroerende

zaken die door de jaren heen een onregelmatig verloop hebben. De dotaties aan de voorziening zijn gebaseerd op de

meerjaren onderhoudsbegroting die een periode kent van 20 jaar. Het uitgevoerde onderhoud wordt ten laste van deze

voorziening gebracht. De voorziening is, rekening houdend met geplande jaarlijkse dotaties, toereikend voor het uit te

voeren onderhoud in de periode waarvoor de meerjaren onderhoudsbegroting strekt.

Eind 2015 zijn de scholen geïnspecteerd door Asset en is er een nieuw meerjaren onderhoudsplan opgesteld voor de

periode van 40 jaar. Het meerjaren onderhoudsplan is opgesteld voor 15 van de 23 scholen. Voor de scholen die niet zijn

meegenomen in het rapport is wel een dotatie opgenomen. In 2016 heeft Sophia een update van het meerjaren

onderhoudsplan uitgevoerd.

Met ingang van 2015 zijn de kosten voor buitenonderhoud in de voorziening onderhoud meegenomen.

In het verleden werd het buitenonderhoud door de gemeente bekostigd. De schattingswijziging heeft geen effect

meer in 2016.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 48

Kortlopende schulden

De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar.

Er is materiële vaste activa aanwezig die zijn aangeschaft met subsidies. De subsidies zijn in het verleden vermeld onder

de overige schulden. In 2016 zijn deze subsidies gesaldeerd met de aanwezige materiele vaste activa. Vanaf 2016 wordt

dit de vaste verwerkingswijze (effect jaarrekening 2016 €520K).

GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING

Algemeen

Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te

rekenen lasten. De baten en lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben.

Rijksbijdragen OCW

De ontvangen (normatieve) rijksbijdrage en de niet-geoormerkte OCW-subsidies (vrij besteedbare doelsubsidies zonder

verrekeningsclausule) worden in het jaar waarop de toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als baten in de

staat van baten en lasten.

Geoormerkte OCW-subsidies met een vrij besteedbaar overschot (doelsubsidies waarbij het overschot geen

verrekeningsclausule heeft) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang

van de gesubsidieerde activiteiten. Het deel van de subsidies waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum

worden verantwoord onder de overlopende passiva.

Geoormerkte OCW-subsidies (doelsubsidies met verrekeningsclausule) worden ten gunste van de staat van baten en

lasten verantwoord in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen. Niet bestede middelen worden

verantwoord onder de overlopende passiva zolang de bestedingstermijn nog niet is verlopen. Niet bestede middelen

worden verantwoord onder de kortlopende schulden, zodra de bestedingstermijn is verlopen op de balansdatum.

Afschrijvingen

De afschrijvingen zijn gerelateerd aan de aanschafwaarde van de desbetreffende materiële vaste activa. In het jaar van

investeren wordt naar tijdsgelang afgeschreven.

Pensioenverwerking

De stichting heeft de toegezegde pensioenregeling verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde bijdrageregeling.

De stichting is aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds ABP en de stichting heeft in geval van een tekort bij het

pensioenfonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies.

Overige opbrengsten

De overige opbrengsten lopen grotendeels via de bank- en kasrekening van de diverse scholen en worden op

kasbasis verantwoord in de financiële administratie. Bij meerdere scholen zijn ouderverenigingen actief die hun

eigen bankrekeningen beheren welke niet opgenomen worden in de financiële administratie.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 49

12.1 Balans per 31 december 2016 na resultaat bestemming

31 december 2016

31 december 2015

ACTIVA € €

€ €

Vaste Activa

Materiële vaste activa

Gebouwen en terreinen 603.207

643.069

Inventaris en apparatuur 2.529.653

3.028.201

Andere vaste bedrijfsmiddelen 1.173.571

1.401.781

4.306.431

5.073.050

Financiële vast activa

212.850

167.695

Vlottende activa

Debiteuren 21.220

45.122

Ministerie van OCW 1.345.997

1.435.876

Overige vorderingen 220.324

428.037

Overlopende activa 150.414

63.738

1.737.955

1.972.773

Liquide middelen

4.245.887

1.901.855

10.503.123

9.115.373

PASSIVA

Eigen vermogen

Algemene reserve 5.218.406

4.076.583

Bestemmingsreserves 185.000

775.241

5.403.406

4.851.824

Voorzieningen

1.711.490

1.122.799

Kortlopende schulden

Crediteuren 469.354

311.562

Schulden terzake van pensioenen 376.854

197.130

Belastingen en premies sociale verzekeringen 1.010.266

982.831

Overige kortlopende schulden 431.447

488.062

Overlopende passiva 1.100.306

1.161.164

3.388.228

3.140.749

10.503.124

9.115.373

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 50

12.2 Staat van baten en lasten over 2016

Realisatie

Begroting

Realisatie

2016

2016

2015

Baten €

€

€

Rijksbijdragen 27.397.085

26.877.049

26.595.853

Overige overheidsbijdragen 309.978

266.596

353.268

Overige baten 725.024

756.525

759.710

Totaal baten 28.432.087

27.900.170

27.708.831

Lasten

Personele lasten 22.579.470

22.935.871

23.650.904

Afschrijvingen 931.319

963.001

941.363

Huisvestingslasten 2.266.040

2.074.127

2.190.018

Overige instellingslasten 2.099.156

1.992.492

2.320.050

Totaal lasten 27.875.985

27.965.491

29.102.335

Saldo baten en lasten 556.102

-65.321

-1.393.504

Financiële baten en lasten -4.521

-678

4.250

Totaal resultaat 551.581

-65.999

-1.389.254

Toelichting: De belangrijkste oorzaken voor de afwijkingen tussen de gerealiseerde cijfers en de begroting zijn:

1. De rijksbijdragen zijn hoger door extra opbrengsten door groei van het aantal leerlingen en

bijzondere bekostiging voor de taalklassen.

2. Lager personeelslasten door het niet invullen van de vacature voor een bestuurder en

minder fte dan voorgaande jaren.

3. Hogere afschrijvingslast door des-investering activa.

4. Hogere huisvestingslasten door afrekening van de huisvestingskosten voor de VVE Boechorst

en de beheerstichting Nassaupark.

5. De overige instellingslasten zijn hoger door hogere kosten voor ICT en de multifunctionals.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 51

12.3 Kasstroom overzicht 2016 Het onderstaande kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Hierbij wordt het

exploitatieresultaat als uitgangspunt genomen, waarop vervolgens correcties worden aangebracht voor

verschillen tussen opbrengsten en ontvangsten en kosten en uitgaven.

2016

2015

€

€

Kasstroom uit operationele activiteiten

Saldo baten en lasten 556.102

-1.393.504

Overige mutaties eigen vermogen

Afschrijvingen 837.704

941.363

Mutaties voorzieningen 588.691

304.531

Veranderingen in vlottende middelen:

Vorderingen 234.818

281.541

Schulden 247.479

663.861

Totaal kasstroom uit bedrijfsoperaties 2.464.794

797.792

Ontvangen interest 2.091

11.752

Betaalde interest -6.612

-7.502

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten -4.521

4.250

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen in materiële vaste activa -163.882

-1.005.054

Desinvesteringen financiële vaste activa 92.797

-328

Investeringen financiële vaste activa -45.155

-77.369

-116.240

-1.082.751

Overige mutaties

Herrubricering deposito -

-

Mutatie liquide middelen 2.344.033

-280.709

Beginstand liquide middelen 1.901.855

2.182.563

Mutatie liquide middelen 2.344.033

-280.708

Eindstand liquide middelen 4.245.888

1.901.855

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 52

Toelichting:

De toename van de liquide middelen wordt veroorzaakt door het positieve resultaat over 2016 en de maatregelen

om beperkt te investeren.

1. De stand van de voorzieningen is per 31 december 2016 verhoogd. Dit wordt veroorzaakt door beperkte

uitgaven als het gaat om de meerjaren onderhoudsvoorziening en door de vorming van een voorziening

voor langdurig verzuim.

2. De schulden nemen af per 31 december 2016 en de materiële vaste activa ook. Dit wordt veroorzaakt

door het verschuiven van de investeringssubsidies van de schulden naar de materiële vaste activa.

3. De investeringen in materiële vaste activa zijn vanaf augustus 2015 beperkt tot 1% van de baten; dit is

een maatregel om de Sophia Stichting weer financieel gezond te krijgen.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 53

12.6 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans per 31 december 2016 Activa Materiele Vaste Activa

Gebouwen Terreinen Inventaris en apparatuur

Overige materiële vaste activa

Totaal materiële vaste activa

Stand aan het begin van de periode 891.575 145.970 7.998.028 3.610.684 12.646.257

Verkrijgings- of vervaardigingsprijs, begin van de periode 0

0 0 Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen, begin van de periode -394.476 0 -4.969.827 -2.208.903 -7.573.207

Cumulatieve herwaarderingen, begin van de periode Materiële vaste activa, begin van de periode 497.099 145.970 3.028.201 1.401.781 5.073.050

Verloop gedurende de periode Investeringen 2.170 0 108.289 53.423 163.882

Desinvesteringen -11.629 0 -495.293 -411.696 -918.618

Afschrijvingen -42.032 0 -564.092 -231.580 -837.704

Afschrijving op desinvesteringen 11.629 0 452.549 361.643 825.821

Herwaarderingen

0

Waardeverminderingen

0

Terugneming van waardeverminderingen

0

Overige mutaties

Mutatie gedurende de periode -39.862 0 -498.547 -228.210 -766.619

Stand aan het eind van de periode Verkrijgings- of vervaardigingsprijs, einde van de periode 882.116 145.970 7.611.024 3.252.411 11.891.521

Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen, einde van de periode -424.879 0 -5.081.370 -2.078.840 -7.585.090

Cumulatieve herwaarderingen, einde van de periode

Materiële vaste activa, einde van de periode 457.237 145.970 2.529.653 1.173.571 4.306.431

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 54

Financiële vaste Activa

31-12-2016

31-12-2015

€

€

Lening u/g -

14.395

Waarborgsommen langlopend 212.850

153.300

Totaal financiële vaste activa 212.850

167.695

Lening Waarborgsommen Totaal financiële vaste activa

€ € €

Financiële vaste activa, posten

Financiële vaste activa (01-01-2016) 14.395 153.300 167.695

Investeringen en verstrekte leningen - 59.550 59.550

Desinvesteringen en aflossingen -14.395 - -14.395

Waardeveranderingen

Aandeel in resultaat deelnemingen

Financiële vaste activa - 212.850 212.850

De post financiële vaste activa bevat de waarborgsommen die betaald zijn voor de

tablets die zijn aangeschaft via Snappet € 212K. De lening van € 14K die is verstrekt

aan een kinderopvangorganisatie is volledig afgelost in 2016.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 55

Vlottende activa

31-12-2016

31-12-2015

€

€

Debiteuren 21.220

45.122

Kortlopende vorderingen op OCW 1.345.997

1.435.876

Overige overheden 92.412

244.666

Overige vorderingen 127.912

183.371

Overlopende activa 150.415

63.738

Totaal vorderingen 1.737.956

1.972.773

Liquide middelen

31-12-2016

31-12-2015

Kasmiddelen 2.142

1.560

Tegoeden op bankrekeningen 4.243.745

1.900.295

Totaal liquide middelen 4.245.887

1.901.855

De vorderingen per 31-12-2016 zijn lager dan per 31-12-2015. Dit komt omdat de

gemeentes een groot gedeelte van de openstaande vorderingen hebben betaald in

2016. Hierdoor stijgt o.a. het saldo van de liquide middelen.

Er is een voorziening voor oninbare vorderingen van € 44K gevormd. Deze vordering

betreft:

Debiteuren € 1.5K , deze is in mindering gebracht op het debiteurensaldo.

Overige overheden / vorderingen € 28K, deze is in mindering gebracht op

de overlopende activa.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 56

Passiva Eigen Vermogen

31-12-2016

31-12-2015

€

€

Algemene reserve 5.218.406

4.076.584

Bestemmingsreserves 185.000

775.241

Totaal eigen vermogen 5.403.406

4.851.825

Saldo Bestemming Overige Saldo

1-1-2016 resultaat mutaties 31-12-2016

Algemene reserve 4.076.584 366.581 775.241 5.218.406

Bestemmingsreserve publiek

-

BAPO 775.241

-775.241 -

Bestemmingsreserve vervangingen - 65.000

65.000

Bestemmingsreserve ICT - 120.000 - 120.000

Totaal eigen vermogen 4.851.825 551.581 - 5.403.406

Het bestuur heeft in overleg met de Raad van Toezicht besloten om de bestemmingsreserve voor de BAPO vrij te laten vallen. Deze bestemmingsreserve is de afgelopen jaren niet gemuteerd en bijgewerkt. Er is geen reden om de bestemmingsreserve voor de Bapo in stand te houden, de kosten voor Bapo worden jaarlijks ten laste van het resultaat gebracht. Ten late van het resultaat 2016 is besloten om een bestemmingsreserve te vormen voor ICT uitgaven en in uitbreiding van het budget voor de vervangingspool. Het vormen van deze reserve is van belang voor de bedrijfsvoering van de Sophia Stichting.

(Voorstel) bestemming van het resultaat

Vanuit de statuten zijn geen nadere bepalingen opgenomen met betrekking tot de bestemming van het resultaat.

Het voorstel voor de resultaatbestemming is als volgt:

Resultaat bestemming 2016

Resultaat 2016

551.581

ICT bestemmingsreserve

-120.000

Budget vervangingspool

-65.000

Eigen Vermogen

-366.581

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 57

Voorzieningen

Stand per

Onttrek- Saldo

1-1-2016 Dotaties 2016 kingen 2016 31-12-2016

€ € € €

Spaarverlof 45.978 - 2.119 43.859

Ambtsjubilea 268.533 48.312 89.861 226.984

Voorziening langdurig zieken - 100.000 - 100.000

Onderhoudsvoorziening 808.288 648.241 115.883 1.340.647

1.122.799 796.553 207.863 1.711.490

De voorzieningen bestaan uit de personele voorzieningen spaarverlof, ambtsjubilea en langdurig zieken en de meerjaren

onderhoudsvoorziening. In oktober 2015 is er een meerjaren onderhoudsplan opgesteld. In 2016 heeft een update

plaatsgevonden. Dit is de basis voor de stand van de voorziening per 31 december 2016.

De voorziening voor langdurige zieken is gevormd in 2016 t.l.v. het resultaat 2016.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 58

Kortlopende schulden

31-12-2016

31-12-2015

€

€

Crediteuren 469.354

311.562

Belastingen en premies sociale verzekeringen 1.010.266

982.831

Schulden terzake van pensioenen 376.854

197.130

1.856.474

1.491.523

Overige kortlopende schulden

Reservering accountantskosten 45.000

23.474

Nog te betalen bedragen 386.447

464.588

431.447

488.062

Overlopende passiva

Nog te besteden bedragen 95.636

-

Vooruitontvangen bedragen 123.997

115.694

Vakantieuitkering 765.725

777.689

Nog te besteden subsidies en sponsorbedragen 114.948

193.577

1.100.305

1.086.960

Totaal kortlopende schulden 3.388.227

3.066.545

De schulden in zake de pensioenpremie zijn hoger t.o.v. van het jaar 2015. Per 31 december 2016 moeten de maanden november en december nog worden afgedragen. In totaliteit nemen de schulden af per 31 december 2016, dit wordt veroorzaakt een stelsel wijziging van de investeringssubsidies. Deze zijn gesaldeerd met de aanwezige materiele vaste activa. Dit is met terugwerkende kracht in de balans van 31 december 2015 aangepast als zijnde een stelselwijziging (398K).

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 59

Model G verantwoording subsidies

Omschrijving Toewijzing kenmerk

Toewijzing datum

Prestatie afgerond?

Lerarenbeurs J.M.vd Voort 775895-1 20-9-2016 Ja

Lerarenbeurs M.E. Ransdorp 776039-1 20-9-2016 Ja

Lerarenbeurs F.G.Wilod 775789-1 20-9-2016 Ja

Lerarenbeurs W.A. vd Slot 775371-1 20-9-2016 Ja

Lerarenbeurs Y. Franck 775332-1 20-9-2016 Ja

Lerarenbeurs L. van Kampen 775657-1 20-9-2016 Ja

G1B Subsidie zonder verrekeningsclausule, uitgebreid gespecificeerd (optioneel) Bedragen: x 1

Niet van toepassing

G2A Subsidie met verrekeningsclausule aflopend per ultimo verslagjaar Bedragen: x 1

Niet van toepassing

G2B Subsidie met verrekeningsclausule doorlopend tot in volgend verslagjaar Bedragen: x 1

Niet van toepassing

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 60

12.7 Niet uit de balans blijkende verplichtingen

NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN EN ACTIVA

Aloysius Stichting:

De stichting is per 01-09-2012 een meerjarige verplichting aangegaan met de Aloysius Stichting voor een bedrag van circa € 42.970

per jaar. Deze verplichting loopt tot 01-09-2017 en betreft een huurcontract. Het huurcontract is verlengd met 5 jaar tot 01-09-2023.

Gemeente Teylingen

De stichting is per 01-01-2011 een meerjarige verplichting aangegaan met de Gemeente Teylingen voor een bedrag van circa € 4.500

per jaar. Deze verplichting loopt tot 01-01-2017 en betreft ruimte BSO in de Overplaats.

De stichting is vanaf het jaar 2015 een meerjarige verplichting aangegaan met de Gemeente Teylingen voor een bedrag van circa €

13.883 per jaar. Deze verplichting loopt tot 2044 en betreft ruimte BSO in de Andreas School.

Gemeente Noordwijk

De stichting is per 01-09-2012 een meerjarige verplichting aangegaan met de gemeente Noordwijk aangaande een bedrag van

€10.483,- per jaar (prijspeil 2012). De verplichting is aangegaan gedurende de periode dat de gemeente op grond van artikel 36 van

de Verordening voorziening huisvesting onderwijs gemeente Noordwijk toestemming verleent voor het verhuren van de aula in het

schoolgebouw van de Bronckhorst aan het kinderdagverblijf.

Ricoh

De stichting is per 01-09-2016 een meerjarige verplichting aangegaan met Ricoh voor een bedrag van circa € 100.000 per jaar. Deze

verplichting loopt tot 1 augustus 2020 en betreft huur kopieer- en printapparatuur, inclusief serviceverlening met betrekking tot

onderhoud en supplies. Met de mogelijkheid tot verleningen tot 1 september 2021. Er zijn drie scholen die niet onder dit collectieve

contract vallen.

Heutink

Voor zowel de hardware als de beheersdiensten van ICT(ad € 70.835 per jaar) zijn door de Sophia Stichting verplichtingen aangegaan

met Heutink voor de hardware. Dit contract is afgesloten per 01-04-2016 voor de periode van 4 jaar met een optie tot verlenging met

12 maanden. De aanschaf van hardware vindt plaats op basis van prijsafspraken die zijn gemaakt bij de aanbesteding. Er is geen

sprake van een minimaal aantal dat op jaarbasis afgenomen moet worden.

Duurzame inzetbaarheid Met de medewerkers zijn geen geformaliseerde afspraken gemaakt inzake niet opgenomen duurzame inzetbaarheidsuren, zoals bedoeld in artikel 8 van de cao.

Meerjarige financiële verplichtingen

CSU

De stichting is per 01-04-2011 een meerjarige verplichting aangegaan met CSU voor een bedrag van circa € 134.000 per jaar. Deze

verplichting loopt tot 01-04-2018 en betreft schoonmaakonderhoud. Contract wordt beëindigd in 2017

Asito

De stichting is per 01-04-2011 een meerjarige verplichting aangegaan met Asito voor een bedrag van circa € 137.000 per jaar. Deze

verplichting loopt tot 01-04-2018 en betreft schoonmaakonderhoud. Contract wordt beëindigd in 2017

Fortron

De stichting is per 01-05-2011 een meerjarige verplichting aangegaan met Fortron voor een bedrag van circa € 14.000 per jaar. Deze

verplichting loopt tot 01-05-2018 en betreft glasbewassing. Contract wordt beëindigd in 2017.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 61

12.8 Gebeurtenissen na balansdatum

In het 1e kwartaal 2017 is gestart met het opstellen van de fusie effectrapportage, waarin een fusie wordt onderzocht tussen de Sophia Stichting en een andere onderwijsstichting in het basisonderwijs: PCPO, gevestigd te Voorhout. Op 30 mei 2017 is besloten door de Sophia Stichting om te fuseren met PCPO per 1 januari 2018. Dit fusie besluit zorgt er voor het eigen vermogen van de Sophia Stichting op 1 januari 2018 € 5.014K bedraagt in plaats van € 5.683K (balans per 31 december 2017).

In het 1e kwartaal 2017 zijn de volgende trajecten van start gegaan als het gaat om fuseren / opheffen van scholen van de Sophia Stichting:

1) Opheffen Beekbrug; het besluit om de Beekbrug op te heffen per 1 augustus 2018 is 30 mei 2017 genomen 2) De scholen in Warmond gaan fuseren, de Waaier van de Sophia Stichting en de Het Landtgoed van de stichting PCPO.

De beoogde fusie datum is 1 augustus 2017.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 62

12.9 Toelichting op de onderscheiden posten van de staat van baten en lasten over 2016

Realisatie

Begroting

Realisatie

2016

2016

2015

(Rijks)bijdragen Ministerie van OCW €

€

€

(Normatieve) rijksbijdrage Ministerie van OCW 25.992.747

25.668.453

25.260.364

Overige subsidies OCW/EZ 669.470

572.090

651.647

Ontvangen doorbetaling rijksbijdrage SWV 734.868

636.506

683.842

Totaal (Rijks)bijdragen Ministerie van OCW 27.397.085

26.877.049

26.595.853

Overige overheidsbijdragen

Gemeentelijke bijdragen 265.101

262.765

321.386

Overige overheidsbijdragen en -subsidies 44.877

3.831

31.882

Totaal overige overheidsbijdragen 309.978

266.596

353.268

Overige baten

Ouderbijdragen 335.501

297.108

273.564

Detachering 96.664

100.729

88.572

Verhuuropbrengsten 240.568

239.233

225.983

Sponsoring -

1.000

7.948

Overige 52.291

118.455

163.643

Totaal overige baten 725.024

756.525

759.710

De rijksbijdragen zijn hoger dan in 2015 dit wordt veroorzaakt door hoger inkomsten voor groeibekostiging materieel en personeel en bijzondere bekostiging voor de taalklassen in de vorm van maatwerk bekostiging.

De ouderbijdragen zijn aanzienlijk hoger dan in 2015 dit wordt veroorzaakt door extra opbrengsten die zijn ontvangen voor de TSO en overige ouderbijdragen. Tegen over deze ontvangsten staan extra kosten voor de TSO en voor reizen en excursies.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 63

Personeelslasten

Realisatie

Begroting

Realisatie

2016

2016

2015

€

€

€

Bruto lonen en salarissen 16.859.338

17.020.836

17.285.224

Sociale lasten 3.071.182

3.114.924

3.199.157

Pensioenlasten 2.000.533

2.113.699

2.139.263

Lonen en salarissen 21.931.052

22.249.459

22.623.644

Dotatie personele voorziening -655

18.000

103.181

Extern personeel 189.995

83.935

528.361

Onderwijsbegeleiding 72.173

135.175

68.432

Scholing 265.469

290.089

289.512

Overige 387.788

301.042

256.694

Totaal overige personele lasten 914.769

828.241

1.246.180

Uitkeringen (-/-) -266.351

-141.829

-218.920

Totale personele lasten 22.579.470

22.935.871

23.650.904

De personeelskosten zijn in 2016 afgenomen t.o.v. het jaar 2015. Dit wordt veroorzaakt door uitvoering van de maatregelen.

De formatie is naar beneden bijgesteld.

De sociale lasten zijn in 2016 gestegen t.o.v. van 2015, dit wordt veroorzaakt door een stijging van de premie van het

participatiefonds per augustus 2015.

Aantal FTE per 31-12-2016: 348,4 (aantal FTE per31-12-2015: 374,4).

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 64

Afschrijving

Realisatie

Begroting

Realisatie

2016

2016

2015

€

€

€

Gebouwen 42.032

34.714

43.143

Inventaris en apparatuur 564.092

68.139

589.275

Overige Materiële vaste activa 23.101

650.878

89.790

Leermiddelen 208.480

209.270

219.155

Boekverlies 93.615

-

-

Totaal Afschrijving 931.319

963.001

941.363

Huisvesting

Realisatie

Begroting

Realisatie

2016

2016

2015

€

€

€

Huur 143.663

132.173

155.917

Dotatie onderhoudsvoorziening 599.430

549.430

549.430

Klein onderhoud 183.709

138.150

107.177

Energie en Water 419.418

400.220

426.472

Schoonmaakkosten 668.738

647.000

625.324

Heffingen 44.814

65.489

40.313

Totaal overige huisvestingskosten 206.268

141.665

285.385

Totaal Huisvestingslasten 2.266.040

2.074.127

2.190.018

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 65

Overige Lasten

Realisatie

Begroting

Realisatie

2016

2016

2015

€

€

€

Administratie- en beheerslasten 409.803

425.474

585.132

Inventaris, apparatuur en leermiddelen 1.164.344

1.097.628

1.158.084

Culturele vorming 27.710

35.862

21.305

Excursies /werkweek 87.400

41.575

66.453

Contributies 72.447

68.630

47.864

Testen en toetsen 26.427

36.400

35.129

Medezeggenschapsraad 5.750

6.650

10.150

Verzekeringen 23.359

25.000

22.290

Bijdragen aan derden 4.953

1.199

63.010

Voorziening dubieuze debiteuren -

50.028

Overige lasten 276.964

254.074

260.605

Totaal overige lasten 2.099.156

1.992.492

2.320.050

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 66

Financiële baten en lasten

Realisatie

Begroting

Realisatie

2016

2016

2015

€

€

€

Rentebaten 2.091

5.501

11.752

Overige opbrengsten financiële vaste activa

Rentelasten -6.612

-6.180

-7.502

-4.521

-679

4.250

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 67

12.10 Overige gegevens

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), kortweg: Wet normering topinkomens, is in 2013 in werking getreden. Het doel van deze wet is het tegengaan van bovenmatige beloningen en ontslagvergoedingen bij instellingen in de (semi) publieke sector. In de WNT worden inkomens en ontslagvergoedingen van topfunctionarissen bij instellingen met een publieke taak, genormeerd en openbaar gemaakt. Door het Ministerie van OCW is binnen het kader van de WNT de ‘Regeling bezoldiging topfunctionarissen ocw-sectoren’ vastgesteld. Volgens de weging van de complexiteit van de instelling in deze regeling is Sophia Stichting ingedeeld in klasse D. Voor 2016 geldt de regeling die op 10 november 2015 is gepubliceerd in de Staatscourant.

Het bezoldigingsmaximum in 2016 voor Sophia Stichting is € 140.000. Dit geldt naar rato van de duur en/of omvang van het dienstverband. Voor topfunctionarissen zonder dienstbetrekking geldt met ingang van 1 januari 2016 voor de eerste 12 kalendermaanden een afwijkende normering, zowel voor de duur van de opdracht als voor het uurtarief.

Het bezoldigingsmaximum voor leden en voorzitter raad van toezicht bedraagt 10% respectievelijk 15% van het voor de PO sector geldende bezoldigingsmaximum. Het WNT-maximum voor ontslagvergoedingen voor 2016 is € 75.000. Bezoldiging topfunctionarissen

Leidinggevende topfunctionarissen 2016

bedragen x € 1 Functie(s)

P. Bongaerts S. Spierenburg

Uitvoerend Uitvoerend

Bestuurder Bestuurder

Duur dienstverband in 2016 1/1/2016 - 1/4/2016 1/1/2016 -

31/12/2016

Omvang dienstverband (in fte) 1 1

Gewezen topfunctionaris? nee nee

(Fictieve) dienstbetrekking? ja ja

Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam?

Bezoldiging

Beloning 27.957 99.470

Belastbare onkostenvergoedingen - -

Beloningen betaalbaar op termijn 3.149 13.246

Totaal bezoldiging 31.107 112.716

Toepasselijk WNT-maximum 34.901 140.000

Motivering indien overschrijding: zie n.v.t. n.v.t

De heer P. Bongaerts is sinds 1 april 2016 niet meer werkzaam bij de Sophia Stichting. De vacature van bestuurder is in

2016 niet ingevuld.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 68

Leidinggevende topfunctionarissen 2015

bedragen x € 1 Functie(s)

P. Bongaerts S. Spierenburg A.P. Houwaart

Uitvoerend Uitvoerend Uitvoerend

Bestuurder Bestuurder Bestuurder

Duur dienstverband in 2015 1/1 - 31/12 1/7 - 31/12 1/1 - 30/6

Omvang dienstverband (in fte) 1 1 0,28

Gewezen topfunctionaris? nee nee nee

(Fictieve) dienstbetrekking? nee nee nee

Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam?

Bezoldiging

Beloning 97.084 45.435 23.000

Belastbare onkostenvergoedingen - - -

Beloningen betaalbaar op termijn 13.277 6556 -

Totaal bezoldiging 110.361 51.991 23.000

Toepasselijk WNT-maximum 165.901 83.632 23.226

Motivering indien overschrijding: zie n.v.t. n.v.t n.v.t.

De heer P. Bongaerts en mevrouw S. Spierenburg zijn in loondienst van de Sophia Stichting. Mevrouw A.P. Houwaarts is

ingehuurd. De kosten zijn vermeld exclusief BTW. Het uurtarief van mevrouw Houwaart bedraagt in 2015 € 90,00 per

uur.

Toezichthoudende topfunctionarissen (Raad van Toezicht) 2016

bedragen x € 1 Functie(s)

F.L. Kusse P.G. van Wijk M.G. Groothuis R.W. Jongenotter

Voorzitter Toezichthoudend Toezichthoudend Toezichthoudend

bestuurder bestuurder bestuurder

Duur dienstverband (2016) 1/1 - 31/7 1/1 - 31/8 1/1 - 31/8 1/1 - 31/12

Bezoldiging

Beloning 3.529 2.533 2.533 7.259

Belastbare onkostenvergoedingen - - - -

Beloningen betaalbaar op termijn - - - -

Totaal bezoldiging 3.529 2.533 2.533 7.259

Toepasselijk WNT-maximum 12.221 9.333 9.333 14.000

Motivering indien overschrijding: zie n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 69

bedragen x € 1 Functie(s)

L.A.M.Wesseling-Belt

J.D.G.Heeswijk-Vergouwen*

I.J. van Waard-Meuldijk

W. J. Egtberts

Toezichthoudend Toezichthoudend Toezichthoudend Voorzitter

bestuurder bestuurder bestuurder

Duur dienstverband (2016) 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 30/8 - 31/12

Bezoldiging

Beloning 7.259 9.416 7.259 2.750

Belastbare onkostenvergoedingen - - -

Beloningen betaalbaar op termijn - - -

Totaal bezoldiging 7.259 9.416 7.259 2.750

Toepasselijk WNT-maximum 14.000 14.000 14.000 4.705

Motivering indien overschrijding: zie n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

* Toezichthouder heeft de vergoeding die betrekking heeft op het jaar 2015 ontvangen in 2016

De beloning van de vergoeding voor de Raad van Toezicht is in september 2016 aangepast en valt binnen de norm .

Leidinggevende topfunctionarissen (Raad van Toezicht) 2015

bedragen x € 1 Functie(s)

F.L. Kusse P.G. van Wijk M.G. Groothuis R.W. Jongenotter

Voorzitter Toezichthoudend Toezichthoudend Toezichthoudend

bestuurder bestuurder bestuurder

Duur dienstverband (2015) 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 20/4 - 31-12

Bezoldiging

Beloning 3.476 2.317 2.317 772

Belastbare onkostenvergoedingen - - - -

Beloningen betaalbaar op termijn - - - -

Totaal bezoldiging 3.476 2.317 2.317 772

Toepasselijk WNT-maximum 24.885 16.590 16.590 11.636

Motivering indien overschrijding: zie n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 70

bedragen x € 1 Functie(s)

L.A.M.Wesseling-Belt

R.M.W.J. Beetsma J.D.G.Heeswijk-

Vergouwen I.J. van Waard-

Meuldijk

Toezichthoudend Toezichthoudend Toezichthoudend Toezichthoudend

bestuurder bestuurder bestuurder bestuurder

Duur dienstverband (2015) 20/4 - 31/12 1/1 - 20/4 1/1 - 31/12 20/4 - 31/12

Bezoldiging 772 1.738 - 772

Beloning - - - -

Belastbare onkostenvergoedingen - - - -

Beloningen betaalbaar op termijn - - - -

Totaal bezoldiging 772 1.738 - 772

Toepasselijk WNT-maximum 11.636 5.000 16.590 11.636

Motivering indien overschrijding: zie n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 71

Ondertekening door bestuurders en toezichthouders

College van Bestuur:

S.J. Spierenburg - Kouw

H.C. van Lingen

R.W.J. de Groot

Raad van Toezicht:

W.J.Egtberts Voorzitter

Lid

Renumeratiecommissie

C.E.P.M. den Houting - Stevens

Vice Voorzitter

Lid auditcommissie

J.D.G. van Heeswijk-Vergouwen

Lid klankbordgroep Onderwijs

R.W. Jongenotter

Lid auditcommissie

S. Miedema

Lid Klankbordgroep Onderwijs

I.J. van Waard-Meuldijk

Lid auditcommissie

L.A.M. Wesseling-Belt

Lid renumeratiecommissie

Datum vaststelling jaarrekening:

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 72

12.11 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Sophia Stichting Jaarrekening 2016 73

Gegevens over de rechtspersoon

Algemene gegevens

Bestuursnummer 40967

Naam instelling Sophia Stichting Katholiek Basisonderwijs in de Duin- en Bollenstreek te Voorhout

Postadres Postbus 98 Postcode 2215 ZH Plaats Voorhout Telefoon 0252-434020 Fax 0252-434010 E-mailadres bureau@sophiascholen.nl Contactpersoon S. Spierenburg – Kouw E-mailadres sspierenburg@sophiascholen.nl

Kostenplaats Brinnummers School Plaats 1-10-2016

4096710 05CD Horizon Katwijk 261

4096711 05CM Beekbrug Sassenheim 80

4096712 05DA Schapendel Noordwijk 165

4096713 05ID Montessori Noordwijk 143

4096714 05JX Waaier Warmond 123

4096715 06GB Jozefschool Hillegom 209

4096716 07SG Bronckhorst Noordwijk 338

4096717 08KD Giraf Hillegom 401

4096718 08YP Klarinet Lisse 362

4096719 09JZ Johannes Hillegom 436 4096720 09WE Joseph Lisse 309

4096721 10FF Leerwinkel Hillegom 142

4096722 10OY Willibrord Lisse 198

4096723 10PW Overplaats Sassenheim 232

4096724 11ER Springplank Sassenheim 257

4096725 11QW Kinderburg Sassenheim 245

4096726 16YF Egelantier De Zilk 153

4096727 16YX Prinsenhof Noordwijkerhout 455

4096728 16ZO Victor incl taalklassen Noordwijkerhout 369

4096730 21QV Startbaan Sassenheim 176

4096731 07HL Andreas Voorhout 241

4096732 04IQ Antonius Voorhout 147

4096733 22LN Emmaus Voorhout 151

Totaal Sophia Scholen

5.593