Ieder kind recht op ontwikkeling

Jaarverslag2016

2

Voorwoord

3

Van pionieren naar verdiepen

Ieder kind recht op ontwikkeling. Die missie was ook in 2016 weer richtinggevend voor alle activiteiten waar wij, samen met u, aan gewerkt hebben. Immers: door talenten van kinderen tot wasdom te laten komen, verkleinen we het risico op onrechtvaardige ongelijkheid in de samenleving.

2016 was opnieuw een jaar waarin ook in Nederland de effecten van wereldwijde oorlog, armoede en uitsluiting goed merkbaar waren. Ouders en kinderen zochten een veilig thuis, en deden daarbij ook een beroep op onze regio. Wij hebben ons ingezet om deze gezinnen en kinderen zoveel mogelijk te verbinden met onze samenleving. Ook nu weer gedreven door onze missie.

Tegelijkertijd was 2016 een jaar waarin wij onze activiteiten in de regiogemeenten hebben uitgebreid. Immers: investeren in de ontwikkeling van kinderen en ouders houdt niet op bij gemeentegrenzen. Bovendien was er vanuit regiogemeenten veel vraag naar onze programma’s: van scholen, CJG’s en van ouders die ons zelf, om uiteenlopende redenen, hebben opgezocht. Daarom zijn we blij dat we in 2016 afspraken hebben gemaakt met gemeenten in de Leidse Regio over onze inzet. In Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude krijgen kinderen uit laagopgeleide Nederlandse gezinnen, van migrantenouders en van vluchtelingen de kansen waar zij recht op hebben.Daarbij weten we ons gesteund door de Toekomstvisie Leidse Regio 2027. In deze visie wordt de ambitie uitgesproken dat we ons ontwikkelen tot een kennisregio, nadrukkelijk ook met aandacht voor mensen in een sociaaleconomische kwetsbare positie.

Ten slotte was 2016 ook het jaar waarin we onze organisatiestructuur hebben aangepast. Dat was een boeiend, en soms ook pijnlijk proces. De nieuwe structuur moet ons in staat stellen om nog meer de blik naar buiten te richten, nog beter te luisteren naar wat ouders, kinderen en gezinnen nodig hebben. Bovendien verwachten we met de huidige structuur duidelijker voor het voetlicht te kunnen brengen dat het realiseren van onze missie in de gouden driehoek van ‘school’, ‘wijk’ en ‘thuis’ moet plaatsvinden, en dat het leggen van verbindingen tussen deze drie domeinen daarvoor essentieel is.

Daarmee laten we, na tien jaar JES Rijnland, de fase van het pionieren definitief achter ons. Nu is het tijd om diepgaander aan onze missie en ambities te werken. We zijn dankbaar dat we dat samen kunnen doen met gemeenten in de Leidse Regio, de fondsen die ons steunen, de professionele partners in ons netwerk en niet te vergeten de talloze onmisbare vrijwilligers. We hopen in 2017 samen met u die verdiepingsslag te maken. Verbindend, vooruitstrevend en oprecht. Samen kunnen we kinderen en gezinnen in kwetsbare posities versterken.

Vertrouwen in de toekomst, daar gaan we voor.

Carolien de GrootDirecteur-bestuurder JES Rijnland

Jan HoekemaVoorzitter Raad van Toezicht JES Rijnland

Vertrouwenin je toekomst

5

Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

VINDEN, VRAGEN EN VERBINDEN

De Gouden Driehoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Gezin, (voor)school en de wijk

Werken met de 3 V’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Vinden, vragen en verbinden

PROGRAMMA’S & ACTIVITEITEN

Thuis in het gezin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Spelenderwijs leren in een veilige omgeving

Samen met de (voor)school . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Ondersteunend, verrijkend en aanvullend

Werken in de wijk 21Samen het netwerk rond de ouders en kinderen versterken

JES IN CIJFERS

In Leiden 25Ouders en kinderen per wijk

In de Leidse regio 27Deelnemers per gemeente

Onze wereld 29Welke taal spreken onze deelnemers

ONZE ORGANISATIE

Heb je ‘t gezien? 30JES in de pers

En verder 31Uitgelicht

Vrijwillige inzet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Vrijwilligers in actie

Over JES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Onze organisatie

Inhoudsopgave

6

wijk

gezin

(voor)school

kind

“It takes a village to raise a child”

Hillary Clinton

7

De Gouden Driehoek Gezin, (voor)school en wijk

JES werkt met een divers team van goed opgeleide professionals en waar mogelijk en waardevol met vrijwillige inzet van burgers en stagiaires van hogeschool en universiteit. De activiteiten van JES voeren zij uit in de Gouden Driehoek van Thuis, School en Wijk.

Werken in de Gouden Driehoek kan alleen als de relaties goed zijn. Om optimaal te kunnen ontwikkelen is het belangrijk om deze driehoek rondom het kind zo goed mogelijk in te richten en te verbinden. Daarom werkt JES samen met de partners in de regio Leiden en verbindt zich aan organisaties die zich inzetten voor de ontwikkeling van ouders en kinderen.

DOELGROEP

Sommige kinderen beginnen van jongs af aan met een achterstand. Dit hoeft niet te maken te hebben met de mogelijkheden van kinderen, maar kan samenhangen met kenmerken van het gezin of met de omgeving, zoals economische, sociale en culturele factoren.

De doelgroep van JES bestaat uit kinderen en jongeren in de leeftijd van 0 tot 23 jaar, die uit gezinnen komen met een lage sociaaleconomische of kwetsbare positie. Voorbeelden zijn Nederlandse ouders en kinderen die laag zijn opgeleid, gezinnen die gemigreerd of gevlucht zijn, of kinderen en jongeren die opgroeien in armoede en zich in een sociaal isolement bevinden.

Binnen het onderwijsachterstandenbeleid wordt de zogeheten gewichtenregeling van het Rijk gehanteerd. Men gaat hierbij uit van de opleiding van de ouders: hoe lager de opleiding, hoe groter de kans op achterstand van het kind. Deze definitie is in de praktijk te beperkend. Er zijn kinderen die formeel niet tot de doelgroep behoren, maar wel een groot risico lopen op een (taal)achterstand. De professionals van JES ervaren dat een groot deel van de doelgroep die zonder gewicht wordt geregistreerd wel degelijk tot de groep behoort waar een risico bestaat op een achterstand. Voor JES gaat het om meer dan alleen een eventuele taalachterstand. JES wil zich ook inzetten voor kinderen en jongeren die opgroeien in een gezin waar zorgen zijn of die door omstandigheden extra steun of hulp nodig hebben om zich te ontwikkelen.

VINDEN, VRAGEN EN VERBINDEN

JES voorkomt dat talenten van kinderen onbenut blijven, waardoor het risico op onrechtvaardige

ongelijkheid in de samenleving toeneemt. JES wil kansen vergroten voor jeugd uit de regio

Leiden, op het gebied van (taal)ontwikkeling en sociaal-emotionele ontwikkeling; ongeacht de

culturele of religieuze achtergrond van deelnemers. De programma’s en projecten zijn preventief,

aanvullend en verrijkend en gebaseerd op evidence-based of veelbelovende methoden. JES is

innovatief en ontwikkelt op basis van vragen uit de praktijk nieuwe activiteiten op het gebied van

opvoedondersteuning, aanvullend onderwijs en talentontwikkeling. De organisatie doet dit vanuit

de waarden verbindend, vooruitstrevend en oprecht.

8Ieder kind recht op ontwikkelin

g

Ieder kind recht op ontwikkeling

9

Werken met de 3 V’s:Vinden, Vragen en Verbinden

VINDEN , VRAGEN EN VERBINDEN

Het domein Kennismaken en verbinden is in feite de frontoffice van JES. Alle eerste contacten, of het nu gaat om ouders, scholen, gemeenten of vrijwilligers, verlopen via dit domein. Het werk wat vanuit de frontoffice wordt gedaan is in te delen in 3 V’s: Vinden, Vragen en Verbinden.

VINDEN

Gezinnen, ouders en kinderen vinden JES op allerlei manieren. We zien steeds meer dat mensen op eigen initiatief contact zoeken; zij horen bijvoorbeeld over de programma’s via mond-tot-mond reclame. JES zorgt met presentaties en voorlichting ook zelf voor bekendheid onder de doelgroep. Met de Wijkfelicitatiedienst worden gezinnen in bepaalde wijken bezocht als hun kind 1 jaar wordt. Daarnaast wordt veelvuldig naar JES doorverwezen door andere

voorzieningen in de stad en regio, zoals scholen en zorgorganisaties.

Nieuwe – individuele – kennismakingen of aanmeldingen bij JES: . . . . . . . . . . . . . . . 562Deze individuen zijn onderdeel van 421 gezinnen

VindplaatsenDirecte aanmelding door voorschoolse voorzieningen, primair en voortgezet onderwijs: . .76Aanmelding samen met voorschoolse voorzieningen, primair en voortgezet onderwijs: 69Directe aanmelding door Centra Jeugd en Gezin en jeugd- en gezinsteams: . . . . . . . . . . . . . . 84Eigen initiatief ouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111Aanmelding via overige organisaties zoalsbibliotheek, OnderwijsAdvies en Vluchtelingenwerk: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Wijkfelicitatiedienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Afgelopen jaar maakten we kennis met een

gezin dat net in Leiden was komen wonen.

Statushouders, met een kind van twee jaar.

De vader was mondig, assertief en in staat

om veel zelf uit te zoeken. Op het eerste

gezicht niet meteen een gezin voor JES. Maar

toen we verder doorvroegen, bleek toch dat

er een te groot risico was op problematische

ontwikkelingen. Het vluchtverhaal was

heftig en het gezin voelde zich eenmaal

in Nederland verloren tussen instanties

als sociale dienst, vluchtelingenwerk en

de inburgering. Dit werkte demotiverend.

Officiële brieven bleven ongeopend, de

financiële administratie was een chaos. Dit

is geen taak voor JES, maar we signaleerden

wel een probleem. En we weten de weg in

het land van instanties. Daarom hebben we

het gezin meegenomen naar het sociale

wijkteam. Daar werd snel hulp voor de

ouders geregeld, ook omdat zij weten dat

een doorverwijzing van JES altijd terecht is.

Voor het kind is het programma Opstapje

ingezet, om de kans op een betere toekomst

te vergroten. Toen bleek dat de ouders

tegelijkertijd taallessen moesten bijwonen, is

geregeld dat ze dat op aparte tijden konden

doen, gezien de opvang van hun jonge kind.

We zijn erg gelukkig dat de samenwerking

met andere organisaties zo goed en

laagdrempelig is. Alleen hadden we dit gezin

niet zo goed kunnen helpen.

“Maar toen we verder doorvroegen, bleek toch dat er een te groot risico was op problematische ontwikkelingen.”

10

VoorleesExpressv

Met elkaar verbon

den via de V

oo

rleesExp

ress

“Wanneer we tevreden terugkijken op een kennismakingsgesprek? Als

we goed zicht hebben op de situatie, weten wat er echt nodig is en als

de verschillende afspraken zijn gemaakt. Wat voor afspraken? Dat is altijd

maatwerk en hangt dus af van de vragen van het gezin. Bijvoorbeeld als de

aanmeldformulieren zijn ingevuld, het kind naar de peuterspeelzaal kan,

de bibliotheek is bezocht, de taalles is gestart, het klikt met de vrijwilliger,

als ze zijn gestart met een activiteit bij een andere organisatie; net wat

er nodig is voor dit gezin. Het hoeft namelijk niet altijd bij ons in huis te

gebeuren. Pas als we weten dat alles weer op de rit staat, laten wij het los.”

- Milouda Lamzira, professional bij JES Rijnland

11

VoorleesExpressv

Met elkaar verbon

den via de V

oo

rleesExp

ress

VINDEN , VRAGEN EN VERBINDEN

VRAGEN

Kennismaken met een nieuw gezin doet JES op de manier die bij het gezin past. Soms volstaat een telefonisch gesprek, maar vaak wordt een huisbezoek afgelegd, 325 keer in 2016. Als er sprake is van een verwijzing door een andere organisatie naar een specifiek programma van JES, dan maakt de collega van het betreffende domein kennis met dit gezin. Echter, het eerste contact van gezinnen of individuen is in de meeste gevallen met medewerkers van het domein Kennismaken en Verbinden. Het doel van dit eerste contact is kennismaken en inventariseren van de gezinssituatie en eventuele problematiek. Medewerkers die op huisbezoek gaan hebben uitgebreid aandacht voor de vragen en zorgen van het gezin. Daarnaast zijn ze alert en ‘proeven’ ze de situatie. Hoe ziet het huis eruit, is er speelgoed in huis? Zijn de gezinsleden taalvaardig, voelen zij zich thuis in Nederland, is er sprake van een hulpvaardig netwerk, hoe is de taakverdeling in huis? Zijn de ouders in staat hun eigen situatie te analyseren, hoe communiceren ouders met elkaar, hoe is de band tussen ouder en kind en hoe is het contact tussen broertjes en zusjes onderling? Zijn er problemen op het gebied van werk of financiën, maakt het gezin gebruik van voorzieningen in de wijk, zijn er al hulporganisaties bij het gezin betrokken en welke acties hebben zij al ondernomen? Het aantal signalen dat kan worden opgevangen is eindeloos; medewerkers zijn hier zeer ervaren in door jarenlange ervaring en training. Echter; JES-medewerkers zijn geen hulpverleners. Als de problematiek te ernstig is, wordt doorverwezen naar andere instanties.

Nieuwe zorgdossiers: 29Wanneer een professional van JES Rijnland zich zorgen maakt over de ontwikkeling van het kind, volgen wij bepaalde stappen binnen het protocol Kindermishandeling en Huiselijk Geweld. Dat start met collegiale consultatie, toetsen bij een collega-professional of je zorgen terecht zijn. Daarna volgt altijd een gesprek met ouder(s), waarin de professional vraagt hoe de ouders een bepaalde situatie ervaren.Als een JES medewerker vervolgstappen neemt op basis van de consultatie en het gesprek met de ouder(s), maakt zij een zorgdossier aan in ons deelnemersregistratiesysteem. Hierin houdt de professional bij welke afspraken er gemaakt zijn met de ouders en de samenwerking met andere (zorg)instanties.

VERBINDEN

Omdat met de gedegen inventarisatie goed zicht is verkregen op de problematiek en de mogelijkheden, is het mogelijk om een gezin of individu te verbinden aan het meest geschikte programma. Deels verbindt JES gezinnen aan de eigen programma’s in een van de domeinen School, Thuis of Wijk. In 2016 waren in totaal 916 deelnemers actief in een van de programma’s. Deze deelnemers vertegenwoordigden in totaal minstens 507 gezinnen. Overigens is hierbij de impact van de programma’s zoals Bloeiend Zuid-West, Opstapje, VoorleesExpress, SLIM voor ouders en alumni van WeekendKlas niet meegeteld. Een deelnemer is één gezinslid en dat aantal geeft niet weer hoeveel broertjes of zusjes meeprofiteren.JES verbindt gezinnen ook met voorzieningen elders, als dat het beste is voor het gezin of het individu. In 2016 zijn mensen verbonden met onder andere het Centrum Jeugd en Gezin (CJG), de peuterspeelzaal, bibliotheek en verder naar wijkgerichte voorzieningen zoals het epicentrum van Piezo, het vrouw- kindcentrum, de Speel-o-theek en de speeltuin.

VERBINDEN TUSSEN ORGANISATIES

De VVV-werkwijze zet JES ook in voor het verbinden van organisaties. JES Rijnland neemt een bijzondere plek in binnen de regio, als preventieve organisatie tussen onderwijs, zorg en welzijn, gespecialiseerd in het bereiken van laagopgeleide en meertalige gezinnen. Met het Coördinaat OnderwijsKansen zet JES haar verbindende kracht specifiek in ten behoeve van de samenwerkingspartners die werken met de doelgroep. Het Coördinaat ondersteunt de Regiegroep OnderwijsKansen, verzorgt communicatiemiddelen tussen de partners en organiseert en begeleidt inhoudelijke bijeenkomsten. De verbinding gaat echter verder dan de partijen die het OnderwijsKansenbeleid hebben ondertekend. JES brengt de doelgroep ook onder de aandacht in bredere relevante netwerken, zoals de LATO, de Onderwijstafel, bij Brede Scholen. En niet alleen in de regio, bijvoorbeeld bij het Bondgenootschap laaggeletterdheid, maar ook bij landelijke netwerken zoals de Gelijke Kansen alliantie en internationaal via partnerorganisatie ISSA.

12

diploma-uitreiking Opstapje 2016

13

Thuis in het gezinSpelenderwijs leren in een veilige omgeving

Kinderen brengen de meeste tijd thuis door. Juist daar kunnen ouders veel betekenen voor de ontwikkeling van hun kind; door met hen te spelen, te praten en voor te lezen. Veel ouders doen dit van nature, maar dat geldt niet voor iedereen. Soms hebben ouders een duwtje in de rug nodig. JES biedt die steun door bij gezinnen

thuis te komen en samen met het kind te spelen en te communiceren. Ouders leren hier veel van. Ook worden verbindingen in de wijk en met school gelegd. Dit alles met het doel om de band tussen ouder en kind te versterken en een veilige en lerende thuisomgeving te creëren, zodat de ontwikkelingskansen voor het kind vergroot worden.

PROGRAMMA’S & ACTIVITEITEN

Voor het programma Jong Geleerd,

Thuis gedaan kwam ik al enkele weken

bij een gezin van Afrikaanse afkomst. De

interactie tussen de ouder en het kind

was niet optimaal, de moeder hield zich

bij de huisbezoeken afzijdig en deed niet

mee met de activiteiten. Overigens vond

ze het programma heel goed voor haar

kinderen, alleen zag ze voor zichzelf geen

rol. In gesprek met de moeder legde ik

uit hoe goed het is voor haar zelf en ook

voor haar twee jonge kinderen is om actief

mee te doen. Zo kan zij nieuwe manieren

ontdekken om met haar kinderen te spelen

en om ook spelletjes en boekjes te leren

kennen die haar kinderen leuk vinden.

Ze reageerde wat afstandelijk en bleef

ook tijdens de volgende huisbezoeken

op afstand. Maar na een aantal bezoeken

en gesprekken zag ik toch een duidelijke

verandering. Ze reageerde op een vraag

van haar dochter en ze gingen samen

spelen. Ik was positief verrast en bekeek

het tafereel van een afstandje. Na een

aantal minuten complimenteerde ik de

moeder. “Wat doen jullie dat leuk samen”,

zei ik. Het was de eerste keer dat ik

intensief contact tussen ouder en kind

zag ontstaan. “Jij doet dat toch ook altijd”,

antwoordde zij. Ze had blijkbaar toch de

manier van communiceren tussen mij en

het kind opgevangen en kopieerde dat.

Steeds vaker zag ik positief contact en de

kinderen straalden hierdoor. Moeder ook.

Dit zijn echt succesmomenten! Het is mooi

om te zien hoe er op een positieve manier

verandering plaatsvindt in zo’n gezin, juist

als het aanvankelijk zo stroef gaat.

“Steeds vaker zag ik positief contact en de kinderen straalden hierdoor.”

14

Tro

tse

ou

der

Am

ina B

ensalah - Aarab

Hulp bij ontwikkeling

“Elke ouder wil zijn kinderen een goede toekomst bieden. Ik ook. Dat

ze bijvoorbeeld kunnen studeren als ze daar de vaardigheden voor

hebben. Taal is daarbij belangrijk, maar voor mij was Nederlands

echt heel moeilijk. Programma’s van JES hebben ons geholpen. Een

vrijwilliger van de VoorleesExpress kwam twee keer per week voorlezen.

Zo leerden mijn kinderen de taal. Via Opstapje zagen we wat we thuis

kunnen doen om onze kinderen voor te bereiden op de basisschool.

Mijn zoon doet nu havo, mijn dochter zit op het gymnasium.”

- Amina Bensalah – Aarab, moeder van Aimane

15PROGRAMMA’S & ACTIVITEITEN

LEREN IN JE EIGEN OMGEVING

De verschillende programma’s van het Domein Thuis zijn krachtige instrumenten voor (taal)ontwikkeling. Professionals, stagiaires en vrijwilligers van JES laten het gezin thuis zien hoe je voorleest, speelt en communiceert met kinderen; zij zijn een voorbeeld en een coach. Een groot voordeel van op huisbezoek gaan, is dat er wederkerigheid in het contact kan ontstaan; er vaak al snel sprake van een band. Er worden kopjes thee geschonken, verhalen worden gedeeld, ouders vinden het prettig om gastvrij te zijn. Zij krijgen de tijd en de ruimte om nieuw gedrag te oefenen en te imiteren. Ouders krijgen hulp op maat, toegespitst op wat nodig is. Juist omdat het in de veilige thuissituatie plaatsvindt en omdat er met ouder en kind samen wordt gewerkt, is de kans groot dat het stimulerende gedrag overgenomen wordt.

GOUDEN DRIEHOEK

Een belangrijk onderdeel van het werk van alle medewerkers van JES is het verbinden van het gezin, de school en de wijk, ook wel de ‘Gouden Driehoek’ genoemd. In deze driehoek kunnen kinderen zich optimaal ontwikkelen, mits de relaties goed zijn. Domein Thuis stimuleert de relaties in deze Gouden Driehoek op diverse manieren. Bijvoorbeeld door het gezin kennis te laten maken met instellingen en organisaties in de wijk. Dit kan door samen een eerste bezoek te brengen aan de bibliotheek, door te wijzen op het belang van deelname aan speelgroepen, maar ook door samen naar de kinderboerderij te gaan. Als een kind al naar een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf of school gaat, laat JES de ouders zien en ervaren dat het belangrijk is om aandacht te besteden aan wat het kind op deze instellingen leert. Immers, als daar meer aandacht voor is, leren kinderen meer, ontdekken ze eerder verbanden. De doorlopende leerlijn tussen (voor)school en thuis wordt versterkt. Dit gebeurt altijd spelenderwijs, door thuis te praten over peuterspeelzaal of school, te luisteren naar verhalen van het kind en samen te spelen. JES helpt ouders om meer onderwijsondersteunend gedrag te ontwikkelen.

MATERIAAL

Medewerkers van JES nemen geschikte materialen, speelgoed of leesboeken mee naar het huisbezoek. Dit mogen de gezinnen tijdelijk gebruiken. Samen onderzoeken ze of het reeds aanwezige materiaal geschikt is en hoe daar het best mee gespeeld kan worden. Het gaat dan om speelgoed of boeken, maar spelen kun je ook met andere materialen, zoals wc-rolletjes, potten, pannen, veertjes en blaadjes.

PROFESSIONALS, STAGIAIRES EN VRIJWILLIGERS

JES werkt in de programma’s binnen het domein Thuis met professionals, met stagiaires van MBO’s en HBO’s en met vrijwilligers. Bij de VoorleesExpress komen vrijwilligers bij de gezinnen thuis. Vanzelfsprekend worden zij begeleid en getraind door professionals van JES. Bij Opstapje komen JES-medewerkers gedurende twee jaar bij een gezin thuis. Omdat dit programma bedoeld is voor de meest laagopgeleide gezinnen, is continuïteit belangrijk en wordt gekozen voor vaste professionele krachten. Bij Jong Geleerd, Thuis Gedaan wordt gewerkt met stagiaires. Door te werken met stagiaires kan JES veel meer gezinnen helpen. Bovendien vinden de gezinnen het fijn dat zij de stagiair de kans kunnen geven iets te leren. Tussen de verschillende programma’s wordt veel samengewerkt zodat gezinnen de meest geschikte aandacht krijgen.

Actieve deelnemers in 2016:

Jong geleerd, thuis gedaan . . 126 ouder-kind paren

OpstapjeGezinnen actief in 2016: . . . . . . . . . . . . . . . . 113Waarvan gestart in 2016: . . . . . . . . . . . . . . . . 49Waarvan afgerond in 2016: . . . . . . . . . . . . . . . 44

VoorleesExpressGezinnen actief in 2016: . . . . . . . . . . . . . . . . 152Waarvan gestart in 2016: . . . . . . . . . . . . . . . . 76Totaal aantal kinderen binnen de gezinnen: . . . . 180

16

Aan

vulle

nd

en

ver

rijk

end o

nderwijs

bij W

eekendKlas

17

Als een kind ouder en zijn wereld groter wordt, biedt JES allerlei kansen voor buitenschools leren. Bijvoorbeeld via WeekendKlas of Zomerschool. Ook waren er in 2016 ruim honderd jongeren gekoppeld aan een coach via het programma Coach@JES. De programma’s binnen het domein School zijn altijd ondersteunend, verrijkend en aanvullend op het reguliere onderwijs en gericht op de persoonlijke vragen van de leerling.

DOELEN DOMEIN SCHOOL

In het domein School wordt gewerkt met jongeren van 10 tot 23 jaar. Bij WeekendKlas

en Zomerschool gebeurt dat in groepen. In het coachingsprogramma Coach@JES wordt een jongere gekoppeld aan een vrijwillige coach. Het doel is dat deelnemers op de juiste plek terecht komen, zowel qua soort onderwijs als wat betreft hun vakkenpakket, dat ze zich veilig voelen op school en dat ze (weer) een netwerk opbouwen van vrienden en volwassenen bij wie ze terecht kunnen. Kortom, dat ze zich goed voelen op een plek waar ze thuishoren en zich verbonden voelen met school en hun directe omgeving. Doel is dat ze hun talenten kunnen ontdekken, zicht krijgen op hun eigen kunnen, durven te experimenteren, vragen kunnen stellen en weer vertrouwen krijgen in hun eigen toekomst.

Samen met de (voor)schoolOndersteunend,verrijkend en aanvullend

PROGRAMMA’S EN ACTIVITEITEN

Een van onze coaches begeleidt een

meisje dat op het punt staat om naar het

voortgezet onderwijs te gaan. Als het

meisje het schooladvies van de leerkracht

krijgt, is ze erg van slag. Ze wil helemaal

niet naar het praktijkonderwijs! Ze ziet dit

schooltype helemaal niet zitten en heeft,

bij wijze van spreken, het gevoel dat haar

leven ophoudt. De moeder van het meisje

is ook boos. Er is veel onbegrip in het gezin.

De coach die vanuit JES aan het meisje

verbonden is, stelt voor om samen met de

docent in gesprek te gaan. Dit gesprek heeft

veel verduidelijkt. Bijvoorbeeld waarom de

praktijkschool het beste onderwijs voor het

meisje biedt. En dat als blijkt dat het meisje

meer in haar mars heeft, ze de overstap

naar vervolg onderwijs alsnog kan maken.

Maar wat vooral duidelijk wordt, is dat er

genoeg te dromen blijft en dat voor alle

ambities van het meisje voldoende ruimte

is. Door alles op een rij te zetten en met alle

betrokken om de tafel te gaan zitten, heeft

de coach weer rust in het gezin gebracht

en het vertrouwen in het onderwijssysteem

hersteld. En het belangrijkste: de coach

heeft laten ervaren dat het helpt als je

vragen stelt en het gesprek aangaat. Dat dat

altijd beter is dan in boosheid en verdriet

blijven hangen.

“Maar wat vooral duidelijk wordt, is dat er genoeg te dromen blijft en dat voor alle ambities van het meisje voldoende ruimte is.”

18

AANMELDING

Een leerling kan op diverse manieren aangemeld worden voor een programma. Bijvoorbeeld via de school, via een organisatie zoals het CJG of omdat de jongere gesignaleerd wordt door medewerkers van JES die met het gezin werken via een ander programma. Een leerling kan zich ook zelf aanmelden, bijvoorbeeld na een presentatie van JES op school.

WEEKENDKLAS

Kinderen uit een gezin met een beperkt netwerk hebben minder kansen om in aanraking te komen met verschillende beroepen en activiteiten. WeekendKlas biedt nieuwsgierige en ambitieuze kinderen de mogelijkheid hun talenten te ontdekken. Zij ervaren waar ze goed in zijn en wat ze leuk vinden en ontwikkelen meer zelfkennis en zelfvertrouwen. WeekendKlas biedt zestig lessen en excursies, opgedeeld in thema’s. De klas start halverwege groep 7 en loopt door tot halverwege de brugklas. Bevlogen professionals en inspirerende gastsprekers uit het bedrijfsleven en Hogescholen en universiteiten geven les aan de kinderen. Zij worden hierbij begeleid door de jaarcoördinator De gastsprekers zijn voor de leerlingen vaak rolmodellen, wegwijzers en inspiratoren. Er wordt, onder andere met het programma Nieuwsbegrip, gewerkt aan taalontwikkeling en begrijpend lezen.

ZOMERSCHOOL

Voor sommige kinderen duurt de zomervakantie te lang, bijvoorbeeld omdat er in de thuissituatie weinig ondernomen wordt. Vooral meertalige kinderen kunnen last hebben van een ‘taaldip’ of ‘ontwikkelingsdip’. Zomerschool voorkomt deze dip, zeker voor kinderen die thuis geen Nederlands spreken. De Zomerschool is een zinvolle en uitdagende besteding van de zomer, en voorkomt dat talent en opgebouwde kennis wordt verspild. Kinderen komen in aanraking met nieuwe woorden, versterken hun taalvaardigheid en gaan in de les en in de stad op ontdekkingstocht naar wat hen interesseert. Hoogtepunt is een excursie naar een museum. Veel kinderen hebben nog nooit met de trein gereisd en zagen zelden een museum.

Binnen Zomerschool, in een andere omgeving en met andere kinderen, kunnen sommige leerlingen net iets anders leren en beter laten zien wat ze allemaal kunnen. Zij gaan met meer motivatie en plezier terug naar school na de zomervakantie.

COACH@JES: ALTIJD PREVENTIEF

Coaching is altijd preventief bedoeld; om te voorkomen dat problemen ontstaan of groter worden. Coaching wordt ingezet als er sprake is van risicofactoren, bijvoorbeeld door onzekerheid, taalproblemen, financiële problemen, relationele spanningen, veel broertjes of zusjes, of omdat er maar een ouder is. In dit soort gevallen is de kans groter dat de jongere beperkt hulp zal krijgen van belangrijke volwassenen om hen heen. Een coach kan dan een grote steun zijn op kwetsbare momenten in het leven van een jongere en het beperkte netwerk (tijdelijk) aanvullen. Het coachingsprogramma Coach@JES is niet geschikt als er ernstige problemen zijn; dan wordt altijd doorverwezen naar gespecialiseerde instanties.

COACHES

Alle coaches zijn vrijwilliger en verbinden zich minimaal anderhalf jaar met hun coachee. Na een kennismakingsgesprek waarin vooral de motivatie en ambities centraal staan, volgen de coaches een training. Op basis van de vraag en persoonlijke eigenschappen van de jongere en de kwaliteiten en kenmerken van de coach maakt JES vervolgens een koppeling. Ieder jaar zijn er vijf bijeenkomsten voor intervisie en bijscholing voor de vrijwilligers. Daarnaast worden coaches op de hoogte gehouden via nieuwsbrieven en is er vanzelfsprekend persoonlijk contact. JES prijst zich zeer gelukkig met het enorme team aan gemotiveerde vrijwilligers. Ten slotte zijn er tien koppels gevormd in samenwerking met Pluscoach.

BIJZONDER IN 2016

In 2016 zijn de twee coachingsprogramma’s Key to Success en School’s Cool samengevoegd tot één programma: coach@JES. Het doel was efficiënter te werken en opnieuw te kijken voor wie en wanneer preventieve, vrijwillige coaching het meest

19PROGRAMMA’S & ACTIVITEITEN

oplevert. Dit is de begeleiding bij breekpunten in het onderwijs: de overgang van primair onderwijs naar voortgezet onderwijs, en de overgang van voortgezet onderwijs naar het MBO. De theorie, onderzoek en de praktijk sterkt ons in de uitvoering dat juist deze leerlingen baat hebben bij een vrijwillige coach.

Voor de alumni van WeekendKlas organiseert JES een alumniprogramma van masterclasses, snuffelstages en excursies. In 2016 deden hieraan 15 oud-leerlingen van WeekendKlas mee. Een letterlijk en figuurlijk hoogtepunt was ‘de reis naar de maan’ met de directeur van de Leidse instrumentmakerschool, Dick Harms. Een bus met leerlingen, alumni en ouders vertrok naar Dwingeloo. Daar staat de oudste radiotelescoop van Nederland. Kinderen konden moonbouncen en kregen van Harms les over het ontstaan van de radiotelescoop en het vak van instrumentmaker. De ambitie is om 2017 de alumni meer te betrekken bij de presentaties, zodat jongeren van leeftijdsgenoten horen wat het inhoudt om mee te doen met de programma’s van JES.

WACHTLIJST

In 2016 waren er veel aanmeldingen voor de WeekendKlas en heeft er voor het eerst een selectie plaatsgevonden. Aan de ene kant prijst JES zich gelukkig met de populariteit van het programma. Aan de andere kant was het lastig om kinderen af te wijzen. De selectie heeft plaatsgevonden op motivatie, risico op vroegtijdig afvallen, te ernstige problemen of juist omdat verwacht werd dat de jongere in kwestie genoeg vangnet om zich heen had om zijn dromen ook op andere manieren waar te kunnen maken.

Actieve deelnemers in 2016:

WeekendKlas . . . . . . . . 43 leerlingen in 2 groepen

Coach@JESAantal koppels actief in 2016: . . . . . . . . . . . . . 107Waarvan gestart in 2016: . . . . . . . . . . . . . . . . 40Waarvan afgerond in 2016: . . . . . . . . . . . . . . . 39

Zomerschool . . . . . . . . . . . . . . . . .44 leerlingenIn verschillende samenstellingen binnen 4 weken

WeekendKlas als veilige plek

“Een van de jongens in de WeekendKlas is statushouder en moest het

afgelopen jaar al verschillende keren verhuizen. Iedere keer wennen aan

een nieuwe klas en een nieuwe omgeving is hem niet in de koude kleren

gaan zitten. Eigenlijk is de WeekendKlas het enige constante in zijn leven,

de omgeving waar hij het meest gehecht is. De plek waar hij durft te

dromen over zijn toekomst.”

- Zeynep Uslu, professional bij JES Rijnland

20

Samen spelen in De Speelgroep

21

Werken in de wijk Samen het netwerk rond ouders en kinderen versterken

PROGRAMMA’S EN ACTIVITEITEN

Samen leren met mensen uit de eigen wijk. Dat vindt JES belangrijk omdat het de verbondenheid tussen mensen onderling en in de samenleving vergroot. Ouders met uiteenlopende achtergronden komen bijeen om een programma te volgen in de wijk waar zij wonen en waar hun kinderen naar school gaan. Ouders ondersteunen elkaar en vergroten daarmee meteen hun persoonlijk netwerk. JES bereikt met de programma’s (groepen) ouders die niet zo snel geneigd zijn zich in te schrijven voor (preventieve) cursussen die door reguliere

organisaties worden georganiseerd. Daarbij is het ook fijn dat onze meertalige medewerkers als het nodig is ouders in de eigen taal kunnen aanspreken.

WERKWIJZE

Voor ieder kind is opgroeien in een veilige en rijke omgeving belangrijk. De kinderen waar JES zich voor inspant, wonen vaak in buurten waar ouders elkaar niet kennen en waar de openbare ruimte

De Speelgroep brengt ouders en kinderen

van over de hele wereld bij elkaar. En ook al

zijn ze verschillend en komen ze uit Australië,

Mongolië, Mexico, Roemenië, Marokko,

Nederland, Turkije, Molukken of de Filipijnen;

ze hebben allemaal een jong kind van 1 jaar

waar ze zielsveel van houden Dat brengt

saamhorigheid en cohesie in de groep, ook al

beheersen ze geen van allen de Nederlandse

taal niet volledig en gaat de communicatie

soms met horten en stoten. Dat brengt ook

veel gezelligheid met zich mee.

Het is bijzonder om te zien hoe sommige

ouders opbloeien. Zoals de jonge moeder die

eerst alles van een afstandje bekeek, maar zich

steeds meer liet zien. Haar zelfvertrouwen

groeide, zeker toen ze merkte hoe haar kind

op haar reageerde toen ze samen gingen

spelen. Ze werd veel sensitiever naar haar

eigen kind, maar ook naar andere kinderen.

Dit is heel belangrijk voor kinderen. Ze

bleek betrokken en behulpzaam. Door

de Speelgroep kon ze stukje bij beetje de

onzekerheid van zich af werpen.

Samen spelen met de kinderen is een

belangrijk onderdeel van de Speelgroep.

Ons doel is verder om het sociale netwerk

van de ouders te vergroten, onder andere

door samen verschillende instanties in

de wijk te bezoeken. Hierdoor kunnen

ze beter de weg vinden in de wijk. We

gebruiken een whatsapp-groep om met

elkaar te communiceren en afspraken te

maken. Wat we steeds meer zien is dat er

onderling contact met elkaar gezocht wordt,

bijvoorbeeld voor een uitje naar het zwembad,

bubblejungle of de speeltuin. Dat juichen we

natuurlijk toe.

“Het is bijzonder om te zien hoe sommige ouders opbloeien.”

22

soms niet schoon, heel en veilig is. Een goede thuisbasis is natuurlijk belangrijk, maar vanuit de programma’s in Wijk richt JES zich ook op het versterken van de ouderschapsrol en het verbreden van het netwerk van ouders. JES doet dit door uit te gaan van de kwaliteiten en wensen die ouders zelf naar voren brengen en ook door hen kennis over te dragen en noodzakelijke vaardigheden aan te leren. Bijvoorbeeld met taallessen, vraaggerichte opvoedcursussen of themabijeenkomsten.

SOCIAAL NETWERK CREËREN

Veel van gezinnen waar JES kennis mee maakt, leven erg geïsoleerd; er is weinig netwerk en familie woont vaak niet in de buurt. Vooral moeders richten hun leven in rondom het kind en integreren en ontwikkelen zich daardoor beperkt. Dit is voor de ouder zelf niet optimaal, en voor het kind ook niet. Daarom zorgen we er met onze programma’s voor ouders andere ouders leren kennen. Ook brengen wij hen actief in contact met instellingen en organisaties in de wijk. Kortom: we verbinden de gouden driehoek thuis-school-wijk. Zo zorgen we dat geïsoleerde gezinnen de kans krijgen te participeren in een sociaal netwerk.

SAMENWERKEN

JES hecht veel waarde aan de samenwerking met partners in de wijk; denk dan aan scholen, bibliotheken, speelgroepen en organisaties als CJG, Libertas, de sociale wijkteams en de jeugd- en gezinsteams. Samen kunnen we meer betekenen voor kwetsbare gezinnen, door beter af te stemmen, door te verwijzen, maar ook door samen cursussen aan te bieden en expertise te delen. Daarnaast biedt de samenwerking meer kansen om programma’s te ontwikkelen die nog niet bestaan en die nog beter toegespitst zijn op de behoefte die er is. Indien nodig maken we daarvoor gebruik van de expertise van Hogeschool Leiden en de Leidse Universiteit.

NIEUW IN 2016: VRAAGGERICHT UITPROBEREN

Domein Wijk werkt sterk vraaggericht, meer dan voorgaande jaren. Uit onderzoek in 2016 bleek dat het bestaande aanbod niet altijd de beste oplossingen biedt. Hoewel de opvoedprogramma’s die JES aanbiedt ‘op de lijst van evidence-based interventies staan’, bleek het aanbod niet altijd goed aan te sluiten bij de vraag. De onderwerpen hadden soms net niet de juiste toon. De cursussen duurden soms te lang. En soms vonden ouders een groep al gauw te groot. Ook waren er specifieke vragen over onderwerpen zoals; opvoeden in twee culturen, omgaan met internet en pesten. JES heeft de afgelopen tien jaar zoveel expertise opgebouwd dat op basis van het bestaande aanbod trainingen op maat gecreëerd moeten kunnen worden. Belangrijk blijft om altijd door te vragen en goed te onderzoeken wat de daadwerkelijke vraag is. En pas dan te besluiten welke cursus of training het meest geschikt is. Daar hebben we in 2016 mee geëxperimenteerd. Dit kan dus een bestaande of aangepaste cursus van JES zijn, er kan ook iets nieuws ontwikkeld worden. Een andere keer is een verwijzing naar een andere organisatie veel beter.

Actieve deelnemers in 2016:

Moeders in de buurt: . . . . 16 moeders in 2 groepen

SLIM voor ouders: . . . . . . . 55 ouders in 4 groepen

Talen in Balans:. . . . . . . . . . . . . . . . . .22 ouders

Triple P: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 ouders

Beter omgaan met pubers: . . . . . . . . . . 9 ouders

Themabijeenkomsten/gr.: . . 75 ouders in 9 groepen

Bloeiend Zuid-West:. . . . . . 20 vrouwen, 5 mannenBereik met de activiteiten minstens 200 ouders en kinderen in de wijk

Speelgroepen:. . . . . . . . . . . 94 ouder-kind parenVerdeeld over 5 locaties in de stad (Noord, Merenwijk, Zuidwest, Stevenshof, Centrum)

23

Meer betrokken door SLIM

“Onze kinderen hadden al aan een paar programma’s deelgenomen en waren

heel enthousiast. Ik wil een goed voorbeeld zijn voor hen, dus daarom heb ik

meegedaan aan SLIM. Zo laat ik zien dat je altijd iets extra’s kunt leren. Ik heb daar

veel andere vaders leren kennen en samen hebben we het onder andere gehad over

de opvoeding van kinderen en hoe je meer betrokken kunt zijn bij je kinderen. Het

is fijn om daarover te kunnen praten en sommige vaders zie ik nog weleens. Ook

merkte ik dat mijn Nederlands vooruit ging. Dat kon ik goed gebruiken met vier

kinderen om me heen die allemaal heel vlot Nederlands praten! Het is belangrijk

om ze goed te kunnen verstaan, en SLIM heeft me daar zeker bij geholpen.”

- Osman Omer Aboafan

PROGRAMMA’S EN ACTIVITEITEN

Trotse ouders Osman en Mona

24

Roodenburgdistrict

Boerhaave Leiden-Noord

Merenwijk

Bos- en Gasthuis

Mors

Stevenshof

Centrum

916Deelnemersin Leiden

1

2

3

25

In LeidenOuders en kinderen per wijk

JES IN CIJFERS

LOCATIES JES RIJNLAND

KinderrechtenhuisHooglandse Kerkgracht 17s2312 HS Leiden

Het GebouwArubapad 22315 VA Leiden

Buurtcentrum VogelvluchtBoshuizerlaan 52321 SG Leiden

2

3

1

Centrum

Leiden Noord

Rooderburger

Bos- en Gasthuis

Mors

Boershaave

Merenwijk

Stevenshof

x10

104

197

28

212

53

24

126

41

Totaal actieve deelnemers JES: . . . . . . . . . . . . 916Huishoudens: . . . . . . . . . . . . . . . . .minstens 507 Totaal actieve deelnemers in Leiden: . . . . . . . . 785

Wat uit de cijfers blijkt is dat JES vooral gezinnen bereikt in de “aandachtswijken” van Leiden; wijken waar het sociaaleconomisch minder goed gaat, waar veel eenouder gezinnen wonen en de inkomens relatief laag zijn. Het relatief grote bereik in het centrum van Leiden komt voort uit thema-gerichte groepsbijeenkomsten die in het centrum hebben plaatsgevonden. Van deze deelnemers hebben we de woonplaats binnen Leiden niet geregistreerd.

OUDERS EN KINDEREN

26

Nieuwkoop

Kaag en Braassem

Alphen aan den Rijn

Hillegom

Bennebroek

Katwijk

Lisse

Teylingen

Rijnsburg

Leiden

Voorschoten

Leiderdorp

Noordwijk

Noordwijkerhout

Oegstgeest

Sassenheim

Voorhout

Zoeterwoude

ZoetermeerRijswijk

27

In de Leidse RegioDeelnemers per gemeente

JES IN CIJFERS

785

12

3

44

1

20

13

Leiden

Leiderdorp

Oegstgeest

Voorschoten

Zoeterwoude

Katwijk

1 of 2 deelnemer(s) uit:HillegomKaag en BrasemBennebroekLisseNoordwijk NoordwijkerhoutRijnsburgRijswijkSassenheimVoorhoutZoetermeer

x10

Het aantal deelnemers uit de Leidse Regio is toegenomen met vijftig procent ten opzichte van 2015. De

meeste ouders en kinderen worden in samenwerking met organisaties verbonden aan een programma

van JES Rijnland. Opvallend is dat vooral programma’s ingezet worden voor het jonge kind. Dat is fijn

want wij werken graag preventief. In omgeving Holland Rijnland zijn vooral vragen voor coaching.

28

Abadhi Papoea Nieuw Guinea

Afrikaans Zuid-Afrika, Gambia en Namibië

Albanees Albanië, Joegoslavië

Amhaars Ethiopië

Arabisch Marokko tot Irak

Aymara Bolivia en Noord Andes

Azeri Azerbeidzjan, Iran, Turkije, Georgië

Bambara Mali, Ivoorkust en Burkina Faso

Berbers Marokko

Birmaans Myanmar

Chinees China

Creools Caribisch gebied

Dari Afghanistan

Duits Duitsland e.o.

Engels o.a. Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk en Australië

Eritrees Eritrea

Farsi Iran, Afghanistan

Frans Frankrijk, Nieuw-Caledonië, Caribisch gebied en Laos

Fulah Niger, Senegal tot Soedan

Ganda Ghana

Georgisch Georgië

Grieks Griekenland

Guarani Argentinië, Bolivia en Paraguay

Hindi India

Igbo Nigeria

IJslands IJsland

Indonesisch Indonesië

Italiaans Italië

Japans Japan

Kirundi Burundi

Koerdisch Turkije en Irak

Lingala Congo en Angola

Marathi India

Nederlands Nederland en Suriname

Nepalees Nepal

Oekraïens Oekraïne

Pasjtoe Afghanistan en Pakistan

Perzisch Iran, Afghanistan en Tadzjikistan

Pools Polen

Portugees Portugal, Brazilië, Angola en Mozambique

Russisch Rusland, Sovjetunie

Sloveens Slovenië

Soedanees Soedan

Somalisch Somalië

Spaans Spanje, Mexico en Zuid-Amerika

Tamil Sri Lanka

Teloegoe India

Tigrinya Eritrea en Ethiopië

Tsjechisch Tsjechië

Turks Turkije

Vietnamees Vietnam

Wolof Senegal, Gambia en Guinee

Yoruba Nigeria, Benin en Togo

29

Onze wereldWelke taal spreken onze deelnemers

JES IN CIJFERS

30

Eerste klusje nieuwe wethouder Dirkse22 JUNI 2016, LEIDSCH DAGBLADLeiden • In de trouwzaal van het Leidse Stadhuis reikte de nieuwe wethouder Paul Dirkse afgelopen woensdag de gezinnen hun Opstapje-diploma uit. Het was zijn eerste publieke optreden met de ambtskeren. De ouders en kinderen hebben twee jaar het spel- en leerprogramma van JES Rijnland (Jeugd En Samenleving) gevolgd. Opstapje bereidt kinderen vanaf hun tweede jaar thuis spelenderwijs voor op de basisschool

Leids Onderwijsfestival wil docenten kennis laten delen

28 MAART 2016, LEIDSCH DAGBLADLeiden • Scholen in Leiden zetten op 30 maart massaal hun deuren

open voor elkaar. Het eerste Leidse Onderwijs Festival (LOF) heeft de bedoeling docenten kennis en ervaring met elkaar te laten delen.

Ook arm kind moet met alles meedoen5 DECEMBER 2016, LEIDSCH DAGBLAD

Leiden • Hoog bezoek voor groep acht van de Weekendklas van JES Rijnland, zondagmiddag. Wethouder van werk en inkomen Marleen

Damen kwam met de leerlingen praten over armoedebestrijding.

Spelen met je kind voor betere hechting6 JANUARI 2016, LEIDSCH DAGBLADLeiden • Ouders van een kind tussen de 1 en 2 jaar die het lastig vinden om met hun kind te spelen, kunnen vanaf 12 januari terecht bij de Speelgroep.

Heb je ‘t gezien?JES in de pers

31

En verder... Uitgelicht

ONZE ORGANISATIE

VERSNIPPERDE GELDSTROMEN

Nu lokale onderwijsmiddelen steeds meer verdwijnen, worden gemeentes voor uitvoering van hun onderwijsachterstandenbeleid steeds meer afhankelijk van het Rijk. De rijksoverheid heeft echter een bezuiniging op stapel staan, die door de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 is uitgesteld. Hierop is het, voor alle gemeenten en partners, dus wachten op een beslissing en daarmee op samenhangend beleid. Hierover komt pas in 2018 zekerheid. Gemeenten zijn ook nog druk doende om transformaties in het sociale domein vorm te geven. In de praktijk zijn er vaak nog veel schotten tussen verschillende geldstromen. Wij geloven dat de ontwikkeling van een kind zich niet in één geldstroom of een beleidsterrein laat vangen. Wij juichen de activiteiten van gemeenten waarbij sprake is van overstijgend, ontschottend en faciliterend werken dan ook toe. Op dit moment echter merken we dat we onze missie en visie telkens opnieuw moeten uitleggen aan een groot en ‘versnipperd’ netwerk van wethouders, beleidsambtenaren en collega-organisaties. Ook in 2016 hebben we daar veel energie in moeten steken.

LOF Samen met Stichting Confessioneel Onderwijs Leiden hebben we in 2016 het Leids Onderwijs Festival (LOF) georganiseerd. Dat was ‘a hell of a job’, maar wel bijzonder eervol om op deze manier alle onderwijsorganisaties in de stad aan elkaarte verbinden.

ONDERSTEUNING VOOR EN ACTIVERING VAN OUDERS

In wijken zijn we ook meer actief op zoek gegaan

naar wat ouders nodig hebben om de talenten van hun kinderen beter te kunnen ontwikkelen. Daarbij hebben we geleerd dat we soepeler en flexibeler kunnen worden in ons aanbod. Waarbij we dus niet alleen maar willen uitgaan van aantallen en vaste programma’s. Achterliggende gedachte is dat ouders beter voor hun kinderen kunnen zorgen als zij ontspannen zijn, zichzelf kunnen ontwikkelen en goed gehuisvest zijn. Samen met partnerorganisaties bekijken we of we op die vlakken iets voor ouders kunnen doen.

BLOEIEND ZUIDWEST

Bloeiend Zuid West was een project waarin ouders uit Leiden Zuid-West elkaar met behulp van vrijwilligers en professionals ondersteunden in het oplossen van vraagstukken rondom de opvoeding en het opgroeien van hun kinderen. In dit proeftuinproject hebben wij geparticipeerd en nauw samengewerkt met Libertas en de Hogeschool Leiden. Grote winst van het project: dat we met elkaar met een brede scope naar de gezinnen hebben kunnen kijken. Dankzij dit project zijn bovendien de samenwerkingsrelaties met beide instellingen verstevigd.

10 JAAR JES

In 2016 zijn we gaan bedenken hoe we ons 10-jarig bestaan zouden willen vieren. Al snel bedachten wij dat het niet ‘ons’ verjaardagsfeestje moest worden, maar dat we deze feestelijke aanleiding wilden benutten om met partnerorganisaties een ‘agenda’ voor de toekomst te maken. Doel: kinderen in sociaaleconomische kwetsbare gezinnen een duwtje in de rug geven. Inmiddels is dat feest al achter de rug. Terugkijken?

Dat kan op www.magazine-on-the-spot.nl/jes

2016 was in meerdere opzichten een opvallend jaar. Een aantal opmerkelijke ontwikkelingen en

hoogtepunten uitgelicht.

32

Coachkoppel Eugene Bodkin en Peter Korst

33

Met de inzet van vrijwilligers vergroot JES haar impact als professionele organisatie enorm. Zij

voeren programma’s uit en bieden ondersteuning en begeleiding voor ouders en kinderen. Hiermee

leveren zij een substantiële bijdrage aan onze misse.

Vrijwilligers die met ouders en kinderen werken, krijgen training en professionele begeleiding in de

vorm van intervisie. Ook heeft iedere vrijwilliger een geldige Verklaring Omtrent Gedrag.

Vrijwillige inzetVrijwilligers in actie

ONZE ORGANISATIE

x10

Vrijwilligers: 221

SLIM voor OudersKlassenassistent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

VoorleesExpressVoorlezers en coördinatoren . . . . . . . . . . . . . 73

Coach@JESCoaches. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

WeekendKlasGastsprekers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Een maatje erbij

“Het liep bij Eugene niet zo lekker op school en bovendien speelde er ook het

nodige in de thuissituatie. Daarop bracht de school van Eugene hem in contact met

JES Rijnland. We hadden een matchingsgesprek en het klikte tussen ons vanaf het

eerste begin. Ik heb veel gesprekken met Eugene gevoerd: over thuis, over school.

Eugene heeft het laatste jaar zulke enorme stappen gezet, er is echt veel ten goede

gebeurd. Meestal spraken we elkaar op zijn school, maar we zijn ook een keer

uit eten gegaan en ik heb hem nu zo gek gekregen dat we zaterdag samen gaan

wandelen. Behalve dat dit voor Eugene heel waardevol is, is het ook heel bijzonder

voor mij. Zo heb ik iemand leren kennen die zo veel kracht heeft; daar heb ik heel

veel bewondering voor. En ik heb er een maatje bij.”

- Peter Korst, vrijwilliger bij coach@JES, samen met zijn ‘coachie’ Eugene Bodkin

34

JES R

ijnla

nd nader b

ekijken

35

Over JES Onze organisatie

DAT NOEMEN WIJ JES 2 0

Belangrijke opgave in JES 2.0 is begrenzen: wat doen we wel en wat doen we niet? Met daarbij telkens de missie als richtinggevend kader. Het betekent ook ruimte voor de professional om van buiten naar binnen te kijken, te experimenteren en te proberen. Dat stelt ons in staat om nog beter te luisteren naar wat ‘onze’ gezinnen en kinderen nodig hebben, ontwikkelingen te signaleren, daar passend een verdiepend aanbod voor te ontwikkelen, en om meer aandacht te besteden aan het effect en de impact van ons werk. In JES 2.0 willen we dat gaan doen.

TOENAME ZORGDOSSIERS

Doordat wij thuis komen bij gezinnen zien wij veel zorgen en doordat wij verschillende talen spreken, horen we ook echt wat er aan de hand is. Een van de ontwikkelingen die wij signaleren is dat er al twee jaar lang een toename is van het aantal ‘zorgdossiers’. Steeds vaker blijkt dat er bij de gezinnen en kinderen die wij begeleiden sprake is van complexe meervoudige problematiek. Dat vraagt om goede banden en afspraken met onze partners en met de omgeving, om gezinnen snel naar de juiste hulp te kunnen doorverwijzen.

OP ZOEK NAAR IMPACT

Als het gaat om effecten van ons werk scherp in het vizier te krijgen, ligt het voor de hand om op zoek

te gaan naar nieuwe partners. Naar partners die ons bijvoorbeeld kunnen helpen om onze impact te meten en te vergroten. We willen graag een uitvoerende organisatie blijven en omdat we daarvoor publieke middelen aanwenden is het belangrijk dat we kunnen laten zien wat de toegevoegde waarde van ons werk is.

DIVERSITEIT

Om onze missie goed handen en voeten te geven, geloven wij in personele diversiteit. De opbouw van ons personeelsbestand laat zien dat wij daar behoorlijk goed in slagen. Zowel cultureel gezien als qua leeftijdsopbouw is diversiteit ruim voldoende aanwezig. Ook spreken onze collega’s meerdere talen, veelal die van onze doelgroep. Net als veel organisaties in het sociale domein missen wij helaas wel mannelijke collega’s.

PERSONEEL

Aantal medewerkers op 31-12-2016: . . . . . . . . .29In dienst: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Uit dienst: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Aantal FTE’s:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18MBO stagiaires:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2HBO stagiaires: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9WO stagiaire: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1Snuffelstage: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Vrijwilligers op kantoor: . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Freelance: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Reorganisatie-adviseur: . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

ONZE ORGANISATIE

In de organisatieontwikkeling heeft JES in 2016 belangrijke stappen gezet. De pioniersorganisatie

met projecten en projectleiders heeft plaatsgemaakt voor een nieuwe structuur, gekoppeld aan

drie domeinen (School, Thuis en Wijk), waarin onderling programmatisch wordt samengewerkt.

We werken met twee managers: een voor de Frontoffice en een voor de Uitvoering. Doel: de

aangescherpte missie verankeren en tegelijkertijd continuïteit van de organisatie koppelen aan

vernieuwing, flexibilisering en regionalisering.

36

Verzuim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7,9 %Het verzuim is met 4,8% gestegen ten opzicht van vorig jaar. Een stijging van het percentage betekent niet per definitie een hoger ziekteverzuim.

Bij JES hebben 5 specifieke verzuimgevallen deze stijging tot stand gebracht, gerelateerd aan persoonlijke en familiare omstandigheden. In enkele gevallen was de reorganisatie mede een factor die dit verzuim heeft beïnvloed.

Voor alle betrokkenen is indien gewenst professionele hulpverlening (bedrijfsmaatschappelijk werk), coaching en/of mediation ingezet.

PERSONEELS-VERTEGENWOORDIGING

De volgende medewerkers zijn lid (geweest) van de personeelsvertegenwoordiging:Nicoline Hoos, gehele jaarAngelique Vielvoije, gehele jaarDiliana van Mol vanaf april 2016Sybren Eppinga tot mei 2016Zij zijn 7 keer bijeengekomen en hebben 3 bijeenkomsten gehad samen met de directeur-bestuurder.

RAAD VAN TOEZICHT

De Raad van Toezicht bestaat uit de volgende leden:Jan Hoekema, voorzitterFrank van den Akker, vice-voorzitterAgnita MurSytske FeenstraJob Kok

FINANCIEEL

Bijdragen van gemeenten: 88,76% van totale batenLeidenLeiderdorpVoorschotenZoeterwoude

Bijdragen van fondsen: 6,53 % van totale batenFonds 1818Oranje fondsWOZ-fondsMadurodam SteunfondsKinderpostzegels

Bijdragen vanuit giften en donaties: 2,42 % van totale batenStichting UtopaStichting Heilige Geest of Arme Wees-en Kinderhuis LeidenStrategy on DemandStichting A.L.S.V. QuintusLeidsch DagbladParticuliere giften

Zie ook financiële jaarrekening 2016 op onze website: www.jesrijnland.nl.

Met dank aan:

Particuliere giften van Rianne Feijt en Patricia Börger.

37

Bijdrage Raad van Toezicht .

Terugkijkend op de afgelopen tien jaar kan ik zeggen

dat JES Rijnland enorm is geprofessionaliseerd;

de directeur weet wat haar te doen staat, de staf is

versterkt, de organisatie is opgeschud en de doelen zijn

helder. JES staat op een substantieel hoger plan dan vijf

jaar geleden. Ook de Raad van Toezicht heeft een flinke

professionaliseringsslag gemaakt. De Raad is bijna

volledig vervangen en bij de aanstelling van de nieuwe

toezichthouders zijn stevige functieprofielen gemaakt.

Dit heeft geleid tot een volwaardige Raad die haar taak

uiterst serieus neemt. We houden scherp toezicht,

adviseren over kansen en denken mee over strategie,

visie en kerncompetenties. Doen we de juiste dingen

en doen we die dingen goed?

Als toezichthouder houden we de directeur en het

managementteam bij de les. Op afstand, maar altijd

betrokken. Immers, goed toezicht houden kunnen

we alleen als we ook betrokken zijn. De nieuwe

toezichthouders kennen het werkveld en hebben

allen hun competenties ruimschoots bewezen in

het onderwijsveld, de bestuurlijke wereld en in de

financiële sector.

Financieel gezien kan 2017 weleens een lastiger jaar

worden door de kabinetswisseling en versoberde en

versnipperde financiele geldstromen. Des te meer

reden om kansen te pakken, waardevolle allianties

aan te gaan en vooral om te laten zien welk waardevol

werk JES Rijnland verricht voor kinderen en gezinnen

in kansarme posities. De voorbeelden kent u allemaal

en ik durf te stellen dat JES na tien jaar hard werken

een gewaardeerde partner is in het netwerk dat zich

rondom deze kinderen heeft gevormd. Het uitbundige

feest rondom 10 jaar JES sterkt mij in deze gedachte; u

was er allemaal. Ik zou willen zeggen ‘Als JES nog niet

bestond, zou het uitgevonden moeten worden’.

Wij kunnen vooruit met de nieuwe organisatie die

de afgelopen jaren zoveel sterker is geworden. De

samenwerking is goed, het vizier is gericht op de

toekomst. De toekomst van JES Rijnland, van onze

partners en natuurlijk het allerbelangrijkste:

de toekomst van onze kinderen.

Namens de voltallige Raad van Toezicht,

Jan Hoekema,

Voorzitter

Vln

r: Jan H

oekem

a, Sytske Feenstra, Job Kok, Frank van den Akker, Carolien de Groot en Agnita Mur

38

39

COLOFON

Aan dit jaarverslag hebben meegewerkt

TekstVan Sas Tekst & Communicatie

FotografiePatricia Börger (pagina 14, 23 en 32)

Eelkje Colmjon (pagina 1)Eveline van Egdom (pagina 8 en 34)

Hielco Kuipers (pagina 3 en 30)Mylène Siegers (pagina 20)

VormgevingCommandos Creative Agency

www.commandos.nl

DrukwerkPuntgaaf Drukwerk

www.puntgaafdrukwerk.nl

Mei 2017

Vertrouwen in je toekomst

KinderrechtenhuisHooglandse Kerkgracht 17s, 2312 HS Leiden

071 342 09 00

Brede School Het GebouwArubapad 52, 2315 VA Leiden

071 523 15 88

Buurtcentrum VogelvluchtBoshuizerlaan 5, 2321 SG Leiden

www .jesrijnland .nl